Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie. Oddziały i filie dla dzieci w województwie podkarpackim w liczbach 2013

Transkrypt

1 Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie Oddziały i filie dla dzieci w województwie podkarpackim w liczbach 2013 Rzeszów 2014

2 Oddziały i filie dla dzieci w województwie podkarpackim w liczbach 2013 są kolejnym, dziewiątym już wydawnictwem przedstawiającym stan i działalność bibliotek dla dzieci i młodzieży województwa podkarpackiego. Wydawnictwo prezentuje oddziały i filie dziecięce bibliotek publicznych, powierzchnię lokalową, kadrę, stan księgozbiorów, strukturę czytelników, liczbę wypożyczeń na zewnątrz, ilość udostępnień prezencyjnych, preferencje czytelnicze dzieci i młodzieży, najciekawsze formy promocji oraz listę adresową publicznych bibliotek dziecięcych woj. podkarpackiego. Tradycyjnie publikacja składa się z części omawiającej wybrane zagadnienia czytelnictwa dziecięcego oraz części tabelarycznej. Część tabelaryczna obejmuje zestawienie danych w porządku alfabetycznym jednostek administracyjnych i tablice wskaźników w układzie wynikającym z wartości danego wskaźnika. Dane czytelnicze zamieszczone w wydawnictwie zostały opracowane na podstawie informacji zawartych w meldunkach o stanie czytelnictwa na koniec 2013 roku oraz sprawozdaniach opisowych powiatowych, miejskich i gminnych bibliotek publicznych. Mamy nadzieję, że wydawnictwo Oddziały i filie dla dzieci w województwie podkarpackim w liczbach 2013 okażą się przydatnym materiałem zarówno dla samych bibliotekarzy, jak i przedstawicieli władzy samorządowej Podkarpacia.

3 OPRACOWANO W DZIALE INSTRUKCYJNO-METODYCZNYM WiMBP w RZESZOWIE Opracowanie Konsultacja Oprogramowanie Małgorzata Sierżęga Lucyna Kloczkowska Marek Peller Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie Nakład 25 egz. druk., 65 egz. CD Sekcja Poligrafii Rzeszów, ul. Sokoła 13 2

4 Oddziały i filie dla dzieci w województwie podkarpackim w 2013 roku W 2013 roku na terenie województwa podkarpackiego liczba placówek specjalizujących się w obsłudze czytelniczej dzieci i młodzieży (łącznie z miastem Rzeszów) nie uległa zmianie. Nadal funkcjonowało 65 oddziałów i filii publicznych bibliotek dziecięcych (40 w miastach i 25 na wsi). Były to 62 oddziały dla dzieci bibliotek miejskich, miejsko-gminnych i gminnych, 2 filie dziecięce w Mielcu oraz punkt biblioteczny w przedszkolu prowadzony przez Oddział dla Dzieci MBP w Leżajsku tabela nr 1. Biblioteki dziecięce funkcjonowały na terenie 59 spośród 160 gmin województwa (36,9%). Na terenie 101 gmin (63,1%) nadal nie było oddziałów i filii dziecięcych, w tym w 2 miastach (Dynów, Radymno), 9 miastach gminach (Dukla, Jedlicze, Kańczuga, Narol, Oleszyce, Pilzno, Rudnik nad Sanem, Rymanów, Sieniawa) oraz 90 gminach. Lokale W stosunku do roku ubiegłego sytuacja lokalowa 5 bibliotek dziecięcych uległa zmianie. W wyniku remontu generalnego i modernizacji Oddziały dla Dzieci BPGiM w Strzyżowie i BP w Leżajsku zyskały ciekawą, kolorową przestrzeń, w której dzieci i młodzież mogą przyjemnie i twórczo spędzać wolny czas. Do nowych zaadoptowanych i wyremontowanych lokali zostały przeniesione 3 oddziały dla dzieci: MBP w Stalowej Woli, BP w Wysokiej oraz Filia Nr 2 MBP w Tarnobrzegu. Filia Nr 4/O MBP w Stalowej Woli została połączona i przeniesiona do nowo wybudowanego gmachu Biblioteki Międzyuczelnianej. W wyniku połączenia powstała Multiteka. Oddział dla Dzieci BP w Wysokiej /pow. łańcucki/ został przeniesiony do nowych pomieszczeń Ośrodka Kultury, a Filii Nr 2 MBP w Tarnobrzegu do zaadoptowanych pomieszczeń w Centrum Kształcenia Praktycznego. W wyniku przeniesienia powierzchnia użytkowa tego ostatniego zmniejszyła się o 1/3, powodując ograniczenie ilości regałów i stolików w Czytelni dla Dzieci. W 10 innych bibliotekach dziecięcych Podkarpacia przeprowadzono remonty polegające najczęściej na wymianie instalacji elektrycznej, wykonaniu nowej posadzki, pomalowaniu pomieszczeń, położeniu kolorowej wykładziny podłogowej, wymianie mebli bibliotecznych (lada biblioteczna, regały, stoliki, krzesełka, miękkie pufy i siedziska), utworzeniu kącika dla małych dzieci. Dzięki zmianie aranżacji oddziały dziecięce zyskały nowoczesne, kolorowe i przyjazne przestrzenie biblioteczne, w których najmłodsi czytelnicy mogą swobodnie korzystać ze zbiorów bibliotecznych oraz brać udział w atrakcyjnych zajęciach kulturalno-edukacyjnych. 3

