Problematyka kompatybilności elektromagnetycznej dla central ISDN

Transkrypt

1 Waldemar Grabiec Leszek Kachel Jan M. Kelner Mieczysław Laskowski Instytut Telekomunikacji Wojskowa Akademia Techniczna Problematyka kompatybilności elektromagnetycznej dla central ISDN W referacie omówiono problematykę EMC dla central ISDN, która polega na zapewnieniu emisyjności zaburzeń radioelektrycznych na odpowiednim poziomie, jak również wymaganej odporność na impulsowe zaburzenie elektromagnetyczne. Na podstawie obowiązujących norm przedstawiono liczbowe wymagania dotyczące odporności na standardowe impulsy testujące. Zapewnienie centrali ISDN ciągłości pracy związane jest między innymi ze spełnieniem niezbędnych wymagań dotyczących kompatybilności elektromagnetycznej. 1. Wprowadzenie Kompatybilność elektromagnetyczną należy rozumieć jako zdolność urządzenia do funkcjonowania w sposób zadowalający w danym środowisku elektromagnetycznym bez wprowadzania nadmiernych zaburzeń do tego środowiska (lub do innych urządzeń). Istnieje zetem konieczność, aby centrala telefoniczna spełniała określone wymagania i dotyczą one przede wszystkim: emisyjności zaburzeń radioelektrycznych, odporności na zaburzenia elektromagnetyczne, odporności na dynamiczne zmiany napięcia zasilania. Centrala telefoniczna wraz z siłownią i przełącznicą główną tworzy obiekt telekomunikacyjny, a wymienione wymagania muszą być spełniane przez cały obiekt. Cyfrowa sieć zintegrowana ISDN jest kolejnym etapem rozwoju systemów telekomunikacyjnych. Podstawą działania ISDN jest technologia umożliwiająca przesyłanie danych cyfrowych w istniejących, dwuprzewodowych, miedzianych kablach telefonicznych między abonentem a cyfrowym systemem komutacyjnym zainstalowanym np. w biurze użytkownika. ISDN znalazł zastosowanie między innymi w TPSA. 2. Analiza przepisów normalizacyjnych dotyczących urządzeń informatycznych Problematyka w dziedzinie kompatybilności elektromagnetycznej urządzeń radiokomunikacyjnych jest bardzo złożona. Dotyczy ona z jednej strony emisyjności niepożądanych zaburzeń elektromagnetycznych, jak również odporności tych samych urządzeń na oddziaływanie zaburzeń o różnorodnym charakterze. Dodatkowo złożoność tej problematyki wynika z całkowicie odmiennych metod badań oraz odmienności stosowanej aparatury przy ocenie urządzeń na emisyjność i odporność na niepożądaną energię elektromagnetyczną. Emisyjność zaburzeń elektromagnetycznych obejmuje zaburzenia wytwarzane przez siłownię i centralę. Zaburzenia elektromagnetyczne generowane przez centralę w paśmie radiowym mogą wydostać się na zewnątrz obiektu telekomunikacyjnego przez: energetyczne obwody zasilania,

