Rynkowe i ekonomiczne skutki wyborów w USA

Transkrypt

1 9 listopada 2016 Rynkowe i ekonomiczne skutki wyborów w USA Biuro Analiz Makroekonomicznych research@bankmillennium.pl Grzegorz Maliszewski Urszula Kryńska Mateusz Sutowicz Wynik wyborów w USA Donald Trump wygrał wybory prezydenckie w USA. Wynik wyborów jest zaskoczeniem, ponieważ sondaże przedwyborcze wskazywały na niewielką przewagę Clinton. Sondaże wyraźnie nie doceniły poparcia Trumpa w kluczowych stanach na środkowym zachodzie USA, szczególnie na terenach rolniczych. Liczenie głosów ciągle trwa, jednak wg serwisu RealClearPolitics Trump zdobył 279 głosów, wobec 270 niezbędnych do zdobycia miejsca w Białym Domu. Trump wygrał w kluczowych stanach wahadłowych takich jak Floryda, Ohio, Północna Karolina i Pensylwania. W niektórych stanach głosy będą prawdopodobnie musiały być przeliczone ze względu na bardzo małą różnicę między kandydatami. Partia Republikańska zdobyła większość w odbywających się jednocześnie wyborach do Senatu i do Izby Reprezentantów (obejmowały one 1/3 wszystkich miejsc) i ma przewagę w obu Izbach. Republikanie mają też 32 gubernatorów, Demokraci 14. Rodzi to ryzyko nieograniczonej władzy Republikanów. Jak rynki finansowe zareagowały na zwycięstwo D. Trumpa? Eurodolar i waluty na rynkach bazowych Wybór D.Trumpa na 45. Prezydenta Stanów Zjednoczonych jest - w ocenie inwestorów - równoznaczny z wyborem mniej przewidywalnej prezydentury. Z tego powodu jego zwycięstwo powoduje wzrost awersji do ryzyka i odwrót od bardziej ryzykownych aktywów i koncentrację kapitału wokół tzw. bezpiecznych przystani. W reakcji na cząstkowe wyniki wyborów i rosnące szanse D. Trumpa na zwycięstwo, dolar stracił względem euro i kurs EUR/USD zwyżkował o blisko 3 centy do niemal 1,13, choć w ciągu dnia zdołał odrobić część strat i obecnie stabilizuje się na poziomie 1,11. W naszej ocenie czynnikiem wyróżniającym reakcję rynku na zwycięstwo D.Trumpa od typowych ruchów motywowanych strategią risk-off jest fakt, iż kapitał może być wycofywany z pozycji dolarowych mimo, iż dotychczas waluta amerykańska była typowym aktywem jego alokacji. Odwrót od dolara może skutkować wyznaczeniem przez kurs EUR/USD poziomu 1,16. Napływ kapitału na rynkach walutowych w dużym stopniu koncentrować się będzie wokół japońskiego jena i szwajcarskiego franka. Taki scenariusz może natomiast doprowadzić do interwencji walutowej ze strony banku centralnego Szwajcarii. W przypadku kursu EUR/CHF za nieoficjalny poziom interwencji SNB uznaje się obecnie poziom 1,08. Wokół tego poziomu oscyluje obecnie rynkowy kurs EUR/CHF. W tym roku był on pokonywany zaledwie dwukrotnie. W czerwcu po referendum ws. Brexitu i na początku listopada, gdy D.Trump zaczął zyskiwać w sondażach. Przypomnijmy, iż pod koniec października wiceprezes SNB Fritz Zurbruegg oznajmił, iż nie są wyznaczone żadne limity dotyczące zwiększania sumy bilansowej. Teoretycznie oznacza to, że nie ma także ograniczeń w kwestii interwencji. Notowania złotego i walut rynków wschodzących Zwycięstwo D.Trumpa wywiera presję na aktywa emerging markets. Najsilniejsza reakcja widoczna była w przypadku meksykańskiego peso, które w reakcji na wstępne wyniki wyborów w USA osłabiło się o 12%. Reakcja na złotym była, zgodnie z naszymi oczekiwaniami, umiarkowana i kurs EUR/PLN wzrósł o 2,5 grosza do 4,34. Nie oczekujemy, by kurs EUR/PLN mógł powtórzyć ruch z czerwca tego roku, gdy awersja do ryzyka związana z wynikiem brytyjskiego Niniejsza analiza jest publikacją marketingową i została przygotowana przez Bank Millennium S.A. ( Bank ), w oparciu o dane pochodzące z różnych serwisów informacyjnych, wyłącznie w celach informacyjnych. Nie stanowi ona (ani zawarte w niej informacje) rekomendacji, wyniku doradztwa inwestycyjnego, oferty ani też kierowanego do kogokolwiek (lub jakiejkolwiek grupy osób) zaproszenia do zawarcia transakcji na instrumencie bądź instrumentach finansowych. Prognozy ani dane odnoszące się do przeszłości nie stanowią gwarancji przyszłych cen instrumentów finansowych lub wyników finansowych. Bank dołożył należytej staranności w celu zapewnienia, iż zawarte informacje nie są błędne lub nieprawdziwe w dniu ich publikacji, jednak Bank i jego pracownicy nie ponoszą odpowiedzialności za ich prawdziwość i kompletność jak również za jakiekolwiek szkody powstałe w wyniku wykorzystania niniejszej

