WPŁYW WTÓRNEJ SUKCESJI ROŚLINNEJ NA AKTYWNOŚĆ ENZYMATYCZNĄ GLEB WYBRANYCH SIEDLISK PRZYRODNICZYCH NATURA2000*
|
|
- Martyna Małek
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LXI NR 4 WARSZAWA 2010: 7-14 ELŻBIETA JOLANTA BIELIŃSKA1, TOMASZ GRUSZECKI2 WPŁYW WTÓRNEJ SUKCESJI ROŚLINNEJ NA AKTYWNOŚĆ ENZYMATYCZNĄ GLEB WYBRANYCH SIEDLISK PRZYRODNICZYCH NATURA2000* INFLUENCE OF SECONDARY PLANT SUCCESSION ON THE ENZYMATIC ACTIVITY OF SOIL IN SELECTED NATURA 2000 NATURAL HABITATS 'instytut Gleboznawstwa i Kształtowania Środowiska Przyrodniczego, 2Katedra Hodowli Owiec i Kóz, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Abstract: The paper discusses the influence of a secondary plant succession on the enzymatic activity of soils in the Kózki nature reserve situated in the Podlaski Przełom Bugu natural landscape park within the Nature 2000 areas. The observed negative influence of a secondary plant succession on the enzymatic activity and chemical properties of soils indicates the need to protect valuable and rare vascular plants characterizing sandy habitats and to promote the stability of the botanical composition of psammophilic vegetation existing in this region. Słowa kluczowe: gleba, aktywność enzymatyczna, obszary Natura Key words: soil, enzymatic activity, Natura 2000 sites. WSTĘP Zapewnienie właściwego stanu siedlisk Natura 2000 jest jednym z najważniejszych zadań ochrony przyrody w Polsce, wynikającym z Dyrektywy Siedliskowej Unii Europejskiej [Dyrektywa Rady 92/43 EWG...]. Gleba odgrywa podstawową rolę w kształtowaniu warunków zrównoważonego funkcjonowania ekosystemów lądowych [Kowalkowski 1999; Domżał, Bielińska 2007]. Monitoring gleb na terenach chronionych należy do strategicznego obszaru badawczego [Ryszkowski 2004]. Procesy biochemiczne zachodzące w glebie, związane głównie z drobnoustrojami i wydzielanymi przez nie enzymami, kształtują dynamikę cyklu odżywczego roślin i mogą w istotny sposób wpływać na ich wzrost i rozwój [Kobus 1995]. Wszystkie przemiany biogenów zachodzące w glebie stymulowane są przez enzymy warunkujące ich przejście w formy dostępne dla mikroorganizmów i roślin jako źródło energii i substancji odżywczych [Stępniewska, Samborska 2002]. Badania aktywności enzymatycznej gleb, zwłaszcza w *Praca naukowa finansowana ze środków MNiSW jako projekt badawczy nr N N
2 8_ E. J. Bielińska, T. Gruszecki strefie ryzosferowej, pozwalają ocenić stopień wyczerpania gleby ze składników pokarmowych dostępnych dla danej rośliny, jak również sposób oddziaływania rośliny na glebę [Kieliszewska-Rokicka 2001; Bielińska 2001; Bielińska, Kołodziej 2009]. Celem pracy było zbadanie wpływu wtórnej sukcesji roślinnej na aktywność enzymatycznągleb w rezerwacie przyrody Kózki, położonym w granicach parku krajobrazowego Podlaski Przełom Bugu w obrębie obszarów Natura MATERIAŁ I METODY Badania zlokalizowano na terenie rezerwatu przyrody Kózki położonym w granicach parku krajobrazowego Podlaski Przełom Bugu, w okolicach miejscowości Binduga, woj. mazowieckie, w obrębie terenu zakwalifikowanego do sieci Natura W obecnym okresie brak użytkowania runi w siedliskach objętych ochroną przyrody, usytuowanych w dolinie rzeki Bug uznawanej za korytarz ekologiczny rangi europejskiej, jest m.in. przyczyną sukcesji wtórnej w występujących tu zbiorowiskach muraw napiaskowych, która objawia się wzrostem udziału krzewów oraz drzew i ubożeniem różnorodności biologicznej [Landsberg 2002; Chmielewski, Chmielewski 2006]. Badaniami objęto 5 sąsiadujących ze sobą powierzchni zróżnicowanych pod względem charakteru roślinności. Wytypowano 2 powierzchnie leżące w strefie muraw napiaskowych: Ml - murawa napiaskowa o stabilnym i zrównoważonym rozwoju roślin - zespół muraw szczotlichowych, w którym dominującym gatunkiem jest szczotlicha siwa (Corynephorus canescens); M2 - murawa napiaskowa cechująca się zakłóconym rozwojem roślin oraz 3 powierzchnie, na których pojawiły się samosiewy drzew i krzewów tworzące niekiedy małe kępy: S - sosna zwyczajna; B - brzoza brodawkowata; Cz - czeremcha amerykańska. W maju 2009 roku na każdej z wytypowanych powierzchni z pięciu losowo wybranych roślin odcinano i wyciągano z poziomu próchnicznego gleby (z głębokości 2-7 cm) końcowe partie korzeni wraz z przylegającą glebą. Z korzeni tych pobierano próbkę gleby przez otrząsanie. Drobne korzenie z pobranych próbek były dokładnie usuwane. Próbki indywidualne uśredniano w obrębie badanych obiektów i wykonywano w nich analizy enzymatyczne i chemiczne w trzech powtórzeniach. W pobranych próbkach oznaczono aktywność następujących enzymów: dehydrogenaz [Thalmann 1968], fosfatazy kwaśnej [Tabatabai, Bremner 1969], ureazy [Zantua, Bremner 1975] oraz proteazy [Ladd, Butler 1972]; skład granulometryczny metodąbouyoucosa w modyfikacji Casagrande'a i Prószyńskiego; ph w 1 mol KCl-dm-3 [PN-ISO 10390]; węgiel organiczny [PN-ISO 14235]; azot ogółem [PN-ISO 13878] oraz mineralne formy azotu: N-NH/ i N-NO3- [PN-ISO 14255]. Analizę statystyczną wyników badań wykonano za pomocą programu Statistica 6.0 PL. WYNIKI I DYSKUSJA Gleby na badanych powierzchniach wykazywały niemal identyczne uziamienie - zawartość frakcji iłowej wahała się w granicach 2-3% (tab. 1). Badane gleby na większości powierzchni doświadczalnych wykazywały odczyn bardzo kwaśny. Jedynie w przypadku gleby pochodzącej z powierzchni Ml (murawa napiaskowa o stabilnym i zrównoważonym rozwoju roślin), wartość phm kształtowała się w granicach odczynu lekko kwaśnego: 5,62 (tab. 2). Czynnikiem znacząco wpływającym na odczyn gleb jest pokrywa roślinna [Kabała 1995; Kurek 2002]. Badania Bielińskiej i Futy [2008] prowadzone w uprawach regeneracyjnych różnych gatunków drzew leśnych wykazały
3 Wpływ wtórnej sukcesji roślinnej na aktywność enzymatyczną gleb.. 9 TABELA 1. Skład granulometryczny badanych gleb TABLE 1. Particle size analysis of the researched soils Obiekt Site Udział (%) frakcji granulometrycznych o średnicy ziaren [mm] Share (%) of granulometric fractions with dia [mm] frakcja piaskowa sand fraction 2-0,5 frakcja pyłowa silt fraction 0,05-0,002 frakcja iłowa clay fraction < 0,002 Grupa uziamienia Texture Ml piasek - sand M S B Cz Objaśnienia: Ml - murawa napiaskowa o stabilnym rozwoju roślin; M2 - murawa napiaskowa cechująca się zakłóconym rozwojem roślin; S - sosna zwyczajna; B - brzoza brodawko wata; Cz - czeremcha amerykańska; Explanations: Ml - psammophilic vegetation with stable plant development; M2 - psammophilic vegetation with disturbed plant development; S - Scots pine; B - Common birch; Cz - Black cherry najniższe wartości ph^a w glebie pod uprawą sosny zwyczajnej. W niniejszych badaniach największe zakwaszenie gleby stwierdzono na powierzchniach: M2 (murawa napiaskowa cechująca się zakłóconym rozwojem roślin) i S (samosiewy sosny zwyczajnej), phkc1-3,45-3,50 (tab. 2). Zwraca uwagę wyraźna różnica między odczynem gleby pochodzącej z powierzchni Ml i M2 aż o 2,17 jednostki ph (tab. 2), co w świetle uzyskanych wyników i danych z literatury przedmiotu [Kurelc 2002; Bielińska, Futa 2008] może wskazywać na procesy degradacyjne zachodzące w glebie powierzchni M2. Na powierzchniach: M2 - murawa napiaskowa o zakłóconym rozwoju roślin, S - samosiewy sosny zwyczajnej, B - samosiewy brzozy brodawkowatej i Cz - czeremcha amerykańska zawartość węgla organicznego i azotu ogółem kształtowała się w granicach, odpowiednio: 5,25-7,12 i 0,48-0,61 g-kg"1, ale nie były to statystycznie istotne różnice (tab. 2). Kilkakrotnie większą zawartość tych składników (C organiczny - 10,52 g-kg"1; N ogółem - 0,94 g-kg"1) stwierdzono w glebie pochodzącej z powierzchni Ml. Do czynników różnicujących zawartość C organicznego i N ogółem w badanych glebach można zaliczyć odmienne warunki siedliskowe, stopień rozwoju i skład gatunkowy szaty roślinnej, co znajduje potwierdzenie w wynikach uzyskanych w wielu badaniach [Priha i in. 1999; Kieliszewska-Rokicka 2001; Kurek 2002; Bielińska, Futa 2008]. Wartości stosunku C:N w badanych glebach były dość wyrównane i zawierały się w przedziale 9,9-11,6 (tab. 2). W glebach wszystkich powierzchni badawczych zawartość azotu amonowego (N-NH4+) kształtowała się na zbliżonym poziomie, w granicach: 56,32-67,96 mg-kg-1 (tab. 2). Natomiast zawartość azotu azotanowego (N-NO "), szczególnie labilnej formy azotu, była istotnie zróżnicowana w zależności od obiektu. Największą zawartość tego składnika (14,18 mg-kg'1) stwierdzono w glebie ryzosferowej sosny, anajmniejsząw strefie korzeniowej brzozy i czeremchy amerykańskiej, odpowiednio: 5,24 i 5,95 mg-kg"1 (tab. 2). Zawartość azotanów (V) w glebie zależy od takich czynników, jak: warunki ekologiczne i aktywność biologiczna gleby, a także wykorzystanie składników pokarmowych z gleby zróżnicowane w zależności od wzrostu roślin [Bielińska, Głowacka 2004; Domżał, Bielińska 2007].
