H.R.EtiolH. naprawiam. samochód

Transkrypt

1 H.R.EtiolH naprawiam samochód

2 OPEL VECTRA Silniki benzynowe 1,6 dm J 52 kw (71 KMI - od IX 1993 do IX ,6 dm n 55kW(75KM) - odlx1988ddv]fl dm 3 60kW[B2KMI - otf IV 19S9 do VII ,8 dm 3 G5kW{BeKM) - GdlXl9B8dDlM990 1,8 dm* 66kWj90KMt - odlm990ddlx1995 2,0 dm 3 B5kW(115KM) - od IX 1988 do IX ,0 dm ] 100 kw (136 KM) - od II11994 do IX ,0 dm 3 110kWł150KM} - od IX 1969 do VIII ,0 dm- I5GkW(2G4KM} - od IX 1992 do 1X1995 2,5 dm" 125 kw (170 KM) - ud III 1933 da IX 1995 Silniki wysokoprężne 1,7dm 3 42kW(57KMł - od IX 1966 do IX 1991 Udm 1 44 kw (60 KM) - odrx1992doviim dm 3 60JtW(82KM) - odlu 1990 do IX 1995 OPEL CALIBRA Silniki benzynowe 2,0 dm 1 65kW 115KMi - nd I11990 do VI ,0 dur* 100kW(13BKMi - odjtm994dotfll1997 2,0 dm 3 110kW{150KM) - od do V IJ ,0dm 3 i5dkw(2q4km) - od IV 1992 dc VI ,5 dm 3 125kW(l7DKM} - o[hx1993dovii1997 Sam naprawiam samochód sens iw mysią o posiadaczach i użytkownikach samochodów, którym nie wystarcza tylko intuicyjne naciskanie pedałów eksploatowanego pojazdu i telefon do służb pomocy drogowej. Każda książka zawiera przystępnie podane wskazówki diagnostyczne opfs czynności obsługowych, regulacyjnych i naprawczych możliwych do wykonania we własnym zakresie. Zwięzła praktyczna forma oraz przejrzyste, specjalnie dobrane i czytelne opracowane ilustracje czynią tekst zrozumiałym także dla niefachowca. Najważniejsze zagadnienia uwydatnione w postaci porad i uwag służą Czytelnikowi pomocą w bezpiecznym i prawidłowym przeprowadzaniu czynności obsługowo-naprawczych Wydawnictwa Komunikacji i Łączności

3 OPELVECTRA i CALIBRA

4 Sam naprawiam samochód H.R. Etzold

5 OPELVECTRA i CALIBRA VECTRA od września 1988 do września 1995 CALIBRA od lutego 1990 do sierpnia 1997 Z języka niemieckiego tłumaczył Krzysztof Trzeciak WKł WARSZAWA WYDAWNICTWA KOMUNIKACJI I ŁĄCZNOŚCI

6 Dane o oryginale: Hans-Riidiger Etzold So wird's gemacht: pflegen - warten - reparieren Band 66: Opel VecEra 9/88-9/95 und Opel Calibra 2/90-7/97-7. Aullage Opracowanie graficzne: Tadeusz Pietrzyk Redaktor: Zbigniew Otoczyński Redaktor techniczny: Alicja Pietrzak Korekto Zespół WKŁ Bogato ilustrowany fachowy poradnik poświecony obsłudze i naprawie samochodów Opef Veclra produkowanych od 1988 do 1995 roku i Opel Calibra produkowanych od 1990 do 1997 roku. Dane techniczne i regulacyjne, momenty dokręcania połączeń gwintowych, tablice wykrywania i usuwania niesprawności, schematy instalacji elektrycznej. Odbiorcy: użytkownicy opisanych modeli samochodów, w tym także osoby nie posiadające doświadczenia w naprawie pojazdów. 3 Copyright by Verfag Delius, Klasing & CO., Biefefetd, Germany 1997 r Copyrighl for the Polish edrłion by Wydawnictwa Komunikacji i Łączności sp. z Q.O. Warszawa 1998,2002 ISBN Tłumacz i wydawca informują,, ze podjęli wszelkie możliwe starania, aby zapewnić prawidłowość danych oraz porad zawartych w tej książce, i za ewentualne błędy nie mogą. być pociągnięci do odpowiedzialności. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności &p. z o.o. ul Kazimierzowska 52, Warszawa tel. {0-22) fax {0-22) Dział handlowy Tel./!ax (0-22) tel {0-22) w. 556 Prowadzimy sprzedaż wysyłkową książek Ksfegamia firmowa w siedzibie wydawnictwa tel. "{0-22} B , czynna pon.-pt e-majl wkl@wkl.com.pl PeSna oferta WKŁ w tnternede

7 Spis treści Do Czytelnika SILNIK.,. Chała kiorystyka techniczna Wymontowanie i zamontowanie silnika Głowica I ulil.nl rozrządu Wymontowanie i zamontowania paska (silniki benzynowe i wysokoprężne, oprócz 1.7 TD) Wymontowanie i zamontowanie paska zębatego (silnik 1.7 TD) Sprawdzanie i regulacia naciągu paska zębatego Ustawiania napmacza paska zębatego Wymontowanie i zamontowanie pompv podciśnienia (silniki 1,7 D i 1.7 TD) Wymontowanie i zamontowanie głowicy {silniki 3-zaworowe) Wymontowanie i zamontowanie głowicy (silnik 16-zaworowy) Sprawdzanie płaskosci głowicy i kadłuba.... Wymiana oburfoiaiy głowicy, wymontowanie i a* montowanie wałka rozrządu (silniki benzynowe OHCoraz 1,7 D) Sprawdzanie i regulacja u=tdw m rozrządu {silniki JD) Czyszczenie sitka w pokrywje obudowy wałka rozrządu (Silniki benzynowe OHC oraz 1.7 0). Sprawdź i regulacja : -IWOTÓW {silnik 1.7 TD) Wymontowania i zamontowanie zaworów (silniki benzynowa OHCoraz 1.7 D) Wymiana uszczelniaczy iaworow (silniki benzy. nowe ota* 1.7 D) Szlifowanie zaworów (silniki benzynowe 1.7 D) Docieranie?awoiów (silniki benzynowe 1.7 D) Sprawdzanie prowadnic zaworów (silniki benzynowe oraz 1.7 D) Sprawdiania ciśnienie sprężania Wymiana i regulacja naciągu paska klinow/ago Pasek klinowy zwykły Pasek wieloklinowy Obsługa Silnika 56 Kontrola wzrokowa wycieków oleju 56 Sprawdzanie paskg klinowego Uruchamiania silnika pizaz holowanie 57 Typowe niesprawności silnika 53 LJklad zapłonowy 59 Zasada działania elektronicznego układu zapłonowego SS Zasady bezpieczne] pracy z elektronicznym układem zapłonowym 80 Sprawdzanie cewki zapłonowe], - 61 Sprawdzanie przewodów zapłonowych 62 Wymontowanie i samontowenie rozdzielacza zapłonu 62 Spiawdzanie i legulacja wyprzedzenia zapłonu 64 Dostosowanie zapłonu do liczby okiauowcj patlwa G5 Świece zapłonowa 66 Obsługa układu zapłonowego., - 57 Typowe niesprawności układu zapłonowego Układ smarowania 70 Wiadomości wstępne 70 Obieg oleju W silniku 73 Pomiar temperatury ole U 73 Sprawdzania ciśnienia oleju 74 Wymontowanie i zamontowanie miski olejowej. 74 Wymontowanie i zamontowanie pompy oleju (wszy st ku? silniki oprócz 1.7TD1 7li Wymoniowanie i zamontowanie zaworu nadcisnieniowepo 77 Obsługa układu smarowania Typowe niesprawności układu smarowania. - 79

