PSYCHOLOGIA RODZINY ROK AKADEMICKI 2015/2016 OPIEKUN: PROF. DR HAB. TERESA ROSTROWSKA. Moduł I - Jakość życia małżeńskiego i rodzinnego

Transkrypt

1 ROK AKADEMICKI 2015/2016 PSYCHOLOGIA RODZINY OPIEKUN: PROF. DR HAB. TERESA ROSTROWSKA Wyraźnie i dynamicznie zachodzące w ostatnich latach przemiany w życiu społecznym wywarły istotny wpływ na funkcjonowanie człowieka w roli małżonka i rodzica. Podkreślić jednakże należy, że, nie zawsze te przemiany związane są z doświadczeniem poczucia zadowolenia i szczęścia oraz z wysoką oceną jakości życia. Zakłócenia w obrębie życia małżeńskiego i rodzinnego, rosnąca liczba rozwodów, zawieranie kolejnych związków partnerskich, jak również zakłócenia na rynku pracy prowadzą niejednokrotnie do zmian w strukturze rodziny, których konsekwencją mogą być narastające konflikty czy nawet zerwane więzi w podsystemach rodzinnych. Takie sytuacje sprawiają, że rośnie zapotrzebowanie na wysokiej klasy specjalistów zajmujących się tego typu problemami. Proponowany w ramach ścieżki z Psychologii Rodziny zakres tematyczny zajęć ma na celu przygotowanie wyspecjalizowanej kadry, która dzięki ugruntowanej wiedzy teoretycznej, umiejętnościom praktycznym i kompetencjom społecznym skutecznie radzić sobie będzie z rozwiązywaniem złożonych i wielorako uwarunkowanych problemów małżeńskich i rodzinnych. Proponowane w ramach ścieżki z Psychologii Rodziny zróżnicowane formy zajęć, tj. wykłady, konwersatoria, ćwiczenia i warsztaty, zostały usystematyzowane tematycznie w trzech następujących modułach: Moduł I - Jakość życia małżeńskiego i rodzinnego W ramach modułu I ugruntowana i uporządkowana zostanie wiedza studenta z obszarów dotyczących psychologicznego funkcjonowania rodziny w ramach poszczególnych podsystemów. W tym obszarze tematycznym rozpatrywane będą takie problemy, jak: jakość życia, dojrzałość do małżeństwa i rodzicielstwa, więzi w rodzinie (teoria przywiązania), komunikacja i konflikty rodzinne, aspekt męskości i kobiecości w relacjach społecznych, zagadnienie konfliktu pomiędzy rodziną i pracą. Drugim obszarem wiedzy, który zgłębiać będą studenci w ramach kursów proponowanych w module I jest duchowość i religijność, jako zasoby rodziny istotne, dla jakości życia małżeńskiego i rodzinnego. Studenci zdobędą również bazę teoretyczną dotyczącą specyfiki pełnienia ról rodzicielskich (psychologiczne aspekty ojcostwa, alternatywne rodzicielstwo) i psychologicznych problemów jedynactwa. Dzięki uczestnictwu w kursach modułu I studenci będą potrafili wykorzystywać i integrować wiedzę z powyższych obszarów do analizowania i wyjaśniania problemów psychologicznych i wychowawczych pojawiających się w rodzinach, a dla proponowanych interpretacji znajdować będą wyjaśnienie w literaturze przedmiotu. Baza teoretyczna pozwoli studentom na kształtowanie umiejętności w zakresie projektowania i prezentowania własnych koncepcji działań mających na celu podwyższanie, jakości życia osób zgłaszających się po pomoc psychologiczną z uwzględnieniem specyfiki funkcjonowania struktury systemu rodzinnego. Kompetencje, które student zdobywa poprzez uczestniczenie w kursach modułu I to przede wszystkim: docenienie wiedzy psychologicznej, jako koniecznej dla rozumienia i wyjaśniania problemów rodzinnych, zyskanie świadomości znaczenia środowiska rodzinnego, dla jakości życia człowieka i prawidłowego przebiegu jego rozwoju oraz uwrażliwienie na problemy etyczno-moralne związane z życiem małżeńskim i rodzinnym pojawiające się przy projektowaniu działań praktycznych, w których wykorzystuje się zasoby psychologiczne rodziny i jej indywidualnych członków. Moduł II - Diagnoza i terapia rodzin Udział w kursach modułu II pozwoli studentom pogłębić wiedzę dotyczącą procesu diagnozowania rodziny i jej członków, a także poszczególnych aspektów życia rodzinnego (religijność, duchowość, sens życia) oraz zróżnicować jego specyfikę w zależności od indywidualnych cech osób badanych (np. wiek) oraz kontekstu, w którym odbywa się diagnoza (praca biegłego sądowego, praca psychologa w placówkach i instytucjach wspomagających rodzinę). Uczestnictwo w proponowanych kursach pozwoli zapoznać

2 się z metodami kwestionariuszowymi oraz projekcyjnymi wykorzystywanymi w procesie diagnostycznym, a także pogłębić wiedzę i umiejętności związane z obserwacją relacji rodzinnych oraz prowadzeniem wywiadu i rozmowy z osobami należącymi do badanego systemu. Dzięki udziałowi w kursach modułu II student będzie posiadał umiejętność projektowania procesu diagnostycznego, integrowania danych empirycznych oraz ich interpretacji w świetle wiedzy teoretycznej z zakresu psychologii rodziny, a także krytycznej oceny pod kątem proponowanych rozwiązań zgłaszanego przez rodzinę problemu. Kompetencje kształtowane w trakcie kursów wrażliwość na problemy rodzinne, etyczna postawa w prowadzeniu procesu diagnostycznego zwiększać będą efektywność przyszłych psychologów. Prawidłowy proces diagnozy jest podstawą pomocy terapeutycznej, której specyfikę w odniesieniu do rodziny również będą mogli poznać studenci uczestniczący w kursach modułu II. Wiedza dotycząca modeli terapii rodzin, pracy z rodziną w ujęciu systemowym, specyfiki terapii dla par i małżeństw oraz terapii indywidualnej dla członków rodziny stanowić będzie podstawę dla kształtowania umiejętności dostrzegania zasobów rodziny i czynników umożliwiających jej członkom radzenie sobie z kryzysem. Udział w omawianych kursach pogłębi świadomość poziomu wiedzy i umiejętności w zakresie pracy terapeutycznej z rodzinami studenta oraz zainicjuje kształtowanie kompetencji studenta w zakresie rozumienia potrzeby rozwoju własnego w celu zwiększania efektywności oddziaływania terapeutycznego. Moduł III - Psychoedukacja i wsparcie rodzinne Kursy proponowane w module III, poprzez uporządkowanie i pogłębianie wiedzy z poszczególnych obszarów przygotowują studenta do projektowania oddziaływań psychoedukacyjnych i mających na celu wspieranie rodziny oraz jej członków doświadczających kryzysów normatywnych (prokreacja, narodziny dziecka, trudności wychowawcze związane z kryzysami rozwojowymi dziecka) i nienormatywnych (adopcja, samotne rodzicielstwo, migracja, choroba, patologiczne zjawiska w rodzinie). Uczestnicy kursów nabędą praktyczne umiejętności m.in. z zakresu mediacji rodzinnych, prowadzenia szkoły dla rodziców, specyfiki współpracy psychologa szkolnego z rodzinami, metod pracy z młodzieżą niedostosowaną społecznie i rodzicami. Student będzie kształtował umiejętności generowania oryginalnych rozwiązań złożonych problemów psychologicznych w rodzinie i prognozować przebieg ich rozwiązywania oraz przewidywać skutki planowanych działań psychoedukacyjnych i wspierających rodzinę. Kompetencje, które kształtować będzie student poprzez udział w kursach modułu III to przede wszystkim wrażliwość na problemy społeczne i psychologiczne, gotowość do komunikowania się i współpracy z otoczeniem, w tym z instytucjami oferującymi wsparcie społeczne i psychologiczne oraz osobami niebędącymi specjalistami w danej dziedzinie. Student będzie także prezentował postawę, która świadczyć będzie o motywacji do aktywnego uczestnictwa w grupach i organizacjach realizujących działania psychologiczne. Wprawdzie każdy z modułów dotyczy nieco innego obszaru tematycznego, jednak dopiero integracja tej wiedzy w pewną całość pozwala dostrzec, zrozumieć i wyjaśnić złożoność mechanizmów psychologicznych leżących i podstaw specyficznych zachowań członków systemów rodzinnych w ściśle określonych sytuacjach rodzinnych i pozarodzinnych, które warunkują wysoką bądź niską ocenę jakości życia w związkach małżeńskich, rodzinnych i partnerskich. Absolwenci ścieżki z Psychologii Rodziny mogą ubiegać się o zatrudnienie w: Poradniach Małżeńskich i Rodzinnych; w placówkach służby zdrowia diagnozujących i udzielających wsparcia rodzinie z osobą chorą i niepełnosprawną; w Poradniach Psychologiczno-Pedagogicznych zajmujących się problemami nauczania i wychowania oraz w szkołach o różnym poziomie nauczania jako psychologowie szkolni; jako konsultanci oraz biegli sadowi uczestniczący w sprawach sądowych dotyczących problemów małżeńskich i rodzinnych. Absolwenci tej specjalizacji przygotowywani są także do współtworzenia i opracowywaniu programów edukacyjnych i profilaktycznych związanych z problematyką rodzinną, które to programy będą wykorzystywane przez instytucje państwowe, organizacje pozarządowe, stowarzyszenia i fundacje wspierające rodzinę itp.