4 10. E. J. Bielińska, T. Gruszecki TABELA 2. ph, zawartość węgla organicznego ogółem i azotu: N ogółem, N -N H /in -N O,' TABLE 2. ph, content of total organic carbon and nitrogen: total N, N-NH4, N-NO^~ Obiekt - Sites ph C N C:N N -N H / 4 N-NO,- w - in KC1 g'kg'1 mg-kg'1 Ml 5,62 10,52 0,94 11,2 67,96 11,79 M2 3,45 7,12 0,61 11,6 56,32 9,55 S 3,66 5,25 0,53 9,9 57,72 14,18 B 3,50 5,47 0,48 11,4 64,24 5,24 Cz 4,12 6,32 0,59 10,7 58,82 5,95 3,45 0,32 r.n. r.n. 3,44 N IR 0,05 Objaśnienia jak w tab. 1; Explanations as in Table 1 W badanych glebach zawartość amonowej formy azotu była kilkakrotnie większa niż azotanowej (tab. 2). Znaczącym czynnikiem decydującym o relacjach obu form azotu mineralnego był odczyn gleb. Silne zakwaszenie badanych gleb (tab. 2) mogło przyczynić się do spowolnienia tempa procesów mikrobiologicznego utleniania jonów amonowych. Badania Bielińskiej i Głowackiej [2004] wykazały, że na przemiany mineralnych form azotu w glebach istotny wpływ wywierają procesy biochemiczne. Należy podkreślić, że azotany (V) są znacznie bardziej narażone na straty niż sole amonowe ze względu na większą różnorodność procesów prowadzących do strat. Oprócz strat w postaci gazowej (NO, N20 i N2) znaczną rolę odgrywa wymywanie z gleby przez wody opadowe oraz łatwość migracji dyfuzyjnej. Ponadto łatwość przemieszczania azotanów nieograniczona przez procesy sorpcyjne zwiększa ich dostępność i sprzyja lepszemu pobieraniu tej formy przez rośliny w porównaniu z formą amonową. Największą aktywnością wszystkich badanych enzymów cechowała się gleba na powierzchni Ml (tab. 3). Obserwowana stymulacja aktywności enzymatycznej wiązała się z istotnie większą niż w glebach pozostałych powierzchni badawczych zawartością węgla organicznego i azotu ogółem, a także z mniejszym zakwaszeniem (tab. 2). W niniejszych badaniach wykazano ścisłą zależność pomiędzy aktywnością badanych enzymów a zawartością węgla organicznego i azotu ogółem w glebie (tab. 4). Liczne dane z literatury przedmiotu [m.in. Aon, Colaneri 2001; Kieliszewska-Rokicka 2001; Domżał, Bielińska 2007] wskazują że poziom aktywności enzymów glebowych jest ściśle związany z zawartością materii organicznej. Osłabienie aktywności badanych enzymów na powierzchniach badawczych: M2, S, B i Cz mogło być spowodowane bardzo kwaśnym odczynem gleby, z p H ^ poniżej 4,5 (tab. 2). Jak wiadomo, optymalne phkq dla bakterii glebowych syntetyzujących enzymy wynosi 5,0-7,4. Ujemny wpływ zakwaszenia gleb na aktywność enzymów został już wielokrotnie stwierdzony przez innych badaczy [m.in. Frankenberger, Johanson 1982; Domżał, Bielińska 2007]. Frankenberger i Johanson [1982] badając mechanizmy reakcji enzymów na wzrost koncentracji jonów wodorowych w glebie odkryli, że osłabienie aktywności enzymatycznej gleby w wyniku wzrostu jej zakwaszenia jest efektem niszczenia wiązań hydrofobowych, jonowych i wodorowych w centrum aktywnym enzymatycznego białka, co prowadzi do koagulacji lub przy dużym stężeniu H+ (ph gleby < 3),
5 Wpływ wtórnej sukcesji roślinnej na aktywność enzymatyczną gleb.. 11 TABELA 3. Aktywność enzymatyczna gleb (Dh - dehydrogenazy w cm3 H^kg^-d"1, Pac - fosfatazy kwaśnej w mmol PNP-kg_1-h l, U - ureazy w mg N-NH4+-kg_1-h_1, P - proteazy w mg tyrozyny-kg'^h-1) TABLE 3. Enzymatic activity of soils (Dh - dehydrogenases in cm3 H2-kg_1-d_1, Pac - acid phosphatase in mmol PNP-kg^-h'1, U - urease in mg N-NH^-kg"1-!!"1, P - pro tease in mg tyrosine-kg"1- ^ 1) Obiekt / Sites Dh Pac U P Ml 3,98 94,68 26,49 14,17 M2 0,82 29,06 14,87 3,12 S 1,47 44,35 18,37 4,91 B 1,54 49,35 11,59 4,83 Cz 0,96 35,82 8,24 3,65 N I R 0,05 0,61 18,87 5,42 2,18 Objaśnienia jak w tab. 1; Explanations as in Table 1 nieodwracalnego zatracenia drugorzędowej struktury białka enzymatycznego (denaturacja enzymu). Ponieważ katalityczna sprawność enzymów jest ściśle związana z konformacją łańcucha, a zwłaszcza centrum aktywnego, nawet niewielkie zmiany ph mogą znacznie zmniejszyć aktywność enzymów [Frankenberger, Johanson 1982]. Kolejnym czynnikiem modyfikującym aktywność badanych enzymów mógł być zróżnicowany skład gatunkowy szaty roślinnej, który wpływa na nagromadzanie się w glebie specyficznych substratów dla reakcji enzymatycznych [Dahm 1984; Koper, Piotrowska 1996]. Burns [1983] podkreśla, że oddziaływanie roślin wyższych na enzymy glebowe zależy od składu chemicznego rośliny, który nawet w przypadku samych wydzielin korzeniowych może być inny u różnych rodzajów, gatunków, a nawet odmian. Według Dahm [1984] indywidualny wpływ poszczególnych gatunków roślin na aktywność enzymatyczną gleby jest związany z różnym składem gatunkowym bakterii zasiedlających korzenie roślin i występującym u drobnoustrojów zróżnicowaniem pod względem zapotrzebowania pokarmowego i wrażliwości na związki toksyczne występujące w środowiskach glebowych. Kilkakrotnie mniejsza aktywność wszystkich badanych enzymów w glebie pochodzącej z powierzchni M2 niż w glebie z powierzchni Ml wskazuje, że zmiany degeneracyjne i zakłócony rozwój roślin na powierzchni M2 były jednym z czynników mających istotny wpływ na aktywność enzymatycznągleby. Kieliszewska-Rokicka [2001] informuje o wzroście aktywności dehydrogenaz glebowych wraz z wiekiem i rozmiarem siewek sosny rosnących w szkółkach leśnych. Zdaniem cytowanej autorki wielkość puli węglowodanów przekazywana do korzeni ma decydujący wpływ na aktywność enzymatyczną gleby. O tym, jak silnie związana jest aktywność enzymów z rozwojem systemu korzeniowego rośliny, świadczą między innymi wyniki badań Kucharskiego [1997] oraz Januszka [1999]. Wśród różnych sposobów oddziaływania na siebie roślin wyższych i mikroorganizmów w środowiskach glebowych podział na współzależności antagonistyczne i synergiczne jest uproszczony, bowiem antagonizm wiąże się zarówno z działaniem na jedne mikroorganizmy substancji toksycznych wytworzonych przez inne drobnoustroje i rośliny wyższe, jak również z konkurencją o pokarm, tlen, przestrzeń życiową a także modyfikujący wpływ na środowisko przez zmianę składu chemicznego własnej niszy ekologicznej [Kobus 1995; Einhelling 1996; Bielińska 2001]. Tak w przypadku stymulacji, jak i inhibicji, oddziaływanie roślin na glebowy zespół drobnoustrojów jest selektywne [Einhelling 1996].
