SYSTEM PRAWA HANDLOWEGO

Transkrypt

1 SYSTEM PRAWA HANDLOWEGO TOM 5 PRAWO UMÓW HANDLOWYCH STANISŁAW WŁODYKA (red.) 3. WYDANIe C. H. BECK

2

3

4

5 Wydane we wspó³pracy z Instytutem Prawa Spó³ek i Inwestycji Zagranicznych Sp. z o.o. w Krakowie Autorami poszczególnych czêœci s¹: Miros³aw B¹czyk: rozdzia³ 11 Marek Jasiakiewicz: rozdzia³ 3 Wojciech J. Katner: rozdzia³y: 5, 10 Alfred Klein : rozdzia³ 3 Kazimierz Kruczalak : rozdzia³ 7 Krzysztof Oplustil: rozdzia³ 3, aktualizacja do wyd. 2 i wyd. 3 Jerzy Pisuliñski: rozdzia³ 4, aktualizacja do wyd. 2 i wyd. 3 Ewa Rott-Pietrzyk: rozdzia³ 7, pkt 1, 2; pkt 3 9, aktualizacja do wyd. 2 i wyd. 3 Miros³aw Stec: rozdzia³ 13 Janusz Strzêpka: rozdzia³ 12 Grzegorz Tracz: rozdzia³ 4 Wac³aw Uruszczak: rozdzia³ 14 Stanis³aw W³odyka: rozdzia³y: 1, 2, 6 Stanis³aw W³odyka, przy udziale Marcina Spyry: rozdzia³y: 8, 9 Piotr Zapadka rozdzia³ 7, pkt 10 Redakcja: Iwona Duda Wydawca: Joanna Ziemiecka Wydawnictwo C. H. Beck 2011 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Sk³ad i ³amanie: DTP Service Druk i oprawa: Bia³ostockie Zak³ady Graficzne S.A. ISBN ISBN e-book

6 Spis treści str. Przedmowa... XXV Wykaz skrótów... XXVII Część ogólna... 1 Rozdział 1. Uwagi wstępne Obrót gospodarczy (handlowy) Czynności prawne w obrocie gospodarczym (handlowym) Czynności handlowe według Kodeksu handlowego z 1934 r Czynności prawne w obrocie gospodarczym (czynności handlowe) według obowiązującego ustawodawstwa Źródła prawa Uwagi ogólne Prawo gospodarcze Unii Europejskiej Literatura przedmiotu Rozdział 2. Ogólna charakterystyka umów handlowych Wprowadzenie Pojęcie umowy handlowej (umowy gospodarczej) Cechy szczególne umów handlowych (gospodarczych) Zastosowanie umów w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Outsourcing Typologia i klasyfikacja umów handlowych (gospodarczych) Ogólna charakterystyka Umowy typowe w obrocie gospodarczym (handlowym) Uwagi ogólne Normatywne typy umów handlowych (gospodarczych) Empiryczne typy umów handlowych (gospodarczych) Prawna kwalifikacja umów z obrotu gospodarczego (umowy nazwane i nienazwane) Klasyfikacje umów w obrocie gospodarczym (umów handlowych) Powiązania umów handlowych (gospodarczych) Ogólna charakterystyka Umowy bazowe (wstępne, przygotowawcze) Umowa przedwstępna Porozumienie w sprawie warunków umów (umowa normatywna, porozumienie kondycjonalne) Umowa ramowa Umowy sprzężone (związki umów) Ciągi (łańcuchy) umów V

