Określanie czynników wpływających na jakość towarów 341[03].Z2.01

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Określanie czynników wpływających na jakość towarów 341[03].Z2.01"

Transkrypt

1 MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ Hanna Potz-Drabik Określanie czynników wpływających na jakość towarów 341[03].Z2.01 Poradnik dla ucznia Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy Radom 2006

2 Recenzenci: mgr Rita Majnusz mgr Mirosława Gastoł Opracowanie redakcyjne: mgr Małgorzata Sienna Konsultacja: dr Bożena Zając Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 341[03].Z2.01 Określanie czynników wpływających na jakość towarów zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu technik handlowiec 341[03]. Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy, Radom

3 SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie 3 2. Wymagania wstępne 5 3. Cele kształcenia 6 4. Materiał nauczania Normalizacja, normy i certyfikacja Materiał nauczania Pytania sprawdzające Ćwiczenia Sprawdzian postępów Cechy jakościowe towarów i metody ich oceniania Materiał nauczania Pytania sprawdzające Ćwiczenia Sprawdzian postępów Opakowania towarów Materiał nauczania Pytania sprawdzające Ćwiczenia Sprawdzian postępów Konserwacja towarów, przechowywanie i transport Materiał nauczania Pytania sprawdzające Ćwiczenia Sprawdzian postępów Sprawdzian osiągnięć Literatura 34 2

4 1. WPROWADZENIE Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o podstawowych czynnikach kształtujących jakość towarów, ich właściwościach, wartości odżywczej, sposobie użytkowania, normalizacji, rodzaju i funkcjonalności zastosowanego opakowania, odczytywaniu i interpretacji oznaczenia towaru, sposobie konserwacji, przechowywaniu i transporcie. W poradniku zamieszczono: Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych wiadomości i umiejętności, które powinieneś mieć opanowane, by przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej. Cele kształcenia, czyli, co w wyniku realizacji tej jednostki modułowej powinieneś umieć. Materiał nauczania, który pozwoli Ci przyswoić treści danego modułu nauczania. Pytania sprawdzające, pozwalające Ci sprawdzić stopień przygotowania do rozwiązywania ćwiczeń. Ćwiczenia, które pozwolą ukształtować umiejętności z zakresu tematycznego modułu. Sprawdzian postępów, który pozwala Ci na bieżąco kontrolować Twoje postępy. Przykładowy sprawdzian osiągnięć w postaci testu, który pokaże, czy w dostatecznym stopniu przyswoiłeś sobie materiał zawarty w przekazywanych treściach danego modułu. Literaturę, która będzie Ci pomocna w opanowaniu przekazywanych treści. Poradnik został tak skonstruowany, by jak najpełniej przybliżyć zagadnienia związane z określaniem czynników wpływających na jakość towarów. Treści w nim zawarte są zgodne z podstawą programową i standardami wymagań egzaminacyjnych dla zawodu technik handlowiec. Bezpieczeństwo i higiena pracy W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów bhp i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju wykonywanych prac. Przepisy te poznasz podczas trwania nauki. 3

5 Moduł 341[03].Z2 Towar jako przedmiot handlu 341[03].Z2.01 Określanie czynników wpływających na jakość towarów 341[03].Z2.02 Ustalanie asortymentu handlowego 341[03].Z2.03 Realizacja prac związanych z logistyczną obsługą przedsiębiorstwa handlowego 341[03].Z5.04 Zastosowanie programów komputerowych handlowo-magazynowych 341[03].Z5.05 Prowadzenie korespondencji handlowej w języku obcym Schemat układu jednostek modułowych 4

6 2. WYMAGANIA WSTĘPNE Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć: korzystać z różnych źródeł informacji, posługiwać się podstawowymi pojęciami ekonomicznymi, stosować technologię komputerową i informacyjną, posługiwać się różnymi klasyfikacjami towarów, charakteryzować główne składniki pokarmowe jak białka, tłuszcze, węglowodany, sole mineralne i witaminy, charakteryzować podstawowe pojęcia z zakresu chemii organicznej i nieorganicznej, fizyki, statystyki matematycznej, logistyki, mikrobiologii żywności, rozróżniać właściwości fizyczne i chemiczne produktów, wyjaśniać podstawowe pojęcia z zakresu podstaw przedsiębiorczości. 5

7 3. CELE KSZTAŁCENIA W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć: posłużyć się terminologią z zakresu towaroznawstwa, zastosować przepisy prawne dotyczące detalicznego obrotu towarowego, zastosować przepisy z zakresu normalizacji i certyfikacji przy zakupie towarów, przy redagowaniu ofert towarowych, promocji towarów, określić czynniki wpływające na jakość towarów, dokonać oceny jakościowej produktów z zastosowaniem odpowiednich metod, wykorzystaniem przepisów, norm i wzorów jakości, udzielić porad na temat sprzedawanego towaru zgodnie z wiedzą towaroznawczą oraz znajomością czynników mających wpływ na decyzje konsumenta, określić i rozpoznawać podstawowe właściwości artykułów żywnościowych i nieżywnościowych, poinformować klienta o składzie, właściwościach, wartości odżywczej, sposobie użytkowania i możliwościach zamiany towarów, określić różnorodne potrzeby zaspokajane przez dany towar oraz porównać towary w tym zakresie, rozróżnić niezgodności i wady towarów, określać przyczyny ich powstania, scharakteryzować towary na podstawie opisu ich cech użytkowych, aktualizować wiedzę o towarach, korzystając z informacji o towarach z prospektów, norm, ulotek, poradników, odczytać i zinterpretować oznaczenia na towarach i opakowaniach przedstawione w formie opisowej, tabelarycznej bądź graficznej, ocenić funkcjonalność opakowań, określić zasady i metody konserwacji towarów, przestrzegać warunków racjonalnego przechowywania i transportu towarów. 6

8 4. MATERIAŁ NAUCZANIA 4.1. Normalizacja, normy i certyfikacja Materiał nauczania Geneza i rozwój normalizacji Początek działań polegających na ujednolicaniu jednostek miar i wymiarów różnych przedmiotów zaczął się już w starożytności. W Polsce jako pierwszy w 1570 roku Zygmunt August ujednolicił wymiary cegieł. Polska norma PN-EN 45020:2007(U) i PN-EN ISO/IEC 17000:2006 Normalizacja i dziedziny związane Terminologia ogólna, określa normalizację jako działalność zmierzającą do uzyskania optymalnego (w danych okolicznościach) stopnia uporządkowania w określonym zakresie poprzez ustalenie postanowień przeznaczonych do powszechnego i wielokrotnego stosowania, dotyczących istniejących lub mogących wystąpić problemów technicznych. Bez tego uporządkowania nie wyobrażamy sobie obecnie funkcjonowania przemysłu i obrotu towarowego zarówno na terenie danego kraju, jak i w kontaktach z całym światem. Rozwój normalizacji międzynarodowej jest coraz bardziej dynamiczny, co spowodowane jest między innymi powiązaniem międzynarodowym biznesu, rozwojem techniki, globalizacją rynku, coraz większą konkurencją. Działalność tą umożliwiają nam różne organizacje, które działają na terenie poszczególnych krajów i koordynują pracę między nimi. Do najważniejszych należą: Polski Komitet Normalizacyjny PKN utworzony w 1924 roku, organizuje i prowadzi działalność normalizacyjną w Polsce oraz reprezentuje Polskę w międzynarodowych i europejskich organizacjach normalizacyjnych (przez czas jakiś działał jako Polski Komitet Normalizacji Miar i Jakości), ISO Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna, światowa federacja krajowych organizacji normalizacyjnych z siedzibą w Genewie, opracowuje zalecenia normalizacyjne, które mogą zostać przyjęte jako normy międzynarodowe. Kraje członkowskie dowolnie przyjmują je jako normy ISO lub wprowadzają do norm krajowych. ISO nie zajmuje się normami z dziedziny elektrotechnicznej i telekomunikacyjnej (Międzynarodowa Komisja Elektrotechniczna powstała wcześniej), IEC Międzynarodowa Komisja Elektrotechniczna, FAO Międzynarodowa Organizacja do spraw Wyżywienia i Rolnictwa, WHO Światowa Organizacja Zdrowia, WTO Światowa Organizacja Handlu, EN Europejski Komitet Normalizacyjny i wiele innych Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej związane jest z sukcesywnym nadawaniem normom europejskim statusu norm polskich oraz wycofywaniem wszystkich krajowych dokumentów sprzecznych z tymi normami. Cele normalizacji Do najważniejszych celów stosowania normalizacji należą: - zapewnienie funkcjonalności wyrobów, - zapewnienie kompatybilności wyrobów, - zapewnienie zamienności poszczególnych elementów wyrobów, - zapewnienie bezpieczeństwa, - ochrona środowiska, 7

9 - ochrona zdrowia, - ochrona konsumenta. By normalizacja mogła się rozwijać w sposób dynamiczny opierać się musi na jednoznacznych zasadach. W Polskiej Normie PN-EN 45020:2007(U) i PN-EN ISO/IEC 17000:2006 Normalizacja i dziedziny związane Terminologia podane są ujednolicone w skali międzynarodowej i europejskiej terminy i definicje dotyczące normalizacji. Wynikiem działalności normalizacyjnej jest zbiór informacji w postaci norm. Normy, z którymi się spotykamy, określone są między innymi przez: cechy normy, każda norma jest w postaci pisemnej, dobrowolność w jej stosowaniu (poza specjalnymi dziedzinami gdzie nakazane jest obowiązkowe stosowanie norm), powszechne zastosowanie, powszechna dostępność, brak ingerencji administracji publicznej lub grup interesów w treść norm, uzgodnienie treści normy przez zainteresowanych lub stwierdzenie, że nie istnieje sprzeciw w odniesieniu do treści, akceptacja przez uznaną instytucję normalizacyjną, szczebel normalizacji, w zależności od zasięgu występują normy międzynarodowe, regionalne, krajowe, zakładowe, typy norm związane z przedmiotem normalizacji, w zależności od przedmiotu normalizacji spotykamy się z normami podstawowymi, normami terminologicznymi, normami badań, normami wyrobu, normami procesu, normami usługi, normami interfejsu (określają wymagania dotyczące kompatybilności wyrobów lub systemów w miejscach ich wzajemnego łączenia), normami danych, forma normy, do i od 1994 roku, możemy spotkać się z normami ustanowionymi przed 1994 rokiem czyli zapisem, np. PN-93/M-55730, gdzie PN polska norma, 93 rok ustanowienia, M symbol dziedziny normalizacji, 55 numer klasy, 730 numer normy w klasie lub jeszcze z normami branżowymi; oraz z normami ustanowionymi po 1993 r. W tym przypadku zapis wygląda np. PN-C :1997, gdzie PN polska norma podobnie jak w poprzednim zapisie, C symbol dziedziny normalizacji, 04 numer klasy, 401 numer normy w klasie, 1997 rok ustanowienia normy, budowa normy, W Polskich Normach obowiązuje typowy układ edytorski, w normach wydawanych po 1993 r. wyróżnić możemy: stronice okładkowe zawierające logo PKN, rodzaj normy i numer, jej tytuł i zastosowanie, hologram PKN, na wewnętrznej stronie okładki mamy abstrakt normy, Normalizacyjną Komisję Problemową PKN, w której opracowano normę oraz miejsce, gdzie wpisywane są wszelkie zmiany wprowadzane do normy, stronica tytułowa z przedmową krajową, rodzajem normy i numerem, jej tytułem i zastosowaniem, pokazaniem jaką normę dana norma zastępuje oraz rok jej ustanowienia, treść normy, która najczęściej podzielona jest na rozdziały, w których zawarte są poszczególne treści danej normy. Polskie Centrum Badań i Certyfikacji PCBC zadania W Polsce jedną z instytucji certyfikujących jest Polskie Centrum Badań i Certyfikacji PCBC. Certyfikacja to działania potwierdzające zgodność z określonymi wymaganiami. Natomiast dokument stwierdzający tą zgodność to certyfikat. Ponieważ PCBC jest członkiem IQNet, czyli Międzynarodowej Sieci Certyfikacji, certyfikaty wydane przez tę instytucję są akceptowane w krajach Unii Europejskiej i w niektórych krajach na świecie. Do podstawowych zadań PCBC należą między innymi: organizowanie i nadzorowanie systemu badań i certyfikacji na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, 8