6 IZ E. J. Bielińska, T. Gruszecki TABELA 4. Współczynniki korelacji pomiędzy aktywnością enzymatyczną gleb a zawartością węgla organicznego ogółem (C) i azotu ogółem (N) TABLE 4. Correlation coefficients between enzymatic activity of soils and total organic carbon (C) and total nitrogen (N) Dehydrogenazy Fosfataza kwaśna Dehydrogenases Acid Phosphatase Ureaza Urease Proteaza Pro tease c 0,95* 0.96* 0,92* 0,92* N 0,90* 0,94* 0,91* 0,92* ** istotne przy a = 0, significant at a = 0.01 W badanych glebach poziom aktywności poszczególnych enzymów był wyraźnie zróżnicowany. Dotyczy to w szczególności wysokiej aktywności fosfatazy kwaśnej i niskiej aktywności dehydrogenaz, obserwowanej na wszystkich obiektach badawczych (tab. 3). Stwierdzona wysoka aktywność fosfatazy kwaśnej w analizowanych glebach sugeruje, że enzym ten powoduje rozpuszczanie fosforanów i stymuluje wzrost roślin. Sugestia ta znajduje potwierdzenie także w wynikach badań innych autorów [m.in. Burns 1983; Joner, Jacobsen 1995; Januszek 1999]. Badania Burnsa [1983] dowodzą, że aktywność fosfataz jest bardzo wysoka w glebie strefy ryzosferowej. Wykazano również, że korzenie młodych rozwijających się roślin charakteryzują się wysoką aktywnością fosfatazy kwaśnej [Joner, Jacobsen 1995]. Oznaczona w badanych glebach niska aktywność dehydrogenaz może wynikać z małej odporności tej grupy enzymów na stresy środowiskowe [Domżał, Bielińska 2007]. Dehydrogenazy, enzymy występujące w glebie jako integralna część nienaruszonych, żywych komórek drobnoustrojów, są enzymami szczególnie wrażliwymi na działanie czynników środowiskowych [Januszek 1999; Kieliszewska-Rokicka 2001 ]. W niniejszych badaniach bardzo niską aktywnością proteazy cechowały się gleby na powierzchniach: S (sosna), B (brzoza) i Cz (czeremcha), gdzie wyraźnie zaznaczał się trend progresywnej sukcesji roślin, funkcjonującej od momentu pojawienia się samosiewów. Dahm i Redlak [1998] informują że synteza proteazy jest hamowana przez wydzieliny korzeniowe roślin, szczególnie drzewiastych. W strefie korzeniowej sosny stwierdzono tylko sporadyczną obecność bakterii proteolitycznych [Dahm, Redlak 1998]. Podsumowując ocenę wpływu wtórnej sukcesji roślinnej na aktywność enzymatyczną gleb w rezerwacie przyrody, JKózki można stwierdzić, że wiarygodną ocenę przeobrażeń środowiska glebowego mogą dać jednoczesne badania aktywności szeregu enzymów glebowych. Analiza korelacji (tab. 4) wykazała, że w analizowanych glebach aktywność wszystkich badanych enzymów wykazywała ścisłe, wysoce istotne zależności z zawartością C (r = 0,92-0,96**) i NQg (r = 0,90-0,94**). rg WNIOSKI 1. Aktywność badanych enzymów glebowych w obrębie muraw napiaskowych zależy od ekochemicznego stanu gleby oraz stabilności i zrównoważenia rozwoju roślin. 2. Wysoka inaktywacja enzymatyczna gleby pochodzącej z powierzchni charakteryzującej się zakłóconym rozwojem występujących tu muraw napiaskowych, a także niekorzystnymi zmianami właściwości chemicznych gleby wskazuje, że aktywność enzymów w strefie korzeniowej odzwierciedla zaburzenia środowiska oddziałujące zarówno na glebę, jak i rośliny.
7 Wpływ wtórnej sukcesji roślinnej na aktywność enzymatyczną gleb W badanych glebach poziom aktywności poszczególnych enzymów był wyraźnie zróżnicowany, co wynika z ich indywidualnej reakcji oraz odmiennej wrażliwości i odporności na czynniki środowiskowe. Wysoka aktywność fosfatazy kwaśnej w analizowanych glebach sugeruje, że enzym ten powoduje rozpuszczanie fosforanów i stymuluje wzrost roślin. 4. Stwierdzony w przedstawionych badaniach niekorzystny wpływ wtórnej sukcesji roślin na aktywność enzymatyczną i właściwości chemiczne gleb zlokalizowanych w rezerwacie przyrody Kózki potwierdza konieczność ochrony cennych i rzadkich roślin naczyniowych związanych z siedliskami piaszczystymi oraz promocji stabilności składu botanicznego muraw napiaskowych. LITERATURA AON M.A., COLANERI A.C. 2001: Temporal and spatial evolution o f enzymatic activities chemical properties in an agricultural soil. Appl. Soil Ecology 18: BIELIŃSKA E.J. 2001: Aktywność enzymatyczna gleby płowej w zależności od uprawy różnych gatunków drzew owocowych. Acta Agrophysica 56: BIELIŃSKA E.J., FUTA B. 2008: Aktywność enzymatyczna gleby jako wskaźnik efektu rekultywacji zdegradowanych terenów przy Zakładach Azotowych Puławy S.A W: Stankowski S., Wołoszyk c., Pacewicz K. (red.) Drzewa i krzewy na terenach rekultywowanych i zdegradowanych. Wyd. Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej, Szczeciński Oddział PTIE, Szczecin: BIELIŃSKA E.J., GŁOWACKA A. 2004: Zawartość mineralnych form azotu w glebie sadu jabłoniowego w zależności od metody jej pielęgnacji. Acta Scientiarum Polonorum, Hortorum C.ultus 3(2): BIELIŃSKA E.J., KOŁODZIEJ B. 2009: The effect o f common dandelion (Terraxacum officinale Web.) rhizosphere on heavy metal content and enzymatic activity on soils. Acta Horticulturae 826: BURNS R.G. 1983: Extracellular enzyme-substrate interactions in soil. W: Slater H. (red.), Microbes in their natural environments. Cambridge University Press, New York: CHMIELEWSKI S., CHMIELEWSKI T.J. 2006: Zmiany struktury ekologicznej krajobrazu poleskiego odcinka doliny rzeki Bug w latach W: Wojciechowska W. (red.) Jeziora rzeczne doliny środkowego Bugu: różnorodność biologiczna i krajobrazowa. Wyd. KUL, Lublin: DAHM H. 1984: Generic com position and physiological and cultural properties o f heterotrophic bacteria isolated from soil, rhizosphere and mycorhizosphere o f pine (Pinus sylvestris L.). Acta Microbiol. Pol. 33, 2: DAHM H., REDLAK K. 1998: Bakterie gleby, ryzosfery i mikoryzosfery sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) wyizolowanej z pożarzyska leśnego. Ekologiczne aspekty mikrobiologii gleby: Katedra Mikrobiologii Rolnej AR w Poznaniu: DOMŻAŁ H., BIELIŃSKA E.J. (red.) 2007: Ocena przeobrażeń środowiska glebowego i stabilności ekosystemów leśnych w obszarze oddziaływania Zakładów Azotowych Puławy S.A. A cta Agrophysica 145, Rozprawy i Monografie 2007 (2): DYREKTYWA RADY 92/43EW G z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory. Ministerstwo Środowiska, Warszawa: EINHELLING F.A. 1996: Interaction involving allelopathy in cropping systems. Agron. J. 88: FRANKENBERGER W.T. jr, JOHANSON J.B. 1982: Effect o f ph on enzyme stability in soils. Soil Biol. Biochem. 14: JANUSZEK K. 1999: Aktywność enzymatyczna wybranych gleb leśnych Polski południowej w świetle badań polowych i laboratoryjnych. Zesz. Nauk AR Kraków, Rozprawy 250: 132 ss. JONER E.J., JACOBSEN I. 1995: Growth and extracellular phosphatase activity o f arbuscular mycorrhizal hyphae as influenced by soil organic matter. Soil Biol. Biochem. 27, 9: KABAŁA C. 1995: Glin wymienny i odczyn gleb Gór Izerskich na obszarze klęski ekologicznej. Zesz. Pr obi. Post. Nauk Roln. 418: KIELISZEWSKA-ROKICKA B. 2001: Enzymy glebowe i ich znaczenie w badaniach aktywności mikrobiologicznej gleby. W: Drobnoustroje środowiska glebowego. H. Dahm, A. Pokojska-Burdziej (red.) UMK, Toruń: KOBUS J. 1995: Biologiczne procesy a kształtowanie żyzności gleby. Zesz. Probl. Post. Nauk Roi. 421a:
8 IŁ E. J. Bielińska, T. Gruszecki KOPER J., PIOTROWSKA A. 1996: Aktywność enzymatyczna gleby płowej w zależności od uprawy roślin w zmianowaniu i monokulturze. Rocz. Glebozn. 47: KOWALKOWSKI A. 1999: Funkcje gleb w ekosystemach leśnych i czynniki ich ewolucji. W: Funkcjonowanie gleb leśnych na terenach zagrożonych i trendy jego zmian. Kom. Nauk Leśnych PAN, Puławy: KUCHARSKI J. 1997: Relacje m iędzy aktyw nością enzym ów a żyznością gleby. W: Barabasz W. (red.) Drobnoustroje w środowisku. Występowanie, aktywność i znaczenie. AR Kraków: KUREK E. 2002: Związki przyczynowo-skutkowe aktywności mikrobiologicznej i zakwaszenia gleb. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 482: LADD N., BUTLER J.H.A Short-term assays o f soil proteolytic enzyme activities using proteins and dipeptide derivatives as substrates. Soil B iol Biochem. 4: LANDSBERG M. (red.) 2002: Bug, identification and review o f water management issues. Report N o 2. Working Group on Monitoring and Assessment under the UNECE Water Convention. Warszawa-Lublin. PN-ISO 10390: 1997: Jakość gleby - Oznaczanie ph. PN-ISO 14235: 2003: Jakość gleby - Oznaczanie zawartości węgla organicznego przez utlenianie dwuchrom ia n em ^ ) w środowisku kwasu siarkowego(vi). PN-ISO 13878: 2002: Jakość gleby - Oznaczanie zawartości azotu całkowitego po suchym spalaniu ( analiza elementarna ). PN-ISO 14255: 2001: Jakość gleby - Oznaczanie zawartości azotu azotanowego, amonowego i całkowitego azotu rozpuszczalnego w powietrznie suchych glebach z zastosowaniem roztworu chlorku wapnia jako ekstrahenta. PRIHA O., SMOLANDER A. 1995: Nitrification, denitrification and microbial biomass N in soil from two N-fertilized and limed Norway spruce forests. Soil Biol. Biochem. 27: RYSZKOWSKI L. 2004: Krajobrazy rolnicze w koncepcji trwałego i zrównoważonego rozwoju społeczeństw. W: Ciszewska A. (red.) Problemy Ekologii Krajobrazu. Wydawnictwo SGGW 14: STĘPNIEWSKA Z., SAMBORSKA A. 2002: Dynamika zmian aktywności ureazy na polach obsianych mieszanką traw: A lopecurus pratensis, Phalaris arundinacea, Festula pratensis irygowanych ściekami miejskimi. Mat. III Ogólnopolskiego Sympozjum Naukowo-Technicznego, W: Bioremediacja gruntów, Wisła-Jarzębata: TABATABAI M.A., BREMNER J.M. 1969: Use o f p-nitrophenyl phosphate for assay o f soil phosphatase activity. Soil Biol. Biochem. 1: THALM ANN A. 1968: Żur M ethodik der Bestimmung der Dehydrogenase Aktivitat in Boden mittels Triphenyltetrazoliumchlorid (TTC). Landwirtsch. Forsch. 21: ZANTUA M.I., BREMNER J.M. 1975: Comparison o f methods of assaying urease activity in soils. Soil Biol. Biochem. 7: P ro f dr hab. Elżbieta Jolanta Bielińska Instytut Gleboznawstwa i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Lublin, u l Leszczyńskiego 7 elzbieta. bielinska@up. lublin.pl
KWANTYFIKACJA EFEKTÓW CZYNNEJ OCHRONY BIORÓŻNORODNOŚCI SIEDLISK TRAWIASTYCH WSCHODNIEJ LUBELSZCZYZNY NA PODSTAWIE AKTYWNOŚCI ENZYMÓW GLEBOWYCH
KWANTYFIKACJA EFEKTÓW CZYNNEJ OCHRONY BIORÓŻNORODNOŚCI SIEDLISK TRAWIASTYCH WSCHODNIEJ LUBELSZCZYZNY NA PODSTAWIE AKTYWNOŚCI ENZYMÓW GLEBOWYCH ELŻBIETA JOLANTA BIELIŃSKA ZAKŁAD BIOLOGII GLEBY INSTYTUT
Bardziej szczegółowoWPŁYW DŁUGOLETNIEJ EMISЛ AZOTOWEJ N A AKTYWNOŚĆ ENZYMATYCZNĄ GLEB LEŚNYCH*
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LVII NR 1/2 WARSZAWA 2006: 32^ 0 ELŻBIETA JOLANTA BIELIŃSKA WPŁYW DŁUGOLETNIEJ EMISЛ AZOTOWEJ N A AKTYWNOŚĆ ENZYMATYCZNĄ GLEB LEŚNYCH* THE INFLUENCE OF A LONG TERM NITRIC EMISSION
Bardziej szczegółowoWPŁYW ZABIEGÓW AGROTECHNICZNYCH NA FUNKCJONOWANIE KRAJOBRAZU ROLNICZEGO
Inżynieria Rolnicza 10(108)/2008 WPŁYW ZABIEGÓW AGROTECHNICZNYCH NA FUNKCJONOWANIE KRAJOBRAZU ROLNICZEGO Elżbieta Jolanta Bielińska, Barbara Futa Instytut Gleboznawstwa i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet
Bardziej szczegółowoARCHIVES OF ENVIRONMENTAL PROTECTION
ARCHIVES OF ENVIRONMENTAL PROTECTION vol. 38 no. 1 pp. 75-82 2012 PL ISSN 2083-4772 Copyright by Polska Akademia Nauk, Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska PAN, Zabrze, Polska 2012 WPŁYW SYSTEMU UPRAWY
Bardziej szczegółowoOCENA PRZYDATNOŚCI POPIOŁÓW FLUIDALNYCH Z WĘGLA KAMIENNEGO DO CELÓW ROLNICZYCH
Inżynieria Rolnicza 6(115)/2009 OCENA PRZYDATNOŚCI POPIOŁÓW FLUIDALNYCH Z WĘGLA KAMIENNEGO DO CELÓW ROLNICZYCH Elżbieta Jolanta Bielińska, Stanisław Baran Instytut Gleboznawstwa i Kształtowania Środowiska,
Bardziej szczegółowoANNALES. Wpływ nawożenia osadem ściekowym na aktywność enzymatyczną gleby brunatnej
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE LUBLIN VOL. LIX, Nr 3 * CURIE- S K Ł O D O W S K A POLONIA SECTIO E 004 Katedra Mikrobiologii Rolniczej, Akademia Rolnicza w Lublinie ul. Leszczyńskiego 7, 0-069 Lublin, Poland
Bardziej szczegółowoSOIL ENZYMES ACTIVITY IN THE RHIZOSPHERE OF THE DANDELION AS AN INDICATOR OF THE ECOCHEMICAL CONDITION OF URBAN SOILS
ElŜbieta Jolanta BIELIŃSKA Akademia Rolnicza w Lublinie Instytut Gleboznawstwa i Kształtowania Środowiska e-mail: elzbieta.bielinska@ar.lublin.pl SOIL ENZYMES ACTIVITY IN THE RHIZOSPHERE OF THE DANDELION
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE TESTÓW ENZYMATYCZNYCH DO OCENY ANTROPOGENICZNYCH PRZEKSZTAŁCEŃ GLEB LEŚNYCH NA TERENIE NADLEŚNICTWA PUŁAWY
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LV NR 2 WARSZAWA 2004: 61-68 ELŻBIETA JOLANTA BIELIŃSKA, HENRYK DOM ŻAŁ ZASTOSOWANIE TESTÓW ENZYMATYCZNYCH DO OCENY ANTROPOGENICZNYCH PRZEKSZTAŁCEŃ GLEB LEŚNYCH NA TERENIE NADLEŚNICTWA