7 Spis treści VI Zespoły (kompleksy) umów Umowy wiązane Umowy długoterminowe Pojęcie umowy długoterminowej Klauzule przystosowawcze (adaptacyjne) umów długoterminowych Wygaśnięcie umowy długoterminowej Kontrakty międzynarodowe Pojęcie kontraktu międzynarodowego Klauzule prawa właściwego Klauzule rozstrzygania sporów Umowy z prawem opcji. Umowy opcyjne Uwagi ogólne Umowa opcyjna Opcje przedłużenia stosunku prawnego o charakterze trwałym Inne przypadki Umowy handlowe podmiotów publicznych Uwagi ogólne Zamówienia publiczne Partnerstwo publiczno-prywatne Koncesje Kontrakty państwowe Rozdział 3. Zawarcie, zmiana i wykonanie umów w obrocie gospodarczym Wprowadzenie Ogólna charakterystyka Nowa regulacja zawierania umów jako przejaw kształtowania się prawa przedsiębiorców Zdolność kontraktowa Reprezentacja stron przy zawieraniu umów Zawarcie umowy Ogólna charakterystyka Istota zawarcia umowy Zgodność oświadczeń woli złożonych w celu zawarcia umowy Sposoby (tryby) zawarcia umowy Przygotowanie zawarcia przyszłej umowy System ofertowy Uniwersalny charakter oferty Pojęcie oferty i jej minimalna treść Charakter prawny oferty Termin związania ofertą Ogłoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje (art. 71 KC) Nośniki oferty Oferta w postaci elektronicznej Odwołanie oferty Przyjęcie oferty Negocjacje Regulacja kodeksowa trybu negocjacyjnego Zastosowanie trybu negocjacyjnego Istota negocjacji

8 Porozumienia regulujące przebieg negocjacji (umowa o negocjacje, list intencyjny) Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez nielojalne prowadzenie negocjacji (culpa in contrahendo) Chwila zawarcia umowy w toku negocjacji Odpowiedzialność za wykorzystanie informacji poufnych ujawnionych w toku negocjacji Negocjacje w ujęciu przepisów pozakodeksowych Aukcja i przetarg Ogólna charakterystyka Charakter prawny i rodzaje trybu przetargowego Aukcja i przetarg według Kodeksu cywilnego Przetarg według PrZamPubl wzmianka Przekształcanie umów Wprowadzenie Zmiana treści umów Zmiana podmiotów umowy Szczególne przypadki przekształcenia zobowiązań umownych Wykonanie umów Pojęcie wykonania umowy Współdziałanie wierzyciela z dłużnikiem Złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego Rozdział 4. Zabezpieczenie wierzytelności umownych w obrocie gospodarczym Wprowadzenie Hipoteka Charakter prawny Źródło regulacji, treść prawa Przedmiot hipoteki Akcesoryjność hipoteki Powstanie hipoteki Skuteczność hipoteki Zakres obciążenia hipoteką Zakres zabezpieczenia hipoteką Zasada pierwszeństwa Ochrona hipoteki Szczególne rodzaje hipotek Hipoteka na wierzytelności hipotecznej Hipoteka łączna Hipoteka przymusowa i ustawowa Problematyka zaspokojenia się z przedmiotu hipoteki Zaspokojenie się z przedmiotu hipoteki w sądowym postępowaniu egzekucyjnym Zaspokojenie się z przedmiotu hipoteki w postępowaniu upadłościowym Wygaśnięcie hipoteki Zastaw Charakter prawny Źródło regulacji, treść prawa Akcesoryjność zastawu Spis treści VII