8 OPELYECTRAICALieRA Układ chłodzenia 30 Obieg cieczy w układzie chłodzenia 30 Sprawdzanie układu chłodzenia 31 Oprfrznianie I napełnianie układu chłodzenia Wymontowanie i zamontowanie termostatu... B2 Wymontowanie i zamontowanie chłodnicy... BG Wymontowanie i zamontowanie pompy cieczy chłodiigcej 36 Wymontowanie i zamontowanie wentylatora chłodnicy 38 CIP Ci chłodząca 38 Obsługa układu chłodzenia 39 Wzrokowa kamrata szczelności 89 Sprawdzanie poziomu cieczy chłodzącej BB Sprawdzanie temperatury zamarzania cieczy chłodzącej 90 Typows niesprawności układu chodzeń Układ wlrysku benzyny 91 Wiadomości wstępne 91 Zasada działania układu Molronic 91 Zasada działania układu Mulrac 94 Zasady bezpieczna] obsługi układu wtryskowego Wywoływania kodów usterek 97 Sprawdzanie I wymiana czujnika temperatury cieczy chłodząca] 101 Sprawdzanie i wymiana ciu mka położenia przepu&tniey 102 Wymontowanie i zamontowanie sondy lambda, 103 Charakterystyka techniczna układów wtryskowych 104 Wymontowania i zamontowanie filtra z węglem aktywnym 105 Sprawdzania pompy paliwa i jaj przekaźnika Sprawdzanie wydajności pompy paliwa 1G6 Wymontowanie i zamontowanie pompy paliwa. 107 Wymiana czujnika poziomu paliwa 103 Obsluga układu wtryskowego 110 Wymiana wkładu filtra powietrza 11C Sprawdzanie przewoćów palmowych 110 Wymiana filtra paliwa 110 Typowe niesprawności układu wtrysku benzyny. 111 Układ zasilania z gaznlkiem 113 Zalecenia zachowania czystości podczas prac przy gaźniku 1II Zasady bezpiecznej obsługi układu Ecotronic Niesprawności w zasilaniu pajiwem 114 Wymontowanie i zamontowanie gażnika 2EE. 116 Wymontowanie i zam on iowaniep okrywy gazmka 117 Regulacja linki pedału przyspieszenia 11E Regulacja biegu ałowego i stężenia CO 119 Wymiana filtra paliwa w Eraźniku 120 Sifowmk przepust nity wstępnei 120 Siłownik pizapufitnicy głównej 121 Wymontowanie i zamontowanie filtra w sifowniku przepusimcy główne] 121 Wymontowanie i zamontowanie gażnika 2E Wymontowanie i zamontowanie pokrywy gażnika 123 Regulacja biegu jałowego i stężania CO 124 Wymontowanie i zamontowanie linki pedału przyspieszenia 125 Wymiana Iiltiii paliwa w gazniku 12E Wymontowanie i zamontowanie urządzenia rozruchowego 12G Sprawdzenie urządzenia rozruchowego Regulacja wydatku pompki przyspiesza]ącer Regulacja szybkiego" biegu jałowego B Sprawdzenie i wyniana podgrzewacza kolektora dolotowego 128 Sprawdzenie termostatu 129 Wymontowanie i wmontowanie filtra powietrza. 129 Wymontowania i zamontowanie pompy paliwa (gażmki 2EE i 2E3) 130 Dane techniczne gażnika 2Ł3 131 Dane techniczne gaimka 2EE 132 Kody usterek układu Ecotionic 132 Obsługa układu zasilania z gaźmkiem Sprawdzanie gaźnika 133 Wymiana wkładu filtró powietrza 133 Typowe niesprawności układu zasilania z gażnikiem 134 Układ zasilania silników wysokoprężnych,,, i3g Zasada działania sinka wysokoprężnego B Sprawdzanie świec żarowych (sijnik 1,7 O).. 13& Sprawdzanie układu podgrzewania silnika jsilnik 1,7 TD) 140 Odpowietrzanie obwodu doprowadzenia paliwa Ł 140 Sprawdzanie i regulacja biegu jałowego 141 Wymontowanie i zamontowanie wtryskiwaczy Sprawdzanie i regulacja początku tłoczenia pompy wtryskowa] 143 UkJad podgrzewania filtra paliwa 14S Obskiga układu zasilania silnika wysokoprężnego 147 Wymiana wkładu filtra powietrza 147 Usuwanie wody. wymiana filtra paliwu Typowe niesprawności układu zasilania silnika wysokoprężnego 14B UŁiłed wylotowy T50 Wymomowanie i zamontowanie układu wylotowego 151 Wymiana uszczelki w zfaczu przegubowym Katalizator 153 Użytkowanie samochodu z katalizatorem Obsługa nkfa'jn wylotowego 155 Sprawdzanie obwodu zawracania spalin 155 Kontrola wzrokowa ukiadti wylotowego SFR2E.GŁ0 156 Wiadomości wsrgpne 15S Wymontowania i zamontowanie sprzęgła Wymontowa n i e i za mon towa n ie łoiys ka wyci skowego 162

9 SPISTRESCl linki sprzęgła 162 Reyulacja pedału sprzęgfa 163 Typowe niesprawności sprzęgła 164 MECHANICZNA SKRZYNKA PRZEKŁAD NI OWA 166 Wymontowania j zamontowanie skrzynki przekładniowej 166 Fegulat a niechanizmu zmiany biegów 169 Obsługa skrzynki przekładmowę] 171 Kontrola wtrnkowa szczelności 171 Sprawdzanie, poziomu oleju w skizynce przekładniowej AUTOMATVCZNA SKRZYNKA PRZEKŁADNIOWA Wiadomości wstępne- Sprawdzanie poziomu oleju, - - Wymiana oleju Regulacja cięgła zmiany hregow Wywoływanie kodów usterek skrzynki przekładniowe]..,, ZAWIESZENIE PRZEDNIE I PÓŁOSIE NAPĘDOWE automatycznej Wiadomości wstępne Wymontowanie i zamontowanie kolumny zawieszenia Wymontowanie i zamontowanie a mor ty* ^1 ora i sprężyny Sprawdzanie amoreyzatora Wymontowanie i zamontowanie półosi napędowe-] Wymiana, przegubu połosi lub osłony gumowa]. Wymontowania i zamontowanie łożyska koła.. Wymontowania i zamontowanie iamv pomocniczej zawieszenia Obsługa zawieszania przedniego ise 188 ZAWIESZENIE TYLNE 191 Wiadomości wstępne 191 Wymontowanie i zamontowanie amortyzatora Wymontowanie i zamanltjwamc sprężyny zawieszania 193 Sprawdzanie i regulacja lu?u w łożysku koła Wymontowanie i zamontowanie łożyska koła,. 194 Wymontowanie i (amentowame stabilizatora, Napęd koi tylnych (samochody 4x4) 197 Odpowietrzanie układu hydraulicznego (4*4). 193 Sprawdzanie ponomu i wymiana oteju w skrzynce rozdzielczej {4K4) 199 Obsługa osi fylnei (lylko napqd 4x4) 199 Sprawdzenie poziomu i wymiana oleju w /noście tylnym 199 Sprawdzenie gumowych osłon pólosi 200 UKŁAD KIEROWNLCZy. 201 Wiadomości wslepne Wymontowania i zamontowdme kufa kierownicy Wymuniowanie I zamontowanie clra/ka fcioiownlczago Wymontowanie i zamontowanie przegubu kulowego drążka kierowniczego Wymontowanie i zamontowanie zbiornika wyrównawczego uv adu wspomagania Wymontowanie i zamontowanie pompy wspomagania Otjpowrefrzame układu wspomagani? (^rtiriothi> tiy z napędem koi przednich) układu kierowniczego osfon gumowych przegubów kutowycl) Sprawdzani^ tuzu na kole kierownicy..., Sprawdzanie poziomu oleju w ukfetfzie i regulacja paska klinowego pompy wspomagania {silniki J,S i 2,0 dn*' do VIII 1992 wysokoprężne) USTAWIENIE KÓŁ Wiadomości wstępne.. Ustawianie zbieżności kól UKŁAD HAMULCOWY T Wiadomości Wymiana wkladeł ciernych hamulców przednich Wymiana wkladfił ciernych hamulców tylnych., S[irawdzanie grubości tarczy hamulca Z16 21S Wymontowanie i zamontowanie tarczy hamulca przedniego 223 WymontowikriiH ' zamontowanie rarczy hamulca tylnego Wymontowanie ' zamontowanie zacisku hamulca Wymontowania i zamontowanie bębna hamulca tylnego, r, Wymiana szczęk hamulca S Wymiana okładzin szczęk hamulca 230 Wymontowanie i zamontowanie cylmdarka hamulca - 23C Płyn hamulcowy 231 Odpowietrzania układu hamulcowego WyniianH przewodu hamulcowego 233 Sprawdzania urządzenia KorekiCr siły hamowania Wymontowanie i zamontowania wyłącznika świateł hamowania Wymontowanie i zamontowanie dźwigni hamulca 234 awaryjnego Wymontowanie i zamontowania szczęk hamulca hamulca awaiy nego Wymontowanie i zamontowanie linki hamulca awaryjnego.