5 Pomimo zachodzących zmian 9 oddziałów i filii dla dzieci nie posiada nadal samodzielnego pomieszczenia, lecz jedynie wydzieloną część z ogólnej powierzchni biblioteki. Powierzchnią poniżej 30 m² dysponuje 7 oddziałów. Nadal 21 oddziałów zajmuje pomieszczenia od 30 do 60 m², a 16 od 61 do 100 m². Zaledwie 12 bibliotek dysponuje lokalami o powierzchni większej niż 100 m². Pomieszczeniem o powierzchni 216 m² dysponuje tylko oddział dla dzieci w Łańcucie. W 2013 roku 44 biblioteki dziecięce (67,7%) posiadały czytelnie (12 i więcej miejsc do korzystania ze zbiorów) oraz kąciki czytelniane (do 11 miejsc). Miejsc do wyłącznego użytku dzieci i młodzieży nie miało 21 oddziałów (32,3%). W tych bibliotekach młodzi czytelnicy musieli korzystać z czytelni i kącików wydzielonych dla osób dorosłych. Łącznie oddziały i filie dziecięce posiadały 548 miejsc do prezencyjnego udostępniania zbiorów, tj. o 23 miejsca mniej niż w 2012 roku. Średnio na jedną placówkę przypadało 8 miejsc. W dalszym ciągu oddziały dla dzieci w: Borowej, Brzostku, Chorkówce, Gorzycach, Korczynie, Kuryłówce, Radomyślu Wielkim, Wielopolu Skrzyńskim i w Zagórzu nie prowadziły oddzielnej statystyki działalności czytelniano-informacyjnej. Działalność tych oddziałów wykazywana była łącznie w czytelniach dla dorosłych tabela nr 7. Komputeryzację procesów bibliotecznych w roku ubiegłym prowadziły 62 biblioteki dziecięce Podkarpacia (95,4%). Komputerowe udostępnianie zbiorów realizowało 18 oddziałów (Boguchwała, Gorzyce, Jarosław, Jasło, Kolbuszowa, Krosno, Łańcut, Mielec, Nowa Sarzyna, Przemyśl, Rzeszów, Sanok, Strzyżów, Tarnobrzeg /trzy oddziały/, Tyczyn, Zagórz), a w 44 trwały prace związane z uruchomieniem kolejnych modułów programów bibliotecznych. Już tylko w 3 bibliotekach dziecięcych (4,6%) nadal nie podjęto żadnych działań mających na celu komputeryzację prac bibliotecznych z powodu braku środków finansowych na zakup sprzętu i oprogramowania komputerowego (Chorkówka /pow. krośnieński/, Kamień /pow. rzeszowski/, Baranów Sandomierski /pow. tarnobrzeski/). Do prac bibliotecznobibliograficznych podkarpackie oddziały i filie dziecięce wykorzystują następujące programy: LIBRA, MAK, MAK+, PROLIB, SOWA i SOWA II. Rozbudowa, pozyskiwanie nowych lokali oraz nowe aranżacje wnętrz podkarpackich bibliotek przyczyniają się do systematycznego podnoszenia także standardów oddziałów dla dzieci, które zyskują ciekawe, kolorowe przestrzenie biblioteczne, w których zarówno małe dzieci, jak i młodzież mogą przyjemnie i twórczo spędzać wolny czas. Kadra W 2013 roku w oddziałach i filiach dziecięcych woj. podkarpackiego zatrudnionych było 101 osób, w wymiarze 94,5 etatu (76 w miastach, 25 na wsi). 4

