ZALECENIA JAKO CIOWE dla ozdobnego materia u szkó karskiego ZWI ZEK SZKÓ KARZY POLSKICH

Transkrypt

1 ZALECENIA JAKO CIOWE dla ozdobnego materia u szkó karskiego ZWI ZEK SZKÓ KARZY POLSKICH WARSZAWA 2011

2 Copyright Zwi zek Szkó karzy Polskich Redakcja merytoryczna: Jan Gr bczewski, Lucjan Kurowski, Bronis aw Szmit, Jan Bigoszy ski- azucki, Joanna Filipczak, Jacek Marcinkowski, Szczepan Marczy ski, Marek M drzycki, Karol Pi tkowski, Adam Uli ski, Zbyszek Wybicki, Agnieszka ukowska Redakcja: Joanna Filipczak, Agnieszka ukowska, Urszula Ka mierczak Zdj cia (w nawiasie podano numer fotografi i): Joanna Filipczak (9, 11, 12, 13, 14), Lucjan Kurowski (5, 6, 7, 8, 17, 29, 30, 31, 40, 43), Szczepan Marczy ski (28, 36, 45), Monika Pawlonka (2, 15, 16, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 32, 35, 37, 38, 39, 41, 42, 44), Mariusz Podymniak (33, 34), Magdalena Tom y ska (1, 3), Bart omiej Wa y ski (10), Agnieszka ukowska (4) Rysunki: Agnieszka Andrzejewska (1, 2, 5, 6, 7, 8, 9, 13), Joanna Filipczak (12), Ewa uczak (3, 4, 10, 11) Projekt ok adki: Monika Pawlonka Projekt szaty grafi cznej: Jolanta Drozd Sk ad, amanie, opracowanie grafi czne: Krzysztof Pop awski Wydawca: Zwi zek Szkó karzy Polskich Al. Jana Paw a II 80, lok Warszawa tel./fax (+48 22) zszp@zszp.pl Druk: Drukarnia TERCJA ul. K obucka Warszawa ISBN

3 SPIS TRE CI Wst p I. Poj cia ogólne II. Parametry jako ciowe III. Wskazania jako ciowe (wymagania, sortowanie, p czkowanie) Drzewa i krzewy iglaste Drzewa li ciaste Krzewy li ciaste Krzewy kwa nolubne i zimozielone Pn cza Ró e Byliny Ro liny okrywowe IV. Przechowywanie i transport V. Oznakowanie VI. Specyfi kacja

4 4

5 5 WST P Mamy przyjemno przekaza Pa stwu nowe wydanie,,zalece jako ciowych dla ozdobnego materia u szkó karskiego. Do momentu pojawienia si pierwszego wydania Zalece w 1997 r. standaryzacj materia u szkó karskiego defi niowa y tylko Polskie Normy opracowane w 1987 roku. Niezmienione od ponad 20 lat Normy, nie uwzgl dniaj ce wielu aspektów dotycz cych ro linnego materia u szkó karskiego oraz nowych technologii jego produkcji s nieaktualne. Przestarza y i nieprzystaj cy do obecnych warunków charakter Norm sprawia wiele trudno ci w ich przestrzeganiu. Przepisy o normalizacji stanowi, i stosowanie Norm jest dobrowolne. Zwi zek Szkó karzy Polskich poleca korzystanie z Zalece jako ciowych dla ozdobnego materia u szkó karskiego podaj cych aktualne i obowi zuj ce obecnie standardy produkcji szkó karskiej zamiast z Polskich Norm. Od czasu pierwszej edycji Zalece zmieni a si oferta szkó ek, w których bogatszy jest nie tylko asortyment (obecnie w produkcji cz onków Zwi zku znajduje si ponad 6000 gatunków i odmian ro lin), ale i wybór tych samych gatunków w ró nych parametrach. Zmieni y si tak e potrzeby i oczekiwania klientów. W takiej sytuacji konieczne jest precyzyjne defi niowanie mo liwo ci i potrzeb, a tak e pos ugiwanie si jednym j zykiem. Aby u atwi komunikacj pomi dzy poszczególnymi producentami, a przede wszystkim pomi dzy producentami a odbiorcami ro lin, przygotowali my nowe wydanie,,zalece jako ciowych dla ozdobnego materia u szkó karskiego oferowanego w polskich szkó kach. Zalecenia b d skutecznym narz dziem pracy dla osób projektuj cych, przygotowuj cych zamówienia ro lin i dla wykonawców. U atwi nie tylko czytanie ofert szkó karskich, ale tak e formu owanie zapyta, pozwol na porównywanie cen ro lin o okre lonych parametrach. Jednocze nie okre lenie standardów b dzie wp ywa o na ujednolicenie jako ci produkcji szkó karskiej.

6 6 Zalecenia jako ciowe dla ozdobnego materia u szkó karskiego Przy opracowaniu nowego wydania Zalece pracowa zespó do wiadczonych szkó karzy cz onków Zwi zku Szkó karzy Polskich. Ich wiedza i praktyka pozwoli y na przygotowanie tre- ci wydawnictwa. Podczas jego opracowywania analizowano dotychczasowe normy i zalecenia funkcjonuj ce na polskim rynku, a tak e na rynkach niektórych pa stw Unii Europejskiej Niemiec, Holandii i Danii. Wydawnictwo by o tak e konsultowane w rodowisku zawodowo zwi zanym z tworzeniem terenów zieleni inspektorami z jednostek samorz dowych, projektantami i wykonawcami. Na wst pie wyja niono ogólne poj cia zwi zane z tym tematem, które pojawiaj si w dalszej cz ci wydawnictwa, defi niuj c np.: form pienn i naturaln czy te siewk, odk ad i podk adk. W nast pnej cz ci opisane s parametry jako ciowe, z których dowiadujemy si chocia by, jakie znaczenie dla ro liny ma szkó kowanie, kiedy opisuj c ro lin podajemy wysoko pnia, a w jakim przypadku równie jego obwód. Dalej sprecyzowano wskazania jako ciowe, które obejmuj wymagania ro lin, ich sortowanie i p czkowanie. W opracowaniu podano równie standardy zwi zane z przechowywaniem i transportem ro lin oraz ich oznakowaniem, a tak e przyk ady specyfi kacji szkó karskiej i projektowej. Tekst wzbogacony jest rysunkami i fotografi ami, które ilustruj poszczególne zagadnienia. Mamy nadziej, e nowa forma i tre Zalece b dzie bardziej u yteczna i pos u y lepszej komunikacji pomi dzy producentami a odbiorcami ro lin. Redakcja

7 Poj cia ogólne 7 I. POJ CIA OGÓLNE DOROS Y MATERIA SZKÓ KARSKI Odpowiednio uformowane ro liny przeznaczone do sadzenia na miejsca sta e. DRZEWA Ro liny zdrewnia e, wytwarzaj ce jeden lub wi cej pni, rozga ziaj cych si na pewnej wysoko ci. Korona zespó konarów i ga zi. Korony mog przybiera ró ne formy w sposób naturalny uzale niony od gatunku i odmiany, b d s formowane przez szkó karzy. Najcz ciej spotykanymi naturalnymi kszta tami korony s : kulisty, jajowaty, sto kowaty i kolumnowy. W ród koron formowanych najcz ciej wyst puj formy: szpalerowa, dachowa i kulista. Przewodnik p d g ówny stanowi cy o drzewa. Pie nierozga ziona dolna cz przewodnika mi dzy powierzchni ziemi a pocz t- Rys. 1. Prawid owo uformowane drzewo