3 SEMESTR ZIMOWY Prowadzący Nazwa wykładu Liczba godzin prof. dr hab. Rostowska Teresa B - Dojrzałość do małżeństwa i rodzicielstwa 30 dr Jarmołowska Anna B - Praca psychologia w instytucjach i placówkach wspomagających rodzinę 30 dr Aleksandra Lewandowska-Walter B - Terapia rodzin 30 dr Magdalena Błażek B - Diagnoza rodziny dysfunkcyjnej jako przedmiot ekspertyzy psychologicznej 30 mgr adw. Karczmarzyk Marek B - Podstawy prawa rodzinnego 30 prof. Lipowska Małgorzata C - Prowadzenie Szkoły dla rodziców 30 dr Jarmołowska Anna dr Lewandowska-Walter C - Metody badań nad małżeństwem i rodziną (kwestionariuszowe i projekcyjne) 45 dr Lewandowska-Walter Aleksandra C - Praca z rodziną w ujęciu systemowym 30 dr Bieleninik Łucja C - Psychologiczne aspekty prokreacji 30 dr Bogumiła Kiełbratowska C - Nowoczesne położnictwo psychologiczne aspekty opieki okołoporodowej 30 mgr Katarzyna Stryjek C - Praktyczne umiejętności z zakresu mediacji rodzinnej 30 mgr Wojciechowska Bogumiła C - Psychologiczne aspekty samotnego rodzicielstwa 30 SEMESTR LETNI prof. UG dr hab. Rostowska Teresa B - Komunikacja i konflikty rodzinne 15 dr Jarmołowska Anna B - Specyfika funkcjonowania rodziny adopcyjnej 30 dr Lewandowska Walter Aleksandra B - Przywiązanie w relacjach rodzinnych. Teorie i aplikacje 30 dr Aleksandra Peplińska B - Rodzina a praca 30 dr Lewandowska Walter Aleksandra B - Rodzicielstwo alternatywne 15 dr Aleksandra Peplińska B - Psychologia bezrobocia i bezdomności 15 dr Lawendowski Rafał B - Psychologiczne aspekty ojcostwa 15 dr Szulc Marcin B - Psychopatologia zjawisk społecznych 30 dr Kaźmierczak Maria C - Rola empatii w radzeniu sobie z kryzysem rodzinnym 30 dr Niesiobędzka Małgorzata C - Socjalizacja ekonomiczna i konsumencka dzieci i młodzieży 15 dr Skrzypińska Katarzyna C - Psychologia sensu życia 30 dr Mański Arkadiusz C - Metody multisensoryczne w rehabilitacji osób z niepełnosprawnością mgr Paczkowska Agnieszka C - Rodzina z osobą chorą u kresu życia 30 dr Justyna Michałek C - Praca psychologa z rodziną w realiach szkolnych 15 dr Justyna Michałek C - Pomoc psychologiczna dla rodzin migrujących OPIS KURSÓW Z POZIOMU B

4 (1) Nazwa przedmiotu Dojrzałość do małżeństwa i rodzicielstwa (2) Kod ECTS (3) Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Wydział Nauk Społecznych / Instytut Psychologii (4) Studia Kierunek Poziom Studia pierwszego stopnia (licencjackie) Studia drugiego stopnia (magisterskie) Jednolite magisterskie Forma Stacjonarne Niestacjonarne Moduł specjalnościowy specjalizacja (specjalizacja dotyczy wyłącznie specjalizacji nauczycielskiej) Psychologia Jednolite magisterskie stacjonarne/niestacjonarne PR, PDiM (5) Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących) prof. dr hab. Teresa Rostowska (6) Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin (7) Liczba punktów ECTS Formy zajęć, zgodne z zarządzeniem Rektora UG 4 konwersatorium Sposób realizacji zajęć zajęcia w sali dydaktycznej Liczba godzin 30 (8) Cykl dydaktyczny IV V rok, semestr zimowy (9) Status przedmiotu obowiązkowy dla specjalizacji Psychologia rodziny oraz Psychologia dzieci i młodzieży fakultatywny (11) Metody dydaktyczne wykład z prezentacją multimedialną (10) Język wykładowy Polski (12) Forma i sposób zaliczenia oraz podstawowe kryteria oceny wymagania egzaminacyjne A. Sposób zaliczenia, zgodny z Regulaminem Studiów UG zaliczenie z oceną B. Formy zaliczenia kolokwium D. Podstawowe kryteria oceny wymagania egzaminacyjne E. Sposób weryfikacji założonych efektów kształcenia w ramach danego przedmiotu arkusz pracy pisemnej