2 obwody transmisyjne (abonenckie i międzycentralowe), promieniowane pole elektromagnetyczne. Źródłem zaburzeń radioelektrycznych wprowadzanych do energetycznej sieci zasilającej jest głównie siłownia. Również w przypadku, w którym centrala wytwarzałaby wysoki poziom zaburzeń radioelektrycznych w obwodzie zasilania napięciem stałym (48V) i przy znacznej długości tego obwodu (kilkadziesiąt metrów), zaburzenia te mogą odgrywać istotną rolę przez sprzężenia indukcyjne i pojemnościowe z obwodami innych urządzeń. Obiekt telekomunikacyjny musi charakteryzować się odpornością na następujące narażenia elektromagnetyczne wywołane przez: impulsowe małej energii (nanosekundowe), impulsowe dużej energii, ciągłe sinusoidalne, wyładowania elektryczności statycznej. Źródłem impulsowych zaburzeń o małej energii są głównie procesy komutacyjne w sieci energetycznej. Zaburzenia te mogą docierać do centrali przez obwody zasilania oraz obwody transmisyjne i nie powodują na ogół uszkodzeń. Mogą być natomiast przyczyną zaburzeń w pracy elektronicznych układów cyfrowych. Odporność na zaburzenia impulsowe małej energii nie powinna być mniejsza niż 1kV po stronie zasilania oraz 0,5kV po stronie obwodów przesyłania informacji. Jeżeli warunki środowiskowe wymagać będą podwyższenia odporności to poziomy te wynoszą odpowiednio 2kV i 1kV. Źródłem elektromagnetycznych zaburzeń impulsowych dużej energii są wyładowania atmosferyczne oraz stany nieustalone w sieciach elektroenergetycznych. Impulsy dużej energii mogą powodować nie tylko zakłócenia pracy centrali, ale także poważne i rozległe uszkodzenia. Ochronie muszą podlegać obwody zasilania oraz obwody transmisyjne (abonenckie i międzycentralowe). Po stronie zasilania układy ochronne powinny być zainstalowane na wejściu obwodów zasilania siłowni. Odporność siłowni w obwodzie zasilania prądem przemiennym powinna wynosić 2kV dla impulsów testowych 1,2/50µs. Jeżeli centrala zainstalowana będzie w znaczącej odległości od siłowni, to na wejściu obwodu zasilania centrali napięciem stałym 48V należy również zainstalować dodatkowe układy ochronne. Centrala powinna być odporna na działanie sinusoidalnego pola elektromagnetycznego w zakresie częstotliwości MHz o natężeniu 10V/m przy modulacji AM 80% częstotliwością 1kHz. Siłownia centrali ISDN powinna być odporna na dynamiczne zmiany warunków zasilania ponieważ centrala telefoniczna wchodząca w skład obiektu telekomunikacyjnego zasilana jest z baterii akumulatorów ładowanych buforowo z siłowni. Do dynamicznych zmian napięcia zasilania zalicza się: krótkotrwały zanik napięcia zasilania, krótkotrwałe obniżenie napięcia zasilania, krótkotrwałe podwyższenie napięcia zasilania Uziemienie central i bezpieczeństwo obsługi Wypadkowa rezystancja uziemienia nie powinna przekraczać dla central o pojemności do 500NN 10Ω, a o pojemności do 2000NN 2Ω. Wszystkie stojaki i elementy konstrukcyjne centrali powinny mieć trwałe, metaliczne połączenia do sieci uziemiającej. Rozwiązania konstrukcyjne centrali powinny zapewnić rezystancję izolacji, pomiędzy każdym przewodem zasilającym a obudową oraz pomiędzy wyjściami łączy a obudową, nie mniejszą niż 20MΩ. Izolacja powinna wytrzymywać bez przebicia i przeskoku iskry w ciągu jednej minuty napięcie probiercze o wartości skutecznej 1,5kV.

