Nowe gatunki ryjkowców (Coleoptera: Apionidae, Curculionidae) w Pienińskim Parku Narodowym

Transkrypt

1 ARTYKUŁY Chrońmy Przyr. Ojcz. 67 (2): , 2011 Nowe gatunki ryjkowców (Coleoptera: Apionidae, Curculionidae) w Pienińskim Parku Narodowym New weevil species (Coleoptera: Apionidae, Curculionidae) in the Pieniny Na onal Park (S Poland) STANISŁAW KNUTELSKI 1, ANETA SUROWIAK 2 1 Zakład Entomologii, Uniwersytet Jagielloński Kraków, ul. R. Ingardena 6 s.knutelski@uj.edu.pl Krościenko nad Dunajcem, ul. św. Kingi 79 Słowa kluczowe: ryjkowce, Curculionoidea, polskie Karpaty, Pieniny, fauna, różnorodność biologiczna, ochrona przyrody. Przedstawiono stanowiska 10 gatunków ryjkowców (Coleoptera: Curculionoidea) w Pieninach Centralnych oraz ich ekologię, rozmieszczenie w Polsce i zasięg geograficzny. Tychius trivialis (Boheman, 1843) jest po raz pierwszy podawany z polskich Karpat, a 8 innych gatunków (Apionidae: Cyanapion afer, Eutrichapion melancholicum; Curculionidae: Bradybatus fallax, Magdalis barbicornis, Smicronyx coecus, Coeliodinus rubicundus, Cleopomiarus graminis, Miarus monticola) nie było dotychczas stwierdzanych w Pieninach. Zaliczenie do fauny Pienin Curculio glandium, po raz pierwszy stwierdzonego na tym obszarze, wydaje się kontrowersyjne. Wstęp Fauna Pienin, szczególnie chrząszczy Coleoptera z nadrodziny ryjkowców Curculionoidea, należy do najbogatszych i najbardziej wartościowych w Europie (Petryszak 1976, 1980, 1982, 1993; Knutelski, Witkowski 1995), m.in. pod względem koncentracji różnorodności biotycznej (hotspots) (Zarzycki 1982; Razowski 2000; Witkowski 2003a, b). Niedawno publikowane dane Knutelskiego i Spricka (2007) wskazują, że bogactwo faunistyczne tej koleopterofauny jest jeszcze większe, niż dotychczas sądzono. Potwierdzają to także rezultaty niniejszych badań przeprowadzonych na obszarze Pienińskiego Parku Narodowego (PPN) w latach 2006 i Stwierdzono tu m.in. 10 ga- tunków ryjkowców, niewykazywanych wcześniej z tych gór, w tym 9 gatunków nowych dla fauny Pienin. W niniejszym opracowaniu przedstawiono ich nowe stanowiska oraz dane dotyczące rozmieszczenia w Polsce, ekologii i zasięgu geograficznego. Materiał dowodowy znajduje się w zbiorze S. Knutelskiego. Gatunki Apionidae pędrusiowate Cyanapion afer (Gyllenhal, 1833) Polana Stolarzówka (ryc. 1), N, E, m n.p.m.; r. 1 osobnik na łące koszonej należącej do zbiorowiska Anthyllis-Trifolietum montani. 147

2 Chrońmy Przyr. Ojcz. rocznik 67, zeszyt 2, 2011 Ryc. 1. Pieniny Centralne: Polana Stolarzówka, płat łąki pienińskiej (Anthyllis-Trifolietum montani) ( r., fot. S. Knutelski) Fig. 1. Pieniny Centralne Mountains: Stolarzówka Glad, a patch of the pieninska meadow (Anthyllis-Trifolietum montani) (6 July 2006, photo by S. Knutelski) Gatunek znany w Polsce z nielicznych stanowisk w sześciu krainach faunistycznych, głównie w południowej części kraju (Burakowski i in. 1992). Ostatnio wykazany także z Jawornickiej Polany w Masywie Śnieżnika (Blaik i in. 2007). Na obszarze Karpat polskich dotychczas podawany z Gorców (Petryszak, Knutelski 1987) i Bieszczad (Witkowski 1970; Petryszak, Mazur 1981; Petryszak 1998b). Zasięg C. afer obejmuje południową i środkową część Europy, na północ dociera do Wysp Brytyjskich i południowych prowincji Fennoskandii; wykazywany także z Kaukazu i Syberii Zachodniej. Żyje na groszku łąkowym Lathyrus pratensis. Eutrichapion melancholicum (Wencker, 1864) 1. Polana Stolarzówka, r. 2 osobniki, i r. 4 osobniki, wszystkie na łące pienińskiej (Anthyllis-Trifolietum montani), zarówno w jej części koszonej, jak i niekoszonej. 