Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "www.drogadosiebie.pl"

Transkrypt

1 Ty i choroba PORADNIK DLA OSÓB CHORUJĄCYCH NA SCHIZOFRENIĘ DROGA DO SIEBIE Schizofrenia, podobnie jak inne choroby, może towarzyszyć komuś przez jakiś czas albo przez całe życie. Można jednak mieć wpływ na to, jak żyć z chorobą do tego potrzebna jest wiedza o jej specyfice i metodach leczenia oraz wytrwałość i zaangażowanie w terapię.

2 Poradnik został opracowany na podstawie tekstów przygotowanych przez ekspertów psychiatrów i psychoterapeutów programu edukacyjnego DROGA DO SIEBIE, aby przybliżyć odpowiedzi na pytania: jakie są objawy schizofrenii? na czym polega leczenie i co można zrobić dla zwiększenia skuteczności terapii? dlaczego warto współpracować z rodziną i lekarzem? jak można radzić sobie z trudnościami choroby? gdzie szukać pomocy i wsparcia? Warto wyjaśnić i rozszerzyć poruszone kwestie w indywidualnej rozmowie z psychiatrą, psychologiem lub psychoterapeutą. Metody postępowania oraz rodzaj wsparcia, pomocne na różnych etapach chorowania i leczenia, uzależnione są od wielu uwarunkowań i predyspozycji, dlatego konsultacja ze specjalistą jest potrzebna, wręcz niezbędna. Więcej informacji dotyczących schizofrenii i jej leczenia można znaleźć na stronie internetowej programu edukacyjnego DROGA DO SIEBIE dla osób chorujących psychicznie, ich rodzin oraz terapeutów: SPIS TREŚCI: Objawy choroby...3 Leczenie schizofrenii...5 Współpraca z lekarzem...10 Współpraca z rodziną...11 Jak sobie radzić z chorobą...12 Wsparcie psychospołeczne...14 DROGA DO SIEBIE Choroba psychiczna jest częścią mnie, ale to przecież nie całe moje JA! Wpływa na moje zachowanie, ale nie na to, kim jestem! Jest częścią mojego życia, ale nie musi być całym moim życiem! Nie była moim wyborem, ale mogę mieć wpływ na to, jak się z nią mierzyć! Chcę być SOBĄ, nawet jeśli nie zawsze udaje się osiągnąć pełne zdrowie! 2

3 OBJAWY CHOROBY Schizofrenia jest chorobą psychiczną o indywidualnym i niekiedy przewlekłym przebiegu. Charakteryzuje się wieloma objawami, które mogą występować z różnym nasileniem. Przyczyny zachorowania nie są do końca znane na pewno nikt nie jest winny temu, że zachorował. Zgodnie z obowiązującą dziś teorią, schizofrenia rozwija się w wyniku złożonych interakcji między wieloma czynnikami. Podłożem procesu chorobowego jest zaburzona równowaga biochemiczna mózgu wpływająca na procesy myślenia i emocje oraz zachowanie i funkcjonowanie w społeczeństwie. Schizofrenia nie jest jedną chorobą można wyróżnić grupę zaburzeń w funkcjonowaniu mózgu o podobnych mechanizmach powstawania, które w potocznym języku łączone są wspólną nazwą schizofrenia. Lekarze w kontakcie z pacjentem lub jego rodziną posługują się słowami, które są bardziej opisowe i odwołują się do konkretnych objawów, m.in. stan psychotyczny, zespół urojeniowo-lękowy. Psychiatryczna klasyfikacja typowych objawów schizofrenii: Objawy pozytywne zjawiska i wrażenia wytwórcze, czyli dodatkowo wytwarzane przez umysł osoby chorej. Są to np.: urojenia, halucynacje, niska lub nadmierna aktywność, zdezorganizowane zachowanie, życie we własnym wyimaginowanym świecie. Objawy negatywne funkcje i wrażenia deficytowe, które zubożają psychikę i zachowanie w związku z chorobą. Są przewlekłe i postępują powoli. Są to np.: depresja, lęk, uczucie przygnębienia, zmęczenia, niskie poczucie wartości, osamotnienie, trudności w komunikacji interpersonalnej, wycofanie społeczne, spadek aktywności w relacjach rodzinnych i zawodowych, osłabienie zdolności do wyrażania emocji, zmiany nastroju, nadmierna drażliwość, irytacja, brak aktywności i motywacji, niezdolność do odczuwania przyjemności, zobojętnienie, zaniedbanie higieny osobistej oraz zmieniony rytm dobowy snu i czuwania. Zaburzenia procesów poznawczych trudności w formułowaniu myśli i złożonych wypowiedzi, zaburzenia uwagi i pamięci operacyjnej, łatwa dekoncentracja, osłabiona zdolność do uczenia się i zapamiętywania nowych informacji. Rozpoznanie schizofrenii nie jest proste ze względu na jej złożony obraz i szereg współwystępujących objawów. Postawienie trafnej diagnozy i opracowanie planu terapii wymaga przeprowadzenia dokładnego badania psychiatrycznego obserwacji i wywiadu. Nie należy samodzielnie przesądzać o chorobie. W przypadku zauważenia charakterystycznych symptomów, warto zgłosić się na konsultację do specjalisty lekarza psychiatry lub psychologa klinicznego. 3

4 Osoba z zaburzeniami schizofrenicznymi żyje jakby w swoim świecie ma różne doświadczenia i odczucia, które często trudno innym ludziom zrozumieć i zaakceptować. Przebieg choroby zależy od wielu czynników, indywidualnych predyspozycji i rozmaitych doświadczeń życiowych. Ten, kto choruje na schizofrenię może zamykać się w sobie, być apatyczny, może izolować się od bliskich i nie angażować aktywnie w życie rodzinne; może czuć się osamotniony i zagubiony, jakby niedopasowany do otoczenia, ponieważ nie potrafi jasno wyrazić swoich doznań ani sprecyzować swoich uczuć; może wyrażać chęć bycia w bliskim kontakcie z innymi i jednocześnie unikać głębszych więzi interpersonalnych; może zamykać się przed otoczeniem, bo otwiera się na świat przeżyć wewnętrznych, urojeń i halucynacji, które bardzo intensywnie zajmują jego uwagę; może inaczej postrzegać rzeczywistość bywa, że słyszy lub czuje to, co nie istnieje i to, czego nie postrzegają inni; może mieć fałszywe wrażenie porządku świata przyczynowego, czasowego i przestrzennego; może czuć się niezrozumiany często myślenie staje się zdezorganizowane, chaotyczne i trudno innym zrozumieć logikę wypowiedzi; może mieć trudności w skupieniu uwagi, zapamiętywaniu, czy wykonywaniu niegdyś prostych czynności; może mieć przekonanie, że jest śledzony, że inni ludzie chcą go zniszczyć, otruć, publicznie ośmieszyć lub spiskują przeciwko niemu; zdarza się, że czuje się niezwyciężony i nie do pokonania może mieć wrażenie posiadania wewnętrznej mocy, która pomaga w wypełnianiu różnych misji, np. w zbawianiu świata. Warto podkreślić, że ten, kto choruje na schizofrenię, jest nadal tą samą osobą. Choroba jedynie zmienia czasowo jego funkcjonowanie i sprawia, że zaczyna on czuć inaczej i przeżywać więcej. Mimo toczącego się procesu chorobowego, osoba chora zachowuje swoją część zdrową ma swoje pasje, zainteresowania i umiejętności zawodowe. Choroba nie niszczy wszystkiego! Życie, gdy choruje się na schizofrenię, nie jest proste. Choroba niesie ze sobą ograniczenia, trudności, przeważnie konieczna jest zmiana trybu życia. Jednak jest możliwe, aby te ograniczenia były jak najmniej dotkliwe. Trzeba nauczyć się żyć z psychozą. To, czy stanie się ona przeszkodą, czy szansą, zależy od wielu czynników skuteczności leczenia, wsparcia rodziny i przyjaciół oraz w dużej mierze od zaangażowania i nastawienia osoby chorej. 4

5 LECZENIE SCHIZOFRENII Kierunek leczenia choroby psychicznej ustalany jest dla każdego chorego indywidualnie, w zależności od występujących objawów. Właściwą diagnozę musi postawić lekarz psychiatra, który prowadzi obserwację, nieraz nawet przez kilka miesięcy, aby poznać konkretne objawy chorobowe i określić postać choroby na tyle, na ile jest to możliwe. Psychiatra, we współpracy z psychologiem klinicznym, powinien również wykluczyć ciężką depresję, zaburzenia schizoafektywne, psychozę z pogranicza schizofrenii oraz inne zaburzenia psychiczne, których przyczyną jest ogólny stan zdrowia, zażywanie substancji psychoaktywnej czy zaburzenie rozwoju. Diagnoza ma służyć planowaniu dalszego postępowania leczniczego. Szczególnie ważne jest przy tym określenie psychologicznych potrzeb i możliwości osoby chorej przywiązuje się do tego dużą wagę w psychiatrii i w psychoterapii, aby poznać i zrozumieć pacjenta. Dla pomyślności leczenia dobrze jest wiedzieć, jaki ktoś jest, jaki był przed zachorowaniem i jaki chciałby być po okresie choroby widziany oczami swoimi oraz najbliższych. Czasem trudno porozumieć się z osobą w ciężkim stanie psychotycznym i aby uzyskać informacje cenne dla powodzenia terapii, często przeprowadza się wywiad z rodziną. Najbliższe otoczenie, które zna codzienne zachowanie i niektóre zwyczaje osoby chorej, może pomóc specjalistom w dotarciu do niej oraz w wyjaśnieniu pewnych nieprawidłowości i zachowań. Zaangażowanie rodziny we współpracę z lekarzem zwiększa szanse na powodzenie terapii. Osoba, która choruje psychicznie, powinna rozpocząć odpowiednie leczenie. Terapia farmakologiczna połączona z psychoterapią może znacząco zmniejszyć czy zlikwidować objawy oraz zapobiegać nawrotom. Schizofrenię można przyrównać do innych przewlekłych chorób nawracających, np. do cukrzycy lub nadciśnienia tętniczego wszystkie te choroby muszą być leczone systematycznie i konsekwentnie, inaczej pogłębiają się i występują komplikacje. Gdy schizofrenia jest odpowiednio leczona, daje się kontrolować. Chaos, typowy dla tej choroby, ustępuje miejsca poczuciu kontroli i panowania nad własnym życiem. Ludzie cierpiący na schizofrenię pracują, zakładają rodziny i kiedy wychodzą z najcięższych stanów chorobowych, uczestniczą w życiu społecznym, jak inni. Ważne, aby skupić się na tym, jak żyć z chorobą, aby życie było satysfakcjonujące i aby choroba nie przekreśliła wszystkich planów, ambicji i nadziei. Dzięki rozwojowi medycyny (w tym głównie nowoczesnej farmakoterapii) możliwości leczenia osób chorych na schizofrenię są w dzisiejszych czasach nieporównywalnie lepsze niż przed laty. Jeżeli ktoś chce rozpocząć terapię, ma wiele możliwości i sposobów, aby to zrobić. 5