6 Pracownicy zatrudnienie i wykształcenie Oddziały i filie Ogółem Etat 3/4 etatu 1/2 etatu 1/4 etatu Wyższe bibliot. Wyższe inne Średnie bibliot. Średnie ogólne Miasto Wieś Razem Z pośród ogółu zatrudnionych, na pełnym etacie pracowało 86 bibliotekarzy (68 w miastach i 18 na wsi). Pozostałych 15 bibliotekarzy zatrudnionych było w niepełnym wymiarze czasu pracy (8 w miastach, 7 na wsi). Obsadę w wymiarze 1 etatu posiadało 31 bibliotek dziecięcych (13 w miastach i 18 na wsi). W Przeworsku było 1 i 1/2 etatu. Po dwa i więcej etatów miało 15 oddziałów dla dzieci. Obsługa dwuetatowa była w: Dębicy, Jaśle, Kolbuszowej, Leżajsku, Lubaczowie, Łańcucie, Ropczycach, Sanoku, Ustrzykach Dolnych. W Strzyżowie było 3 etaty, w Krośnie i Rzeszowie po 4 etaty, Tarnobrzegu /3 placówki/: 5 etatów, Stalowej Woli /2 placówki/: 6 i 3/4 etatu, Mielcu /4 placówki/: 11 i 1/4 etatu. W niepełnym wymiarze zatrudnienia oddziały prowadziło nadal 10 bibliotek: 3 miejsko-gminne w: Błażowej, Cieszanowie na 3/4 etatu i Baranowie Sandomierskim na 1/2 etatu oraz 7 gminnych: Łańcut Wysoka na 3/4 etatu, na 1/2 etatu: Białobrzegi, Czarna /łańcucka/, Kamień, Markowa, Wielopole Skrzyńskie oraz Borowa, w której bibliotekarz był zatrudniony na 1/4 etatu. Zdecydowana większość bibliotekarzy (86 osób) zatrudnionych w oddziałach i filiach dziecięcych posiada kwalifikacje zawodowe (64 w miastach i 22 na wsi). Wykształceniem średnim bibliotekarskim legitymuje się 45 osób (31 w mieście, 14 na wsi), wyższym bibliotekarskim 41 osób (33 w mieście i 8 na wsi). Bez kwalifikacji zawodowych, z wykształceniem wyższym innym i średnim ogólnym, pozostaje 15 osób (12 w mieście, 3 na wsi). Z nadesłanych informacji wynika, że tylko w 13 bibliotekach zachowano funkcję kierownika oddziału dla dzieci. Staż pracy bibliotekarzy zatrudnionych w oddziałach i filiach dziecięcych wynosi od 10 miesięcy do 42 lat. Staż pracy 40 bibliotekarzy wynosi od 15 do 35 lat. Zbiory Na koniec 2013 roku księgozbiory oddziałów i filii dziecięcych woj. podkarpackiego wynosiły woluminy tabela nr 5. Przeciętnie na jedną placówkę biblioteczną przypadało książki. W ciągu roku przybyło 5

7 woluminów, tj. o 217 mniej niż w roku ubiegłym. Struktura wpływów w 2013 roku kształtowała się następująco: - zakup ze środków organizatora wol. - zakup z dotacji celowej BN wol. - dary wol. - ekwiwalenty wol. - inne wol. Ze środków budżetowych oraz dotacji celowej BN kupiono łącznie książek, czyli o mniej niż w 2012 roku. Średnio do jednej placówki zakupiono 390 nowych książek, tj. o 18 mniej niż w roku ubiegłym (275 wol. ze środków organizatora, 115 wol. z dotacji celowej BN). Ponieważ w 2013 roku każda z bibliotek musiała także przeznaczyć minimum 1/3 otrzymanej dotacji na zakup publikacji dla dzieci i młodzieży, oddziały i filie dziecięce otrzymały o więcej nowych książek niż w 2009 roku wykres 1. W porównaniu z rokiem ubiegłym nowości wydawnicze stanowiły 88,2% ogółu przybytków, czyli o 3,4% mniej. W 13 oddziałach i filiach dla dzieci zakup stanowił 100% przybytków. Były to oddziały w: Białobrzegach, Borowej, Chmielniku, Chorkówce, Cieszanowie, Grodzisku Dolnym, Kamieniu, Korczynie, Niebylcu, Radomyślu Wielkim, Tarnobrzegu, Ulanowie i Zagórzu. Wykres 1. Zakup nowych książek w bibliotekach dziecięcych Biblioteki dla dzieci kupiły w 2013 roku ze środków budżetowych książek, a z dotacji celowej BN książek. Najwięcej książek kupiły oddziały w: Mielcu 3 735, Stalowej Woli 1 590, Tarnobrzegu 6