10 certyfikacja systemów jakości normy serii PN-ISO 9000, kontrolowanie laboratoriów badawczych akredytowanych do certyfikacji, organizowanie szkoleń dla potrzeb certyfikacji i badań, certyfikacja wyrobów, która może być obowiązkowa lub dobrowolna. certyfikacja obowiązkowa: - znak CE obowiązujący do określonych wyrobów, gdzie producent danego wyrobu deklaruje, że produkt oferowany przez niego jest w pełni bezpieczny. Od 1 maja 2004 roku, czyli wstąpienia Polski do Unii Europejskiej znak ten zastąpił obowiązujący do tamtego czasu nasz znak bezpieczeństwa B. certyfikacja dobrowolna: - zgodności z Polską Normą tym znakiem certyfikowane są wyroby, które spełniają wymagania określone we właściwych Polskich Normach, - znak ekologiczny Eko-Znak przyznawany wyrobom spełniającym wymagania ekologiczne dotyczące ochrony środowiska zawarte w Polskich Normach lub odpowiednich przepisach, - znak jakości przyznawany jest wyrobom spełniającym wymagania ustalone przez jednostkę certyfikującą, - znak bezpieczeństwa był obowiązkowy do 30 kwietnia 2004 r. Obecnie jako obowiązkowy znak zapewniający, że wyrób jest bezpieczny to znak CE. Pamiętać musimy, że w 85 procentach to deklaracja producenta, czyli producent sam ocenia swój produkt pod względem bezpieczeństwa i sam go oznacza tym znakiem CE. Od 1 stycznia 2005 r. PCBC może przyznawać znak B jako już dobrowolny i w trochę zmienionej postaci (symbol znaku B powiększony jest o nazwę Polskie Centrum Badań i Certyfikacji). Oznaczenie wyrobu tym znakiem daje odbiorcy dodatkową gwarancję bezpieczeństwa. HACCP Hazard Analysis and Critical Control Point Analiza Ryzyka i Kontrola Punktów Krytycznych lub Analiza Ryzyka i Krytyczne Punkty Kontroli, który ma na celu zapewnienie czystości higienicznej produktów spożywczych przeznaczonych dla konsumentów. Od 1 stycznia 2006 roku wszystkie jednostki zajmujące się produkcją i obrotem żywnością zobowiązane są do wdrażania systemu HACCP we wszystkich obszarach produkcji i przetwórstwa żywności, a także obrotu żywnością. Należy pamiętać, że system HACCP wdrażany jest samodzielnie i nie musi być przez nikogo formalnie sprawdzany i zatwierdzany. Natomiast kontrolę w czasie funkcjonowania przeprowadzać mogą Państwowa Inspekcja Sanitarna i Inspekcja Weterynaryjna. Wprowadzenie i przestrzegane procedury i instrukcji dotyczących GHP Good Hygine Practice Dobrej Praktyki Higienicznej i GMP Good Management Practice Dobrej Praktyki Produkcyjnej jest warunkiem wstępnym do wprowadzenia w zakładzie HACCP. 9

11 Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Jakie korzyści wynikają ze stosowania normalizacji? 2. Jakie znasz przykłady zastosowania normalizacji w pracy handlowca? 3. Jak usankcjonowane jest prawnie stosowanie norm w Polsce? 4. Z jakimi typami norm możesz się spotkać? 5. Gdzie można znaleźć katalogi norm? 6. W jaki sposób oznaczone są poszczególne dziedziny normalizacji w katalogach? 7. Jak wygląda tytułowa strona polskiej normy? 8. Jaka jest struktura polskiej normy? 9. Co oznacza zapis PN-ISO? 10. Co oznacza zapis PN-EN? 11. Co oznaczają normy ISO serii 9000? 12. Co rozumiemy pod skrótem HACCP? 13. Po co wdrażamy system HACCP? 14. Co oznaczają symbole GMP i GHP? Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Przedstaw 4 dowolne przykłady zastosowania normalizacji w pracy handlowca. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się, w jaki sposób zorganizowane są magazyny, 2) zapoznać się, w jaki sposób zorganizowane są sale sprzedażowe, 3) wypisać przykłady zastosowania normalizacji w pracy handlowca. Wyposażenie stanowiska pracy: zeszyt przedmiotowy, Ćwiczenie 2 Co oznacza zapis znajdujący się na opakowaniu cukru PN-A-74850:1996. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się ze znaczeniem poszczególnych symboli w zapisie normy, 2) opisać znaczenie poszczególnych symboli w zapisie Polskiej Normy. Wyposażenie stanowiska pracy: zeszyt przedmiotowy, 10

12 Ćwiczenie 3 Z podanych niżej norm wypisz te, które ustanowione zostały po 1993 roku: - PN-A-74850:1996, - PN-93/M-55730, - BN-78/C-47351, - PN-C-04401:1997, - PN-91/M Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się z zapisem Polskich Norm ustanawianych przed 1994 rokiem, 2) zapoznać się z zapisem Polskich Norm po 1993 roku, 3) ustalić rodzaj norm, które po 1993 roku nie są już ustanawiane w Polsce. Wyposażenie stanowiska pracy: zeszyt przedmiotowy, Ćwiczenie 4 Która z podanych niżej Polskich Norm jest normą bazującą na normie europejskiej: - PN-ISO 6345:1998, - PN-A-79529:1997, - PN-EN 1077:1999, - PN-85/P Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się ze sposobem oznaczania Polskich Norm bazujących na normach europejskich, 2) przeanalizować zapis norm w poleceniu ćwiczenia, 3) wybrać właściwe normy. Wyposażenie stanowiska pracy: zeszyt przedmiotowy, Ćwiczenie 5 Z podanych poniżej czynności wybierz właściwe dla działalności Polskiego Centrum Badań i certyfikacji: - certyfikacja systemów jakości, - ustanawianie norm, - certyfikacja wyrobów, - zatwierdzanie norm. 11

13 Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się z podstawową działalnością Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji, 2) przeanalizować treść ćwiczenia, 3) wybrać właściwe dla działalności PCBC. Wyposażenie stanowiska pracy: zeszyt przedmiotowy, Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) określić korzyści płynące ze stosowania normalizacji? 2) określić, jaka instytucja kieruje pracami normalizacyjnymi w Polsce? 3) wymienić główne cele normalizacji? 4) wymienić organizacje normalizacyjne w świecie? 5) wymienić, jakie rodzaje norm ze względu na poziom normalizacji spotykamy w Polsce? 6) wymienić, jakie typy norm spotykamy w Polsce? 7) określić, jak zbudowana jest polska norma? 8) odszukać potrzebną normę w katalogu norm? 9) określić, po co wprowadzany jest system HACCP? 10) rozpoznać na opakowaniu wyrobu znak jakości Q? 11) odszukać w katalogu potrzebną normę? 12) określić, z jakiego działu gospodarki pochodzi norma? 12

14 4.2. Cechy jakościowe towarów i metody ich oceny Materiał nauczania Pojęcie jakości i ocena jakości towarów Pojęcie jakości w rozumieniu towaroznawczym zgodnie z PN-ISO 8402:1996 Jakość Terminologia Cechy techniczne, określające techniczne parametry konstrukcji i technologii wyrobu i w istotny sposób wpływające na poziom jakości tworzonych wyrobów. Dla towarów przemysłowych będzie to głównie znajomość właściwości fizycznych tych wyrobów, natomiast dla spożywczych będą to w szczególności odpowiednie właściwości chemiczne. Cechy użytkowe, określające funkcjonalność, niezawodność, dogodność i bezpieczeństwo użytkowania towaru. Cechy estetyczne, określające zgodność z tendencjami wzornictwa przemysłowego, określają wygląd zewnętrzny wyrobu, proporcje poszczególnych elementów, sposób wykończenia itp. Cechy ekonomiczne, określające koszty związane z zakupem, eksploatacją, przechowywaniem, naprawami, konserwacją itp. Cechy ekologiczne, określające oddziaływanie produktu na środowisko naturalne we wszystkich fazach jego istnienia, czyli w fazie produkcji, użytkowania i po użytkowaniu. Cechy logistyczne, określające przemieszczanie surowców, półproduktów, gotowego wyrobu jak i wszelkich informacji z tym związanych. Obejmują one również pakowanie, transport i magazynowanie tych towarów. Stosowane metody badania jakości towarów: metody organoleptyczne, bardzo przydatne przy ocenie szczególnie cech niemierzalnych, ocena szybka, bezpośrednia, tania, wykorzystywana tam, gdzie często długotrwałe badania laboratoryjne mogą zawieść. Nie może być stosowana tam, gdzie wartości liczbowe pomiarów mają istotne znaczenie. metody laboratoryjne, wymagają bardzo często drogiej aparatury i odczynników, wyniki pomiarów bardzo często otrzymujemy po określonym czasie. Do określenia niektórych cech są konieczne do przeprowadzenia. Wprowadzane są badania, które umożliwiają przeprowadzenie kilku badań jednocześnie, co w istotny sposób skraca czas oczekiwania na wyniki pomiarów. metody doświadczalnego użytkowania, szczególnie przydatne i stosowane dla wyrobów produkowanych z nowych surowców, technologii lub konstrukcji. Doświadczalne użytkowanie wyrobów przeprowadzane jest w warunkach naturalnych lub symulowanych. Bardzo często są podstawą dla jednostek naukowo-badawczych przy ocenie przydatności użytkowej danego produktu. Właściwości fizyczne, znajomość właściwości materiałów wykorzystanych przy produkcji danego wyrobu, zastosowanie odpowiedniej technologii i konstrukcji pozwala uzyskiwać towary o wartości użytkowej oczekiwanej przez konsumentów. Szczególnie istotne to jest przy towarach przemysłowych, np. kostium kąpielowy do pływania chcemy by charakteryzował się bardzo dużą elastycznością, natomiast serweta na stole wprost przeciwnie, chcemy by kształt jej był stabilny. Właściwości chemiczne, znajomość tych właściwości jest bardzo istotna dla produktów spożywczych. Skład chemiczny decyduje o wartości odżywczej poszczególnych produktów. Podstawowe składniki, niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego to białka, węglowodany, tłuszcze, sole mineralne i witaminy. 13