3 3. Zasady ochrony przed zagrożeniami elektromagnetycznymi małej i dużej energii W celu zapewnienia ochrony przed tego typu zaburzeniami przeprowadza się badania w obwodzie zasilania urządzeń telekomunikacyjnych, które są zasilane z sieci energetycznej 230V/50 Hz oraz w obwodach sygnałowych. Zagrożenia stwarzane przez impulsowe zaburzenia elektromagnetyczne o dużej energii, które pochodzą od wyładowań atmosferycznych i procesów łączeniowych w sieci energetycznej muszą być odwzorowane w warunkach laboratoryjnych. Wprowadza się je następnie do obwodów badanych urządzeń. Warunki panujące podczas badań są celowo zbliżane do najbardziej niekorzystnych warunków mogących wystąpić w czasie eksploatacji danego urządzenia telekomunikacyjnego Rodzaje ochrony odgromowej i przeciwprzepięciowej Ze względu na przeznaczenie urządzeń ochronnych wyróżnia się: ochronę zewnętrzną, złożoną ze zwodów, przewodów odprowadzających i uziemień, ochronę wewnętrzną, polegającą na stosowaniu ekwipotencjalizacji lub minimalnych odstępów izolacyjnych oraz dodatkowych zabezpieczeń w postaci ekranów, filtrów, ograniczników przepięć itp Strefy ochronne Urządzenia elektryczne i elektroniczne pracujące w obiekcie znajdującym się w obszarze działania zewnętrznych i wewnętrznych źródeł zaburzeń narażone są na wpływy udarów o różnych wartościach szczytowych i różnorodnych kształtach. Optymalny pod względem ekonomicznym oraz niezawodny w działaniu system ochrony odgromowej i przeciwprzepięciowej wymaga tworzenia wewnątrz analizowanych obiektów budowlanych stref, w których występuje jednakowe narażenie urządzeń na działanie: udarów napięciowych / prądowych występujących w instalacji elektrycznej w obiektach budowlanych, udarów napięciowych / prądowych występujących w systemach transmisji sygnałów, impulsowego pole elektromagnetycznego (oddziaływanie bezpośrednio na urządzenia oraz instalacje w poszczególnych strefach). Urządzenia techniczne przeznaczone do pracy w danej strefie należy dobierać w taki sposób, aby ich odporność udarowa była większa w porównaniu z dopuszczalnymi wartościami szczytowymi sygnałów udarowych jakie mogą wystąpić w rozważanym obszarze. W podzielonym na strefy obiekcie przy przejściu z jednej strefy do drugiej następuje ograniczenie wartości szczytowych przepięć występujących w systemach niskonapięciowych (np. instalacje elektryczne) oraz impulsów natężenia pola elektromagnetycznego do wartości dopuszczalnych w danej strefie. Jako elementy ograniczające wykorzystywane są: różnego rodzaju ekrany (tłumienie impulsowego pola elektromagnetycznego), ograniczniki przepięć lub układy ochronne instalowane w sieci elektroenergetycznej oraz w systemach transmisji sygnałów, kanały kablowe w obiektach i między obiektami Wpływ elektryczności statycznej na urządzenia elektroniczne Elektryczność statyczna jest spoczynkowym ładunkiem elektrycznym, wywołanym przez brak równowagi elektronowej. Uszkodzenia elementów z powodu wyładowań elektrostatycznych (ESD) można ogólnie podzielić na dwie grupy: uszkodzenia całkowite uszkodzenia ukryte