9 Spis treści VIII Zastaw rękodajny na rzeczach ruchomych Powstanie zastawu Skuteczność zastawu Zastaw na prawach Zastaw na prawach według Kodeksu cywilnego Zastaw finansowy Zastaw rejestrowy Źródło regulacji, treść prawa Powstanie zastawu rejestrowego Przedmiot zastawu rejestrowego Skuteczność zastawu Wygaśnięcie zastawu rejestrowego Przewłaszczenie na zabezpieczenie Charakter prawny Źródło regulacji, treść prawa Przedmiot przewłaszczenia na zabezpieczenie Kauzalność i nieakcesoryjność przewłaszczenia na zabezpieczenie Treść umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie Problematyka zaspokojenia się z przedmiotu przewłaszczenia Umowa poręczenia Charakter umowy Źródło regulacji, treść zobowiązania Akcesoryjność poręczenia Kauzalność poręczenia Zawarcie umowy poręczenia Skuteczność poręczenia Wymagalność zobowiązania poręczyciela Zakres zobowiązania poręczyciela Solidarna odpowiedzialność poręczyciela Zarzuty poręczyciela Czas trwania zobowiązania poręczyciela Szczególne rodzaje poręczeń Poręczenie do określonej z góry wysokości Wielość poręczycieli Poręczenia Skarbu Państwa i niektórych osób prawnych Poręczenia udzielane przez banki Problematyka zaspokojenia się przez beneficjenta poręczenia Cessio legis roszczenia beneficjenta poręczenia Umowa gwarancji Charakter umowy Źródło regulacji, treść zobowiązania Nieakcesoryjność gwarancji Abstrakcyjność gwarancji Zawarcie umowy gwarancji Skuteczność gwarancji Elementy przedmiotowo istotne umowy gwarancji Wymagalność zobowiązania gwaranta Zarzuty gwaranta przeciwko żądaniu beneficjenta Czas trwania zobowiązania gwaranta

10 Szczególne rodzaje gwarancji Gwarancje bankowe Gwarancje Skarbu Państwa i niektórych osób prawnych Gwarancje celne Umowa gwarancji udzielona na podstawie ustawy o usługach turystycznych Potwierdzenie gwarancji Regwarancja Problematyka zaspokojenia się przez beneficjenta gwarancji Pozycja prawna gwaranta po zapłaceniu sumy gwarancyjnej Spis treści Rozdział 5. Odpowiedzialność odszkodowawcza z umów handlowych (gospodarczych) Wprowadzenie Obowiązek wykonywania umów Obowiązek naprawienia szkody Funkcje odszkodowania Podstawy odpowiedzialności odszkodowawczej Źródła odpowiedzialności kontraktowej Ograniczenie odpowiedzialności Podstawy i zakres odpowiedzialności kontraktowej w obrocie gospodarczym Rola odpowiedzialności kontraktowej Umowne rozszerzenie lub ograniczenie odpowiedzialności Wzorce umowne Ogólne warunki umów, wzory umów i regulaminy dla dawnego obrotu uspołecznionego Obecna rola wzorców umownych Przesłanki odpowiedzialności kontraktowej Określenie przesłanek Ważnie zawarta umowa Niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania przez przedsiębiorcę Okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność Miara należytej staranności w obrocie gospodarczym Odpowiedzialność za osoby trzecie Posłużenie się osobami trzecimi Zasada odpowiedzialności za osoby trzecie Ograniczenie lub rozszerzenie odpowiedzialności Odpowiedzialność za culpa in contrahendo Zwolnienie od odpowiedzialności Przypadki zwolnienia od odpowiedzialności Zmiany reguły w zobowiązaniach wzajemnych. Ograniczenie odpowiedzialności Kary umowne Zastosowanie kar umownych Pojęcie kary umownej Miarkowanie kary umownej Odpowiednie zastosowanie przepisów o karach umownych Relacje między karą umowną a odszkodowaniem IX