15 Wartość odżywcza i energetyczna towarów związana jest z artykułami żywnościowymi, mówi nam o jakości tych produktów, dotyczy odpowiednich porcji wszystkich składników pokarmowych potrzebnych do prawidłowego i zdrowego odżywiania. Ponieważ nie ma takich produktów, które zapewniłyby pełne zapotrzebowanie na wszystkie składniki, dlatego tak ważna jest umiejętność wyznaczania tej wielkości i dobieranie odpowiednich produktów zapewniających prawidłowe żywienie. Czynniki obniżające jakość towarów mogą być bardzo różne. Do najważniejszych, które działają niekorzystnie na zdecydowaną większość produktów są wilgoć, promienie świetlne, nieodpowiednia temperatura, powietrze, kurz, niewłaściwe składowanie, transport towarów, szkodniki, zaniedbania obsługi itp. Wady jakościowe towarów, to wszystkie odchylenia od przyjętych wskaźników dla cech, określających jakość danego towaru. Wadą będzie również niezgodność opakowania z wymaganiami zawartymi w normach lub umowach i nieprawidłowe oznaczenie towaru. Wady obniżają wartość użytkową produktu, w skrajnych przypadkach powodować mogą jego nieprzydatność, ale może wystąpić przypadek, że towar wadliwy może być dopuszczony do obrotu towarowego jako niepełnowartościowy. Konsument, który zakupił wadliwy towar, ma prawo reklamować go z tytułu niezgodności towaru z umową lub dla towarów z kartą gwarancyjną na zasadach zawartych w gwarancji. Partia towaru to masa towarowa, która ma tę samą nazwę, tą samą datę produkcji, pochodzi od tego samego producenta, ma takie samo opakowanie, przewożona jest tym samym środkiem transportu na podstawie jednego dokumentu przewozowego. Próbka towaru, to część partii towaru, pobrana w sposób zapewniający reprezentatywność całej partii. Na jej podstawie najczęściej podejmujemy decyzje o zgodności lub nie właściwości badanego towaru z przyjętym poziomem jakości. Liczebność pobieranej próbki do badań w dużym stopniu zależy od wielkości partii, dokładności badań, jak i jednorodności badanej partii Kontrola stuprocentowa stosowana tylko wtedy, gdy z przeznaczenia towaru wynika taka konieczność (np. zagraża życiu), badania nie powodują uszkodzenia towaru, koszty kontroli z ekonomicznego punktu widzenia są uzasadnione. Kontrola wyrywkowa stosowana jest dla większości badanych produktów. Przeprowadzana jest wtedy, gdy nie ma ekonomicznego ani technicznego uzasadnienia stosowania kontroli stuprocentowej, lub w czasie badań następuje zniszczenie lub zmiana właściwości towaru uniemożliwiająca użytkowanie go zgodnie z przeznaczeniem. Wady jakościowe jawne, to wszystkie odchylenia badanych cech od przyjętego poziomu stwierdzone podczas odbioru jakościowego. Wady jakościowe ukryte, możliwe do stwierdzenia w czasie użytkowania towaru, nie stwierdzone w czasie odbioru jakościowego Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Z czym kojarzy się pojęcie jakości? 2. Jakie znasz podstawowe czynniki wpływające na jakość towarów? 3. Jakie cechy jakościowe zaliczysz do technicznych, wymień dwie dowolnego wyrobu? 4. Jakie cechy jakościowe zaliczysz do estetycznych, wymień dwie dowolnego wyrobu? 5. Jakie cechy jakościowe zaliczysz do użytkowych, wymień dwie dowolnego wyrobu? 6. Jakie cechy jakościowe zaliczysz do ekonomicznych, wymień dwie dowolnego wyrobu? 7. Jakie cechy jakościowe zaliczysz do ekologicznych, wymień dwie dowolnego wyrobu? 8. Jakie cechy jakościowe zaliczysz do logistycznych, wymień dwie dowolnego wyrobu? 14

16 9. Na czym polegają organoleptyczne metody oceny jakości towarów, wymień dwie cechy dowolnego wyrobu oceniane przy pomocy tej metody? 10. Na czym polegają laboratoryjne metody oceny jakości towarów, wymień dwie cechy dowolnego wyrobu oceniane przy pomocy tej metody? 11. Jakie właściwości fizyczne ma biała kartka papieru? 12. Jakie właściwości fizyczne ma szklanka kefiru? 13. Jaką wartość odżywczą ma średniej wielkości jabłko? 14. Jakie czynniki obniżyć mogą wartość dowolnego wyrobu, np. niebieskiego kostiumu kąpielowego? 15. Jakie wady eliminują towar z obiegu towarowego? Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Dla wyrobu z grupy sprzętu AGD, np. czajnika elektrycznego, określ po dwie właściwości związane z poszczególnymi grupami określającymi jakość wyrobu. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) określić cechy techniczne określające wyroby, 2) określić cechy użytkowe określające wyroby, 3) określić cechy ekonomiczne określające wyroby, 4) określić cechy ekologiczne określające wyroby, 5) określić cechy logistyczne określające wyroby, 6) dla każdej grupy cech dobrać właściwości mieszczące się w danej grupie, wcześniej wymienionych cech, 7) zapisać dobrane właściwości. Wyposażenie stanowiska pracy: zeszyt przedmiotowy, plansze określające poszczególne grupy cech w istotny sposób wpływające na jakość wyrobów, Ćwiczenie 2 Określ wartość odżywczą dużego jabłka. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) przygotować tabele Skład i wartość odżywcza produktów spożywczych, 2) odczytać składniki energetyczne znajdujące się w jabłku, 3) odczytać z tabel średnią masę dużego jabłka, 4) odczytać z tabel ilości poszczególnych składników energetycznych zawartych w 100 g jabłka, 5) ustalić ilość energii dostarczanej przez 1 g poszczególnych składników energetycznych, 6) obliczyć ilość energii dostarczonej przez poszczególne składniki zawarte w jabłku, 15

17 7) obliczyć ilość dostarczonej energii przez duże jabłko w [KJ] i [kcal], 8) odczytać z tabel zawartość witamin i soli mineralnych w jabłku, 9) porównać z zapotrzebowaniem organizmu ludzkiego na witaminy i sole mineralne, 10) określić wartość odżywczą jabłka. Wyposażenie stanowiska pracy: zeszyt przedmiotowy, tabela Skład i wartość odżywcza produktów spożywczych, tabele z zapotrzebowaniem organizmu ludzkiego na witaminy i sole mineralne, kalkulator, Ćwiczenie 3 Z podanych poniżej właściwości wybierz te, które określamy za pomocą metody organoleptycznej: - skład chemiczny, - konsystencja, - barwa, - gęstość, - smak, - zawartość tłuszczu, - zapach, - smakowitość, - wytrzymałość, - wydłużenie. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się z metodami oceny jakości towarów, 2) przeanalizować wypisane cechy w poleceniu ćwiczenia, 3) do każdej cechy dobrać metodę, przy pomocy której ją oceniamy, 4) wypisać cechy oceniane przy pomocy metody organoleptycznej. Wyposażenie stanowiska pracy: zeszyt przedmiotowy, Ćwiczenie 4 Z podanych poniżej wielkości wybierz te, które w istotny sposób obniżają jakość przechowywanego dojrzewającego sera żółtego: - promienie świetlne, - wysoka temperatura, - zbyt wysoka wilgotność, - porastanie, - transpiracja, - autoliza, 16

18 - dojrzewanie, - drobnoustroje, - zbyt niska wilgotność. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) określić właściwości, które w istotny sposób obniżają jakość sera, 2) przeanalizować dane podane w poleceniu, 3) wybrać właściwe dane, 4) zapisać wybrane dane. Wyposażenie stanowiska pracy: zeszyt przedmiotowy, Ćwiczenie 5 Z podanych poniżej wielkości wybierz te, które są podstawą do składania reklamacji z tytułu niezgodności towaru z umową: - posiadanie karty gwarancyjnej, - dla wszystkich zakupionych towarów, - tylko dla sprzętu RTV, - czas na złożenie reklamacji 2 lata, - czas na złożenie reklamacji 1 rok, - wada towaru. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznanie się z warunkami składania reklamacji z tytułu niezgodności towaru z umową, 2) przeanalizowanie danych podanych w poleceniu ćwiczenia, 3) wybranie właściwych danych z polecenia ćwiczenia, 4) zapisanie wybranych wielkości. Wyposażenie stanowiska pracy: zeszyt przedmiotowy, karty gwarancyjne dla różnych towarów, Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) podać pojęcie jakości? 2) określić właściwości fizyczne dowolnego towaru? 3) określić właściwości chemiczne dowolnego towaru? 4) określić cechy techniczne dowolnego produktu? 17

19 5) określić cechy użytkowe dowolnego produktu? 6) określić cechy estetyczne dowolnego produktu? 7) określić cechy ekonomiczne dowolnego produktu? 8) określić cechy ekologiczne dowolnego produktu? 9) określić cechy logistyczne dowolnego produktu? 10) wymienić cechy produktów, które oceniać będziesz za pomocą metody organoleptycznej? 11) wymienić cechy produktów, które oceniać będziesz za pomocą metody laboratoryjnej? 12) wymienić cechy produktów, które oceniać będziesz za pomocą metody doświadczalnego użytkowania? 13) wyznaczyć wartość energetyczną i odżywczą produktów spożywczych? 14) posługiwać się tabelami wartości odżywczych żywności? 15) podać czynniki obniżające jakość towarów? 16) podać pojęcia partii i próbki towaru? 17) określić, na czym polega odbiór jakościowy towarów? 18) podać wady zasadnicze i nieistotne dowolnych produktów? 19) podać wady jawne i ukryte dowolnych produktów? 20) wszcząć postępowanie reklamacyjne? 18

20 4.3. Opakowania towarów Materiał nauczania Opakowania towarów Znaczenie opakowań. Prawie wszystkie wyroby znajdujące się w obrocie towarowym wymagają opakowań. Prawidłowo dobrane opakowania gwarantują prawidłowy transport, przechowywanie i coraz częściej właściwe użytkowanie wyrobów. Należy pamiętać, że właściwie dobrane opakowanie jest jednym z najważniejszych elementów marketingu. Funkcje opakowań. Można wymienić wiele funkcji, jakie spełniać muszą opakowania, aby zapewnić wysoką jakość produktów od momentu ich wytworzenia do momentu zużycia przez konsumenta. Do podstawowych funkcji opakowań zaliczyć możemy: Funkcja ochronna należąca do podstawowych funkcji. Każde opakowanie zapewnić musi ochronę produktu w trakcie transportu, składowania i bardzo często w trakcie użytkowania wyrobu. Zapewnić musi ochronę produktu przed działaniem mechanicznym, warunkami atmosferycznymi, szkodnikami, przed kradzieżą. Funkcja informacyjna, umożliwiająca konsumentom zapoznanie się z rodzajem i podstawowymi właściwościami wyrobu, zastosowaniem i sposobem użytkowania, a także określająca producenta bądź importera. Funkcja reklamowa jest elementem marketingowym opakowań. Głównie występuje przy wprowadzaniu nowych wyrobów lub nowych opakowań tych wyrobów. Funkcja promocyjna, spełniająca podobną rolę jak funkcja reklamowa, czyli jest elementem marketingowym. Często spotykamy kupony promocyjne przy zakupie towarów, bądź dodatkowe produkty gratis. Funkcja jakościowa, szalenie istotna przy towarach luksusowych. Musimy pamiętać, że opakowanie przy tych produktach nie może obniżać poziomu jakościowego tych wyrobów. Funkcja ekologiczna, staje się ona coraz ważniejsza. Należy tak projektować opakowania, by jak najmniej zaśmiecały środowisko, tak dobierać tworzywa by można było je powtórnie przetworzyć. Funkcja ułatwiająca użytkowanie wyrobów, nabiera coraz większego znaczenia. Konsument coraz częściej wymaga, by opakowanie ułatwiło mu jak najdłużej użytkowanie danego produktu. Funkcja zabezpieczająca, szczególnie istotna przy produktach zawierających substancje niebezpieczne i toksyczne, chroni wyrób przed dostępem do niego osób niepowołanych. Rodzaje opakowań. Wszystkie opakowania podzielić możemy, przyjmując różne kryteria podziału, np. styku towaru z opakowaniem, ilości opakowanych wyrobów, trwałości opakowań, rodzaju zastosowanego tworzywa Oznakowanie towarów. Wszystkie wyroby będące przedmiotem obrotu towarowego zarówno przy opakowaniach jednostkowych, jak i transportowych muszą być odpowiednio znakowane. Znaki mogą być wyrażone w postaci napisu, symbolu, rysunku lub tabeli. Sposób umieszczenia poszczególnych znaków, i ich treść jest określona normami i odpowiednimi przepisami w skali naszego kraju, a dla niektórych znaków i w skali międzynarodowej. Właściwe oznakowanie towaru jest obowiązkiem producenta. Przy opakowaniach jednostkowych stosujemy następujące znaki: zasadnicze, które umożliwiają identyfikację wyrobu i producenta, informacyjne, jest to najliczniejsza grupa znaków na opakowaniu. Bardzo często wyrażone w postaci rysunków, określają między innymi skład wyrobu, ilość wyrobu, 19