4 Całkowite uszkodzenia komponentów elektronicznych są wykrywane przez standardowe testy. Wyładowania elektrostatyczne mogą jednak powodować tylko osłabienie wewnętrznej struktury elementów elektronicznych np. półprzewodnikowych układów scalonych, powodując niewykrywalne przez standardowe procedury testujące, wspomniane wyżej uszkodzenia ukryte, które są przyczyną uszkodzeń w czasie eksploatacji i doraźnych napraw. Celem każdej ochrony przed wyładowaniami elektrostatycznymi jest identyfikacja źródeł generowanych ładunków elektrostatycznych (człowiek, stosowane materiały, maszyny, urządzenia, narzędzia), a następnie prewencja przed ESD związana ze stosowaniem odpowiednich zabezpieczeń, uzależniona od wielkości dopuszczalnego napięcia elektrostatycznego. Wyróżnia się cztery klasy ochrony obszarów, ze względu na wymagania kontroli ESD wynikające z zakresu dopuszczalnych napięć elektrostatycznych, które obejmują wartości dopuszczalnych ładunków od 199V w klasie 0 do 16 kv i wyżej dla klasy 4. Obszar zaliczony do danej klasy ochrony musi być wydzielony i oznaczony za pomocą żółtego znaku oraz specjalnej taśmy. Dodatkowo każde stanowisko musi być oznaczone za pomocą znaku z podstawowym symbolem ESD. Terminale komputerowe muszą być ustawione w odległości minimum 0,5m od produktu wrażliwego na działanie elektryczności statycznej. W przypadku występowania trudności z utrzymaniem neutralnego elektrostatycznie środowiska należy stosować jonizatory powietrza. 4. Zapewnienie centrali cyfrowej ciągłej pracy Zasilacze bezprzerwowe UPS stosowane są do zasilania wrażliwych urządzeń elektronicznych, w tym również central cyfrowych. Wrażliwość tych urządzeń polega na podatności na zaburzenia elektromagnetyczne zewnętrzne i wewnętrzne, obejmujące między innymi zaniki napięcia, chwilowe zachwiania amplitudy, powolne zmiany wartości napięcia, zachwiania częstotliwości, szumy itp. Zasilacz UPS filtruje energię pobieraną z sieci energetycznej, utrzymuje stałą wartość napięcia zasilającego odbiory i, jeśli to konieczne, separuje galwanicznie wrażliwe odbiory od sieci. W ten sposób odbiory są izolowane od wszelkich zakłóceń sieciowych, które normalnie mogłyby powodować uszkodzenia sprzętu lub oprogramowania albo ich niewłaściwe działanie. Zaburzenia elektromagnetyczne występujące w obiekcie telekomunikacyjnym powstają w rezultacie różnych zjawisk, związanych z propagacją energii elektromagnetycznej, zachodzących wewnątrz obiektu oraz w jego otoczeniu. Zapewnienie kompatybilności elektromagnetycznej w obiekcie telekomunikacyjnym wymaga łącznego spełnienia, przy pomocy odpowiednich środków technicznych, następujących warunków: zapewnienia dostatecznego marginesu między poziomem odporności urządzeń pracujących w obiekcie i poziomami zewnętrznych zaburzeń elektromagnetycznych występujących w środowisku, ograniczenia emisji zaburzeń elektromagnetycznych, generowanych podczas pracy urządzeń zainstalowanych w obiekcie telekomunikacyjnym, do poziomu dopuszczalnego, tolerowanego przez otoczenie, obejmujące zarówno inne urządzenia tego samego obiektu jak również środowisko otaczające obiekt. W celu racjonalnego stosowania niezbędnych środków do ograniczania zaburzeń elektromagnetycznych wprowadzono umowną klasyfikację środowisk pracy urządzeń telekomunikacyjnych, z uwzględnieniem miejsca zainstalowania urządzeń oraz priorytetu spełnianych przez nie funkcji w publicznym systemie telekomunikacyjnym. Środowiska elektromagnetyczne zakwalifikowane do poszczególnych klas różnią się występującymi tam poziomami zaburzeń elektromagnetycznych. W klasyfikacji tej wyróżniono cztery klasy środowiska, z których dwie dotyczą obiektów ściśle telekomunikacyjnych (takich jak główne centra i drugorzędne obiekty telekomunikacyjne), natomiast pozostałe dwie wolnostojących urządzeń telekomunikacyjnych lub urządzeń pracujących w obiektach należących do abonentów publicznej sieci telekomunikacyjnej.