10 8 OPEL VECTRA I CALISRA Urządzenie ABS 241 Obsługa układu hamulcowego 233 Sprawdzanie poziomu prytm hamulcowego Sprawdzanie grubość oktittzin ciernych 243 Ocena wzrokowa przewodów hamulcowych Wymiano płynu hamulcowego 245 D«ne techniczne układu hamulcowego 246 Typowe niesprawności układu hamulcowego KOŁA f OGUMIENIE 250 Wiadomości wstępne.... Wymiary obręczy i opon... znaczenia obręczy i opon. Wymiana koi Docierania opon Przechowywanie opon..., Wyrównowaianie k&ł.. Ł Ł Łańcuchy przeciwślizgowe. Nieprawidłowe zużycie opon Usuwanie drgań koi przednich 254 Koło zapasowe awaryjne 256 Obsługa ogumienia 256 Sprawdzanie ciiniama p o w i e i n a w o p o n a c h Sprawdzanie profitu bieżnika 256 Sprawdzanie 23wont powietrza 257 Przyczyny przyspieszonego zużycia opon 257 NADWOZIE Wiadomości wstępne.... Wymonluwame i zamon Iowa nie zderzaka przedniego Wymontowanie i zam o litowanie zderzaka tylnego Wymonlowanie działu silnika Wymontowanie mego zamontowanie pokrywy prze- zamontowanie błotnika przed Zamontowanie naktadki na pokrywę, bagażnika. Wymontowanie; zamontowanie Eistwy ochronnej (Vectra) 264 Wymontowanie i zamontowanie pokrycia drzwi 264 Wymontowanie i zamontowanie kieszeni drzwi przednich 266 Wymontowanie i zamontowanie podłokielmka. Wymontowanie i zamontowanie szyby w 267 drzwiach (Veolrał Wymomowameijamnritowanie mechanizmu podnoszenia-szyby (Vectra) 267 Wymontowanie i zamontowanie klamki drzwi Wymontowanie i zamontowanie bębenka zamka 26B drzwi przednich 270 Wymontowaniu i zamontowanie zamka drzwi Ustawianie siłownika centralnej blokady drzwi Wymontowanie i zamontowanie zamka pokrywy bagażnika (Vetfiaf 273 Wymontowanie i zamontowanie bębenka zamka pokrywy bagażnika (Vectra] Wymontowania i zamontowanie lusterka zewnętrznego (Vectra;) 274 Wymontowanie i zamontowanie szkła lusterka. 274 Wymontowanie i zamontowanie obudowy lusterka?ewnetr?eieg^ (Vectra) 276 Wymontowanie i zamon Iowa nie siłownika lusterka (Vactra) Wymontowanie i zamontowanie lusterka wewnętrznego Wymontowania i zamontowanie konsoli środkowei(veclra} 278 Mechamciny napinaer pasów bezpieczeństwa. 27S Obsługa nadwozia 279 Sprawdzanie pasgw bezpieczeństwa 279 Sprawdzanie i smarowanie eiementów nadwozia 279 Zabezpieczenie zamków i uszczelek na zimę.. 2B0 NAPRAWY BLACHARSKO-L^KŁERNICZE NADWOZIA.,, 2S1 Wiactomcścl wstępne 2B1 Usuwaniu drobnych uszkodzeń lakieru 281 Naprawa blach nadwozia Przygotowanie do lakierowania 283 OGRZEWANIE I PRZEWIETRZANIE Wiadomości wstępne 2fiS Wymontowanie, i zamontowanie dmuchawy,., 286 WymonIowanle 1 iemontowanie rezystora dinu' chawy 283 Wymontowania i zamontowanie wyłącznika dmuchawy.. 28S Wymontowanie i zamontowanie zespołu sterowania ogrzewaniom i przewietrzaniem Wymoniowame i zamontowanie środkowej dyszy nawiewu Regulacja naciągu paska klinowego sprężarki Typowe niesprawności układu ogrzewania i przewietizanra. 292 WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE 293 Wiadomości wstępne 293 Zamontowanie dodatkowych odbiorników Akumulator. 297 Wymontowanie i z:amontowanie akumulatora Akumulator bezob^ługowy 297 Ładowanie akumulaiora 29S Akumulator rozładowuj się samoczynnie... 29B Uruchamianie silnika ;a pomoce, akumulatora pomocniczego 299 Obsługa akumulatora 301 Czyszczenie biegunów akumulatora 301 Konserwacja akumuii/lora 301 Sprawdzanie poziomu elektrolitu 301 Sprawdzanie gęstości elektrolitu 302 Typowe niesprawności akumulatora 302

11 SPIS TREŚCI s.-.z i-: ii. 1., i m - k zr\ i Wymiana bezpieczników 303 Wykaz bezpieczników 304 Wymiana przekaźnika 305 Rozmieszczenia przekaźników i urzadzeft steru E cych 306 Sprawdzanie przekaźników 306 Blokada odjazdu 307 Sygnał di-więkowy 303 Alternator 30fi Wskazówki prawidło we obsługi alternatora.. 30B Sprawdzanie napięcia alternatora 309 Wymontowania i zamontowanie alternatora Wymiana szciotaki regulatora napięcia Typowę niesprawności alternatora 311 Rozrusznik 312 Wymontowanie i zamontowanie rozrusznika Typowe niesprawności rozrusznika 313 Oswietli-nie i sygnalizacja 315 Wymiana żarn wek 315 Wymontowanie i zamontowanie reflektor a Ustawianie świateł 318 Wymontowanie i zamontowanie kierunkowskazów (Vectra> 320 Wymontowania i zamontowanie reflektora przeciwmgłowego (Vectr9) 320 Wsk-i7rn'u - ' _i ; i - -,' h m m i k Wymontowania i zeinomowanie zestawu wskaźników 320 Wymontowania izamiintowania wyf^c^nikaświ^tel 322 Wymontowanie i zamoniowaniewyłajcinilia świateł avuary nych 322 Wyrnoniowanie i raniontowanie wyfacznika w tablicy rozdzielczej 323 Wymoniowanie i zamoniowanie wskaźników Wymontowanie i zamontowanie lampek kontrolnych i folii drukc-wanej 324 Wymontowanie i zumoniowanie ratfioudbiernika arn o ntowarne redl oo d b 101 n iva j ako wyp osaze n la dodatkowego 226 Zamontowania anteny jako wyposażenia dodatkowego 323 Wycieraczki 330 Wymiana gumowago pióta wycieraka 33D Wymontowanie i zamontowanie ramienia wyciaraka 331 Wymontowanie i zamontowanie mechanizmu wycieraczki 332 Wymontowanie i zamontowanie silnika wycieraczki szyby przednie) Typowe niesprawności wycieraczki..,., ZABIEGI KONSERWACYJNE L POMOCNICZE. 335 Mycie samochodu 335 Pielęgnacja lakieru 336 Kunserwacia podwozia 337 Pielęgnacja tapicerki 33B Podn03?B[iie aamuchodu 333 Narzędzia 339 OBSŁUGA SAMOCHÓD U _ 342 Schematy instalacji eloktiyninaj 345 Posługiwanie się Łdiemalami 345 Schematy mstalacii alcktrycen-aj modeli 1& Objaśnienia skrótów użytych na schematach - 34G Objaśnienie oznaczeń użytycli na schematach Wykaz ważnie]szych zespołów wyposażenia elektrycznego 34B