6 1 Schizofrenia może mieć przewlekły i nawracający charakter i w różnych stadiach przejawia się różnorodnymi symptomami, dlatego nie można jednoznacznie zapewnić, że ostre i uciążliwe objawy chorobowe już nigdy nie wrócą. Nieznane są przyczyny choroby, trudno zatem mówić o całkowitym wyleczeniu. Można jednak znacząco złagodzić przebieg choroby, nawet do zupełnego ustąpienia objawów. Nowoczesne leczenie schizofrenii jest ukierunkowane i kompleksowe. Ważne elementy terapii to: Indywidualnie dobrana farmakoterapia Dzięki stosowaniu farmakoterapii możliwe jest ustąpienie lub zmniejszenie objawów, zapobieganie nawrotom choroby oraz powrót pacjenta do dobrego funkcjonowania. Aby leczenie było skuteczne, zapewniające długie okresy remisji, niezbędne jest systematyczne przyjmowanie leków i regularne wizyty kontrolne u lekarza. Leki powinny zostać dobrane jak najlepiej do potrzeb konkretnego pacjenta i powodować jak najmniej objawów niepożądanych. Medycyna proponuje coraz bardziej nowoczesne leki, które zapewniają lepszą tolerancję i współpracę. Celem jest uzyskanie maksymalnej skuteczności przy minimalnych lub żadnych objawach ubocznych, tak aby dbać o komfort życia pacjenta. 2 Psychoterapia Psychoterapia jest ważną formą oddziaływania, głównie poprzez słowo. Dzięki rozmowie psychoterapeutycznej może dojść do zmiany w przeżywaniu i zachowaniu. Jej celem jest niesienie ulgi w cierpieniu, lepsze rozumienie siebie i otaczającej rzeczywistości, poprawa jakości życia. W psychoterapii osób chorych na schizofrenię ważne jest dotarcie do przyczyn nawrotów choroby (aby im zapobiegać), wsparcie oraz wzmocnienie więzi z innymi. Rodzaj psychoterapii w leczeniu schizofrenii dobierany jest indywidualnie, w zależności od trudności, ale także mocnych stron pacjenta. Przykładowo dla osób młodych będących w systemie rodzinnym, z reguły jedną z proponowanych metod jest terapia rodzinna. Natomiast osoby z deficytami społecznymi, ale bez objawów wyraźnego lęku społecznego, mogą uzyskać korzyść z terapii grupowej. 3 Psychoedukacja Psychoedukacja powinna dotyczyć zarówno osoby chorej, jak i rodziny. Uzupełnia wiedzę na temat choroby, mechanizmów jej powstawania, objawów, sposobów leczenia farmakologicznego oraz dostępnych form psychoterapii. Podczas spotkań psychoedukacyjnych omawiane są również takie kwestie, jak: wzmacnianie komunikacji w rodzinie, umiejętność rozwiązywania problemów, utrwalenie postaw sprzyjających remisji. Psychoedukacja jest formą dialogu pomiędzy terapeutą, pacjentem i jego rodziną, w którym trzy strony wymieniają między sobą informacje o chorobie. Wszyscy mają wspólny cel, którym jest polepszenie funkcjonowania psychospołecznego chorego i jego rodziny. Członkowie rodziny otrzymują wiedzę, jak sobie radzić ze stresem wynikającym z choroby bliskiej osoby. Pacjent uczy się, jak zachować się w sytuacjach trudnych i problemowych (np. poprzez trening umiejętności społecznych). 6

7 4Rehabilitacja, wsparcie psychospołeczne, terapia środowiskowa Rehabilitacja psychiatryczna oraz różne formy wsparcia psychospołecznego mają na celu przywrócenie osobie chorej umiejętności utraconych z powodu choroby, które są potrzebne do samodzielnej egzystencji oraz integracji społecznej w pracy, na uczelni czy w domu. Terapia środowiskowa umożliwia kontynuowanie leczenia w środowisku pacjenta, poza instytucją szpitala psychiatrycznego. 5 Współpraca z lekarzem przymierze terapeutyczne Podczas terapii bardzo ważny jest dobry kontakt z lekarzem, oparty na wzajemnym zaufaniu i partnerstwie. Istotą dobrej relacji jest zawarcie i realizowanie przymierza terapeutycznego jest to wspólnie uzgodniony i realizowany plan długoterminowej współpracy mający na celu zwalczanie objawów choroby i dbanie o jakość życia pacjenta. 6 Zaangażowanie rodziny w procesie leczenia trójprzymierze terapeutyczne Szczególnie cenną formą współpracy podczas terapii jest trójprzymierze wtedy, gdy w procesie leczenia oprócz pacjenta i zespołu terapeutycznego (lekarza psychiatry, psychoterapeuty, psychologa) uczestniczy także rodzina. Jeśli ta trójstronna współpraca będzie rzetelna, oparta na zaufaniu, i jeśli starannie uzgodniony zostanie wspólny cel, to pokonywanie choroby będzie łatwiejsze i znacznie bardziej skuteczne. Trójstronna współpraca umożliwia lepsze poznanie przebiegu choroby oraz uzyskanie odpowiedzi na wiele pytań przekłada się to na jakość i komfort życia osoby chorej oraz całej rodziny. Najlepsze wyniki leczenia osiągane są wtedy, gdy na sukces terapii zgodnie współpracują: pacjent, jego rodzina, lekarz psychiatra i psychoterapeuta. W leczeniu schizofrenii najskuteczniejsza jest kompleksowa terapia, która łączy farmakoterapię, psychoterapię, psychoedukację oraz różne formy wsparcia psychospołecznego. Jest to tzw. leczenie zintegrowane, które daje większą szansę na uzyskanie długotrwałej poprawy i powrót do sprawnego codziennego funkcjonowania. 7

8 Leczenie farmakologiczne jest podstawową metodą terapii. Zmniejsza nasilenie objawów psychozy i pozwala na rozpoczęcie psychoedukacji czy psychoterapii. Wynika to z faktu, że objawy psychotyczne schizofrenii powodowane są przez nieprawidłowości w funkcjonowaniu mózgu: na stykach komórek nerwowych dochodzi do zaburzeń biochemicznych takich substancji, jak dopamina czy serotonina. Te nieprawidłowości można korygować przy pomocy leków modyfikują i normalizują one chemiczne przekazywanie sygnałów nerwowych, czyli komunikowanie się komórek nerwowych (neuronów) między sobą. To pozwala na usuwanie objawów chorobowych i zapobieganie nawrotom. W leczeniu schizofrenii stosuje się leki o różnym działaniu: leki przeciwpsychotyczne (typowe i atypowe neuroleptyki, określane jako neuroleptyki I i II generacji); leki przeciwdepresyjne (antydepresanty); leki uspokajające i nasenne (czasem określane jako trankwilizery); leki stabilizujące nastrój (normotymiczne, czasem określane jako normotymiki); leki znoszące objawy niepożądane (leki korygujące). Postaci leków: tabletki, kapsułki, krople lub syrop przyjmowane doustnie, raz lub kilka razy dzienne; zastrzyki podawane raz lub kilka razy na dobę domięśniowo, lub w postaci o przedłużonym działaniu w odstępie kilku tygodni głęboko domięśniowo. Rodzaj i dawkę leku przepisuje lekarz psychiatra w oparciu o występujące u pacjenta objawy choroby i ich nasilenie różne leki w różnym stopniu i z różną siłą działają na poszczególne objawy. O wyborze leku decyduje ogólne samopoczucie pacjenta, choroby towarzyszące, inne przyjmowane leki i doświadczenie kliniczne lekarza. Chory, który cierpi głównie z powodu urojeń, halucynacji, pobudzenia, napięcia i lęku, potrzebuje leku, który będzie działał silnie uspokajająco i przeciwproduktywnie (czyli przeciwurojeniowo i/lub przeciwomamowo). Z kolei w stanach, w których chory izoluje się od ludzi, wycofuje się z kontaktów społecznych, ma obniżony nastrój, psychiatra stara się dobrać taki lek, który pomoże zwiększyć aktywność, poprawić samopoczucie i pokonać bariery izolujące od świata i ludzi. Wszystkie leki stosowane w leczeniu schizofrenii należy przyjmować zgodnie z zaleceniami lekarza. Nie wolno samodzielnie zmieniać dawki lub częstotliwości przyjmowania leku. Nieregularne zażywanie leków lub przerywanie kuracji może skutkować nasilonym lękiem, niepokojem, drżeniem części ciała, nawrotem objawów psychozy. 8

9 Leczenie farmakologiczne jest skuteczne, jednak pod kilkoma warunkami: Istotne jest wczesne i dokładne rozpoznanie choroby i wdrożenie leczenia. Zbyt długie zwlekanie z wizytą u psychiatry powoduje, że objawy narastają i trzeba więcej czasu i wysiłku, aby osiągnąć stan remisji. Choroba sama nie ustępuje, przeciwnie, nieleczona nasila się. Zaleca się długotrwałe i konsekwentne przyjmowanie przepisanych leków. Nawet najbardziej skuteczne i nowoczesne leki nie przyniosą oczekiwanych efektów, jeśli nie będą zażywane. Potrzebna jest wytrwałość i cierpliwość w oczekiwaniu na poprawę stanu zdrowia. Leczenie schizofrenii to długi proces. Ważna jest kontynuacja przyjmowania leków po uzyskaniu dobrego samopoczucia leczenie podtrzymujące minimalizuje ryzyko nawrotów choroby. Zakończenie terapii powinno być ustalone z lekarzem. Niezbędne jest zaprzestanie picia alkoholu i używania narkotyków, ponieważ powodują one narastanie objawów psychotycznych, wahania nastroju oraz mogą być przyczyną nawrotu choroby. Zaangażowanie osoby chorej w farmakoterapię Dla skuteczności terapii potrzebna jest wola leczenia i zaangażowanie pacjenta. Jeśli osoba z zaburzeniem psychicznym rozumie zasadność i znaczenie leczenia farmakologicznego, będzie w stanie lepiej przejść przez różne niedogodności związane z przyjmowaniem leków. Zaangażowanie polega na tym, aby wiedzieć, na czym polega farmakoterapia, z jakimi ograniczeniami się wiąże i co jest ważne dla zwiększenia jej skuteczności. Jeżeli jesteś w trakcie farmakoterapii, pamiętaj, że masz prawo współdecydować o wyborze leku. Leczenie powinno być jak najlepiej dobrane do Twoich potrzeb zależnie od fazy choroby oraz tak, aby powodować jak najmniej objawów niepożądanych. Rozmawiaj z lekarzem o swoim samopoczuciu, zdrowiu fizycznym, a także życiu seksualnym. Gdy coś jest nie w porządku organizm źle reaguje lub skutki uboczne są zbyt uciążliwe powiedz o tym otwarcie lekarzowi. Podczas konsultacji można wspólnie opracować metody radzenia sobie z niedogodnościami, zmodyfikować leczenie lub zmienić lek na inny (o podobnym działaniu, ale lepszej tolerancji). 9