5 Charakterystyka środowiska elektromagnetycznego powinna uwzględniać różne podziały zaburzeń elektromagnetycznych, w zależności od zakresu częstotliwości, czasu trwania (zaburzenia ciągłe, stany przejściowe) i sposobu propagacji. Zaleca się uwzględnianie następujących grup zaburzeń: niskoczęstotliwościowe zaburzenia przewodzone (harmoniczne, zaniki i zmiany napięcia zasilania), niskoczęstotliwościowe zaburzenia promieniowane (pola magnetyczne o częstotliwości sieciowej), przewodzone zaburzenia impulsowe (w instalacjach zasilających), zaburzenia promieniowane w.cz. (pola elektromagnetyczne w.cz.), wyładowania elektrostatyczne. Charakterystyka środowiska elektromagnetycznego powinna ponadto zawierać informacje dotyczące konstrukcji budynku i instalacji wewnętrznych oraz systemu uziemienia i połączeń wyrównawczych. Zaburzenia przenoszone drogą zasilania mogą oddziaływać na zasilane urządzenia, powodując chwilowe ograniczenia spełnianych przez nie funkcji lub też wywołując uszkodzenia trwałe. Wyróżnia się różne rodzaje zaburzeń pojawiających się w sieci zasilającej, a są to między innymi: nagłe zmiany napięcia zasilania ( obniżenia, podwyższenia lub zaniki), wywołane na przykład zmianami obciążenia lub stanami awaryjnymi, zniekształcenia harmoniczne napięcia sieciowego (ciągłe w czasie lub chwilowe), udary napięciowe lub prądowe, wywołane na przykład przez wyładowania atmosferyczne, lub uszkodzenia w systemach dystrybucji energii), zaburzenia impulsowe o krótkim czasie trwania (np. nanosekundowe), generowane przez małe obciążenia indukcyjne lub wysokonapięciowe wyłączniki próżniowe, ciągłe w czasie sygnały w.cz. lub radioelektryczne zaburzenia krótkotrwałe, występowanie składowej stałej, niesymetria obciążenia obwodu trójfazowego, zmiany częstotliwości w sieciowej instalacji energetycznej. Obiekty telekomunikacyjne powinny być zasilane w systemie sieciowym typu TN-S. Jest to optymalny z punktu widzenia EMC system zasilania, wykorzystujący w całej sieci oddzielny przewód neutralny (N) i ochronny (PE). Punkt neutralny źródła zasilania jest bezpośrednio uziemiony. Instalacja zasilania trójfazowego prowadzona jest na całej długości kablem pięciożyłowym, a jednofazowego kablem trójżyłowym. Przy projektowaniu rozdzielnicy głównej obiektu telekomunikacyjnego zaleca się minimalizowanie wzajemnych odległości między szynami rozprowadzającymi zasilanie, jak również odległości tych szyn od szyny wyrównawczej. Ma to na celu zmniejszenie natężenia pola magnetycznego o częstotliwości sieciowej wokół rozdzielnic oraz umożliwienie optymalnej instalacji ochronników przeciwprzepięciowych. Podstawową zasadą działania systemu zabezpieczenia przeciwprzepięciowego polega na umieszczaniu ochronników w wybranych punktach instalacji, w celu utworzenia zastępczej drogi dla przepływu prądów udarowych, z pominięciem obwodu zasilania chronionych w ten sposób urządzeń. Ochronniki posiadają dużą impedancję w warunkach znamionowego napięcia zasilania. W obecności udarów impedancja ochronników maleje (zależnie od typu ochronnika, albo skokowo, albo w sposób ciągły ze zmianą napięcia), co umożliwia zamknięcie obwodu udaru od źródła. Na zaciskach ochronnika pozostaje ograniczone, resztkowe napięcie udaru, w wyniku czego do bocznikowanej (chronionej) gałęzi obwodu zasilania płynie odpowiednio ograniczony, resztkowy prąd udarowy. System ochrony przeciwprzepięciowej instalacji zasilającej powinien mieć strukturę kilkustopniową, przy czym wymaga się zachowania koordynacji dotyczącej: doboru parametrów ochronników instalowanych w poszczególnych stopniach ochrony przeciwprzepięciowej,