2 referendum skutkowała przejściową zwyżką do poziomu 4,5385. W naszej ocenie notowania pary EUR/PLN nie powinny przekroczyć poziomu 4,4379, a pierwsza reakcja rynku nie sugeruje panicznej reakcji inwestorów. Najgorzej radzącą sobie walutą EM w reakcji na zwycięstwo Republikanów jest meksykańskie peso. D.Trump jest bowiem zwolennikiem zaostrzenia polityki wobec Meksyku poprzez renegocjację umów handlowych, czy budowę muru na granicy ze Stanami Zjednoczonymi. Wykres 1 Notowania kursu USD/MXN Bazowe rynki długu Ze względu na podwyższoną wersję do ryzyka utrzymywać się może większe zainteresowanie obligacjami rynków bazowych Niemiec i USA, szczególnie, jeśli wybór D.Trumpa będzie skutkować opóźnieniem podwyżek stóp procentowych w USA. Dotychczasowa reakcja rynków nie wskazuje jednak na masową ucieczkę inwestorów do obligacji USA i Niemiec. Po silnym spadku rentowności obligacji w USA (w reakcji na początkowe doniesienia o wygranej Trumpa rentowność 10-latki USA spadła o 10 bps), obecnie ceny amerykańskiego długu powróciły do wyjściowych poziomów. Skutki wyborów mogą jednak ujawnić się w długim terminie. Wykres 2 Rentowność 10-letnich obligacji USA

3 Polskie obligacje Mimo, iż pierwsza reakcja krajowego rynku długu jest ograniczona, to nadal uważamy, że należy oczekiwać umiarkowanego wzrostu rentowności polskich obligacji, w szczególności z długiego końca krzywej dochodowości. Tym bardziej, iż krajowy dług pozostaje od kilku tygodni pod presją związaną z czynnikami fundamentalnymi tj. między innymi wysokimi potrzebami pożyczkowymi na 2017 rok. Rentowność polskiej 10-latki nie powinna jednak osiągnąć poziomów z czerwca tego roku, gdy rynkami zatrząsnął wynik brytyjskiego referendum. Ze względu na fakt, iż krótkoterminowe obligacje są w większości w posiadaniu krajowych banków komercyjnych krótki koniec krzywej pozostałby relatywnie stabilny, szczególnie, że wynik wyborów w USA nie wpłynie na ścieżkę stóp procentowych NBP. W odniesieniu jednak do zmian na 10-latkach bylibyśmy świadkami wystromienia krzywej SPW. Prawdopodobny wzrost rentowności długiego końca polskiej krzywej w połączeniu ze spodziewanym spadkiem rentowności Bunda sprawi, iż znaczącemu rozszerzeniu ulegnie spread do niemieckiego długu. Giełdy W krótkim terminie wybór D.Trumpa ze względu na wzrost awersji do ryzyka skutkować będzie spadkiem indeksów giełdowych, głównie jako efekt wzrostu niepewności. Nastroje na giełdach mogłyby się ustabilizować w sytuacji rewizji scenariusza podwyżek stóp przez Fed i deklaracji mniejszej skali zacieśnienia monetarnego przez amerykański bank centralny. Kluczowe dla nastrojów okazać się mogą najbliższe wypowiedzi przedstawicieli amerykańskiej Rezerwy Federalnej. Surowce Zwycięstwo D.Trumpa ze względu na prawdopodobne pogorszenie sentymentu inwestycyjnego oraz ewentualne wydłużenie okresu ultra luźnej polityki pieniężnej głównych banków centralnych oznaczałoby wzrost cen złota, jako typowego aktywa safe-haven na rynkach surowcowych z docelowym poziomem 1400 USD za uncję. Reakcja w przypadku pozostałych metali powinna być niewielka i ograniczać się może do korekt związanych ze zmianami wartości dolara tj. waluty używanej do kwotowania surowców. W przypadku ropy naftowej, czy miedzi w dalszym ciągu bowiem kluczowymi aspektami są kwestie ewentualnego porozumienia w sprawie ograniczenia wydobycia ropy, czy sytuacji w chińskiej gospodarce. Wykres 3 Notowania cen złota