12 Do Czytelnika W ostatnim czasie użytkownicy samochodów pytają mnie często, czy można dokonać jeszcze jakiejkolwiek samodzielne] naprawy w nowoczesnym samochodzie. Odpowiedzią jest ta książka. Na jej kolejnych stronicach opisane są czynności, które mogą być wykonane przez użytkownika samochodu interesującego sję techniką motoryzacyjną. Ostatnio nastąpił znaczny postęp w motoryzacji i nie ma potrzeby wykonywania wielu czynności regulacyjnych i kontrolnych. Wyeliminowana została na przykład regulacja układu zapłonowego, a w niektórych silnikach regulacja biegu jałowego oraz luzów zaworów. Dzięki montażowi coraz większej liczby trwałych zespołów, do których można zaliczyć przykładowo elektroniczny układ zapłonowy lub sterowany elektronicznie układ wtrysku benzyny, zmniejszyła się liczba części podlegających wymianie. Jednak sprawdzanie elementów elektronicznych jest możliwe tylko przy użyciu drogich przyrządów kontrolnych, które przystosowane są do określonych układów i których zakup nie opłaca się mechanikowi amatorowi. Ponieważ samochód jest coraz bardziej skomplikowany pod względem technicznym i wymaga większego nakładu pracy, z roku na rok coraz więcej użytkowników samochodów sięga po ten poradnik. Rozwiązania techniczne w samochodzie są bardziej skomplikowane i nie można już poradzić sobie bez specjalnych instrukcji. Dotyczy to również fachowców zajmujących się naprawami. Poza lym w samochodzie jest nadal w*ele zużywających się części, które powinny być sprawdzane i wymieniane w regularnych odstępach czasu. Należą do nich przede wszystkim wkładki cierne hamulców, amortyzatory i części układu wylotowego. Amator powinien zdawać sobie sprawę z tego, że korzystając z poradnika nie można stać się od razu mechanikiem samochodowym. Należy wykonywać tylko prace me przerastające własnych możliwości. Dotyczy to szczególnie prac mających wpływ na bezpieczeństwo mchu. Dzięki dokładnemu opisowi czynności i niezbędnym ostrzeżeniom, amator wykonujący naprawy otrzymuje praktycznie wskazówki dotyczące bezpieczeństwa jazdy Otrzymuje również informację, że w razie wątpfiwosci powinien zlecić pracę fachowcom, W kręgu zainteresowanych jest podnoszony zarzut, że amatorzy wykonujący prace przy samochodach pogarszają stan bezpieczeństwa na drogach. 2 kontaktów, jakie utrzymuję z użytkownikami naprawiającymi samochody we własnym zakresie, wyoika coś przeciwnego Kierowca, który sam obsługuje i konserwuje samochód, jest bardzo zainteresowany tym, żeby dysponować bezpiecznym i zadbanym pojazdem. Przed wykonaniem każde] pracy przy samochodzie należy zajrzeć do tej książki w celu szybkiego zorientowania się. jaki może być zakres i stopień trudności naprawy, czy są potrzebne części zamienne i specjalne przyrządy. W książce są podane momenty dokręcania większości połączeń gwintowych. Każde połączenie gwintowe należy dokręcić w miarę możliwości kluczem dynamome- "trycznym. Do wielu z nich niezbędne sa, nowe klucze do łbów lub gniazd typu Torx. Każdy mechanik amator który sam obsługuje j naprawia swój samochód, powinien pamiętać, że fachowiec ma duże doświadczenie i przez dokształcanie dysponuje wiedzą o najnowszym sianie techniki. Należy więc regularnie odwiedzać autoryzowane stacje obsługi, w ce!u prowadzenia nadzoru nad utrzymaniem niezawudności eksploatacyjnej i dla zachowania bezpieczeństwa jazdy własnym samochodem. Oczywiście nie można w takiej książce opisać wszystkich aktualnych zagadnień technicznych. Jednak mam nadzieję, ze dokonany wybór porad naprawczych, konserwacyjnych i obsługowych w większości przypadków pomoże rozwiązać występujące problsmy. Rudiger Etzofd

13 Silnik CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA Samochód Opel Vectra/Callibra jest napędzany silnikiem rządowym chłodzonym powietrzem. Wałek rozrządu znajduje się w głowicy, dlatego silnik jest również oznaczany skrótem OHC (Over Heacl Camshaft), Silnik szesnastomaworowy ma dwa wałki rozrządu w głowicy (oznaczany jest skrótem DOHC) r z których jeden steruje zaworami dolotowymi, a drugi zaworami wylotowymi. Silnik jest ustawiony poprzecznie do kierunku jazdy i może zostać wyjęty z samochodu do góry tylko odpowiednim żurawi kiera Cylindry są wykonane bezpośrednio w żeliwnym kadłubie. W przypadku zużycia lub porysowania gładzi, można cylindry szlifować na wymiar naprawczy i zamontować tłoki nadwymiarowe. W silniku wysokoprężnym 1,7 wolnoasącym (42 kw/ /57 KM) można montować suche tuleje cylindrów, co umożliwia stosowanie tych samych tłoków lub nowych nominalnych. W dolnej części kadłuba znajduje się wał korbowy podparty na pięciu łożyskach. Obracające się na panewkach korhowody ta_czą wał korbowy z tłokami. Spód silnika stanowi miska olejowa, w której zbiera się olej potrzebny do smarowania i chłodzenia. Od góry do kadłuba jest przykręcona głowica odlana ze stopu lekkiego, mająca wciśnięte gniazda zaworów i stalowe prowadnice. Użyty na głowicę stop aluminium odznacza się lepszą niż żeliwo zdolnością odprowadzania ciepła i niższym ciężarem właściwym. W konstrukcji komory spalania zastosowano tzw. poprzeczny przepływ gazów. Oznacza to, że z jednej strony głowicy napływa świeża mieszanka, paliwowo-powietrzna. natomiast spaliny sa, wypychane na przeciwległą stronę głowicy. Poprzeczny przepływ zapewnia szybszą wymianę gazów przez zawory dolotowe i wylotowe. Umieszczony w głowicy wałek rozrządu jest napędzany przez wał korbowy poprzez pasek zębaty. Wałek rozrządu uruchamia pionowo ustawione zawory poprzez dźwignie zaworów. Zastosowanie hydraulicznych kompensatorów 1u?ów spowodowało wyeliminowanie takiej czynności obsługowej, jak regulacja luzów zaworów, W silniku 16V (szesnastozaworowym) jeden wałek rozrządu steruje zaworami dolotowymi, a drugi zaworami wylotowymi. Oba wałki są napędzane wspólnym paskiem zębatym. Krzywki wałków wywierają naciski na skośnie ustawione zawory poprzez popychacze hydrauliczne. Konstrukcja wielozaworawa umożliwia lepsze napełnienie cylindrów i efektywniejszą wymianę gazów, co z kolei zapewnia lepsze wykorzystanie energii paliwa. Smarowanie silnika zapewnia pompa oleju, umieszczona z przodu kadłuba i napędzana od wału korbowego. Zasysany z

