10 LAT W UNII EUROPEJSKIEJ

Transkrypt

1 EGZEMPLARZ BEZPŁATNY Sierpień LAT W UNII EUROPEJSKIEJ Irena Derdoń, wicewójt gminy Stawiguda Jakie znaczenie ma 10 letnia obecność Polski w Unii Europejskiej? Jak zmieniły się warunki życia we wsiach w gminie Stawiguda? Żeby znaleźć odpowiedź na te i inne pytania postanowiliśmy spytać ludzi, którzy o wsi wiedzą wszystko z racji pełnionych funkcji: sołtysów, radnych, pracowników Urzędu Gminy. Zaczynamy jednak od osoby, która od kilku lat zajmuje się pozyskiwaniem unijnych funduszy dla gminy Stawiguda.

2 2 Stawiguda: 10 lat w Unii Europejskiej W każdej wsi zbudowaliśmy place zabaw Dariusz Gołębiowski, Agencja MultiMedia- Pracuje Pani w Urzędzie Gminy Stawiguda od siedmiu lat i zajmuje się pozyskiwaniem funduszy unijnych. Czy to, że Polska wstąpiła do Unii miało znaczenie dla rozwoju gminy Stawiguda i warunków życia jej mieszkańców? Irena Derdoń, wicewójt gminy Stawiguda- Jeszcze przed wstąpieniem naszego kraju do Unii w 2004 roku, gmina korzystała z funduszy przedakcesyjnych. Wykorzystała je głównie na rozbudowę infrastruktury wodnokanalizacyjnej. Dzięki środkom z tych funduszy zrealizowaliśmy m.in. modernizację oczyszczalni ścieków w Stawigudzie. Po wstąpieniu do EU korzystaliśmy ze środków strukturalnych, co umożliwiło nam dalsze prowadzenie inwestycji wodnokanalizacyjnych. Obecnie jesteśmy na etapie kończenia inwestycji kanalizacyjnych. Mówię w tym momencie o budowanych odcinkach od Gryźlin do Zielonowa i z Kręska do Unieszewa. Oprócz samorządu w naszej gminie z funduszy unijnych skorzystało wielu przedsiębiorców. Muszę też wspomnieć o prężnie działających organizacjach i stowarzyszeniach, które często chętnie współpracują w realizacji zadań własnych gminy. W ten sposób uczestniczą w pozyskiwaniu unijnych pieniędzy. Gmina pomaga im ze swej strony, gdy napotykają na problemy. D.G.- Proces pozyskiwania unijnych pieniędzy to często żmudna i ciężka praca wielu godzin spędzanych nad dokumentami i w terenie. Jakie są w Pani opinii największe przeszkody w zdobywaniu i wykorzystywaniu unijnych funduszy? Irena Derdoń- Nasza gmina ma pewne definicyjne trudności w pozyskiwaniu unijnych środków. Polegają one na tym, że jesteśmy zaliczani do gmin bogatych. Głównie chodzi tutaj o niską stopę bezrobocia w gminie. Tracimy przez to punkty już na samym początku rozpatrywania wniosków. Z tego powodu staramy się o mniejsze kwoty od tych, które moglibyśmy otrzymać, chcąc w ten sposób zakwalifikować się w ogóle do uzyskania jakichkolwiek pieniędzy. Mimo tak niekorzystnej dla gminy sytuacji nie narzekamy i konsekwentnie robimy swoje. Poza tym upór przynosi nagrodę. Zdobyliśmy dość pokaźną kwotę wsparcia unijnego, zarówno z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich jak i Regionalnego Programu Operacyjnego na lata W sumie było to około 7 milionów złotych i uważam, że jako samorząd nie mamy się czego wstydzić. D.G.- Na co konkretnie zostały wydane te pieniądze w gminie Stawiguda? Irena Derdoń- W pierwszej kolejności wykorzystaliśmy je między innymi na przebudowę drogi do strefy przedsiębiorczości. Jest to ogromnie ważna dla rozwoju gminy Stawiguda inwestycja, bo w przyszłości zamierzamy rozbudować i powiększyć strefę przedsiębiorczości w oparciu o pozyskane środki unijne. Obecnie działają tam firmy: Inter-Parts, Mil-System i Auto- Handel. Po drugie, powstał kompleks boisk sportowych Orlik, który cieszy się bardzo dużym powodzeniem wśród mieszkańców. Ponadto przebudowaliśmy i wyposażyliśmy świetlice wiejskie w Gryźlinach,Bartągu, Tomaszkowie i Rusi. Teraz kończymy doposażanie świetlic w Wymoju, Pluskach i Dorotowie. Praktycznie w każdej wsi zbudowaliśmy nowe place zabaw dla dzieci i młodzieży. W tym roku prowadzimy kolejne inwestycje. Powstały już pomosty w Rusi na Łynie i w Tomaszkowie na jeziorze Wulpińskim. Zakończyliśmy przebudowę pasażu pieszego w centrum Stawigudy. Korzystamy nie tylko ze wsparcia unijnego. Muszę dodać, że nasza gmina pozyskuje pieniądze nie tylko unijne. Sporo pieniędzy pozyskaliśmy z Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych. Dzięki tym środkom zbudowaliśmy ponad 10 km dróg. Koszt tej inwestycji to kwota ok. 23 milionów złotych. Tylko połowę z tej kwoty wydaliśmy z własnego budżetu gminnego. D.G.- Czy pozyskiwaliście fundusze europejskie na rozwój oświaty w gminie? Irena Derdoń- Dyrektorzy szkół podstawowych w Stawigudzie, Rusi oraz gimnazjum zdobywali takie pieniądze. Głównie na doposażenie Irena Derdoń wicewójt Stawigudy pozyskała kilkadziesiąt milionów złotych z unijnych funduszy i unowocześnienie swoich placówek. Z funduszy unijnych korzystał również Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej i Gminny Ośrodek Kultury. W obu ostatnich przypadkach prawdziwymi beneficjentami tych działań byli mieszkańcy naszej gminy. To dla nich organizowane były różne zajęcia i imprezy kulturalne. Wspólnie z powiatem olsztyńskim i sąsiednimi gminami realizowaliśmy duży projekt termomodernizacji budynków ze środków przekazanych przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Na naszym terenie termomodernizacja została przeprowadzona w Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Stawigudzie. Budynek ocieplono i wymieniono piece centralnego ogrzewania. D.G.- Gmina Stawiguda ciągle się rozwija. W tym roku wchodzimy w nowy okres unijnego budżetu na lata a to oznacza, że będą nowe pieniądze do zdobycia. Jakie inwestycje planujecie zrealizować przy ich pomocy? Irena Derdoń- Z opinii, które gdzieniegdzie można usłyszeć wydaje się, że uzyskanie dotacji unijnych dla takich gmin jak nasza, na lokalne potrzeby, będzie coraz trudniejsze. W najbliższych latach pierwszeństwo będą miały raczej duże aglomeracje miejskie. Stawiguda przystąpiła do projektowanego miejskiego obszaru funkcjonalnego Olsztyna i do programu Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych. Jednym z założeń tych programów jest zorganizowanie sprawnego transportu między Olsztynem a jego obszarem funkcjonalnym, w którego skład w projektach weszły gminy bezpośrednio sąsiadujące z Olsztynem. Dla gminy Stawiguda obecność w tych projektach oznacza poprawę stanu dróg. Zapotrzebowanie na dobre drogi jest nadal dosyć duże. Szczególnie na terenach inwestycyjnych i nowych osiedlach mieszkaniowych. Fundusze w ramach ZIT będą też przeznaczane na inwestycje miękkie, na przykład aktywizację osób, zagrożonych wykluczeniem społecznym. Priorytetowe będą również sprawy związane z zapewnieniem bezpieczeństwa na terenie miejskiego obszaru funkcjonalnego. Główną inwestycją, obok rozbudowy dróg, które są niezbędne, żeby gmina mogła się dalej rozwijać jest modernizacja oczyszczalni ścieków w Stawigudzie. Chcemy zbudować więcej obiektów sportowych dla naszej młodzieży. Mamy opracowaną dokumentację modernizacji boiska sportowego razem z zapleczem w Stawigudzie oraz planujemy pozyskanie pieniędzy i wybudowanie siłowni napowietrznych we wsiach. W planie jest budowa kompleksu boisk przy szkole w Rusi, bo takiego obiektu zdecydowanie tam brakuje. Ważna jest również sprawa aktywizacji osób w średnim wieku i starszych. Dobrym przykładem takich działań jest świetlica w Tomaszkowie. Odbywają się w niej spotkania pań, które między innymi zajmują się robótkami ręcznymi. D.G.- Sprawą osobną w każdej niemal gminie było wyposażenie jednostek Ochotniczych Straży Pożarnych w nowoczesny sprzęt ratowniczo-gaśniczy. Czy w gminie Stawiguda udało się pozyskać pieniądze również na ten cel? Irena Derdoń- W czerwcu tego roku podpisaliśmy umowę na zakup 2 samochodów dla naszych strażaków z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie. Ze środków unijnych zostaną zakupione 2 bojowe wozy strażackie klasy średniej- jeden ciężki, drugi średni z wyposażeniem w urządzenia hydrauliczne. Otrzymają je jednostki OSP z naszej gminy włączone do Krajowego Systemu Ratowniczo- Gaśniczego ze Stawigudy i Plusk. Nie są to tanie samochody. Całkowity koszt to 1,7 mln złotych z czego kwota dofinansowania to 1,3 mln złotych. Resztę dokłada gmina. Zakup zosta-

