ŚW. ANDRZEJA BOBOLI. Pismo poświęcone życiu chrześcijańskiemu. ROK XXIV NR 7-8 ( ) WARSZAWA Lipiec/Sierpień 2013

Transkrypt

1 SANKTUARIUM ŚW. ANDRZEJA BOBOLI Pismo poświęcone życiu chrześcijańskiemu ROK XXIV NR 7-8 ( ) WARSZAWA Lipiec/Sierpień 2013

2 fot. Maciej Gliński Targi Wydawców Katolickich 2013 roku

3 Od redakcji Najważniejszym tematem są uroczystości związane z 75-leciem kanonizacji i sprowadzenia trumny z relikwiami św. Andrzeja Boboli do Warszawy. Na uroczystości te składały się: Msza święta koncelebrowana w naszym Sanktuarium przez Księży Biskupów Metropolii Warszawskiej pod przewodnictwem Ks. Kardynała Kazimierza Nycza oraz procesja z relikwiami naszego Patrona w Święto Dziękczynienia. Kronikę tej procesji przedstawiamy na barwnych stronach wewnątrz numeru. Zamieszczamy opis parafialnej pielgrzymki do Rzymu związanej z tymi rocznicami. Piszemy o Henryku Sławiku, bohaterze trzech narodów, którego działalność w czasie drugiej wojny światowej jest mało znana w naszym kraju. Sygnalizujemy ukazanie się nowej książki o. Marka Sokołowskiego SJ pt. Żyć nie byle jak. Wspominamy panią Grażynę Marię Słowikowską, wielce zasłużoną dla naszej Parafii, i proboszcza Feliksa Dziadczyka SJ, którzy odeszli do Pana, a ponadto sługę Bożego o. Władysława Wiącka SJ. Przypominamy Redukcje jezuickie ważny epizod w historii tego Towarzystwa W numerze Procesja z relikwiami św. Andrzeja Boboli w Święto Dziękczynienia Przybycie relikwii św. Andrzeja Boboli do Warszawy w 1938 roku Pielgrzymka do Włoch z okazji 75. rocznicy kanonizacji św. Andrzeja Boboli kwietnia 2013 roku Uroczystość św. Andrzeja Boboli Patrona Polski Na pierwszej stronie okładki: Trumna z relikwiami św. Andrzeja Boboli na lawecie podczas procesji do Świątyni Opatrzności Bożej w dniu Święta Dziękczynienia. Fot. M. Gliński SANKTUARIUM ŚW. ANDRZEJA BOBOLI Pismo poświęcone życiu chrześcijańskiemu Wydawca: Parafia św. Andrzeja Boboli, ul. Rakowiecka 61, Warszawa. Redaguje zespół: ks. Waldemar Borzyszkowski SJ (tel ), Barbara Andrzejewska, Maciej Gliński ks. Aleksander Jacyniak SJ ks. Krzysztof Ołdakowski SJ Piotr Ostrowski, Maria Rzeźnicka Maryla Topczewska-Metelska, Barbara Zdanowska Adres Redakcji: ul. Rakowiecka 61, Warszawa. Druk: Zakład Poligraficzny Oja Kontakt: parakow@jezuici.pl, Rzymskokatolicka Parafia św. Andrzeja Boboli, Warszawa, ul. Rakowiecka 61 Konto: PBH S.A. O/Warszawa Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych; zastrzega sobie prawo skracania i adiustacji tekstów oraz zmian tytułów w tekstach. Dziękujemy za ofiary składane na pokrycie kosztów druku pisma. ISSN Pismo jest dostępne na stronie internetowej Sanktuarium Narodowego i Parafii św. Andrzeja Boboli, patrona Polski, Redukcje jezuickie Nasze lektury. Rewolucja genderowa Nasze lektury. Żyć nie byle jak Henryk Sławik, bohater trzech narodów Targi Wydawców Katolickich Odszedł do Pana o. Feliks Dziadczyk SJ Wspomnienie o Grażynie Marii Słowikowskiej Słuchane dwojgiem uszu Sługa Boży o. Władysław Wiącek SJ Z życia Parafii 3

4 Procesja z relikwiami św. Andrzeja Boboli w Święto Dziękczynienia Uroczystość zaplanowano z okazji VI Dnia Dziękczynienia i dla uczczenia 75. rocznicy kanonizacji św. Andrzeja Boboli. W sobotę wieczorem, 1 czerwca 2013 roku, pożegnaliśmy na okres jednej doby relikwie naszego Patrona. Zostały przewiezione, w asyście policjantów na motocyklach, do Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej na Starym Mieście. W niedzielę rano umieszczono srebrną trumnę z ciałem św. Andrzeja Boboli na artyleryjskiej lawecie, a następnie przewieziono na plac Piłsudskiego, skąd wyruszyła procesja na Pola Wilanowskie, do Świątyni Opatrzności Bożej, z udzia- Fot. M. Gliński łem Metropolity Warszawskiego Kazimierza Kardynała Nycza i tysięcy wiernych z Warszawy i całej Polski, a wśród nich bardzo liczne delegacje górali, górników wraz z orkiestrami. W procesji uczestniczył także biskup pomocniczy Tadeusz Pikus, nasz proboszcz o.waldemar Borzyszkowski SJ, liczni księża i seminarzyści, a także o. Aleksander Jacyniak SJ rektor Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej, prowadzący modlitwy, w których idący wierni mogli uczestniczyć, gdyż otrzymali specjalnie na tą okoliczność przygotowane modlitewniki. W czasie pielgrzymki różne osoby składały świadectwa o otrzymanych łaskach za pośrednictwem św. Andrzeja Boboli. Przy Belwederze hołd relikwiom oddał prezydent Bronisław Komorowski, nawiązując do gestu prezydenta Ignacego Mościckiego, który witał w tym miejscu relikwie św. Andrzeja Boboli w 1938 roku, po ich sprowadzeniu z Rzymu. Prezydent, zwracając się do zebranych, powiedział, między innymi, że jest to spotkanie symboliczne, ponieważ patron polskiej niepodległości, św. Andrzej Bobola, staje dziś przy pomniku Marszałka Józefa Piłsudskiego, twórcy tej niepodległości. Uczestniczymy w tym wydarzeniu, by podkreślić naszą wdzięczność wszystkim zasłużonym dla tej wolności. Chcemy okazać wdzięczność tym, którzy ofiarą i pracą dwukrotnie przyczynili się do naszej wolności. Chcemy okazać naszą wdzięczność także Opatrzności Bożej, wierząc, że to istotny element sprzyjający utrzymaniu polskich marzeń i nadziei. Dla mnie chrześcijaństwo jest źródłem optymizmu i radości. Jest źródłem postaw, które budują. Jestem pewien, że możemy zanieść do Świątyni Opatrzności same dobre myśli i radosne intencje, bo możemy dziś znowu dziękować za wolność i za dobre perspektywy, które stoją przed Polską. Możemy dziękować za własne rodziny, ale nie powinniśmy na tym poprzestawać. Zdolność do dziękowania to cząstka naszej kultury, naszej polskiej duszy. Przecież nieprzypadkowo uczymy własne dzieci mówić «dziękuję». Powinniśmy także samych siebie uczyć okazywania wdzięczności Panu Bogu, Ojczyźnie, sobie nawzajem, a nawet samym sobie za wytrwałość, osiągnięcia i za to, że jesteśmy razem. Dziękuję za piękną myśl procesję dziękczynienia, która już po raz kolejny idzie ulicami Warszawy. Po dotarciu procesji do Świątyni Opatrzności Bożej, trumnę z relikwiami wniesiono przed ołtarz ustawiony przed budującą się Świątynią. Witając zgromadzonych, kard. Kazimierz Nycz powiedział, że podczas liturgii szczególne modlitwy zanoszone będą za rodziny, które są fundamentem Ojczyzny. Mszy św. przewodniczył abp Gerhard Ludwig Müller prefekt Kongregacji Nauki Wiary, koncelebrowało ją kilkudziesięciu biskupów oraz księży. W czasie homilii Arcybiskup powiedział, między innymi: Dziękujmy za dowody Bożej Opatrzności, za wielkość Bożej miłości, nawet gdy pokor- Fot. M. Gliński 4