2. Trzy Korony południowo-zachodnie zbocze, lewy brzeg Potoku Sobczańskiego 148 (ryc. 2), N, E, m n.p.m.; r. 1 osobnik na górskiej murawie kserotermicznej (Origano-Brachypodietum laserpitietosum). 3. Polana Kosarzyska (ryc. 3), N, E, m n.p.m.; r. 1 osobnik na suchym pastwisku (Carex caryophyllea-salvia verticillata). W Polsce znany dotychczas z nielicznych stanowisk w ośmiu krainach faunistycznych (Petryszak 1981, 1982, 1993; Petryszak, Mazur 1981; Cmoluch 1993; Wanat 1993, 1998; Kuśka 2001; Mazur M.A. 2005, 2007; Blaik i in. 2007). Wcześniej E. melancholicum był błędnie podany z Beskidu Sądeckiego i Pienin Centralnych (Burakowski i in. 1992), co zostało później sprostowane (Wanat 1993, Petryszak 1995). Znalezienie tego pędrusia na trzech względnie odległych stanowiskach, różnych pod względem warunków środowiskowych, wskazuje na stałe obecnie występowanie populacji tego gatunku w Pieninach Centralnych. Niewykluczone, że E. melancholicum może występować także w Beskidzie Sądeckim, co wymaga jednak potwierdzenia. Gatunek ten zasiedla głównie południową i środkową cześć Europy, na północ dociera Ryc. 2. Pieniny Centralne: Trzy Korony południowo-zachodnie zbocze, lewy brzeg Potoku Sobczańskiego, fragment murawy kserotermicznej ze zbiorowiskiem Origano-Brachypodietum laserpi etosum ( r., fot. S. Knutelski) Fig. 2. Pieniny Centralne Mountains: Trzy Korony Peak SW slope, at le bank of the Sobczański Stream, a fragment of the xerotermophilous grass with Origano-Brachypodietum laserpi etosum assemblage (6 July 2006, photo by S. Knutelski)

3 S. Knutelski i A. Surowiak Nowe gatunki ryjkowców w Pienińskim Parku Narodowym Ryc. 3. Pieniny Centralne: Polana Kosarzyska, fragment suchego pastwiska (Carex caryophyllea-salvia ver cillata) ( r., fot. S. Knutelski) Fig. 3. Pieniny Centralne Mountains: Kosarzyska Glad, fragment of the dry pasture (Carex caryophyllea-salvia ver cillata) (9 June 2006, photo by S. Knutelski) do Danii oraz południowej Szwecji i Finlandii, wykazywany także z Kaukazu, Azji Mniejszej i niektórych rejonów Azji. Występuje na polach, suchych łąkach oraz w środowiskach kserotermicznych, ale spotykany jest także na łąkach mezofilnych, w widnych lasach mieszanych i dąbrowach oraz zaroślach. Jako rośliny żywicielskie E. melancholicum wymienia się głównie groszek leśny Lathyrus sylvestris, ale także groszek szerokolistny L. latifolius, groszek łąkowy (Burakowski i in. 1992; Petryszak 1995; Wanat 1998) czy groszek bulwiasty L. tuberosusus (Petryszak 1995). Wydaje się, że E. melancholicum należy do tzw. wąskich oligofagów i związany jest z różnymi gatunkami groszków rosnących w rozmaitych środowiskach. Curculionidae ryjkowcowate Bradybatus fallax (Gerstaecker, 1860) (ryc. 4) Polana Stolarzówka, r. 1 osobnik w części nieskoszonej łąki pienińskiej (Anthyllis-Trifolietum montani). Zebranie B. fallax na polanie wydaje się przypadkowe, gdyż żyje