5 (13) Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymi brak (14) Cele kształcenia Pogłębienie i ugruntowanie wiedzy na temat psychologicznych uwarunkowań dojrzałości człowieka do realizacji ról związanych z małżeństwem i rodzicielstwem. Umiejętność definiowania pojęć oraz rozumienia i wyjaśniania mechanizmy psychologiczne leżące u podstaw wielu złożonych problemów małżeńskich i rodzinnych. (15) Treści programowe 1. Małżeństwo i rodzicielstwo jako zadania rozwojowe 2. Psychologiczne uwarunkowania dojrzałości do małżeństwa i rodzicielstwa 3. Teorie wyboru partnera 4. Dojrzałość a motywy wyboru małżonka 5. Dojrzałość do małżeństwa w kontekście kulturowym i religijnym 6. Empatia i otwartość w podsystemach rodzinnych 7. Dojrzałość do realizacji ról rodzinnych 8. Znaczenie wsparcia w dojrzewaniu do ról rodzinnych 9. Odpowiedzialne rodzicielstwo 10. Rodzina, jako źródło doświadczeń indywidualnych i społecznych 11. Przemoc w rodzinie jako wyraz niedojrzałości do małżeństwa o rodzicielstwa 12. Wyznaczniki szczęścia małżeńskiego i rodzinnego. (16) Wykaz literatury A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu): A.1. wykorzystywana podczas zajęć 1. Braun-Gałkowska M. (1992), Psychologiczna analiza systemów rodzinnych osób zadowolonych i niezadowolonych z małżeństwa. Lublin: TN KUL. 2. Harwas-Napierała B., (2009), Rodzina jako wartość a współczesność. B. Harwas-Napierała (red.). ss Poznań.Wydawnictwo Naukowe UAM 3. Kościelska M., (2007), Sens odpowiedzialności, Perspektywa psychologa klinicznego. Kraków. Oficyna Wydawnicza IMPULS. 4. Kościelska M. Odpowiedzialni rodzice. Z doswiadczeń psychologa. Kraków. Oficyna Wydawnicza IMPULS. 5. Liberska H., Matuszewska M. (red.) (2002), Małżeństwo, męskość, kobiecość, miłość, konflikt, Wyd. Fundacji Humaniora, Poznań. 6. Plopa M., (2005), Psychologia rodziny. Teoria i badania, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków. 7. Rostowska T. (2002), Rodzina rozwój-praca. Wybrane zagadnienia. Łódź: Wyższa Szkoła Informatyki 8. Rostowski J. (1987), Zarys psychologii małżeństwa. Warszawa. PWN. 9. Sęk, H., Cieślak, R. (2006). Wsparcie społeczne sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne. W: H. Sęk, R. Cieślak (red.). Wsparcie społeczne, stres, zdrowie (s ). Warszawa: PWN. 10. Wojciszke B. (2000), Psychologia miłości. Intymność, namiętność, zaangażowanie.gdańsk: GWP B. Literatura uzupełniająca 1. Braun Gałkowska (1985). Miłość aktywna. Psychiczne uwarunkowania powodzenia małżeństwa. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX. 2. Jarmołowska A. (2007), Adopcja dziecka. Psychologiczna analiza decyzji u kobiet i mężczyzn. Lublin. Towarzystwo Naukowe KUL. 3. Liberska H., (2003), Realizacja zadań rozwojowych dorosłości a rozwój indywidualny,[w:] Rodzina a rozwój człowieka dorosłego, red. B. Harwas-Napierała, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, s Peplińska A., (2011) Małżeństwo a specyfika pracy marynarzy. Perspektywa psychologiczna. Kraków. Oficyna Wydawnicza IMPULS. 5. Plopa M. ( Więzi w małżeństwie i rodzinie. Metody badań. Kraków. Wydawnictwo IMPULS. 6. Satir V. (2000), Rodzina, tu powstaje człowiek. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. 7. Ryś M. (1993), Poziom zaspokojenia potrzeb w dzieciństwie a zaspokojenie potrzeb w małżeństwie. Problemy Rodziny, 1, Ziemska M. (1973), Postawy rodzicielskie. Warszawa: WP. (17) Efekty kształcenia (obszarowe i kierunkowe) (17 A) Wiedza student ma pogłębioną wiedzę na temat teorii oraz psychologicznych mechanizmów dojrzałości do roli małżonka i rodzica (K_W04);(K_W05;); ma pogłębioną wiedzę na temat biologicznych i społecznych podstaw funkcjonowania psychicznego człowieka dorosłego oraz rozumie istotę funkcjonalności i dysfunkcjonalności w zachowaniach dotyczących życia małżeńskiego i rodzinnego (K_W10). (17 B) Umiejętności posiada umiejętność obserwowania, wyszukiwani informacji na temat dojrzałych i niedojrzałych form zachowania człowieka w sytuacjach rodzinnych (K_U01); potrafi w sposób komunikatywny i spójny wypowiadać

6 (18) Kontakt się na temat psychologicznych mechanizmów leżących u podstaw ról małżeńskich i rodzinnych (K_U04); ma umiejętność obserwowania, diagnozowania i racjonalnego oceniania złożonych sytuacji związanych z małżeństwem i rodzicielstwem (K_U07). (17 C) Kompetencje społeczne (postawy) Student posiada zdolność zespołowego działania, angażuje się we współpracę z innymi ( K_K01); docenia wiedzę z zakresu innych dyscyplin psychologicznych dla rozwoju jednostki w zakresie kształtowania się dojrzałości osobowej ( K_K03); trafnie formułuje pytania dotyczące problemów poruszanych w czasie zajęć ; zachowuje ostrożność w wyrażaniu krytycznych opinii na temat innych osób ( K_K06). (1) Nazwa przedmiotu (2) Kod ECTS Terapia rodzin (3) Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Wydział Nauk Społecznych / Instytut Psychologii (4) Studia Kierunek Poziom Studia pierwszego stopnia (licencjackie) Studia drugiego stopnia (magisterskie) Jednolite magisterskie Forma Stacjonarne Niestacjonarne Moduł specjalnościowy specjalizacja (specjalizacja dotyczy wyłącznie specjalizacji nauczycielskiej) Psychologia Jednolite magisterskie stacjonarne/niestacjonarne PR (5) Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących) dr Aleksandra Lewandowska-Walter (6) Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin (7) Liczba punktów ECTS Formy zajęć, zgodne z zarządzeniem Rektora UG 4 Wykład z elementami konwersatorium Sposób realizacji zajęć zajęcia w sali dydaktycznej Liczba godzin 30 (8) Cykl dydaktyczny IV V rok, semestr zimowy (9) Status przedmiotu fakultatywny (10) Język wykładowy Polski (11) Metody dydaktyczne (12) Forma i sposób zaliczenia oraz podstawowe kryteria oceny wymagania egzaminacyjne

7 Wykład z prezentacją multimedialną A. Sposób zaliczenia, zgodny z Regulaminem Studiów UG Wykład konwersatoryjny na podstawie prezentacji przygotowywanych przez egzamin prowadzącą i studentów studiów przypadków B. Formy zaliczenia egzamin pisemny: testowy / z pytaniami (zadaniami) otwartymi / dłuższa wypowiedź pisemna (rozwiązywanie problemu) I. Podstawowe kryteria oceny wymagania egzaminacyjne ocena z egzaminu J. Sposób weryfikacji założonych efektów kształcenia w ramach danego przedmiotu arkusz egzaminu pisemnego (13) Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymi A. Wymagania formalne Teorie i terapie (14) Cele kształcenia Celem zajęć będzie zapoznanie się uczestników z modelami terapeutycznej pracy z rodzinami oraz z przemianami życia rodzinnego w obliczu współczesnych transformacji. Świadomość tych przemian oraz wynikających z nich konsekwencji dla funkcjonowania rodzin będzie przydatna w trakcie konsultacji rodzinnych i terapii rodzin. (15) Treści programowe 1. Ewolucja terapii rodzin 2. Podstawowe modele terapii rodzin: model psychodynamiczna, modele doświadczeniowe, modele międzypokoleniowe, modele strategiczne, modele behawioralne i poznawcze. 3. Praca terapeutyczna z rodzinami nietypowymi z perspektywy cyklu życia rodziny 4. Problemy rodzin nietypowych wskazówki dla pracy z rodzinami 5. Czynniki wpływające na zdolność rodziny do skutecznego radzenia sobie z kryzysem System przekonań rodzinnych, Wzorce organizacyjne rodziny, Wzorce komunikacji. (16) Wykaz literatury A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu): A.1. wykorzystywana podczas zajęć Willy, J. (1996). Związek dwojga. Psychoanaliza pary. Warszawa: Jacek Santorski & CO Wydawnictwo Goldenberg H., Goldenberg I. (2006) Terapia rodzin. Wydawnictwo UJ. Kraków Dattilio, F.M., Padesky, Ch.A. (1999). Terapia poznawcza dla par małżeńskich. Kraków: Biblioteka Psychiatrii Polskiej Walsh F. (red) (2003) Normal Family Processes. Growing Diversity and Complexity. The Guilford Press. New York/London O Farrell, Fals- Stewart (2008). Teichman, Y., Teichman, M. (1990). Interpersonal view of Depression: Review and Integration. Journal of Family Psychology, 3, 4, Satir V. (2000). Terapia rodziny. Teoria i praktyka. Gdańsk: GWP Pec J. (2005). Dzieci i marzenia ericksonowska terapia rodzin. Nowiny Psychologiczne, 4, str B. Literatura uzupełniająca Carter B., McGoldrick M. (red) (1989) The Changing Family Life Cycle. A Framework for Family Therapy. Allyn and Bacon. Boston Walsh F. (red) (1998) Strengthening Family Resilience. The Guilford Press. New York/London