Bardziej szczegółowoENZYMATIC INDICATORS OF ANTHROPOGENIC TRANSFORMATION OF SOILS IN SUBURBAN AREAS ENZYMATYCZNE WSKAŹNIKI PRZEOBRAŻEŃ GLEB NA TERENACH ZURBANIZOWANYCH
Elżbieta Jolanta BIELIŃSKA, Aneta PUCHAŁA, Aleksandra WNUCZEK Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Instytut Gleboznawstwa, Inżynierii i Kształtowania Środowiska ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin e-mail:
Bardziej szczegółowoAtriGran szybko i bezpiecznie podnosi ph gleby. AtriGran błyskawicznie udostępnia wapń. AtriGran usprawnia pobieranie makroskładników z gleby
AtriGran szybko i bezpiecznie podnosi ph gleby Produkt wytworzony z surowca pochodzącego z młodego, unikatowego w Europie złoża do produkcji wapna nawozowego. Porowatość surowca dająca ogromną powierzchnię
Bardziej szczegółowoTytuł prezentacji. Możliwość wykorzystania biowęgla w rekultywacji gleb zanieczyszczonych. metalami ciężkimi
Agnieszka Medyńska-Juraszek, Irmina Ćwieląg-Piasecka 1, Piotr Chohura 2 1 Instytut Nauk o Glebie i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu ul. Grunwaldzka 53, 50-357 Wrocław 2 Katedra
Bardziej szczegółowoWPŁYW ŚMIETNIKÓW MIEJSKICH NA WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE I BIOCHEMICZNE GLEB
Inżynieria Ekologiczna Ecological Engineering Vol. 43, 2015, 94 99 DOI: 10.12912/23920629/58909 WPŁYW ŚMIETNIKÓW MIEJSKICH NA WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE I BIOCHEMICZNE GLEB Barbara Futa 1 1 Instytut Gleboznawstwa,
Bardziej szczegółowoANNALES. Zastosowanie testów enzymatycznych do oceny czynników hamujących procesy degradacji gleby w uprawie tytoniu
ANNALES UNIVERSITATIS VOL. LIX, Nr 1 MARIAE LUBLIN * CURIE- S K Ł O D O W S K A POLONIA SECTIO E 2004 1 Instytut Gleboznawstwa i Kształtowania Środowiska, Akademia Rolnicza w Lublinie ul. Leszczyńskiego
Bardziej szczegółowowapnowania regeneracyjnego gleb w Polsce
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach Zakład Żywienia Roślin i Nawożenia Ocena zapotrzebowania na środki wapnujące oraz kosztów wapnowania regeneracyjnego gleb
Bardziej szczegółowoZagrożenie eutrofizacją i zakwaszeniem ekosystemów leśnych w wyniku koncentracji zanieczyszczeń gazowych oraz depozytu mokrego
Zagrożenie eutrofizacją i zakwaszeniem ekosystemów leśnych w wyniku koncentracji zanieczyszczeń gazowych oraz depozytu mokrego Anna Kowalska Zakład Ekologii Lasu Instytut Badawczy Leśnictwa Sękocin Stary,
Bardziej szczegółowoEKSTENSYWNE UŻYTKOWANIE ŁĄKI A JAKOŚĆ WÓD GRUNTOWYCH
EKSTENSYWNE UŻYTKOWANIE ŁĄKI A JAKOŚĆ WÓD GRUNTOWYCH Dr hab Irena Burzyńska Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Laboratorium Badawcze Chemii Środowiska e-mail iburzynska@itepedupl 1 WSTĘP Sposób użytkowania
Bardziej szczegółowoANNALES. Oddziaływanie różnych metod pielęgnacji gleby w sadzie na jej właściwości biochemiczne i plonowanie jabłoni
ANNALES UNIVERSITATIS VOL. LIX, Nr 1 MARIAE CURIE- S K Ł O D O W S K A L U B L I N PO L O N I A SECTIO E 2004 1 Instytut Gleboznawstwa i Kształtowania Środowiska, Akademia Rolnicza w Lublinie, ul. Leszczyńskiego
Bardziej szczegółowoSKUTKI SUSZY W GLEBIE
SKUTKI SUSZY W GLEBIE Zakrzów, 20 lutego 2019 r. dr hab. inż. Marek Ryczek, prof. UR atmosferyczna glebowa (rolnicza) hydrologiczna rośliny wilgotność gleba zwięzłość struktura gruzełkowata zasolenie mikroorganizmy
Bardziej szczegółowoAKTYWNOŚĆ FOSFATAZY I ZAWARTOŚĆ FOSFORU W GLEBIE SPOD WYBRANYCH ROŚLIN UPRAWNYCH NAWOŻONYCH GNOJOWICĄ
Proceedings of ECOpole DOI: 10.2429/proc.2012.6(1)032 2012;6(1) Joanna LEMANOWICZ 1 i Jan KOPER 1 AKTYWNOŚĆ FOSFATAZY I ZAWARTOŚĆ FOSFORU W GLEBIE SPOD WYBRANYCH ROŚLIN UPRAWNYCH NAWOŻONYCH GNOJOWICĄ ACTIVITY
Bardziej szczegółowoZAWARTOŚĆ ORGANICZNYCH ZWIĄZKÓW WĘGLA I FOSFORU ORAZ AKTYWNOŚĆ ENZYMATYCZNA RYZOSFERY KUKURYDZY
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LX NR I WARSZAWA 2009: 55-59 JOANNA LEMANOWICZ, JAN KOPER ZAWARTOŚĆ ORGANICZNYCH ZWIĄZKÓW WĘGLA I FOSFORU ORAZ AKTYWNOŚĆ ENZYMATYCZNA RYZOSFERY KUKURYDZY CONCENTRATIONS OF ORGANIC
Bardziej szczegółowoBIOTECHNOLOGIA OGÓLNA
BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA 1. 2. 3. 4. 5. Ogólne podstawy biologicznych metod oczyszczania ścieków. Ścieki i ich rodzaje. Stosowane metody analityczne. Substancje biogenne w ściekach. Tlenowe procesy przemiany
Bardziej szczegółowoZawartość węgla organicznego a toksyczność osadów dennych
VIII Krajowa Konferencja Bioindykacyjna Praktyczne wykorzystanie systemów bioindykacyjnych do oceny jakości i toksyczności środowiska i substancji chemicznych Kraków, 18-20.04.2018 Zawartość węgla organicznego
Bardziej szczegółowoRELACJE MIĘDZY AKTYWNOŚCIĄ ENZYMATYCZNĄ GLEBY A PLONOWANIEM DRZEW WIŚNI ZALEŻNIE OD METODY PIELĘGNACJI GLEBY
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LV NR 1 WARSZAWA 2004: 6 9-7 6 ELŻBIETA JOLANTA BIELIŃSKA1, JANUSZ LIPECKI2, PAWEŁ KRAWIEC2, SŁAWOMIR LIGĘZA1, KRYSTYNA GOSTKOW SKA1 RELACJE MIĘDZY AKTYWNOŚCIĄ ENZYMATYCZNĄ GLEBY
Bardziej szczegółowoWYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY
WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY Instrukcja przygotowana w Pracowni Dydaktyki Chemii Zakładu Fizykochemii Roztworów. 1. Zanieczyszczenie wody. Polska nie należy do krajów posiadających znaczne
Bardziej szczegółowoZawartość składników pokarmowych w roślinach
Zawartość składników pokarmowych w roślinach Poszczególne rośliny różnią się zawartością składników pokarmowych zarówno w organach wegetatywnych, jak i generatywnych. Wynika to z różnych funkcji, jakie
Bardziej szczegółowoEFEKTY BIOLOGICZNEJ REKULTYWACJI BYŁEGO ZŁOŻA KRUSZYWA BUDOWLANEGO DOBROSZÓW WIELKI" W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM
UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI SZKOŁA NAUK TECHNICZNYCH MICHAŁ DRAB EFEKTY BIOLOGICZNEJ REKULTYWACJI BYŁEGO ZŁOŻA KRUSZYWA BUDOWLANEGO DOBROSZÓW WIELKI" W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM MONOGRAFIA Redakcja Wydawnictw
Bardziej szczegółowoZanieczyszczenia organiczne takie jak WWA czy pestycydy są dużym zagrożeniem zarówno dla środowiska jak i zdrowia i życia człowieka.
Projekt współfinansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki (NCN) oraz Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBIR) w ramach projektu (TANGO1/266740/NCBR/2015) Mgr Dariusz Włóka Autor jest stypendystą programu
Bardziej szczegółowoWapnowanie gleby po żniwach - wybierz dobry nawóz!