3 10 lat w Unii Europejskiej 3 nie zrealizowany w przyszłym roku. W tym roku został zakupiony średni samochód dla OSP Stawiguda z udziałem środków UE. Nasi strażacy są zaangażowani w zdobywanie środków finansowych na swoją działalność. Piszą wnioski, starając się o środki finansowe niekoniecznie z funduszy unijnych. Po wręczeniu nagród na tegorocznych zawodach strażackich podczas festynu Stawigudiada 2014 wych kosztów. Czas trwania oceny wniosków jest bardzo długi. Od złożenia wniosku do końcowego rozliczenia upływa około dwóch lat. Natomiast budżety w jednostkach samorządu terytorialnego uchwalane są na jeden rok. Wszystkie nasze gminne inwestycje są przeznaczone do użytku publicznego. Szkoły, Orliki czy place zabaw i tak musielibyśmy utrzymać. Jednak prawdą mniej znaną powszechnie jest to, że kwota utrzymania tych obiektów z roku na rok wzrasta. Zatem musimy zmniejszać pieniądze przeznaczone na inne cele. Dajemy sobie jednak radę i nie jest to dla naszej gminy obciążenie, którego nie byłaby w stanie udźwignąć. Nie zbudowaliśmy basenu, jak wiele innych gmin. Moim zdaniem, byłby to dla nas obiekt nieopłacalny. Na terenie gminy są już dwa baseny- jeden w hotelu Warmia Park w Pluskach, drugi w ośrodku w Łańsku. W pobliskim Olsztynie jest ich kilka. Poza tym mamy wiele naturalnych zbiorników wodnych, które cieszą się w sezonie letnim dużą popularnością. W wielu miejscach,gdzie takie naturalne kąpieliska funkcjonują mamy boisko do piłki plażowej i mini plac zabaw tak jak jest to właśnie w Pluskach. Wszystkie te miejsca powstały dzięki funduszom unijnym. Dodam jedynie, że w czasie roku szkolnego nasze dzieci z wybranych klas mają zapewnioną bezpłatną naukę pływania w basenie akademickim w Olsztynie. Zajęcia te są finansowane przez gminę. D.G.-Co jest potrzebne, żeby uzyskać tak duże sukcesy w pozyskiwaniu funduszy unijnych? Irena Derdoń- Na samym początku trzeba mieć dobry pomysł, który musi się cieszyć poparciem mieszkańców i wynikać z ich potrzeb. Na naszym terenie nie ma na szczęście obiektów, na które wyłożono pieniądze, a nie są przez mieszkańców wykorzystywane. Niezbędne są też umiejętności: do napisania wniosku o dotację, jego zrealizowanie w sposób zgodny z projektem, a potem jeszcze rozliczenie i cierpliwość. Innej recepty osobiście nie znam. Dziękuję za rozmowę. Rozmawiał: Dariusz Gołębiowski D.G.- Pojawiają się głosy, że korzystanie z funduszy unijnych przez mniejsze gminy może doprowadzić do nadmiernego obciążenia ich budżetu. Inwestycje trzeba potem przecież utrzymać z własnych środków. Irena Derdoń- Każdy samorząd musi najpierw wydać własne pieniądze a dopiero potem zwracana jest dotacja. Dla uzyskania wymaganego wkładu własnego trzeba najczęściej zaciągnąć kredyt. To zawsze wiąże się z ponoszeniem dodatko- Widok z lotu ptaka na nowe obiekty sportowe w centrum Stawigudy Stawiguda to dobre miejsce do zamieszkania