10 WSPÓŁPRACA Z LEKARZEM Dobra relacja z terapeutą jest kluczem do powodzenia terapii. Jest szczególna i z natury rzeczy głęboka, ponieważ dotyczy spraw bardzo osobistych. Wpływa na diagnozę choroby, przebieg leczenia i jego skuteczność. Dlaczego tak jest? bo ten Ci pomoże, wobec którego będziesz szczery i któremu ufasz. Musisz się otworzyć na współpracę; bo terapeuta porozumie się z Tobą co do metod terapii, a zwłaszcza przyjmowania leków, jeśli będzie rozumiał Ciebie i Twoje przeżycia, Twoje objawy, silne i słabe strony oraz sytuację rodzinną; bo otwarta komunikacja, zaufanie i wzajemny szacunek są podstawą każdej głębokiej relacji. Dobra relacja nie oznacza, że trzeba się podporządkować, ale oznacza dobry dialog, który pozwala wspólnie Tobie i lekarzowi znaleźć najlepsze sposoby pokonywania choroby. Psychiatra jest ekspertem od zdrowia psychicznego oraz leczenia zaburzeń, ma wiedzę i doświadczenie. Ty jesteś ekspertem od siebie samego, wiesz najlepiej, co czujesz. Zaufaj lekarzowi, opowiedz o swoich przeżyciach, a on Ci się przyda jako ekspert od zdrowia. Jesteś głównym uczestnikiem swojego leczenia, a zadaniem lekarza jest, aby Cię wspierać i pomóc w procesie zdrowienia. Nie wahaj się pytać lekarza o wszystko bądź świadomym pacjentem. Wiedza o chorobie zmniejsza lęk i pozwala łatwiej radzić sobie z trudnościami choroby. Dużo zależy od tego, czy poczujesz się bezpiecznie w rozmowie z lekarzem to ważne, żeby udało się między Tobą i Twoim psychiatrą stworzyć taki klimat, takie wzajemne rozumienie (przymierze terapeutyczne), żebyście mogli wspólnie ustalać plan terapii. Pokonaj wstyd i strach. Miej wątpliwości i dziel się nimi ze swoim psychiatrą. Mów otwarcie o swoich problemach i doświadczeniach związanych z chorobą, leczeniem, lekami. Powiedz o tym, co Twoim zdaniem jest ważne w leczeniu, jak reagujesz na leki, jakie są dobre ich skutki, a jakie pojawiły się objawy uboczne. Rozmawiaj także o tym, co się dzieje w Twoim życiu, co przytrafiło Ci się w ostatnim okresie, co Ci się udało, z czym masz kłopoty, jak się układają Twoje relacje z ludźmi, co słychać w rodzinie, w miejscu pracy czy nauki. Może być tak, że lekarz, do którego się zgłosisz nie zrozumie Twoich problemów albo nie będzie dla Ciebie odpowiednim partnerem do rozmowy. Nie zrażaj się w takiej sytuacji do leczenia. Doprowadź do konsultacji z innym terapeutą, który zyska Twoje zaufanie. 10

11 RELACJA Z RODZINĄ Mając do czynienia z chorobą psychiczną, możesz mieć poczucie, że to spotkało tylko Ciebie i nikt inny, kto nie ma tego rodzaju doświadczeń, nie może Ci pomóc. Nie odtrącaj jednak bliskich. Choroba dotyczy całej rodziny, która w obliczu kryzysu może uruchomić siły pozwalające podjąć najtrudniejsze wyzwania. Najbliżsi będą z Tobą na tyle, na ile im na to pozwolisz. Masz prawo do chwil słabości inni muszą to uszanować, ale nie ukrywaj swojej choroby. Nie zostawaj z nią sam na sam! Rodzina i przyjaciele są Twoimi najważniejszymi sprzymierzeńcami w chorobie kochają Cię i chcą Cię wspierać. Rozmawiaj z nimi o swojej chorobie, jej przebiegu, leczeniu i rokowaniach. Mówiąc o swoich przeżyciach, uczysz innych, jak mogą Ci pomóc w różnych fazach choroby, a zwłaszcza w przypadku nawrotu objawów. Warto wspólnie ustalić zasady postępowania. Często osoby z najbliższego otoczenia są w stanie jako pierwsze zauważyć objawy zwiastunowe mogą w porę zawiadomić lekarza i w ten sposób zapobiec hospitalizacji. Bliscy, którzy znają i rozumieją specyfikę choroby i zasady leczenia, łatwiej zaakceptują to, co się z Tobą dzieje. Dzięki temu mogą w dużym stopniu przyczynić się do łagodniejszego przebiegu choroby oraz wpływać na utrzymywanie się dłuższych okresów remisji. Wzajemne zrozumienie jest bardzo potrzebne w Waszych relacjach, zwłaszcza gdy zmagasz się z czymś dla Ciebie trudnym. Przeżywanie problemów związanych z chorobą czy też innymi ważnymi wydarzeniami w samotności jest zawsze trudniejsze i mniej satysfakcjonujące, a w przypadku choroby psychicznej często nie pozwala na tak dobre rokowanie jak wtedy, gdy obok znajduje się bliska osoba. Wsparcie od bliskich to jeden z ważnych elementów zdrowienia. Rodzina, która jest aktywna w procesie leczenia i rehabilitacji, jest podstawowym źródłem społecznego oparcia, zapewnia poczucie bezpieczeństwa i pomaga odnaleźć się w trudnych chwilach. 11

12 JAK SOBIE RADZIĆ Z CHOROBĄ? Schizofrenia może się przydarzyć każdemu, tak samo jak inne choroby. Nikt nie spodziewa się, że może zachorować i mało kto jest na to przygotowany. Wielu ludzi długo zaprzecza swojej chorobie, myśląc, że psychoza jest wyrokiem skazującym na wykluczenie i nic dobrego ich już w życiu nie spotka. Jest to mylne i niewłaściwe przekonanie! Choroba psychiczna jest w pewnym stopniu obciążeniem ale gdy się ją pozna, zaakceptuje i leczy, można nauczyć się z nią dobrze żyć. Schizofrenia jest indywidualnym doświadczeniem osoby chorej. Fascynuje i przeraża jednocześnie. Może prowadzić do rozwoju osobowości lub do regresji. Bardzo wiele zależy od postawy chorobę można potraktować jako wyzwanie, które może w pewien szczególny sposób wzbogacić doświadczenie życiowe. U niektórych osób pojawiają się ciekawe i fascynujące doznania twórcze lub nadzwyczajne talenty, których nie przejawiali przed zachorowaniem. Aby żyć ze świadomością, że jest się chorym psychicznie i nie poddawać się chorobie, trzeba traktować schizofrenię jak każdą inną chorobę, czyli leczyć jej objawy i korzystać z dostępnych źródeł i sposobów wsparcia. Dzięki temu można mieć poczucie kontroli i panowania nad własnym życiem. W trakcie leczenia mogą się pojawić różne problemy, które utrudniają funkcjonowanie i osłabiają nadzieję na poprawę zdrowia i powrót do normalnego życia. Mimo wszystko nie poddawaj się! Pamiętaj, że to Ty decydujesz, jak będziesz żyć z chorobą bardzo dużo zależy od Ciebie. Przetrwanie kryzysu i zrozumienie jego mechanizmów wzmacnia. Dlatego ważne jest, aby dokładnie omówić z lekarzem na czym polega schizofrenia i jej leczenie (farmakoterapia, psychoterapia), jakie są zasady, których trzeba przestrzegać, oraz sposoby radzenia sobie w trudnych chwilach. Jeżeli jest coś, z czym sobie nie radzisz, zastanów się nad istotą tego problemu porozmawiaj z rodziną lub terapeutą, aby móc spojrzeć z innej perspektywy i znaleźć rozwiązanie. Zdrowienie nie polega na zapominaniu o chorobie ani zaprzeczaniu jej istnieniu, ale na rozumieniu choroby i oswajaniu się z rzeczywistością. 12

13 Poprawa zdrowia psychicznego dokonuje się znacznie wolniej niż na przykład leczenie zapalenia płuc czy choroby wrzodowej żołądka. Musisz o tym pamiętać i nie zniechęcać się, jeśli zbyt wolno, według Ciebie, następuje zdrowienie. Kolejność ustępowania objawów jest u każdego chorego inna i zależy od wielu czynników, m.in. od czasu trwania choroby przed rozpoczęciem właściwego leczenia, nasilenia objawów czy też sytuacji życiowej. Jeśli jednak objawy choroby utrzymują się pomimo leczenia, warto omówić z lekarzem modyfikację lub zmianę terapii. Akceptacja i zrozumienie choroby psychicznej pomaga w szukaniu rozwiązań i dodaje siły w procesie zdrowienia. Pamiętaj, że nie trzeba zmagać się z chorobą samemu. Warto szukać wsparcia w poradniach zdrowia psychicznego oraz w zespołach leczenia środowiskowego, gdzie organizowane są grupy wsparcia dla osób po kryzysie psychotycznym i ich rodzin. Możliwość spotkania innych ludzi z podobnymi doświadczeniami pomaga przełamać poczucie osamotnienia warto poprosić innych o pomoc, skorzystać z ich rad i wskazówek. Przekonaj się, że oprócz rodziny inni również mogą być dla Ciebie wsparciem w trudnych chwilach. Pobyt w szpitalu Jedną z możliwości poprawy stanu psychicznego jest korzystanie z terapii i rehabilitacji na psychiatrycznych oddziałach dziennych. Są to oddziały szpitalne, w których spędza się tylko część dnia, a nocuje w domu. Niekiedy konieczny jest całodobowy pobyt w szpitalu, aby zapewnić osobie chorej właściwe odżywianie i utrzymanie higieny, złagodzić dojmujący lęk czy dezorientację. Zwiększona impulsywność, obniżony krytycyzm, zaburzone funkcje poznawcze lub działania wynikające z sądów urojeniowych lub omamów słuchowych mogą doprowadzić do desperacji, a w skrajnych przypadkach nawet do zamiaru popełnienia samobójstwa. Zapobieganie takim działaniom jest bardzo ważnym elementem planowanego leczenia i opieki. Zdarza się, że pacjent nie ma wglądu w swoje objawy, a rozwój choroby może prowadzić do bezpośredniego zagrożenia jego życia lub zdrowia (występują myśli i tendencje samobójcze) albo też zdrowia i życia innych. Wtedy, zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem, może być konieczne leczenie psychiatryczne wbrew woli pacjenta. Nie oznacza to jednak ubezwłasnowolnienia pacjenta. Zasady przyjmowania osób chorych do szpitala bez ich zgody, gdy jest taka konieczność, regulują zapisy ustawy o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r. Pobyt w szpitalu trwa zazwyczaj kilka tygodni zależy od indywidualnego przypadku i rozwoju objawów. Mity dotyczące szpitala psychiatrycznego jako niedostępnej twierdzy, gdzie chory jest ubezwłasnowolniony przez wrogich lekarzy są nieprawdziwe i nieaktualne, dotyczą czasów sprzed kilkudziesięciu lat. Obecnie pacjent ma swoje prawa i jest traktowany z szacunkiem i godnością. Personel szpitala psychiatrzy, psychologowie, terapeuci zajęciowi, pielęgniarki i pracownicy socjalni są wyspecjalizowani w tym, żeby wspierać chorych, rozmawiać, pomagać im w codziennych czynnościach i towarzyszyć w życzliwej atmosferze w różnych aktywnościach terapeutycznych. 13