11 Spis treści X Potrzeba określenia kary w umowie Funkcje kar umownych Odpowiedzialność deliktowa za szkody wynikłe z zobowiązań umownych Zastosowanie i cechy charakterystyczne dla umów w obrocie gospodarczym Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez produkt niebezpieczny Część szczegółowa Rozdział 6. Umowy (porozumienia) organizacyjne Wprowadzenie Umowy założycielskie Ogólna charakterystyka Rodzaje umów założycielskich Umowa sensu stricto Objęcie statutu Typowe postanowienia umów założycielskich Charakterystyka prawna umów założycielskich Ogólna charakterystyka umów założycielskich Charakter prawny umów założycielskich Szczególny problem charakteru prawnego statutu Etapowa struktura procesu założycielskiego Uwagi ogólne Etap przygotowawczy Stadium organizacyjne Wadliwość umowy założycielskiej Umowy koncernowe Ogólna charakterystyka Rodzaje umów koncernowych Umowy w sprawie koncernu poziomego (zrzeszenia) Umowy o podporządkowanie Charakter prawny umów koncernowych Rozdział 7. Umowy o pośrednictwo gospodarcze (handlowe) Wprowadzenie Pojęcie pośrednictwa handlowego i jego rodzaje Przedmiot i sposób działalności pośrednika handlowego Agent handlowy Wprowadzenie Geneza i znaczenie umowy agencyjnej Agencja w ujęciu porównawczym Źródła prawa Nowelizacja przepisów KC o umowie agencyjnej Umowa agencyjna w świetle Kodeksu cywilnego Charakterystyka umowy agencyjnej Postacie umowy agencyjnej Zawarcie umowy agencyjnej Obowiązki stron umowy agencyjnej Wynagrodzenie agenta

12 Zakończenie umowy agencyjnej Świadczenie wyrównawcze Ograniczenie działalności konkurencyjnej po zakończeniu umowy Przedawnienie i zabezpieczenie roszczeń z umowy agencyjnej Agent i makler morski Wprowadzenie Morska umowa agencyjna Makler morski Uwagi wspólne do umów dotyczących agenta i maklera morskiego Agent i broker ubezpieczeniowy Wprowadzenie Pojęcie i przedmiot pośrednictwa ubezpieczeniowego Akwizytor (umowa akwizycji) Wprowadzenie Ogólna charakterystyka umowy akwizycji Uwagi szczegółowe Dealer (dystrybutor towarów) Wprowadzenie Cechy specyficzne umów dealerskich (o dystrybucję towarów) Komisant Ogólna charakterystyka umowy komisu Uwagi szczegółowe Faktor Wprowadzenie Relacje podmiotowe Sprzedawca (dostawca) towarów i usług Faktor Nabywcy towarów i usług Przedmiot umowy factoringowej Cesja wierzytelności Czynności o charakterze usługowym Podstawowe rodzaje (postacie) factoringu Factoring właściwy (pełny) Factoring niewłaściwy (niepełny) Ograniczenia kwotowe ryzyka wypłacalności dłużnika Szczególne postacie factoringu właściwego i niewłaściwego Konwencja ottawska o międzynarodowym factoringu Wprowadzenie Zakres odniesienia Konwencji Względnie obowiązujący charakter postanowień Konwencji Wykładnia Konwencji Znaczenie cesji globalnej Niektóre inne postanowienia Konwencji Znaczenie Konwencji dla określenia miejsca i charakteru factoringu w prawie polskim Forfaiter Spis treści XI

13 Spis treści XII Ogólna charakterystyka forfaitingu Forfaiting a factoring Makler papierów wartościowych Wprowadzenie Prowadzenie działalności maklerskiej przez firmy inwestycyjne Prowadzenie działalności maklerskiej przez domy maklerskie Prowadzenie działalności maklerskiej przez zagraniczne firmy inwestycyjne i zagraniczne osoby prawne Prowadzenie działalności maklerskiej przez banki Maklerzy papierów wartościowych wymogi regulacyjne Umowa brokerska jako przykład pośrednictwa na rynku kapitałowym Rozdział 8. Umowy w obrocie przedsiębiorstwami Uwagi ogólne Wprowadzenie Przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym Prawne pojęcie przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym Składniki przedsiębiorstwa Przedsiębiorstwo jako przedmiot stosunków i czynności prawnych Zorganizowana część przedsiębiorstwa (zakład, oddział itp.) Wartość przedsiębiorstwa Ogólne zasady dotyczące umów w przedmiocie przedsiębiorstwa Swoboda umów w przedmiocie przedsiębiorstwa Przedmiot umowy. Domniemanie z art KC Forma czynności prawnej. Wpis do rejestru (art KC) Wykonanie umów w przedmiocie przedsiębiorstwa Due diligence Zbycie przedsiębiorstwa Wprowadzenie Sprzedaż przedsiębiorstwa Uwagi ogólne Zawarcie umowy sprzedaży przedsiębiorstwa Wydanie przedsiębiorstwa Wady przedsiębiorstwa Sprzedaż przedsiębiorstwa upadłego oraz w toku egzekucji sądowej Sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa (zakładu, oddziału, filii itp.) Wkład przedsiębiorstwa do spółki Uwagi ogólne Wkład przedsiębiorstwa do spółki jako rodzaj jego zbycia Przedsiębiorstwo jako rodzaj wkładu niepieniężnego Stosowanie przepisów oraz zasad dotyczących sprzedaży i dzierżawy przedsiębiorstwa Zamiana i darowizna przedsiębiorstwa Odpowiedzialność za długi i obciążenia zbywanego przedsiębiorstwa