4 4 Bartąg: Powstanie sala tradycji wsi Chcą mieć łapacz kajaków i boisko Dariusz Gołębiowski- Od jak dawna jest Pan sołtysem w Bartągu? Michał Rozak, sołtys wsi Bartąg- Sołtysem jestem od czterech lat. Na początku mojej kadencji liczba mieszkańców sołectwa nie przekraczała 800 osób, obecnie jest ich już ponad tysiąc. Jest to związane z przyłączeniem do Bartąga nowych działek. Są to tereny bardzo silnie zabudowywane domkami jednorodzinnymi i stąd ten przyrost ludności. Większość nowych mieszkańców przyjechało do nas z Olsztyna. D.G.- Jak się ci nowi mieszkańcy integrują się z resztą mieszkańców? Michał Rozak- Jest z tym trochę problem. Wynika on częściowo z tego, że w sołectwie Bartąg nie ma ścisłej zabudowy i jest ono rozrzucone na dość dużym obszarze. D.G.- Czy pamięta Pan, jak żyło się w Bartągu przed wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej? Michał Rozak- Miałem wówczas piętnaście lat i interesowały mnie głównie wakacje i rok szkolny, ale pamiętam, że wieś wyglądała zupełnie inaczej. Brakowało chodników, dróg asfaltowych. Jeszcze przed 2004 rokiem wymieniono na drogach asfalt i chodniki. Później zbudowano u nas kanalizację a dwa lata po niej wodociąg. Z Jarot przeprowadzono nową nitkę światłowodu, dzięki czemu uzyskaliśmy lepszy dostęp do Internetu i telemediów. D.G. - Skąd mieliście pieniądze na te wszystkie inwestycje? Michał Rozak- Były tylko dwa źródła finansowania: środki własne i unijne. Większość inwestycji Letnia scena w Bartągu gościła już takie sławy jak Zespół Pieśni i Tańca Kortowo Sołtys Michał Rozak, z tyłu samochód OSP w Bartągu i nowa remiza zrealizowano dzięki dotacjom unijnym. Nie ukrywam, że nasze potrzeby, na przykład w rozbudowie infrastruktury drogowej, są większe. Wynika to z ciągłej rozbudowy wsi i powstawania kolejnych osiedli domów mieszkalnych. D.G- Czy może Pan wymienić konkretne inwestycje, zrealizowane dzięki środkom unijnym? Michał Rozak- Zbudowaliśmy sieć ulic z chodnikami. Ostatnio na przykład w Bartągu wykończono budowę ulicy Nad Łyną i ulicy św. Jana. Ważną inwestycją była budowa nowej remizy. Jest to duży budynek z salą, którą strażacy udostępniają mieszkańcom. W remizie jest garażowany średni samochód strażacki, zakupiony przez gminę. Nie mamy świetlicy, ale mieszkańcy mogą korzystać z kilku sal we wsi, choćby we wspomnianej remizie. Obecnie remontujemy dawny budynek OSP, w którym chcemy między innymi stworzyć salę tradycji Bartąga i pokazać, jak się wieś zmieniała. Właściwie to nawet się cieszę, że nie powstała u nas świetlica wiejska, bo jej utrzymanie byłoby dużym obciążeniem dla naszego funduszu sołeckiego. Z funduszy unijnych powiększono i wyposażono stary plac zabaw, przy przedszkolu. Mamy przygotowane plany budowy urządzeń na potrzeby spływów kajakowych Łyną. W tej chwili brakuje nam przystani i tzw. łapacza kajaków, który ułatwia cumowanie. Jest to ważne bo miłośników tej formy czynnego wypoczynku jest coraz więcej. D.G.- Czy wie Pan, w jaki sposób konkretnie pozyskiwane są fundusze unijne w gminie? Michał Rozak- W moim odczuciu największe kompetencje ma Pani Irena Derdoń, pełniąca funkcję zastępcy wójta. To ona pisze projekty, zdobywa fundusze i rozlicza ich wykorzystanie. Sołtysi jedynie składają zapotrzebowanie na konkretne inwestycje. D.G- Właśnie wchodzimy w kolejny okres unijnego finansowania i będzie pewnie możliwość pozyskania kolejnych środków unijnych. Czy macie jeszcze inne plany, poza budową łapacza kajaków na Łynie? Michał Rozak- Jeszcze w tym roku rozpoczniemy odnowę terenu boiska przy szkole i jego poszerzenie. Mamy zaplanowanych dużo imprez integracyjnych, festynów, konkursów sportowych i potrzebujemy takiego miejsca. Coraz więcej miejsca potrzebuje też nasza młodzież a w tej chwili nie mamy porządnego boiska ani do piłki nożnej ani siatkowej. Tę inwestycję planujemy wykonać wspólnie z sołectwem Jaroty. Dziękuję za rozmowę. Rozmawial: Dariusz Gołębiowski O takim placu zabaw w niejednej wsi marzą dzieci i rodzice

5 10 lat w Unii Europejskiej 5 Gryźliny: Najbardziej ludziom brakowało telefonów i dróg Dzięki pieniądzom z Unii wieś ma się gdzie spotkać Dariusz Gołębiowski- Od jak dawna mieszka Pani w Gryźlinach? Cecylia Koper, sołtys wsi Gryźliny- W Gryźlinach mieszkam od 1963 roku a funkcję sołtysa pełnię przez cztery ostanie kadencje. D.G. - Jak się żyło mieszkańcom Gryźlin przed wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej? Cecylia Koper- Kiedy osiedliłam się w Gryźlinach, mieszkało tu jeszcze sporo Warmiaków i tylko trzy polskie rodziny. Później Warmiacy zaczęli masowo wyjeżdżać, a na ich gospodarstwach zaczęli się osiedlać Polacy. Z czasem ubywało gospodarzy i w tej chwili w Gryźlinach jest tylko 5 gospodarstw rolnych. Pozostali mieszkańcy pracują w Olsztynie lub innych miejscowościach. D.G. - Czego dawniej najbardziej brakowało mieszkańcom wsi? Cecylia Koper- Mieszkańcom Gryźlin na pewno brakowało telefonów, kanalizacji, tylko główna droga była oświetlona, innych dróg w ogóle nie było. Kanalizację zaczęliśmy budować dopiero od 2003 roku. Później doprowadziliśmy gaz, telefony, zbudowaliśmy chodniki. W tej chwili w Gryźlinach mamy już wszystkie media. Dzięki unijnym dotacjom wyremontowaliśmy część dróg, bo te mieliśmy jeszcze poniemieckie, w bardzo złym stanie. Bardzo zależało nam na rozbudowie świetlicy. Sołtys Cecylia Koper Ta, z której korzystaliśmy powstała w czynie społecznym jeszcze w latach 70-tych i była po prostu za mała. Nie było na przykład miejsca na bibliotekę. Początkowo chcieliśmy zrobić nadbudówkę, ale ekspertyza wykazała, że budynek ma za słabe fundamenty. Wyposażenie świetlicy w Gryźlinach i plac zabw Świetlica po przebudowie D.G.- Może Pani powiedzieć w jaki sposób wieś skorzystała z unijnych funduszy? Cecylia Koper- Dzięki dotacjom unijnym powiększyliśmy i zmodernizowaliśmy stary budynek i mamy teraz piękną świetlicę z biblioteką i pomieszczeniem socjalnym, które użytkują też nasi strażacy. Dzięki kolejnemu projektowi wyposażyliśmy świetlicę w meble, urządzenia multimedialne i sprzęt AGD do kuchni. D.G. - W jaki sposób mieszkańcy Gryźlin korzystają z budynku świetlicy? Cecylia Koper- Koło Gospodyń Wiejskich w czasie ferii prowadzi tu zajęcia dla dzieci. Organizujemy im czas, gotujemy. Mamy nowocześnie wyposażoną kuchnię i zastawę na 60 osób. W świetlicy odbywają się różne uroczystości rodzinne, takie jak: przyjęcia komunijne, chrzciny, małe wesela, imieniny, urodziny. Ponieważ budynek powstał dzięki dotacjom unijnym, przez pięć lat od jego oddania do użytku nie mamy prawa pobierać od mieszkańców żadnych opłat za wynajem pomieszczeń. Budynek służy mieszkańcom całej wsi- odbywają się tu na przykład, przeważnie w okresie letnim, festyny. Dziesiątego sierpnia mamy w Gryźlinach duży odpust i wtedy urządzamy festyn. Kobiety gotują bigos, grochówkę, pieką ciasta. Obok świetlicy mamy piękny plac z wiatą i miejscem na grilla. Wiata powstała dzięki funduszowi sołeckiemu i pracy społecznej naszych strażaków. W radzie sołeckiej mamy elektryka i dzięki niemu mamy doprowadzone oświetlenie. D.G - Jak Pani ocenia 10 lat obecności Polski w Unii i co za tym idzie możliwość korzystania z dotacji unijnych? Cecylia Koper- Bez tych dotacji nie mielibyśmy we wsi tego, co mamy. Ja jestem bardzo zadowolona, że jesteśmy w Unii. Wiem, że podobnie myśli wielu naszych mieszkańców, bo przecież rozmawiamy ze sobą na różne tematy. D.G. Niedługo będą nowe projekty unijne. Co Pani, jako sołtys, uważa za najważniejsze potrzeby dla mieszkańców Gryźlin? Cecylia Koper- W Gryźlinach mamy już praktycznie całą infrastrukturę, chociaż wiadomo, że trzeba będzie dalej dbać o poprawę stanu dróg.. Pod sołectwo podlega także miejscowość letniskowa Zielonowo, dokąd musimy dobudować kawałek drogi, wodociąg i kanalizację. Gmina Stawiguda już w tym roku skanalizuje Zielonowo dzięki funduszom unijnym. Prace mają się już niedługo rozpocząć. Dziękuję za rozmowę. Rozmawiał: Dariusz Gołębiowski