8 1 184, Lubaczowie Najmniej woluminów kupiły oddziały w: Ulanowie 54, Sędziszowie Małopolskim 60, Iwoniczu Zdroju 69, Łańcucie Wysokiej Łańcuckiej 87, Wielopolu Skrzyńskim 88. Biblioteki dla dzieci w mieście kupiły łącznie woluminów, tj. o 261 więcej niż w roku ubiegłym, a na wsi woluminów, tj. o 478 mniej niż w 2012 roku. Dzięki dotacji otrzymanej z BN oddziały i filie dziecięce najczęściej uzupełniały księgozbiory o nowości oraz brakujące poczytne tytuły (literatura piękna klasyka, serie, bestsellery, lektury szkolne i wydawnictwa popularnonaukowe z różnych dziedzin wiedzy biologia, medycyna, psychologia, historia współczesna). Księgozbiór oddziałów i filii dziecięcych Oddziały i filie dla dzieci Przybyło Ubyło Miasto Wieś Razem W 2013 roku oddziały i filie dziecięce usunęły ze swoich zbiorów ogółem woluminy, tj. o więcej niż w roku ubiegłym. Średnio na jedną placówkę przypadało 614 ubytków. Biblioteki miejskie ubytkowały woluminów, wiejskie woluminów. Najczęściej wyłączano ze zbiorów książki zniszczone i zaczytane na skutek wielokrotnego użycia. Najwięcej książek wycofały oddziały w: Jaśle 6 229, Jarosławiu 5 454, Mielcu 5 228, Tarnobrzegu Najmniej ubytkowały oddziały w: Ustrzykach Dolnych 4, Kuryłówce 7, Nisku 11, Zagórzu 38. Żadnych ubytków nie wykazało 10 bibliotek. Były to oddziały w: Baranowie Sandomierskim, Białobrzegach, Błażowej, Borowej, Brzostku, Cieszanowie, Cmolasie, Iwoniczu Zdroju, Korczynie, Nowej Sarzynie. Czytelnicy Podkarpackie oddziały i filie dla dzieci na koniec 2013 roku zarejestrowały czytelników, tj. o 675 więcej niż w roku ubiegłym tabela nr 2. Średnio na jedną placówkę przypadało 820 czytelników, tj. o 11 więcej niż w 2012 roku. Znaczny wzrost czytelników odnotowały oddziały w: Jarosławiu 850, Stalowej Woli 340, Mielcu 328, Przecławiu 134. Spadek czytelników miał miejsce w 33 oddziałach dziecięcych. Największy spadek czytelników odnotowały biblioteki w: Tarnobrzegu 283, Strzyżowie 143, Sanoku 129, Przemyślu 116. Spadek spowodowany był zmniejszeniem się liczby dzieci korzystających z bibliotek w wyniku niżu demograficznego, przerwami w udostępnianiu zbiorów z powodu modernizacji, remontów i doposażenia placówek dziecięcych oraz związanymi z tym utrudnieniami w dostępie do zbiorów. 7

9 Struktura czytelników w bibliotekach dziecięcych wg wieku wykres 2 1 czytelnicy do lat osób - 7,2% 2 czytelnicy od 6 do 12 lat ,3% 3 czytelnicy od 13 do 15 lat ,6% 4 czytelnicy od 16 do 19 lat ,6% 5 czytelnicy od 20 do 24 lat ,6% 6 czytelnicy od 25 do 44 lat ,2% 7 czytelnicy od 45 do 60 lat ,9% 8 czytelnicy powyżej 60 lat ,6% Wykres 2. Czytelnicy wg wieku Najliczniejszą grupę stanowili czytelnicy od 6 do 12 lat 38,3% ogółu zarejestrowanych użytkowników bibliotek dziecięcych. Drugą znaczącą grupą byli czytelnicy od 13 do 15 lat 19,6%. Trzecią grupę stanowili czytelnicy od 16 do 19 lat 12,6%, czwartą czytelnicy od 25 do 44 lat 12,2%, piątą czytelnicy do lat 5 7,2%, szóstą czytelnicy od 20 do 24 lat 4,6%, siódmą czytelnicy od 45 do 60 lat 3,9%. Najmniej liczni byli czytelnicy powyżej 60 lat 1,6%. Odsetek czytelników do 15 roku życia w stosunku do 2012 roku był niższy o 0,6% i wynosił 65,1%. Zmniejszyła się liczba czytelników w przedziałach wieku od 16 do 19 lat o 1% i od 20 do 24 lat o 0,2%. Natomiast wzrósł odsetek czytelników w przedziale wieku od 25 do 44 lat o 1,1%, od 45 do 60 lat o 0,4% i powyżej 60 lat o 0,3%. 8