14 SILNIK miski olej jest dostarczany otworami i kanałami do łożysk wału korbowego i wałka rozrządu oraz na ścianki cylindrów. Pompa cieczy chłodzącej znajduje sfc z przodu w kadfubie sflnrka f jest napędzana paskiem zębatym. Przygotowaniem zdolnej do zapłonu mieszanki paliwowo-powietrznej zajmuje sie gaźnik Jub bezobslugowy układ wtryskowy. Jskra na świecach zapłonowych powstaje w be;obsługowym. elektronicznym układzie zapłonowym, pracującym według zaprogramowanej wcześniej charakterystyka Nie jest juź wymagane regulowanie wyprzedzenia zapłonu w ramach okresowej obsługi silnika. SiJniki z turbosprężarką Silnik benzynowy o mocy 204 KM [C 20 LET) oraz silnik wysokoprężny o mocy 60 KM (TC4 EE 1} są wyposażone w turbosprężarkę, którą stanowią dwa wirniki połączone wałkiem. Jeden wirnik, wirnik turbiny, jest napędzany gazami spalinowymi i obraca się z prędkością do obr/min. Drugi wirnik, wirnik sprężarki, tłoczy z ta. samą prędkością świeże powietrze do cylindrów. Dzięki wysokiemu współczynnikowi napełnienia wzrasta znacznie moc silnika. Wzrost ten jest zależny między innymi od ciśnienia doładowania, które w silnikach samochodów osobowych wynosi ,.80 kpa (ciśnienie powietrza w oponie Oznaczeni? modelu 1.4 S i.ei 1,6 i 1,6 i 1.6 S 1,6 S Typ silnika 14NV xissz E1SNZ C16NZ(2> 1BSV ElSNVfl Rodzą] ruarządu OHC OHC OHC OHC OHC HC Okres produkcji IV 1989 dqviii 1992 IX 1993 do IX * 19B8 do tfllf 1989 IX 1968 do Vi 1993 IV 1969 dovjn 1993 IX 19SS do II 1990 Pojemność (cm 1 ) SS 159B Moc (kw/kmł p«zy prędkości obrotowej (obr/min) 55/ / S/ B5/ / /S Momem (N *m) przy pr^o* IIQ6CI obroiowej jobr/mfn) 1OB/ / / /2S0O 130/ /3U00 Średnica cylfndra (mm) 77, ,0 79,0 84. B Skok tłoka (mm) 73,4 81,B 81, l,B 79 r 5 Eroiiierl sprę?anra , ,2 9,8 9.2 Gażnik/ukfad wiryskowy 2E3 Muliec Mdltec Multec 3E3 2EE flodzaj paliwa min LO 98" 95 bezd. 95 bezoł. 95 hezel. 9S" 95 bezoł. UMad zapłonowy" TSZ-i DIS EZF-i EZF-i E^F-h Ecotmnic Kolei no&ć zapłonu T LiczJia cylindrów

15 CH AP AKTERYSTY K A TEC NN ICZN A 13 wynosi około 180 kpa). Kiedy ciśnienie doładowania zaczyna przekraczać wartość ustaloną przez producenta, otwiera się zawór upustowy w turbosprężarce. Zastosowanie turbosprężarki pozwala nie tylko podnieść moc silnika, ale również moment obrotowy, co ma znaczenie dla elastyczności silnika. Warunkiem poprawienia parametrów silnika jesi jednak odpowiednio duża prędkość obrotowa walka turbosprężarki. Aby wytworzyć odczuwalne dotadowanie silnik musi się obracać z prędkościami powyżej 2500 obr/min. Aby jeszcze dodatkowo poprawić współczynnik napełnienia cylindrów i zwiększyć moc silnrka wprowadzono w samocho- Opel Vectra/Caiibra chłodnicę powietrza doladowanego, która obniża temperaturę powietrza między sprężarką a cylindrami. Jest to konieczne, ponieważ sprężone wstępnie powietrze nagrzewa się H co powoduje obniżenie jego gęstości oraz ilości tlenu. W odróżnieniu od doladowanych silników benzynowych, w silnikach wysokoprężnych nie trzeba obniżać stopnia sprężania, co pozwala wykorzystać paliwo również w dolnych zakresach prędkości obrotowej. Turbosprężarka jest zespołem wykonanym bardzo precyzyjnie. Dlatego zaleca się powierzania jej naprawy tylko specjalistom. Na ogól uszkodzoną turbosprężarkę wymienia się na nową. Oznaczenia modę lii 1.3 i ,0 i - 16V 2 r 0 i - 1ĘV 2,0 Tirrho Typ silnika C13NZ C20NE X20KEV C20)tE C20LCT Rodzaj rozrządu OHC OHC D0HC DOHC DOHC Okres produkqi II 1990 cjolx IX 19BB do VII 1997 III 1994 do VII 1997 IX 19G3 do VLII 1593 IV 1992 do VII 1997 Poiemność (cm 3 ) 1796!99B 199B Moc (kw/kml P"zy P'$dkaści obrotowej (cbr/min S6/ a&/n / /1E / Mumant (N-m) przy prędkości obrotowa] (obr/min) 145/ /2BOO 1B5/ / /420O Sierinica Cylindra (mm) 34,S 3S,0 ae.o BB,0 36,0 Skok rłokajmmł 79,5 ee.o es r o ae.o 86,0 Stopień sptężania 9.Z 9,2 io d e 10,5 9.0 Układ wtryskowy MultBC MolroniC Simlec Moliomc MoirOnic Rodzaj paliwa min LO 95 bezoł. 95 bazoł. 95 bezol. 95 beiof 95 bczol. Układ; zapłonowy 31 ŁZF-i EST EST DI&/EST EST Kuleinoad zapfonu ^-? Liczba cylindrów

16 SILNIK Oznaczeń 12 model 11 2,5 1 - V& 1,7 D 1,7 D 1 r 7TD Typ silnika C25XE 17YD 17DP TC4EE1 Rodzaj rozrządu DOHC OHC OHC OHC Okras produkcji III 1993 do Vfl 1997 IX 193S do \X 1991 IX 1992 do VIII 1993 IV 1990 dolxt995 Pojemność (cm 3 ) SS3 T6S Moc jkw/km) przy prędkdsci pbrolowsj fobr/minfc 126/770 eooo 42/ /SO 4GOO &0/G Momanl (N*m) przy prędkości Obroiawoj <obr/inin} 227/ / / /2400 firednica cylindra (mrn) 81,6 B2.5 82,5 79 Skok tłoka (mm) 79, ,5 36 Stopień sprężania io,e 23,0 23,0 22,5 Układ wlryskcwy Morromc V 4 VE4 V d flodzflj paliwa min LO 95 bs oł D!D nap Olej Hiip. o\b~ł nap. Układ zapłonowy- 1 EST Dmscl Diesel Diesel Kolejność zapłonu T Liczba cylindrów e lub r OlS - zapłon beuazdzieiaciomr EST. EFŻ-i - zapłon alekironiczny? zapłon palącznny z wrvskiem r TSZ-i - lapłon trwzfatotowf beziykouw z Indukcyjnym. F2F+ -zapłon elełdroniczriy z czujnikiem

17 WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE SILNIKA Tabliczka znamionowa jest umieszczona na poprzeczce powyżej reflektora (rys 3009 J). Numer fabryczny silnika i oznaczenie typu sa. wybite z przodu kadłuba. Numer identyfikacyjny samochodu jest wybity na podłodze, między prawymi przednimi drzwiami a fotelem obok kierowcy {rys, 3940 T). Oznaczenie typu silnika Przykład; C 20 N E H \j Spełnianie norm czystości spalin: bez oznaczenia - norma ECE R 83 A (jak B , C - katalizator z sondą lambda, norma UE 91/441/EWG, X-norma 94/12/UE. Pojemność silnika: 20-2,0 drn s. Stopień sprężania: G - poniżej 8,5, L- 8,5... 9,0, N - 9,0... 9,5, S - 9,5,-10,0, X-10,0,-11,5, V - powyiej 11,5. ~4) Układ zasilania: D - diesel, E - wtrysk benzyny wielopunktowy r V - gaźnik. Z - wtrysk benzyny jednopunktowy. Wykonanie specjalne: H - duża moc/doładowame, J - moc dławiona. R - moc podwyższona, T - turbo, V - model masowy. WYMONTOWANIE IZAMOINTTOWAME SILNIKA Silnik wyjmuje się bez skrzynki przekładniowej do góry. Przy silniku mogą pozostać kolektory dolotowy i wylotowy, gaźnik oraz alternator Do wyjęcia silnika jest potrzebna wciągarka lub żurawik. wolno w żadnym przypadku'opuszczać zespołu napędowego do dołu za pomocą podnośnika typu żaba", ponieważ może to spowodować uszkodzenie silnika. Kilka czynności demontażowych będzie wykonywanych od spodu samochodu, dlatego trzeba również dysponować urządzeniem do podnoszenia samochodu, np, podnośnikiem typu żaba", oraz czterema podstawkami. Przed przystąpieniem do wkładania silnika do nadwozia należy przykryć" błotniki ochraniaczami. Rozmieszczenie przewodów elektrycznych, podciśnienia i układu chłodzenia w przedziale silnika może być różne, zależnie od roku budowy j wyposażenia samochodu. Trudno było więc wymienić w opisach wszystkie spotykane warianty operacji. Dlaiegc- zaleca się każdy przewód przed odłączeniem oznaczyć taśmę samoprzylepną. Poniższy opis dotyczy samochodu z napę dem kół przednich oraz z silnikiem ben zynowym typu QHC, Wymontowanie Wymontować akumulator. Wymontować pokrywę przedziału silni ka, patrz rozdział Wymontowanie i za montowanie pokrywy przedziału silnika'. Odłączyć przewód gumowy układi chłodzenia od kolanka (rys. O 0901) / s^\^ ""^V\ '/ I