6 objęcia ochroną przeciwprzepięciową wszystkich łączy przewodowych doprowadzonych do chronionego urządzenia, w celu uniemożliwienia wystąpienia nadmiernej różnicy potencjałów różnych obwodów jednego urządzenia lub grupy współpracujących urządzeń, zastosowania innych środków ograniczających zakłócenia (filtracji, ekranowania, połączeń wyrównawczych). Na rysunku 1 pokazany jest trójstopniowy układ połączeń ograniczników przepięć. Rys. 1. Trójstopniowy układ połączeń ograniczników przepięć w centrali ISDN System uziemienia w obiekcie telekomunikacyjnym jest złożoną, wielofunkcyjną instalacją, obejmującą: uziemienie instalacji zasilającej, mające na celu ustalenie wspólnego potencjału odniesienia dla napięć zasilających, a ponadto umożliwiające działanie elementów zabezpieczających (ochronników) i filtrów przeciwzaburzeniowych zastosowanych w sieciach zasilających, uziemienie ochronne, zabezpieczające ludzi obsługujących obiekt przed porażeniem prądem elektrycznym w wyniku wystąpienia zbyt dużych różnic potencjałów między dostępnymi częściami urządzeń i między dostępnymi częściami urządzeń a ziemią, uziemienie odgromowe, odprowadzające prąd wyładowań atmosferycznych do ziemi i zabezpieczające obiekt przed skutkami wystąpienia niekontrolowanej drogi przepływu tego prądu przez inne, nie przystosowane do tego, instalacje użytkowe obiektu, uziemienie sygnałowe, obejmujące współpracujące urządzenia elektroniczne, zapewniające wspólny punkt odniesienia dla obwodów sygnałowych tych urządzeń w zakresie od prądu stałego do wielkich częstotliwości. W przypadku stwierdzenia występowania zaburzeń elektromagnetycznych w systemie uziemienia obiektu powinny być wykonane badania sprawdzające. Pomiary prądów lub napięć zaburzeń w instalacji powinny być wykonane w zakresie od prądu stałego do częstotliwości rzędu co najmniej kilkudziesięciu MHz. Mogą być stosowane pomiary w dziedzinie czasu lub częstotliwości, a podczas ich przebiegu należy zwrócić uwagę na sprawdzenie poprawności zastosowanego układu pomiarowego i sposób jego realizacji. Planowanie ochrony odgromowej dla obiektów telekomunikacyjnych powinno uwzględniać między innymi: warunki zewnętrzne wynikające z położenia obiektu,

7 potrzebę wydzielenia stref ochronnych w obiekcie, ustalenie ich granic i środków realizacji, dobór tras okablowania i miejsc wprowadzania instalacji zewnętrznych do pomieszczenia, w którym znajduje się obiekt telekomunikacyjny, sposób wykonania systemu uziemienia, kontrolę parametrów wyposażenia obiektu w zakresie odporności na udary. W ramach ochrony odgromowej należy zapewnić wspólny potencjał (ekwipotencjalizacja) wszystkich współpracujących urządzeń i sprzętu oraz przewodzących elementów konstrukcyjnych budynku i przychodzących z zewnątrz instalacji. Ponadto, niezbędne jest separowanie sprzętu elektronicznego od przewidywanych dróg przepływu prądów udarowych od wyładowań atmosferycznych. Ten środek ochrony realizowany jest poprzez zastosowanie stref ochronnych. Wprowadzenie okablowania i innych instalacji do obszaru danej strefy ochronnej powinno odbywać się w jednym, do tego celu miejscu. Zjawiska wyładowań elektryczności statycznej występują powszechnie, przy różnej intensywności. Jej destrukcyjne działanie można ograniczyć za pomocą odpowiednich środków technicznych. Środki te obejmują: kontrolę parametrów instalowanego sprzętu, kontrolę parametrów klimatycznych w pomieszczeniu, wykonywanie podłóg o właściwościach ochronnych, dobór materiałów wyposażenia pomieszczeń, stosowanie uziemień elementów przewodzących wyposażenia, w celu odprowadzania ładunków elektrostatycznych do punktu o niższym potencjale. W strefach chronionych przed wyładowaniami elektrostatycznymi należy stosować wyłącznie materiały astatyczne, charakteryzujące się naturalną, niską zdolnością do gromadzenia ładunków elektrostatycznych. Korzystne jest sprowadzanie potencjałów wszelkich przewodzących elementów w chronionej strefie do potencjału uziemienia. Umożliwia to ciągłe