4 Podsumowanie reakcji rynków na wyniki wyborów Wstępna reakcja rynków na wyniki wyborów w USA była umiarkowanie negatywna i krótkotrwała. Dolar amerykański odrobił część poniesionych początkowo strat, także ceny złota oddały część zwyżek, które osiągnęły w ostatnich dniach, a rentowności obligacji USA powróciły do poziomów sprzed wyników wyborów. Nie widać zatem panicznej reakcji rynku i ucieczki inwestorów do bezpiecznych aktywów. Wynik wyborów w USA może mieć jednak istotne skutki w długim terminie, które na obecnym etapie trudno jest oszacować. Nowy prezydent USA będzie zaprzysiężony 20 stycznia 2017r. Do tego czasu rynki mogą pozostawać względnie stabilne. Dla reakcji w długim terminie kluczowy będzie skład gabinetu, który dobierze D. Trump, a także działania nowej administracji, szczególnie to, w jakim stopniu realizowane będą propozycje składane w kampanii wyborczej. Obecnie rynki będą oczekiwać zatem na wypowiedzi D. Trumpa i jego współpracowników. Ważne też będą doniesienia z Fed nt. ewentualnej rewizji ścieżki podwyżek stóp procentowych. Wpływ na gospodarkę USA Zwycięstwo D. Trumpa może mieć negatywny wpływ na koniunkturę w USA, głównie poprzez wzrost niepewności i pogorszenie klimatu biznesowego, co może negatywnie wpłynąć na skłonność firm do inwestowania. W 3Q wzrost PKB w USA przyspieszył co prawda do 2,9% w ujęciu zannualizowanym, jednak aktywność inwestycyjna pozostaje ograniczona. Wzrost niepewności co do otoczenia instytucjonalno-ekonomicznego może dodatkowo podkopać skłonność firm do inwestowania. Wsparciem dla koniunktury może być natomiast słabszy dolar, wspierając konkurencyjność eksportu USA. W przypadku eksportu ryzykiem jest natomiast zapowiedź z kampanii dotycząca wprowadzenia ceł na import towarów z części krajów. Ich wprowadzenie rodzi ryzyko działań odwetowych co będzie miało negatywny wpływ na eksport i na wzrost gospodarczy. W długim terminie wpływ na gospodarkę zależeć będzie od implementacji propozycji, które padały w kampanii. Realizacja obietnic D. Trumpa może mieć negatywne skutki, szczególnie, że jeśli realizowane będą zapowiedzi obniżki podatków, co doprowadziłoby do wzrostu długu publicznego. Narastający dług i problem z podniesieniem jego limitu w przeszłości były już przyczyną paraliżu sektora publicznego, a także obniżenia ratingu USA przez agencję S&P. Być może jednak część propozycji składanych przez obecnego kandydata była tylko elementem kampanii i nie będzie wdrożona w życie po wyborze na urząd. Na tym etapie trudno ocenić, na ile deklarowane propozycje zostaną wprowadzone w życie. Dlatego też kluczowe będą pierwsze decyzje nowej administracji. Większość w Kongresie, którą dysponują Republikanie, w połączeniu z prezydentem Partii Republikańskiej, tworzą jednak przestrzeń do szerokiej implementacji deklarowanych propozycji. Nie ulega wątpliwości, że wzrosło ryzyko pogorszenie koniunktury w USA. Stopy procentowe w USA i głównych banków centralnych Wzrost niepewności na rynkach, a także ryzyka dla wzrostu gospodarki USA może skłonić amerykański Fed do rezygnacji z podwyżki stóp w grudniu tego roku oraz do spowolnienia tempa zacieśniania polityki pieniężnej w roku Dotychczasowe oczekiwania członków Fed wskazywały na jedną podwyżkę w tym i dwie podwyżki w przyszłym roku o łącznie 50 bps. Po zwycięstwie D. Trumpa ten scenariusz może być zrewidowany. Na posiedzeniu w październiku Fed podtrzymał oczekiwania na podwyżkę stóp w grudniu. Ten scenariusz mogłaby podkopać silnie negatywna reakcja rynków na wyniki wyborów. Obecnie reakcja rynków jest umiarkowana, stąd zmiana oczekiwań co do decyzji Fed nie musi się zrealizować.