8 8 Zalecenia jako ciowe dla ozdobnego materia u szkó karskiego Fot. 1 Fot. 2 Okr g a, naturalna korona Prunus eminens Umbraculifera ; drzewo w szkó ce i zastosowane w zieleni miejskiej Fot. 3 Fot. 4 W ska, sp aszczona (palmeta), uformowana w szkó ce korona Tilia cordata Greenspire ; drzewo w szkó ce i zastosowane w zieleni miejskiej

9 Poj cia ogólne 9 kiem korony. Wysoko pnia u drzew determinuje ich wykorzystanie, np. u drzew alejowych musi wynosi min. 180 cm. System korzeniowy podziemna cz ro liny. Wp yw na rozwój korzeni ma odpowiednia agrotechnika i szkó kowanie. Bry a korzeniowa cz systemu korzeniowego wykopana razem z ziemi. Szyjka korzeniowa cz ro liny mi dzy korzeniem a p dem. Forma naturalna forma drzewa zgodna z naturalnymi cechami wzrostu danego gatunku, z wyra nie wykszta conym przewodnikiem. Utrzymanie formy naturalnej nie wymaga dodatkowych zabiegów piel gnacyjnych ci cia lub podkrzesywania. Forma wielopienna forma drzewa, które ma 2 lub wi cej p dów (pni) rozga zionych, wyrastaj cych do 50 cm od powierzchni ziemi. Najcie szy pie musi mie obwód minimum 6-8 cm. Parametrem jest ilo pni oraz obwód najcie szego i najgrubszego pnia. Forma krzewiasta forma drzewa, które ma minimum 3 rozga ziaj ce si p dy wyrastaj ce do 50 cm. Parametrem jest wysoko najwy szego p du. Forma pienna forma krzewu lub drzewa z wyra nie uformowanym pniem i koron. Rys. 2. Formy drzew Forma naturalna Forma wielopienna Forma pienna KRZEWY Wielop dowe zdrewnia e ro liny, nie wytwarzaj ce pnia ani korony. Ich g ówne p dy powinny wyrasta nie wy ej ni 10 cm nad szyjk korzeniow.

10 10 Zalecenia jako ciowe dla ozdobnego materia u szkó karskiego KRZEWINKI Bardzo niskie krzewy, o krótkich, cienkich i licznych p dach. RO LINY UPRAWIANE W POJEMNIKACH Ro liny uprawiane i sprzedawane w pojemnikach, o pojemno ci i kszta cie dostosowanym do wielko ci ro lin i ich systemu korzeniowego. RO LINY UPRAWIANE W GRUNCIE Ro liny uprawiane w gruncie mog by sprzedawane bez bry y lub z bry korzeniow. RO LINY PN CE Ro liny, które dzi ki w a ciwo ciom czepnym lub pn cym, mog pi si po konstrukcjach i po g adkich powierzchniach pionowych. Ro liny pn ce pozbawione podpór mog spe nia rol ro lin okrywowych (Fot. 28, 36, 45). RO LINY OKRYWOWE Niskie, p asko rosn ce, pok adaj ce si lub ciel ce si ro liny, których szeroko przekracza znacznie wysoko, nadaj ce si do okrycia gleby. Ro liny te powinny by równomiernie rozkrzewione tak, aby ich rzut pionowy by zbli ony kszta tem do ko a (Fot. 5-8). Fot. 5 Fot. 6 Berberis verruculosa Fot. 7 Fot. 8 Juniperus communis Green Carpet

11 Poj cia ogólne 11 BYLINY Byliny to zielne ro liny wieloletnie, które posiadaj zdolno do trwa ego, wegetatywnego odnawiania si bez wzgl du na d ugo ycia ich organów podziemnych. Dla gatunków, które mog zimowa w gruncie, ewentualnie po okryciu, w polskich warunkach klimatycznych, stosuje si termin byliny ogrodowe. Niektóre z bylin trac cz ci nadziemne w zim, a przezimowuj w postaci takich organów, jak: trwa e korzenie (np. Pulsatilla vulgaris, Papaver orientale), trwa e nasady p dów wraz z korzeniami (np. Salvia nemorosa, Paeonia lactifl ora), k cza (np. Iris Barbata Elatior) oraz bulwy i cebule. Byliny zimozielone nie trac ulistnienia zim. Rozeta li cie skróconego p du u o one na jednym poziomie tu nad ziemi. P k odnawiaj cy p k na korzeniu, k czu, zdrewnia ej nasadzie p du bylin, daj cy pocz tek p dom w nast pnym sezonie wegetacyjnym. Organy trwa e: Trwa e korzenie najcz ciej korzenie g ówne typu palowego, zgrubia e, z p kami odnawiaj cymi po górnej stronie. Patrz korzenie miko ajka, sasanki lub maka wschodniego. Rys. 3. Trwa e korzenie: Eryngium planum Trwa e nasady p dów z korzeniami grube i zdrewnia e nasady p dów tegorocznych, z p kami odnawiaj cymi na samym dole wraz z korzeniami przybyszowymi, czasem korzenie s tak e trwa e i zgrubia e. Patrz organy podziemne piwonii chi skiej lub sza wi omszonej. Rys. 4. Trwa e nasady p dów z korzeniami: Paeonia lactifl ora

12 12 p k odnawiaj cy K cze skrócona i zgrubia a, przekszta cona odyga podziemna lub p o ca si po powierzchni ziemi, z widocznymi ladami po li ciach, korzeniami przybyszowymi, najcz ciej po spodniej stronie i p kami odnawiaj cymi. Patrz k cza kosa ca bródkowego. Rys. 5. K cze Cebula silnie skrócony p d, tzw. pi tka, ze zgrubia ymi, przekszta conymi li mi, tzw. uskami; mo e by pokryta usk ochronna. Patrz cebula czosnku, szczypiorku. Rys. 6. Cebula Bulwa organ trwa y pochodzenia odygowego, z widocznymi p kami odnawiaj cymi; wype niona jednorodn tkank mi kiszem spichrzowym. Patrz bulwy cyklamena bluszczolistnego. Rys. 7. Bulwa

13 13 RO LINY DO STOSOWANIA NA FORMOWANE YWOP OTY Drzewa i krzewy charakteryzuj ce si atwo ci równomiernego zag szczania si po przyci ciu. W zale no ci od gatunku, odmiany i wieku, ro liny wymagaj zag szczenia p dów ju w szkó ce. Osi gamy to przez odpowiednie ci cie. Sposoby ci cia kszta tuj cego ro liny przedstawiaj rysunki 8 i 9. Rys. 8. Fagus sylvatica - siewka 2-letnia oraz ro lina o wysoko ci cm, raz szkó kowana Rys. 9. Taxus baccata - siewka 4-letnia oraz ro lina o wysoko ci cm, raz szkó kowana RO LINY FORMOWANE Drzewa i krzewy, które s specjalnie przycinane w trakcie produkcji w celu nadania im po danego kszta tu, np.: kuli, sto ka czy przestrzennej spirali. Do formowania u ywane s tak e czasami pr ty, siatki lub inne elementy konstrukcyjne. Dla podtrzymania uzyskanego kszta tu nale y prowadzi regularn piel gnacj (ci cie). Fot. 9. Ro liny formowane z gatunku Thuja occidentalis

14 14 Zalecenia jako ciowe dla ozdobnego materia u szkó karskiego M ODY MATERIA SZKÓ KARSKI Ro liny rozmna ane generatywnie (siewki) lub wegetatywnie (sadzonki, odk ady, odrosty, okulanty, szczepy) stanowi ce materia wyj ciowy do uprawy drzew i krzewów. Ro liny te nie s stosowane do nasadze na miejsca sta e i stanowi tylko przedmiot obrotu pomi dzy szkó karzami. Fot. 10. Tunel szkó karski z sadzonkami SIEWKA M oda ro lina wyros a z nasion, przeznaczona do dalszej produkcji.