8 Walewska, K. (2011). Progi narodzin. Rola teorii w pracy psychoanalitycznej. Doświadczenia własne. Kraków: Wydawnictwo UJ Behawioralna terapia par w leczeniu uzależnienia od alkoholu i narkotyków. Warszawa: Wydawnictwo Edulacyjne PARPAMEDIA McGoldrick, M., Gerson, R, Shellenberger, S. (2007). Genogramy. Rozpoznanie i interwencja. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo Haley J. (1995). Niezwykła terapia. Techniki terapeutyczne Miltona H. Eriksona. Gdańsk: GWP Ziemska M. (1973), Postawy rodzicielskie. Warszawa: WP. (17) Efekty kształcenia (obszarowe i kierunkowe) K_W02 K_W07 K_U02 K_U07 K_U09 K_K01 (17 A) Wiedza Zna modele funkcjonowania rodziny i specyfiki pracy terapeutycznej w nurcie każdego z nich Ma pogłębioną wiedzę dotyczącą specyfiki relacji w rodzinach po rozwodzie, z samodzielnym rodzicem, rodzinami zrekonstruowanymi, w żałobie, z chorobą psychosomatyczną i psychiczną (17 B) Umiejętności Potrafi analizować relacji w rodzinie i problemów zgłaszanych przez jej członków, a także wytyczać cele krótko- i długoterminowej pracy terapeutycznej w kontekście każdego z nurtów; Umie dostrzegać zasobów rodziny i czynniki umożliwiających jej członkom radzenie sobie z kryzysem oraz wykorzystywać je do rozwiązywania zgłaszanych przez rodzinę problemów (17 C) Kompetencje społeczne (postawy) Ma pogłębioną świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności w zakresie pracy terapeutycznej z rodzinami i własnej preferencji określonego modelu terapeutycznego (18) Kontakt psyalw@ug.edu.pl (1) Nazwa przedmiotu (2) Kod ECTS Praca psychologa w instytucjach i placówkach wspomagających rodzinę (3) Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Wydział Nauk Społecznych / Instytut Psychologii (4) Studia Kierunek Poziom Studia pierwszego stopnia (licencjackie) Studia drugiego stopnia (magisterskie) Jednolite magisterskie Forma Stacjonarne Niestacjonarne Moduł specjalnościowy specjalizacja (specjalizacja dotyczy wyłącznie specjalizacji nauczycielskiej) Psychologia Jednolite magisterskie stacjonarne/niestacjonarne PR (5) Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących) dr Anna Jarmołowska; dr Aleksandra Lewandowska-Walter (6) Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin (7) Liczba punktów ECTS Formy zajęć, zgodne z zarządzeniem Rektora UG ćwiczenia: audytoryjne Sposób realizacji zajęć 4 2 pkt ECTS (50-60 godz) - zajęcia dydaktyczne z udziałem prowadzącego; konsultacje z prowadzącym zajęcia; samodzielne studiowanie

9 zajęcia w sali dydaktycznej Liczba godzin 30 (8) Cykl dydaktyczny IV V rok, semestr zimowy (9) Status przedmiotu fakultatywny (11) Metody dydaktyczne ćwiczenia audytoryjne: prezentacja, dyskusja i analiza przypadku (10) Język wykładowy polski literatury i materia-łów oraz przygotowanie do poszczególnych zajęć; 2 pkt ECTS (50-60 godz) samodzielna praca studenta przygotowywanie do kolokwiów zaliczeniowych; realizacja pracy zaliczeniowej, projektu, prezentacji (12) Forma i sposób zaliczenia oraz podstawowe kryteria oceny wymagania egzaminacyjne A. Sposób zaliczenia, zgodny z Regulaminem Studiów UG Zaliczenie na ocenę B. Formy zaliczenia wykonanie pracy zaliczeniowej C. Podstawowe kryteria oceny wymagania egzaminacyjne Praca będzie oceniana wg następującego kryterium: poprawność w konstruowaniu procedury pierwszego kontaktu z rodziną wymaga-jącą wsparcia na przykładzie wybranej instytucji. D. Sposób weryfikacji założonych efektów kształcenia w ramach danego przedmiotu arkusz pracy zaliczeniowej (13) Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymi A. Wymagania formalne brak B. Wymagania wstępne brak (14) Cele kształcenia Celem przedmiotu jest zapoznanie uczestników ze specyfiką pracy psychologa w placówkach i instytucjach pomocowych zajmujących się rodzinami. (15) Treści programowe W ramach zajęć poruszane będą, następujące zagadnienia dotyczące pomocy psychologicznej dla rodziców i rodzin podczas spotkań z pracownikami następujących instytucji: 1. Rodzinny Ośrodek Diagnostyczno-Konsultacyjny w Sopocie diagnoza i konsultacja w zakresie spraw rozpatrywanych w sądzie: sprawy rozwodowe, opiekuńcze, karne nieletnich, adopcje 2. Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna pomoc psychologiczna dla rodziców dzieci z trudnościami rozwojowymi, terapia rodzin, szkoła dla rodziców 3. Ośrodek Wczesnej Interwencji opieka psychologiczna dla małych dzieci z zaburzeniami rozwoju i ich rodzin 4. Pogotowie Opiekuńcze pomoc dla rodzin doświadczających kryzysu w sytuacjach ingerencji sądu we władzę rodzicielską i izolację dziecka od środowiska rodzinnego 5. Schronisko dla bezdomnych kobiet Prometeusz. Stowarzyszenie Opiekuńczo-Resocjalizacyjne warsztat psychologa 6. Młodzieżowy Ośrodek Terapeutyczny Mrowisko, Stowarzyszenie MONAR współpraca z rodzicami młodzieży ekspery-mentującej z używkami i rodzinami osób uzależnionych od narkotyków, pomoc rodzinie w powrocie dziecka do domu po okre-sie terapii 7. Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy w Gdańsku praca psychologa: diagnoza kandydatów na rodziców adopcyjnych i zastęp-czych, warsztaty 8. Gdański Ośrodek Pomocy Psychologicznej dla Dzieci i Młodzieży- warsztat psychologa