10 Wypożyczenia na zewnątrz Biblioteki dziecięce woj. podkarpackiego w 2013 roku wypożyczyły na zewnątrz ogółem książek, tj. o woluminy mniej niż w roku ubiegłym. Średnio na jedną placówkę przypadało wypożyczeń, czyli o 25 wypożyczeń mniej niż w 2012 roku tabela nr 2. Nieznaczny spadek wypożyczeń na zewnątrz w oddziałach i filiach dla dzieci spowodowany jest tym, że z roku na rok coraz więcej młodych ludzi wybiera media elektroniczne oparte na obrazie i z tego samego powodu rzadziej czyta dziś książki dla przyjemności wykres 3. Wykres 3. Wypożyczenia w bibliotekach dla dzieci Największy wzrost wypożyczeń zanotowały oddziały w: Mielcu , Jarosławiu 9 343, Przemyślu 5 038, Rzeszowie 4 964, Lubaczowie Największy spadek wypożyczeń miały biblioteki dziecięce w: Stalowej Woli , Tarnobrzegu 8 065, Strzyżowie 3 332, Brzozowie W wypożyczeniach na zewnątrz dominowała literatura piękna dla dzieci i młodzieży (81.6% ogółu wszystkich wypożyczeń). Literatura popularnonaukowa stanowiła 9,9% wypożyczeń, a literatura piękna dla dorosłych 8,5% wypożyczeń. Szczegółową strukturę wypożyczeń w 2013 roku przedstawia tabela nr 6. Analiza danych wskazuje, że wzrosły wypożyczenia literatury pięknej dla dzieci i młodzieży o 1,8% oraz literatury popularnonaukowej o 0,5%. Zmalały natomiast wypożyczenia literatury dla dorosłych o 2,3%. Aktywność czytelnicza w oddziałach i filiach dziecięcych, czyli liczba wypożyczeń rocznie na 1 czytelnika była mniejsza o 0,3 wol. w stosunku 9

11 do roku poprzedniego i wynosiła 15,8 wol. Najbardziej aktywni byli czytelnicy w: Ulanowie 59,6, Kuryłówce 43,8, Cmolasie 35,0 wyp. / 1 czyt. Najmniej aktywni okazali się użytkownicy w: Jarosławiu 7,4, Czarnej /łańcuckiej/ 8,7, Zagórzu 8,8 wyp. / 1 czyt. tabela nr 3. Wskaźnik aktywności księgozbioru w bibliotekach dla dzieci utrzymał się na takim samym poziomie jak w 2012 roku i wynosił 1,1 wypożyczenia na 1 wolumin. Największy wskaźnik aktywności księgozbioru zanotowały biblioteki dziecięce w: w Mielcu 2,2 wypożyczenia na 1 wolumin oraz Tyczynie 2,0 wypożyczenia na 1 wolumin. Znacznie poniżej średniej było w: Chorkówce 0,3 wypożyczenia na 1 wolumin oraz Borowej, Iwoniczu Zdroju i Kamieniu po 0,4 wypożyczenia na 1 wolumin tabela nr 4. Niski wskaźnik aktywności księgozbioru 32 bibliotek dziecięcych świadczy o konieczności ciągłego i systematycznego uzupełniania w tych bibliotekach posiadanych zbiorów o tytuły poszukiwane przez młodych użytkowników (bestsellery dziecięce i młodzieżowe, książki nagrodzone i wyróżnione w konkursach literackich, literatura popularnonaukowa), większej promocji zbiorów na stronie internetowej bibliotek oraz wśród dzieci i młodzieży. Udostępnianie prezencyjne Podkarpackie oddziały i filie dla dzieci posiadały 548 miejsc do prezencyjnego udostępniania zbiorów bibliotecznych, tj. o 23 mniej niż w 2012 roku. Czytelnie (12 i więcej miejsc) miało 22 biblioteki dla dzieci. Były to oddziały w: Brzozowie, Cieszanowie, Cmolasie, Czudcu, Jarosławiu, Kolbuszowej, Krośnie, Lesku, Łańcucie, Markowej, Mielcu /2 oddziały/, Przemyślu, Przeworsku, Ropczycach, Rzeszowie, Sanoku, Sokołowie Małopolskim, Tarnobrzegu /2 oddziały/, Tyczynie i Ustrzykach Dolnych. W 2013 roku biblioteki dziecięce prenumerowały 290 tytułów czasopism, tj. o 43 mniej niż w roku ubiegłym. Były to głównie tytuły przeznaczone dla dzieci i młodzieży oraz czasopisma fachowe, stanowiące lekturę bibliotekarzy, np. Guliwer czasopismo o książce dla dziecka, Biblioteka w Szkole, Bibliotekarz, Nowe Książki, Poradnik Bibliotekarza, Ryms. Na jedną placówkę dla dzieci przypadało 4,5 czasopisma, tj. o 0,6 mniej niż w 2012 roku. Tylko 8 oddziałów posiadało 10 i więcej tytułów czasopism: Kolbuszowa, Krosno, Mielec, Przeworsk, Rzeszów, Stalowa Wola, Tarnobrzeg i Żołynia. Żadnego tytułu nie wykazało 12 bibliotek dziecięcych. Były to oddziały w: Błażowej, Chmielniku, Chorkówce, Cmolasie, Dębicy, Iwoniczu Zdroju, Jarosławiu, Korczynie, Przecławiu, Radomyślu Wielkim, Ulanowie, Wielopolu Skrzyńskim tabela nr 7. Najczęściej prenumerowane tytuły to: Cogito, Komputer Świat, Kumpel, Płomyczek, Świerszczyk, Victor Gimnazjalista, Victor Junior. W pojedynczych bibliotekach prenumerowane 10