14 Uwagi ogólne Odpowiedzialność w stosunkach wewnętrznych Odpowiedzialność w stosunkach zewnętrznych Zbycie przedsiębiorstwa prywatyzowanego Oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania Wprowadzenie Dzierżawa przedsiębiorstwa Uwagi ogólne Dopuszczalność umowy o dzierżawę przedsiębiorstwa Treść umowy o dzierżawę przedsiębiorstwa Forma umowy dzierżawy przedsiębiorstwa. Wpis do rejestru Odpowiedzialność za zobowiązania dzierżawionego przedsiębiorstwa Użytkowanie przedsiębiorstwa Uwagi ogólne Zawarcie umowy o użytkowanie przedsiębiorstwa Treść użytkowania przedsiębiorstwa Odpowiedzialność za zobowiązania użytkowanego przedsiębiorstwa Leasing przedsiębiorstwa Uwagi ogólne Opłata (stawka) leasingowa Przejście własności leasingowanego przedsiębiorstwa na leasingobiorcę (opcja wykupu przedsiębiorstwa) Oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania w procesie prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych Oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego prowadzenia Wprowadzenie Powiernictwo nad przedsiębiorstwem Uwagi ogólne Treść umowy o oddanie przedsiębiorstwa w powiernictwo Wewnętrzny stosunek powierniczy Powiernictwo udziałami w spółce Zarząd nad przedsiębiorstwem (kontrakt menadżerski) Uwagi ogólne Kontrakt menadżerski Zarząd nad przedsiębiorstwem państwowym Zarządzanie majątkiem Narodowego Funduszu Inwestycyjnego Umowa o zarząd przedsiębiorstwem w związku z realizacją zastawu rejestrowego Oddanie przedsiębiorstwa na zabezpieczenie wierzytelności Rozdział 9. Umowy i porozumienia o współpracę przedsiębiorców (umowy kooperacyjne) Wprowadzenie Umowy (porozumienia) o kooperację przemysłową Wprowadzenie Spis treści XIII