15 Poj cia ogólne 15 SADZONKA Odcinek p dów, korzeni lub li ci wytwarzaj cy nowe korzenie i p dy. Rozró niamy sadzonki zdrewnia e, niezdrewnia e (zielne) oraz korzeniowe. Sadzonka in vitro sadzonka zielna uzyskana metod kultur tkankowych w laboratorium. ODK AD M ode ro liny, które powstaj w procesie rozmna ania wegetatywnego, polegaj cym na ukorzenieniu bocznych p dów ro liny przez obsypanie ich ziemi. Rys. 10. Odk ad

16 16 Zalecenia jako ciowe dla ozdobnego materia u szkó karskiego ODROST P d wyrastaj cy z p ka na korzeniach lub p dzie podziemnym. Rys. 11. Odrost OKULANT Jednoroczna ro lina powsta a w wyniku okulizacji. SZCZEP Ro lina, która powstaje w wyniku szczepienia. M ODA FORMA NATURALNA Siewka lub okulant w formie naturalnej przeznaczone do dalszego szkó kowania, w wieku 2-4 lata i minimalnym obwodzie pnia 6-8 cm. Rys. 12. Okulant

17 Poj cia ogólne 17 Fot. 11 Fot. 12 Ro lina szczepiona na pniu Betula pendula Youngii Fot. 13 Fot. 14 Ro lina zaszczepiona w szyjce korzeniowej Pinus heldreichii Satellit

18 18 Zalecenia jako ciowe dla ozdobnego materia u szkó karskiego II. PARAMETRY JAKO CIOWE Parametry jako ciowe opisuj najwa niejsze cechy materia u szkó karskiego. Celem stosowania parametrów jako ciowych jest opisanie danej ro liny. Precyzyjnie zdefi niowane parametry ro liny pozwalaj na okre lenie jej warto ci i ceny. W poszczególnych grupach ro lin brane s pod uwag odr bne cechy, które pozwalaj okre li rozmaite parametry, takie, jak wielko, liczba p dów, liczba szkó kowa, wiek (dotyczy tylko ro lin m odych) i inne. DOROS Y MATERIA SZKÓ KARSKI Do specyfi kacji materia u doros ego u ywane s parametry: liczba szkó kowa, wysoko ro liny, liczba p dów, a przy drzewach piennych dodatkowo obwód i wysoko pnia, wielko bry y korzeniowej. Okre la si tak e, czy ro liny sprzedawane s bez bry y, z bry korzeniow czy w pojemnikach. Wiek ro liny nie jest parametrem jako ciowym w odniesieniu do doros ego materia u szkó karskiego. Wynika to z faktu, e ten sam gatunek lub odmiana drzewa czy krzewu w ró nych warunkach glebowo-klimatycznych osi ga dane parametry w ró nym wieku. Warto ciami decyduj cymi o jako ci s przede wszystkim: obwód pnia, liczba szkó kowa, d ugo p dów (ewentualnie dodatkowo podana mo e by ich liczba), wielko bry y korzeniowej lub pojemnika.

19 Parametry jako ciowe 19 SZKÓ KOWANIE Przesadzanie ro lin w trakcie produkcji maj ce na celu rozwini cie przez nie zwartego systemu korzeniowego, co zapewnia korzystne warunki przyj cia si ro liny po posadzeniu na miejscu sta ym. Ro liny powinny by szkó kowane w odpowiednio dobranej do ich gatunku i odmiany rozstawie. Po zaszkó kowaniu krzewy i drzewa rosn w tym samym pojemniku 1-2 lata, a w gruncie 2-4 lata. Ró nic mi dzy krzewami raz i dwa razy szkó kowanymi przedstawiaj fotografi e 15 i 16. Fot. 15. Spiraea cinerea Grefsheim wysoko ro liny Fot. 16. Juniperus chinensis Stricta RO LINY BEZ BRY Y (Z GO YM KORZENIEM) bb Przygotowanie ro lin z go ym korzeniem do sprzeda y polega na ich wykopaniu z kwater gruntowych, posortowaniu i powi zaniu w p czki (Fot. 17).

20 20 Zalecenia jako ciowe dla ozdobnego materia u szkó karskiego Fot. 17. Prawid owo rozwini ty system korzeniowy ro liny bez bry y w p czku: Berberis thunbergii System korzeniowy musi by rozbudowany i zdrowy, co zapewni odpowiednia liczba szkó kowa. Konieczne jest równie zachowanie odpowiednich proporcji mi dzy systemem korzeniowym a cz ci nadziemn. Jedn z kluczowych kwestii w powodzeniu inwestycji z wykorzystaniem ro lin z go ym korzeniem jest zadbanie o dobr kondycj korzeni od momentu zakupu do momentu sadzenia. Drug natomiast, równie wa n, jest piel gnacja ro lin, szczególnie w pocz tkowym okresie po posadzeniu. Ro liny bez bry y sadzimy: wiosn do czasu rozpocz cia ich wegetacji, jesieni po zako czeniu ich wegetacji. Sadzone ro liny musz by bez li ci. Termin jesienny sadzenia daje wi ksze szanse na ich lepsze przyj cie si. Jednak niektóre rodzaje ro lin, jak brzozy, buki, g ogi, graby, modrzewie i robinie lepiej znosz termin wiosenny. Fot. 18. Krzew bez bry y pojedynczy i w p czku: Spiraea cinerea Grefsheim.