21 kraj pochodzenia, sposób użycia, znak bezpieczeństwa wyrobu, termin przydatności do spożycia, klasę jakości, recykling opakowań itp., niebezpieczeństwa, które mówią o zagrożeniu dla ludzi, produktu i otoczenia wynikającym z właściwości danego towaru, jeżeli nie zastosujemy się do nich. Znaki te umieszczone są w postaci czarnych rysunków, określa je dokładnie PN-90/O-79251i PN-90/O-79251/Az1:2005 Opakowania jednostkowe z zawartością Znaki i znakowanie Wymagania podstawowe, manipulacyjne, określające sposób obchodzenia się z towarem lub opakowaniem w czasie wszelkich manipulacji związanych z przemieszczaniem, przechowywaniem i użytkowaniem wyrobu. Występują w postaci rysunków, rzadziej w postaci napisu, należą do nich np. nożyczki pokazujące gdzie otwierać opakowanie, chronić przed nagrzaniem itp., reklamowe, które mają na celu zachęcenie do zakupu danego towaru. Producenci często na opakowaniach umieszczają informację o zdobytych medalach i wyróżnieniach przyznanych danemu produktowi za wysoką jakość. Mogą to być różnego rodzaju medale, znaki, np. Teraz Polska, różnego rodzaju certyfikaty itp. Znakowanie opakowań transportowych zapewnia sprawny obrót towarowy krajowy i międzynarodowy. Symbole znaków i sposób ich nanoszenia na opakowania przez wiele organizacji międzynarodowych jest już ujednolicone. Rozmieszczenie tych znaków na opakowaniu transportowym regulują przepisy i normy. Na opakowaniach transportowych występują podobne znaki jak na opakowaniach indywidualnych poza znakami reklamowymi. Konstrukcja i materiał, z którego zostały wykonane muszą być dobrane do towaru, jego właściwości i przeznaczenia zarówno produktu jak i samego opakowania. Dlatego możemy spotkać np. opakowania hermetyczne, worki, skrzynie, torebki papierowe, kartony, puszki, butelki, opakowania jedno- i wielowarstwowe, beczki itp. Należy pamiętać, że wszystkie opisy na opakowaniach powinny być w języku polskim, zapisane w sposób jasny i zrozumiały dla konsumentów Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Jakie funkcje spełniają opakowania jednostkowe? 2. Jakie funkcje spełniają opakowania transportowe? 3. Dlaczego większość opakowań jest znormalizowana? 4. W jaki sposób podzielić możemy opakowania w zależności od ich przeznaczenia? 5. Jakie znasz opakowania szklane? 6. Jakie znasz zalety opakowań wykonanych z tkaniny? 7. Jakie opakowania zaliczamy do opakowań metalowych? 8. W jaki sposób powinny być oznakowane opakowania jednostkowe? 9. W jaki sposób powinny być oznakowane opakowania transportowe? 10. Jakie znaki zaliczamy do znaków obligatoryjnych? 11. W jaki sposób znakowana powinna być żywność? 20

22 Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Wymień pięć dowolnych opakowań szklanych, określ ich zastosowanie i wynikające z tego zalety i wady. Sposób wykonania ćwiczenia Aby poprawnie wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) wymienić pięć dowolnych opakowań szklanych, 2) określić zastosowanie tych opakowań, 3) przeanalizować podstawowe właściwości opakowań szklanych, 4) określić zalety tych opakowań wiążące się z tym zastosowaniem, 5) określić wady tych opakowań wiążące się z tym zastosowaniem, 6) zapisać rozwiązanie ćwiczenia zgodnie z poleceniem. Wyposażenie stanowiska pracy: katalog opakowań szklanych, Ćwiczenie 2 Wymień pięć dowolnych znaków zaliczanych do znaków informacyjnych, które znaleźć się powinny na opakowaniu, np. galaretki o smaku wiśniowym. Sposób wykonania ćwiczenia Aby poprawnie wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się z rodzajami znaków, które mogą znaleźć się na opakowaniach produktów spożywczych, 2) określić cel oznakowania opakowań poszczególnymi znakami informacyjnymi, 3) zapisać zgodnie z poleceniem znaki informacyjne, które powinny się znaleźć na opakowaniu galaretki. Wyposażenie stanowiska pracy: zeszyt przedmiotowy, opakowanie galaretki, Ćwiczenie 3 Z pokazanych poniżej znaków wybierz i narysuj znaki manipulacyjne. 21

23 Sposób wykonania ćwiczenia Aby poprawnie wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) przeanalizować pokazane znaki, 2) ustalić cel oznaczania opakowań znakami manipulacyjnymi, 3) wybrać znaki spełniające powyższy cel, 4) narysować wybrane znaki. Wyposażenie stanowiska pracy: arkusz papieru, przybory do rysowania (kredki, ołówek o twardości HB, gumka), plansze ze znakami towarowymi, Ćwiczenie 4 Z pokazanych poniżej znaków wybierz i narysuj znaki niebezpieczeństwa. v 22

24 Sposób wykonania ćwiczenia Aby poprawnie wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) przeanalizować pokazane poniżej znaki, 2) ustalić cel oznaczania opakowań znakami niebezpieczeństwa, 3) wybrać znaki spełniające powyższy cel, 4) narysować wybrane znaki. Wyposażenie stanowiska pracy: arkusz papieru, przybory do rysowania (kredki, ołówek o twardości HB, gumka), Ćwiczenie 5 Z pokazanych poniżej kodów kreskowych, wybierz należące do jednego producenta. Sposób wykonania ćwiczenia Aby poprawnie wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) określić cel oznaczania wyrobów kodem kreskowym, 2) określić strukturę numeru identyfikacyjnego kodu kreskowego EAN 13, 3) przeanalizować pokazane poniżej kody kreskowe, 4) wybrać kody należące do jednego producenta, 5) zapisać wybrane kody. Wyposażenie stanowiska pracy: zeszyt przedmiotowy, Polska Norma PN-EN 797:1997 Kod kreskowy EAN Wymagania ogólne, 23

25 Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) określić funkcje, jakie spełniają opakowania jednostkowe? 2) określić funkcje, jakie spełniają opakowania transportowe? 3) wymienić opakowania znormalizowane? 4) wymienić opakowania jednostkowe, zbiorcze i transportowe? 5) wymienić opakowania wielokrotnego użytku? 6) wskazać materiały, z których mogą być wykonane opakowania? 7) wskazać zalety i wady opakowań wykonanych z różnych materiałów? 8) dobrać opakowanie do towarów o różnych właściwościach? 9) rozróżnić poszczególne grupy znaków na opakowaniach? 10) wskazać na opakowaniu znaki zasadnicze? 11) wskazać na opakowaniu znaki informacyjne? 12) wskazać na opakowaniu znaki niebezpieczeństwa? 13) wskazać na opakowaniu znaki manipulacyjne? 14) wskazać na opakowaniu znaki reklamowe? 15) odczytywać rysunki (piktogramy) znajdujące się na opakowaniach? 24

26 4.4. Konserwacja towarów, przechowywanie i transport Materiał nauczania Konserwacja towarów Celem konserwowania jest utrwalanie produktów, polegające na opóźnieniu lub zatrzymaniu wszystkich procesów zmierzających do obniżania jakości towarów. Konserwacji poddawane są zarówno produkty żywnościowe, np. chłodzenie mięsa, jak i towary przemysłowe, np. zabezpieczenie wyrobów wełnianych apreturą antymolową. Konserwacja produktów żywnościowych ma szczególne znaczenie, bo surowce wyprodukowane w gospodarstwach rolnych muszą być dostarczone do zakładów przetwórczych lub bezpośrednio do konsumenta. Odpowiednie zabezpieczenie tych surowców przed doraźnym psuciem gwarantuje utrzymanie pełnej wartości odżywczej transportowanych i przechowywanych produktów. Wśród metod konserwowania produktów żywnościowych wyróżnić możemy: metody fizyczne, a wśród nich: wykorzystanie niskich temperatur, chłodzenie i zamrażanie. Chłodzenie w temperaturach dodatnich, wykorzystywane jako doraźna ochrona produktów mało trwałych, np. produkty mleczne, wędliny. Zamrażanie odbywa się w temperaturach ujemnych, woda zawarta w produktach zamieniana jest w lód, produkty utrwalone tym sposobem mogą być przechowywane dłużej niż chłodzone. Obecnie metoda ta bardzo często wykorzystywana jest w przemyśle spożywczym; wykorzystanie wysokich temperatur, pasteryzacja, sterylizacja, blanszowanie, suszenie. Pasteryzacja polega na ogrzewaniu produktu w temperaturze nieprzekraczającej 100 C, tyndalizacja jest odmianą pasteryzacji, kilkukrotnie produkt jest ogrzewany w temperaturze poniżej 100 C, natomiast w czasie sterylizacji produkty ogrzewane są w sterylizatorach przez krótki czas w temperaturze powyżej 100 C, Przy sterylizacji produktów mlecznych obecnie najczęściej stosowana jest sterylizacja UHT (działanie wysoką temperatura w bardzo krótkim czasie). Produkty sterylizowane osiągają prawie całkowitą jałowość, co pozwala wydłużyć okres ich przechowywania w porównaniu z pasteryzowanymi, natomiast wiele cech produktu świeżego tracą; blanszowanie, wykorzystywane w przemyśle warzywnym i owocowym, produkty zanurzane są na krótko we wrzącej wodzie; suszenie ma na celu usunięcie możliwie jak najwięcej wody przez jej odparowanie. Odmiana suszenia liofilizacja, wykorzystuje sublimację lodu suszenie odbywa się w temperaturze poniżej 0 C przy bardzo wysokiej próżni. Dużą zaletą tej metody jest zachowanie przez suszone produkty właściwości fizyczno-chemicznych i biologicznych; pakowanie próżniowe polegające na pakowaniu produktów w folię z jednoczesnym odsysaniem z wnętrza powietrza. W procesach tych nie są niszczone mikroorganizmy, tylko zahamowany jest ich rozwój, dlatego wyroby utrwalane tą metodą nie mogą być długo przechowywane; metody radiacyjne, utrwalanie żywności przez zastosowanie promieniowania jonizującego dozwolone, jeśli nie zagraża zdrowiu i życiu człowieka; metody osmotyczne, oparte na zastosowaniu soli kuchennej, cukru lub zgęszczeniu, co powoduje zmniejszenie ilości wody w utrwalanym produkcie i w konsekwencji zahamowanie rozwoju drobnoustrojów. Metody te należą do najstarszych metod utrwalania żywności. 25

27 metody fizykochemiczne, a w nich wędzenie, polegające na działaniu czynników fizycznych obsuszanie produktu i chemicznych przenikanie i oddziaływanie na produkt składników dymu. Wyróżniamy wędzenie zimne dym o temperaturze około 30 C i wędzenie gorące dym o temperaturze ponad 100 C; metody biologiczne wykorzystujące pożyteczną działalność niektórych drobnoustrojów, zwłaszcza bakterii i pleśni. Najpopularniejsze i od dawna wykorzystywane wśród tych metod to: kiszenie, wykorzystywane przy konserwowaniu warzyw i owoców, bakterie w wyniku fermentacji mlekowej powodują powstawanie kwasu mlekowego mającego działanie konserwujące, fermentowanie, oparte na działaniu bakterii fermentacji mlekowej kefiru, jogurtu, kumysu, mleka zsiadłego, utrwalenie podobnie jak w przypadku kiszenia powstałym kwasem mlekowym. metody chemiczne wykorzystujące często procesy chemiczne i mikrobiologiczne zapobiegające niekorzystnym zmianom zachodzących w produktach. Wśród nich wyróżniamy: peklowanie polegające na soleniu połączonym z dodatkiem saletry, co nadaje odpowiednie zabarwienie, smak, zapach i konserwuje produkt, marynowanie, działanie polegające na zakwaszeniu środowiska do poziomu, który hamuje rozwój mikroorganizmów, konserwanty chemiczne, czyli substancje dodane nawet w niewielkich ilościach powodujące utrwalenie żywności. Obecnie jeden z bardziej rozpowszechnionych sposobów utrwalania produktów. Dopuszczalne stężenia tych związków w produktach żywnościowych określa Ministerstwo Zdrowia, a producent informacje te powinien zamieścić na opakowaniu. Przechowywanie i transport Magazynowanie to zespół działań obejmujących przyjmowanie, przechowywanie, składowanie, ochronę, przemieszczanie, kontrolę, ewidencję i wydawanie towarów. By te działania sprawnie przebiegały magazyny muszą być dostosowane do składowanych produktów, powinny być odpowiednio wyposażone, a towary tak rozmieszczone, że zachowana jest rozdzielność towarów według grup asortymentowych, zabezpieczone są przed szkodnikami, zapewniona jest prawidłowa rotacja zapasów, zapewnione są odpowiednie warunki klimatyczne i higiena pomieszczeń, zachowane jest bezpieczeństwo pracy osób znajdujących się w tych magazynach. Istnieje wiele czynników, szczególnie atmosferycznych, które mogą obniżać jakość przechowywanych towarów. Do mających największy wpływ należą: wilgoć, temperatura, światło, powietrze, drobnoustroje, owady, gryzonie. Wiele towarów mimo zachowania odpowiednich warunków przechowywania zmienia swoje właściwości spowodowane: zjawiskami fizycznymi, np. wysychanie owoców i warzyw, zmiana barwy opakowań, zmiana masy produktów o dużej higroskopijności, zmiana sprężystości i elastyczności, przemianami chemicznymi np. korozja metali, gorzknienie i kwaśnienie niektórych produktów żywnościowych, 26