10 9. Gabinet psychologiczny praca psychologa według zgłoszeń 10. Dom im. Janusza Korczaka Regionalna Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza w Gdańsku wspomaganie rozwoju dziec - ka, terapia, współpraca z rodzicami, którzy mają ograniczone prawa rodzicielskie, poszukiwanie rodziców zastępczych, adop-cyjnych we współpracy z ośrodkami adopcyjnymi 11. Fundacja Pomorskie Centrum Psychotraumatologii kompleksowa pomoc rodzinom, które zostały dotknięte traumą 12. Diecezjalny Dom (16) Wykaz literatury A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu): B. Literatura uzupełniająca Badora Sylwia, Czeredrecka Barbara, Marzec Danuta (2001). Rodzina i jej formy wspomagania. Kraków: Impuls. Danilewicz Wioletta, Izdebska Jadwiga, Krzesińska-Żach Beata (1995). Pomoc dziecku i rodzinie w środowisku lokalnym. Bia-łystok: Wydaw. Dniw. "Trans Humana". Lepalczyk Irena, Marynowicz-Hubska Ewa (1988). Instytucjonalna? Pomoc dziecku i rodzinie. Kraków. (17) Efekty kształcenia (obszarowe i kierunkowe) Wiedza (K_W05, K_W07,) Umiejętności (K_U09, K_U10, K_U11) Kompetencje społeczne (postawy) (K_K01, K_K03) (18) Kontakt psyaja@ug.edu.pl ; psyalw@ug.edu.pl (17 A) Wiedza Student definiuje i opisuje ofertę pomocy psychologicznej świadczonej rodzinie w środowisku lokalnym. Rozpoznaje kompetencje psychologa konieczne w pracy z rodzinami w prezentowanych placówkach i instytucjach m.in.: specyfikę konsultowanych problemów, wykorzystywane metody badawcze, style i nurty pracy terapeutycznej z rodzinami. (17 B) Umiejętności Student potrafi wybrać adekwatny sposób pomocy dla danej rodziny wymagającej wsparcia z zewnątrz sposób. Proponuje alternatywne rozwiązania na podstawie dyskusji i krytyki. Rozpoznaje potrzeby rodziny potrzebującej pomocy. (17 C) Kompetencje społeczne (postawy) Student zaczyna być zorientowany co do przyszłego kierunku swojej pracy. Zachowuje ostrożność i krytycyzm wobec własnych możliwości i ograniczeń. Potrafi przygotować procedurę pierwszego kontaktu dla rodziny potrzebującej pomocy. (1) Nazwa przedmiotu (2) Kod ECTS Diagnoza rodziny dysfunkcyjnej jako przedmiot ekspertyzy psychologicznej (3) Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Wydział Nauk Społecznych / Instytut Psychologii (4) Studia Kierunek Poziom Studia pierwszego stopnia (licencjackie) Studia drugiego stopnia (magisterskie) Jednolite magisterskie Forma Stacjonarne Niestacjonarne Moduł specjalnościowy specjalizacja (specjalizacja dotyczy wyłącznie specjalizacji nauczycielskiej) Psychologia Jednolite magisterskie stacjonarne/niestacjonarne PR, PSiPSP

11 (5) Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących) dr Magdalena Błażek (6) Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin (7) Liczba punktów ECTS Formy zajęć, zgodne z zarządzeniem Rektora UG 4 Wykład Sposób realizacji zajęć zajęcia w sali dydaktycznej Liczba godzin 30 (8) Cykl dydaktyczny IV V rok, semestr zimowy (9) Status przedmiotu fakultatywny (11) Metody dydaktyczne wykład wykład z prezentacją multimedialną ćwiczenia audytoryjne: praca w grupach / analiza zdarzeń krytycznych (przypadków) / dyskusja / praca nad rozwojem własnym studenta (10) Język wykładowy Polski (12) Forma i sposób zaliczenia oraz podstawowe kryteria oceny wymagania egzaminacyjne A. Sposób zaliczenia, zgodny z Regulaminem Studiów UG egzamin B. Formy zaliczenia egzamin aktywność w ramach ćwiczeń audytoryjnych C. Podstawowe kryteria Końcowa ocena- egzamin D. Sposób weryfikacji założonych efektów kształcenia w ramach danego przedmiotu arkusz pracy egzaminacyjnej (13) Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymi A. Wymagania formalne Psychologia rozwoju człowieka, Wstęp do psychologii rodziny, Psychologia wychowawcza, Patologie społeczne B. Wymagania wstępne zakres wiadomości student zna mechanizmy funkcjonowania człowieka związane z kolejnymi fazami rozwojowymi, zna podstawowe teorie i pojęcia z zakresu psychologii rodziny i psychologii wychowawczej, rozumie zjawiska związane z patologią społeczną umiejętności student potrafi przeprowadzać wywiad kliniczny i obserwację zachowania, a także wnioskować na ich podstawie o funkcjonowaniu człowieka; student potrafi wykorzystać wiedzę z zakresu psychologii rozwojowej, psychologii rodziny, patologii społecznych oraz psychologii wychowawczej do analizowania problemów rodziny i jej członków kompetencje student jest odpowiedzialny za własne przygotowanie do przeprowadzenia analizy przypadku, jest gotowy do współpracy w grupie w ramach ćwiczeń warsztatowych (14) Cele kształcenia Celem przedmiotu jest nabycie wiedzy na temat zadań psychologa biegłego sądowego pracującego z rodzinami znajdującymi się w sytuacjach