21 Parametry jako ciowe 21 RO LINY Z BRY KORZENIOW B Przygotowanie ro lin z bry korzeniow do sprzeda y polega na ich wykopaniu z kwater gruntowych i zabezpieczeniu bry y korzeniowej tak, aby ziemia nie osypa a si. Bry a korzeniowa powinna by dobrze przero ni ta i odpowiednio du a, w zale no ci od gatunku, odmiany i wielko ci ro liny. Bry y korzeniowe powinny by zabezpieczone tkanin, rozk adaj c si najpó niej w ci gu pó tora roku po posadzeniu. Bry y drzew li ciastych o obwodzie pnia powy ej 14 cm musz by dodatkowo zabezpieczone drucian siatk z drutu nieocynkowanego. Przy krzewach li ciastych oraz krzewach i drzewach iglastych z bry siatka druciana powinna by stosowana zale nie od potrzeb (od wielko ci, jako ci bry y i gatunku). Decyduje o tym producent, a informacja taka podawana jest w ofercie i specyfi kacji. Fot. 19. Wykopywanie drzewa z bry korzeniow Przyk ady: Picea omorika 80/100 nie musi by siatki Philadelphus 80/100 - nie musi by siatki Pinus siatka obowi zkowa Fot. 20. Zabezpieczenie bry y korzeniowej jut Fot. 21. Zabezpieczenie bry y korzeniowej jut i siatk

22 22 Zalecenia jako ciowe dla ozdobnego materia u szkó karskiego To dodatkowe zabezpieczenie sprawia, e bry a si nie rozpada. Niedopuszczalne jest stosowanie do balotowania folii lub materia ów syntetycznych nie podlegaj cych biodegradacji. Obie formy zabezpieczenia nie s usuwane w chwili sadzenia, mo na jedynie rozlu ni drut ci gaj cy siatk przy szyjce korzeniowej. Ro liny z gruntu wykopane z bry mog tak e by wsadzone do pojemnika i stanowi materia handlowy, przy czym pojemnik traktowany jest w tym przypadku jako rodzaj opakowania. obwód pnia w cm 1 m - wysoko pomiaru obwodu pnia wysoko pnia wysoko drzewa rednica bry y korzeniowej w cm Rys. 13. Proporcje rednicy bry y korzeniowej do obwodu pnia drzewa podane w cm Warunkiem powodzenia w przyj ciu si ro liny z bry korzeniow jest odpowiednia proporcja bry y do cz ci nadziemnej ro liny. Wska nikiem wyznaczaj cym wielko rednicy bry y korzeniowej jest obwód pnia. Ro liny z bry korzeniow sadzimy: - wczesn wiosn lub jesieni - ro liny li ciaste w stanie bezlistnym - przy czym termin jesienny daje wi ksze szans na ich lepsze przyj cie si. Niektóre rodzaje ro lin jak, brzozy, buki, g ogi, graby, modrzewie i robinie lepiej znosz termin wiosenny; - ro liny iglaste i zimozielone po zako czeniu przyrostu, czyli od pocz tku wrze nia, lub przed jego rozpocz ciem w kwietniu (maju).

23 Parametry jako ciowe 23 RO LINY W POJEMNIKACH Ro liny w pojemnikach powinny mie silnie przero ni t bry korzeniow i by uprawiane w pojemnikach o pojemno ci proporcjonalnej do wielko ci ro liny. Korzenie musz by równomiernie roz o one w pojemniku i widoczne po zewn trznej stronie bry y korzeniowej. Korzenie nie mog by zbyt zbite (sfi lcowane). Ro lina powinna rosn w tym samym pojemniku minimum jeden, ale nie wi cej ni dwa lata. Fot. 23. Doniczki szkó karskie: P 9, P 11, P 13 Fot. 22. Prawid owo ukszta towana bry a korzeniowa ro liny uprawianej w pojemniku Fot. 24. Doniczki szkó karskie: P 9 r, P 12 r Fot. 25. Pojemniki szkó karskie:c 2, C 3, C 5 Fot. 26. Pojemniki szkó karskie: C 10, C 12, C 15, C 20

24 24 Zalecenia jako ciowe dla ozdobnego materia u szkó karskiego W ofertach, na etykietach, listach przewozowych itd. dotycz cych ro lin w pojemnikach nale y poda pojemno i rodzaj pojemnika. Najcz ciej stosowane s pojemniki z tworzywa sztucznego (plastik lub tkaniny polipropylenowe) lub folii. U ywane s tak e pojemniki ulegaj ce biodegradacji, których si nie usuwa przy sadzeniu. Ro liny musz by za ka dym razem ustawione w rozstawie umo liwiaj cym odpowiednie wykszta cenie cz ci nadziemnej. Najwi cej przestrzeni do wytworzenia szerokiej, symetrycznej i foremnej korony potrzebuj drzewa alejowe. Ro liny z pojemników mo na sadzi na miejsce sta e przez ca y sezon wegetacyjny. Fot. 27. Drzewa w pojemnikach z tkaniny polipropylenowej M ODY MATERIA SZKÓ KARSKI Parametry jako ciowe materia u m odego okre laj wiek oraz sposób mno enia. Przy ro linach m odych w doniczkach podaje si rozmiar doniczki, wysoko i szeroko ro liny oraz wiek. Wiek jest parametrem opisuj cym ro lin tylko w odniesieniu do ro lin m odych. Ro liny te nie s stosowane do nasadze na miejsca sta e i stanowi tylko przedmiot obrotu pomi dzy szkó karzami (wyj tki, np. Pachysandra, Vinca, Hedera).

25 Wskazania jako ciowe 25 III. WSKAZANIA JAKO CIOWE (WYMAGANIA, SORTOWANIE I P CZKOWANIE) Materia szkó karski ro lin ozdobnych przeznaczony do handlu musi by czysty odmianowo, wyprodukowany zgodnie z zasadami agrotechniki szkó karskiej i odpowiada okre lonym w zaleceniach wymaganiom. Ro liny musz by zdrewnia e, zahartowane oraz prawid owo uformowane, z zachowaniem charakterystycznych dla gatunku i odmiany pokroju, wysoko ci, szeroko ci i d ugo ci p dów, a tak- e równomiernego rozkrzewienia i rozga zienia. Powinny by zachowane odpowiednie proporcje mi dzy pniem, koron i bry korzeniow. Materia musi by zdrowy, bez uszkodze mechanicznych, objawów b d cych skutkiem niew a- ciwego nawo enia i agrotechniki oraz bez odrostów podk adki. System korzeniowy musi by dobrze wykszta cony, nieuszkodzony, odpowiedni dla danego gatunku, odmiany i wieku ro liny. DOROS Y MATERIA SZKÓ KARSKI 1. DRZEWA I KRZEWY IGLASTE Sprzedaje si je w pojemnikach lub z bry korzeniow. Ro liny w pojemnikach musz by przesadzane co 1-2 lata, a w gruncie co 2-4 lata. Barwa igie musi by typowa dla odmiany. Prosto rosn ce gatunki i formy musz by sprzedawane z przewodnikiem, z wyj tkiem taksonów naturalnie wieloprzewodnikowych (np. Taxus). Ro liny musz by rozga zione w sposób typowy dla danego gatunku i odmiany. Odst py mi dzy okó kami, jak równie przyrost z ostatniego roku musz by proporcjonalne do wielko ci ca ej ro liny. Ro liny iglaste przeznaczone do sprzeda y musz by uprawiane w pojemnikach o obj to ci nie mniejszej ni 2 litry.

26 26 Zalecenia jako ciowe dla ozdobnego materia u szkó karskiego 1.1. Sortowanie. Ro liny iglaste sortowane s wg wysoko ci lub/i szeroko ci. Sortowanie wg wysoko ci/szeroko ci ro lin w cm: od 300 co 50 cm od 600 co 100 cm DRZEWA LI CIASTE 2.1. Drzewa w formie naturalnej Sprzedaje si bez bry y, z bry korzeniow lub w pojemniku. Gatunki trudno przyjmuj ce si np. z rodzaju Fagus, Quercus nale y sprzedawa wy cznie z bry korzeniow lub w pojemniku. Drzewa powinny by regularnie szkó kowane co 2-4 lata Sortowanie Sortowanie wg wysoko ci ro lin (cm): dalej co 50 cm P czkowanie P czkowanie, zale nie od parametrów drzewa, od 2 do 5 sztuk; dotyczy drzew sprzedawanych bez bry y. Przy przygotowaniu ro lin pod okre lone zamówienie dopuszcza si inne ilo ci w p czkach.