14 WSPARCIE PSYCHOSPOŁECZNE GDZIE SZUKAĆ POMOCY? Wsparcie psychospołeczne polega na wprowadzaniu korzystnych zmian w obszarach życia rodzinnego, społecznego i zawodowego tak, aby przygotować kogoś, kto choruje psychicznie, do samodzielnego funkcjonowania w społeczeństwie. Terapia zintegrowana, taka, która łączy stosowanie leków z oddziaływaniami psychologicznymi, interwencjami środowiskowymi, rehabilitacją oraz przywracaniem możliwości zawodowej, daje większą szansę na powrót do zdrowia. Stosowanie jedynie farmakoterapii w leczeniu schizofrenii nie jest wystarczającym środkiem do uzyskania trwałej, pełnej poprawy. Skorzystaj ze wsparcia różnych instytucji, ośrodków i stowarzyszeń, aby uzyskać pomoc w leczeniu, nabywaniu kompetencji społecznych oraz spędzaniu wolnego czasu. Poradnia Zdrowia Psychicznego to placówka opieki medycznej, gdzie bez skierowania mogą się zgłaszać pacjenci poszukujący specjalistycznej pomocy psychiatrycznej lub psychologicznej. Oddział dzienny stanowi formę pośrednią pomiędzy szpitalnymi oddziałami całodobowymi a poradnią zdrowia psychicznego. Pacjenci uczestniczą w zajęciach terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory i noce zaś spędzają w domu. Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej fazie choroby oraz oddziaływania rehabilitacyjne. Psychiatryczny Zespół Leczenia Środowiskowego to ośrodek pomocy, w którym stosowane są formy leczenia i pomocy pacjentom w ich środowisku. Oznacza to wizyty terapeutów w domach pacjentów, rozmowy z członkami rodziny, wspólne zastanowienie się nad sposobami radzenia sobie z chorobą. Zespoły oferują różne formy oddziaływań, z reguły prowadzą kluby i organizują grupy wsparcia dla pacjentów i rodzin. Klub pacjentów to miejsce spotkań dla pacjentów, gdzie organizowane są różnego rodzaju zajęcia w zależności od ich własnej inwencji: pogadanki, spotkania ze znanymi osobami, ogniska, zajęcia sportowe, muzyczne, wspólne obchodzenie świąt lub urodzin klubowiczów. Klub ma formę otwartą, niepotrzebne jest skierowanie, nie ma procedur kwalifikacyjnych. Grupy samopomocy są tworzone po to, aby osoby chore psychicznie oraz ich rodziny mogły dzielić się doświadczeniami towarzyszącymi chorobie z osobami o podobnych doświadczeniach. Zazwyczaj oddzielne grupy tworzą osoby z doświadczeniem psychozy, a oddzielne ich rodziny czy przyjaciele. Nowym nurtem jest tworzenie grup, w których na równych zasadach uczestniczą osoby po kryzysie psychotycznym, rodziny i profesjonaliści są to otwarte seminaria dedykowane różnym tematom związanym z chorowaniem. 14

15 Środowiskowy Dom Samopomocy stanowi dzienną formę wsparcia, przeznaczoną dla osób chorych psychicznie i upośledzonych, mających trudności w codziennym funkcjonowaniu. Dom Samopomocy działa na zasadach społeczności terapeutycznej zakłada wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów, którzy uczestniczą w różnych zajęciach pod opieką pracowników socjalnych i terapeutów zajęciowych. Oferowane są np.: treningi umiejętności życiowych i społecznych (kursy kulinarne, techniczne, higieny osobistej, gospodarowania pieniędzmi, asertywności, komunikacji interpersonalnej), terapia zajęciowa, zajęcia rekreacyjne, sportowe i artystyczne. Obóz terapeutyczny (turnus rehabilitacyjny) organizowany jest dla osób, które przebyły już leczenie psychiatryczne na oddziale dziennym lub stacjonarnym. Celem jest prowadzenie terapii i rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną. Podczas pobytu pacjenci mają ustalony program zajęć terapeutycznych i rekreacyjnych są angażowani na poziomie intelektualnym, emocjonalnym i fizycznym. Hostel (grupowe mieszkania terapeutyczne) to forma zakwaterowania chronionego, w której pacjenci mieszkają pod opieką personelu przez pewien czas, ucząc się życia na własny rachunek. W trakcie pobytu uczestniczą w treningu społecznym, podejmują pracę lub naukę oraz organizują sobie czas wolny. Firma społeczna (forma aktywizacji zawodowej) zatrudnia osoby wykluczone przez chorobę z rynku pracy, często długotrwale bezrobotne. Zadaniem firmy społecznej jest łączenie celów ekonomicznych z celami społecznymi firma jest nastawiona na zysk, który nie trafia do właściciela, lecz jest inwestowany we wspólnotę lub w społeczną działalność statutową firmy. Najczęściej zatrudnienie jest tymczasowe, jednak pozwala na zdobycie i podtrzymanie umiejętności zawodowych oraz rozwój osobisty. W znalezieniu zatrudnienia mogą pomóc jednostki opieki społecznej. Stowarzyszenia rodzin i osób chorujących psychicznie to społeczności, które oferują pomoc i wsparcie dla rodzin i pacjentów organizują różne aktywności wypełniające czas wolny, warsztaty psychoedukacyjne, rozmowy o wzajemnych doświadczeniach, konsultacje z terapeutami, terapie zajęciowe, grupy wsparcia oraz wyjazdy rehabilitacyjne. Niektóre stowarzyszenia współpracują z różnymi firmami społecznymi. 15

16 Ważne, aby patrzeć pozytywnie w przyszłość! Nie zadawaj sobie stale pytania: Jak to będzie, co nas czeka w przyszłości? Może być lepiej niż myślisz. Można oswoić się z chorobą, zaakceptować ją i postępować tak, aby dobrze funkcjonować i ograniczyć do minimum ryzyko nawrotu. Jest to możliwe! Zaangażuj się w terapię i weź odpowiedzialność za rzetelne leczenie. Jeśli się poddajesz, nie masz siły poproś o pomoc, porozmawiaj z bliską zaufaną osobą lub skontaktuj się z terapeutą. DROGA DO SIEBIE Sponsor programu: Patronat: Partner: Polskie Towarzystwo Psychiatryczne Osób Chorych Psychicznie Pol-Familia

DROGOWSKAZY KRYZYS W TRAKCIE LECZENIA SCHIZOFRENII - JAK SOBIE RADZIĆ? Program psychoedukacji pacjentów i opiekunów osób chorych na schizofrenię

DROGOWSKAZY KRYZYS W TRAKCIE LECZENIA SCHIZOFRENII - JAK SOBIE RADZIĆ? Program psychoedukacji pacjentów i opiekunów osób chorych na schizofrenię DROGOWSKAZY Program psychoedukacji pacjentów i opiekunów osób chorych na schizofrenię KRYZYS W TRAKCIE LECZENIA SCHIZOFRENII - JAK SOBIE RADZIĆ? Materiały uzupełniające do zajęć psychoedukacyjnych dla

Bardziej szczegółowo

www.drogadosiebie.pl

www.drogadosiebie.pl CHOROBA MIĘDZY NAMI PORADNIK DLA RODZIN OSÓB CHORUJĄCYCH NA SCHIZOFRENIĘ DROGA DO SIEBIE Choroba psychiczna może się zdarzyć w każdej rodzinie. Dotyka wtedy wszystkich: osobę chorującą oraz bliskich staje

Bardziej szczegółowo

OŚRODEK WSPARCIA DLA OSÓB

OŚRODEK WSPARCIA DLA OSÓB OŚRODEK WSPARCIA DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI 1 2 Środowiskowy Dom Sampomocy Integracja w Bytomiu Jesteśmy dziennym ośrodkiem wsparcia, działającym na terenie Bytomia, przeznaczonym dla osób dorosłych

Bardziej szczegółowo

WARUNKI WOBEC ŚWIADCZENIODAWCÓW

WARUNKI WOBEC ŚWIADCZENIODAWCÓW YJNEJ 1 2 świadczenia w oddziale psychiatrycznym świadczenia w oddziale psychiatrycznym dla dzieci i młodzieży 4700 4701 4703 4705 oddział psychiatryczny oddział psychiatryczny dla dzieci, oddział psychiatryczny

Bardziej szczegółowo

Pośrednie formy opieki psychiatrycznej

Pośrednie formy opieki psychiatrycznej Terapia środowiskowa- leczenie domowe w schizofrenii Pośrednie formy opieki psychiatrycznej Leczenie środowiskowe zespół leczenia środowiskowego Wspieranie zdrowienia po przebytym epizodzie schizofrenii

Bardziej szczegółowo

SCHIZOFRENIA ROLA OPIEKUNÓW W KREOWANIU WSPÓŁPRACY DR MAREK BALICKI

SCHIZOFRENIA ROLA OPIEKUNÓW W KREOWANIU WSPÓŁPRACY DR MAREK BALICKI SCHIZOFRENIA ROLA OPIEKUNÓW W KREOWANIU WSPÓŁPRACY DR MAREK BALICKI PACJENT NA RYNKU PRACY 43 lata, stan wolny, wykształcenie średnie Pierwsze objawy w wieku 29 lat. Średnio 1 rok mija od momentu pierwszych

Bardziej szczegółowo

NASTOLETNIA DEPRESJA PORADNIK

NASTOLETNIA DEPRESJA PORADNIK NASTOLETNIA DEPRESJA PORADNIK Upadłam Nie mogę Nie umiem Wstać Sama po ziemi stąpam w snach Sama, samiutka próbuję wstać. Nie umiem Chcę się odezwać Nie wiem do kogo Sama tu jestem, nie ma nikogo Wyciągam

Bardziej szczegółowo

W szpitalach psychiatrycznych organizuje się całodobowe oddziały wyspecjalizowane, takie jak oddziały:

W szpitalach psychiatrycznych organizuje się całodobowe oddziały wyspecjalizowane, takie jak oddziały: Oddzialy psychiatryczne szpitalne - Opieka całodobowa Opieka całodobowa Psychiatryczne oddziały szpitalne Psychiatryczne leczenie szpitalne powinno być stosowane tylko w przypadkach ciężkich zaburzeń psychicznych

Bardziej szczegółowo

WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI

WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 2014 r. (poz. ) Załącznik nr 1 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Lp.