12 kryzysów normatywnych i nienormatywnych, pogłębienie rozumienia patologii występujących w rodzinie oraz zdobycie wiedzy na temat sposobów radzenia sobie przez dorosłych i dzieci w sytuacjach trudnych. W trakcie zajęć studenci zapoznają się z nowoczesną wiedzą dotyczącą patologii w rodzinie, mechanizmów jej powstawania oraz zdobywają kompetencje i umiejętności w zakresie rozumienia funkcjonowania człowieka oraz analizy funkcjonowania rodziny jako systemu. (15) Treści programowe A. Problematyka wykładu Psychologiczne problemy rodziny rozbitej. Zaburzenia ujawniane przez dziecko i opiekunów, zaburzenia relacji. Przystosowanie do życia w rodzinie rozbitej, psychologiczne problemy rodziny zrekonstruowanej. Patologia postaw rodzicielskich. Opieka nad dzieckiem a choroba psychiczna. Zaniedbania i nadużycia wobec dzieci. Rodziny z problemem alkoholowym. Przemoc fizyczna i psychiczna wobec dzieci. Metody przemocy emocjonalnej. Przemoc seksualna wobec dzieci, typologia sprawców przemocy seksualnej. Rodziny z problemem kazirodztwa, czynniki ryzyka pojawienia się przemocy seksualnej ze strony dziecka i rodziny. Koncepcja mechanizmów traumatogennych w rodzinach z problemem kazirodztwa. Mechanizmy rozwoju kazirodztwa w rodzinie. Zespoły utraty ciąży- konsekwencje dla dynamiki funkcjonowania rodziny. Ocena wiarygodności zeznań dzieci- ofiar przemocy. Przesłuchanie poznawcze jako alternatywna metoda przesłuchania. Etapy sporządzania ekspertyzy psychologicznej w sprawach rodzinnych. (16) Wykaz literatury A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu): A.1. wykorzystywana podczas zajęć De Barbaro B. (red.) (1999). Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. Collegium Medicum UJ, Kraków Periodyk Dziecko Krzywdzone (wszystkie numery) wydawany przez Fundację Dzieci Niczyje Czapów, Cz. (1968). Rodzina a wychowanie, Warszawa Rostowska, T. (2008). Małżeństwo, rodzina, praca a jakość życia. IMPULS, Kraków Badura-Madej,W., Dobrzyńska- Mesterhazy A. (2000). Przemoc w rodzinie : Interwencja kryzysowa i psychoterapia. - Wyd Kraków : Wydaw.UJ, Pospiszyl, I. (2000). Przemoc w rodzinie. - Wyd Warszawa : Wydaw. Szk. i Pedag. Chojnacka W. (2003). Reakcja dzieci na rozwód rodziców. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, nr 3, s Beisert, M. (2012). Pedofilia. Geneza i mechanizm zaburzenia. Gdańsk, GWP B. Literatura uzupełniająca 1. Namysłowska I. (2000) Terapia rodzin. Instytut Psychiatrii i Neurologii. Warszawa 2. Field D. (1999) Osobowości rodzinne. Oficyna Wydawnicza LOGOS 3. Byng- Hall, J. (1998) Evolving ideas about narrative: re-editing the re-editing of family mythology. Journal of Family Therapy, 20, Bruner, J. (2004) Life as Narrative. Social research, 71 (3), Cierpka, A. (2002) Tożsamość jednostki wśród rodzinnych narracji. W: Trzebiński, J. (red.). Narracja jako sposób rozumienia świata , Gdańsk, GWP. 6.Goldenberg, I., Goldenberg, H. (2006). Terapia Rodzin. Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 7. Hermans, J., M., Hermans- Jansen, E. (2000). Autonarracje. Tworzenie znaczeń w psychoterapii. Pracownia Testów Psychologicznych PTP, Warszawa. 8.McAdams, D., P. (1995) What do we know when we know a person? Journal of Personality, 63, McAdams, D., P. (1998). The Role of Defense in Life Story. Journal of Personality, 66 (6), McGoldrick, M. (1995). You Can Go Home, Again. New York- London, Norton and Company. 11. Milewski-Hertlein, K., A. (2001) The Use of Socially Constructed Genogram in Clinical Practice. The Ameri can Journal of Family Therapy, 29, Namysłowska, I.(2000). Terapia rodzin. Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Neurologii i Psychiatrii. 13. Seligman, M. (1996). Optymizmu można się nauczyć. Jak zmienić swoje myślenie i swoje życie. Poznań, Wydawnictwo Media Rodzina. 14. Trzebiński, J. (2002). Narracja jako sposób rozumienia świata. Gdańsk: GWP 15. Berne, E. (2007). Dzień dobry. I co dalej? Poznań, Dom Wydawniczy Rebis (17) Efekty kształcenia (obszarowe i kierunkowe) Wiedza (17 A) Wiedza Wiedza Student: posiada wiedzę dotyczącą funkcjonowania człowieka i rodziny posiada pogłębioną i rozszerzoną wiedzę dotyczącą patologii w rodzinie

13 Umiejętności Kompetencje społeczne (postawy) K_W01 K_W10 K_U01 K_U02 K_K01 K_K07 (18) Kontakt (17 B) Umiejętności Umiejętności Student: Posiada pogłębione umiejętności obserwowania relacji rodzinnych i analizowania patologii w rodzinie Potrafi wykorzystać i integrować wiedzę teoretyczną do analizowania patologicznych zjawisk w rodzinie (17 C) Kompetencje społeczne (postawy) Kompetencje społeczne (postawy) Student: Rozumie potrzebę rozwoju własnego w celu zwiększania efektywności funkcjonowania diagnostycznego Jest wrażliwy na problemy społeczne i psychologiczne, zwłaszcza związane z funkcjonowaniem rodziny (1) Nazwa przedmiotu Podstawy prawa rodzinnego (2) Kod ECTS (3) Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Wydział Nauk Społecznych / Instytut Psychologii (4) Studia Kierunek Poziom Studia pierwszego stopnia (licencjackie) Studia drugiego stopnia (magisterskie) Jednolite magisterskie Forma Stacjonarne Niestacjonarne Moduł specjalnościowy specjalizacja (specjalizacja dotyczy wyłącznie specjalizacji nauczycielskiej) Psychologia Jednolite magisterskie stacjonarne/niestacjonarne PR, PSiPSP (5) Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących) adw. mgr Marek Karczmarzyk (6) Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin (7) Liczba punktów ECTS Formy zajęć, zgodne z zarządzeniem Rektora UG 4 wykład Sposób realizacji zajęć zajęcia w sali dydaktycznej Liczba godzin 30 (8) Cykl dydaktyczny IV V rok, semestr zimowy

14 (9) Status przedmiotu fakultatywny (11) Metody dydaktyczne wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład z prezentacją multimedialną (10) Język wykładowy polski (12) Forma i sposób zaliczenia oraz podstawowe kryteria oceny wymagania egzaminacyjne A. Sposób zaliczenia, zgodny z Regulaminem Studiów UG zaliczenie z oceną B. Formy zaliczenia zaliczenie ustne / kolokwium C. Podstawowe kryteria umiejętność wyjaśnienia podstawowych instytucji prawa rodzinnego D. Sposób weryfikacji założonych efektów kształcenia w ramach danego przedmiotu arkusz pracy zaliczeniowej (13) Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymi A. Wymagania formalne brak B. Wymagania wstępne umiejętność treściowej analizy tekstów (14) Cele kształcenia Celem przedmiotu jest przedstawienie podstawowych instytucji polskiego prawa rodzinnego. (15) Treści programowe A. Problematyka wykładu 1. Małżeństwo 2. Prawa i obowiązki małżonków 3. Małżeńskie ustroje majątkowe 4. Ustanie małżeństwa 5. Rodzice i dzieci 6. Przysposobienie 7. Obowiązek alimentacyjny 8. Opieka i kuratela (16) Wykaz literatury A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu): A.1. wykorzystywana podczas zajęć A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu): A.1. wykorzystywana podczas zajęć : Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy, Kodeks Postępowania Cywilnego. A.2. studiowana samodzielnie przez studenta: Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy, Kodeks Postępowania Cywilnego. B. Literatura uzupełniająca Bieżące orzecznictwo Sądu Najwyższego, Sądów Apelacyjnych, Trybunału Konstytucyjnego, wskazywane przez prowadzącego zajęcia. (17) Efekty kształcenia (17 A) Wiedza (obszarowe i Student rozumie i wyjaśnia podstawowe instytucje z zakresu prawa rodzinnego. Student wyjaśnia prawa i kierunkowe) obowiązki członków rodziny wynikające z prawa rodzinnego. Rozumienie tekstu prawnego Interpretacja tekstu prawnego Interpretacja stanu faktycznego w kontekście uprawnień i obowiązków wynikających z (17 B) Umiejętności Student potrafi samodzielnie wyjaśnić prawa i obowiązki członków rodziny w odniesieniu do konkretnej sytuacji. Potrafi wskazać drogę prawną rozwiązania sytuacji kryzysowej w rodzinie. (17 C) Kompetencje społeczne (postawy) Student potrafi w sposób pogłębiony, poprzez znajomość podstawowych pojęć z zakresu prawa rodzinnego rozumieć osobę znajdującą się w sytuacji kryzysu w rodzinie.