.pl https://www..pl Wapnowanie gleby po żniwach - wybierz dobry nawóz! Autor: Małgorzata Srebro Data: 5 czerwca 2018 Okres pożniwny to idealny czas na wapnowanie gleby. Na efektywność tego zabiegu, oprócz
Bardziej szczegółowoAKTYWNOŚĆ DEHYDROGENAZ I INWERTAZY W GLEBIE RDZAWEJ LEŚNEJ W OKOLICY ZAKŁADÓW AZOTOWYCH ANWIL WE WŁOCŁAWKU
Proceedings of ECOpole Vol. 2, No. 1 200 Jan KOPER 1, Anna PIOTROWSKA 1 i Anetta SIWIK-ZIOMEK 1 AKTYWNOŚĆ DEHYDROGENAZ I INWERTAZY W GLEBIE RDZAWEJ LEŚNEJ W OKOLICY ZAKŁADÓW AZOTOWYCH ANWIL WE WŁOCŁAWKU
Bardziej szczegółowoNOWOCZESNA TECHNOLOGIA DLA GLEBY, ROŚLIN I ZWIERZĄT
NOWOCZESNA TECHNOLOGIA DLA GLEBY, ROŚLIN I ZWIERZĄT Prusice 25.06.2014r. Nowoczesna technologia dla gleby, roślin i zwierząt poprawa żyzności gleb i aktywizacja naturalnych procesów fizjologicznych uzdatnianie
Bardziej szczegółowoZleceniodawca: Eco Life System Sp. z o. o., ul. Królewiecka 5 lok. 3, 11-700 Mrągowo
UNIWERSYTET PRZYRODNICZY WE WROCŁAWIU INSTYTUT INŻYNIERII ŚRODOWISKA Sprawozdanie z wykonania monitoringu jakości wody i osadów dennych w zbiorniku wodnym w miejscowości Modła - gmina Jerzmanowa, przed
Bardziej szczegółowoJadwiga Furczak. Katedra Mikrobiologii Rolniczej, Akademia Rolnicza ul. Leszczyńskiego 7, Lublin
Acta Agrophysica, 2006, 8(4), 815-824 AKTYWNOŚĆ BIOCHEMICZNA GLEBY PŁOWEJ POD SOJĄ UPRAWIANĄ W RÓśNYCH SYSTEMACH Jadwiga Furczak Katedra Mikrobiologii Rolniczej, Akademia Rolnicza ul. Leszczyńskiego 7,
Bardziej szczegółowoRozdział IX Siedliska przyrodnicze obszary wskazane do pomocy finansowej z tytułu dopłat rolno środowiskowych.
Rozdział IX Siedliska przyrodnicze obszary wskazane do pomocy finansowej z tytułu dopłat rolno środowiskowych. Na obszarze gminy Poświętne znajduje się wiele powierzchni siedlisk przyrodniczych kwalifikujących
Bardziej szczegółowoŚrodowiskowe skutki zakwaszenia gleb uprawnych. Witold Grzebisz Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Środowiskowe skutki zakwaszenia gleb uprawnych Witold Grzebisz Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Tematyka wykładu 1. Zakwaszenie gleb - podłoże zjawiska. 2. Zakwaszanie gleb istota zjawiska. 3. Pierwotne
Bardziej szczegółowoNawożenie borówka amerykańska
Nawożenie borówka amerykańska Borówka amerykańska Jeśli borykasz się z problemem nawożenia borówki jak i jagody kamczackiej napisz do nas. Przygotujemy odpowiednie zalecenia nawozowe na dowolny okres roku
Bardziej szczegółowoKarolina Falkowska*, Tadeusz Filipek**
Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 40, 2009 r. Karolina Falkowska*, Tadeusz Filipek** Dynamika zmian zawartości azotu mineralnego w wierzchniej warstwie gleb rejonu oddziaływania Zakładów Azotowych
Bardziej szczegółowoPrawo chroniące środowisko w obszarze rolnictwa
Prawo chroniące środowisko w obszarze rolnictwa A A 1. Wstęp Prawo ochrony środowiska tworzą akty prawne o różnej randze. Najwyższym z nich jest Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, uchwalona w 1997
Bardziej szczegółowoNauka Przyroda Technologie
Nauka Przyroda Technologie ISSN 1897-782 http://www.npt.up-poznan.net Dział: Rolnictwo Copyright Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu 21 Tom 4 Zeszyt 6 MAŁGORZATA NATYWA 1, KATARZYNA AMBROŻY
Bardziej szczegółowoINNOWACYJNY SPOSÓB WAPNOWANIA PÓL
Ekograncali Activ INNOWACYJNY SPOSÓB WAPNOWANIA PÓL Większość gleb użytkowanych w Polsce znajduje się na utworach polodowcowych, bogatych w piaski i iły. Naturalne ph tych utworów jest niskie. Dobór właściwego
Bardziej szczegółowoIUNG-PIB Puławy S. MARTYNIUK, M. KOZIEŁ, K. JOŃCZYK
Czy odmiany pszenicy ozimej uprawianej w systemie ekologicznym różnią się pod względem liczebności mikroorganizmów i aktywności enzymów biorących udział w przemianach fosforu w ryzosferze? S. MARTYNIUK,
Bardziej szczegółowoKsięgarnia PWN: Renata Bednarek, Helena Dziadowiec, Urszula Pokojska, Zbigniew Prusinkiewicz Badania ekologiczno-gleboznawcze
Księgarnia PWN: Renata Bednarek, Helena Dziadowiec, Urszula Pokojska, Zbigniew Prusinkiewicz Badania ekologiczno-gleboznawcze CZĘŚĆ PIERWSZA Podstawowe wiadomości o glebach. Gleby i procesy glebotwórcze
Bardziej szczegółowoOCHRONA BIORÓŻNORODNOŚCI DZIĘKI NAJLEPSZYM ROLNICZYM PRAKTYKOM ŚRODOWISKOWYM W ZAKRESIE NAWOŻENIA
OCHRONA BIORÓŻNORODNOŚCI DZIĘKI NAJLEPSZYM ROLNICZYM PRAKTYKOM ŚRODOWISKOWYM W ZAKRESIE NAWOŻENIA Lubań, 207 r. . Tak dużo nawozów jak jest to konieczne, tak mało jak to możliwe - nie ma innego racjonalnego
Bardziej szczegółowoTereny zdegradowane i rekultywowane możliwości ich zagospodarowania
Tereny zdegradowane i rekultywowane możliwości ich zagospodarowania Szczecin 2009 Recenzenci Prof. dr hab. Elżbieta Jolanta Bielińska dr hab. Marek Bury dr hab. Marzena Gibczyńska prof. ZUT Prof. dr hab.
Bardziej szczegółowoMożliwość zastosowania biowęgla w rolnictwie, ogrodnictwie i rekultywacji
Agnieszka Medyńska-Juraszek, Irmina Ćwieląg Piasecka, Magdalena Dębicka, Piotr Chohura, Cecylia Uklańska-Pusz, Wojciech Pusz 1, Agnieszka Latawiec, Jolanta Królczyk 2 1 Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Bardziej szczegółowoAKTYWNOŚĆ UREAZY W GLEBACH ANTROPOGENICZNIE WZBOGACONYCH W ZWIĄZKI SIARKI UREASE ACTIVITY IN SOILS ANTHROPOGENICALLY ENRICHED IN SULPHUR COMPOUNDS
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LIX NR 2 WARSZAWA 2008: 196-200 KATARZYNA SOŁEK-PODWIKA, KRYSTYNA CIARKOWSKA AKTYWNOŚĆ UREAZY W GLEBACH ANTROPOGENICZNIE WZBOGACONYCH W ZWIĄZKI SIARKI UREASE ACTIVITY IN SOILS
Bardziej szczegółowoZagadnienia. Ekologii Lasu 2015/2016
Zagadnienia z Ekologii Lasu 2015/2016 Spis ważniejszych zagadnień w ramach przedmiotu (rozszerzonego) EKOLOGIA LASU 1. EKOLOGIA OGÓLNA (wybrane zagadnienia) - Podstawowe pojęcia (ich znaczenie i wzajemne
Bardziej szczegółowoOstateczna postać długotrwałych zmian w określonych warunkach klimatyczno-geologicznych to:
WYDZIAŁ: GEOLOGII, GEOFIZYKI I OCHRONY ŚRODOWISKA KIERUNEK STUDIÓW: OCHRONA ŚRODOWISKA RODZAJ STUDIÓW: STACJONARNE I STOPNIA ROK AKADEMICKI 2014/2015 WYKAZ PRZEDMIOTÓW EGZAMINACYJNYCH: I. Ekologia II.
Bardziej szczegółowoANNALES. Stefania Jezierska-Tys, Klaudia Świca. Wpływ symulowanych kwaśnych opadów na aktywność mikrobiologiczną gleby
ANNALES UNIVERSITATIS VOL. LIX, Nr MARIAE LUBLIN * CURIE- S K Ł O D O W S K A POLONIA SECTIO E Katedra Mikrobiologii Rolniczej, Akademia Rolnicza w Lublinie ul. Leszczyńskiego, -69 Lublin, Poland Stefania
Bardziej szczegółowoObieg materii w skali zlewni rzecznej
OBIEG MATERII W ZLEWNI RZECZNEJ UJĘCIE BILANSOWE Zestawienie wartości depozycji atmosferycznej, traktowanej jako wejście do systemu zlewni oraz ładunku odprowadzanego poprzez odpływ korytowy pozwala wyróżnić
Bardziej szczegółowoWykorzystaniem biowęgla jako podłoża w produkcji szklarniowej ogórka i pomidora
Agnieszka Medyńska-Juraszek, Irmina Ćwieląg-Piasecka, Magdalena Dębicka 1, Piotr Chohura, Cecylia Uklańska Pusz 2 1 Instytut Nauk o Glebie i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu ul.