5 na świadomość podpowiada nam, jak setnikowi z Ewangelii, że nie jesteśmy tego godni. Szczególną wdzięczność powinniśmy wyrażać za danych nam świadków wiary: św. Andrzeja Bobolę, męczennika i człowieka o niezwykłym misyjnym zapale. Siedemdziesiąt pięć lat temu został ogłoszony świętym Andrzej Bobola. Ten jezuita, gorliwy misjonarz i kaznodzieja, posłuszny głosowi Pana, odczytał swe życiowe zadanie: być świadkiem Bożej Opatrzności wśród ludzi. Całym swym sercem kochał Boga i rozumiał potrzebę ewangelicznego radykalizmu. Wielki był jego zapał ewangelizacyjny! Sprawozdania wizytatorów zakonnych donosiły o niesamowitych owocach kapłańskiej posługi. Święty Andrzej Bobola ukochał Kościół, który jest Mistycznym Ciałem Chrystusa. Z odwagą stawiał czoła prześladowcom, którzy domagali się, by wyrzekł się wiary i miłości do Chrystusa i do Kościoła. Z mocą mówił do dowódcy oprawców: Moja wiara prowadzi do zbawienia. Nawróćcie się! Poddano go strasznym torturom. Przeszkadzało im, że był księdzem. Oddał życie za Chrystusa i za Kościół. Opatrzność Boża dała w jego osobie Kościołowi i Polsce wzór wierności i zawierzenia. Dziękujemy za bł. Jana Pawła II, który ukazując krzyż Jezusa, wołał: Nie lękajcie się. Otwórzcie drzwi Chrystusowi, oraz za Sługę Bożego kard. Stefana Wyszyńskiego, który uczył nas, że całe nasze życie jest tyle warte, ile jest w nim miłości. Święci ludzie wyrastali na takich w rodzinie, dlatego potrzeba mądrych decyzji i ustanowienia praw wspierających rodzinę. W obecnych czasach trzeba bardzo bronić godności i świętości rodziny związku jednego mężczyzny z jedną kobietą, a zadanie to spoczywa na wszystkich wierzących. Nie ma miłości na próbę! Nie ma małżeństwa na próbę! I nie ma rodziny na próbę, bo nie ma życia na próbę! Także dziś, w dobie neopogaństwa i antyklerykalizmu, których przedstawiciele atakują Kościół 5

6 Przybycie relikwii św. Andrzeja Boboli do Warszawy w 1938 roku Przedstawiamy fragment dziejów relikwii od momentu ich przybycia do Warszawy w czerwcu 1938 roku, opisane przez ks. dr Aleksandra Jacyniaka SJ Fot. M. Gliński i pasterzy Kościoła, Polska nie może ulec tym tendencjom i prądom. Aby zachować swą historyczną tożsamość, musi przeciwstawić się ideologii materialistycznej! Musi kultywować swoją wierność historii, w którą wpisane jest wielkie dziedzictwo chrześcijaństwa! Piękne są słowa waszego hymnu narodowego: «Jeszcze Polska nie zginęła, póki my żyjemy»... Dziś, z wdzięcznością wobec Polski, dopowiadamy: «Jeszcze Europa nie zginęła, póki my wierzymy, ufamy i kochamy». Po Ewangelii Metropolita Warszawski odczytał uroczysty Akt Zawierzenia i Dziękczynienia. Wśród wielu złożonych darów górnicy z kopalń Brzeszcze i Halemba przynieśli kopię czarnej monstrancji, wykonanej z węgla kamiennego, a członkowie Związku Podhalan w Polsce kopię berła Matki Bożej Ludźmierskiej berło to uznano za znak, że kardynał Karol Wojtyła wybrany zostanie papieżem, bo podczas uroczystości koronacji Matki Bożej odpadło ono od figury, a pochwycił go ówczesny biskup Karol Wojtyła. Po Eucharystii abp Henryk Hoser, ordynariusz warszawsko-praski, podziękował kard. Nyczowi za 25 lat posługi biskupiej. Dziękując za życzenia, Metropolita Warszawski dziękował także wszystkim za udział w uroczystościach oraz za wspieranie budowy Świątyni Opatrzności Bożej. Ponadto dodał, że ma nadzieję, iż w 2016 roku będziemy mogli obchodzić Święto Dziękczynienia w gotowych wnętrzach Świątyni. Następnie w procesji relikwie św. Andrzeja Boboli wniesiono do Panteonu Wielkich Polaków, gdzie do godz wierni mogli oddać im hołd, a także w Dolnym Kościele między innymi obejrzeć przygotowaną wystawę z okazji 75. rocznicy kanonizacji św. Andrzeja Boboli. Następnie licznie zgromadzeni mieszkańcy Warszawy i goście, w tym wiele rodzin z dziećmi, mogli wziąć udział w koncertach i zabawach na wolnym powietrzu. Redakcja Do stolicy pociąg z relikwiami dotarł o godz , witany przez naczelnego wodza Rydza Śmigłego, wicepremiera Eugeniusza Kwiatkowskiego, marszałka Senatu i wicemarszałka Sejmu, ministrów, podsekretarzy stanu, prezesa NIK-u, licznych generałów, wyższych urzędników państwowych, prezydium miasta z prezydentem Starzyńskim, wyższe uczelnie z ich rektorami, członków zakonów i zgromadzeń zakonnych, duchowieństwo oraz biskupów z ks. kardynałem Kakowskim na czele, i przez rzesze warszawiaków. W Kurierze Warszawskim napisano: Odnosiło się wrażenie, że cała katolicka Warszawa wyległa na ulice, by powitać i oddać hołd Świętemu Męczennikowi. Po odśpiewaniu hymnu polskiego umieszczono relikwiarz z relikwiami na specjalnie na ten cel skonstruowanym rydwanie, na którym wieziono je Alejami Jerozolimskimi, Nowym Światem i Krakowskim Przedmieściem. Wzdłuż trasy pochodu, poczynając od Nowego Światu, ustawiły się niezliczone poczty sztandarowe organizacji społecznych, robotniczych, zawodowych, szkolnych, korporacji akademickich i bractw religijnych. Na placu Zamkowym prawdziwy las sztandarów pochylał się przed trumną św. Patrona Polski. Pochodowi towarzyszyły dźwięki dzwonów wszystkich kościołów stolicy. O godz. 6