15 przepisów prawa rodzinnego (18) Kontakt (1) Nazwa przedmiotu (2) Kod ECTS Komunikacja i konflikty rodzinne (3) Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Wydział Nauk Społecznych / Instytut Psychologii (4) Studia Kierunek Poziom Studia pierwszego stopnia (licencjackie) Studia drugiego stopnia (magisterskie) Jednolite magisterskie Forma Stacjonarne Niestacjonarne Moduł specjalnościowy specjalizacja (specjalizacja dotyczy wyłącznie specjalizacji nauczycielskiej) Psychologia Jednolite magisterskie stacjonarne/niestacjonarne PR (5) Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących) prof. dr hab. Teresa Rostowska (6) Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin (7) Liczba punktów ECTS Formy zajęć, zgodne z zarządzeniem Rektora UG 2 konwersatorium Sposób realizacji zajęć zajęcia w sali dydaktycznej Liczba godzin 15 (8) Cykl dydaktyczny IV V rok, semestr letni (9) Status przedmiotu (10) Język wykładowy obowiązkowy dla specjalizacji Psychologia rodziny fakultatywny polski (11) Metody dydaktyczne wykład konwersatoryjny (12) Forma i sposób zaliczenia oraz podstawowe kryteria oceny wymagania egzaminacyjne A. Sposób zaliczenia, zgodny z Regulaminem Studiów UG zaliczenie z oceną B. Formy zaliczenia kolokwium

16 C. Podstawowe kryteria brak D. Sposób weryfikacji założonych efektów kształcenia w ramach danego przedmiotu arkusz zaliczenia/kolokwium (13) Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymi A. Wymagania formalne brak B. Wymagania wstępne brak (14) Cele kształcenia Usystematyzowanie i pogłębienie wiedzy na temat psychospołecznuch uwarunkowań komunikacji wewnątrzrodzinnej, charakteru konfliktów w bliskich związkach interpersonalnych oraz sposobów ich rozwiązywania; zdolność syntetyzowania wiedzy w tych zakresach tematycznych, Wiedza z tego zakresu pozwoli lepiej rozumieć i wyjaśnić problemy dotyczące specyficznych zachowań członków rodziny w sytuacjach trudnych. (15) Treści programowe A. Problematyka wykładu 1. Komunikacja w rodzinie, jej uwarunkowania i konsekwencje 2. Specyfika komunikacji małżeńskiej i rodzinnej 3. Strategie stosowane w komunikacji małżeńskiej i rodzinnej 4. Komunikacja w podsystemach rodzinnych 5. Słuchanie jako uwarunkowanie skutecznej komunikacji 6. Psychologiczne uwarunkowania konfliktów rodzinnych 7. Strategie kierowania konfliktem. (16) Wykaz literatury A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu): Borecka-Biernat D., (2010), Sytuacje konfliktowe w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym. Warszawa. Wydawnictwo DIFIN. Braun-Gałkowska M. (1992), Psychologiczna analiza systemów rodzinnych osób zadowolonych i niezadowolonych z małżeństwa. Lublin: TN KUL. Frydrychowicz, S. (1999). Proces mówienia. Poznań. Wyd. Naukowe UAM. Grygielski, M. (1994). Style komunikacji rodzicielskiej a identyfi kacja dzieci z rodzicami. Lublin: Wyd. TN KUL. Harwas-Napierała B. (2008), Komunikacja interpersonalna w rodzinie. Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM Janicka I. (2008), Konflikt w relacji rodzina-praca a jakość życia jednostki. [w:] L. Golińska, B. Dudek (red.), Rodzina i praca z perspektywy wyzwań i zagrożeń. Łódź: Wydawnictwo UŁ. Kurcz, I. (2000). Język i komunikacja. W: J. Strelau (red.). Psychologia. T. 2, s ). Gdańsk: GWP Nęcki, Z., (1996), Komunikacja międzyludzka. Kraków, Wyd. Profesjonalnej Szkoły Biznesu. Plopa M., (2005), Psychologia rodziny. Teoria i badania, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków. Rostowska T. (2001) Konflikt międzypokoleniowy w rodzinie. Analiza psychologiczna. Łódź. Wydawnictwo Naukowe UŁ. Rostowska T. (2008), Małżeństwo, rodzina, praca a jakość życia. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls Ryś M., (1994), Konflikty w rodzinie. Niszczą czy budują? Warszawa. Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej. Wojciszke, B. (2002b). Kobiety i mężczyźni; odmienne spojrzenia na różnice. Gdańsk: GWP. B. Literatura uzupełniająca Braun-Gałkowska M. (1992), Psychologiczna analiza systemów rodzinnych osób zadowolonych i niezadowolonych z małżeństwa. Lublin: TN KUL. Harwas-Napierała B., (2009), Rodzina jako wartość a współczesność. B. Harwas-Napierała (red.). ss Poznań.Wydawnictwo Naukowe UAM

17 Janicka I., (2006), Kohabitacja a małżeństwo w perspektywie psychologicznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. Plopa M. ( Więzi w małżeństwie i rodzinie. Metody badań. Kraków. Wydawnictwo IMPULS. Rembowski J., (1986), Rodzina w świetle psychologii. Warszawa. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne. Satir V. (2000a), Rodzina, tu powstaje człowiek. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. (17) Efekty kształcenia (obszarowe i kierunkowe) (17 A) Wiedza Ma uporządkowaną terminologię odnoszącą się do komunikacji i konfliktów rodzinnych (K_W05); ma pogłębioną wiedzę na temat mechanizmów i prawidłowości związanych z rozwojem procesu komunikacji w ciągu życia oraz strategiami zarządzania konfliktem wewnątrzrodzinnym ( K_W07; K_W10). (17 B) Umiejętności posiada zdolność integrowania i syntetyzowania wiedzy dotyczącej komunikacji i konfliktów w rodzinie, potrafi wskazać na konsekwencje nieprawidłowo przebiegającej komunikacji w podsystemach rodzinnych(k_u02); potrafi uzasadnić specyfikę zachowań komunikacyjnych człowieka w różnych sytuacjach społecznych nawiązując do poglądów różnych autorów ( K_U05); potrafi wskazać na właściwy sposób postępowania terapeutycznego w przypadku osób o zaburzonej komunikacji (K_U10). (18) Kontakt t.rost@wp.pl (17 C) Kompetencje społeczne (postawy) docenia rolę nauk psychologicznych dla rozumienia i wyjaśniania problemów związanych z budowaniem więzi społecznych związanych z problemem komunikacji ((K_K03); jest przekonany o konieczności zachowania się w sposób profesjonalny i przestrzegania zasad etyki zawodowej wobec osób potrzebujących pomocy psychologicznej (K_K05); jest wrażliwy na problemy społeczne i posiada zdolność dobrego komunikowania się z osobami oczekującymi pomocy w związku z doświadczanymi przez nich konfliktami w rodzinie (K_K07). (1) Nazwa przedmiotu Przywiązanie w relacjach rodzinnych. Teorie i aplikacje (2) Kod ECTS (3) Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Wydział Nauk Społecznych / Instytut Psychologii (4) Studia Kierunek Poziom Studia pierwszego stopnia (licencjackie) Studia drugiego stopnia (magisterskie) Jednolite magisterskie Forma Stacjonarne Niestacjonarne Moduł specjalnościowy specjalizacja (specjalizacja dotyczy wyłącznie specjalizacji nauczycielskiej) Psychologia Jednolite magisterskie stacjonarne/niestacjonarne PR (5) Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących) dr Aleksandra Lewandowska-Walter (6) Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin (7) Liczba punktów ECTS Formy zajęć, zgodne z zarządzeniem Rektora UG 4 Wykład