28 zmianami biologicznymi np. porastanie warzyw i zbóż lub ich przetworów, dojrzewanie owoców, niektórych gatunków sera i win, mięsa, autoliza białka, transpiracja. W czasie transportu i przechowywania towarów, mogą powstawać zarówno straty jakościowe, jak i ilościowe, które nazywane są ubytkami. Ubytki spowodowane właściwościami przechowywanych towarów, to ubytki naturalne a spowodowane organizacją obrotu towarowego to ubytki nadzwyczajne, czyli straty. Transport towarów to przemieszczanie ich za pomocą odpowiednio dobranych środków i urządzeń transportowych. Odbywać się może za pomocą różnych środków w zależności od charakteru i wrażliwości towaru, czasu transportu, odległości jak i kosztów. W czasie transportu wykorzystane środki pełnią również rolę magazynów przejściowych, muszą więc zabezpieczyć przewożony towar przed obniżeniem poziomu jakości oraz ubytkami ilościowymi. Towary przewożone mogą być uniwersalnymi środkami transportu, ale coraz częściej wykorzystywane są specjalistyczne, przystosowane do określonego produktu zapewniając zarówno wysoki poziom załadunku, transportu jak i wyładunku towaru Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. W jakim celu stosujemy konserwację? 2. Jakie znasz metody utrwalania produktów? 3. W jakich temperaturach odbywa się chłodzenie produktów? 4. W jakich temperaturach odbywa się zamrażanie produktów żywnościowych? 5. Na czym polega liofilizacja? 6. Na czym polega pakowanie próżniowe? 7. Na czym polega kiszenie? 8. W jaki sposób oznaczone są konserwanty znajdujące się w żywności? 9. Co rozumiemy pod pojęciem magazynowania towarów? 10. Jakie znasz rodzaje magazynów? 11. Jak powinno wyglądać wyposażenie magazynu? 12. Wymień czynniki obniżające jakość przechowywanych towarów? 13. Co rozumiemy pod pojęciem dezynsekcji? 14. Czym spowodowane są ubytki naturalne? 15. Czym spowodowane są ubytki nadzwyczajne? Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Wybierz ze znanych Ci metod konserwacji produktów spożywczych dwie metody utrwalania mleka, scharakteryzuj je oraz wskaż ich zalety i wady., Sposób wykonania ćwiczenia Aby poprawnie wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) przeanalizować metody konserwacji produktów spożywczych, 2) wybrać metody stosowane do konserwacji mleka, 3) scharakteryzować metody wykorzystywane do konserwacji mleka, 4) wskazać zalety wybranych metod, 5) wskazać wady wybranych metod, 6) zapisać wskazane zalety i wady wybranych metod. 27

29 Wyposażenie stanowiska pracy: zeszyt przedmiotowy, różne opakowania mleka, Ćwiczenie 2 Określ, jakie zmiany zachodzą pod wpływem promieni słonecznych w: - tłuszczach stałych, - owocach, - wyrobach wykonanych z parafiny, - wyrobach odzieżowych, - wyrobach czekoladowych. Sposób wykonania ćwiczenia Aby poprawnie wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) określić, jakie zmiany w towarach powodują promienie słoneczne, 2) przyporządkować zmiany wywołane działaniem promieni słonecznych do tłuszczy stałych, 3) przyporządkować zmiany wywołane działaniem promieni słonecznych do owoców, 4) przyporządkować zmiany wywołane działaniem promieni słonecznych do wyrobów wykonanych z parafiny, 5) przyporządkować zmiany wywołane działaniem promieni słonecznych do wyrobów odzieżowych, 6) przyporządkować zmiany wywołane działaniem promieni słonecznych do wyrobów czekoladowych, 7) zapisać wszystkie możliwe zmiany w odniesieniu do poszczególnych produktów. Wyposażenie stanowiska pracy: zeszyt przedmiotowy, Ćwiczenie 3 Z przedstawionych metod utrwalania produktów, oznaczonych cyframi arabskimi, dobierz jeden produkt oznaczony symbolem literowym: 1) blanszowanie, a) przetwory mięsne, 2) tyndalizacja, b) kawa rozpuszczalna, 3) liofilizacja, c) warzywa, 4) UHT, d) piwo, 5) pasteryzacja. e) mleko. Sposób wykonania ćwiczenia Aby poprawnie wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) przeanalizować podane metody konserwacji produktów pod kątem ich zastosowania, 2) przyporządkować podane produkty w kolumnie drugiej do podanych metod, w kolumnie pierwszej, 3) zapisać odpowiednie przyporządkowanie. 28

30 Wyposażenie stanowiska pracy: zeszyt przedmiotowy, Ćwiczenie 4 Wypisz ubytki naturalne, które powstają przy wykorzystaniu opakowań zbiorczych (beczek), wykorzystywanych do przechowywania wyrobów produkowanych na bazie alkoholu etylowego i rozlewaniu cieczy w opakowania indywidualne. Sposób wykonania ćwiczenia Aby poprawnie wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się z właściwościami wyrobów produkowanych na bazie alkoholu etylowego, 2) zapoznać się z pojęciem ubytku naturalnego, 3) określić, jakie ubytki naturalne powstać mogą w przedstawionych produktach przy przechowywaniu w beczkach i rozlewaniu do opakowań indywidualnych, 4) zapisać powstające ubytki naturalne. Wyposażenie stanowiska pracy: zeszyt przedmiotowy, Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) określić, po co stosujemy konserwację poszczególnych produktów? 2) wskazać towary, dla których przeprowadzamy konserwację? 3) wymienić stosowane metody konserwacji? 4) scharakteryzować stosowane metody konserwacji produktów? 5) określić, na czym polega blanszowanie? 6) określić, na czym polega liofilizacja? 7) określić, na czym polega tyndalizacja? 8) określić, na czym polega próżniowe pakowanie towarów? 9) odpowiedzieć, na czym polega utrwalanie towarów przy pomocy kiszenia? 10) określić, co rozumiemy pod pojęciem konserwantów? 11) określić, co rozumiemy pod pojęciem magazynów? 12) wskazać zasady obowiązujące przy rozkładaniu towarów w magazynach? 13) wskazać czynniki w istotny sposób wpływające na przechowywane towary? 14) określić przyczyny powstawania ubytków naturalnych? 15) określić przyczyny powstawania ubytków nadzwyczajnych? 29

WYMAGANIA EDUKACYJNE

WYMAGANIA EDUKACYJNE WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych zajęć edukacyjnych według nowej podstawy programowej Przedmiot: TOWAR JAKO PRZEDMIOT

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1. PODSTAWY TOWAROZNAWSTWA 11 WSTĘP 9

SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1. PODSTAWY TOWAROZNAWSTWA 11 WSTĘP 9 SPIS TREŚCI WSTĘP 9 ROZDZIAŁ 1. PODSTAWY TOWAROZNAWSTWA 11 1. Podstawy towaroznawstwa 13 1.1. Zakres towaroznawstwa 13 1.2. Klasyf ikacja towarów 15 1.3. Kryteria podziału towarów (PKWiU) 15 1.4. Normalizacja

Bardziej szczegółowo

ROZDZIAŁ 1. ASORTYMENT TOWAROWY 11

ROZDZIAŁ 1. ASORTYMENT TOWAROWY 11 Spis treści WSTĘP 9 ROZDZIAŁ 1. ASORTYMENT TOWAROWY 11 1.1. Podstawowe pojęcia towaroznawstwa 12 1.2. Towar 14 1.2.1. Podział towaroznawstwa 14 1.2.2. Przydatność wiedzy o towarach w pracy w handlu 15

Bardziej szczegółowo

TOWAROZNAWSTWO SPOŻYWCZE. Praca zbiorowa pod red. Ewy Czarnieckiej-Skubina SPIS TREŚCI. Rozdział 1. Wiadomości wstępne

TOWAROZNAWSTWO SPOŻYWCZE. Praca zbiorowa pod red. Ewy Czarnieckiej-Skubina SPIS TREŚCI. Rozdział 1. Wiadomości wstępne TOWAROZNAWSTWO SPOŻYWCZE Praca zbiorowa pod red. Ewy Czarnieckiej-Skubina SPIS TREŚCI Rozdział 1. Wiadomości wstępne 1.1. Podstawowe pojęcia i określenia z zakresu towaroznawstwa żywności 1.2. Klasyfikacja

Bardziej szczegółowo

Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu

Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych

Bardziej szczegółowo

Dział programowy: Kuchnia bezpieczna i przyjazna użytkownikom

Dział programowy: Kuchnia bezpieczna i przyjazna użytkownikom TECHNIKA ZAJĘCIA ŻYWIENIOWE Dział programowy: Kuchnia bezpieczna i przyjazna użytkownikom Nr 2 Zapoznanie z programem i systemem oceniania. Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP) na lekcjach zajęć technicznych.

Bardziej szczegółowo

KARTA PRZEDMIOTU. 1. Informacje ogólne

KARTA PRZEDMIOTU. 1. Informacje ogólne KARTA PRZEDMIOTU 1. Informacje ogólne Nazwa przedmiotu i kod (wg planu studiów): Kierunek studiów: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Forma studiów: Obszar kształcenia: Koordynator przedmiotu: Prowadzący

Bardziej szczegółowo

TOWAR JAKO PRZEDMIOT HANDLU

TOWAR JAKO PRZEDMIOT HANDLU 1 Plan zajęć dydaktycznych dla klasy I na rok szkolny. TOWAR JAKO PRZEDMIOT HANDLU Kwalifikacja A.18 Prowadzenie sprzedaży Zawód: technik handlowiec 522305, technik księgarstwa 522306, sprzedawca 522301

Bardziej szczegółowo

PLAN DYDAKTYCZNY OPRACOWANY W OPARCIU O PODSTAWĘ PROGRAMOWĄ KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE SPRZEDAWCA

PLAN DYDAKTYCZNY OPRACOWANY W OPARCIU O PODSTAWĘ PROGRAMOWĄ KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE SPRZEDAWCA PLAN DYDAKTYCZNY OPRACOWANY W OPARCIU O PODSTAWĘ PROGRAMOWĄ KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE SPRZEDAWCA Szkoła: Zespół Szkół Ekonomicznych im. bł. ks. Romana Sitki w Mielcu Zawód: SPRZEDAWCA 522301 Przedmiot/Pracownia:

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z zajęć technicznych w klasie VI. I półrocze

Wymagania edukacyjne z zajęć technicznych w klasie VI. I półrocze Wymagania edukacyjne z zajęć technicznych w klasie VI I półrocze Zagadnienie lub zadanie dydaktyczne Wymagania konieczne na ocenę dopuszczającą Wymagania podstawowe na ocenę dostateczną. Wymagania rozszerzone

Bardziej szczegółowo

PROGRAM MINIMUM SANITARNEGO

PROGRAM MINIMUM SANITARNEGO PROGRAM MINIMUM SANITARNEGO NR DZIAŁU SZCZEGÓŁOWE CELE KSZTAŁCENIA (słuchacz powinien umieć) HASŁA PROGRAMOWE MATERIAŁ NAUCZANIA ĆWICZENIA 1 2 3 4 I - definiować składniki pokarmowe; - opisywać funkcje

Bardziej szczegółowo

OPERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ PRZEMYSŁU SPOŻYWCZEGO CELE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

OPERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ PRZEMYSŁU SPOŻYWCZEGO CELE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TG.02. Produkcja wyrobów spożywczych z wykorzystaniem maszyn i urządzeń 816003 314403 314402 Operator maszyn i urządzeń przemysłu spożywczego Technik technologii żywności Technik przetwórstwa mleczarskiego

Bardziej szczegółowo

Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/

Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/ I II I II I II Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Typ szkoły: Zasadnicza Szkoła Zawodowa - 3-letni okres nauczania Zawód: Operator maszyn i urządzeń przemysłu spożywczego;

Bardziej szczegółowo

Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/

Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Typ szkoły: Zasadnicza Szkoła Zawodowa - 3-letni okres nauczania /1//2/ Zawód: Cukiernik; symbol 751201 Podbudowa programowa: gimnazjum

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie zgodnie z obowiązującą podstawą programową. Stopień Wiadomości Umiejętności

Wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie zgodnie z obowiązującą podstawą programową. Stopień Wiadomości Umiejętności Wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie zgodnie z obowiązującą podstawą programową Stopień niedostateczny uczeń otrzymuje tylko w przypadkach skrajnych, jak np. niewykonanie żadnych poleceń i ćwiczeń

Bardziej szczegółowo

Co to jest FERMENTACJA?