on na klonie zwyczajnym Acer platanoides i klonie jaworze A. pseudoplatanus, rosnących w sąsiednich zadrzewieniach. W Polsce ryjkowiec ten jest słabo poznany, dotychczas notowany z nielicznych stanowisk Ryc. 4. Bradybatus fallax ( r., fot. Marek Swadzba; Fig. 5. Bradybatus fallax (2 May 2010, photo by Marek Swadzba; w sześciu krainach faunistycznych, w tym dwóch karpackich Beskidzie Zachodnim (Pogórze Cieszyńskie, Beskid Sądecki) i Beskidzie Wschodnim (Beskid Niski) (Burakowski i in. 1995). Zasięg B. fallax obejmuje Francję, Szwajcarię, Belgię, Holandię, Niemcy, Czechy, Słowację, Austrię i Węgry. Curculio glandium (Marsham, 1802) (ryc. 5) Polana Stolarzówka, r. 1 osobnik na koszonej łące pienińskiej (Anthyllis- -Trifolietum montani). Zebranie C. glandium na tej polanie należy uznać za przypadkowe. W Pieninach nie rosną dęby rośliny żywicielskie tego gatunku. Stąd nie powinno się go zaliczać do fauny Pienin Centralnych, a jedynie traktować jako tzw. gatunek akcydentalny (Knutelski 2005). W Polsce C. glandium występuje na obszarze niemal całego kraju z wyjątkiem Pienin oraz Tatr polskich. Zasięg tego ryjkowca obejmuje całą Europę, poza Danią i Skandynawią (Burakowski i in. 1995). Magdalis barbicornis (Latreille, 1804) Trzy Korony południowo-zachodnie zbocze, lewy brzeg Potoku Sobczańskiego, r. 1 osobnik na górskiej murawie kserotermicznej (Origano-Brachypodietum laserpitietosum) porośniętej miejscami tarniną. 149

4 Chrońmy Przyr. Ojcz. rocznik 67, zeszyt 2, 2011 Ryc. 5. Curculio glandium ( r., fot. Frank Köhler; Fig. 5. Curculio glandium (21 April 2009, photo by Frank Köhler; W Polsce szeroko rozmieszczony, choć względnie rzadko i sporadycznie spotykany. W Karpatach rzadki, dotychczas wykazany z Pogórza Przemyskiego (Trella 1934), Beskidu Śląskiego, Beskidu Sądeckiego (Petryszak 1982), Magury Spiskiej (Knutelski, Skalski 1993) i Tatr Zachodnich (Knutelski, Kuśka 1991; Knutelski 2005). Notowany również przez Wanata w okolicach Krościenka, bez dokładniejszej lokalizacji (prawdopodobnie chodzi o Krościenko nad Dunajcem, a nie Krościenko w Bieszczadach) (Burakowski i in. 1995). Krościenko nad Dunajcem jest położone na obszarze Pienin Centralnych, Gorców i Beskidu Sądeckiego rozdzielonych przepływającymi przez to miasto rzekami Dunajcem i Krośnicą. Stąd trudno jednoznacznie przypisać dane katalogowe do jednego z tych rejonów. Wszelkie bieżące informacje faunistyczne z miejscowości Krościenko powinny być precyzyjnie podawane, a starsze zweryfikowane. Sprostowania wymaga także informacja o M. barbicornis w Katalogu fauny Polski (Burakowski i in. 1995): Pieniny (Knutelski, Skalski 1993), gdyż dotyczy ona Magury Spiskiej. 150 Zasięg M. barbicornis obejmuje południową, zachodnią i środkową część Europy, a także południową Skandynawię, Finlandię i Karelię (Burakowski i in. 1995). Żyje na śliwie tarninie Prunus spinosa oraz różnych gatunkach głogu Crataegus. Smicronyx coecus (Reich, 1797) Polana Kosarzyska, r. 1 osobnik na suchym pastwisku (Carex caryophyllea-salvia verticillata). W Polsce znany dotychczas z nielicznych stanowisk w dziesięciu krainach faunistycznych, w tym z kilku w Beskidzie Wschodnim, Bieszczadach oraz Beskidzie Sądeckim (Petryszak 1982, 1998a; Mazur 1994b; Burakowski i in. 1995). Podana natomiast w Katalogu fauny Polski (Burakowski i in. 1995) lokalizacja: Pieniny (Petryszak 1982) dotyczy Beskidu Sądeckiego. Zasięg S. coecus obejmuje środkową część Europy, ponadto notowany z Wysp Brytyjskich, Danii, północnych Włoch, Bułgarii i Kaukazu (Burakowski i in. 1995). Żyje na kaniance po-