12 są takie czasopisma jak: Kubuś Puchatek, Mały Artysta, PC Format, 13 Magazyn Szczęśliwej Nastolatki. Oddziały i filie dla dzieci odnotowały w 2013 roku odwiedziny w czytelniach i kącikach czytelnianych, tj. o więcej niż w roku ubiegłym. Średnio na jedną placówkę przypadało odwiedzin. Największy wzrost odwiedzin zanotowały oddziały w: Jaśle 2 689, Przecławiu 2 548, Brzozowie 2 112, Cieszanowie Największy spadek miał miejsce w: Tarnobrzegu /3 oddziały/ 3 405, Chmielniku 2 252, Mielcu tabela nr 8. W czytelniach i kącikach czytelnianych bibliotek dziecięcych udzielono ogółem informacji, czyli o więcej niż w 2012 roku. Średnio na jedną placówkę przypadało 683 informacje. Największy wzrost usług informacyjnych odnotowały biblioteki w: Jarosławiu 3 064, Mielcu 1 228, Jaśle 681. Spadek miał miejsce w: Stalowej Woli 739, Sokołowie Małopolskim 581, Leżajsku 465 tabela nr 10. W 2013 roku w oddziałach i filiach dla dzieci udostępniono ogółem materiałów bibliotecznych, tj. o więcej niż w roku ubiegłym. Na ogólną liczbę udostępnień złożyły się udostępnienia: książek woluminów (42,6%), czasopism tytułów (28,4%), zbiorów specjalnych 758 jednostek inwentarzowych (0,7%) oraz udostępnienia internetowe udostępnień (28,4%). W porównaniu z rokiem ubiegłym wypożyczono mniej: książek o i tytułów czasopism o Odnotowano także spadek udostępnionych zbiorów specjalnych o 740 jednostek inwentarzowych. Wzrosła natomiast liczba udostępnień internetowych o udostępnień. Najwięcej udostępnień na miejscu odnotowały oddziały w: Krośnie , Rzeszowie , Mielcu Najmniej udostępnień miały oddziały w: Jarosławiu 23, Nowej Sarzynie 29, Sanoku 43 tabela nr 9. Wykres 4. Informacje udzielone w czytelniach i kącikach czytelnianych 11

13 W 2013 roku biblioteki dziecięce woj. podkarpackiego odnotowały w czytelniach i kącikach czytelnianych wzrost udzielonych informacji, udostępnionych materiałów bibliotecznych, udostępnień internetowych oraz wzrost odwiedzin w czytelniach i kącikach czytelnianych. Przyczyn takiego stanu należy upatrywać przede wszystkim w systematycznym uzupełnianiu przez oddziały i filie dla dzieci posiadanych zbiorów o aktualne i poszukiwane wydawnictwa popularnonaukowe oraz swobodnym dostępie do nowoczesnego sprzętu komputerowego, który jest wykorzystywany coraz częściej przez młodych użytkowników do wyszukiwania potrzebnych informacji wykres 4. Preferencje czytelnicze Zainteresowania czytelnicze dzieci i młodzieży we wszystkich oddziałach i filiach dziecięcych woj. podkarpackiego kształtują się podobnie. Wśród najmłodszych czytelników, czyli dzieci 3 i 4 letnich dużą popularnością cieszą się książki-zabawki, książki w twardej oprawie z kolorowymi obrazkami, krótkimi tekstami oraz elementami animacyjnymi, książeczki o otaczającym świecie z serii: Basia, Bob Budowniczy, Franklin, Martynka, Noody, Strażak Sam. Przedszkolaki chętnie sięgają po baśnie i bajki, opowieści o bohaterach znanych dzieciom z telewizji, książki o dinozaurach, samochodach, pociągach i samolotach, serie: Ciekawe dlaczego, Czytam sobie, Dinozaury, Krecik, Kubuś Puchatek, Mama Mu, Mądra Mysz, Tęczowa magia. Dużym zainteresowaniem dzieci w młodszym wieku szkolnym cieszą się książki humorystyczne (Aniołki z ulicy Śliwkowej, Koszmarny Karolek, Mikołajek), przygodowe (Biuro detektywistyczne Lassego i Mai, Detektyw Kowalski na tropie), opowieści o zwierzętach (cykle: Animal magic, Mój niesforny szczeniak, Zaopiekuj się mną!), serie: Miasteczko z piekła rodem, Nie dla mamy, nie dla taty, Szkoła przy cmentarzu, Upiorna rodzinka oraz książki takich autorów jak: Agnieszka Frączek, Barbara Gawryluk, Grzegorz Kasdepke, Astrid Lindgren. Uczniowie ze starszych klas szkoły podstawowej i gimnazjum nadal chętnie wypożyczają literaturę fantasy, książki obyczajowe i psychologiczne, poruszające ważne problemy wieku dorastania i dojrzewania, kontaktów z rówieśnikami i współczesnymi uzależnieniami oraz książki o wampirach i wilkołakach. Zarówno wśród dziewcząt, jak i chłopców popularne są serie: Feliks, Net i Nika, Księżyc w nowiu, My nastolatki, Plotkara, Plus minus 16, Świat dysku, Ulisses Moore, Ze sprężynką, Zmierzch, Zwiadowcy oraz powieści takich autorów jak: Marta Fox, Jane Frey, Sophie McKenzie, Ewa Nowak, Andrzej Pilipiuk, Terry Pratchett, Barbara Rosiek, Rosie Rushton, Andrzej Sapkowski, Agnieszka Tyszka, Jacquline Wilson i Michelle Zink. Swoich zwolenników ma także literatura popularnonaukowa. Najbardziej popularne wśród młodych czytelników są nadal opracowania lektur szkolnych, 12