6 6 Bartążek: Nowe place zabaw, boiska do piłki nożnej i siatkówki Wieś z dużym potencjałem do rozwoju We wsi powstał nowy plac zabaw i boiska do piłki nożnej i siatkówki. Sołtys Iwona Pietrzak-Rogala chciałaby, żeby na plaży powstała przeszklona świetlica z widokiem na jezioro i żeby Bartążek skomunikowano z Olsztynem. Dariusz Gołębiowski, Agencja MultiMedia-Od jak dawna jest Pani sołtysem w Bartążku? Iwona Pietrzak-Rogala, sołtys D.G.-Ile osób mieszka obecnie we wsi? Iwona Pietrzak-Rogala: Obecnie jest to 325 osób. To specyficzna miejscowość. W większości zamieszkuje ją społeczeństwo po PGR-owskie. Mało jest terenów, które można kupić, dlatego napływowych mieszkańców jest niewielu. Nie ma typowych działek, które gmina mogłaby sprzedawać pod budowę. Większość ziem należy do IHAR-u (Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin). Jednak dzięki temu, tutejszy teren posiada piękny krajobraz. Zasiewana jest duża ilość nowych roślin, co rok krajobraz wygląda inaczej. Jeśli chodzi o tutejszą okolicę, to jest tutaj naprawdę pięknie. Myślę, że gdyby była lepsza komunikacja, to z czasem ilość mieszkańców by wzrastała. Wieś oddalona jest od Olsztyna o 4 km z jednej strony i 5 km z drugiej. Niestety, mimo niewielkiej odległości, brak możliwości dojazdu do miasta jest dużym utrudnieniem dla mieszkańców. D.G.- Czy w ostatnich latach zauważyła Pani we wsi jakieś zmiany? Iwona Pietrzak-Rogala: W latach Sołtys Iwona Pietrzak-Rogala w Bartążku powstała nowa infrastruktura sportowo-rekreacyjna dla dzieci i młodzieży: plac zabaw współfinansowany ze środków unijnych oraz boiska: do piłki nożnej i siatkówki plażowej, zrealizowane z funduszu sołeckiego. We wsi jest 70 dzieci w przedziale wiekowym 0-18 lat. Placu zabaw nie było na tym terenie od czasów PGR- -ów, więc jest to spore osiągnięcie. Dla starszej młodzieży zbudowaliśmy boiska do gier zespołowych. W czynie społecznym wybudowaliśmy zatoczkę autobusową. Zamontowano ławki, donice i tablicę ogłoszeń. Wciąż pozostają nierozwiązane problemy komunikacji z Olsztynem i Stawigudą. Brak jest świetlicy na spotkania mieszkańców oraz żal jest pięknej, chociaż niezagospodarowanej plaży. Byłoby wspaniale, gdyby w kolejnych latach pozyskano środki na te inwestycje. Wiejskie place zabaw w gminie Stawiguda to standard D.G.- Jak w takim razie radzicie sobie z brakiem wiejskiej świetlicy? Iwona Pietrzak-Rogala: Zebrania Wiejskie oraz spotkania z mieszkańcami takie jak np. Wigilia dla Seniorów, organizujemy dzięki uprzejmości Prezesa w salce konferencyjnej IHAR-u. Dla dzieci świą- wsi Bartążek: Mieszkam tutaj od 2008 roku, a sołtysem jestem od roku Mieszkańcy Bartążka na festynie

7 10 lat w Unii Europejskiej 7 teczną atrakcją jest Mikołaj, który chodzi po domach i roznosi cukierki. Raz w roku organizujemy także imprezę integracyjną. Brak świetlicy jest dużą bolączką wsi. W planie odnowy miejscowości Bartążek z 2008 roku była wzmianka o budowie świetlicy, jednak cały czas jest to przekładane. D.G.- Czy napotkała Pani jakieś trudności w pracy sołtysa? Iwona Pietrzak-Rogala: Jestem osobą, która jak się czegoś podejmuje to doprowadza sprawy do końca. Oczywiście, ogarniały mnie momenty zwątpienia. Pracuję zawodowo, więc czasem trudno pogodzić wszystkie obowiązki z funkcją sołtysa. Bardzo się cieszę z tego, co udało nam się osiągnąć przez te 4 lata. Mamy plac zabaw, boiska do siatkówki, piłki nożnej, koszykówki, nowe miejsce na ognisko, tablice informacyjne, wyremontowaliśmy pomost. Uważam, Mieszkańcy Bartążka na festynie Zamiast siedzieć przy komputerze lepiej pograć w siatkówkę że wiele udało nam się osiągnąć w tym czasie. Niestety, nie rozwiązano problemu komunikacji, ale mam nadzieję, że z czasem się to zmieni. Przede wszystkim cieszy mnie to, że dzieci i młodzież mają miejsca, gdzie mogą aktywnie spędzać czas. D.G.- Co Pani zdaniem, mogłoby się jeszcze zmienić we wsi Bartążek? Iwona Pietrzak-Rogala: Wielkim, a zarazem niewykorzystanym potencjałem tej miejscowości jest plaża. Mamy jezioro, można by zagospodarować ten teren, nawet utworzyć w sezonie nowe stanowiska pracy. Chciałabym, żeby w okolicy plaży stanęła przeszklona świetlica z widokiem na wodę. Są to plany, o których rozmawiałam już z Z-cą Wójta Panią Ireną Derdoń. Jest to piękne miejsce, w którym widzę duży potencjał dla rozwoju wsi. Dziękuję za rozmowę. Rozmawiał : Dariusz Gołębiowski