7 20.00 przed drzwiami Katedry św. Andrzej, obecny w znaku swych relikwii, został przywitany przez arcybiskupa warszawskiego, ks. kardynała Kakowskiego. W centralnej nawie Katedry przed prezbiterium ustawiono specjalne podium ołtarzowe, na którym umieszczono relikwie. Przez całą sobotę 18 czerwca do relikwii przybywały rzesze warszawiaków. Natomiast w niedzielę, 19 czerwca, w ich obecności została odprawiona Msza św. pontyfikalna w obecności Prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego, który ofiarował św. Andrzejowi swój Złoty Krzyż Niepodległości z mieczami. Do dziś można go oglądać wśród wot ofiarowanych świętemu w Muzeum przy Sanktuarium świętego na warszawskim Mokotowie. Po niej na specjalnym rydwanie trumna z relikwiami została przewieziona w uroczystej procesji do kaplicy Jezuitów przy ul. Rakowieckiej, gdzie z przerwą wojenną przebywa do dziś. Pielgrzymka do Włoch z okazji 75. rocznicy kanonizacji św. Andrzeja Boboli kwietnia 2013 roku W ramach obchodów 75-lecia kanonizacji św. Andrzeja Boboli została zorganizowana licząca 40 uczestników pielgrzymka autokarowa do Włoch, która rozpoczęła się Mszą św. w Jego Narodowym Sanktuarium na warszawskim Mokotowie w dniu 13 kwietnia 2013 r. o godz Już w pierwszym dniu naszego pielgrzymowania zapoznaliśmy się z tą wyjątkową postacią za pośrednictwem filmu Duszochwat w reżyserii Krzysztofa Żurowskiego. Potem w trakcie naszego autokarowego przemieszczania się nie zabrakło świadectw odnoszących się do tego, jak kiedyś i dziś działał i działa św. Andrzej Bobola. Na całej trasie pielgrzymki towarzyszyły nam także Jego relikwie cząstkowe, znajdujące się na pokładzie samolotu, którym zmierzała polska delegacja na uroczystości katyńskie 10 kwietnia 2010 roku. Na pierwszy nocleg zatrzymaliśmy się w Tarvisio na północy Włoch, skąd ruszyliśmy do Padwy, oglądając po drodze film fabularny poświęcony św. Antoniemu Padewskiemu. W Padwie nawiedziliśmy Sanktuarium św. Antoniego i Bazylikę św. Justyny z grobem św. Łukasza Ewangelisty. Następnym punktem był Asyż z miejscami związanymi ze św. Franciszkiem i św. Klarą: Bazylika św. Franciszka, kościół św. Klary, katedra, kościół św. Damiana, świątynia zbudowana na miejscu, gdzie stał dom św. Franciszka oraz słynna Porcjunkula, usytuowana u podnóża Asyżu. Następnie udaliśmy się do Rzymu, oglądając w drodze film fabularny o św. Franciszku z Asyżu Brat słońce, siostra księżyc w reżyserii Franco Zefirellego oraz film dokumentalny o samym Asyżu. W Rzymie w ciągu trzech dni, korzystając m. in. z autobusu turystycznego zorganizowanego przez Rzymskie Dzieło Pielgrzymkowe i publiczne środki lokomocji, nawiedziliśmy wszystkie bazyliki większe i Kościół il Gesù, w którym od maja 1924 roku przebywały integralne relikwie św. Andrzeja Boboli. To w tej świątyni odbyły się uroczystości dziękczynne za Jego kanonizację i stamtąd Jego doczesne szczątki wyruszyły 8 czerwca 1938 roku, najpierw procesjonalnie na rzymski Dworzec Termini, a stamtąd pociągiem do Warszawy, trasą wiodącą przez Słowenię, Węgry, Czechosłowację, zatrzymując się w Polsce w Czechowicach-Dziedzicach, Oświęcimiu, Krakowie, Katowicach, Poznaniu, Kaliszu, Sieradzu, Łodzi Kaliskiej i Sochaczewie. W Rzymie nawiedziliśmy także Kościół św. Ignacego, Coloseum, Forum Romanum, Kapitol, Panteon, Kościół Quo Vadis Domine, Katakumby św. Domitylli, Piazza Navona i Kwirynał. Nie mogło zabraknąć oczywiście wizyty w Colleggio del Gesù 7

8 i Mszy św. w pokojach św. Ignacego Loyoli oraz sycenia się panoramą Rzymu z tarasu Kolegium Bellarminum. Niektórzy obejrzeli także Muzea Watykańskie, nawiedzili watykański kościół parafialny pod wezwaniem św. Anny oraz dotarli do Placu Hiszpańskiego i znajdujących się tam wspaniałych schodów. Nie zabrakło oczywiście zakupów w najtańszych rzymskich sklepach z dewocjonaliami Soprani i Comandini. Centralnym punktem pielgrzymki był udział w audiencji generalnej na Placu Św. Piotra, która odbywała się dokładnie w dniu 75. rocznicy kanonizacji św. Andrzeja Boboli. Przybyło na nią około 100 tysięcy pielgrzymów i turystów. Prawie cały Plac św. Piotra był zapełniony. Niejednokrotnie bywałem na audiencjach środowych za pontyfikatu Jana Pawła II, które odbywały się także na Placu Św. Piotra, ale takich tłumów na tego typu spotkaniach tam nigdy nie było. Świadczy to o niezwykłej popularności papieża Franciszka. Już na 50 minut przed oficjalnym rozpoczęciem audiencji zaczęto wymieniać i pozdrawiać, zebrane na niej zorganizowane grupy, w siedmiu językach francuskim, angielskim, niemieckim, włoskim, hiszpańskim, portugalskim, arabskim i polskim. Z naszego kraju było ich w sumie 21. Papież pojawił się na Placu w otwartym samochodzie 40 minut przez rozpoczęciem audiencji i tyle czasu zajął mu przejazd pośród sektorów, połączony z pozdrawianiem pielgrzymów. Brał też w objęcia i całował małe dzieci. Do Polaków Papież powiedział: Witam uczestniczących w tej audiencji Polaków, a szczególnie pielgrzymów z Sanktuarium świętego Andrzeja Boboli z Warszawy, przybyłych do Rzymu w 75. rocznicę kanonizacji swego Patrona. Święty Andrzej kapłan, jezuita, męczennik, jeden z patronów Polski to wierny świadek Chrystusa. Oddał życie za wiarę, pojednanie braci, zjednoczenie Kościoła. Niech jego wstawiennictwo u Boga wyjedna Kościołowi dar jedności i pokoju. Z serca wam błogosławię. Na zakończenie audiencji pozdrowiłem Papieża w imieniu polskich jezuitów, zapewniłem o naszym modlitewnym wspieraniu go, wspomniałem, że pewna dusza mistyczna (która w czasie ostatniego konklawe przebywała jako pacjentka w szpitalu i na czas głosowań traciła świadomość, a aparatura, pod którą była wówczas podłączona, naprzemiennie wykazywała idealny stan zdrowia i stan agonalny) wyznała, iż św. Andrzej Bobola miał wielki wpływ na taki akurat rezultat obecnego konklawe. W odpowiedzi na to Papież zapytał nieco żartobliwie, czy św. Andrzej Bobola pomoże mu w jego męczeństwie. Wręczyłem następnie Papieżowi statuę św. Andrzeja, autorstwa Jerzego Teppera, i relikwie cząstkowe Świętego, umieszczone w relikwiarzu przypominającym swym kształtem skromny metalowy krzyż pektoralny Papieża Franciszka, prosząc, by były one obecne w pokoju, w którym mieszka. Nazajutrz po audiencji zgromadziliśmy się na Mszy św. przy grobie bł. Jana Pawła II, koncelebrowanej przez kilkudziesięciu kapłanów i transmitowanej przez polską sekcję Radia Watykańskiego. Dużą wymowę, z punktu widzenia naszej pielgrzymki, miała liturgia sprawowana w Kaplicy św. Sebastiana. Z prawej jej strony znajduje się bowiem posąg papieża Piusa XI, który w tejże bazylice dokonał kanonizacji naszego Świętego, a z lewej posąg papieża Piusa XII, który w 300-lecie śmierci św. Andrzeja, 16 maja 1957 roku, ogłosił poświęconą jemu encyklikę Invicti Athletae Christi. Bazylika Watykańska 160 lat temu była także świadkiem beatyfikacji Andrzeja Boboli, której dokonał 30 października 1853 roku. papież Pius IX. Do Watykanu dnia 1 listopada 1923 roku dotarły też z Moskwy integralne relikwie bł. Andrzeja i zostały umieszczone w Kaplicy św. Matyldy. Z Rzymu udaliśmy się na nocleg do Fiuggi, a stamtąd na Monte Cassino, doskonaląc się po drodze w śpiewie pieśni Czerwone maki na Monte Cassino. Najpierw zwiedziliśmy Opactwo Be- 8