Co to jest FERMENTACJA? Co to jest FERMENTACJA? FERMENTACJA - rozkład niektórych monosacharydów, np. glukozy, pod wpływem enzymów wydzielanych przez drożdże lub bakterie. czyli tzw. biokatalizatorów. Enzymy (biokatalizatory)

Bardziej szczegółowo

Informacje o kontrolach przeprowadzonych w III kwartale 2008 r.

Informacje o kontrolach przeprowadzonych w III kwartale 2008 r. Informacje o kontrolach przeprowadzonych w III kwartale 2008 r. A. Kontrole w zakresie jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych w obrocie krajowym. 1. Liczba kontroli - 147 2. Liczba jednostek, w

Bardziej szczegółowo

Efekty kształcenia dla kierunku studiów technologia żywności i żywienie człowieka i ich odniesienie do efektów obszarowych

Efekty kształcenia dla kierunku studiów technologia żywności i żywienie człowieka i ich odniesienie do efektów obszarowych Załącznik do uchwały nr 394/2012 Senatu UP Efekty kształcenia dla kierunku studiów technologia żywności i żywienie człowieka i ich odniesienie do efektów obszarowych Wydział prowadzący kierunek: Wydział

Bardziej szczegółowo

5. Surowce, dodatki do żywności i materiały pomocnicze

5. Surowce, dodatki do żywności i materiały pomocnicze spis treści 3 Wstęp... 8 1. Żywność 1.1. Podstawowe definicje związane z żywnością... 9 1.2. Klasyfikacja żywności... 11 2. Przechowywanie i utrwalanie żywności 2.1. Zasady przechowywania żywności... 13

Bardziej szczegółowo

Opis zakładanych efektów kształcenia dla kierunku bezpieczeństwo i certyfikacja żywności

Opis zakładanych efektów kształcenia dla kierunku bezpieczeństwo i certyfikacja żywności Opis zakładanych efektów kształcenia dla kierunku bezpieczeństwo i certyfikacja żywności Załącznik do Uchwały nr 17/20162017 Senatu UP w Lublinie Kierunek: bezpieczeństwo i certyfikacja żywności Poziom

Bardziej szczegółowo

Opakowanie towarów. Towaroznawstwo. Tomasz Poskrobko

Opakowanie towarów. Towaroznawstwo. Tomasz Poskrobko Opakowanie towarów Towaroznawstwo Tomasz Poskrobko Rozwój opakowalnictwa w XIX-XX wieku Metody utrwalania żywności: apertyzacja tyndalizacja pasteryzacja XX wiek szybki rozwój opakowalnictwa: Nowe rodzaje

Bardziej szczegółowo

RAMOWY SZKOLNY PLAN NAUCZANIA Zespół Szkół nr 7 w Tychach. liczba godzin tygodniowo w trzyletnim cyklu kształcenia

RAMOWY SZKOLNY PLAN NAUCZANIA Zespół Szkół nr 7 w Tychach. liczba godzin tygodniowo w trzyletnim cyklu kształcenia Zasadnicza szkoła zawodowa zawód cukiernik-751201, 3-letni cykl nauczania, podbudowa programowa gimnazjum, liczba tygodni - 32 w ciągu roku szkolnego RAMOWY SZKOLNY PLAN NAUCZANIA Zespół Szkół nr 7 w Tychach

Bardziej szczegółowo

Do wykonywania wyżej wymienionych zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia, na które składają się:

Do wykonywania wyżej wymienionych zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia, na które składają się: Technik żywienia i usług gastronomicznych 343404 1. CELE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik żywienia i usług gastronomicznych powinien być przygotowany do wykonywania

Bardziej szczegółowo

USTAWA z dnia 30 października 2003 r. o zmianie ustawy o kosmetykach

USTAWA z dnia 30 października 2003 r. o zmianie ustawy o kosmetykach Kancelaria Sejmu s. 1/5 USTAWA z dnia 30 października 2003 r. o zmianie ustawy o kosmetykach Opracowano na podstawie: Dz.U. z 2003 r. Nr 208, poz. 2019. Art. 1. W ustawie z dnia 30 marca 2001 r. o kosmetykach

Bardziej szczegółowo

TECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI CZ. 1 PODSTAWY TECHNOLOGII ŻYWNOŚCI

TECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI CZ. 1 PODSTAWY TECHNOLOGII ŻYWNOŚCI TECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI CZ. 1 PODSTAWY TECHNOLOGII ŻYWNOŚCI Praca zbiorowa pod red. Ewy Czarnieckiej-Skubina SPIS TREŚCI Rozdział 1. Wiadomości wstępne 1.1. Definicja i zakres pojęcia technologia 1.2. Podstawowe

Bardziej szczegółowo

Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/

Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Typ szkoły: Zasadnicza Szkoła Zawodowa - 3-letni okres nauczania Zawód: Piekarz; symbol 751201 Podbudowa programowa: gimnazjum Kwalifikacje:

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z techniki dla klasy V (Ocenę wyższą otrzymuje uczeń, który spełnia wszystkie wymagania ocen niższych pozytywnych)

Wymagania edukacyjne z techniki dla klasy V (Ocenę wyższą otrzymuje uczeń, który spełnia wszystkie wymagania ocen niższych pozytywnych) dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra celująca Uczeń: rozpoznaje wytwory papiernicze i określa ich zalety i wady wymienia nazwy narzędzi do obróbki papieru i przedstawia ich zastosowanie planuje

Bardziej szczegółowo

HACCP- zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego żywności Strona 1

HACCP- zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego żywności Strona 1 CO TO JEST HACCP? HACCP ANALIZA ZAGROŻEŃ I KRYTYCZNE PUNKTY KONTROLI HAZARD ryzyko, niebezpieczeństwo, potencjalne zagrożenie przez wyroby dla zdrowia konsumenta ANALYSIS ocena, analiza, kontrola zagrożenia

Bardziej szczegółowo

Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/

Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/ I II I II I II I II Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Typ szkoły: Technikum - 4-letni okres nauczania /1/ Zawód: Technik technologii żywności; symbol 314403 (na podbudowie

Bardziej szczegółowo

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH SZEFOSTWO SŁUśBY śywnościowej OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA UDKO DROBIOWE WĘDZONE opis wg słownika CPV kod CPV 15131500-0 indeks materiałowy JIM 8905PL1600804 AKCEPTUJĘ:

Bardziej szczegółowo

Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu

Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych

Bardziej szczegółowo

Zakładane efekty kształcenia dla kierunku. Tabela odniesień efektów kierunkowych do efektów obszarowych

Zakładane efekty kształcenia dla kierunku. Tabela odniesień efektów kierunkowych do efektów obszarowych Zakładane efekty kształcenia dla kierunku Jednostka prowadząca kierunek studiów Nazwa kierunku studiów Specjalności Obszar kształcenia Profil kształcenia Poziom kształcenia Tytuł zawodowy uzyskiwany przez

Bardziej szczegółowo

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ Egz. Nr 4 MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH WOJSKOWY OŚRODEK BADAWCZO-WDROŻENIOWY SŁUŻBY ŻYWNOŚCIOWEJ SPECYFIKACJA TECHNICZNA ST-09-2017 Konserwy bezmięsne sterylizowane

Bardziej szczegółowo

Metody konserwacji żywności. Daria Kucharczyk klasa I GE

Metody konserwacji żywności. Daria Kucharczyk klasa I GE Metody konserwacji żywności Daria Kucharczyk klasa I GE Dlaczego konserwujemy żywność? Pojęcie konserwowania żywności oznacza metody, które mają na celu zachowanie i utrzymanie żywności w niezmienionym

Bardziej szczegółowo

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE Opracowano na podstawie dokumentu z dnia 7 lutego 2012 r.

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE Opracowano na podstawie dokumentu z dnia 7 lutego 2012 r. PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE Opracowano na podstawie dokumentu z dnia 7 lutego 2012 r. Cukiernik 751201 Celem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego

Bardziej szczegółowo

Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/

Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Typ szkoły: Technikum - 4-letni okres nauczania /1/ Zawód: Technik przetwórstwa mleczarskiego; symbol 314402 Podbudowa programowa:

Bardziej szczegółowo

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Miejskie przedszkole Nr 25 w Płocku ul. Kazimierza wielkiego 6A 09-400 Płock OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA 1. Tytuł i zakres zamówienia 1) Przedmiotem zamówienia jest: Sukcesywna dostawa produktów żywnościowych

Bardziej szczegółowo

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH SZEFOSTWO SŁUŻBY ŻYWNOŚCIOWEJ OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA PIEROŻKI Z GRZYBAMI opis wg słownika CPV kod CPV 15894300-4 AKCEPTUJĘ: OPRACOWAŁ: opracował: Wojskowy Ośrodek

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych

Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych Przedmiot: Organizacja i technika sprzedaży klasa: I, II THI (grupa handlowców) Ocena nazwa działu

Bardziej szczegółowo

Dzisiaj opakowanie nie jest już dodatkiem do produktu, ale samodzielnym produktem.

Dzisiaj opakowanie nie jest już dodatkiem do produktu, ale samodzielnym produktem. ROLA OPAKOWAŃ Dla niektórych wyrobów opakowanie stanowi tylko czasowy element logistyczny ułatwiający przemieszczanie. W odniesieniu do artykułów spożywczych opakowanie jest ściśle związane z produktem

Bardziej szczegółowo

Wyniki kontroli przeprowadzonych przez WIJHARS w Olsztynie w II kwartale 2018 r.