18 16 SILNIK Wcześniej otworzyć i przesunąć opaskę zaciskową. Wypływającą ciecz zebrać do czystego naczynia. Wymontować filtr powietrza i przykryć gaźnik szmatka,, patrz rozdział.,wymontowanie [ zamontowanie filtra powietrza". Wymontować przewód dolotowy powietrza i chwyt powietrza, jeżeli występuje w silniku. Odłączyć od silnika wszystkie przewody elektryczne, elastyczne i cięgna, wcześniej oznaczając je taśma, samoprzylepną. Na przykład przewody elektryczne od alternatora i rozrusznika, od czujnika temperatury, czujnika ciśnienia oleju, od wtryskiwaczy, przewód wysokiego napięcia od cewki zapłonowej, Odłączyć linkę pedału przyspieszenia, patrz rozdział Wymontowanie i zamontowanie linki pedału przyspieszenia'. Wymontować pasek klinowy alternatora. Jeżeli w silniku zastosowano pasek wieioklinowy (podłużnie żebrowany), to odkręcić koło pasowe od pompy cieczy chłodzącej. Odkręcić pompę od kadłuba silnika. Na rysunku D 0904 pokazano silnik E16NZ. Zależnie od wyposażenia samochodu, odkręcić śrubę napinający pasek klinowy napędu pompy wspomagania kierownicy lub napędu sprężarki klimatyzacji. Odkręcić górną śrubę mocującą wspornik pompy/sprężarki do kadłuba silnika [rys D 0912), Wykręcić śruby mocujące u góry skrzynkę przekładniową do silnika frys. B 5543). Podczepić silnik do belki poprzecznei KM-263 (rys. D 0905). Jeżeli nie dysponuje się taką belką, to można użyć odpowiedniej rury H którą ustawia się nad silnikiem, opierając końcami na rynience błotników (podłożyć klocki drewniane). Połączyć ucha silnika z rurą odpowiednim drutem lub linką z hakami i napiąć. Unieść samochód i ustawić na podstawkach, patrz rozdział Podnoszenie samochodu ".

19 WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE SILNIKA 17 Wymontować przednią rurę wylotową, patrz rozdział Układ wylotowy", Wymontować pasek klinowy układu wspomagania kierownicy lub sprężarki, jeżeli występuje. Odkręcić dolne śruby wspornika pompy lub sprężarki (rys. D 0913}, Uwaga. Pompę lub sprężarkę odłożyć na bok lub podwiesić drutem, pozostawiając podłączone przewody. Jeżeli przewody hydrauliczne pompy wspomagania zastaną odłączone, układ po zamontowaniu będzie wymagał odpowietrzenia. Nie wolno otwierać układu klimatyzacji, ponieważ środek chłodzący zawiera freon, który powoduje odmrożenia skóry. Odkręcić pokrywę skrzynki przekładniowej, Silniki 1,8 i 2,0 dnv: wymontować koło pasowe wału korbowego. Spuścić olej z silnika i wymontować filtr oleju, patrz rozdział Obsługa układu smarowania". Wymontować sprzęgło, patrz rozdział Wymontowanie i za montowanie sprzęgła". Odkręcić od podłużnicy prawe zawieszenie silnika (rys. D 0909). Odkręcić od silnika wspornik zawieszenia, Wykręcić dolne śruby łączące skrzynkę przekładniową z silnikiem (rys. D 0914},

20 SILNIK Opuścić samochód na koła. Podstawić pod skrzynkę przekładniową podnośnik przejezdny i podeprzeć ją, podkładając klocek drewniany. Usunąć belkę poprzeczną KM-263. Podczepić do silnika linę z hakami (rys. D0910), Odsunąć silnik od skrzynki przekładniowej, podważywszy łyżką monterska., aż zostanie uwolniony koniec wałka sprzęgłowego, Sprawdzić, czy zostały odłączone wszystkie przewody dochodzące z nadwozia do silnika. Wyjąć silnik z przedziału silnika. W samochodzie z paskami wielokhnowymi wyjąć jednocześnie pompę wspomagania. Na rysunku D 0910 pokazano wyjmowanie silnika E16NZ. Uwaga, W trakcie podnoszenia silnika trzeba uważać, aby nie uszkodzić nadwozia. Zsmon towanie Sprawdzić stan wszystkich przewodów elastycznych; popękane lub porowate wymienić. Sprawdzać stan tarczy sprzęgła. W przypadku zużytych okładzin ciernych wymienić tarczę, a w przypadku dużego przebiegu wymienić kompletne sprzęgło. Jeżeli wyłączaniu sprzęgła towarzyszyt hałas r wymienić łożysko wyciskowe, Oczyścić łożysko wyciskowe \ wielowypust wałka sprzęgłowego, a następnie elementy te powlec cienko smarem z dwusiarczkiem molibdenu. Wprowadzić silnik ostrożnie do przedziału silnika. Podczas opuszczania silnika uważać, aby nie uszkodzić watka sprzęgłowego, sprzęgła, anr nadwozia. W samochodzie z paskiem wiejoklinowym włożyć i przykręcić pompę wspomagania. Przykręcić śruby mocujące obudowę sprzęgła do silnika: śruby M10 momentem 45 N-m, śruby M 12 momentem 60N.m. Podwiesić silnik do belki poprzecznej KM-263. Usunąć podnośnik. Przykręcić dolne śruby łączące skrzynkę przekładniową z silnikiem: śruby M10 momentem 45 N-m, śruby M12 momentem 60 N-m. Przykręcić wspornik zawieszenia do kadłuba silnika momentem 60 N-m. Umocować do podłużnicy prawe zawieszenie silnika, dokręcając nowe śruby momentem 65 N.m. Podnieść samochód, patrz odnośny rozdział. Zamontować sprzęgło, patrz rozdział Wymontowanie i zamontowanie sprzęgła", Przykręcić koło pasowe wału korbowego, jeżeli dostało wymontowane, patrz rozdział Wymontowanie i zamontowanie paska zębatego". Pnykrąclc pokrywę do skrzynki przekładniowej. W silnikach 1,8 i 2,0 dm 3 zamontować filtr oleju. Zamontować przednią rurę wydechowy, patrz rozdział Układ wylotowy". Przykręcić momentem 40 N-m (do Vtll 1992)lub25N.m(odfX 1992) sprężarkę układu klimatyzacji i pompę wspomagania układu kierowniczego, jeżeli występują w samochodzie. Założyć i naprężyć pasek kfinowy, patrz rozdział Ogrzewanie i przewietrzanie".