Bardziej szczegółowoKatedra Chemii Środowiska
Tematyka ćwiczeń: Katedra Chemii Środowiska Prowadzący wykłady: prof. dr hab. Wiera SĄDEJ Prowadzący ćwiczenia: dr hab. inż. Andrzej C. ŻOŁNOWSKI konsultacje: wtorek 9.00 10.30 prof. dr hab. Wiera SĄDEJ
Bardziej szczegółowoNajlepszy sposób zapewnienia zrównoważonego nawożenia
ajlepszy sposób zapewnienia zrównoważonego nawożenia Poznaj zalety nawozów ICL PKpluS awozy PKpluS zawierają w jednej granulce makroelementy: fosfor (P), potas (K) oraz siarkę (S), magnez (Mg) i wapń (Ca).
Bardziej szczegółowoZagospodarowanie pofermentu z biogazowni rolniczej
Zagospodarowanie pofermentu z biogazowni rolniczej ERANET: SE Bioemethane. Small but efficient Cost and Energy Efficient Biomethane Production. Biogazownie mogą być zarówno źródłem energii odnawialnej
Bardziej szczegółowoAKTYWNOŚĆ DEHYDROGENAZ GLEB TERENU BYŁEJ KOPALNI SIARKI GRZYBÓW DEHYDROGENASE ACTIVITY OF SOILS FROM THE FORMER SULPHUR MINE GRZYBÓW
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LVII NR 1/2 WARSZAWA 2006: 171-176 KATARZYNA SOŁEK-PODWIKA, KRYSTYNA CIARKOWSKA AKTYWNOŚĆ DEHYDROGENAZ GLEB TERENU BYŁEJ KOPALNI SIARKI GRZYBÓW DEHYDROGENASE ACTIVITY OF SOILS
Bardziej szczegółowoKodeks Dobrej Praktyki Rolniczej - 2002 -
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Ministerstwo Środowiska Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej - 2002 - Zespół redakcyjny: Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa 1. Doc. dr hab. Irena Duer 2. Prof.
Bardziej szczegółowoPrzez innowacyjność do sukcesu Nowe Technologie w uprawie rzepaku
Przez innowacyjność do sukcesu Nowe Technologie w uprawie rzepaku SPRAWNA GLEBA decydujący czynnik w uprawie Krzysztof Zachaj Białystok 15.01.2016 r. ROSAHUMUS nawóz organiczno-mineralny, Zawierający kwasy
Bardziej szczegółowoSTAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE NĘDZA
STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE NĘDZA Opracowanie wyników i sprawozdania z wykonanych badań
Bardziej szczegółowoDLACZEGO NIE POWINNO SIĘ SPRZEDAWAĆ I SPALAĆ SŁOMY. Zagospodarowanie resztek pożniwnych i poprawienie struktury gleby
DLACZEGO NIE POWINNO SIĘ SPRZEDAWAĆ I SPALAĆ SŁOMY Zagospodarowanie resztek pożniwnych i poprawienie struktury gleby Substancja organiczna po wprowadzeniu do gleby ulega przetworzeniu i rozkładowi przez
Bardziej szczegółowoOcena zastosowania geokompozytów sorbujących wodę w uprawie miskanta olbrzymiego i traw na podłożach rekultywacyjnych - raport
Ocena zastosowania geokompozytów sorbujących wodę w uprawie miskanta olbrzymiego i traw na podłożach rekultywacyjnych - raport dr Marta Pogrzeba dr Jacek Krzyżak dr hab. Grażyna Płaza Kierownik zadania:
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1186
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1186 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 7 Data wydania: 20 stycznia 2016 r. Nazwa i adres organizacji
Bardziej szczegółowoPotencjał metanowy wybranych substratów
Nowatorska produkcja energii w biogazowni poprzez utylizację pomiotu drobiowego z zamianą substratu roślinnego na algi Potencjał metanowy wybranych substratów Monika Suchowska-Kisielewicz, Zofia Sadecka
Bardziej szczegółowoOCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA
OCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA Wyniki badań odczynu gleby i zawartości makroelementów w próbkach gleby przedstawiono w tabelach zasobności gleby: Zestawienie zasobności gleby na obszarze
Bardziej szczegółowoPrzedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska
specjalność: Analityka i toksykologia środowiska I 1. 2. 3. podstawowe kierunkowe 124 Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska specjalnościowe 796 8 Organizmy modelowe w badaniach
Bardziej szczegółowoSiedliskowe uwarunkowania sukcesji roślinności na wypalonym torfowisku niskim Biele Suchowolskie
AUTOREFERAT ROZPRAWY DOKTORSKIEJ Siedliskowe uwarunkowania sukcesji roślinności na wypalonym torfowisku niskim Biele Suchowolskie Marcin Sulwiński Zakład Ekologii Roślin i Ochrony Środowiska, Wydział Biologii,
Bardziej szczegółowoZespół Szkół Nr3 im. Władysława Grabskiego w Kutnie
Zespół Szkół Nr3 im. Władysława Grabskiego w Kutnie Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych zajęć edukacyjnych ( kształcenie zawodowe)
Bardziej szczegółowoHodowanie sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) na glebach drobnoziarnistych jest nieracjonalne
Hodowanie sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) na glebach drobnoziarnistych jest nieracjonalne Piotr Sewerniak Katedra Gleboznawstwa i Kształtowania Krajobrazu Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Bardziej szczegółowoPrzedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska
specjalność: Analityka i toksykologia środowiska I 1. 2. 3. podstawowe kierunkowe 1 Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska specjalnościowe 556 11 Analityka substancji toksycznych
Bardziej szczegółowokierunek: Ochrona Środowiska studia niestacjonarne II stopnia realizacja od roku akad. 2017/2018 ECTS w semestrze Przedmioty podstawowe
specjalność: Analityka i toksykologia środowiska I podstawowe kierunkowe 110 Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska specjalnościowe 344 11 Analityka substancji toksycznych w środowisku
Bardziej szczegółowoOcena stanu / potencjału ekologicznego, stanu chemicznego i ocena stanu wód rzecznych.
Ocena stanu jednolitych części powierzchniowych wód płynących (w tym zbiorników zaporowych) w 2013 roku, z uwzględnieniem monitoringu w latach 2011 i 2012. Zgodnie z zapisami Ramowej Dyrektywy Wodnej podstawowym
Bardziej szczegółowoPrzedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska
specjalność: Analityka i toksykologia środowiska 1. 2. 3. 4. w. w. w. w. aud. lab. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska 8 Organizmy modelowe w badaniach toksykologicznych 10
Bardziej szczegółowoWPŁYW CZYNNIKÓW AGRO-EKOLOGICZNYCH NA WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE GLEBY W SADZIE JABŁONIOWYM
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLVII SUPL. WARSZAWA 1996: 23-30 TERESA KOZANECKA, MARIAN KĘPKA WPŁYW CZYNNIKÓW AGRO-EKOLOGICZNYCH NA WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE GLEBY W SADZIE JABŁONIOWYM K atedra G leboznaw stw a
Bardziej szczegółowoO/100 g gleby na rok, czyli około 60 kg K 2
POTAS niezbędny składnik pokarmowy rzepaku kształtujący wielkość i jakość plonu Potas w glebach Całkowita zawartość potasu w glebach wynosi od 0,1 do 3 % i z reguły jest tym niższa, im gleba jest lżejsza.
Bardziej szczegółowoPRODUKTYWNOŚĆ WIELOLETNICH PLANTACJI ENERGETYCZNYCH W POLSCE
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 2/2008 Włodzimierz Majtkowski, Gabriela Majtkowska Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin Krajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych Ogród Botaniczny w Bydgoszczy PRODUKTYWNOŚĆ
Bardziej szczegółowoAKTYWNOŚĆ ENZYMÓW BIORĄCYCH UDZIAŁ W MINERALIZACJI AZOTU ORGANICZNEGO W GLEBIE POD RÓśNYMI ROŚLINAMI
Acta Agrophysica, 2006, 7(4), 1035-1041 AKTYWNOŚĆ ENZYMÓW BIORĄCYCH UDZIAŁ W MINERALIZACJI AZOTU ORGANICZNEGO W GLEBIE POD RÓśNYMI ROŚLINAMI Andrzej I. Wyczółkowski, Małgorzata Dąbek-Szreniawska, Andrzej
Bardziej szczegółowoLEPSZE WARUNKI WZROSTU DLA ROŚLIN
PODŁOŻA OGRODNICZE Z MIKROORGANIZMAMI LEPSZE WARUNKI WZROSTU DLA ROŚLIN Każdy amator ogrodnictwa wie, że obok odpowiedniej dla danej rośliny ekspozycji na słońce i konieczności regularnego podlewania,
Bardziej szczegółowoODDZIAŁYWANIE NAWOŻENIA AZOTOWEGO NA PLON I SKŁAD CHEMICZNY KALAREPY. Wstęp
Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu CCCLXXXIII (2007) JÓZEF NURZYŃSKI, KATARZYNA DZIDA, LIDIA NOWAK ODDZIAŁYWANIE NAWOŻENIA AZOTOWEGO NA PLON I SKŁAD CHEMICZNY KALAREPY Z Katedry Uprawy i Nawożenia
Bardziej szczegółowoFUNKCJE GLEBY POJĘCIA ŻYZNOŚCI, ZASOBNOŚCI I URODZAJNOŚCI
POJĘCIA ŻYZNOŚCI, ZASOBNOŚCI I URODZAJNOŚCI W rozumieniu, obecnym od wieków w literaturze, naturalną funkcją gleb jest tworzenie przestrzeni życiowej dla organizmów, w tym przestrzeni korzenienia się roślin.