5 Niepewność co do perspektyw gospodarki USA, ryzyka dla wzrostu globalnego, a także umocnienie euro mogą skłonić Europejski Bank Centralny do wydłużenia okresu luzowania ilościowego i utrzymania ultra luźnej polityki pieniężnej. Mniej prawdopodobne w naszej ocenie wydaje się podjęcie dodatkowych działań przez ECB. Wpływ na gospodarkę Polski Wynik wyborów w USA i ewentualne turbulencje rynkowe po wygranej D. Trumpa nie powinny mieć wpływu na sytuację polskiej gospodarki w krótkim terminie. Bezpośrednie relacje handlowe Polski z USA nie są silne. W 2015 roku udział USA w eksporcie Polski wyniósł 2,2%, a Stany Zjednoczone pozostawały poza dziesiątką głównych partnerów handlowych Polski. Także dla UE Stany Zjednoczone są mało istotnym rynkiem zbytu. Bezpośrednie skutki ewentualnego pogorszenia koniunktury w USA dla Polski nie powinny być więc zauważalne. Poważniejsze skutki polska, a także europejska gospodarka odczułaby, jeśli polityka gospodarcza Trumpa doprowadzi do wojny handlowej (D. Trump zapowiadał w kampanii wyraźne podniesienie ceł na towary z Meksyku i Chin), choć obecnie wydaje się mało prawdopodobne. Wynik wyborów w USA nie powinien wpłynąć na oczekiwania co do kształtu polityki pieniężnej krajowej RPP. W naszej ocenie stopy procentowe w Polsce będą utrzymane na obecnym poziomie do końca 2017r. Skutki geopolityczne Wygrana D. Trumpa może istotnie zmienić sytuację geopolityczną. Trump, jako zwolennik protekcjonizmu, jest za prowadzeniem twardego kursu wobec Chin, Meksyku i Europy oraz innych podmiotów na arenie międzynarodowej. Zapowiadał też renegocjację porozumienie ustanawiające strefę wolnego handlu NAFTA, które jest podstawą relacji gospodarczych USA z Meksykiem. Kandydą. Kandydat Republikanów zapowiadał również deportację nielegalnych imigrantów i budowę muru na granicy z Meksykiem. Choć część wspomnianych powyżej rozwiązań będzie niemożliwa lub trudna do realizacji, to może być źródłem napięć w polityce regionalnej. Jego przychylny stosunek do obecnej polityki Rosji stoi w sprzeczności z dotychczasowymi działaniami USA i UE. Może to doprowadzić do zmiany układu sił w obecnych relacjach Rosja USA i UE i pogorszenia relacji Stanów z Unią Europejską. Rozluźnienie tych relacji będzie też niekorzystane dla interesów Polski. Dodatkowo, antymuzułmańska retoryka D. Trumpa może być przeszkodą na drodze do pokoju na Bliskim Wschodzie i nasilić antyamerykańskie nastroje w regionie. Wygrana kandydata Republikanów wskazuje, że nastroje anty establishemntowe i antysystemowe mają bardzo szeroki zakres, co sugeruje, że w nadchodzących wyborach we Francji i Niemczech wysokie szanse zwycięstwa mają ugrupowania populistyczne i antyunijne. Dominacja tych nastrojów może natomiast doprowadzić do zmiany modelu polityki gospodarczej w UE.