14 wydawnictwa z serii: Co i jak, Patrzę, podziwiam, poznaję, Tak żyli ludzie, książki o ochronie środowiska, wojsku i zwierzętach oraz książki z dziedziny biologii, medycyny (poradniki), psychologii i historii współczesnej (literatura faktu). Duży wpływ na wybory czytelnicze mają w dalszym ciągu rekomendacje rówieśników oraz informacje zamieszczone na stronach internetowych wydawnictw i czasopism. Podobnie jak w roku ubiegłym młodzi użytkownicy pytają najczęściej o książki, o których się mówi i pisze. Formy promocji książki i biblioteki W 2013 roku w podkarpackich oddziałach i filiach dziecięcych zastosowano ogółem różne formy promocji książki i biblioteki, w których wzięło udział młodych czytelników tabela nr 11 a i 11 b. W 79 spotkaniach autorskich, 295 pogadankach i odczytach oraz 249 dyskusjach nad książką uczestniczyło osób. Do 337 konkursów przystąpiło czytelników, a w lekcjach i wycieczkach do biblioteki wzięło udział przedszkolaków, uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych na terenie województwa. W innych imprezach organizowanych w bibliotekach dla dzieci uczestniczyło najmłodszych czytelników. Do innych form promocji (Inne I tabela 11 a) należały zajęcia prowadzone z dziećmi podczas ferii zimowych i letnich (gry planszowe, edukacyjne i komputerowe, quizy, krzyżówki, zagaduj-zgadule, konkursy literackie i plastyczne, zabawy ruchowe i integracyjne, zabawy z chustą KLANZA), spotkania z baśnią (oglądanie, czytanie, ilustrowanie, opowiadanie bajek i baśni, przedstawienia i krótkie inscenizacje teatralne, projekcje bajek na DVD), kursy komputerowe języka angielskiego, zajęcia terapeutyczne dla niepełnosprawnych dzieci oraz uroczyste pasowanie na czytelnika dzieci z klas 0 i I szkoły podstawowej. W takich formach brało udział młodych uczestników. W pozostałych 579 formach Inne II, czyli zajęciach związanych z głośnym czytaniem książek w ramach ogólnopolskiej kampanii Cała Polska czyta dzieciom uczestniczyło najmłodszych czytelników. Wyróżnienie w Konkursie na Koordynatora Roku kampanii społecznej Cała Polska czyta dzieciom za rok szkolny 2012/2013 otrzymała Kol. Katarzyna Bednarz-Soja z PBP w Przemyślu, koordynatorka wojewódzka kampanii CPCD z woj. podkarpackiego. W dniach 13 i 14 czerwca 2013 roku w 21 bibliotekach publicznych woj. podkarpackiego odbyły się spotkania autorskie ze znanymi i lubianymi przez młodych czytelników twórcami literatury dziecięcej i młodzieżowej: Joanną Olech, Beatą Ostrowicką, Joanną Papuzińską, Kazimierzem Szymeczko i Tomaszem Trojanowskim. 13