27 Wskazania jako ciowe Drzewa pienne Sprzedaje si bez bry y, z bry korzeniow lub w pojemniku. Przynajmniej dwa razy szkó kowane w odpowiednio du ej rozstawie umo liwiaj cej uformowanie w a ciwej korony. Po ostatnim przesadzeniu powinny pozosta na stanowisku nie d u ej ni 4 sezony wegetacyjne w gruncie, a w pojemniku nie d u ej ni Sortowanie Sortowanie wg obwodu pnia mierzonego na wysoko ci 100 cm od powierzchni ziemi (cm): do 50 co 5 cm od 50 co 10 cm P czkowanie P czkowanie, zale nie od parametrów drzewa, od 2 do 5 sztuk; dotyczy drzew sprzedawanych bez bry y. Przy przygotowaniu ro lin pod okre lone zamówienie dopuszcza si inne ilo ci w p czkach. 3. KRZEWY LI CIASTE 3.1. Krzewy raz lub dwa razy szkó kowane Sprzedaje si bez bry y lub w pojemniku. Krzewy raz szkó kowane mog pozosta w szkó ce po ostatnim przesadzeniu nie d u ej ni dwa sezony wegetacyjne. Krzewy te powinny mie minimum trzy p dy z typowymi dla odmiany rozga zieniami. W przypadku krzewów li ciastych w pojemnikach parametrem jest równie ilo p dów. Wyj tek stanowi krzewy s abo krzewi ce si, jak np.: Cornus mas, Crataegus coccinea, Crataegus prunifolia, Eleagnus angustifolia, Euonymus europaeus, Hippophae rhamnoides, Prunus spinosa, Rhus typhina, Sambucus nigra, Sambucus racemosa, Tamarix w odmianach, u których dopuszcza si mniej p dów. Podana minimalna ilo p dów dotyczy podstawowego pojemnika C3. W przypadku kolejnych pojemników minimalna ilo p dów zwi ksza si o jeden i wynosi: C 5 +1, C 7,5 +2, C

28 28 Zalecenia jako ciowe dla ozdobnego materia u szkó karskiego Sortowanie Sortowanie wg wysoko ci ro lin (cm): dalej co 50 cm P czkowanie P czkowanie wg wysoko ci ro lin (cm): do sztuk od 60 5 sztuk 3.2. Krzewy soliterowe trzy i wi cej razy szkó kowane Sprzedaje si je z bry korzeniow lub w pojemniku. Trzecie szkó kowanie tych krzewów powinno przebiega w odpowiednio du ej rozstawie. Po przeszkó kowaniu ro liny musz pozosta na stanowisku przynajmniej dwa, a najd u ej cztery sezony wegetacyjne. Wyj tek stanowi gatunki szczególnie silnie rosn ce (np. Salix caprea), które mog pozosta jeden sezon Sortowanie Sortowanie wg wysoko ci ro lin (cm): do wys. 400 co 50 cm od wys. 400 co 100 cm W zale no ci od gatunku czy odmiany oraz wysoko ci ro liny, mog by podane dodatkowe parametry dotycz ce szeroko ci oraz ilo ci p dów. Sortowanie wg szeroko ci ro lin (cm): co 100 cm

29 Wskazania jako ciowe Krzewy pienne Sprzedaje si bez bry y, z bry korzeniow lub w pojemniku. Krzewy pienne musz mie wykszta con koron, z o on z minimum 3 p dów Sortowanie Sortowanie wg wysoko ci pnia (cm): KRZEWY KWA NOLUBNE I ZIMOZIELONE 4.1. Azalie Sprzedaje si je z bry korzeniow lub w pojemniku. Azalie musz by, odpowiednio do odmiany, regularnie przesadzane, dobrze rozkrzewione i mie p ki kwiatowe. Krzewy azalii uprawiane w pojemnikach powinny by przesadzane co 2 lata, uprawiane w gruncie co 4 lata Sortowanie Sortowanie wg wysoko ci ro lin (cm): do 30 co 5 cm od 30 do 80 co 10 cm cm od 100 co 25 cm 4.2. Ró aneczniki Sprzedaje si je z bry korzeniow lub w pojemniku. Krzewy sprzedawane w okresach wiosennym i jesiennym powinny mie p ki kwiatowe. Ró aneczniki musz by regularnie, co 2 lata przesadzane. Powinny by zwarte, ywotne, o odpowiedniej proporcji wysoko ci do szeroko ci, dobrze rozkrzewione. Ró aneczniki soliterowe musz by co najmniej co 4 lata przesadzane oraz mie p ki kwiatowe.

30 30 Zalecenia jako ciowe dla ozdobnego materia u szkó karskiego Sortowanie Sortowanie wg wysoko ci i szeroko ci ro lin (cm) w przedzia ach: do 30 co 5 cm od 30 do 100 co 10 cm od 100 do 200 co 20 cm od 200 do 300 co 25 cm od 300 co 50 cm 4.3. Inne kwa nolubne krzewy i krzewinki Sprzedaje si je z bry korzeniow lub w pojemniku. Do krzewów tych zaliczamy m.in.: Pieris, Leucothoe, Kalmia, natomiast do krzewinek: Calluna, Erica, Andromeda, Vaccinium Sortowanie Sortowanie krzewów odbywa si wg wysoko ci i szeroko ci (cm), w przedzia ach: do 30 co 5 cm od 30 do 100 co 10 cm od 100 do 200 co 20 cm od 200 do 300 co 25 cm od 300 co 50 cm Sortowanie krzewinek odbywa si wg rednicy doniczki, w której s sprzedawane Krzewy zimozielone Sprzedaje si je z bry korzeniow lub w pojemniku. Do krzewów tych zaliczane s m.in.: Buxus, Mahonia, Ilex. Ro liny te musz by regularnie, co 1-3 lata przesadzane Sortowanie Sortowanie wg wysoko ci i szeroko ci ro lin (cm) w przedzia ach: do 30 co 5 cm od 30 do 100 co 10 cm od 100 do 200 co 20 cm od 200 do 300 co 25 cm od 300 co 50 cm

31 Wskazania jako ciowe PN CZA Pn cza sprzedajemy w doniczkach lub pojemnikach. Ka da ro lina musi by przywi zana do bambusowego palika (w specyfi kacji skrót: bam ), w przeciwnym razie mo e zmieni charakter wzrostu na p o cy lub ulec z amaniu. Fot. 28. Pn cza przygotowane do sprzeda y 5.1. Sortowanie Pn cza musz mie minimum 2 silne p dy, wyrastaj ce do 10 cm od podstawy. 6. RÓ E Ró e sprzedajemy bez bry y lub w pojemnikach. Do obrotu bez bry y dopuszcza si krzewy na w asnym korzeniu lub jednoroczne okulanty. P dy stanowi ce o jako ci krzewu musz by dostatecznie zdrewnia e. Ró e pienne uzyskujemy w wyniku szczepienia lub okulizacji. Grubo pnia pod oczkiem powinna wynosi minimum 9 mm. Musz by za o one minimum 2 oczka. Nazwa podk adki powinna by zawsze umieszczona na etykiecie. System korzeniowy powinien by dobrze wykszta cony i rozga ziony. Ró e okrywowe powinny by uprawiane w doniczkach lub w pojemnikach i posiada minimum dwa p dy Sortowanie Ró e pienne sortujemy wg wysoko ci pnia (cm): powy ej 140