21 CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA 19 W samochodzie z paskiem wieloklinowym przykręcić pompę do kadłuba silnika (momentem 30 N-m) i koło pasowe (momentem 25 N-m). Założyć i napiąć pasek klinowy, patrz rozdział Wymiana i regulacje naciągu paska wieloklino- Opuścić samochód na koła. Podłączyć zgodnie z oznaczeniami wszystkie przewody elektryczne, elastyczne i cięgna, które prowadzą do silnika. Przewody elastyczne zabezpieczyć opaskami. Przewody elektryczne umocować uchwytami. W silnikach 1,8 i 2,0 dm 3 : wlać olej silnikowy, Sprawdzić poziom oleju w silniku i w skrzynce przekładniowej; w razie potrzeby uzupełnić. Sprawdzić przydatność cieczy chłodzącej i wlać ją r patrz rozdział Obsługa _,k!adu chłodzenia'. Oczyścić wkład i obudowę fiftra powietrza, w razie potrzeby wymienić wkład, atrz rozdział Obsługa układu zasilania z gaźnikiem". Zamontować filtr powietrza oraz przewód dolotowy i chwyt powietrza nad zespołem wtryskiwacza r patrz rozdział Wymontowania i zamontowanie filtra powietrza", W razie potrzeby wymienić wkład filtra powietrza. Zamontować pokrywę przedziału silnika, patrz rozdział Nadwozie'.» Zamontować i podłączyć akumulator. Sprawdzić prędkość obrotową biegu jałowego i stężenie CO. Nagrzać silnik. Sprawdzić poziom cieczy chłodzącej oraz szczelność wszystkich połączeń przewodów gumowych. Dlatego w silnikach wyprodukowanych po IX 1992 nie wolno montować elementów napędu rozrządu pochodzących z wcześniejszych silników. Wymontowanie Odłączyć przewód masy od akumulatora. Wymontować filtr powietrza i, jeżeli występuje, przewód dolotowy powietrza, Wymontować pasek klinowy alternatora, pompy wspomagania i/lub sprężarki, patrz rozdział Wymiana i regulacja naciągu paska klinowego". Otworzyć klamry mocujące górną osłonę paska zębatego. Zdjąć osłonę. Ustawić tłok 1. cylindra w położeniu ZZ (zwrotu zewnętrznego}. Przed tą czynnością ustawić dźwignię zmiany biegów w położenie neutralne i zaciągnąć hamulec awaryjny. Wał korbowy obracać kluczem nasadowym założonym na śrubę centralną koła pasowego, zgodnie z ruchem wskazówek zegara, aż nacięcie na kole pasowym wału korbowego znajdzie się na wysokości znaku odniesienia - ostrza umocowanego na pokrywie przedniej (patrz dolna część rysunku C 4459). Jednocześnie znak na kole zębatym wałka rozrządu musi się pokryć ze znakiem na osłonie (patrz górna część rysunku C 4459). Aby skorygować usta- GŁOWICA I UKŁAD ROZRZĄDU Wymontowanie i zamontowanie paska zębatego (silniki benzynowe i wysokoprężne, oprócz 1,7 TD) Uwaga. Od IX 1992 zmienił się profil paska zębatego i tym samym koła zębate.

22 20 SILNIK wienie znaków, wykonać pełen obrót wału korbowego zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Uwaga, Nie obracać wałka rozrządu chwytając za śrubę mocującą, ponieważ grozi to przeciążeniem paska zębatego, Poluzować śruby mocujące pompę cieczy chłodzącej (strzałki na rysunku P0510). Silniki bez automatycznego napinacza paska zębatego (silniki 1,4 i 1.6 dm J do V 1990, 1,8i2 r 0dm 3 OHCoraz1,7Ddo VIII 1992): lak obrócić pompę cieczy chłodzącej, aby nastąpiło poluzowanie paska zębatego. Pompa jest zaopatrzona w sześciokąt, za który należy chwytać w celu obrócenia. Z uwagi na szczupłość miejsca zaleca się obracanie szesdokąta kluczem specjalnym firmy Opet: KM- 421A dla silników 1,4 i 1,6 dm 3 KM-637 H dla silników 1,8 i 2,0 dm 1. Jeżeli nie dysponuje się takim kluczem, to można stosować klucz płaski: 42,5 mm?amiast KM-421A lub 47 mm zamiast KM-637. Przedtem trzeba jednak wymontować alternator. Zdjąć pasek zębaty z kota zębatego wałka rozrządu. Silniki z automatycznym napinaczem paska tębatego (silniki 1,4 i 1,6 do Viii 1992, 1,6 1,8 2,0 OHC ora* 1,7 D od IX 1992): odciągnąć rolkę na bok i zdjąć pasek, patrz także rozdział Ustawianie napinacza paska zębatego'. Uwaga. Po zdjęciu paska nie zmieniać położenia wału korbowego i wałka rozrządu. Wymontować koło pasowe wału korbowego. W tyiri celu włączyć 1. bieg i zaciągnąć hamulec awaryjny, W ten sposób wał korbowy zostaje unieruchomiony i mośna poluzować śruby(-ę) mocującą. Wykręcić śruby(-ę) i zdjąć koło pasowe [rysunek D-0929 A - silniki 1.4 i 1,6 dm\ rysunek B - silniki 1,8 \ 2,0 dm 3 ). Zamontowanie Uwaga. PrzecJ zamontowaniem sprawdzić, czy pokrywają się znaki ustawcze rozrządu u góry i u dołu silnika. Na czas kontroli przystawić do wału koło pasowe. Założyć pasek zębaty na koła zębate, nie powodując ich obrócenia. Uwaga. W silnikach z napinaczem automatycznym należy po założeniu paska zębatego, a przed zamontowaniem koła pasowego wału korbowego, ustawić wstępnie rofkę napinacza, patrz rozdział Ustawianie napinacza paska zębatego ", Nasadzić na wał korbowy koło pasowe i przykręcićje. W przypadku silników 1,8 i 2,0 dm J cztery śruby dokręcić momen* tem 25 N-m, W przypadku silników 1 H 4 i 1,6 dm* śrubę centralną M10 (o długości gwintu 23 mm) dokręcić momentem 55 N-m. Jeżeli długość gwimu śruby

23 GŁOWICA 1 IJKLAD HOZFtZĄDU 21 M10 wynosi 30 mm, to śrubę trzeba wymienić i dokręcać momentem 55 N-m, a następnie jeszcze o kąt 45" oraz dodatkowo o kąt 15. Śrubę centralną M12 dokręcić momentem 130 N-m ^ (śrubę trzeba wymienić}. Śrubę centralną M16 dokręcić momentem 250 N-m +45 a + 15 C [śrubę trzeba wymienić). Silniki bez napinacza automatycznego: napiąć pasek zębaty, patrz rozdział Sprawdzanie i regulowanie naciągu paska zębatego". Uwaga; Przy napiętym pasku zębatym sprawdzić jeszcze raz pokrywanie si^ znaków ustawczych, W razie potrzeby poluzować pasek i odpowiednia skorygować ustawienie kół. Przykręcić śruby pompy cieczy chłodzącej. Obrócić wał korbowy o 360 c i jeszcze raz sprawdzić naciąg paska zębatego. Dokręcić śruby pompy cieczy chłodzącej momentem 8 N-m (silniki 1,4 i 1,6 dm 1 } lub 25 N-m (silniki 1,8 i 2,0 dm 3 ]. Założyć przednią osłonę paska zębatego i zapiąć klamry, Zamontować pasek klinowy i naciągnąć, patrz rozdział Wymiana i regulacja naciągu paska wieloklinowego". W samochodzie z paskiem wieloklinowym przykręcić pompę wspomagania do silnika oraz przykręcić koło pasowe. Zamontować pasek wieloklinowy i nacpągnąć, patrz rozdział Wymiana i regulacja naciągu paska wieloklinowego" Zamontować filtr powietrza i, jeżeli występuje, przewód dolotowy powietrza. Podłączyć przewćd masy do akumulatora. Silniki szesnastozaworowe Poniżej zostaną podane tylko te czynności, które są specyficzne dla silników 16-zaworowych i różnią się od opisanych powyżej dla silników 8-zaworowych. Uwaga. Raz poluzowany lub wymontowany pasek zębaty musi zostać wymieniony. Ustawić tłok 1. cylindra w położenie ZZ. W celu obrócenia wału korbowego ustawić dźwignię zmiany biegów w położenie neutralne i zaciągnąć hamulec awaryjny. Założyć na śrubę centralną koła pasowego wału klucz z grzechotką i nasadką typu Torx (Opel-MKM lub HAZET 900M-E2O). Obracać powoli wał zgodnie z ruchem wskazówek zegara, aż nacięcie na kole pasowym wału korbowego znajdzie się naprzeciw ostrza umocowanego do pokrywy {rysunek C 8374 dolny). Jednocześnie znaki na kołach zębatych wałków rozrządu muszą się ustawić naprzeciw znaków wykonanych na pokrywie głowicy (rysunek C 3374 górny). W przeciwnym razie wykonać pełen obrót wałem korbowym. Uwaga, Nie obracać za śruby w kałach zębatych na wałkach rozrządu, ponieważ może to spowodować przeciążenre paska zębatego. Odkręcić wspornik przewodów chłodnicy oleju. Odkręcić koło pasowe wału korbowego kluczem trzpieniowym wieloząbkowym o wielkości 3 mm. W tym celu włączyć 5. bieg i poprosić drugą osobę o wciśnięcie pedału hamulca. W ten sposób wał korbowy zostaje unieruchomiony i można poluzować śruby mocujące. Uwaga. Przed zdjęciem paska jeszcze raz sprawdzić pokrycie się znaków ustawczych.