15 Spis treści XIV Charakterystyka ogólna umów (porozumień) o kooperację przemysłową Pojęcie umowy o kooperację przemysłową Współpraca kooperacyjna (świadczenia kooperacyjne) Charakter prawny stosunków między kooperantami Rodzaje umów o kooperację przemysłową Ogólna charakterystyka Umowy o dostawę elementów kooperacyjnych (umowy o poddostawy) Umowa o koprodukcję Spółka kooperacyjna w zakresie kooperacji przemysłowej Systemy umów o kooperację przemysłową Uwagi ogólne System pełnej umowy kooperacyjnej System umów cząstkowych Umowy just in time Umowy (porozumienia) o wspólne działanie (joint venture) Wprowadzenie Ogólna charakterystyka umowy joint venture. Spółka joint venture Uwagi ogólne Treść umowy joint venture Charakter prawny umowy joint venture Szczególne rodzaje joint venture Konsorcjum Syndykat Pool Umowy (porozumienia) dystrybucyjne Wprowadzenie Umowa o dystrybucję selektywną (umowa dealerska) Uwagi ogólne Pojęcie, charakter prawny i treść umowy o dystrybucję selektywną (umowy dealerskiej) Umowa o dystrybucję (koncesję) wyłączną Uwagi ogólne Pojęcie i treść umowy o dystrybucję (koncesję) wyłączną Umowa franchisingowa Uwagi ogólne Franchising jako szczególny system dystrybucyjny Pojęcie i treść umowy franchisingowej Odpowiedzialność franchisingodawcy Odpowiedzialność franchisingobiorcy Umowy (porozumienia) kompensacyjne Wprowadzenie Transakcje kompensacyjne Pojęcie i charakter transakcji kompensacyjnych Rodzaje transakcji kompensacyjnych Ogólna charakterystyka umów i porozumień kompensacyjnych Empiryczne typy umów (porozumień) kompensacyjnych Uwagi ogólne

16 Umowy barterowe Umowy kompensacyjne sensu stricto Umowy wzajemnej sprzedaży (kontrzakupu, kontrsprzedaży) Umowy zwrotnego zakupu (powrotnego kupna) Umowy kompensacyjne przerzutowe Umowy offsetowe Pojęcie umowy kompensacyjnej Obowiązek zawarcia umowy offsetowej Procedura zawarcia umowy offsetowej Treść i wykonanie umowy offsetowej Umowy (porozumienia) specjalizacyjne Wprowadzenie Specjalizacja gospodarcza Umowy (porozumienia) specjalizacji asortymentowej Uwagi ogólne Czyste umowy (porozumienia) specjalizacji asortymentowej Mieszane umowy specjalizacji asortymentowej Umowy (porozumienia) kartelowe Wprowadzenie Ogólna charakterystyka karteli i umów (porozumień) kartelowych Pojęcie i rodzaje karteli Ogólna charakterystyka umów (porozumień) kartelowych Rodzaje umów (porozumień) kartelowych Uwagi ogólne Umowy (porozumienia) kondycjonalne Umowy (porozumienia) cenowe Umowy (porozumienia) kontyngentowe Umowy (porozumienia) o podziale rynku Inne umowy (porozumienia) kartelowe Rozdział 10. Umowy w obrocie towarowym Uwagi wprowadzające Rynek i jego uczestnicy Sprzedaż handlowa i konsumencka. Tak zwany obrót powszechny Pojęcie i rodzaje obrotu towarowego Wyróżnienie obrotu towarowego Rodzaje obrotu towarowego Rodzaje umów w obrocie towarowym Sprzedaż Ogólna charakterystyka umowy sprzedaży Pojęcie umowy sprzedaży Źródła prawa w odniesieniu do sprzedaży Funkcje umowy sprzedaży i jej zastosowanie w obrocie Analiza umowy sprzedaży Cechy i treść umowy Składniki umowy sprzedaży Zawarcie umowy sprzedaży Forma umowy sprzedaży Spis treści XV