8 8 Stawiguda: Zmiany są duże ale przybywa potrzeb Tutaj ludziom zawsze się dobrze żyło Dariusz Gołębiowski- Wiem, że mieszka Pani w Stawigudzie od dziecka. Jak postrzega Pani zmiany, które tu nastąpiły? Anna Raczko, sołtys Stawigudy- Zmiany są ogromne. Zupełnie zmieniła się jakość życia. Jako dziecko stałam w kolejce po kartki na cukier i mięso, w naszym sklepie niewiele można było kupić. Teraz dzieci mają tu prawie wszystko. Jednak, mimo tego, że kiedyś były tu tylko piaskowe drogi, nie było kanalizacji, chodników, uważam, że zawsze dobrze się tutaj żyło. Nowe obiekty sportowe zachęcają do przebywania na świeżym powietrzu Sołtys Anna Raczko mieszka w Stawigudzie od dziecka D.G.- Czy w takim razie Stawiguda korzysta na wejściu Polski do Unii Europejskiej? Anna Raczko-Stawiguda zaczęła się powoli zmieniać na początku lat osiemdziesiątych. Wtedy musiały wystarczyć nasze środki krajowe. Dotacje unijne zdobywamy w dużych ilościach od 2011 roku. W Urzędzie Gminy zajmuje się tym Pani Irena Derdoń. W ciągu tych czterech lat dzięki dotacjom wybudowano jeden z większych w naszej gminie placów zabaw, plac rekreacyjny, Orlika, parkingi, drogi, chodniki. Na ulicy Łąkowej, Różanej, Piaskowej i Jarzębinowej wylano asfalt a Świerkową i Dębową wyłożono pięknym polbrukiem. W trakcie realizacji jest remont ulicy Kalinowej. Środki wykorzystywaliśmy nie tylko na to, co widać. Sukcesem były unijne wnioski, z których pozyskiwaliśmy fundusze na różne imprezy dla mieszkańców Stawigudy i całej gminy. Dwie grupy naszych seniorów, czyli 60 osób od trzech lat bezpłatnie uczęszcza na zajęcia z języka angielskiego. To bardzo dużo, jak na naszą miejscowość. Dla tej grupy osób zrealizowaliśmy również projekt zajęć informatycznych. Dzięki dofinansowaniu z projektów unijnych nasze świetlice organizowały liczne imprezy i zajęcia dla mieszkańców. W Stawigudzie mamy bardzo wielu utalentowanych plastycznie ludzi. Co roku w Gminnym Ośrodku Kultury organizujemy wystawy ich prac. Liczymy na dotację ze środków unijnych na zorganizowanie pleneru artystycznego i mam nadzieję, że nam się to uda. Niedawno zakończyliśmy inwestycję w centrum miejscowości. Ta inwestycja to także unijne pieniądze.to plac rekreacyjny, na którym chcielibyśmy zorganizować plener a potem wyeksponować rzeźby dużego formatu. Z dotacji unijnych będzie też odnawiany nasz kościół ewangelicki. Mieszkańcy czekają jednak przede wszystkim na ukończenie inwestycji drogowych i oświetlenie wszystkich ulic. Widać wyraźnie, że te prace postępują. D.G.- Jak Pani odbiera prywatnie to, że jesteśmy w Unii Europejskiej? Anna Raczko- Mnie, jako zwyczajnej obywatelce Polski, żyje się łatwiej bez granic i konieczności posiadania wiz. Dla osoby młodej, ciekawej świata, chcącej spędzić gdzieś ciekawie urlop, jest to dużym ułatwieniem. Podróżowanie bez zbędnych formalności jest dla mnie ważna również dlatego, że mam za granicą liczną rodzinę. Moje rodzeństwo wyjechało do pracy w Anglii i do Niemiec. Mimo wszystko ciągle łatwiej tam żyć i utrzymać rodzinę. Tę możliwość też dała nam obecność w Unii. Mam też pewne obawy. Podobnie, jak wielu moich znajomych, boję się wprowadzenia u nas waluty euro. Trochę opieram się tu na doświadczeniach mojej siostry, która mieszka w Niemczech. Kiedy w tym kraju doszło do zmiany waluty, doszło do potężnego kryzysu finansowego w jej rodzinie. Przed zmianą na wszystko im wystarczało, od kiedy euro zastąpiło markę, trzeba się było zastanowić nad każdym wydatkiem. I chociaż od przyjęcia przez Niemcy euro minęło sporo lat, nadal odczuwalny jest spadek standardu życia. D.G.- Wracając do głównego wątku naszej rozmowy- czy jest jeszcze w Stawigudzie coś do zrobienia, na co przydałoby się dofinansowanie z Unii Europejskiej? Anna Raczko- Gdyby udało się jeszcze pozyskać jakieś środki na te zadania, które są dla nas ważne, byłabym bardzo szczęśliwa. Uważam, że przede wszystkim trzeba wyremontować i zmodernizować budynek GOK-u, aby dawał możliwość szerszego wykorzystania przez różne kółka i grupy zainteresowań. Obecny budynek jest po prostu fizycznie za mały na potrzeby naszych mieszkańców. Mamy prężnie działającą jednostkę OSP, piękne samochody strażackie, również dofinansowane ze środków unijnych, ale nie ma ich gdzie garażować. Chciałabym, żeby nasi strażacy mieli też jakiś budynek dla siebie. Poza tym dobrze byłoby urządzić w naszej miejscowości siłownię, taką na powietrzu. Za Orlikiem mamy miejsce na 12 urządzeń i na zewnętrzny stół do tenisa stołowego. Chcemy zagospodarować teren obok stawu przy ulicy Warszawskiej tak, aby pełnił funkcję rekreacyjno-widowiskową. Są już opracowane plany i czekamy tyl-

9 10 lat w Unii Europejskiej 9 ko na uwolnienie dotacji unijnych, bo koszt inwestycji to ok. 1 milion złotych. Całkowitego remontu wymaga budynek dawnego kościoła ewangelickiego. Z kolei koszt tej inwestycji jest dość wysoki, bo trzeba spełnić wymagania konserwatora zabytków. Chciałabym tu zorganizować w przyszłości galerię i punkt informacji turystycznej dla całej gminy. Ponadto planujemy zbudować w centrum Stawigudy skatepark i tu również będzie potrzebne wsparcie finansowe. Konieczne byłoby też zagospodarowanie terenu wokół szkoły. Wszystkie obiekty sportowe i plac zabaw sfinansowano z pieniędzy unijnych D.G.- Czy te sprawy, które Pani wymieniła są również priorytetami mieszkańców? Anna Raczko- Będąc sołtysem wiem, czego potrzebuje społeczność Stawigudy i staram się wychodzić naprzeciw jej oczekiwaniom. Mamy kilka środowisk twórczych, nie tylko plastycznych, dużą grupę ludzi zainteresowanych aktywnością sportową- drużynę piłkarską, ludzi grających w siatkówkę, piłkę plażową. Mieszkańcy Stawigudy, którzy pobudowali sobie u nas domy i właściwie tylko w nich śpią, mają z kolei inne potrzeby. Chcą chodników, oświetlenia ulic. Trzecia grupa to dzieci przedszkolne i jeszcze młodsze, dla których przydałby się żłobek. Czwartą grupę stanowią gimnazjaliści- młodzi ludzie, którzy muszą gdzieś zużyć nadmiar energii. Potrzebne jest założenie we wsi monitoringu. Jako sołtys myślę o potrzebach każdej z tych grup. D.G.- Czy trudno jest być sołtysem takiej miejscowości jak Stawiguda? Anna Raczko- Bardzo trudno. Dlatego, że jest tutaj duża różnorodność środowisk. Ludzie się nie znają. Integrują się na terenie poszczególnych osiedli i dotyczy to głównie starych mieszkańców. Dobrze byłoby, żeby sołtys znał wszystkich mieszkańców, ale przy tak dużej jak u nas ilości ludzi, nie jest to możliwe. Nowi, młodzi mieszkańcy Stawigudy są bardzo niecierpliwi w swoich żądaniach. Nie potrafią się konsultować i iść na kompromisy. Oni tak naprawdę nie chcą dialogu- liczą się tylko ich potrzeby, natomiast nie dają zbyt wiele od siebie. Nawet nie uczestniczą w naszych wiejskich zebraniach. To właśnie na tych zebraniach, rozmawia się, dyskutuje, powstają plany naszych przyszłych inwestycji. Dziękuję za rozmowę. Rozmawiał: Dariusz Gołębiowski