9 nedyktyńskie, a następnie na Cmentarzu Polskim przeżyliśmy liturgię Najświętszej Ofiary. Słońce operowało już tak ostro, że wszyscy musieliśmy założyć nakrycia głowy. Kolejnym punktem pielgrzymki było San Giovanni Rotondo. W autokarze obejrzeliśmy film dokumentalny poświęcony św. o. Pio, a gdy dotarliśmy do celu, nawiedziliśmy związane z nim miejsca. Eucharystia sprawowana była w starym kościółku, w którym przez lata o. Pio odprawiał Mszę św. Tym, którzy nie byli tam w ostatnich latach, podam, że imponująco wyglądają mozaiki, które wykonał w tamtejszym Sanktuarium mój słoweński współbrat zakonny, z którym studiowałem teologię na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim, o. Marko Ivan Rupnik SJ. Z San Giovanni Rotondo droga pielgrzymia wiodła przez Sanktuarium Matki Bożej w Loreto, skąd ruszyliśmy w drogę powrotną do Polski. Opuszczając włoską ziemię, obejrzeliśmy film przybliżający zabytki Rzymu, a następnie film fabularny o św. o. Pio. Ostatnią pielgrzymkową Mszę św. przeżyliśmy w Sanktuarium Matki Bożej Jasnogórskiej w Częstochowie, które też przyczyniło się do rozwoju kultu św. Andrzeja Boboli. To właśnie stamtąd w końcu lipca 1920 r. biskupi polscy zwrócili się do papieża Benedykta XV z gorącą prośbą o kanonizację bł. Andrzeja Boboli i ogłoszenie Go patronem odradzającej się i jednocześnie bardzo zagrożonej wówczas w swym bycie Rzeczpospolitej. W drodze powrotnej do Warszawy obejrzeliśmy natomiast fragmenty filmu Quo vadis. Do Narodowego Sanktuarium św. Andrzeja Boboli powróciliśmy 21 kwietnia wieczorem. Homilię wygłosił ks. abp Hoser. Przypomniał pracę misyjną, historię męczeństwa, beatyfikacji i kanonizacji, a także triumfalny powrót św. Andrzeja w znaku integralnych relikwii umęczonego ciała do Warszawy w 1938 roku. Stwierdził, że św. Andrzej Bobola uczy wierzących radykalizmu dążenia do świętości, posłuszeństwa natchnieniom Ducha Świętego i prawowitym przełożonym. Może też być patronem tych, którzy w życiu społecznym służą dobru wspólnemu. Określił św. Andrzeja jako prekursora wysiłku ekumenicznego. Na zakończenie Mszy św. głos zabrał abp Tadeusz Kondrusiewicz. Serdecznie przywitał wszystkich zebranych i przekazał pozdrowienia i najlepsze życzenia od Konferencji Biskupów Białorusi, która ks. Aleksander Jacyniak SJ Uroczystość ku czci św. Andrzeja Boboli Uroczystość ku czci św. Andrzeja Boboli, patrona Polski, była szczególna, ponieważ w tym roku przypada 75. rocznica jego kanonizacji. Mszy św. w dniu 16 maja przewodniczył Metropolita Warszawski ks. kard. Kazimierz Nycz. Wraz z nim Mszę koncelebrowali m.in. Metropolita Mińsko-Mohylewski Tadeusz Kondrusiewicz, nuncjusz apostolski w Polsce abp Celestino Migliore, biskup płocki Piotr Libera, bp Marian Duś i bp Tadeusz Pikus oraz księża jezuici. Na uroczystość licznie przybyli mieszkańcy Warszawy, czciciele Męczennika z całej Polski, seminarzyści oraz przedstawiciele wyższych uczelni. Oprawę muzyczną zapewnił chór Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. 9

10 wczoraj [15 maja] zakończyła swoją plenarną sesję akurat w Pińsku, w miejscu działalności św. Andrzeja Boboli. Nie tylko Polska, ale i Białoruś świętują jubileusz 75-lecia kanonizacji tego wielkiego Świętego. Na zakończenie Konferencji Biskupów odbyła się uroczysta Akademia w pińskiej katedrze, potem Msza święta. Dzisiaj [16 maja] biskupi kontynuują te uroczystości w Janowie Poleskim, w miejscu pojmania i męczeńskiej śmierci św. Andrzeja Boboli. Przypomniał, że w obecnych czasach wpatrujemy się w postać tego wielkiego świadka wiary, tego, który poświęcił swoje życie głoszeniu Ewangelii, tego który dążył do jedności chrześcijan, tego, który bardzo dobrze zrozumiał słowa dzisiejszego drugiego czytania, słowa św. Pawła, że Chrystus jest niepodzielny, że Chrystus jest jeden. On również swoim życiem realizował te słowa Chrystusa «mnie prześladowali i was prześladować będą». Chrześcijaństwo nie jest religią łatwą i że za chrześcijaństwo trzeba płacić czasami nawet nierzadko krwią i także w naszych czasach. Problem okrutnej śmierci św. Andrzeja Boboli nie ogranicza się do tego, że został zabity i umęczony, ale że został zabity i umęczony przez swoich braci-chrześcijan. Ten fakt świadczy jeszcze raz o tym, do czego może doprowadzić podział chrześcijaństwa. Krew męczenników jest nasieniem chrześcijaństwa. Rzeczywiście krew Męczennika św. Andrzeja Boboli, na tej zroszonej jego krwią ziemi, wydała bardzo obfity plon. Dała tych, którzy wytrwali w czasach prześladowań, którzy nie bali się zapłacić nawet swoim życiem za wiarę w Chrystusa, za wiarę w Kościół. Taką postacią był też śp. ks. kardynał Kazimierz Świątek Metropolita Mińsko-Mohylew- Fot. M. Gliński ski, wielki świadek wiary, który był dwukrotnie skazany na śmierć, a dożył 96 lat. Stwierdził, że nie wie, jak to się stało, że przeżył zawdzięcza to Panu Bogu. Osądzony przez sowietów, siedział w więzieniu w Brześciu, czekał na wykonanie wyroku śmierci. Potem otrzymał karę śmierci od Niemców, ale mimo to przeżył, bo jak powiedział po latach do urzędnika przeglądającego jego papiery i dziwiącego się, jak to możliwe, że przeżył «tego chciał Bóg. Taka była wola Boża». Krew męczenników jest nasieniem chrześcijaństwa, ale jest również nasieniem ekumenizmu. Dążenie do jedności chrześcijan, do tej jedności, o której mówi dzisiejsza Ewangelia. Chrystus mówi «abyście byli zjednoczeni, aby wszyscy stanowili jedno». To jest testament Chrystusa, który odczytał św. Andrzej Bobola i w imię tego testamentu zmarł. Mówca stwierdził, że nie będzie wymieniał wszystkich ważnych wydarzeń po Soborze Watykańskim II, ale wspomni chociaż o jednym. Kiedy przybył do Polski Patriarcha Moskwy i Wszechrusi, Cyryl, podpisał wspólny dokument, który mówi nie tylko o dążeniu do jedności chrześcijan, ale i do jedności narodów, zachęca do tego, by wspólnie dzisiaj bronić wartości chrześcijańskich. Wartości, które są dziś narażone na bardzo wielkie niebezpieczeństwo, bo człowiek żyje bardzo często tak, jakby Boga nie było. Abp. Kondrusiewicz podkreślił, że demokracja to dyktat większości, która poprzez podniesienie ręki przez posłów w Parlamencie Europejskim czy w innych parla- Fot. M. Gliński 10