Wyniki kontroli przeprowadzonych przez WIJHARS w Olsztynie w II kwartale 2018 r. Wojewódzki Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno Spożywczych w Olsztynie w II kwartale 2018 roku przeprowadził ogółem 202 czynności kontrolnych, w tym: 99 czynności kontrolnych na rynku krajowym,

Bardziej szczegółowo

Oceny klasyfikacyjne śródroczne klasa piąta

Oceny klasyfikacyjne śródroczne klasa piąta Oceny klasyfikacyjne śródroczne klasa piąta Ocena niedostateczna: uzyskuje uczeń, który nie zdobył wiadomości i umiejętności niezbędnych do dalszego kształcenia. W trakcie pracy na lekcji nie wykazuje

Bardziej szczegółowo

Wymagania z techniki dla klasy 5

Wymagania z techniki dla klasy 5 Wymagania z techniki dla klasy 5 1. Wszystko o papierze Temat Na ocenę dopuszczającą i dostateczną uczeń: Na ocenę dobrą i bardzo dobrą uczeń: Jesienny obrazek 2. Od włókna do ubrania Pokrowiec na telefon

Bardziej szczegółowo

Znakowania Wartością Odżywczą GDA

Znakowania Wartością Odżywczą GDA Ogólnopolski Dobrowolny Program Znakowania Wartością Odżywczą GDA Państwowa Inspekcja Sanitarna Polska Federacja Producentów Żywności Warszawa, 19.09.2007 Znakowanie, a strategia walki z nadwagą i otyłością

Bardziej szczegółowo

Zasady GMP/GHP, które należy wdrożyć przed wprowadzeniem HACCP

Zasady GMP/GHP, które należy wdrożyć przed wprowadzeniem HACCP System HACCP Od przystąpienia Polski do Unii Europejskiej wszystkie firmy zajmujące się produkcją i dystrybucją żywności muszą wdrożyć i stosować zasady systemu HACCP. Przed opisaniem podstaw prawnych

Bardziej szczegółowo

1. Kontrola jakości i prawidłowości oznakowania tłuszczów do smarowania innych niż tłuszcze mleczne

1. Kontrola jakości i prawidłowości oznakowania tłuszczów do smarowania innych niż tłuszcze mleczne Stosownie do planu pracy na IV kwartał 2011r. i programu kontroli nr DIH-81-17(1)/11/MJ przedkładam informację z wyników kontroli jakości i prawidłowości oznakowania tłuszczów do smarowania innych niż

Bardziej szczegółowo

Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:

Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TECHNIK ŻYWIENIA I USŁUG GASTRONOMICZNYCH przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej

Bardziej szczegółowo

Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/

Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Typ szkoły: Technikum - 4-letni okres nauczania /1/ Zawód: Technik technologii żywności; symbol 314403 (na podbudowie kwalifikacji

Bardziej szczegółowo

2 Rozkład materiału nauczania z planem wynikowym dla klasy 5

2 Rozkład materiału nauczania z planem wynikowym dla klasy 5 2 Rozkład materiału nauczania z planem wynikowym dla klasy 5 Temat I. MATERIAŁY I ICH ZASTOSOWANIE 1. Wszystko o papierze Jesienny obrazek 2. Od włókna do ubrania 2 rola materiałów papierniczych w życiu

Bardziej szczegółowo

Zawód i symbol cyfrowy zawodu: Technik Żywienia i Usług Gastronomicznych Przedmiot: Technologia gastronomiczna z towaroznawstwem.

Zawód i symbol cyfrowy zawodu: Technik Żywienia i Usług Gastronomicznych Przedmiot: Technologia gastronomiczna z towaroznawstwem. Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych zajęć edukacyjnych (kształcenie w zawodzie) Zawód i symbol cyfrowy zawodu: Technik Żywienia i Usług

Bardziej szczegółowo

Powyższy artykuł określa kto jest odpowiedzialny za wprowadzenie do obrotu produktu kosmetycznego. Może to być producent, dystrybutor lub importer.

Powyższy artykuł określa kto jest odpowiedzialny za wprowadzenie do obrotu produktu kosmetycznego. Może to być producent, dystrybutor lub importer. Wprowadzanie produktów kosmetycznych do obrotu Przepisy prawa dotyczące wprowadzania kosmetyków do obrotu w Polsce reguluje ustawa z dnia 30 marca 2001 roku o kosmetykach (Dz.U. Nr 42, poz. 473 ze zm.).

Bardziej szczegółowo

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH SZEFOSTWO SŁUśBY śywnościowej OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA SZYNKA DROBIOWA opis wg słownika CPV kod CPV 15131135-0 indeks materiałowy JIM 8905PL0561612 AKCEPTUJĘ: OPRACOWAŁ:

Bardziej szczegółowo

Przykładowy szkolny plan nauczania */ przedmiotowe kształcenie zawodowe/

Przykładowy szkolny plan nauczania */ przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Przykładowy szkolny plan nauczania */ przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Typ szkoły: Zasadnicza Szkoła Zawodowa - 3-letni okres nauczania /1/ Zawód: kucharz ; symbol 512001 Podbudowa programowa: gimnazjum

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2017 Nazwa kwalifikacji: Organizacja i nadzorowanie produkcji wyrobów spożywczych Oznaczenie kwalifikacji:

Bardziej szczegółowo

SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA CZĘŚĆ III - PRODUKTY GARMAŻERYJNE CHŁODZONE

SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA CZĘŚĆ III - PRODUKTY GARMAŻERYJNE CHŁODZONE Nr sprawy 9/PN/2016 Załącznik nr 7c do SIWZ SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA CZĘŚĆ III - PRODUKTY GARMAŻERYJNE CHŁODZONE KLUSKI ŚLĄSKIE 1. Wstęp 1.1 Zakres Niniejszym opisem przedmiotu zamówienia

Bardziej szczegółowo

Moduł Z9 Praktyka zawodowa

Moduł Z9 Praktyka zawodowa Moduł 311408.Z9 Praktyka zawodowa Jednostka modułowa 311408.Z9.01 Prace przy montażu, instalowaniu i uruchamianiu urządzeń elektronicznych* 1. Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu

Bardziej szczegółowo

Program praktyki zawodowej

Program praktyki zawodowej Czas trwania zajęć praktycznych: Klasa I 16 godzin tygodniowo Klasa II 16 godzin tygodniowo Klasa III 16 godzin tygodniowo Program praktyki zawodowej Zawód: sprzedawca 522301 Absolwent szkoły kształcącej

Bardziej szczegółowo

Mleko. Ocena towaroznawcza mleka oraz zastosowanie w produkcji gastronomicznej. Mleko spożywcze -Koncentraty mleczne. Janina Niebudek.

Mleko. Ocena towaroznawcza mleka oraz zastosowanie w produkcji gastronomicznej. Mleko spożywcze -Koncentraty mleczne. Janina Niebudek. Ocena towaroznawcza mleka oraz zastosowanie w produkcji gastronomicznej. spożywcze -Koncentraty mleczne. Janina Niebudek mgr Janina Niebudek 1 Ocena towaroznawcza mleka Przedmiot Etap edukacyjny Technologia

Bardziej szczegółowo

Program praktyki zawodowej

Program praktyki zawodowej Program praktyki zawodowej Zawód: magazynier-logistyk 432106 Umowa o pracę pracownik młodociany Czas trwania zajęć praktycznych: Klasa I 16 godzin tygodniowo Klasa II 16 godzin tygodniowo Klasa III 16

Bardziej szczegółowo

Przykładowy szkolny plan nauczania */przedmiotowe kształcenie zawodowe/

Przykładowy szkolny plan nauczania */przedmiotowe kształcenie zawodowe/ I II I II I II Przykładowy szkolny plan nauczania */przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Typ szkoły: Zasadnicza Szkoła Zawodowa - 3-letni okres nauczania /1//2/ Zawód: kucharz; symbol 512001 Podbudowa programowa:

Bardziej szczegółowo

Przykładowy szkolny plan nauczania */ przedmiotowe kształcenie zawodowe/

Przykładowy szkolny plan nauczania */ przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Przykładowy szkolny plan nauczania */ przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Typ szkoły: Zasadnicza Szkoła Zawodowa - 3-letni okres nauczania /1//2/ Zawód: kucharz; symbol 512001 Podbudowa programowa: gimnazjum

Bardziej szczegółowo

PROGRAM STUDENCKICH PRAKTYK ZAWODOWYCH NA KIERUNKU CHEMIA ŻYWNOŚCI

PROGRAM STUDENCKICH PRAKTYK ZAWODOWYCH NA KIERUNKU CHEMIA ŻYWNOŚCI PROGRAM STUDENCKICH PRAKTYK ZAWODOWYCH NA KIERUNKU CHEMIA ŻYWNOŚCI Program studenckich praktyk zawodowych przygotowany według standardów kształcenia dla 3,5 letnich studiów inżynierskich na kierunku Chemia

Bardziej szczegółowo

Wymagania na poszczególne oceny w klasie 5.

Wymagania na poszczególne oceny w klasie 5. Wymagania na poszczególne oceny w klasie 5. Temat Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca 1. Wszystko o papierze Jesienny obrazek 2. Od włókna do ubrania podaje

Bardziej szczegółowo

KONTROLA PRAWIDŁOWOŚCI I RZETELNOŚCI ORGANIZOWANIA PROMOCJI W ZAKRESIE ARTYKUŁÓW ŻYWNOŚCIOWYCH

KONTROLA PRAWIDŁOWOŚCI I RZETELNOŚCI ORGANIZOWANIA PROMOCJI W ZAKRESIE ARTYKUŁÓW ŻYWNOŚCIOWYCH DIH-83-6/15/JK Warszawa, 6.11.2015 r. KONTROLA PRAWIDŁOWOŚCI I RZETELNOŚCI ORGANIZOWANIA PROMOCJI W ZAKRESIE ARTYKUŁÓW ŻYWNOŚCIOWYCH [Podtytuł dokumentu] [DATA] GIIH [Adres firmy] INFORMACJA Z WYNIKÓW

Bardziej szczegółowo

Tematyka zajęć z podstaw żywienia człowieka klasa: 1 TK -1, 1TK - 2

Tematyka zajęć z podstaw żywienia człowieka klasa: 1 TK -1, 1TK - 2 Tematyka zajęć z podstaw żywienia człowieka klasa: 1 TK -1, 1TK - 2 1. Zapoznanie z PSO, wymaganiami edukacyjnymi i strukturą egzaminu zewnętrznego. 2. Problematyka żywienia w Polsce i na świecie. -wymienia

Bardziej szczegółowo

Cukiernik nr indeksu 751201

Cukiernik nr indeksu 751201 Cukiernik nr indeksu 751201 PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE Opracowano na podstawie dokumentu z dnia 7 lutego 2012 r. CELE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie cukiernik

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z ZAJĘĆ TECHNICZNYCH W KLASIE VI

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z ZAJĘĆ TECHNICZNYCH W KLASIE VI WYMAGANIA EDUKACYJNE Z ZAJĘĆ TECHNICZNYCH W KLASIE VI Sprawności I OKRES Wymagania konieczne (ocena: dopuszczający) podstawowe (ocena: dostateczny) rozszerzone (ocena dobry) dopełniające (ocena: bardzo

Bardziej szczegółowo

Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/

Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Typ szkoły: Technikum - 4-letni okres nauczania /1/ Zawód: Technik technologii żywności; symbol 314403 (na podbudowie kwalifikacji

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2019 Nazwa kwalifikacji: Produkcja i dystrybucja wyrobów spożywczych Oznaczenie kwalifikacji: T.XX Numer

Bardziej szczegółowo

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH SZEFOSTWO SŁUśBY śywnościowej OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA KABANOSY DROBIOWE opis wg słownika CPV kod CPV 15131130-5 indeks materiałowy JIM 8905PL1291572 AKCEPTUJĘ: OPRACOWAŁ:

Bardziej szczegółowo

WYBRANE ZAGADNIENIA Z PRAWOZNAWSTWA W ASPEKCIE PRAWA ŻYWNOŚCIOWEGO

WYBRANE ZAGADNIENIA Z PRAWOZNAWSTWA W ASPEKCIE PRAWA ŻYWNOŚCIOWEGO SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... 11 Przedmowa... 13 Rozdział I WYBRANE ZAGADNIENIA Z PRAWOZNAWSTWA W ASPEKCIE PRAWA ŻYWNOŚCIOWEGO... 15 1. Pojęcie prawa... 15 1.1. Prawo a inne systemy normujące stosunki społeczne...

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z INFORMATYKI. Przedmiotowy System Oceniania został opracowany na podstawie:

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z INFORMATYKI. Przedmiotowy System Oceniania został opracowany na podstawie: I. Postanowienia ogólne PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z INFORMATYKI Przedmiotowy System Oceniania został opracowany na podstawie: 1. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dn. 30 kwietnia 2007 r.