32 32 Zalecenia jako ciowe dla ozdobnego materia u szkó karskiego Ró e krzewiaste sortujemy wg jako ci na klasy A i B. Klasa A ró e zakwalifi kowane do tej klasy musz mie min. trzy p dy wyrastaj ce z miejsca okulizacji. Dopuszcza si tak e dwa p dy, je li trzeci wyrasta do 5 cm powy ej miejsca okulizacji. Klasa B krzewy z klasy B musz mie dwa p dy wyrastaj ce z miejsca okulizacji. Fot. 29. Ró a klasy A Fot. 30. Ró a klasy B 6.2. P czkowanie Ró e p czkujemy po 5 lub 10 sztuk; p czki wi emy w dwóch miejscach. Fot. 31. Ró e w p czku przygotowane do sprzeda y

33 Wskazania jako ciowe BYLINY Byliny sprzedawane s najcz ciej w pojemnikach i w doniczkach, a wielko ro lin okre la si na podstawie wielko ci pojemnika. Pod o e w pojemniku powinno by równomiernie przero ni te korzeniami, bry a korzeniowa ma pozosta w ca o ci po usuni ciu pojemnika. Na jej spodniej stronie nie mo e wyst powa zbytnie zag szczenie spl tanych korzeni, których wierzcho ki winny by jasne i ywotne. Na organach trwa ych (k cza, bulwy, korzenie, zdrewnia e nasady tegorocznych p dów) powinny by widoczne p ki odnawiaj ce, ewentualnie przyziemne rozety li ci. W okresie wegetacji ro liny maj by silne, bez widocznych uszkodze mechanicznych i objawów chorobowych, w a ciwie wybarwione (niektóre byliny wykazuj du e zmiany, intensywniejsze wybarwienie m odych p dów wyrastaj cych wiosn, jesienna zmiana zabarwienia li ci) w okresie wegetacji. Do czasu kwitnienia p dy nie powinny by przycinane, potem dopuszcza si ci te p dy, ale musz si na nich znajdowa wzbudzone p ki boczne. Wysoko ci si nie okre la, poniewa zale y ona od terminu rozmna ania i sadzenia do pojemników, na ogó ro liny rosn ce w gruncie s dwa lub wi cej razy wy sze (nie dotyczy to niskich bylin do ogrodu skalnego) ni te uprawiane w pojemnikach. Byliny bez bry y: zdrowe, j drne, nie zasuszone, ani nie zagniwaj ce, bez objawów chorobowych (pokrycie ple ni ), nie uszkodzone mechanicznie, z g adkimi powierzchniami ci cia zbyt d ugich korzeni lub k czy, z widocznymi p kami odnawiaj cymi, w stanie spoczynku (nie wykazuj ce wzrostu p dów), ewentualnie zamiast p ków rozety li ciowe (je li taka jest biologia gatunku, np. astry, dziel any) z przyci tymi li mi (ewentualnie) z usuni tymi p dami i li mi z poprzedniego sezonu. Byliny w pojemnikach transportuje si najcz ciej w skrzynkach albo na wózkach. Byliny bez bry y pakowane s zazwyczaj w pud a kartonowe wy cielone foli i zasypywane torfem wysokim lub trocinami Sortowanie Byliny bez bry y sortuje si, je li to mo liwe, ze wzgl du na morfologi gatunku wg liczby p ków odnawiaj cych, tzw. oczek, i dotyczy to zw aszcza: funkii, piwonii, liliowców, kosa ców. Fot. 32. Byliny przygotowane do sprzeda y

34 34 Zalecenia jako ciowe dla ozdobnego materia u szkó karskiego 8. RO LINY OKRYWOWE Ro lina okrywowa powinna by równomiernie rozkrzewiona. Podawana szeroko to rednica najwi kszego ko a, którego przynajmniej 3/4 powierzchni zakryte jest przez ro lin (Fot. 5-8) Sortowanie Ro liny okrywowe sortowane s pod wzgl dem szeroko ci. Wyj tek stanowi takie rodzaje i gatunki, jak: Pachysandra, Vinca, Cornus canadensis. Sortowanie wg szeroko ci (cm): M ODY MATERIA SZKÓ KARSKI Ro liny m ode nie s stosowane do nasadze i stanowi tylko przedmiot obrotu pomi dzy szkó karzami. Sposób sortowania i p czkowania zale y od gatunku i odmiany ro lin i jest najcz ciej ustalany mi dzy kontrahentami.

35 Przechowywanie i transport 35 IV. PRZECHOWYWANIE I TRANSPORT Sposób przechowania ro lin mi dzy momentem zakupu a sadzeniem mo e zdecydowa o powodzeniu przyj cia si ro lin na miejscu docelowym. Podstawowymi zagro eniami materia u szkó karskiego, zw aszcza tego bez bry y, s : s o ce, mróz, wiatr, ale tak e nadmiar wody. Czynniki te powoduj wysychanie b d gnicie korzeni. Fot. 33. Przechowywanie ro lin zado owanych w skrzyniopaletach Fot. 34. Przechowywanie ro lin na do owniku

36 36 Zalecenia jako ciowe dla ozdobnego materia u szkó karskiego W przypadku, kiedy przechowywanie mo e potrwa kilka dni materia szkó karski nale y u o y w cienistym miejscu i odpowiednio zabezpieczy przed wysychaniem, b d zado owa. Wskazane by oby równie zabezpieczenie korzeni hydro elem. W przypadku ro lin w pojemnikach lub z bry korzeniow nie mo na dopu ci do przeschni cia bry y. Przygotowuj c ro liny do transportu szkó karze tak dobieraj rodzaj ich pakowania, aby wykluczy uszkodzenia mechaniczne, które mog yby powsta podczas za adunku, przewozu czy wy- adunku. W tym celu u ywane s skrzyniopalety, wózki, rega y, kartony. Czasami ro liny pakuje si na samochód luzem. Mniejsze partie ro lin bez bry y mo emy przewozi w impregnowanych workach papierowych lub z folii, co zabezpiecza przed wysychaniem. Fot. 35. Przygotowanie ro lin do transportu na wózkach CC Fot. 36. Przygotowanie ro lin do transportu na paletach Fot. 37. Przygotowanie ro lin do transportu w skrzyniopaletach Fot. 38. Przygotowanie ro lin do transportu w metalowych skrzyniach