odprowadzanie ładunków elektrostatycznych z elementów objętych połączeniami, skutkiem czego ograniczany jest potencjał elektrostatyczny tych elementów. Nie jest przy tym wymagana mała impedancja obwodu uziemienia. Zaleca się opracowanie i stosowanie odpowiednich procedur postępowania dla personelu zajmującego się eksploatacją sprzętu, w szczególności napraw, przeglądu i regulacji. Procedury te mają na celu zmniejszenie prawdopodobieństwa wystąpienia zakłóceń typu ESD w wyniku przypadkowych działań personelu obsługującego. Ekranowanie stosowne jest w celu obniżenia poziomu zaburzeń w otoczeniu miejsca pracy chronionego sprzętu elektronicznego. Dobór materiałów ekranujących uzależniony jest od zakresu częstotliwości i rodzaju pola zaburzeń. Są to między innymi: blachy stalowe z pokryciem antykorozyjnym, miedziane lub mosiężne, folie metalowe, siatki lub maty przewodzące, farby przewodzące lub pokrycia przewodzące materiałów syntetycznych, szkło metalizowane lub z zatopioną siatką przewodzącą, tkaniny przewodzące, zbrojenia materiałów budowlanych. Ekranowanie elektromagnetyczne zaleca się w przypadku występowania nietolerowanych źródeł zaburzeń promieniowanych w otoczeniu centrali. W szczególności odnosi się to do realizacji wyróżnianych w obiekcie stref wewnętrznej ochrony. Jeżeli planowane do wykonania ekranowanie elektromagnetyczne na dotyczyć lokalnego źródła zaburzeń, to przed podjęciem decyzji o zastosowaniu ekranowania powinno się rozważyć możliwość zapewnienia kompatybilności

8 elektromagnetycznej prostszą metodą, polegającą na odpowiednim rozlokowaniu instalowanego sprzętu, w celu wzajemnego oddalenia źródeł i receptorów zaburzeń. 5. Podsumowanie Wymagania dotyczące EMC muszą być spełnione przez cały obiekt telekomunikacyjny, czyli zarówno przez centralę telefoniczną, siłownię i przełącznicę główną (po stronie emisyjności i odporności). W ramach ochrony odgromowej należy zapewnić wspólną ekwipotencjalizację wszystkich współpracujących urządzeń oraz przychodzących z zewnątrz instalacji. Każdy obiekt telekomunikacyjny musi być odpowiednio zabezpieczony przed wpływem i skutkami ESD. Kryterium doboru elementów służących do ochrony urządzeń ISDN musi być bezwzględnie uwarunkowane parametrami technicznymi danego urządzenia. Literatura 1. EN Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC). Urządzenia informatyczne. Charakterystyki zaburzeń radioelektrycznych. Poziomy dopuszczalne i metody pomiaru 2. EN Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC). Urządzenia informatyczne. Charakterystyki odporności. Metody pomiaru i dopuszczalne poziomy 3. PN-72/T Przemysłowe zakłócenia radioelektryczne. Urządzenia łączności przewodowej. Dopuszczalne poziomy zakłóceń. Ogólne wymagania i badania 4. IEC Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC). Metody badań i pomiarów. Badanie odporności na serie szybkich elektrycznych stanów przejściowych. Podstawowa publikacja EMC 5. PN-IEC Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC). Metody badań i pomiarów. Badanie odporności na wyładowania elektrostatyczne. Podstawowa publikacja EMC 6. IEC Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC). Metody badań i pomiarów. Badanie odporności na udary The problems of electromagnetic compatibility for central the ISDN This report concerns the problem of EMC for ISDN switchboards. The sub-mentionned problem refers to the assurance of emission of the radioelectric disorders on suitable level as well as to required resistance to electromagnetic impulse disorder. On the basis of the valid norms the numerical requirements relating to resistances of standard testing impulses have been presented. The assurance of ISDN switchboards work continuity is connected with meeting the indispensable electromagnetic compatibility requirements.