Bardziej szczegółowo

Przykładowy szkolny plan nauczania*/przedmiotowe kształcenie zawodowe/

Przykładowy szkolny plan nauczania*/przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Przykładowy szkolny plan nauczania*/przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Typ szkoły: Technikum - 4-letni okres nauczania /1/ Zawód: technik żywienia i usług gastronomicznych; symbol 343404 Podbudowa programowa:

Bardziej szczegółowo

(PDG). Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej Uczeń: 1) stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej;

(PDG). Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej Uczeń: 1) stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej; TG.18. Organizacja i nadzorowanie produkcji wyrobów mleczarskich 314402 Technik przetwórstwa mleczarskiego OMZ PKZ(TG.b) PKZ(TG.i) TECHNIK PRZETWÓRSTWA MLECZARSKIEGO 314402 Klasyfikacja zawodów szkolnictwa

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA Z ZAJĘĆ TECHNICZNYCH W KLASIE VI

KRYTERIA OCENIANIA Z ZAJĘĆ TECHNICZNYCH W KLASIE VI KRYTERIA OCENIANIA Z ZAJĘĆ TECHNICZNYCH W KLASIE VI I OKRES Sprawności konieczne (ocena: dopuszczający) 1. Rysunek techniczny posługuje się przyborami kreślarskimi; czyta proste rysunki techniczne; zna

Bardziej szczegółowo

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH SZEFOSTWO SŁUśBY śywnościowej OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA PARÓWKI DROBIOWE opis wg słownika CPV kod CPV 15131135-0 indeks materiałowy JIM 8905PL0000079 AKCEPTUJĘ: OPRACOWAŁ:

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA MARYNARKI WOJENNEJ

AKADEMIA MARYNARKI WOJENNEJ AKADEMIA MARYNARKI WOJENNEJ GRUPA ZAOPATRZENIA ŻYWNOŚCIOWEGO OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Do przetargu na dostawę produktów KOD CPV 15131000-5 KONSERWY I PRZETWORY Z MIĘSA KOD CPV 15200000-0 RYBY PRZETWORZONE

Bardziej szczegółowo

o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o kosmetykach (druk nr 1804)

o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o kosmetykach (druk nr 1804) SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ IV kadencja Druk nr 1971 S P R A W O Z D A N I E KOMISJI EUROPEJSKIEJ o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o kosmetykach (druk nr 1804) Marszałek Sejmu na podstawie

Bardziej szczegółowo

KARTA PRZEDMIOTU. 1. Informacje ogólne. 2. Ogólna charakterystyka przedmiotu

KARTA PRZEDMIOTU. 1. Informacje ogólne. 2. Ogólna charakterystyka przedmiotu KARTA PRZEDMIOTU 1. Informacje ogólne Nazwa przedmiotu i kod (wg planu studiów): Nazwa przedmiotu (j. ang.): Kierunek studiów: Specjalność/specjalizacja: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Forma studiów:

Bardziej szczegółowo

Metody pozyskiwania podstawowych surowców i produktów pochodzenia roślinnego i zwierzęcego oraz ogólne zagadnienia dotyczące towaroznawstwa.

Metody pozyskiwania podstawowych surowców i produktów pochodzenia roślinnego i zwierzęcego oraz ogólne zagadnienia dotyczące towaroznawstwa. Matryca wypełnienia efektów kształcenia nazwa kierunku studiów: Bezpieczeństwo i certyfikacja żywności poziom kształcenia: studia stacjonarne i niestacjonarne pierwszego stopnia profil kształcenia: ogólnoakademicki

Bardziej szczegółowo

I N F O R M A C J A. Łódź, dnia r.

I N F O R M A C J A. Łódź, dnia r. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT tel. 42 636-03-57 ul. Gdańska 38 90-730 Łódź fax 42 636-85-50

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA DLA ZAKŁADOWEJ KONTROLI PRODUKCJI

WYMAGANIA DLA ZAKŁADOWEJ KONTROLI PRODUKCJI Instytut Odlewnictwa Biuro Certyfikacji i Normalizacji u l. Z a k o p i a ń s k a 7 3 30-418 Kraków, Polska tel. +48 (12) 26 18 442 fax. +48 (12) 26 60 870 bcw@iod.krakow.pl w w w.i o d.k r ak ow. p l

Bardziej szczegółowo

Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/

Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Typ szkoły: Zasadnicza Szkoła Zawodowa - 3-letni okres nauczania Zawód: Wędliniarz; symbol 751107 Podbudowa programowa: gimnazjum

Bardziej szczegółowo

WNIOSEK O UDZIELENIE PRAWA DO UŻYWANIA WSPÓLNEGO ZNAKU TOWAROWEGO GWARANCYJNEGO JAKOŚĆ TRADYCJA JAKOŚĆ TRADYCJA

WNIOSEK O UDZIELENIE PRAWA DO UŻYWANIA WSPÓLNEGO ZNAKU TOWAROWEGO GWARANCYJNEGO JAKOŚĆ TRADYCJA JAKOŚĆ TRADYCJA WNIOSEK O UDZIELENIE PRAWA DO UŻYWANIA WSPÓLNEGO ZNAKU TOWAROWEGO GWARANCYJNEGO JAKOŚĆ TRADYCJA Polska Izba Produktu Regionalnego i Lokalnego decyzją Urzędu Patentowego RP nr Z-307821 z dnia 9 października

Bardziej szczegółowo

Wymagania na poszczególne oceny szkolne. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:

Wymagania na poszczególne oceny szkolne. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: WYMAGANIA EDUKACYJNE NA OCENĘ SRÓDROCZNĄ I ROCZNĄ ZAJĘCIA TECHNICZNE KL.V Formy aktywności podlegające ocenie na zajęciach technicznych: aktywność, prace wykonywane na lekcji, ćwiczenia, prace wytwórcze,

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA NA OCENY Z PRZEDMIOTU - SPRZEDAŻ TOWARÓW

WYMAGANIA NA OCENY Z PRZEDMIOTU - SPRZEDAŻ TOWARÓW WYMAGANIA NA OCENY Z PRZEDMIOTU - SPRZEDAŻ TOWARÓW PROPOZYCJE POMIARU OSIĄGNIĘĆ UCZNIA Na lekcjach pracowni ekonomiczno - informatycznej stosowane będą różne formy kontroli i oceny: - wypowiedzi ustne

Bardziej szczegółowo

Ogólnopolski Dobrowolny Program Znakowania Wartością Odżywczą GDA. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Łodzi informuje iż,

Ogólnopolski Dobrowolny Program Znakowania Wartością Odżywczą GDA. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Łodzi informuje iż, Ogólnopolski Dobrowolny Program Znakowania Wartością Odżywczą GDA Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Łodzi informuje iż, Główny Inspektorat Sanitarny i Stowarzyszenie Polska Federacja Producentów

Bardziej szczegółowo

Technik papiernictwa Technik papiernictwa

Technik papiernictwa Technik papiernictwa AU.57. AU.58. Produkcja mas włóknistych i wytworów papierniczych Przetwórstwo wytworów papierniczych 311601 Technik papiernictwa 311601 Technik papiernictwa OMZ PKZ(AU.y) OMZ PKZ(AU.y) TECHNIK PAPIERNICTWA

Bardziej szczegółowo

Zajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe

Zajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: wymienia zasady bezpieczeństwa obowiązujące podczas zajęć żywieniowych

Bardziej szczegółowo

1. Przedmiot zamówienia : Sok jabłko-czarna porzeczka 100% naturalny

1. Przedmiot zamówienia : Sok jabłko-czarna porzeczka 100% naturalny 2 REGIONALNA BAZA LOGISTYCZNA 04-470 Warszawa, ul. Marsa 110 ZAŁĄCZNIK NR 1 DO SIWZ OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA 1. Przedmiot zamówienia : Sok jabłkowy 100% naturalny 2. Ilość: gwarantowana : 1 000 l opcjonalna

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2017 Nazwa kwalifikacji: Produkcja wyrobów spożywczych z wykorzystaniem maszyn i urządzeń Oznaczenie kwalifikacji:

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy system oceniania-technika z wychowaniem komunikacyjnym-klasa IV. Wymagania na poszczególne oceny

Przedmiotowy system oceniania-technika z wychowaniem komunikacyjnym-klasa IV. Wymagania na poszczególne oceny Przedmiotowy system ocenianiatechnika z wychowaniem komunikacyjnymklasa IV. Wymagania na poszczególne oceny Stopień celujący otrzymuje uczeń spełniający wymagania programowe, a więc taki, który: Posiadł

Bardziej szczegółowo

Certyfikacje wyrobów i rekomendacje

Certyfikacje wyrobów i rekomendacje NARODOWE CENTRUM ZDROWIA PUBLICZNEGO I HIGIENY INSTYTUT ZDROWIA W WARSZAWIE Certyfikacje wyrobów i rekomendacje Oferta Instytutu Zdrowia w Warszawie 2019 Rodzaje certyfikacji dla poszczególnych grup wyrobów

Bardziej szczegółowo

ORGANIZACJA I TECHNIKI SPRZEDAŻY

ORGANIZACJA I TECHNIKI SPRZEDAŻY 1 Plan zajęć dydaktycznych dla klasy I na rok szkolny. ORGANIZACJA I TECHNIKI SPRZEDAŻY Kwalifikacja A.18 Prowadzenie sprzedaży Zawód: technik handlowiec 522305, technik księgarstwa 522306, sprzedawca

Bardziej szczegółowo

Projekt Bądźmy zdrowi wiemy, więc działamy. ETYKIETA - źródło informacji o produkcie

Projekt Bądźmy zdrowi wiemy, więc działamy. ETYKIETA - źródło informacji o produkcie Projekt Bądźmy zdrowi wiemy, więc działamy ETYKIETA - źródło informacji o produkcie Zgodnie z polskim ustawodawstwem etykieta produktu spożywczego powinna mieć napisy w języku polskim, umieszczone w sposób

Bardziej szczegółowo

JAKOŚĆ PRODUKTÓW A WYMAGANIA RYNKU

JAKOŚĆ PRODUKTÓW A WYMAGANIA RYNKU JAKOŚĆ PRODUKTÓW A WYMAGANIA RYNKU Priorytetem producentów i handlowców jest stała troska o jakość towaru oraz o zaspokojenie oczekiwań klienta. Oferta z roku na rok staje coraz bogatsza, ważne więc, aby

Bardziej szczegółowo

Rady (WE) nr 1255/1999 w odniesieniu do metod analizy oraz oceny jakości mleka i przetworów mlecznych (Dz. U. L 88 z 29.03.2008, s 1 z późn. zm.

Rady (WE) nr 1255/1999 w odniesieniu do metod analizy oraz oceny jakości mleka i przetworów mlecznych (Dz. U. L 88 z 29.03.2008, s 1 z późn. zm. Załącznik Nr 6 do SIWZ SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Część I: MLEKO I PRZETWORY MLECZNE MLEKO SPOŻYWCZE PASTERYZOWANE 2% tł. 1 Wstęp 1.1 Zakres Niniejszym opisem przedmiotu zamówienia objęto wymagania,

Bardziej szczegółowo

profil ogólnoakademicki studia I stopnia

profil ogólnoakademicki studia I stopnia Opis na kierunku ŻYWIENIE CZŁOWIEKA z odniesieniem do oraz prowadzących profil ogólnoakademicki studia I stopnia Efekty NŻZ1_W01 NŻZ1_W02 NŻZ1_W03 NŻZ1_W04 WIEDZA Ma ogólną wiedzę z zakresu matematyki,

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny zgodne z podstawą programową kształcenia w zawodzie: Technik Handlowiec

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny zgodne z podstawą programową kształcenia w zawodzie: Technik Handlowiec Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny zgodne z podstawą programową kształcenia w zawodzie: Technik Handlowiec Przedmiot: ORGANIZACJA SPRZEDAŻY Imię i nazwisko nauczyciela: Dorota Kuligowska Klasa

Bardziej szczegółowo