11 mentach świata przyjmuje większością głosów prawo, sprzeczne z prawem Bożym. Zwracajmy się do Boga z racji tego, że św. Andrzej Bobola pracował w Polsce, na Białorusi i na Litwie i dlatego może być nazwany patronem trojga narodów. Dzisiaj wiemy, że relacje między naszymi narodami nie są najlepsze. Dlatego wołamy: Św. Andrzeju, nasz Patronie, wyproś u Boga łaskę odrodzenia wiary, abyśmy pamiętali, by to Ewangelia zmieniała nas, a nie my ją, ponieważ dzisiaj chrześcijaństwo jest zagrożone. Dziś trzeba postawić szekspirowskie pytanie: To be or not to be? Być albo nie być dla chrześcijaństwa. Dlatego wołamy: Wyproś u Boga łaskę jedności narodów, aby Europa była zjednoczona nie tylko wokół tego bezdusznego euro, czy pragmatyzmu materialistycznego, ale wokół Ewangelii, wokół słowa Bożego, zawsze żywego słowa, które prowadzi do poznania prawdy, abyśmy budowali na tej Bożej prawdzie naszą dzisiejszą przyszłość na chwałę Boga i dla zbawienia ludzi. Abp Kazimierz Nycz przy relikwiach św. Andrzeja Boboli modlił się słowami: Pomagaj nam w czasie kryzysu i niepewności, w jakich przyszło nam żyć. Uproś nam odwagę działania, byśmy nie trwali w bezradności wobec zła, jakie dostrzegamy. Redakcja Redukcje jezuickie Redukcje jezuickie w Ameryce Łacińskiej to obszary, gdzie chroniono Indian przed kolonizatorami widzącymi w nich darmowy rezerwuar niewolniczej siły roboczej. Redukcje, zwane osadami, to niezależne państewka, w których władzę świecką i duchową sprawowali zakonnicy z Towarzystwa Jezusowego na podstawie specjalnego prawa udzielonego im przez króla Portugalii. Oprócz działalności duchowej, charytatywnej prowadzili działalność cywilizacyjną. Uczyli ludność tubylczą posługiwania się narzędziami żelaznymi, takimi jak siekiery, lemiesze, harpuny, haczyki do połowu ryb. Z czasem nauczyli ludność miejscową budowy domów i wytwarzania różnych sprzętów, mebli, wielkich łodzi itd. Zamiast szałasów budowano miasta z kamienia, gdzie w centrum był kościół i rynek. Poza tym prowadzili działalność oświatową, kulturalną, zakładali szkoły, nauczali, jak drukować i wydawać książki, w tym także Biblię w języku indiańskim. Redukcje wyrażały ideę zmniejszenia ucisku feudalnego przez łączenie Indian w społeczność chrześcijańską. Osady te powstawały najpierw w Paragwaju, lecz rozprzestrzeniły się na obszar Boliwii (koloni portugalskiej), Urugwaju i północnej Argentyny, które były koloniami hiszpańskimi. Redukcje stały się państwem w państwie, co prowokowało władze świeckie do intryg politycznych, bo te redukcje odnosiły niezwykłe sukcesy gospodarcze. W redukcjach osiągano ogromne zyski dzięki uprawie hierba, krzewu herbaty, i dlatego stały się ogromną konkurencją na rynkach lokalnych i międzynarodowych, czego nie mogli znieść wielcy tego świata. W wieku Oświecenia, w przeddzień wybuchu rewolucji francuskiej, coraz silniejsze wpływy zaczęli zdobywać ludzie i środowiska, dla których zakon bezgranicznie oddany Bogu i Kościołowi stanowił poważną przeszkodę. Jezuici byli potęgą. Dla oświeceniowej republiki literackiej stali się głównym konkurentem w sprawowaniu rządu dusz elity tamtych czasów. Tym bardziej groźnymi, gdyż byli lepiej wykształceni niż sami filozofowie. Jezuici liczyli ponad 24 tysięcy zakonników, posiadali 700 kolegiów, 170 seminariów, 270 misji oraz 1500 kościołów. W XVIII wieku rozwinęli działalność szkolną i wydawniczą, poszerzając swoje wpływy. Ogromnymi przeciwnikami jezuitów byli trzej oświeceni politycy, którzy zdobyli dominujący wpływ na politykę dworów w Lizbonie, Madrycie i Paryżu. Byli to: markiz de Pombal, hrabia de Aranda i książę de Choiseul. W 1750 roku zawarto układ zwany granicznym, na mocy którego Hiszpania odzyskała bazę w Colonii del Sacramento, a Lizbona dostała w niepodzielne władanie siedem jezuickich redukcji. Indianie stawili zbrojny opór wspólnej wyprawie hiszpańsko-portugalskiej mającej na celu zagarnięcie ich państewek. W latach toczyła się regularna wojna. Tubylcy, wspomagani przez przynajmniej dziesięciu jezuitów, stawili zbrojny opór, jednak ostatecznie ulegli w walnej bitwie pod Caybate, gdzie zginęło ich ponad 10 tysięcy. Na skutek intryg i fałszywych oskarżeń, na przykład o przygotowywanie zamachu na monarchę w Portugali, ostatecznie w 1767 roku jezuici zostali usunięci z Portugalii i z Paragwaju, a następnie z innych państw, w tym również z Francji i z Hiszpanii. Jeszcze w 1763 roku istnia- 11

12 ło w Ameryce Południowej 57 redukcji jezuickich, gdzie pracowało 564 jezuitów i mieszkało 11 tysięcy Indian. Papież Klemens XIII cały czas bronił jezuitów, lecz zmarł w lutym 1773 roku. Konklawe, zdominowane przez ambasadorów wrogich mocarstw, doprowadziło do wyboru papieża, który za gwarancję wyboru zobowiązał się zniszczyć Towarzystwo Jezusowe. I tak 21 lipca 1773 roku nowo wybrany papież, który przyjął imię Klemensa XIV, podpisał brewe (krótkie pismo) o kasacji zakonu jezuitów. Jezuici pozostali tylko w Rosji i Prusach (ponieważ w tych państwach nie obowiązywało przestrzeganie postanowień, praw wydawanych przez papieża). W dziejach chrześcijaństwa żaden zakon nie spotkał się z taką niechęcią czy wręcz nienawiścią co Towarzystwo Jezusowe. Przyczyny upadku spowodowane były zawiścią otoczenia, wrogością tych, dla których państwo jezuickie było wyrzutem sumienia. Redukcje, zwane inaczej Republiką Guarani, były pierwszym państwem na Ziemi, którego obywatele byli syci, odziani, mieli dach nad głową i Boga w sercach. Nigdy wcześniej ani później nie zapewniono ludziom takiej sprawiedliwości. Ten epizod w dziejach jest dowodem z jednej strony na boskość natury człowieka, z drugiej ukazuje jego marność, ponieważ tam, gdzie górę bierze chciwość, nienawiść, tam rodzi się przemoc i niesprawiedliwość w podziale dóbr materialnych i nędza społeczeństwa, a bogactwo jednostek. Pomimo tylu szykan i nienawiści w 1814 roku zakon został odnowiony i obecnie liczy ogółem ponad 18 tysięcy zakonników rozmieszczonych na wszystkich kontynentach. Wymownym dowodem na docenienie ich działalności i misji, jaką pełnili i pełnią w Kościele, jest wybór papieża Franciszka. Historycy podkreślają, że dzięki jezuitom przetrwali Indianie z Guarani, a ich język w Paragwaju zachował status drugiego języka. Gdy w 1984 roku, po 217 latach do dawnej redukcji w San Ignacio de Moxos wrócili jezuici, to się okazało, że w tych okolicach zachowała się nie tylko świątynia, ale i wiele śladów w pamięci zbiorowej, na przykład obchodzony od 300 lat festyn ku czci św. Ignacego. Innym wymownym przykładem zakorzenienia się wiary chrześcijańskiej i kultury w Ameryce Łacińskiej jest odbywający się Festiwal Muzyki Baroku Misje Chiquitas w Boliwii. Na przełomie kwietnia i maja 2012 roku odbył się już IX Festiwal, który gromadzi artystów wykonujących tak zwaną muzykę baroku misyjnego z redukcji jezuickich, a więc w miejscach, gdzie ta muzyka była wykonywana, zachowały się jej zapiski. Dyrektorem artystycznym tego Festiwalu jest werbista o. Piotr Nawrot, ceniony profesor i wykładowca na różnych uczelniach, ale też i badacz, a zarazem żarliwy propagator tej muzyki z okresu ewangelizacji Ameryki Łacińskiej. W mieście San Ignacio de Valesco, założonym w 1691 roku, została wystawiona jedna z trzech zachowanych oper San Ignacio de Loyola. Dzieło pochodzi z około 1720 roku. Nie znamy autora libretta ani kompozytora, bo autorzy tych dzieł podpisywali się hasłem zakonu jezuitów: Na większą chwałę Boga. Opera przedstawia zmaganie się chrześcijanina w pełnieniu na ziemi woli Boga, w czym przeszkadza diabeł. Jednak w tym zmaganiu wspierają go aniołowie i dobrzy napotykani ludzie. Do wystawienia tej megaprodukcji zaangażowano 170 muzyków z Boliwii. Opera San Ignacjo jest przykładem genialnego zmysłu jezuitów ewangelizowania Indian także przez muzykę i sztukę. Opracowała Barbara Zdanowska 12