37 Przechowywanie i transport 37 Fot. 39. Za adunek drzew

38 38 Zalecenia jako ciowe dla ozdobnego materia u szkó karskiego V. OZNAKOWANIE W szkó karstwie stosujemy dwojakiego rodzaju etykiety: paskowe oraz pogl dowe. Etykiety paskowe maj charakter bardziej produkcyjny i spe niaj g ównie rol informacyjn zawieraj c podstawowe dane identyfi kuj ce ro lin jak: pe na nazwa aci ska, wysoko ro liny, rodzaj pojemnika. Etykiet paskow mo na oznacza ka d ro lin indywidualnie, b d grup ro lin, je li mamy do czynienia z parti materia u szkó karskiego, identyczn pod wzgl dem jednorodno ci, sk adu i pochodzenia. Fot. 40. Wyrównana partia materia u ro linnego

39 Oznakowanie 39 Fot. 41 Fot. 42 Etykiety paskowe Etykiety pogl dowe maj charakter bardziej marketingowy i dodawane s do ro lin w momencie przeznaczenia ich do sprzeda y. Najcz ciej oprócz rozszerzonej cz ci informacyjnej (charakter wzrostu, kolor kwiatów, wymagania glebowe itd.) posiadaj zdj cie danej ro liny w najbardziej atrakcyjnej formie rozwoju. Fot. 43. Etykieta pogl dowa

40 40 Zalecenia jako ciowe dla ozdobnego materia u szkó karskiego VI. SPECYFIKACJA ZESTAWIENIE SYMBOLI PARAMETRÓW JAKO CIOWYCH Oferta szkó ek corocznie ewoluuje coraz bogatszy jest nie tylko asortyment, ale i wybór tych samych gatunków i odmian w ró nych parametrach. Zapis oferty ozdobnego materia u szkó karskiego jak i specyfi kacji projektowej oraz zapytania od wykonawców terenów zieleni powinny by przedstawione w ten sam sposób. P 9 P 11 r Ro lina w doniczce Doniczka kwadratowa o boku 9 cm Doniczka okr g a o rednicy 11 cm DOROS Y MATERIA SZKÓ KARSKI x 2 x 3 Soliter bb B B+S C 2 C 5 C 45 f Szkó kowanie Ro lina szkó kowana dwukrotnie Ro lina szkó kowana trzykrotnie P oznacza doniczk o obj to ci poni ej 2 litrów, a liczba przy doniczce kwadratowej okre la d ugo boku. P... r oznacza doniczk okr g (round), a liczba okre la jej rednic. x z liczb oznacza krotno szkó kowania. Krzew lub drzewo szkó kowane 3 razy lub wi cej w odpowiednio du ej rozstawie. Ro lina bez bry y (z go ym korzeniem) Ro lina z bry korzeniow Bry a plus siatka druciana Ro lina w pojemniku Pojemnik dwulitrowy Pojemnik pi ciolitrowy Pojemnik mi kki wykonany z elastycznego materia u (polietylen, polipropylen itp) C oznacza pojemnik od 2 litrów, a liczba okre- la obj to. C...f oznacza pojemnik z tkaniny mi kkiej, a liczba okre la jego obj to w litrach.

41 N N x Pa 120 Pa 100 x 3 Pa 220, WPa K 120 OKR POL TH CZ Forma naturalna Drzewo w formie naturalnej jednokrotnie szkó kowane Drzewo w formie naturalnej trzykrotnie szkó kowane o wysoko ci cm Forma pienna Forma pienna krzewu lub drzewa jednokrotnie szkó kowana o wysoko ci pnia 120 cm Forma pienna krzewu lub drzewa trzykrotnie szkó kowana Forma pienna drzewa o wysoko ci pnia 220 cm i obwodzie od 14 do 16 cm Forma wielopienna Drzewo o 3 pniach, z których najcie szy ma obwód 6-8 cm, a najgrubszy cm Forma krzewiasta Specyfi kacja Drzewo w formie krzewiastej, o wysoko- ci najwy szego p du 120 cm. N oznacza form naturaln drzewa, a liczba po x krotno szkó kowania. Pa oznacza form pienn, a liczba po x krotno szkó kowania. Przy krzewach podajemy wysoko pnia w cm, a przy drzewach, oprócz wysoko ci, tak e jego obwód. WPa oznacza drzewo w formie wielopiennej, tj. posiadaj ce 2 lub wi cej p dów (pni) rozga- zionych do wys. 50 cm od powierzchni ziemi. Najcie szy pie musi mie obwód minimum 6-8 cm. Parametrem jest ilo pni oraz obwód najcie szego i najgrubszego pnia. K oznacza drzewo w formie krzewiastej, posiadaj ce minimum 3 rozga ziaj ce si p dy do wys. 50 cm. Parametrem jest wysoko najwy szego p du. Obwód pnia Obwód pnia (cm) jest podawany przy formie piennej drzew, a mierzony na wysoko- ci 100 cm nad powierzchni ziemi. Wysoko pnia Wysoko pnia (cm) jest podawana przy formie piennej drzew, a mierzona od powierzchni ziemi do korony. Wysoko krzewu Wysoko ro liny (cm) jest mierzona od powierzchni ziemi do najwy szej cz ci ro liny. Inne Ro lina okrywowa. Grupa ró wielokwiatowych (tzw. polianty). Krzewy o raczej wyprostowanych p dach, kwiatach mniejszych ni ró e wielkokwiatowe, zebranych w kwiatostany. Ró e te obfi cie kwitn, dobrze powtarzaj kwitnienie. Grupa ró wielkokwiatowych (tzw. miesza ce herbatnie). S to krzewy o wyprostowanych, sztywnych p dach; kwiatach du ych, pe nych o adnej budowie p ka, osadzonych pojedynczo na p dzie. Ró e czepne (pn ce). Ró e te maj d ugie, wiotkie b d sztywne p dy (1,5-4 m d ugo ci), które wymagaj podpór. Krzewy z tej grupy powtarzaj kwitnienie lub kwitn raz, ale bardzo d ugo i obfi cie. 41