Bardziej szczegółowo

Depresja wyzwanie dla współczesnej medycyny

Depresja wyzwanie dla współczesnej medycyny Projekt jest współfinansowany ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2014 2020 Depresja wyzwanie dla współczesnej medycyny

Bardziej szczegółowo

Zasady leczenia zaburzeń psychicznych

Zasady leczenia zaburzeń psychicznych Wczesne objawy zaburzeń psychicznych i zasady ich leczenia Zasady leczenia zaburzeń psychicznych Podstawowymi zasadami w leczeniu zaburzeń i chorób psychicznych są: wczesne rozpoznawanie objawów i interwencje

Bardziej szczegółowo

Ukryty wróg depresja dziecięca

Ukryty wróg depresja dziecięca Ukryty wróg depresja dziecięca Depresja jest chorobą. Z powodu depresji leczy się blisko 8 tyś. dzieci w Polsce. Specjaliści twierdzą, że nie jest to pełna skala zjawiska. Chorobę tą diagnozuje się trudno,

Bardziej szczegółowo

PROGRAM SZKOLENIA: PSYCHOSPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU DZIECI I MŁODZIEZY PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA, KSZTAŁTOWANIE SIĘ OSOBOWOŚCI

PROGRAM SZKOLENIA: PSYCHOSPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU DZIECI I MŁODZIEZY PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA, KSZTAŁTOWANIE SIĘ OSOBOWOŚCI PROGRAM SZKOLENIA: PSYCHOSPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU DZIECI I MŁODZIEZY Tematy szkolenia PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA, KSZTAŁTOWANIE SIĘ OSOBOWOŚCI Wykład 2 godz. - Podejście do rozwoju psychicznego w kontekście

Bardziej szczegółowo

mgr Agnieszka Bartczak mgr Agnieszka Bartczak

mgr Agnieszka Bartczak mgr Agnieszka Bartczak Łuszczycowe zapalenie stawów jako przewlekła choroba z dużymi dolegliwościami bólowymi, ograniczeniem sprawności fizycznej oraz współwystępującymi łuszczycowymi zmianami skórnymi często jest powodem stygmatyzacji,

Bardziej szczegółowo

DEPRESJA POROZMAWIAJMY O NIEJ. Spotkanie z rodzicami uczniów Szkoły Podstawowej Ciechanowiec, r.

DEPRESJA POROZMAWIAJMY O NIEJ. Spotkanie z rodzicami uczniów Szkoły Podstawowej Ciechanowiec, r. DEPRESJA POROZMAWIAJMY O NIEJ Spotkanie z rodzicami uczniów Szkoły Podstawowej Ciechanowiec, 24.11.2017 r. 350 mln osób na świecie jest dotkniętych depresją. 12% Polaków ma obecnie objawy depresji, 16%

Bardziej szczegółowo

I EDYCJA HARMONOGRAM ZAJĘĆ TEORETYCZNYCH KURSU KWALIFIKACYJNEGO W DZIEDZINIE PIELĘGNIARSTWA PSYCHIATRYCZNEGO 13 stycznia kwietnia 2017

I EDYCJA HARMONOGRAM ZAJĘĆ TEORETYCZNYCH KURSU KWALIFIKACYJNEGO W DZIEDZINIE PIELĘGNIARSTWA PSYCHIATRYCZNEGO 13 stycznia kwietnia 2017 I EDYCJA HARMONOGRAM ZAJĘĆ TEORETYCZNYCH KURSU KWALIFIKACYJNEGO W DZIEDZINIE PIELĘGNIARSTWA PSYCHIATRYCZNEGO 13 stycznia 2017 9 kwietnia 2017 Zajęcia teoretyczne odbywają się w sali dydaktycznej XI oddziału

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 6. Lp. Profil oraz rodzaj komórki organizacyjnej Warunki realizacji świadczenia gwarantowanego

Załącznik nr 6. Lp. Profil oraz rodzaj komórki organizacyjnej Warunki realizacji świadczenia gwarantowanego Załącznik nr 6 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH AMBULATORYJNYCH PSYCHIATRYCZNYCH I LECZENIA ŚRODOWISKOWEGO (DOMOWEGO) ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Lp. Profil oraz rodzaj komórki

Bardziej szczegółowo

Podstawowe zasady leczenia zaburzeń psychicznych

Podstawowe zasady leczenia zaburzeń psychicznych Podstawowe zasady leczenia zaburzeń psychicznych Instytucjonalizacja i wykluczenia. i zapomnienie Metody leczenia 1. Biologiczne - farmakologiczne - niefarmakologiczne - neurochirurgiczne 2. Psychologiczne

Bardziej szczegółowo

Wolskie Centrum Zdrowia Psychicznego (WCZP)

Wolskie Centrum Zdrowia Psychicznego (WCZP) Wolskie Centrum Zdrowia Psychicznego (WCZP) WCZP jest ośrodkiem dla dorosłych. Rozlokowane jest w dwóch pawilonach szpitalnych, w dwupiętrowym pawilonie 5 przeznaczonym w całości na jego potrzeby i w pawilonie

Bardziej szczegółowo

BADANIE KLINICZNE PACJENTA Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI KONTAKT TERAPEUTYCZNY

BADANIE KLINICZNE PACJENTA Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI KONTAKT TERAPEUTYCZNY BADANIE KLINICZNE PACJENTA Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI KONTAKT TERAPEUTYCZNY BADANIE KLINICZNE PACJENTA Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI Zbieranie wywiadu psychiatrycznego Ocena osobowości pacjenta Badanie

Bardziej szczegółowo

Rola psychologa w podmiotach leczniczych

Rola psychologa w podmiotach leczniczych Rola psychologa w podmiotach leczniczych Podstawowym celem działań podmiotów leczniczych było i jest zdrowie pacjentów. Ponieważ jednak zdrowie według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) to stan cechujący

Bardziej szczegółowo

I EDYCJA HARMONOGRAM ZAJĘĆ TEORETYCZNYCH KURSU KWALIFIKACYJNEGO W DZIEDZINIE PIELĘGNIARSTWA PSYCHIATRYCZNEGO 13 stycznia kwietnia 2017

I EDYCJA HARMONOGRAM ZAJĘĆ TEORETYCZNYCH KURSU KWALIFIKACYJNEGO W DZIEDZINIE PIELĘGNIARSTWA PSYCHIATRYCZNEGO 13 stycznia kwietnia 2017 I EDYCJA HARMONOGRAM ZAJĘĆ TEORETYCZNYCH KURSU KWALIFIKACYJNEGO W DZIEDZINIE PIELĘGNIARSTWA PSYCHIATRYCZNEGO 13 stycznia 2017 9 kwietnia 2017 Zajęcia teoretyczne odbywają się w sali dydaktycznej XI oddziału

Bardziej szczegółowo

2. Podstawą przyjęcia do ZPOP jest zdiagnozowana przewlekła choroba psychiczna.

2. Podstawą przyjęcia do ZPOP jest zdiagnozowana przewlekła choroba psychiczna. Kontakt: Punkt Pielęgniarski: (087) 562 64 83, Sekretariat: (087) 562 64 79 Kliknij po więcej informacji Regulamin Zakładu Pielęgnacyjno-Opiekuńczego Psychiatrycznego w Specjalistycznym Psychiatrycznym

Bardziej szczegółowo

Wolskie Centrum Zdrowia Psychicznego (WCZP)

Wolskie Centrum Zdrowia Psychicznego (WCZP) Wolskie Centrum Zdrowia Psychicznego (WCZP) WCZP jest ośrodkiem leczenia dla osób dorosłych. Rozlokowane jest w dwóch pawilonach szpitalnych, w dwupiętrowym pawilonie 5 przeznaczonym w całości na jego

Bardziej szczegółowo

zaburzenia zachowania (F00 odpowiadające świadczeniu gwarantowanemu (ICD 10) Zaburzenia psychiczne i F99);

zaburzenia zachowania (F00 odpowiadające świadczeniu gwarantowanemu (ICD 10) Zaburzenia psychiczne i F99); Dziennik Ustaw 51 Poz. 1386 Załącznik nr 6 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH AMBULATORYJNYCH PSYCHIATRYCZNYCH I LECZENIA ŚRODOWISKOWEGO (DOMOWEGO) ORAZ WARUNKI REALIZACJI TYCH ŚWIADCZEŃ

Bardziej szczegółowo

Problemy pielęgnacyjne pacjentów z depresją.

Problemy pielęgnacyjne pacjentów z depresją. Problemy pielęgnacyjne pacjentów z depresją. mgr Irena Ewa Rozmanowska specjalista w dziedzinie pielęgniarstwa psychiatrycznego fot. Vedran Vidovic shutterstock.com Depresja ma w psychiatrii pozycję podobną

Bardziej szczegółowo

Dylematy w pracy socjalnej. psychicznymi

Dylematy w pracy socjalnej. psychicznymi Dylematy w pracy socjalnej z osobami z zaburzeniami psychicznymi W ramach Specjalistycznego Zespołu Pracy Socjalnej w Miejskim Ośrodku Pomocy Rodzinie w Poznaniu Misja Zespołu Pracownicy Specjalistycznego

Bardziej szczegółowo

Jak sobie radzić ze stresem

Jak sobie radzić ze stresem Jak sobie radzić ze stresem Nie wiesz jak poradzić sobie ze stresem? Przeczytaj nasz poradnik! str. 1 Czym jest stres? Zjawisko stresu wynika z braku równowagi między oczekiwaniami kierowanymi pod adresem

Bardziej szczegółowo

WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI

WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia29 kwietnia 2011 r. Załącznik nr 1 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI

Bardziej szczegółowo

Analiza działań merytorycznych wspomagających zdrowienie w uzależnieniu. Jolanta Ryniak NZOZ Centrum Dobrej Terapii Kraków, 6 wrzesień 2016 rok

Analiza działań merytorycznych wspomagających zdrowienie w uzależnieniu. Jolanta Ryniak NZOZ Centrum Dobrej Terapii Kraków, 6 wrzesień 2016 rok Analiza działań merytorycznych wspomagających zdrowienie w uzależnieniu Jolanta Ryniak NZOZ Centrum Dobrej Terapii Kraków, 6 wrzesień 2016 rok Rehabilitacja osób uzależnionych Działania Medyczne Psychologiczne

Bardziej szczegółowo

Psychologiczne problemy kwalifikacji pacjenta do przeszczepienia nerki.