13 Nasze lektury Rewolucja genderowa Nowa ideologia seksualności Książka pod tytułem Rewolucja genderowa. Nowa ideologia seksualności została wydana przez Wydawnictwo HOMO DEI w Krakowie w 2007 roku. Autorka, Gabriele Kuby, jest socjologiem, pisarką, matką trójki dzieci. Ochrzczona w kościele ewangelickim nawróciła się na katolicyzm. Przedstawiamy jej poglądy na działalność środowisk propagujących i wprowadzających seksualizację młodzieży, jej skutki oraz proponowane sposoby przeciwstawiania się złu, jakie powoduje. Gender to pojęcie, które jako substytut słowa seks, wprowadziły feministki na międzynarodowych konferencjach kobiet w Kairze i Pekinie, w celu doprowadzenia do akceptacji społecznej każdej orientacji seksualnej. Umożliwia, przede wszystkim, prowadzenie akcji propagandowych, mających wpływać na elity polityczne na całym świecie, począwszy od ONZ i Unii Europejskiej, aby wydawały oficjalne dokumenty uznające równouprawnienie i propagowanie gejów, lesbijek, biseksualistów i transseksualistów. Dużym osiągnięciem tego środowiska było obalenie kandydatury na komisarza UE włoskiego parlamentarzysty i katolika Rocco Buttiglione ze względu na jego poglądy stał się ofiarą dyskryminacji chrześcijan. Innym osiągnięciem tego środowiska było wydanie przez Parlament Europejski, w 2006 roku, Rezolucji potępiającej i zwalczającej homofobię, stawiając ją na równi z rasizmem, ksenofobią, antysemityzmem i seksizmem. W ślad za tą Rezolucją w krajach członkowskich UE weszły w życie specjalnie przygotowane programy propagandowo-pedagogiczne w szkołach, na uniwersytetach i w mediach, wspierane środkami administracyjnymi, legislacyjnymi i sądowymi. Wszelkie skargi rodziców i środowisk katolickich do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka są systematycznie oddalane. A zatem pod pięknym hasłem walki z dyskryminacją zachowań odmiennych seksualnie kryje się dobrze przygotowana strategia powszechnej seksualizacji ludności, zwłaszcza młodzieży oraz kampania deprecjonowania i neutralizowania wpływu tradycyjnych wartości moralnych, zwłaszcza chrześcijańskich, na współczesną kulturę, oświatę czy programy szkolne. Promuje się też relatywizm, który zaprzecza istnieniu obiektywnych i powszechnie obowiązujących prawd i praw, co może prowadzić do sytuacji analogicznych do tych, jakie powstały w wyniku realizacji ideologii narodowego socjalizmu i komunizmu. Kiedy dzieci same z siebie nie wykazują jeszcze żadnego zainteresowania seksualnością, wprowadza się lekcje wychowania seksualnego. Dowiadują się, że seksualność jest po to, aby zaspokajać pożądliwość, że orientację seksualną można dowolnie wybierać oraz że należy się podporządkować impulsom homoseksualnym, aby osobowość nie poniosła na tym szkody. Z tego powodu coraz bardziej obniża się wiek, kiedy u młodzieży dochodzi do pierwszego stosunku płciowego. Liczba ciąż u nastolatek dramatycznie wzrasta, a kończą się one najczęściej aborcją. Wzrasta też lawinowo liczba chorób wenerycznych. Młodzi nie mają kręgu przyjaciół, nie rozwijają swoich zainteresowań, może się zdarzyć, że nigdy nie poznają prawdziwej miłości. Inni trwają w jakichś luźnych związkach z partnerem. Ci, co pragną przekazywać prawdziwe wartości, czyli rodzice, kapłani, nauczyciele, muszą toczyć często bezskuteczną walkę przeciwko wpływowi mediów (telewizja, wideo, internet, kino, czasopisma, konsole do gier, telefony komórkowe), gdzie powszechnie dostępne są: przemoc, pornografia i bluźnierstwo. Na przykład czasopisma młodzieżowe, takie jak Bravo, Dziewczyna i Popcorn, skierowane do młodych czytelników od dziewiątego roku życia, przedstawiają każdy rodzaj seksualnego nierządu jako normalną przyjemność. Młodzi i starzy oglądają filmy, w których wszelkiego rodzaju grzechy ukazuje się jako normalne życie zniszczone zostaje sumienie. Homoseksualiści mają w życiu średnio kilkuset partnerów seksualnych. Co czwarty mężczyzna utrzymujący kontakty homoseksualne prawdopodobnie zaraża się AIDS. Nerwice lękowe, ciężkie depresje, nadużywanie alkoholu i narkotyków są wyraźnie częstsze u mężczyzn-homoseksualistów. Przemoc domowa w homoseksualnych związkach partnerskich mężczyzn i kobiet jest wielokrotnie wyższa niż wśród zaślubionych par heteroseksualnych. Skłonność do samobójstw, szczególnie wśród chłopców-homoseksualistów, jest wyższa niż przeciętna. Oczekiwana długość życia homo- i biseksualnie żyjących mężczyzn jest od ośmiu do dwudziestu lat niższa od przeciętnej. Wobec powyższych wyników, oferowanie przez oficjalne programy nauczania w szkołach homoseksualizmu, biseksualizmu, transseksualizmu jako opcji pozytywnych jest wykroczeniem przeciwko przyszłemu pokoleniu. Przeżywamy zmasowany atak na wszystko, co poprzez więź daje człowiekowi oparcie: atak na ojczyznę, rodzinę, na wyznawane wartości, Kościół, Boga. Jako substytut oferuje się człowiekowi zaspokojenie żądz. Na naszych oczach w imię wolności niszczy się wolność. 13