Bardziej szczegółowoPrzedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska
specjalność: Analityka i toksykologia środowiska I rok II rok Wymiar godzin 1. 2. 3. 4. podstawowe kierunkowe 78 Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska specjalnościowe 504 9 Organizmy
Bardziej szczegółowoPrzedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska
specjalność: Analityka i toksykologia środowiska I rok II rok Wymiar godzin 1. 2. 3. 4. podstawowe kierunkowe 124 Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska specjalnościowe 866 9
Bardziej szczegółowoSpis treści - autorzy
Przedmowa Chemia rolna jest odrębną dyscypliną nauki utworzoną w połowie XIX w., która ukształtowała się wraz z opublikowaniem pierwszych podręczników z zakresu nawożenia oraz rozpoczęciem eksploatacji
Bardziej szczegółowoGeneza, właściwości i przestrzenne zróżnicowanie gleb w Polsce
Company LOGO Geneza, właściwości i przestrzenne zróżnicowanie gleb w Polsce Marcin Świtoniak Gleba Gleba - integralny składnik wszystkich ekosystemów lądowych i niektórych płytkowodnych utworzony w powierzchniowych
Bardziej szczegółowoProgram zajęć: Przedmiot CHEMIA ROLNA Kierunek: Rolnictwo (studia niestacjonarne) II rok Wykładowca: prof.dr hab. Józefa Wiater Zaliczenie
Program zajęć: Przedmiot CHEMIA ROLNA Kierunek: Rolnictwo (studia niestacjonarne) II rok Zaliczenie przedmiotu: zaliczenie z oceną TEMATY WYKŁADÓW 20 godzin 1.Definicja chemii rolnej, gleba jako środowisko
Bardziej szczegółowoGospodarstwa rolne z obszarów o szczególnie dużej cenności przyrodniczej na tle gospodarstw pozostałych
Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy Gospodarstwa rolne z obszarów o szczególnie dużej cenności przyrodniczej na tle gospodarstw pozostałych Marek Zieliński
Bardziej szczegółowoCzy można budować dom nad klifem?
Przyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej [PUGP] Ćwiczenie 1 zagadnienia wprowadzające do informacji o środowisku przyrodniczym Zagadnienia wprowadzające czyli przypomnienie - po trochę o wszystkim
Bardziej szczegółowoph roztworu (prawie) się nie zmieniło. Zawiesina soi ma ph obojętne (lekko kwaśne). Zapach nie zmienił się.
Ureaza - dodatek krajowy 1. Odniesienie do podstawy programowej (starej) Kształcenie w zakresie podstawowym Odżywianie się człowieka - budowa i funkcja układu pokarmowego, główne składniki pokarmowe i
Bardziej szczegółowoUBOŻENIE GLEB TORFOWO-MURSZOWYCH W SKŁADNIKI ZASADOWE CZYNNIKIEM WPŁYWAJĄCYM NA WZROST STĘŻENIA RWO W WODZIE GRUNTOWEJ
INSTYTUT TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY W FALENTACH Zakład Doświadczalny w Biebrzy UBOŻENIE GLEB TORFOWO-MURSZOWYCH W SKŁADNIKI ZASADOWE CZYNNIKIEM WPŁYWAJĄCYM NA WZROST STĘŻENIA RWO W WODZIE GRUNTOWEJ Jacek
Bardziej szczegółowoSzanse wynikające z analiz glebowych
Szanse wynikające z analiz glebowych Zima dla rolników to pora planowania następnego sezonu uprawowego. Po wyborze rośliny jaka zostanie wysiana na polu, myślimy jak zapewnić jej optymalne warunki by uzyskać
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE
OZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE WPROWADZENIE Przyswajalność pierwiastków przez rośliny zależy od procesów zachodzących między fazą stałą i ciekłą gleby oraz korzeniami roślin. Pod względem stopnia
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1651
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1651 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 2 Data wydania: 30 lipca 2018 r. Nazwa i adres LABSTAR MATEUSZ
Bardziej szczegółowoZasobność gleby. gleba lekka szt./ % /810,64 0/0 107/15 332/47 268/38 0/0 16/29 0/0 3/19 0/0 13/81 0/0. szt./ %
OCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA Wyniki badań makro- i mikroelementów przedstawiono w tabelach zasobności gleby ( Zestawienie zasobności gleby na terenie gminy Kuźnia Raciborska i w Zestawieniu
Bardziej szczegółowoArkadiusz TELESIŃSKI*, Daniel MUSIK*, Beata SMOLIK*, Dariusz KŁÓDKA*, Martyna ŚNIOSZEK*, Justyna SZYMCZAK*, Ewelina GRABCZYŃSKA*, Helena ZAKRZEWSKA*
Słowa kluczowe: gleba, emisje przemysłowe, fluor aktywność enzymatyczna, ekosystemy leśne Arkadiusz TELESIŃSI*, aniel MUSI*, Beata SMOLI*, ariusz ŁÓA*, Martyna ŚNIOSZE*, Justyna SZYMCZA*, Ewelina GRABCZYŃSA*,
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1633
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1633 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 4 Data wydania: 15 marca 2019 r. Nazwa i adres AB 1633 PRZEDSIĘBIORSTWO
Bardziej szczegółowoWPŁYW POŻARU W NADLEŚNICTWIE RUDY RACIBORSKIE NA AKTYWNOŚĆ ENZYMATYCZNĄ GLEB
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LIII NR 3/4 WARSZAWA 2002: 97-104 GRAŻYNA OLSZOWSKA WPŁYW POŻARU W NADLEŚNICTWIE RUDY RACIBORSKIE NA AKTYWNOŚĆ ENZYMATYCZNĄ GLEB THE INFLUENCE OF FOREST FIRE IN RUDY RACIBORSKIE
Bardziej szczegółowoEkologiczne aspekty w biotechnologii Kod przedmiotu
Ekologiczne aspekty w biotechnologii - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ekologiczne aspekty w biotechnologii Kod przedmiotu 13.4-WB-BTD-EAB-W-S14_pNadGenNH5UM Wydział Kierunek Wydział
Bardziej szczegółowoOCENA AGRESYWNOŚCI I KOROZJI WOBEC BETONU I STALI PRÓBKI WODY Z OTWORU NR M1 NA DRODZE DW 913
Mysłowice, 08.03.2016 r. OCENA AGRESYWNOŚCI I KOROZJI WOBEC BETONU I STALI PRÓBKI WODY Z OTWORU NR M1 NA DRODZE DW 913 Zleceniodawca: GEOMORR Sp. j. ul. Chwałowicka 93, 44-206 Rybnik Opracował: Specjalista
Bardziej szczegółowoEkologiczna ścieżka edukacyjna
Ekologiczna ścieżka edukacyjna Lp. Treści ogólne Treści szczegółowe Osiągnięcia przedmiot klasa 1. Ekonomiczne i społeczne aspekty Uczeń potrafi: związków między człowiekiem i jego działalnością a środowiskiem.wartość
Bardziej szczegółowoFizyczne działanie kwasów humusowych: poprawa napowietrzenia (rozluźnienia) gleby. poprawa struktury gleby (gruzełkowatość) zwiększona pojemność wodna
Szkolenie Ogrodnicze ProCam Polska Fizyczne działanie kwasów humusowych: poprawa napowietrzenia (rozluźnienia) gleby poprawa struktury gleby (gruzełkowatość) zwiększona pojemność wodna zapobieganie erozji
Bardziej szczegółowoNawożenie sadów i plantacji jagodowych. Jacek Filipczak Instytut Ogrodnictwa
Nawożenie sadów i plantacji jagodowych Jacek Filipczak Instytut Ogrodnictwa 9 grudzień 2016 Kryteria diagnostyczne Analiza gleby. Analiza liści. Wizualna ocena roślin. Analiza gleby Oznaczenie odczynu
Bardziej szczegółowoEKOLOGIA. Sukcesja ekologiczna. Sukcesja. 1. Sukcesja ekologiczna 2. Hipoteza Gai
EKOLOGIA 1. Sukcesja ekologiczna 2. Hipoteza Gai 1/20 Sukcesja ekologiczna Proces prowadzący do powstania stabilnego ekosystemu, pozostającego w równowadze ze środowiskiem, osiąganym przez maksymalne możliwe
Bardziej szczegółowo