5 S. Knutelski i A. Surowiak Nowe gatunki ryjkowców w Pienińskim Parku Narodowym spolitej Cuscuta europea i kaniance macierzankowej C. epithymum. Tychius trivialis (Boheman, 1843) Polana Kosarzyska, r. 1 osobnik na suchym pastwisku (Carex caryophyllea-salvia verticillata). Jest to także pierwsze poznane stanowisko T. trivialis na obszarze polskich Karpat. W Polsce znany z nielicznych stanowisk w sześciu krainach faunistycznych (Burakowski i in. 1995; Mazur 1994a, b; Mazur, Wanat 1994; Wanat 1993). Występuje we wschodniej części Europy Środkowej i w południowo-wschodniej Europie, znany również z Włoch, Kaukazu i Syberii (Burakowski i in. 1995). Żyje na różnych gatunkach z rodzaju tragenek Astragalus. Coeliodinus rubicundus (Herbst, 1795) (ryc. 6) Polana Stolarzówka, r. 1 osobnik na łące koszonej. Prawdopodobnie przypadkowo, gdyż żyje na brzozach rosnących w sąsiednich zaroślach. W Polsce znany z licznych stanowisk w ośmiu krainach faunistycznych (Burakowski i in. 1997; Petryszak 1998a). Występuje od Bałtyku aż po Tatry, do wysokości 1430 m n.p.m. (Knutelski 2005). Nieznany jeszcze z Gór Świętokrzyskich i Kotliny Nowotarskiej. Szeroko rozpowszechniony w Europie i na Kaukazie, w Skandynawii sięga daleko poza koło podbiegunowe, dociera aż na wschód Syberii. Zasiedla głównie obszary leśne i zaroślowe. Larwy żerują w kwiatostanach żeńskich, a chrząszcze zjadają pąki i młode liście różnych gatunków brzozy, najczęściej brzozy brodawkowatej Betula pendula (Burakowski i in. 1997; Knutelski 2005). Cleopomiarus graminis (Gyllenhal, 1813) Polana Stolarzówka, r. 1 osobnik na nieskoszonej łące pienińskiej (Anthyllis- -Trifolietum montani). W Polsce rzadko spotykany, z wyjątkiem wybrzeża Bałtyku i Pojezierza Mazurskiego (Smreczyński 1976). Znany dotychczas z nielicznych stanowisk w dwunastu krainach faunistycznych, w tym z Bieszczad, Beskidu Wschodniego (Pogórze Przemyskie, Beskid Niski) i Tatr (Burakowski i in. 1997; Knutelski 2005; Kania, Wiater 2008). Zasiedla południową, zachodnią i środkową część Europy, notowany także z Danii, południowej Szwecji i Afryki. Jest monofagiem jasieńca piaskowego Jasione montana. Miarus monticola (Petri, 1912) Polana Stolarzówka, 20.07, 3.09 i r. 5 osobników na łące pienińskiej (Anthyllis- -Trifolietum montani), w jej części koszonej i niekoszonej. W Polsce dotychczas wykazany z dziewięciu krain faunistycznych, głównie z Karpat, gdzie występuje do 1000 m n.p.m. (Knutelski 2005). Znany także z nielicznych i rozproszonych stanowisk na wyżynach oraz nizinach (Wanat 1993; Burakowski i in. 1997; Gosik, Łętowski 2008). Zasięg M. monticola obejmuje głównie obszary górskie i podgórskie południowej i wschodniej części Europy Środkowej oraz południowo-wschodnią Europę. Dotychczas niepodawany ze Skandynawii, a najdalej wysuniętym na północ stanowiskiem w Europie Środkowej jest Puszcza Białowieska (Wanat 1993). Występuje w dolinach rzek i potoków, na suchych i ciepłych zboczach oraz łąkach. Żyje na różnych gatunkach dzwonka Campanula. Ryc. 6. Coeliodes rubicundus ( r., fot. Frank Köhler; Fig. 6. Coeliodes rubicundus (6 April 2009, photo by Frank Köhler; 151