10 10 Jaroty: Podmiejskie sołectwo z ambicjami Chcą mieć urząd gminy bliżej mieszkańców Dariusz Gołębiowski- Jaroty to nietypowe sołectwo? Zdzisław Gradowski sołtys wsi Jaroty- Mamy około dwóch tysięcy mieszkańców. Siłą rzeczy jest tu inna struktura i organizacja. Tu są cztery silne wspólnoty. D.G.- Samo budownictwo bardziej przypomina miasteczko niż wieś. Zdzisław Gradowski- Tak. Jesteśmy małą miejscowością. Jak za jakiś czas swoją filię otworzy poczta, będzie to przypominało prawdziwe podmiejskie osiedle. Mało tego. Zgłosiłem wniosek o utworzenie zamiejscowego punktu urzędu gminy w Stawigudzie. Trzeba coś zrobić, żeby przybliżyć urząd do mieszkańca. Nikt nie chce jechać zbyt daleko, żeby załatwiać swoje sprawy. To jest jedna strona medalu. Drugą jest to, że w Jarotach jest zameldowane jedno z rozdziców: ojciec lub matka. Drugie jest zameldowane zazwyczaj w Olsztynie, tam jest szkoła, przedszkola. Stąd się biorą te olsztyńskie meldunki. Myślę, że to się zmieni, ponieważ gmina jest wprawdzie mocna finansowo, ale ma jednak pewne ograniczenia i ogromną ilość wydatków. Gdyby jednak była właścicielem lutkie, ale dotowane przez gminę. Uczęszcza do niego gromadka dzieci, nie więcej niż dwadzieścia. D.G.- Co jeszcze finansuje gmina? Zdzisław Gradowski- Finansuje także zakupy dla OSP takie jak pompy, sprzęt, ubiory. Czyli same niezbędne rzeczy. Nikt nie kwestionuje wydatku podatkowego na straż pożarną. Zadaniem takiego sołectwa jak nasze jest też partycy- Wokół wyrastają nowe domy chociaż za nimi rośnie jeszcze zboże Sołtys Zdzisław Gradowski stara się o punkt obsługi urzędu gminy dla mieszkańców dużego przedszkola to automatycznie ma prawo żądać meldunku na swoim terenie. Wtedy to się zmieni. Nie może zaistnieć sytuacja, że ktoś mieszka np. na ulicy Żołnierskiej w Olsztynie, a do naszego przedszkola czy szkoły chce posłać swoje dziecko. D.G.- W tej chwili nie ma tu żadnego przedszkola? Zdzisław Gradowski - Jest przedszkole prywatne. Co prawda ma- pacja w budowie boiska piłkarskiego w Bartągu. D.G.- Dlaczego akurat tam? Zdzisław Gradowski- Bo tam jest miejsce. Tutaj tego miejsca brak. Boiska o wymiarach 100 metrów na 60 nie da się wybudować. Poza tym, jeżeli można coś zrobić wspólnie z inną wsią to chyba nie jest nic złego. Boisko może przecież służyć obu społecznościom D.G.- Brak terenu a dookoła buduje się nowe domy? Zdzisław Gradowski- Tutaj właścicielem tych trenów jest firma Masbud jako deweloper. Kiedyś przed laty zakupiła szesnaście hektarów. Te hektary są zabudowywane non stop. Wprawdzie dla wygody mieszkańców i młodzieży będzie boisko. Takie są plany dewelopera. Ale boiska sportowego nikt tutaj nie wybuduje. To jest niestety za duży wydatek. Wiadomo, że każdy chciałby boisko o standardzie Orlika, a ten kosztuje półtora miliona. Nie wspominając już o utrzymaniu i nadzorze. W Bartągu jak już wspomniałem jest na to miejsce. D.G.- Macie w takim razie niepubliczne przedszkole, a szkoła? Zdzisław Gradowski- Szkoły nie mamy. Dzieci do szkoły dojeżdżają do Rusi. Każdego dnia mają możliwość dojazdu autokarem, dużym przestrzennym i oczywiście z opiekunem. Zabiera on wszystkie dzieci zawozi je do Rusi, a o godzinie 15:30 przywozi z powrotem. W szkole dzieciaki mogą zjeść ciepły posiłek. Żaden rodzic nie wstydzi się, że jego dziecko kształci się na wsi, ponieważ tamtejsza szkoła ma wysoki poziom. Może kiedyś w przyszłości szkoła powstanie, ale to oczywiście tylko moje przypuszczenia. Wiem, że dojazd do szkoły każdego dania stwarza pewną niewygodę. Inną sprawą jest to, że jadąc od strony Olsztyna w połowie ogrodów kończy się oświetlenie ulicy. Zimą jest tutaj ciemno i niebezpiecznie. Jedyne oświetlenie pochodzi od przejeżdżających samochodów. D.G.- Jak długi jest ten odcinek drogi? Zdzisław Gradowski- Ma około kilometra. To są takie zadania, które obejmują moje jako sołtysa kompetencje. Gmina natomiast dostrzegła nasze starania i najprawdopodobniej oświetlenie zostanie doprowadzone. Prace projektowe już trwają. Wtedy będziemy mogli nor-

11 10 lat w Unii Europejskiej 11 malnie funkcjonować. D.G.- A czym miałby się zajmować gminny punkt obsługi interesantów? Zdzisław Gradowski-Zajmowałby się sprawami meldunkowymi, podaniami, dotacjami.to są sprawy, które często się zdarzają, więc nie opłaca się jechać daleko za każdym razem, żeby je załatwić. D.G.- Czy urząd jest przychylny tej propozycji? Zdzisław Gradowski- Przychylność ze strony urzędu jest. Choć urzędnicy byli trochę zaskoczeni taką propozycją. Ale skoro bank i poczta świadczą swoje usługi to dlaczego nie może być filii urzędu gminy? Wiem, że jest to nowa Sołectwo charakterem zabudowy bardziej przypomina miejską dzielnicę niż wiejskie siedliska sytuacja, ale zmiany są potrzebne. Zwłaszcza te, które odnoszą się do mieszkańców. Powoli wszyscy dojrzewamy do tego, żeby coś zmieniać na lepsze. D.G.- Czy wieś Jaroty pozostanie w Stawigudzie? Zdzisław Gradowski- Tego nie wiem. Przed nami jest jeszcze dużo lat pracy, by wszystko funkcjonowało jak należy. Powstaje dużo domów, również szeregowych w związku z tym zwiększy się liczba mieszkańców. Utrzymanie takiej infrastruktury przez gminę będzie bardzo kosztowne. Oświetlenie, woda, ścieki, śmieci to moim zdaniem będzie ponad nasze możliwości. Niezależnie od tego, jak mocna finansowo gmina by nie była. Czas pokaże, w którą stronę będzie rozwijać się nasza wieś. Dziękuję za rozmowę. Rozmawiał: Dariusz Gołębiowski Wykaz zrealizowanych projektów z Regionalnego Programu Operacyjnego Warmia i Mazury w latach oraz Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich w latach Działanie - Odnowa i rozwój wsi Tytuł projektu: Moje boisko Orlik 2012 Przyznana pomoc/dotacja: ,00 zł 2. Oś 3 - Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej. Działanie Podstawowe usługi dla ludności wiejskiej Tytuł projektu: Ochrona Jeziora Plusznego poprzez rozwiązanie problemów gospodarki wodnościekowej w miejscowości Pluski. Przyznana pomoc/dotacja: ,00 zł Osoba prowadząca: IrenaDerdoń 3. Działanie Wdrażanie Lokalnych Strategii Rozwoju dla operacji w ramach działania Odnowa i rozwój wsi Tytuł projektu: Zagospodarowanie terenu nad brzegiem Jeziora Wulpińskiego w Majdach Wartość projektu: ,82 zł Przyznana pomoc/dotacja: ,00 zł 4. Działanie Wdrażanie Lokalnych Strategii Rozwoju dla operacji w ramach działania Odnowa i rozwój wsi Tytuł projektu: Budowa boiska do piłki siatkowej w Gągławkach Wartość projektu: ,19 zł Przyznana pomoc/dotacja: ,00 zł 5. Działanie Wdrażanie Lokalnych Strategii Rozwoju dla operacji w ramach działania Odnowa i rozwój wsi Tytuł projektu: Budowa placu zabaw w Stawigudzie Wartość projektu: ,38 zł Przyznana pomoc/dotacja ,00 zł 6. Oś 3 - Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej Działanie Podstawowe usługi dla ludności wiejskiej Tytuł projektu: Kompleksowe rozwiązanie problemów gospodarki wodno ściekowej w gminie Stawiguda Przyznana pomoc/dotacja: ,00 zł 7. Działanie Wdrażanie Lokalnych Strategii Rozwoju dla operacji, które odpowiadają warunkom przyznania pomocy w ramach działania Odnowa i rozwój wsi Tytuł projektu: Urządzenie miejsca rekreacji gminy Stawiguda poprzez utworzenie kąpieliska nad Jeziorem Pluszne w miejscowości Pluski. Przyznana pomoc/dotacja: ,00 zł 8. Działanie Wdrażanie Lokalnych Strategii Rozwoju dla operacji, które odpowiadają warunkom przyznania pomocy w ramach działania Odnowa i rozwój wsi Tytuł projektu: Przebudowa chodnika przy ul. Olsztyńskiej w Stawigudzie. Przyznana pomoc/dotacja ,00 zł 9. Działanie Wdrażanie Lokalnych Strategii Rozwoju dla operacji, które odpowiadają warunkom przyznania pomocy w ramach działania Odnowa i rozwój wsi Tytuł projektu: Budowa placów zabaw na terenie gminy Stawiguda w miejscowościach: Bartąg, Bartążek, Dorotowo, Gryźliny, Majdy, Miodówko, Ruś, Tomaszkowo, i Wymój. Przyznana pomoc/dotacja: ,00 zł 10. Działanie Wdrażanie Lokalnych Strategii Rozwoju dla operacji, które odpowiadają warunkom przyznania pomocy w ramach działania Odnowa i rozwój wsi Tytuł projektu: Przebudowa i rozbudowa świetlicy wiejskiej w Gryźlinach. Przyznana pomoc/dotacja: ,00 zł 11. Działanie Wdrażanie Lokalnych Strategii Rozwoju dla małych projektów. Tytuł projektu: Wyposażenie świetlicy wiejskiej wraz z biblioteką w Gryźlinach Przyznana pomoc/dotacja: ,00 zł.