24 22 SlLUFK H785 Poluzować rolkę napinacza i zdjąć pasek zębaty. Uwaga. Po zluzowaniu rolki nie obracać wału korbowego ani walka rozrządu, ponieważ grozi to przeskoczeniem paska zębatego. Przykręcić koło pasowe wału korbowego momentem 20 N.m. Założyć nowy pasek zębaty i naciągnąć, patrz rozdział Sprawdzanie i regulacja naciągu paska zębatego". Silnik wysokoprężny wołnossący Poniżej zostaną podane te czynności, które sa. specyficzne dla silnika wysokoprężnego wolnossącego i różnią się od opisanych dla silników benzynowych, Wymontować górną i dolną osłonę paska zębatego. Odkręcić pokrywę na obudowie sprzęgła. Ustawić tłok 1. cylindra w położenie ZZ W tym celu obracać wał korbowy zgodnie z ruchem wskazówek zegara, aż znak na kole zamachowym [rysunek B 4785 prawy) i znak na kole zębatym pompy wtryskowej (rysunek lewy) ustawia się naprzeciwko swoich znaków odniesienia. Odkręcić pokrywę obudowy wałka rozrządu. Wymontować pompę podciśnienia, która jest umocowana z lewej strony obudowy wałka rozrządu. Odkręcić koło zębate wałka rozrządu, patrz rozdział Wymontowanie i zamontowanie głowicy". Poluzować śruby mocujące pompę c\eczy chłodzącej j odchylić pompę kluczem KM-509 (47,7 mm), aby zwolnić naciąg paska zębatego. Odkręcić prawą przednią podporę silnika od podłużnicy (rys. C 0061). Odciągnąć silnik od podłużnicy. Zdjąć pasek zębaty z kół rozrządu i przesunąć między podłużnicą a podporą silnika, Sprawdzić koła zębate rozrządu, uszkodzone lub zużyte wymienić. Sprawdzić, czy pokrywają się znaki ustawcze rozrządu, jak pokazano na rysunku B 4785, w przeciwnym razie obrócić koła. Założyć nowy pasek na koła zębate. Przykręcić podporę silnika do podłużnicy momentem 40 N»m, Naciągnąć pasek zębaty, patrz rozdział Sprawdzanie i regulacja naciągu paska zębatego J. Przykręcić pompę cieczy chłodzącej momentem 25 N-m. Wkręcić śrubę mocującą koło zębate na wałku rozrządu, jeszcze jej nie dokręcając.

25 Sprawdzić i wyregulować ustawienie rozrządu. Przykręcić koło zębate wałka rozrządu. Przytrzymać wałek kluczem płaskim. Śrubę dokręcać momentem 75 N-m oraz dodatkowo o kąt Przykręcić przemiennie śruby mocujące pokrywę obudowy wałka rozrządu z nową uszczelką. Przykręcić górną i dolną osłonę paska zębatego. Wymontowanie i zamontowanie paska zębatego (silnik 1,7 TD) GŁOWICA I UKtAD ROZRZĄDU 23 Wymonto wantę Odłączyć przewód masy od akumulatora. Wymontować filtr powietrza, Zdjąć pasek klinowy napędu pompy wspomagania oraz alternatora, patrz rozdział Wymiana i regulacja naciągu paska klinowego". Odkręcić wspornik przewodu podciśnieniowego. Odkręcić górną osłonę paska zębatego. Ustawić tłok 1. cylindra w położenie ZZ. W celu obrócenia wału korbowego ustawić dźwignię zmiany biegów w ołożenie neutralne i zaciągnąć hamulec awaryjny. Założyć na śrubę centralną koła oasowego waru kfucz nasadowy z grzechotką. Wał obracać zgodnie z ruchem wskazówek zegara, aż nacięcie na kole pasowym ustawi się naprzeciw ostrza umocowanego do pokrywy (rys. C 6336). Przy prawidłowo ustawionym rozrządzie, w otwory kół zębatych wałka rozrządu i pompy wtryskowej muszą dać się włożyć śruby ustalające (patrz strzałki na rysunku D 5905}. Jeże]i tak nie jest, to należy obrócić wał korbowy o 360. Jako śrub ustalających można użyć zwykłych śrub z gwintem metrycznym M 6x1,0 (dla wałka rozrządu) i M8x1,25 fdla pompy wtryskowej). Uwaga, Po zdjęciu paska zębatego nie zmieniać położenia wałów silnika, Podwiesić silnik do beiki poprzecznej KM-263-B i lekko naciągnąć łańcuch.

26 24 SILNIK Jeżeli nie dysponuje się taką belką, to można użyć odpowiedniej rury. którą ustawia się nad silnikiem, opierając końcami na rynience błotników {podłożyć klocki drewniane). Połączyć ucha silnika z rurą odpowiednim drutem lub linką z hakami i napiąć, Odkręcić całkowicie prawą podporę silnika, Poluzować mocowanie napinacza rolkowego (strzałki na rysunku D 5906} i odczepić sprężynę napinająca.. Odkręcić koło pasowe wału korbowego. W lym celu przytrzymać wygiętym kluczem oczkowym śrubę centralną i wykręcić cztery śruby mocujące. Zdjąć koło pasowe. Odkręcić dolną osłonę paska zębatego. Wykręcić śruby mocujące koło zębate walka rozrządu wraz ze śrubą ustalającą, Zdjąć koło zębate razem z paskiem zębatym. Z amon towanie Uwaga. Przed zamontowaniem paska zębatego sprawdzić ustawienie rozrządu, wkładając tymczasowo koło zębate walka rozrządu i koło pasowe. Śruby ustalające muszą dać się wkręcić w otwory kół zębatych wałka rozrządu oraz pompy wtryskowej. Nasadzić koło zębate na wałek rozrządu z założonym paskiem zębatym (patrz rys. D 5911). Włożyć w koło zębate wałka rozrządu śruby mocujące j śrubę ustalającą; śruby dokręcić momentem 10 N*m. Zaczepić sprężynę napinającą rolkę i wkręcić śruby mocujące momentem 20 N-m. Przykręcić dolną osłonę paska zębatego Założyć na wał korbowy koło pasowe i przykręcić momentem 20 N-m. Przykręcić prawą podporę silnika momentem 45 N-m. Opuścić silnik [ zdjąć belkę poprzeczną. Wykręcić śruby ustalające. Uwaga. Przy naciągniętym pasku zębatym jeszcze raz sprawdzić położenie znaków ustawczycb. W razie potrzeby poluzować pasek i odpowiednio przestawić koła. Sprawdzić początek tłoczenia pompy wtryskowej, patrz rozdział Sprawdzanie i regulacja początku tłoczenia pompy wtryskowej". Zamontować górną osłonę paska zębatego. Założyć pasek klinowy, patrz rozdzfał Wymiana i regulacja naciągu paska klinowego". Podłączyć przewód masy do akumulatora.