6 Chrońmy Przyr. Ojcz. rocznik 67, zeszyt 2, 2011 Dyskusja W trakcie badań przeprowadzonych w kilku wybranych biotopach Pienińskiego Parku Narodowego (ryc. 2 4) w latach 2006 i 2007 stwierdzono 10 gatunków ryjkowców, wcześniej niepodawanych z tego obszaru (Petryszak 1976, 1980, 1982, 1993; Knutelski, Witkowski 1995; Knutelski, Sprick 2007). Siedem gatunków stwierdzono na Polanie Stolarzówka, 3 na Polanie Kosarzyska, a 2 na południowo- -zachodnich stokach Trzech Koron. Nowymi dla fauny Pienin Centralnych jest 9 gatunków, w tym 2 z rodziny Apionidae: Cyanapion afer, Eutrichapion melancholicum i 7 z Curculionidae: Bradybatus fallax, Magdalis barbicornis, Smicronyx coecus, Tychius trivialis, Coeliodinus rubicundus, Cleopomiarus graminis i Miarus monticola. Jednocześnie stanowisko Tychius trivialis w tych górach jest także pierwszym poznanym w polskich Karpatach. Gatunki te należą do rzadko spotykanych w kraju (Burakowski i in. 1992, 1995, 1997). Stwierdzony po raz pierwszy na badanym terenie Curculio glandium należy uznać za gatunek akcydentalny dla Pienin, gdyż w tych górach obecnie nie rosną dęby rośliny żywicielskie tego ryjkowca. Żaden z wymienionych ryjkowców nie jest prawnie chroniony w Polsce. Jednakże ze względu na rzadkość występowania na obszarze kraju Cyanapion afer, Eutrichapion melancholicum, Bradybatus fallax, Tychius trivialis i Miarus monticola powinny zostać objęte specjalną troską. Prezentowane w niniejszym opracowaniu 9 gatunków nowych dla Pienin Centralnych oraz wcześniejsze dane Knutelskiego i Witkowskiego (1995), a także Knutelskiego i Spricka (2007), zwiększają obecną listę gatunkową Curculionoidea tych gór do 339 gatunków, co stanowi około 32% ogółu fauny ryjkowców Polski (Wanat, Mokrzycki 2005). Biorąc pod uwagę względnie dużą liczbę nowych dla Pienin gatunków, stwierdzonych zaledwie na dwóch polanach wydaje się, że obecny sposób ich użytkowania, jako jeden ze sposobów czynnej ochrony rzadko spotykanych w Karpatach ryjkowców, jest zasadny. Być może jest on odpowiedni także dla innych roślinożernych chrząszczy, choć nie gwarantuje stałego utrzymywania się populacji tych gatunków ze względu na pewne zjawiska biologiczne, dotąd nieodkryte, które wpływają na naturalne zmiany ich liczebności i zasięgów geograficznych. Stwierdzenie w pierwszej dekadzie XXI wieku łącznie aż 19 nowych gatunków dla Pienin (Knutelski, Spricka 2007 oraz niniejsze opracowanie) wskazuje na pewne zmiany zachodzące w tej faunie, a jednocześnie na potrzebę jej okresowego monitorowania. Trudno jednak na tej podstawie określić, czy zmiany te są wynikiem naturalnych przemian związanych z ocieplaniem się klimatu, czy też konsekwencją antropopresji, która nasiliła się po powstaniu zbiornika zaporowego Czorsztyn Niedzica i Sromowce Wyżne. Dalsze badania powinny lepiej wyjaśnić ten problem. Podziękowania Serdecznie dziękujemy Dyrekcji Instytutu Zoologii Uniwersytetu Jagiellońskiego za częściowe sfinansowanie naszych badań w ramach grantu BW/IZ/49a/2008 oraz Dyrekcji Pienińskiego Parku Narodowego za umożliwienie prowadzenia prac terenowych na obszarze chronionym prawem. PIŚMIENNICTWO Blaik T., Hebda G., Mazur M.A Przyczynek do entomofauny Masywu Śnieżnika (Insecta: Coleoptera, Neuroptera, Lepidoptera) wyniki studenckich obozów Koła Naukowego Biologów Uniwersytetu Opolskiego w latach Przyr. Sudetów. 