12 12 Majdy, Kręsk: Wieś wypiękniała i ludzie są zadowoleni Sołtys przedsiębiorca i zapobiegliwi mieszkańcy Dariusz Gołębiowski- W jaki sposób trafił Pan do tej pięknie położonej wsi nad jeziorem Wulpińskim? Antoni Gromadzki, sołtys Majd- Mieszkam tutaj od 1988 roku. Pochodzę ze wsi leżącej nad jeziorem. Śniardwy. Po wojsku osiedliłem się w Olsztynie. Mieszkałem tam na wielkim osiedlu i przyznam, że nigdy mi się to nie podobało. Tęskniłem za wsią. Jeździłem po okolicy najpierw skuterkiem, potem samochodem i pewnego razu trafiłem dokładnie do tej wsi. Była tu wtedy tylko wąziutka polna droga. W dwóch wioskach, które należą do sołectwa, czyli w Majdach i Kręsku było 25 domów. Mieszkało w nich 50-ciu dorosłych ludzi i kilkoro dzieci. Działały wtedy jeszcze PGR-y i wszystkie pola były obsiane. Obecnie pola pozarastały, a na niektórych wyrósł już nawet las. z warzywami i owocami przywożonymi z zagranicy. Kiedy po jednym z wyjazdów na targ wróciłem z niesprzedanym towarem, rzuciłem to wszystko i zacząłem prowadzić swój pierwszy biznes- minibar w Majdach. To było w 1991 roku. Dzięki tej mojej inicjatywie we wsi powstało centrum towarzyskie. Dużo ludzi przychodziło tutaj nie tylko do baru, ale także po to, żeby skorzystać z telefonu- miałem wówczas jako jedyny telefon stacjonarny we wsi. Interes dobrze się rozwijał i dzięki temu po roku otworzyłem sklepik, który istnieje do dzisiaj. Sołtys Antoni Gromadzki dobrze pamięta czasy zmiany ustroju D.G.- Chyba nie za bardzo było wiadomo co robić w samej wsi jak stare się skończyło a nowego nie było jeszcze za bardzo widać? Antoni Gromadzki- Na początku lat 90-tych wszystko zaczęło się zmieniać. Udało mi się kupić w Majdach stary dom z kawałkiem ziemi. Zacząłem uprawiać w tunelach winogrona,pomidory, paprykę, ogórki. Żona straciła pracę w 1992 roku. Ja pracowałem jeszcze trochę dłużej. W międzyczasie próbowaliśmy sprzedawać nasze plony, ale ciężko było konkurować Nie tylko mieszkańcy wsi korzystaja w Majdach z obiektów sportowych. Letnicy z zapałem dbają o swoją kondycję nawet na urlopie D.G.- Jak wyglądało życie na wsi przed wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej, czyli na początku XXI wieku? Antoni Gromadzki- Wiele osób straciło pracę i zostało bez środków do życia. Padła Spółdzielnia Kółek Rolniczych, w których mężczyźni byli traktorzystami, a kobiety zajmowały się chlewnią i pracowały w polu. Z dnia na dzień ci ludzie zostali bez pracy. Kto był przedsiębiorczy, zajął się własną działalnością. Wówczas prowadzenie takiego sklepu, jaki ja miałem przynosiło niezłe zyski- ludzie przychodzili do mnie na piwo kuflowe, hamburgery, lody. W piątek po południu były takie kolejki, że trudno było przejść. W większości ludziom z drobnego biznesu w Polsce wiodło się wtedy nieźle. Inni szukali we