42 42 Zalecenia jako ciowe dla ozdobnego materia u szkó karskiego PARK BOT Ró e parkowe. Ró e te maj pokrój krzewiasty (1,5-2 m wysoko ci), o cz sto przewieszaj cych si p dach. Kwiaty od pojedynczych do pe nych. Odporne na mróz i choroby. Mog by sadzone w ogrodach i na publicznych terenach zieleni, pojedynczo i w grupach. Ró e botaniczne. Do grupy ró botanicznych zaliczamy gatunki oraz ich odmiany, które wyst puj na stanowiskach naturalnych. M ODY MATERIA SZKÓ KARSKI 1/0 2/0 3/0 1/1 2/1 1/2 2/2 0/1 0/2-1/0-1/1 0/1/0 0/1/1 0/1/2 x/1/0 x/2/0 x/1/1 Siewki Jednoroczne siewki nieszkó kowane Dwuletnie siewki nieszkó kowane Trzyletnie siewki nieszkó kowane Dwuletnie siewki szkó kowane jednokrotnie po pierwszym roku Trzyletnie siewki szkó kowane jednokrotnie po drugim roku Trzyletnie siewki szkó kowane jednokrotnie po pierwszym roku Czteroletnie siewki szkó kowane jednokrotnie po drugim roku Sadzonki i ich rodzaje Jednoroczne ukorzenione sadzonki zdrewnia e Dwuletnie ukorzenione sadzonki zdrewnia e Jednoroczne sadzonki korzeniowe (odk ady b d odrosty) nieszkó kowane Dwuletnie sadzonki korzeniowe (odk ady b d odrosty) szkó kowane jednokrotnie po pierwszym roku Jednoroczne ukorzenione sadzonki zielne nie szkó kowane Dwuletnie sadzonki zielne, szkó kowane jednokrotnie po pierwszym roku Trzyletnie sadzonki zielne, szkó kowane jednokrotnie po pierwszym roku Szczep Jednoroczne szczepy nieszkó kowane Dwuletnie szczepy nieszkó kowane Dwuletnie szczepy szkó kowane jednokrotnie po pierwszym roku Pierwsza cyfra oznacza wiek siewki, a zero po uko niku, e nie by a szkó kowana Pierwsza cyfra oznacza wiek siewki w momencie szkó kowania, a druga cyfra mówi o tym, ile lat od tego czasu min o. 0 z uko nikiem oznacza, e jest to sadzonka zdrewnia a, a cyfra za ni defi niuje jej wiek. My lnik przed pierwsz cyfr oznacza, e mamy do czynienia z sadzonk korzeniow b d odk adem lub odrostem, pierwsza cyfra mówi nam o wieku sadzonki w momencie szkó kowania, a druga o czasie, który up yn od momentu szkó kowania. Stosuje si tak e skróty: sadz. korze. sadzonka, odk. odk ad, odr. odrost. 0/1/0 oznacza, e mamy do czynienia z sadzonk zieln, a suma cyfr okre la jej wiek. x przed uko nikiem oznacza, e mamy do czynienia ze szczepem, pierwsza cyfra oznacza wiek szczepu w momencie szkó kowania, a druga czas, który up yn od tego momentu.

43 Specyfi kacja 43 PRZYK ADY ZAPISU OFERTY OZDOBNEGO MATERIA U SZKÓ KARSKIEGO ORAZ SPECYFIKACJI PROJEKTOWEJ: Podstawow informacj identyfi kuj c ro lin jest jej pe na nazwa aci ska. Pomocnym ród em informacji jest wykaz ro lin (z ich aci skimi i polskimi nazwami) produkowanych przez szkó ki zrzeszone w Zwi zku Szkó karzy Polskich na stronie internetowej Kolejnym parametrem jest liczba szkó kowa podawana przy ro linach bez bry y b d z bry korzeniow. Dalej w zale no ci od ro liny okre lamy jej form, wysoko lub/i wysoko pnia oraz jego obwód na wysoko ci 100 cm (drzewa). Nie mniej istotn jest informacja czy ro lina jest sprzedawana w pojemniku i w tym przypadku defi niujemy jego wielko i rodzaj czy te bez bry y lub z bry korzeniow. Dla lepszej czytelno ci mo na ofert b d zapytanie o materia szkó karski podzieli na grupy ro- lin, np. drzewa i krzewy iglaste, drzewa li ciaste, ró e itp. W obr bie grupy ro liny ustawiamy w porz dku alfabetycznym w odniesieniu do jej nazwy aci skiej. DRZEWA I KRZEWY IGLASTE Nazwa aci ska Liczba szkó kowa Wysoko ro liny/ pnia/ Forma obwód pnia (cm) sprzeda y Abies concolor x B Abies concolor B Abies concolor Compacta C 4 Abies balsamea Nana C 4 Abies koreana C 10 Abies koreana Silberlocke C 4 DRZEWA LI CIASTE Nazwa aci ska Liczba szkó kowa Forma drzewa/ wysoko ro liny/ pnia/ obwód pnia (cm) Forma sprzeda y Acer campestre Pa 180, C 70 f Acer negundo Flamingo Pa 180, C 50 Acer platanoides Pa 180, C 80 f Acer platanoides x 2 Pa 220, B+S Acer platanoides Columnare N C 70 Acer platanoides Columnare N C 100 f Acer platanoides Drummondii x 2 Pa 170, B Acer pseudoplatanus Leopoldii Pa 180, C 45 f Prunus cerasifera Pissardii N C 45

44 44 Zalecenia jako ciowe dla ozdobnego materia u szkó karskiego KRZEWY LI CIASTE Nazwa aci ska Liczba szkó kowa Wysoko Forma sprzeda y ro liny/ pnia (cm) Berberis thunbergii P 13 r Cercidiphyllium japonicum C 7,5 Cercidiphyllium japonicum x B Corylus avellana Contorta C 5 Corylus maxima Purpurea C 10 Euonymus fortunei Emerald n Gold Pa 100 C 5 Hamamelis mollis C 4 Hydrangea paniculata Grandifl ora Pa 80 C 12 Physocarpus opulipholius Diabolo C 3 Viburnum opulus Roseum Pa 120 C 5 KRZEWY KWA NOLUBNE I ZIMOZIELONE Nazwa aci ska Liczba szkó kowa Wysoko Forma sprzeda y ro liny (cm) Azalea Golden Sunset C 3 Berberis julianae C 5 Calluna vulgaris Alexandra P 11 r Calluna vulgaris Allegretto C 2 Mahonia aquifolia Apollo x B Rhododendron canadense C 10 PN CZA Nazwa aci ska Wysoko Forma sprzeda y ro liny (cm) Clematis Paul Farges 75 C 2 + bam Clematis Polish Spirit 100 C 10 + bam Hedera helix Thorndale 30 P 9 + bam Hedera helix Thorndale 45 C 2 + bam Hydrangea anomala subsp. petiolaris 45 C 2 + bam Wisteria fl oribunda Shiro-noda 160 C 10 + bam

45 Specyfi kacja 45 RÓ E Nazwa aci ska Wybór Podk adka Grupa ró Wysoko Forma ro liny/pnia sprzeda y (cm) Rosa Nina Weibull wyb. A Rosa multifl ora POL Pa 100 C 4 Rosa Nina Weibull wyb. B Rosa canina POL bb Rosa Polarstern wyb. A Rosa canina TH C 3 Rosa Polarstern wyb. A Rosa multifl ora TH Pa 40 bb Rosa The Fairy wyb. A Rosa canina OKR bb Rosa The Fairy wyb. A OKR P 11 Rosa The Fairy wyb. A Rosa canina OKR C 3 Rosa The Fairy wyb. B Rosa canina OKR Pa 90 C 4 Rosa Robusta Rosa canina PARK bb Rosa rugosa BOT bb Rosa Sympathie Rosa canina CZ C 3 BYLINY Nazwa aci ska Oznaczenie pojemnika Hosta So Sweet C 2 Paeonia Shirley Temple C 3 Cymbalaria majalis P 9 RO LINY OKRYWOWE Nazwa aci ska Wysoko ro liny (cm) Forma sprzeda y Pachysandra terminalis Green Carpet OKR P 13 r Cotoneaster horizontalis OKR P 13 r Fot. 44. Krzewy Spiraea cinerea Grefsheim ró ni ce si parametrami, kolejno: C ; C , C

46 46 Zalecenia jako ciowe dla ozdobnego materia u szkó karskiego Fot. 45. Pn cza o ró nych parametrach, kolejno: Hedera helix P bam; Celastrus orbiculatus C bam; Celastrus orbiculatus C bam

47 47

48 48