10: Burakowski B., Mroczkowski M., Stefańska J Chrząszcze Coleoptera. Ryjkowcowate prócz ryjkowców Curculionoidea prócz Curculionoidea. Katalog fauny Polski, cz. XXIII, tom 18. Dz. Wyd. Muz. Inst. Zool. PAN., Warszawa. 152

7 S. Knutelski i A. Surowiak Nowe gatunki ryjkowców w Pienińskim Parku Narodowym Burakowski B., Mroczkowski M., Stefańska J Chrząszcze Coleoptera. Ryjkowce Curculionidae, cz. 2. Katalog fauny Polski, cz. XXIII, tom 20. Dz. Wyd. Muz. Inst. Zool. PAN, Warszawa. Burakowski B., Mroczkowski M., Stefańska J Chrząszcze Coleoptera. Ryjkowce Curculionidae, cz. 3. Katalog fauny Polski, cz. XXIII, tom 21. Dz. Wyd. Muz. Inst. Zool. PAN, Warszawa. Cmoluch Z Materiały do poznania ryjkowców (Coleoptera: Apionidae, Curculionidae) Polski. V, Wiad. Entomol. 12: Gosik R., Łętowski J The revision of weevils specimens of genus Miarus Schönherr, 1826 (Coleoptera: Curculionidae) from the collection of the Department of Zoology, Maria Curie- -Skłodowska University. Ann. UMCS LXIII/1/ 11, sec. C: Kania J., Wiater J Nowe stanowiska i uwagi o rzadko spotykanych polskich ryjkowcowatych (Coleoptera: Attelabidae, Curculionidae). Wiad. Entomol. 27 (1): 60. Knutelski S Różnorodność, ekologia i chorologia ryjkowców rezerwatu biosfery Tatry. (Coleoptera: Curculionoidea). Monogr. Faun. 23. Wyd. ISiEZ PAN, Kraków. Knutelski S., Kuśka A Nowe dla fauny Tatr Polskich gatunki ryjkowców (Coleoptera: Attelabidae, Apionidae, Curculionidae). Wiad. Entomol. 10 (1): Knutelski S., Skalski T Fauna ryjkowców (Coleoptera: Curculionoidea) polskiej części Magury Spiskiej. Zesz. Nauk. UJ, Pr. Zool. 38: Knutelski S., Sprick P Report on weevil species collected in several regions of the Polish Western Carpathians in August 2004 (Coleoptera: Curculionoidea). Snudebiller 8, Studies on taxonomy, biology and ecology of Curculionoidea. Knutelski S., Witkowski Z Ryjkowce (Coleoptera: Curculionoidea) obszaru przyszłych zbiorników wodnych Czorsztyn Niedzica i Sromowce Wyżne oraz przyległych pasm karpackich. Pieniny i Człowiek 4: Kuśka A Ryjkowce (Coleoptera: Rhynchitidae, Apionidae, Nanophytidae, Curculionidae) terenów kserotermicznych Górnego Śląska. Nat. Siles. Sup. 5: Mazur M. 1994a. Ryjkowce (Coleoptera: Rhinomaceridae, Attelabidae, Apionidae, Curculionidae) siedlisk kserotermicznych Polski. I: Galów i Szaniec koło Buska Zdroju (Niecka Nidziańska). Pol. Pismo Ent. 63: Mazur M. 1994b. Rozmieszczenie ryjkowców (Coleoptera: Rhinomaceridae, Attelabidae, Apionidae, Curculionidae) na Pogórzu Dynowskim i Przemyskim. Zesz. Nauk. UJ, Pr. Zool. 40: Mazur M., Wanat M Ryjkowce (Coleoptera: Attelabidae, Apionidae, Curculionidae) wybranych rezerwatów roślinności kserotermicznej w Niecce Nidziańskiej. Zesz. Nauk. UJ, Pr. Zool. 40: Mazur M.A Ryjkowce (Coleoptera: Curculionoidea) siedlisk kserotermicznych Śląska. Wiad. Entomol. 