13 10 lat w Unii Europejskiej 13 wkładzie finansowym mieszkańców. Czy po 2004 roku otrzymaliście również środki europejskie? Antoni Gromadzki- Jeszcze przed naszym wejściem do Unii korzystaliśmy ze środków przedakcesyjnych na budowę kanalizacji. Później uzyskanie dotacji unijnych nie było już takie proste. Trzeba było spełnić określone warunki. Nasza gmina nie mieściła się w widełkach, opracowanych przez urząd marszałkowski. Nie spełnialiśmy odpowiednich kryteriów odnośnie liczby bezrobotnych, walorów turystycznych, dochodu na jednego mieszkańca. Nasze wnioski były z tego powodu odrzucane. Jednak dzięki funduszom unijnym mamy piękny plac zabaw dla dzieci. Wkład własny pochodził z darowizny. Wszystkie place zabaw, które wtedy powstały w różnych miejscowościach gminy Stawiguda są bardzo ładne i zadbane. Nad jeziorem urządziliśmy boisko do siatkówki plażowej i piłki nożnej. Jest tutaj miejsce na grilla i na ognisko. Obecnie montujemy toaletę przenośną- tzw. toy-toya. Nasze społeczeństwo nadal wiele daje od siebie. Przykładem jest renowacja kapliczki, która stoi we wsi. Koszt tej pracy wyniósł ponad 10 tys. złotych a pieniądze pochodziły ze składek i ze zbiórki puszek po piwie. Ludzie naprawdę chcą tu wiele zrobić, potrzebują tylko kogoś, kto nimi pokieruje. W tej chwili ze zbiórki butelek PET chcemy uzyskać część środków na monitoring. Tablica upamiętniająca zawarcie partnerstwa z niemiecką miejscowością Mauden W centrum wsi odrestaurowano kapliczkę z zebranych pieniędzy wsi jakiegokolwiek zarobku- zbierali grzyby, jagody. Obecnie jest już dwa razy więcej domów, niż było w tamtych czasach. Mamy ponad 120-tu dorosłych mieszkańców. Część z nich, prawie 40 osób, jest zameldowanych w Olsztynie, chociaż tutaj pobudowali sobie domy i tutaj mieszkają. Nie jest to dla nas korzystne, bo ich podatki idą tam, gdzie są zameldowani. Na różnych zebraniach wiejskich nakłaniamy ich, żeby się zameldowali, ale bezskutecznie. Zauważyłem,że ludzie, którzy żyli tutaj wcześniej nie narzekali na byle jaką drogę, na brak jakiejkolwiek infrastruktury. Nowi mieszkańcy chcieliby mieć wszystko i to od razu. A tak się nie da. Nasze drogi modernizujemy od kilkunastu lat. Kiedy zostałem sołtysem, powstał społeczny komitet budowy drogi i od każdej nieruchomości na wyodrębnione konto w gminie wpłacaliśmy po 1000 złotych. Dzięki wsparciu finansowemu z gminy powstał we wsi pierwszy odcinek drogi. Zbiórka trwała dalej. Po dwóch latach wójt Teodozy Marcinkiewicz znowu zorganizował dla nas jakieś pieniądze w budżecie. Pojechaliśmy też po pomoc do pani Ireny Petryny, która była wówczas wicemarszałkiem województwa i ją uzyskaliśmy. Powstał kolejny odcinek drogi. Obecnie mamy zarezerwowane środki na budowę kolejnego odcinka ze strony powiatu olsztyńskiego. Niedługo odbędzie się przetarg i zaczniemy budować kolejne 700 metrów w kierunku Kręska. Na wszystkie inne inwestycje we wsi, na przykład plan zagospodarowania, wodociąg, telefonizację, mieszkańcy również dawali swój wkład własny. D. G.- Mówi Pan o własnym Pozostałych pieniędzy będziemy szukać u sponsorów. D.G.- Czy wszystkie wasze plany inwestycyjne są już znane? Antoni Gromadzki- Tak, jak mówiłem wcześniej, będziemy dalej budować drogę i kłaść chodniki. Po podpisaniu umowy ze starostwem rozpoczniemy budowę pasażu spacerowego nad jeziorem. Realizujemy projekt ze środków unijnych, nazwany Witacz. Są już zainstalowane dwie tablice ogłoszeń. W naszym centrum postawimy ławeczki i gazony z kwiatami. D.G.- Czy moglibyście pozwolić sobie na te wszystkie rzeczy w Majdach, Pana zdaniem, bez pieniędzy unijnych? Antoni Gromadzki- Uważam, że przede wszystkim pomogła nam reforma samorządowa, która spowodowała, że część środków pozostaje w gminach. Radni mogą nimi dysponować dla dobra miejscowego społeczeństwa. Jeśli są do tego programy unijne, z których możemy skorzystać, głupotą byłoby tego nie robić. Mamy poza tym jeszcze inne środki finansowania- darowizny, fundusz sołecki, pomoc ze strony gminy, założyliśmy stowarzyszenie mieszkańców. Bez tego wszystkiego nie mielibyśmy tego, co mamy- wieś wypiękniała, jest zadbana, ludzie są zadowoleni. Po intensywnych ćwiczeniach sportowych można zjeść małe co nieco z grilla Dziękuję za rozmowę. Rozmawiał: Dariusz Gołębiowski

14 Litery w górnym prawym rogu, uporządkowane w kolejności, utworzą rozwiązanie. Poziomo: 1/ Imię i nazwisko autora Warmińskiej sagi, urodzonego w Dorotowie. 2/ Po tym leśnictwie, leżącym na terenie gminy Stawiguda można odbyć wirtualny spacer. 3/ Niezbędny dla pokonania ponad 60 kilometrów szlaków rowerowych przebiegających przez gminę Stawiguda. 4/ W bieżącym roku odbyła się w tej wsi VII edycja Rodzinnego Pikniku Lotniczego. 5/ Wolne miejsce, przerwa, wyrwa. 6/ Wieś, leżąca na terenie gminy Stawiguda, od której wzięło nawę jedno z osiedli Olsztyna. 7/ Wieś nad jez. Pluszne, gdzie przez wiele lat swoją pracownię miał Hieronim Skurpski. 8/ Wieś leżąca nad jeziorem o takiej samej nazwie i nad rzeką Pasłęką. 9/ Inwestycja ukończona latem tego roku w centrum Stawigudy dzięki funduszom unijnym. 10/ Zajmują 54% powierzchni gminy Stawiguda. 11/ Kraina historyczna, w której granicach położona jest gmina Stawiguda. 12/...Przyrody Las Warmiński. 13/ Ptaki z podrodziny orłów albo boiska sportowe dla młodzieży. 14/ Dawny szlak komunikacyjny z Olsztyna do Nidzicy, nazywany też traktem królewskim. 15/ Nie brak ich w lesie i w gminie Stawiguda. 16/ Dawny mieszkaniec Warmii. 17/ Biały - rzadki egzemplarz. Pionowo: 1/ Wieś z wyciągiem. 2/ Inaczej kościół parafialny. 3/ Droga, szlak. 4/ Miejscowość nad Jez. Wulpińskim. 5/ Jezioro nazywane inaczej Tomaszkowskim lub Dorotowskim. 6/ Początek numeru rejestracyjnego pojazdów obowiązującego w Stawigudzie. 7/ Jedna z rzek przepływających przez gminę Stawiguda. 8/ Inaczej węzły. 9/... europejski, mieszka w naszych lasach. 10/ Niezbędny podczas spływu Łyną. 11/ Rzeka, której niemiecka nazwa brzmiała Alle. 12/ Duży kot, zamieszkujący nasze lasy. 13/ Owcza lub mineralna. 14/ Gospodarz w dawnej gwarze warmińskiej. 15/ Mała wieś nad Jez. Wulpińskim. 16/ W kościele katolickim okres między Pierwszym dniem Świąt Bożego Narodzenia a świętem Trzech Króli. Wśród osób, które nadeślą prawidłowe rozwiązanie krzyżówki do 16 września 2014 roku na adres: Referat Ochrony Środowiska i Promocji ul. Olsztyńska 10, Stawiguda lub elektronicznie na adres promocja@stawiguda.pl z dopiskiem w tytule Krzyżówka oraz podadzą imię, nazwisko i adres zamieszkania rozlosujemy 3 nagrody. Listę nagrodzonych podamy na stronie: Nagrody będą do odebrania w Referacie Ochrony Środowiska i Promocji.

15 10 lat w Unii Europejskiej 15 Foto zagadka Zdjęcia przedstawiają 2 jeziora położone w gminie Stawiguda. Prosimy podać ich nazwę. Wśród osób, kóre nadeślą prawidłową odpowiedź z nazwą jezior rozlosujemy 3 nagrody. Odpowiedzi prosimy nadsyłać na adres: Referat Ochrony Środowiska i Promocji ul. Olsztyńska 10, Stawiguda lub elektronicznie na adres promocja@stawiguda.pl z dopiskiem w tytule wiadomości Jezioro. W odpowiedzi należy podać imię, nazwisko i adres zamieszkania. Listę nagrodzonych podamy na stronie: Nagrody będą do odebrania w Referacie Ochrony Środowiska i Promocji. Zdjęcie nr 1 Zdjęcie nr 2

16 16 Copyright by Agencja Wydawniczo-Reklamowa MultiMedia 2014 Tak wyglada Stawiguda z wysokości ok m.