Psychologiczne problemy kwalifikacji pacjenta do przeszczepienia nerki. Zakład Nauczania Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Wydział Nauk o Zdrowiu, WUM Klinika Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej, SKDJ Psychologiczne problemy kwalifikacji pacjenta do przeszczepienia nerki.

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA Funkcjonowanie podmiotów leczniczych sprawujących opiekę nad uzależnionymi od alkoholu. Dz.U.2018.2410 z dnia 2018.12.27 Status: Akt obowiązujący Wersja od: 27 grudnia 2018 r. Wejście w życie: 31 grudnia

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 6. Porada lekarska diagnostyczna

Załącznik nr 6. Porada lekarska diagnostyczna Załącznik nr 6 Wykaz świadczeń gwarantowanych realizowanych w warunkach ambulatoryjnych psychiatrycznych i leczenia środowiskowego (domowego) oraz warunki realizacji tych świadczeń L.p. Nazwa świadczenia

Bardziej szczegółowo

Priorytety promocji zdrowia psychicznego dla Powiatu Kieleckiego na lata 2012 2015

Priorytety promocji zdrowia psychicznego dla Powiatu Kieleckiego na lata 2012 2015 Załącznik nr 1 do Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego Powiatu Kieleckiego na lata 2012-2015 Priorytety promocji zdrowia psychicznego dla Powiatu Kieleckiego na lata 2012 2015 Na podstawie Rozporządzenia

Bardziej szczegółowo

zdrowia Zaangażuj się

zdrowia Zaangażuj się Ochrona Twojego zdrowia Zaangażuj się Niniejszy projekt jest finansowany przez Ochrona Twojego zdrowia Zaangażuj się www.oha.com 1. Zainteresuj się ochroną swojego zdrowia. Jeśli masz pytania lub wątpliwości

Bardziej szczegółowo

Depresja a uzależnienia. Maciej Plichtowski Specjalista psychiatra Specjalista psychoterapii uzależnień

Depresja a uzależnienia. Maciej Plichtowski Specjalista psychiatra Specjalista psychoterapii uzależnień Depresja a uzależnienia Maciej Plichtowski Specjalista psychiatra Specjalista psychoterapii uzależnień Alkoholizm w chorobach afektywnych Badania NIMH* (1990) (uzależnienie + nadużywanie) Badania II Kliniki

Bardziej szczegółowo

Raport indywidualny INFORMACJE POUFNE. Jan Kowalski. Test przeprowadzony za pośrednictwem http://pracabezstresu.pl 5 stycznia 2015

Raport indywidualny INFORMACJE POUFNE. Jan Kowalski. Test przeprowadzony za pośrednictwem http://pracabezstresu.pl 5 stycznia 2015 Jan Kowalski Test przeprowadzony za pośrednictwem http://pracabezstresu.pl 5 stycznia 2015 INFORMACJE POUFNE Wprowadzenie Celem serwisu jest umożliwienie osobom zainteresowanym lub martwiącym się oszacowania

Bardziej szczegółowo

Kiedy korzyści z leczenia mogą być jeszcze większe? Schizofrenia poradnik. dr n. med. Sławomir Murawiec

Kiedy korzyści z leczenia mogą być jeszcze większe? Schizofrenia poradnik. dr n. med. Sławomir Murawiec Kiedy korzyści z leczenia mogą być jeszcze większe? Schizofrenia poradnik dr n. med. Sławomir Murawiec Celem leczenia jest umożliwienie Ci jak najlepszego funkcjonowania w Twoim codziennym życiu. Schizofrenia

Bardziej szczegółowo

GRAŻYNA KOWALCZYK. Zadanie finansowane ze środków Narodowego Programu Zdrowia na lata

GRAŻYNA KOWALCZYK. Zadanie finansowane ze środków Narodowego Programu Zdrowia na lata GRAŻYNA KOWALCZYK SĄ TYLKO DWA SPOSOBY NA ŻYCIE. JEDEN TO ŻYCIE TAK, JAKBY NIC NIE BYŁO CUDEM. DRUGI TO ŻYCIE TAK, JAKBY WSZYSTKO BYŁO CUDEM (Albert Einstein) Wykaz rzeczy niszczących i zagrażających życiu

Bardziej szczegółowo

Jeśli odpowiedź sprawia Ci trudność, możesz poprosić członka rodziny, pielęgniarkę lub badacza o pomoc w wypełnianiu kwestionariusza.

Jeśli odpowiedź sprawia Ci trudność, możesz poprosić członka rodziny, pielęgniarkę lub badacza o pomoc w wypełnianiu kwestionariusza. Samoocena Szanowni Państwo, Ta ankieta pomoże Twojemu lekarzowi uzyskać lepszy obraz konsekwencji, jakie dla Ciebie niesie choroba. To ważne informacje, które są nam potrzebne, aby dostosować naszą opiekę

Bardziej szczegółowo

Standardy Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych

Standardy Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Załącznik nr 2 do ogłoszenia konkursu dla podmiotów leczniczych na wybór realizatorów świadczeń opieki zdrowotnej w ramach Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania

Bardziej szczegółowo

Agencja Oceny Technologii Medycznych

Agencja Oceny Technologii Medycznych Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 180/2013 z dnia 8 lipca 2013 r. o projekcie programu Program profilaktyki ryzykownego stanu psychicznego Miasto

Bardziej szczegółowo

Pomiar świadczeń zdrowotnych w Psychiatrycznym Zakładzie Opiekuńczo Leczniczym.

Pomiar świadczeń zdrowotnych w Psychiatrycznym Zakładzie Opiekuńczo Leczniczym. mgr ElŜbieta Trutkowska mgr Marek Moszczak Pomiar świadczeń zdrowotnych w Psychiatrycznym Zakładzie Opiekuńczo Leczniczym. Metoda pomiaru, wyniki badań. Konferencja Jakość 2010 Warszawa, dnia 7.10.2010r.

Bardziej szczegółowo

DROGA DO SIEBIE. Program edukacyjny dla osób chorych na schizofrenię i chorobę afektywną dwubiegunową, ich bliskich i terapeutów.

DROGA DO SIEBIE. Program edukacyjny dla osób chorych na schizofrenię i chorobę afektywną dwubiegunową, ich bliskich i terapeutów. DROGA DO SIEBIE Program edukacyjny dla osób chorych na schizofrenię i chorobę afektywną dwubiegunową, ich bliskich i terapeutów. CSR w branży farmaceutycznej CSR to dobrowolna strategia biznesowa uwzględniająca

Bardziej szczegółowo

Leczenie w domu pacjenta - praca w Zespole Leczenia Środowiskowego

Leczenie w domu pacjenta - praca w Zespole Leczenia Środowiskowego Leczenie w domu pacjenta - praca w Zespole Leczenia Środowiskowego Zespół Leczenia Środowiskowego Wieliczka Paweł Sacha specjalista psychiatra Idea psychiatrycznego leczenia środowiskowego, a codzienna

Bardziej szczegółowo

Psychoterapeutyczne podstawy przeciwdziałania bezdomności - doświadczenia i działania na podstawie autorskiego programu IPRO (Integratywny Plan

Psychoterapeutyczne podstawy przeciwdziałania bezdomności - doświadczenia i działania na podstawie autorskiego programu IPRO (Integratywny Plan Psychoterapeutyczne podstawy przeciwdziałania bezdomności - doświadczenia i działania na podstawie autorskiego programu IPRO (Integratywny Plan Rozwoju Osobistego 2007) Uzasadnienie dla psychoterapii w

Bardziej szczegółowo

Zapobieganie nawrotom i rozpoznawanie objawów zwiastunowych raport z programu edukacyjnego dla pacjentów chorych na schizofrenię, leczonych olanzapiną

Zapobieganie nawrotom i rozpoznawanie objawów zwiastunowych raport z programu edukacyjnego dla pacjentów chorych na schizofrenię, leczonych olanzapiną Psychiatria R A P O R T tom 11, nr 2, 120 124 Copyright 2014 Via Medica ISSN 1732 9841 Iwona Patejuk-Mazurek Klinika Psychiatrii, Oddział Fizjoterapii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Mazowieckie

Bardziej szczegółowo

Szanse i ryzyka Psycholog - Edna Palm

Szanse i ryzyka Psycholog - Edna Palm Rodzeństwo dzieci niepełnosprawnych Szanse i ryzyka Psycholog - Edna Palm Tłumaczenie: Psycholog - Dorota Fedorowska (Fundacja EDUCO) Czynniki obciążające rodziny posiadające niepełnosprawne dziecko Obciążenie

Bardziej szczegółowo

Wykaz świadczeń gwarantowanych realizowanych w warunkach stacjonarnych leczenia uzależnień oraz warunki realizacji tych świadczeń

Wykaz świadczeń gwarantowanych realizowanych w warunkach stacjonarnych leczenia uzależnień oraz warunki realizacji tych świadczeń Załącznik nr 2 Wykaz świadczeń gwarantowanych realizowanych w warunkach stacjonarnych leczenia uzależnień oraz warunki realizacji tych świadczeń L.p. Nazwa świadczenia gwarantowanego i, Warunki realizacji

Bardziej szczegółowo

Warunki realizacji świadczenia gwarantowanego

Warunki realizacji świadczenia gwarantowanego Załącznik nr 6 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH AMBULATORYJNYCH PSYCHIATRYCZNYCH I LECZENIA ŚRODOWISKOWEGO (DOMOWEGO) ORAZ WARUNKI REALIZACJI TYCH ŚWIADCZEŃ Lp. Nazwa świadczenia

Bardziej szczegółowo

Łatwiej pomóc innym niż sobie

Łatwiej pomóc innym niż sobie Łatwiej pomóc innym niż sobie Spośród wszystkich chorób nowotwory wywierają najsilniejszy wpływ na psychikę człowieka. Fazy przeżywania, adaptacji do choroby, ich kolejność i intensywność zależy od wielu

Bardziej szczegółowo

Kierunki rozwoju opieki psychiatrycznej w Województwie Zachodniopomorskim. Poczdam, 8 grudnia 2011 roku

Kierunki rozwoju opieki psychiatrycznej w Województwie Zachodniopomorskim. Poczdam, 8 grudnia 2011 roku Kierunki rozwoju opieki psychiatrycznej w Województwie Zachodniopomorskim Poczdam, 8 grudnia 2011 roku 1 Nowe zadania dla samorządów terytorialnych wynikają z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28.12.2010

Bardziej szczegółowo

Zjazd I sesja wyjazdowa trening interpersonalny 57 h. Zjazd II sesja wyjazdowa trening intrapsychiczny 58 h

Zjazd I sesja wyjazdowa trening interpersonalny 57 h. Zjazd II sesja wyjazdowa trening intrapsychiczny 58 h S t r o n a 1 Studiium Psychoterapiiii Uzalleżniień Harmonogram szkolleniia edycjja 2010/2011 II SEMESTR Zjazd I sesja wyjazdowa trening interpersonalny 57 h Zjazd II sesja wyjazdowa trening intrapsychiczny

Bardziej szczegółowo

Szkolny Ośrodek Psychoterapii

Szkolny Ośrodek Psychoterapii Szkolny Ośrodek Psychoterapii Kiedy zgłosić się na psychoterapię? Gdy czujesz, że wszystko idzie nie tak jak chcesz i nie potrafisz tego zmienić. Podstawowym wskaźnikiem tego, że powinniśmy rozważyć psychoterapię

Bardziej szczegółowo

Świadczenia pomocy społecznej

Świadczenia pomocy społecznej Świadczenia pomocy społecznej Świadczenia pomocy społecznej Ośrodki pomocy społecznej Ośrodki pomocy społecznej działają w każdej gminie, udzielając pomocy osobom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej.