14 Skutki seksualizacji Obserwujemy rozpad rodziny, spadek liczby narodzin, upadek edukacji, rosnącą przestępczość, korupcję, handel ludźmi (uprowadza się i sprzedaje miliony kobiet), terroryzm. Ma to charakter globalny. Amerykańskie badania wykazały, że 75% par małżeńskich, które żyły razem przed ślubem, rozpada się w ciągu pierwszych trzech lat. Miliony nie chcą już mieć dzieci. Miliony ludzi cierpi na depresje, chroniczne stany lękowe, są uzależnione od alkoholu, narkotyków, anoreksji, pornografii. Miliony mężczyzn korzysta z usług prostytutek. Coraz więcej dzieci wykorzystywanych jest seksualnie. Miliony kobiet zabijają własne nienarodzone dzieci. Statystyka kryminalna pokazuje, że w ostatnich dziesięciu latach liczba nieletnich sprawców przestępstw na tle seksualnym wzrosła dwukrotnie. W ciągu zaledwie dziesięciu lat po wprowadzeniu pigułki antykoncepcyjnej podwoiła się liczba rozwodów, a zmalała o połowę liczba narodzin. Ma to dramatyczne, długofalowe skutki. Liczba rozwodów wzrosła z 10,7% w roku 1960 do 40% w roku 2002, i utrzymuje się tendencja wzrostowa. Przyczynia się to do tragedii dzieci. Wspólne życie bez ślubu jest szeroko rozpowszechnione i ogólnie akceptowane. Podczas gdy w roku 1968 w starych krajach związkowych RFN rodziło się 4,8% nieślubnych dzieci, to w roku 2002 było ich w całych Niemczech 19 %. W roku 2000 w Niemczech 7,4% kobiet w wieku lata to matki samotnie wychowujące dzieci. Badania naukowe wykazują, że do przedszkoli i szkół podstawowych trafia coraz więcej dzieci z poważnymi problemami wychowawczymi. Dzieci rozwiedzionych rodziców mają gorsze wyniki w nauce i są znacznie bardziej podatne na depresje, stany lękowe, uzależnienie od narkotyków, samobójstwa i przestępczość. Od czasu pojawienia się pigułki antykoncepcyjnej średnia narodzin, czyli przeciętna liczba dzieci, które rodzi każda kobieta, spadła z 2,4 w roku 1965 do 1,4 w roku Każde następne pokolenie jest o jedną trzecią mniej liczebne niż pokolenie rodziców. Ponieważ rodzi się coraz mniej dzieci, a żyjący są coraz starsi, struktura wiekowa ludności przesuwa się w górę. Starzenie się społeczeństw jest procesem globalnym. Podczas gdy w roku 1995 na stu pracujących zarobkowo przypadało 36 emerytów, to w roku 2025 będzie ich dwa razy więcej. Odpowiedź chrześcijan ludzi wierzących Czy możemy żyć bez obiektywnych wartości i norm moralnych? Co my, uczniowie Jezusa Chrystusa, możemy i powinniśmy XXI wieku czynić wobec dyktatury ideologii relatywizmu i tyranii seksualizacji? W świetle Objawienia i Nauki Kościoła, zwłaszcza encykliki Benedykta XVI Deus caritas est, Bóg jest miłością i stworzył człowieka mężczyznę i kobietę do miłości. Człowiek jest zatem powołany, aby na Bożą miłość odpowiadać gotowością do uczenia się dojrzałej i odpowiedzialnej miłości. Chrześcijańscy rodzice wiedzą, że płodna miłość małżeńska jest uczestnictwem w stwórczym akcie Boga, realizacją siebie jako osoby w relacji do innej osoby i obrazem relacji Boga do człowieka. Miłość między małżonkami, stawanie się jednym ciałem przy jednoczesnym pozostaniu sobą (mężczyzną lub kobietą), wymaga jednak stałego czuwania, trudu i oczyszczenia się z często egoistycznego erosu do oblubieńczej miłości agape i caritas. W tym celu należy chronić niezbywalne prawa małżonków, rodziców i dzieci. Człowiek wierzący, jako pełnoprawny obywatel, uczestniczy i tworzy życie społeczno-polityczne swojego narodu i państwa. Chrześcijanin, tak jak cały Kościół powszechny, nie może milczeć, kiedy jego podstawowe prawa są systematycznie ograniczane lub łamane. Ludzkość, a zwłaszcza zjednoczona Europa, potrzebuje seksualnej kontrrewolucji w sposobie bycia, wychowania, nauczania i zachowania. Są kraje, w których już się to dzieje. My, świeccy, musimy działać aktywnie. Powinniśmy zajmować właściwe stanowisko w rodzinach, szkołach, w miejscu pracy, w kręgu przyjaciół. Musimy podejmować ryzyko bycia ośmieszanymi i izolowanymi. Potrzebujemy inicjatyw rodzicielskich, które będą odrzucać lekcje wychowania seksualnego i domagać się jakiejś alternatywy, na przykład programu wychowania seksualnego młodzieży TeenSTAR, w którym seksualność ujmuje się całościowo, uwzględniając ciało, rozum, uczucia, relacje z otoczeniem oraz wymiar duchowy. Nie potrzebujemy wprowadzania młodzieży w metody antykoncepcji ani zachęcania do swobodnego wyboru orientacji seksualnej, lecz zajęć wychowujących ją do poszanowania wartości płodności i do szacunku wobec życia, zajęć, które pouczać będą o negatywnych skutkach niedojrzałych stosunków seksualnych i aborcji, przekażą piękno czystego, niewinnego życia oraz przygotują do małżeństwa i odpowiedzialnego rodzicielstwa. Tolerancja jest cnotą oznaczającą, że znoszę drugiego człowieka w jego odmienności, także wtedy, gdy nie odpowiada on moim wyobrażeniom o prawdzie i fałszu. Ideologiczny charakter dzisiejszego pojęcia tolerancji ujawnia się w tym, że toleruje ona każdy grzech, a zwalcza domaganie się prawdy. Dziś dyskryminuje się nie homoseksualistów tymi, których się dyskryminuje, są chrześcijanie, wyznający i żyjący swoją wiarą. Określa się ich mianem fundamentalistów, heteroseksistów, homofobów lub rasistów. Nikt nie powinien być dyskryminowany, izolowany, poniżany, nawet jeśli uwikłał się w ciężki grzech. Św. Augustyn zalecał, aby nienawidzić grzechu, ale miłować grzesznika. Opracowanie i śródtytuły Redakcja 14

15 Kronika procesji z relikwiami św. Andrzeja Boboli w Święto Dziękczynienia 9 czerwca 2013 roku fot. Maciej Gliński

16

17

18

19 Nasze lektury Żyć nie byle jak Fot. M. Gliński Książka Marka Sokołowskiego SJ Żyć nie byle jak, opublikowana przez Wydawnictwo WAM, układa się w niecodzienny brewiarz, który prostuje kręte ścieżki życia. Ta, okraszona przykładami z literatury, inkrustowana odniesieniami do własnych doświadczeń, bardzo osobista i intymna opowieść stanowi podręcznik dobrej egzystencji. Naprawdę nie chcę, aby życie było byle jakie. I w nicość ciągle zapatrzone. I mdłe jakieś. Nie chcę też czasu zwyczajnie zabijać. Dobrze czas wykorzystać, to chyba zawsze jest ważne. Dobrze przeżywać życie, to zadanie na zawsze. Budujemy coraz większe domy, na uczelniach przybywa studentów i stopni naukowych, hołubimy celebrytów, ale gorzej już z naszym autorytetem. Coś pękło. Coś zbylejaczało. Jakby człowiek stracił poczucie proporcji. Zatracił wartości. Zapomniał o modlitwie. Może więc wreszcie czas zadać najzwyczajniejsze pytania: Kim jesteśmy? Kim chcemy być? Dokąd zmierzamy? Jaka jest nasza wiara? Spróbujemy? Książka Marka Sokołowskiego to właśnie tego rodzaju próba. Prof. dr hab. Marek Sokołowski, jezuita, od 2004 roku Kierownik Katedry Duchowości i Teologii Pastoralnej Papieskiego Wydziału Teologicznego Collegium Bobolanum i Sekcji św. Jana Chrzciciela w Warszawie. W 2008 roku otrzymał tytuł naukowy profesora nauk teologicznych. Zajmuje się badaniami współczesnej teologii duchowości, zwłaszcza teologii życia konsekrowanego. Bliskie jest mu również duszpasterstwo bezpośrednie. W pracy dydaktycznej koncentruje się szczególnie na formacji duchowej permanentnej w życiu świeckim, jak i konsekrowanym. Jest teologiem, poetą i prozaikiem, autorem pięciu tomów wierszy, licznych artykułów i pozycji książkowych o charakterze popularnonaukowym i naukowym. Ostatnio opublikował: Chrystocentryzm życia duchowego w rozumieniu św. Klaudiusza La Colombiere a, Warszawa, Bobolanum 2002; W stronę ekologii ducha, Kraków, Wydawnictwo Karmelitów Bosych 2006; Przez rok z Biblią, Warszawa, Wydawnictwo Sióstr Loretanek 2007; Cieniste drogi ciszy, Warszawa, Wydawnictwo Sióstr Loretanek 2007; Teologia drogi zjednoczenia z Chrystusem, Warszawa, Thetos Gorąco zachęcamy do lektury. Redakcja 19