18 Elementy konwersatorium na podstawie prezentacji przygotowywanych przez studentów Sposób realizacji zajęć zajęcia w sali dydaktycznej Liczba godzin 30 (8) Cykl dydaktyczny III - V rok, semestr letni (9) Status przedmiotu obowiązkowy dla specjalizacji Psychologia rodziny fakultatywny (11) Metody dydaktyczne wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład z prezentacją multimedialną (10) Język wykładowy Polski (12) Forma i sposób zaliczenia oraz podstawowe kryteria oceny wymagania egzaminacyjne A. Sposób zaliczenia, zgodny z Regulaminem Studiów UG egzamin B. Formy zaliczenia egzamin pisemny: testowy / z pytaniami (zadaniami) otwartymi / dłuższa wypowiedź pisemna (rozwiązywanie problemu) C. Podstawowe kryteria ocena z egzaminu D. Sposób weryfikacji założonych efektów kształcenia w ramach danego przedmiotu arkusz pracy egzaminacyjnej (13) Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymi A. Wymagania formalne brak B. Wymagania wstępne brak (14) Cele kształcenia Celem zajęć jest zapoznanie uczestnika z klasyczną koncepcją kształtowania się więzi J. Bowlby ego oraz współczesnych do niej odniesień. W trakcie wykładu omówiony zostanie proces kształtowania się więzi z uwzględnieniem poszczególnych etapów w życiu człowieka, ze zwróceniem uwagi na jego specyfikę związaną m.in. z kontekstem kulturowym. Zagadnieniem poruszanym w drugiej części zajęć będzie aplikacja omawianych koncepcji do diagnozy i terapii indywidualnej oraz rodzinnej. (15) Treści programowe A. Problematyka wykładu Klasyczna teoria przywiązania i współczesne ramy koncepcji więzi. Kulturowy kontekst kształtowania się więzi. Różnice międzykulturowe Przywiązanie i strata. Proces żałoby. Przywiązanie w cyklu życia człowieka Więzi w niemowlęctwie i wczesnym dzieciństwie i ich znaczenie dla rozwoju psychospołecznego Przywiązanie w średnim dzieciństwie System więzi w okresie adolescencji Style przywiązaniowe w okresie dorosłości. Stabilność wzorców przywiązania Aplikacje kliniczne terapia skoncentrowana na przywiązaniu Diagnoza przywiązania (16) Wykaz literatury A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu): Bowlby J. (2007). Przywiązanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN

19 Wallin, D.J. (2011). Przywiązanie w psychoterpii. Kraków: Wydawnictwo UJ Tryjarska, B. (2010). Bliskość w rodzinie. Więzi w dzieciństwie a zaburzenia w dorosłości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR Cassidy J., Shaver P.R. (2008). Handbook of attachment. New York-London: The Guilford Press Hughes D.A. (2007). Attachment focused family therapy. New York-London: W.W. Norton & Company Berlin, L.J., Ziv, Y., Amaya-Jackson, L., Greenberg, M.T. Enhancing Early Attachments. Theory, Research, Intervention, and Policy. New York-London: The Guilford Press Józefik, B., Ciniewicz, G. (2008). Koncepcja przywiązania. Od teorii do praktyki klinicznej. Wydawnictwo UJ B. Literatura uzupełniająca Pisula, E. (2003). AUTYZM I PRZYWIĄZANIE Studia nad interakcjami dzieci z autyzmem i ich matek. Gdańsk: GWP Insel, T.R. (2003). Is social attachment an addictive disorder? Physiology & Behaviour, 79, DeKlyen, M., Greenberg, M.T. (2008). Attachment and Psychopathology in Childhood. W: Cassidy, J. Shaver, P. Handbook of Attachment. Theory, Research, and Clinical Applications. New York-London: The Guilford Press Vivian, B., Shapiro, M.S.W., Gisynski, M. (1989). Ghosts in the Nursery Revisited. Child and Adolescent Social Work, 6, 1, Charles, D.R., CHarles, M. (2006). Sibling loss and attachment style. An exploratory study. Psychoanalytic Psychology, 23, 1, (17) Efekty kształcenia (obszarowe i kierunkowe) K_W04 K_W09 K_W06 K_U02 K_U07 K_K01 (18) Kontakt psyalw@ug.edu.pl (17 A) Wiedza Ma pogłębioną wiedzę na temat specyfiki przywiązania w relacjach rodzinnych, obejmującą terminologię, teorię i metodykę diagnozowania Ma uporządkowaną wiedzę dotyczącą środowiska wychowawczego jako bazy dla budowania prawidłowych więzi w rodzinie i podstawy zdrowia psychicznego człowieka Ma pogłębioną wiedzę na temat specyfiki kształtowania się przywiązania w różnych fazach rozwojowych w cyklu życia człowieka (17 B) Umiejętności Potrafi wykorzystać i integrować wiedzę z zakresu teorii przywiązania do analizowania problemów psychologicznych i wychowawczych, a także projektowania działań pomocowych i terapeutycznych zgodnych z omawianym ujęciem teoretycznym Posiada umiejętność obserwowania zjawisk w rodzinie z perspektywy teorii przywiązania, diagnozowania stylów przywiązania oraz analizowania przyczyn ukształtowania się określonego typu więzi (17 C) Kompetencje społeczne (postawy) Zyskuje świadomość znaczenia środowiska rodzinnego i relacji w rodzinie we wczesnych fazach rozwoju dziecka dla jego prawidłowego rozwoju psychomotorycznego w dzieciństwie, a także możliwości budowania satysfakcjonujących związków rówieśniczych w okresie średniego dzieciństwa i adolescencji oraz intymnych w dorosłości (1) Nazwa przedmiotu Rodzina a praca (2) Kod ECTS (3) Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Wydział Nauk Społecznych / Instytut Psychologii (4) Studia Kierunek Poziom Studia pierwszego stopnia (licencjackie) Studia drugiego stopnia (magisterskie) Jednolite magisterskie Forma Stacjonarne Niestacjonarne Moduł specjalnościowy specjalizacja (specjalizacja dotyczy wyłącznie specjalizacji nauczycielskiej) Psychologia Jednolite magisterskie stacjonarne/niestacjonarne POZiM, PR

20 (5) Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących) dr Aleksandra Peplińska (6) Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin (7) Liczba punktów ECTS Formy zajęć, zgodne z zarządzeniem Rektora UG 2 konwersatorium Sposób realizacji zajęć zajęcia w sali dydaktycznej Liczba godzin 15 (8) Cykl dydaktyczny III V rok, semestr letni (9) Status przedmiotu (10) Język wykładowy obowiązkowy dla specjalizacji Psychologia rodziny fakultatywny Polski (11) Metody dydaktyczne wykład konwersatoryjny z prezentacją multimedialną praca w grupach / analiza zdarzeń krytycznych (przypadków) / dyskusja / rozwiązywanie zadań (12) Forma i sposób zaliczenia oraz podstawowe kryteria oceny wymagania egzaminacyjne A. Sposób zaliczenia, zgodny z Regulaminem Studiów UG zaliczenie z oceną B. Formy zaliczenia test zaliczeniowy pisemny wykonanie określonej pracy praktycznej analiza przypadku C. Podstawowe kryteria pozytywny wynik na teście zaliczeniowym (40%) analiza studium przypadku (30%) obecność (30%) D. Sposób weryfikacji założonych efektów kształcenia w ramach danego przedmiotu Arkusz testu zaliczeniowego oraz pisemny raport z analizy przypadku (13) Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymi A. Wymagania formalne brak (14) Cele kształcenia Zaznajomienie słuchaczy z prawidłowościami powiązania życia rodzinnego jednostki z jej aktywnością zawodową, rolą rodziny w procesie radzenia sobie ze stresem zawodowym, rozłąką utratą pracy oraz kosztami z tym związanymi (15) Treści programowe A. Problematyka wykładu Rola rodziny w karierze zawodowej Procesy równoważenia ról zawodowych i osobistych Procesy facylitacji i konfliktów ról teorie, moderatory, mediatory prezentacje badań empirycznych Konsekwencje procesu work life balance Współczesne modele małżeństw a praca zawodowa małżeństwa dwu - karier Migracje zarobkowe a jakość życia rodzinnego