24 (3): Mazur M.A Materiały do znajomości fauny ryjkowców (Coleoptera: Curculionoidea: Anthribidae, Apionidae, Curculionidae, Rhynchitidae) Śląska. Acta Ent. Siles : Petryszak B Materiały do znajomości Nemonychidae (=Rhinomaceridae) i Attelabidae (Coleoptera) Pienin. Zesz. Nauk. UJ, Pr. Zool. 22: Petryszak B Ryjkowce (Curculionidae, Coleoptera) Pienin. Zesz. Nauk. UJ, Pr. Zool. 26: Petryszak B Uwagi o ryjkowcach (Coleoptera, Curculionidae) Małych Pienin. Zesz. Nauk. UJ, Prace Zool. 27: Petryszak B Ryjkowce (Coleoptera, Curculionidae) Beskidu Sądeckiego. Rozpr. hab. UJ 68: Petryszak B Ryjkowce (Coleoptera, Curculionidae) Małych Pienin. Zesz. Nauk. UJ, Pr. Zool. 38: Petryszak B Nowe stanowisko Eutrichapion melancholicum (Wencker, 1864) (Coleoptera, Apionidae) w Karpatach Polskich. Wiad. Entomol. 14 (3): Petryszak B. 1998a. Ryjkowce (Coleoptera, Curculionidae) Bieszczad Wysokich. Studia Ośr. Dok. Fizjogr. 25: Petryszak B. 1998b. Pędrusie (Coleoptera, Apionidae) Bieszczad Wysokich. Studia Ośr. Dok. Fizjogr. 25: Petryszak B., Knutelski S Ryjkowce (Coleoptera, Curculionidae) Gorców. Zesz. Nauk. UJ, Pr. Zool. 33:

8 Chrońmy Przyr. Ojcz. rocznik 67, zeszyt 2, 2011 Petryszak B., Mazur M Wiadomości o rozmieszczeniu Otiorhynchus rugosostriatus Goeze i innych rzadko spotykanych gatunków ryjkowców (Coleoptera, Curculionidae) w Polsce. Zesz. Nauk. UJ, Pr. Zool. 27: Razowski J Charakterystyka flory i fauny Pienin. W: Razowski J. (red.). Flora i fauna Pienin. Monogr. Pienińskie 1: Smreczyński S Ryjkowce Curculionidae. Klucze do oznaczania owadów Polski, XIX, 98f. PWN, Warszawa. Trella T Wykaz chrząszczów okolic Przemyśla. Ryjkowce Curculionidae. Pol. Pismo Ent. (Lwów) 12: Wanat M Ryjkowce (Coleoptera: Curculionoidea: Anthribidae, Rhinomaceridae, Rhynchitidae, Attelabidae, Apionidae, Curculionidae) Puszczy Białowieskiej. Pol. Pismo Ent. 63: Wanat M Nowe dane o Apionidae (Coleoptera: Curculionoidea) z północno-wschodniej Polski. Wiad. Entomol. 17(1): Wanat M., Mokrzycki T A new checklist of the weevils of Poland (Coleoptera: Curculionoidea). Genus16 (1): Witkowski Z O kilku gatunkach ryjkowców (Coleoptera, Curculionidae) zebranych w Bieszczadach. Prz. Zool. 14: Witkowski Z. 2003a. Dlaczego chronimy Pieniny? Rozważania z okazji 70-lecia utworzenia pierwszego w Europie i drugiego w świecie międzynarodowego parku narodowego. Pieniny Przyroda i Człowiek 8: Witkowski Z. 2003b. Fauna Pienińskiego Parku Narodowego, jej zagrożenia i ochrona. Pieniny Przyroda i Człowiek 8: Zarzycki K. (red.) Przyroda Pienin w obliczu zmian. Studia Naturae, ser. B, 30: SUMMARY Knutelski S., Surowiak A. New weevil species (Coleoptera: Apionidae, Curculionidae) in the Pieniny Na onal Park (S Poland) Chrońmy Przyr. Ojcz. 67 (2): , 2011 Tychius trivialis is recorded for the first time from the Polish Carpathians Mts. and other eight weevil species (Apionidae: Cyanapion afer, Eutrichapion melancholicum; Curculionidae: Bradybatus fallax, Magdalis barbicornis, Smicronyx coecus, Coeliodinus rubicundus, Cleopomiarus graminis, Miarus monticola) are recorded for the first time for the weevil fauna of the Pieniny Mts. Curculio glandium is accidental species to that fauna. New localities, ecology and distribution of these species are presented. That discovery suggests some changes in the studied fauna. 154