17 Spis treści a. Zawarcie umowy sprzedaży przez internet Skutki zawarcia umowy. Obowiązki sprzedawcy Obowiązki kupującego Rodzaje sprzedaży w obrocie towarowym Szczególne rodzaje sprzedaży według KC Inne rodzaje sprzedaży występujące w obrocie Odpowiedzialność stron umowy Odpowiedzialność z tytułu rękojmi za wady towaru Gwarancja jakości Rękojmia i gwarancja w sprzedaży konsumenckiej Odpowiedzialność na zasadach ogólnych (zagadnienia wybrane) Dostawa Pojęcie i treść umowy dostawy Źródła prawa Zastosowanie umowy dostawy w obrocie gospodarczym Cechy umowy dostawy i jej zawarcie Wykonywanie umowy dostawy Odpowiedzialność stron umowy dostawy Kontraktacja Znaczenie umowy i jej określenie Strony umowy Źródła prawa Cechy i zawarcie umowy kontraktacji Treść umowy kontraktacji. Essentialia negotii i accidentalia negotii Skutki umowy kontraktacji i odpowiedzialność stron Zmiana po stronie producenta Zamiana Pojęcie i treść umowy zamiany, jej znaczenie gospodarcze Znaczenie odesłania z art. 604 KC Rozdział 11. Umowy w zakresie czynności bankowych Wprowadzenie Czynności bankowe w ujęciu PrBank Pojęcie czynności bankowej i znaczenie tej kategorii w PrBank Czynność bankowa a źródło powstania bankowych stosunków obligacyjnych Rodzaje czynności bankowych Spory interpretacyjne na tle poszczególnych kategorii czynności bankowych i rozszerzanie zakresu pojęcia czynności bankowych Ograniczony katalog czynności bankowych dla typów banków Regulacja prawna bankowych stosunków obligacyjnych Regulacja normatywna Regulacja pozanormatywna Prawne znaczenie reguł deontologii zawodowej w dziedzinie bankowych stosunków umownych XVI

18 Płaszczyzny wyznaczające pozycję prawną banku w stosunkach umownych Wybór partnera bankowego stosunku umownego Bankowe lex contractus i możliwości ich kontroli Zasada równego traktowania wszystkich kontrahentów banku Zagadnienie substytucji w zakresie bankowych stosunków umownych Szczególne przywileje ustawowe banków Zagadnienie tzw. ogólnych obowiązków banków System gwarancji instytucjonalnej dla kontrahentów banku Nowe zjawiska w dziedzinie bankowego prawa umownego Umowy bankowe a rozwój tzw. bankowości elektronicznej Kompleksowa obsługa kontrahenta bankowego Zjawisko podmiotowej indywidualizacji świadczeń instytucji bankowych Zasadnicze podziały umów bankowych w zakresie czynności bankowych Umowa rachunku bankowego Regulacja prawna umowy rachunku bankowego Podmiotowe ukształtowanie stosunku rachunku bankowego Bank Posiadacz rachunku Rachunki wspólne Ewolucja rachunków powierniczych w polskiej praktyce bankowej Pełnomocnictwo do dysponowania środkami pieniężnymi na rachunku Zawarcie i forma umowy rachunku bankowego Podstawowe reguły zawierania umów rachunku bankowego Zawiadomienie o zawarciu umowy rachunku bankowego z innym bankiem Forma umowy rachunku bankowego Imienny charakter rachunków bankowych Obowiązek zawierania umów rachunku bankowego i uczestniczenia w bezgotówkowym obrocie płatniczym Rodzaje umów rachunku bankowego Treść umowy rachunku bankowego Analityczny i syntetyczny sposób ujmowania treści umowy rachunku bankowego Podstawowe obowiązki banku Rozbieżności w zakresie prawnych ujęć niektórych podstawowych obowiązków banku Prawne znaczenie przepisu art. 50 ust. 2 PrBank Podstawowe obowiązki posiadacza rachunku Rozliczenia pieniężne posiadacza rachunku Uwagi wstępne Regulacja prawna rozliczeń pieniężnych Spis treści XVII