Bardziej szczegółowo

Psychoterapia bez tajemnic. Podstawowa wiedza i praktyczne wskazówki. redakcja naukowa Lidia Grzesiuk, Rafał Styła

Psychoterapia bez tajemnic. Podstawowa wiedza i praktyczne wskazówki. redakcja naukowa Lidia Grzesiuk, Rafał Styła Psychoterapia bez tajemnic. Podstawowa wiedza i praktyczne wskazówki. redakcja naukowa Lidia Grzesiuk, Rafał Styła Książka jest praktycznym przewodnikiem po psychoterapii. Opowiada o tym: - dla kogo psychoterapia

Bardziej szczegółowo

Gdański zintegrowany model wsparcia środowiskowego dla osób z zaburzeniami psychicznymi

Gdański zintegrowany model wsparcia środowiskowego dla osób z zaburzeniami psychicznymi Gdański zintegrowany model wsparcia środowiskowego dla osób z zaburzeniami psychicznymi Magdalena Chełstowska Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Gdańsku Anna Strojna Stowarzyszenie na rzecz osób z kryzysami

Bardziej szczegółowo

ŚWIATOWY DZIEŃ ZDROWIA

ŚWIATOWY DZIEŃ ZDROWIA Depresja Inż. Agnieszka Świątkowska Założenia kampanii Światowy Dzień Zdrowia obchodzony co roku 7 kwietnia, w rocznicę powstania Światowej Organizacji Zdrowia daje nam unikalną możliwość mobilizacji działań

Bardziej szczegółowo

Dostrzegalne zmiany u pacjenta na tym etapie terapii winny manifestować się tym, że pacjent :

Dostrzegalne zmiany u pacjenta na tym etapie terapii winny manifestować się tym, że pacjent : CARE BROK sp. z o.o Szkoła Specjalistów Psychoterapii Uzależnień i Instruktorów Terapii Uzależnień O7-306 Brok ul. Warszawska 25 tel.: 793 607 437 lub 603 801 442 mail.: care@brok.edu.pl www.brok.edu.pl

Bardziej szczegółowo

WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI. Świadczenia szpitalne

WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI. Świadczenia szpitalne Załącznik nr 2 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Lp. Profil lub rodzaj komórki organizacyjnej Warunki realizacji świadczenia

Bardziej szczegółowo

KARTA PRZEDMIOTU OPIS

KARTA PRZEDMIOTU OPIS CECHA PRZEDMIOTU KARTA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIODCIE Nazwa przedmiotu PSYCHIATRIA Poziom realizacji Studia pierwszego stopnia stacjonarne przedmiotu Jednostka realizująca Instytut Nauk

Bardziej szczegółowo

Włocławek dn r.

Włocławek dn r. ŚDS.0420.1.2013 Włocławek dn. 25.01.2013r. Informacja o działalności i funkcjonowania Środowiskowego Domu Samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi za rok 2012 usytuowanego w strukturach Miejskiego

Bardziej szczegółowo

Kody Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych odpowiadające. Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania

Kody Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych odpowiadające. Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania Dziennik Ustaw 35 Poz. 1386 Załącznik nr 4 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH DZIENNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Lp. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji

Bardziej szczegółowo

WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH DZIENNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI

WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH DZIENNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Projekt z dnia 28.11.2014 r. Załącznik nr 4 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH DZIENNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Lp. Profil lub rodzaj komórki organizacyjnej

Bardziej szczegółowo

Narzędzie pracy socjalnej nr 14 Wywiad z osobą długotrwale chorą 1 Przeznaczenie narzędzia:

Narzędzie pracy socjalnej nr 14 Wywiad z osobą długotrwale chorą 1 Przeznaczenie narzędzia: Narzędzie pracy socjalnej nr 14 Wywiad z osobą długotrwale chorą 1 Przeznaczenie narzędzia: Etap I (1b) Ocena / Diagnoza (Pogłębienie wiedzy o sytuacji związanej z problemem osoby/ rodziny) Zastosowanie

Bardziej szczegółowo

Podręcznik ćwiczeniowy dla pacjenta

Podręcznik ćwiczeniowy dla pacjenta Podręcznik ćwiczeniowy dla pacjenta 7 Dostarczone przez Janssen Healthcare Innovation (Szczegóły na tylnej stronie okładki) Planowanie kryzysowe Wprowadzenie Moduł 7 Str 01 Niniejszy moduł powstał z myślą

Bardziej szczegółowo

Program pilotażowy. Punkt Wsparcia Środowiskowego dla osób z zaburzeniami psychicznymi na bazie Środowiskowego Domu Samopomocy

Program pilotażowy. Punkt Wsparcia Środowiskowego dla osób z zaburzeniami psychicznymi na bazie Środowiskowego Domu Samopomocy Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 1608/08 Prezydenta Miasta Gdańska z dnia 16 października 2008r. Program pilotażowy Punkt Wsparcia Środowiskowego dla osób z zaburzeniami psychicznymi 1 I. Podstawy prawne

Bardziej szczegółowo

Trudne rozmowy z rodziną o stanie pacjenta z podejrzeniem śmierci pnia mózgu

Trudne rozmowy z rodziną o stanie pacjenta z podejrzeniem śmierci pnia mózgu Trudne rozmowy z rodziną o stanie pacjenta z podejrzeniem śmierci pnia mózgu Na sposobie rozmowy o krytycznym, nie rokującym żadnej poprawy stanie pacjenta z jego rodziną odciska swoje piętno nasz osobisty

Bardziej szczegółowo

Wykaz świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień oraz warunków ich realizacji

Wykaz świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień oraz warunków ich realizacji Załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia (poz. ) Wykaz świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień oraz warunków ich realizacji L.p. Nazwa świadczenia gwarantowanego

Bardziej szczegółowo

Zjazd I sesja wyjazdowa trening interpersonalny 57 h. Zjazd II sesja wyjazdowa trening intrapsychiczny 58 h

Zjazd I sesja wyjazdowa trening interpersonalny 57 h. Zjazd II sesja wyjazdowa trening intrapsychiczny 58 h S t r o n a 1 Studiium Psychoterapiiii Uzalleżniień Harmonogram szkolleniia edycjja 2013/2014 II SEMESTR Zjazd I sesja wyjazdowa trening interpersonalny 57 h Zjazd II sesja wyjazdowa trening intrapsychiczny

Bardziej szczegółowo

INKUBATOR INNOWACJI SPOŁECZNYCH WIELKICH JUTRA : Usługi opiekuocze dla osób zależnych

INKUBATOR INNOWACJI SPOŁECZNYCH WIELKICH JUTRA : Usługi opiekuocze dla osób zależnych INKUBATOR INNOWACJI SPOŁECZNYCH WIELKICH JUTRA : Usługi opiekuocze dla osób zależnych Model wspierania opiekunów osób zależnych (Model DOM) Fundacja Pomocy Dzieciom z Chorobami Nowotworowymi Projekt jest

Bardziej szczegółowo

Kod zdrowia dla początkujących Zuchwałych 1 : 2,5-3,5 : 0,5-0,8

Kod zdrowia dla początkujących Zuchwałych 1 : 2,5-3,5 : 0,5-0,8 // Kod zdrowia dla początkujących Zuchwałych 1 : 2,5-3,5 : 0,5-0,8 Białko 1 : Tłuszcz 2,5-3,5 : Węglowodany 05-0,8 grama na 1 kilogram wagi należnej i nie przejmuj się kaloriami. Po kilku tygodniach dla

Bardziej szczegółowo

Grupy psychoedukacyjno-wsparciowe oraz indywidualne wsparcie psychologiczno-terapeutyczne dla rozwodzących się rodziców

Grupy psychoedukacyjno-wsparciowe oraz indywidualne wsparcie psychologiczno-terapeutyczne dla rozwodzących się rodziców Grupy psychoedukacyjno-wsparciowe oraz indywidualne wsparcie psychologiczno-terapeutyczne dla rozwodzących się rodziców Karolina Budzik psycholog, psychoterapeuta, seksuolog kliniczny ul. Oleandrów 6,

Bardziej szczegółowo

Raport indywidualny INFORMACJE POUFNE. Bartosz Satysfakcja. Test przeprowadzony za pośrednictwem 1 października 2018

Raport indywidualny INFORMACJE POUFNE. Bartosz Satysfakcja. Test przeprowadzony za pośrednictwem   1 października 2018 Bartosz Satysfakcja Test przeprowadzony za pośrednictwem https://satysfakcjazpracy.pl 1 października 2018 INFORMACJE POUFNE Wprowadzenie Celem serwisu jest umożliwienie osobom zainteresowanym w oszacowaniu

Bardziej szczegółowo

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2010/2011

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2010/2011 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu Karta Instytut Pedagogiczny obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 010/011 Kierunek studiów: Pedagogika Profil: Ogólnoakademicki

Bardziej szczegółowo

DZIŚ STAWIĘ CZOŁA IPF. walczzipf.pl. Dla osób, u których zdiagnozowano IPF: Porady, jak rozmawiać z lekarzem o chorobie i opcjach jej kontrolowania

DZIŚ STAWIĘ CZOŁA IPF. walczzipf.pl. Dla osób, u których zdiagnozowano IPF: Porady, jak rozmawiać z lekarzem o chorobie i opcjach jej kontrolowania walczzipf.pl WSPIERAMY PACJENTÓW Z IDIOPATYCZNYM WŁÓKNIENIEM PŁUC DZIŚ STAWIĘ CZOŁA IPF Dla osób, u których zdiagnozowano IPF: Porady, jak rozmawiać z lekarzem o chorobie i opcjach jej kontrolowania PL/ESB/1702/0001

Bardziej szczegółowo

WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH AMBULATORYJNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI

WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH AMBULATORYJNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Projekt z dnia 28.11.2014 r. WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH AMBULATORYJNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Załącznik nr 7 Lp. Profil lub rodzaj komórki organizacyjnej

Bardziej szczegółowo

PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ RODZIC - DZIECKO DZIECKO - RODZIC

PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ RODZIC - DZIECKO DZIECKO - RODZIC PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ RODZIC - DZIECKO DZIECKO - RODZIC DROGI RODZICU! Buduj solidny fundament jakim jest dla dziecka Rodzina. Tylko bliski kontakt z dzieckiem może uchronić je od problemu uzależnienia.