20 Henryk Sławik, bohater trzech narodów W dniu 5 maja 2013 roku, w Mauthausen (Austria), prezydent Bronisław Komorowski wraz z prezydentem Węgier Janosem Aderem odsłonili tablicę poświęconą pamięci Henryka Sławika Prezesa Obywatelskiego Komitetu ds. Opieki nad Polskimi Uchodźcami na Węgrzech oraz pozostałych członków Komitetu, zamordowanych przez Niemców w tym obozie. Organizowali oni pomoc Polakom i Żydom, którzy znaleźli się na terenie Węgier w czasie drugiej wojny światowej oraz akcję przerzucania żołnierzy do tworzonej na Zachodzie Armii Polskiej. Autorem artykułu jest były Ambasador RP w Budapeszcie od wielu lat zajmujący się w wydanych książkach i nakręconych filmach dokumentalnych tematyką relacji polsko -węgierskich. Henryk Sławik, bohater trzech narodów polskiego, żydowskiego i węgierskiego. Niewiele jest osób, które zasługują na taki tytuł. To jeden z najszlachetniejszych Polaków okresu drugiej wojny światowej i jeden z największych Sprawiedliwych. Po napaści na Polskę 1 września 1939 roku Niemiec, a 17 dni później Rosji Sowieckiej jako jeden z ponad stu tysięcy polskich uchodźców przekroczył węgierską granicę. W obozie pod Miskolcem Sławika spotkał József Antall, który objeżdżał obozy, by poznać potrzeby Polaków. Wypowiedź Sławika Antall uznał za niemal gotowy program swego urzędu. Zaproponował więc Sławikowi, by pojechał z nim do Budapesztu i stworzył organizację, która będzie reprezentowała uchodźców wobec władz węgierskich. Komitet Obywatelski do Spraw Opieki nad Polskimi Uchodźcami na Węgrzech, którego Sławik został prezesem, zajmował się opieką socjalno-medyczną i edukacyjną, a także kulturalno-oświatową i religijną. Realizacja tych zadań była możliwa dzięki pomocy Biura Pełnomocnika Rządu Królestwa Węgier ds. Uchodźców Wojennych, którym kierował Antall. Prezes Sławik uczestniczył też w akcji przerzutów około 40 tysięcy żołnierzy i oficerów do tworzonej wówczas Armii Polskiej najpierw we Francji, a potem na Bliskim Wschodzie. Ten wzorowy opiekun tysięcy uchodźców cywilnych w sposób szczególny otoczył opieką polskich Żydów. Wśród przybyłych jesienią 1939 roku na Węgry około 120 tysięcy obywateli polskich było od trzynastu do piętnastu tysięcy Żydów. Od początku 1940 roku prezes Komitetu Obywatelskiego wyrabiał polskim Żydom nowe dowody tożsamości na nazwiska o typowo polskim brzmieniu. Bardzo ważną rolę odegrali tu polscy i węgierscy duchowni, którzy wystawiali Żydom katolickie metryki chrztu. Odpowiednie dokumenty następnie trafiały do Biura Antalla, a ten kierował je do swych zaufanych partnerów w Urzędzie ds. Kontroli Cudzoziemców po stosowne pieczęcie. W końcu 1942 i na początku 1943 roku z okupowanej przez hitlerowców Polski dotarło na Węgry jeszcze pięć tysięcy Żydów, a wśród nich około sto sierot. Niektóre z nich zostały wyrzucone z wagonów pociągów, jadących do obozów koncentracyjnych. Założony przez Sławika i Antalla wiosną 1943 roku sierociniec dzieci żydowskich w Vácu nad Dunajem urósł do legendy. Oficjalnie nazwano go Sierocińcem dzieci polskich oficerów. To majstersztyk kamuflażu! Dzieci nauczono podstawowych modlitw katolickich, a w niedziele demonstracyjnie prowadzano je do kościoła, by wszyscy widzieli, jakiej wiary są te dzieciaki. By zaś odrzucić wszelkie podejrzenia, do sierot przyjechał abp Angelo Rotta, nuncjusz apostolski na Węgrzech. Nad całością zaś czuwał polski pedagog Franciszek Świder. Dzięki znakomitemu planowi ewakuacji ani jeden mieszkaniec sierocińca nie zginął, ani też nie trafił w ręce Niemców, choć 19 marca 1944 roku Wę- 20

21 Henryk Sławik (pierwszy z lewej) i Jozsef Antall (trzeci z lewej) wśród uchodźców polskich nad Balatonem gry znalazły się pod hitlerowską okupacją. Kim dla sierot z Vácu był i pozostał Henryk Sławik powiedziała w 2004 roku w Izraelu Cipora Lewawi: Ja wierzę, że on był boskim posłańcem. To Niemcy sprawili, że zostałam sama na tym świecie. Jeśli więc dziś żyję i mieszkam w Izraelu i mam tak dużą, własną rodzinę, dzieci, wnuków i prawnuków, w sumie ponad 30 osób, to dlatego, że Sławik mnie uratował. Gdy nasiliły się wezwania Jadwigi Sławik na gestapo w Warszawie, Henryk Sławik poprosił Antalla o pomoc w sprowadzeniu jej z córką Krysią na Węgry. Hrabina Erzsébet Szapáry z dwoma węgierskimi paszportami wywiozła z Warszawy obie panie i w grudniu 1943 roku po 4 latach rozłąki Sławikowie znów byli razem. Niestety, tylko kilka miesięcy. Po zajęciu Węgier przez Niemców pani Jadwiga została aresztowana w Balatonboglár. Po pobycie w budapeszteńskim więzieniu trafiła do obozu koncentracyjnego w Ravensbrück, który szczęśliwie przeżyła. Sławik takiego szczęścia nie miał. Po kilku miesiącach ukrywania się w lipcu 1944 roku wpadł w ręce gestapo, podobnie jak József Antall. Podczas urządzonej przez gestapowców konfrontacji prezesa Komitetu Obywatelskiego z Antallem całą winę Sławik wziął na siebie. Bity i katowany zaprzeczył, by Antall pomagał Polakom m.in. w organizacji przerzutów żołnierzy do armii gen. Sikorskiego, a także by razem z nim ratował Żydów. To dzięki Sławikowi Antall przeżył, a on sam za swe czyny 23 sierpnia 1944 roku został powieszony w niemieckim obozie zagłady w Mauthausen. Po zakończeniu wojny wdzięczny Antall odnalazł 15-letnią córkę przyjaciela Henryka, a nawet chciał ją adoptować, gdyby mama Jadwiga nie przeżyła obozu w Ravensbrück. Władze polityczne Polski na Śląsku w 1946 roku, decyzję radnych o nazwaniu jednej z ulic w Katowicach imieniem Sławika po trzech dniach anulowały i tym sposobem zasłużony dla ukochanego regionu jej obywatel na dziesięciolecia poszedł w zapomnienie. Dopiero w 1977 roku o Henryka Sławika jako pierwszy upomniał się izraelski adwokat Izaak Bretler, jeden z wychowawców sierocińca w Vácu. To on zgłosił jego założycieli i nauczycieli do honorowego tytułu Sprawiedliwych. Niepełne dane, jakie podał do Yad Vashem, sprawiły, że wniosek ten w przypadku Sławika do pomyślnego finału dopiero 6 listopada 1990 roku doprowadził Henryk Zvi Zimmermann. Ten polski Żyd, prawnik, po ucieczce z obozu pracy w Bieżanowie i dotarciu do Budapesztu dzięki polskim kurierom, przez pół roku przed niemiecką okupacją Węgier, pomagał Sławikowi w dziele ratowania Żydów. W Yad Vashem przyjmuje się, że dzięki Sławikowi przeżyło około 5 tysięcy polskich Żydów. Według Zimmermanna i z relacji m.in. Antalla wynika, że ta liczba jest zaniżona. Dla przywrócenia Sławikowi jakże zasłużonej pamięci bardzo ważną rolę odegrało spotkanie w Warszawie w połowie 2001 roku Henryka Zimmermanna, byłego wiceprzewodniczącego Knesetu, z dwoma wojennymi uchodźcami Janem Stolarskim, prezesem Federacji Stowarzyszeń Polsko-Węgierskich, i Bogumiłem Dąbrowskim, uczniem słynnej polskiej szkoły w Balatonboglár. W tym spotkaniu miałem szczęście uczestniczyć. To wtedy Zimmermann nazwał Sławika Polskim Wallenbergiem, a zainspirowany jego niezwykłym i nieznanym losem zacząłem zbierać materiały do mojej pierwszej książki o tym wielkim Człowieku pt. Polski Wallenberg. Rzecz o Henryku Sławiku (RYTM 2003). Zimmermann jako świadek czynów Sławika m.in. powiedział: Chciałbym, aby nie tylko Żydzi się dowiedzieli, że Sławik pracował w cięższych i niebez- 21