19 Spis treści XVIII Pojęcie bankowych rozliczeń pieniężnych Postaci i formy bankowych rozliczeń pieniężnych Przelewy transgraniczne w prawie polskim Tryb przeprowadzania bankowych rozliczeń pieniężnych Formularze poleceń rozliczeniowych Wybór postaci, formy i trybu rozliczenia Wykonanie polecenia rozliczeniowego Banki pośredniczące i inni pośrednicy rozliczeniowi Solidarna odpowiedzialność banków uczestniczących w cyklu rozliczeniowym Zapłata w stosunku podstawowym Umowa rachunku bieżącego (kontokorrentu) Regulacja prawna umowy rachunku bieżącego Dopuszczalność umowy rachunku bieżącego de lege lata Prawne przesłanki powstania stosunku rachunku bieżącego w ujęciu KH Zawarcie umowy rachunku bieżącego Treść stosunku rachunku bieżącego w ujęciu KH Umowa rachunku bankowego a umowa bankowego rachunku bieżącego Ewolucja konstrukcyjna kontokorrentu bankowego w praktyce kontraktowej innych państw Perspektywy rozwoju bankowego i pozabankowego rachunku bieżącego w praktyce polskiej Rachunek bieżący de lege ferenda Umowy o lokatę terminową Regulacja prawna umów o lokatę terminową Konstrukcja prawna umowy o lokatę terminową Kwalifikacja prawna umowy o lokatę terminową Zawarcie umowy o lokatę terminową Zasadnicze elementy treści umowy o lokatę Rozmiar lokaty pieniężnej Terminowość lokaty pieniężnej Odsetki Podjęcie lokaty Szczególne postacie umów o lokatę terminową Lokaty terminowe powiązane z papierem wartościowym Międzybankowe lokaty terminowe Umowy kredytowe Bankowe i pozabankowe stosunki kredytowe Regulacja prawna bankowych stosunków kredytowych Ustawodawstwo w zakresie bankowych umów kredytowych Kredytowe lex contractus Podmioty umowy kredytowej i pożyczki bankowej Zawarcie umowy kredytowej Typowy przebieg procedury zawierania umowy Zdolność kredytowa kredytobiorcy Forma umowy

20 Spis treści Treść umowy kredytowej Problem określenia elementów przedmiotowo istotnych umowy kredytowej Sytuacja prawna banku-kredytodawcy Sytuacja prawna kredytobiorcy Umowy kredytu bankowego a bankowa pożyczka pieniężna Stanowisko ustawodawcy Stanowisko dominujące w doktrynie Umowa kredytowa jako podtyp bankowej pożyczki pieniężnej Problem implikacji prawnych odmiennych ocen kwalifikacyjnych Rozwój niepieniężnych pożyczek bankowych Rodzaje umów kredytowych Umowa gwarancji bankowej Ewolucja regulacji prawnej gwarancji bankowej Powstanie zobowiązania gwarancyjnego banku Układ stosunków obligacyjnych poprzedzających udzielenie gwarancji Źródło zobowiązania gwarancyjnego Forma umowy gwarancyjnej Konstrukcja prawna i cechy zobowiązania gwarancyjnego Konstrukcja prawna zobowiązania gwarancyjnego Podstawowe cechy zobowiązania gwarancyjnego Rodzaje bankowych umów gwarancyjnych Charakter prawny zobowiązania gwarancyjnego Samoistność i nieakcesoryjność Zakres samodzielności Funkcje zobowiązania gwarancyjnego Aktualizacja obowiązku gwarancyjnego Przesłanki aktualizacji obowiązku gwarancyjnego Termin spełnienia świadczenia gwarancyjnego Wykonanie zobowiązania gwarancyjnego Rozporządzenie wierzytelnością z gwarancji Obrona gwaranta przed roszczeniem beneficjenta Zarzuty gwaranta Skutki prawne niepodjęcia właściwej obrony prawnej przez gwaranta w stosunku zlecenia udzielania gwarancji Zarzut potrącenia Konstrukcja tzw. nadużycia gwarancji w prawie polskim Skutki prawne wykonania zobowiązania gwarancyjnego Wielość banków w zakresie zobowiązań gwarancyjnych Zróżnicowanie roli prawnej banków w stosunkach gwarancyjnych Potwierdzenie gwarancji Regwarancja bankowa Zapewnienie udzielenia i potwierdzenia gwarancji Promesy bankowe jako quasi-zabezpieczenie osobiste Zapewnienie udzielenia gwarancji Zapewnienie potwierdzenia gwarancji i regwarancji Gwarancja instytucji pozabankowych XIX