Bardziej szczegółowo

PROGRAM LECZENIA W OŚRODKU PSYCHOTERAPII UZALEŻNIEŃ I WSPÓŁUZALEŻNIENIA KCTU

PROGRAM LECZENIA W OŚRODKU PSYCHOTERAPII UZALEŻNIEŃ I WSPÓŁUZALEŻNIENIA KCTU PROGRAM LECZENIA W OŚRODKU PSYCHOTERAPII UZALEŻNIEŃ I WSPÓŁUZALEŻNIENIA KCTU PROCES DIAGNOSTYCZNY I KONSULTACJA SPECJALISTY PSYCHOTERAPII/TERAPII UZALEŻNIEŃ > wstępna diagnoza nozologiczna > analiza kontekstu

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia nastroju u dzieci i młodzieży

Zaburzenia nastroju u dzieci i młodzieży Zaburzenia nastroju u dzieci i młodzieży Zaburzenia nastroju u dzieci i młodzieży: pojedynczy epizod dużej depresji nawracająca duża depresja dystymia mania lub submania stan mieszany zaburzenia afektywne

Bardziej szczegółowo

Żałoba i strata. Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ

Żałoba i strata. Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ Żałoba i strata Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ Żałoba Proces psychologicznej, społecznej i somatycznej reakcji, będącej odpowiedzią na utratę i jej konsekwencje. Spełnia prawie wszystkie kryteria

Bardziej szczegółowo

Zadanie finansowane ze środków Narodowego Programu Zdrowia na lata

Zadanie finansowane ze środków Narodowego Programu Zdrowia na lata Podnoszenie kompetencji kadr medycznych uczestniczących w realizacji profilaktycznej opieki psychiatrycznej, w tym wczesnego wykrywania objawów zaburzeń psychicznych KONSPEKT ZAJĘĆ szczegółowy przebieg

Bardziej szczegółowo

AD/HD ( Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi

AD/HD ( Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi AD/HD ( Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi GENETYCZNIE UWARUNKOWANA, NEUROLOGICZNA DYSFUNKCJA, CHARAKTERYZUJĄCA SIĘ NIEADEKWATNYMI

Bardziej szczegółowo

Mały przewodnik po zdrowiu kobiety

Mały przewodnik po zdrowiu kobiety Mały przewodnik po zdrowiu kobiety Poradnie dla kobiet w ramach podstawowej opieki zdrowotnej w Skåne DOKĄD MAM SIĘ UDAĆ? CZY BĘDĘ MIAŁA BLIŹNIAKI? CZY TO DLA MNIE DOBRE? CZY TO NORMALNE? CZY TO JEST PŁATNE?

Bardziej szczegółowo

PROGRAM DZIAŁALNOŚCI ŚRODOWISKOWEGO DOMU SAMOPOMOCY. W NOWEJ WSI EŁCKIEJ TYP A, TYP B i TYP C

PROGRAM DZIAŁALNOŚCI ŚRODOWISKOWEGO DOMU SAMOPOMOCY. W NOWEJ WSI EŁCKIEJ TYP A, TYP B i TYP C PROGRAM DZIAŁALNOŚCI ŚRODOWISKOWEGO DOMU SAMOPOMOCY W NOWEJ WSI EŁCKIEJ TYP A, TYP B i TYP C Środowiskowy Domy Samopomocy w Nowej Wsi Ełckiej funkcjonuje od dnia 1 grudnia 2012 r. Dom jest dziennym ośrodkiem

Bardziej szczegółowo

Wykaz świadczeń gwarantowanych realizowanych w warunkach ambulatoryjnych leczenia uzależnień oraz warunki realizacji tych świadczeń

Wykaz świadczeń gwarantowanych realizowanych w warunkach ambulatoryjnych leczenia uzależnień oraz warunki realizacji tych świadczeń Załącznik nr 7 Wykaz świadczeń gwarantowanych realizowanych w warunkach ambulatoryjnych leczenia uzależnień oraz warunki realizacji tych świadczeń L.p. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji

Bardziej szczegółowo

Kompleksowa diagnostyka całościowych zaburzeń rozwoju

Kompleksowa diagnostyka całościowych zaburzeń rozwoju Kompleksowa diagnostyka całościowych zaburzeń rozwoju Może to autyzm? Kiedy rozwój dziecka budzi niepokój rodziców zwłaszcza w zakresie mowy i komunikacji, rozwoju ruchowego oraz/lub w sferze emocjonalno

Bardziej szczegółowo

NARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA

NARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA Załącznik do zarządzenia Nr 25/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia NARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA SZCZEGÓŁOWE MATERIAŁY INFORMACYJNE O PRZEDMIOCIE POSTĘPOWANIA W SPRAWIE ZAWARCIA UMÓW O UDZIELANIE ŚWIADCZEŃ

Bardziej szczegółowo

Miejski Program Promocji Zdrowia Psychicznego na lata 2011-2015

Miejski Program Promocji Zdrowia Psychicznego na lata 2011-2015 Załącznik do Uchwały Nr XIV/101/2011 Rady Miejskiej w Sieradzu z dnia 30.11.2011 r. Miejski Program Promocji Zdrowia Psychicznego na lata 2011-2015 Prezydent Miasta Sieradza Jacek Walczak Miejski Program

Bardziej szczegółowo

ZAŚWIADCZENIE LEKARSKIE

ZAŚWIADCZENIE LEKARSKIE Załącznik nr Wypełnia lekarz publicznego zakładu opieki zdrowotnej ZAŚWIADCZENIE LEKARSKIE 1. Imię i nazwisko osoby ubiegającej się o skierowanie do domu pomocy społecznej... 2. Wiek... 3. Jest osobą przewlekle

Bardziej szczegółowo

PROJEKT Bliżej Ciebie - model zintegrowanego leczenia i wsparcia środowiskowego dla osób z zaburzeniami psychicznymi

PROJEKT Bliżej Ciebie - model zintegrowanego leczenia i wsparcia środowiskowego dla osób z zaburzeniami psychicznymi PROJEKT Bliżej Ciebie - model zintegrowanego leczenia i wsparcia środowiskowego dla osób z zaburzeniami psychicznymi O projekcie Okres realizacji: 30 maja 30 września 2016 r. Finansowanie: Program Operacyjny

Bardziej szczegółowo

Anoreksja. Zadanie finansowane ze środków Narodowego Programu Zdrowia na lata

Anoreksja. Zadanie finansowane ze środków Narodowego Programu Zdrowia na lata Anoreksja Anorexia nervosa Jadłowstręt psychiczny kryteria: Odmowa utrzymywania prawidłowej masy ciała Obawa przed przyrostem masy ciała pomimo niedostatecznej wagi Przeżywanie siebie jako osoby grubej

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA POLITYKI SPOŁECZNEJ 1) z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA POLITYKI SPOŁECZNEJ 1) z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych Dz.U.2005.189.1598 2006.08.09 zm. Dz.U.2006.134.943 1 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA POLITYKI SPOŁECZNEJ 1) z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych (Dz. U. z dnia 30 września

Bardziej szczegółowo

Specjalistyczne usługi opiekuńcze

Specjalistyczne usługi opiekuńcze Specjalistyczne usługi opiekuńcze Specjalistyczne usługi opiekuńcze określone zostały w Rozporządzeniu Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 roku w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych

Bardziej szczegółowo

Ostre zatrucie spowodowane użyciem alkoholu. świadczeniu gwarantowanemu (ICD 10) nasennych (F13.3); (F10.4); lekarz specjalista w dziedzinie chorób

Ostre zatrucie spowodowane użyciem alkoholu. świadczeniu gwarantowanemu (ICD 10) nasennych (F13.3); (F10.4); lekarz specjalista w dziedzinie chorób Dziennik Ustaw 22 Poz. 1386 Załącznik nr 2 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Lp. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki

Bardziej szczegółowo

NARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA

NARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA Załącznik do zarządzenia Nr 84 / 2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia NARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA SZCZEGÓŁOWE MATERIAŁY INFORMACYJNE O PRZEDMIOCIE POSTĘPOWANIA W SPRAWIE ZAWARCIA UMÓW O UDZIELANIE ŚWIADCZEŃ

Bardziej szczegółowo

Leczenie zdrowia psychicznego zorientowane na traumę. Warszawa 2019

Leczenie zdrowia psychicznego zorientowane na traumę. Warszawa 2019 Leczenie zdrowia psychicznego zorientowane na traumę Warszawa 2019 Znając wpływ traumy na życie ludzi Przestajemy się pytać: - Co jej jest? I pytamy się: - Co jej się stało? To się dzieje Gdy żołnierz,

Bardziej szczegółowo

3. Chorzy psychicznie, w rozumieniu ustawy o ochronie zdrowia psychicznego

3. Chorzy psychicznie, w rozumieniu ustawy o ochronie zdrowia psychicznego Działania Klubu Integracji Społecznej od 2010 roku. TUTUŁ PROGRAMU Zwiększenie szans na zatrudnienie i podniesienie kompetencji społecznych poprzez stworzenie kompleksowego systemu wsparcia dla osób zagrożonych

Bardziej szczegółowo

GRUPY WSPARCIA I GRUPY SAMOPOMOCOWE. Monika Kaźmierczak Fundacja Pracownia Dialogu

GRUPY WSPARCIA I GRUPY SAMOPOMOCOWE. Monika Kaźmierczak Fundacja Pracownia Dialogu GRUPY WSPARCIA I GRUPY SAMOPOMOCOWE Monika Kaźmierczak Fundacja Pracownia Dialogu WYBRANE FORMY WSPARCIA PSYCHOLOGICZNEGO Grupy wsparcia profesjonalne Grupy wsparcia samopomocowe Grupy terapeutyczne WYBRANE

Bardziej szczegółowo

Zdrowotnych odpowiadające świadczeniu gwarantowanemu. Kody Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów. chorobę lub stany podobne (Z03).

Zdrowotnych odpowiadające świadczeniu gwarantowanemu. Kody Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów. chorobę lub stany podobne (Z03). Dziennik Ustaw 5 Poz. 1386 Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2013 r. (poz. 1386) Załącznik nr 1 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH PSYCHIATRYCZNYCH

Bardziej szczegółowo