15 Tradycyjnie organizatorami cyklu spotkań autorskich promujących czytelnictwo wśród dzieci i młodzieży w ramach akcji czytelniczej Z książką na walizkach była Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie oraz Wydawnictwo Literatura, zaś współorganizatorami publiczne biblioteki samorządowe woj. podkarpackiego. Wydarzenie od kilku lat patronatem honorowym wspiera również Marszałek Województwa Podkarpackiego i Prezydent Miasta Rzeszowa. Z Joanną Papuzińską, prozaikiem i poetką, krytykiem literackim, wykładowcą i pracownikiem naukowym UW, autorką wielu rozpraw dotyczących literatury dziecięcej oraz książek dla najmłodszych spotkali się czytelnicy bibliotek publicznych z powiatu krośnieńskiego. Joanna Olech, pisarka i ilustratorka, krytyk literacki, jurorka konkursów literackich i ilustratorskich spotkała się z czytelnikami MiPBP w Ropczycach, MBP w Mielcu Filii nr 4 oraz MBP w Stalowej Woli. Beata Ostrowicka, autorka popularnych książek dla dzieci i młodzieży gościła wśród czytelników MBP w Łańcucie, MBP w Cieszanowie i MBP w Nisku. Spotkania z Kazimierzem Szymeczko, autorem opowiadań dla najmłodszych dzieci oraz książek dla młodzieży, laureatem konkursu międzynarodowego Uwierz w siłę ducha odbyły się w GBP w Czarnej /łańcuckiej/, GBP w Żołyni i MBP w Przeworsku. Z Tomaszem Trojanowskim, pedagogiem, autorem scenariuszy, słuchowisk radiowych i książek dla dzieci, realizatorem programów telewizyjnych, laureatem nagrody Literackiej im. Kornela Makuszyńskiego spotkali się czytelnicy WiMBP w Rzeszowie Oddziału dla Dzieci i Młodzieży, GBP w Niebylcu oraz GBP w Przecławiu. Spotkania autorskie odbywały się w ramach VII Podkarpackich Spotkań Pisarzy z Młodymi Czytelnikami. We wszystkich spotkaniach uczestniczyło łącznie ponad młodych czytelników Podkarpacia, uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych. Pisarze chętnie rozmawiali z młodymi uczestnikami oraz udzielali szczegółowych i wyczerpujących odpowiedzi na zadawane przez nich pytania. Barwnie i ciekawie opowiadali o swoim życiu, twórczości, bohaterach książek, ulubionych lekturach dzieciństwa, zainteresowaniach i pasjach. Tłumaczyli jak wygląda droga książki od jej napisania do wydania, zdradzali tajniki warsztatu pisarskiego, zachęcali do podejmowania własnych prób literackich, czytania książek oraz rozwijania wyobraźni, która ma wpływ na charakter człowieka, jego stosunek do otaczającego świata i ludzi. Wyobraźnia jest potrzebna każdemu człowiekowi w codziennych działaniach, pozwala przewidzieć skutki działania. Nie można jej rozwijać i pielęgnować oglądając telewizję i spędzając czas wolny przed komputerem. Jedyną skuteczną metodą rozwijania wyobraźni jest sięganie po książki, które dostarczają niezwykle silnych i niezapomnianych emocji. Czytanie to pewien rodzaj magii, wielka przygoda i ogromna 14

16 satysfakcja. Pisarz w słowach zamyka świat po to, aby czytelnik mógł do tego świata wejść. Jeżeli czytelnikowi uda się wejść do przedstawionego świata i poczuć choć przez chwilę bohaterem, może powiedzieć, że naprawdę przeczytał książkę. W trakcie spotkań młodzi czytelnicy mogli posłuchać fragmentów książek czytanych przez autorów, wziąć udział w quizach, zabawach słowem i konkursach, polegających między innymi na wyborze czytelnika najbardziej podobnego do Miziołka, wymyśleniu opowiadania, którego bohaterami są zajączki, rozszyfrowaniu wierszy napisanych językiem przekręcalskim i szachrajskim. Ponadto mogli dowiedzieć się co to są kolokwializmy i dlaczego tak chętnie są używane oraz otrzymać szczepionkę przeciw nieczytaniu w postaci stempla na nadgarstku. Dzieci chętnie poddawały się temu nieobowiązkowemu szczepieniu! Po zakończeniu każdego spotkania wszyscy biorący w nim udział uczestnicy otrzymali dedykację na zakupionej podczas kiermaszu książce lub autograf na pamiątkowej zakładce oraz pozowali do wspólnego zdjęcia z ulubionym pisarzem. Biblioteki dziecięce Podkarpacia w celach promocyjnych stosowały również formy wizualne w postaci różnego rodzaju komunikatów rozpowszechnianych w wyznaczonych miejscach w swoich placówkach, takich jak: plakaty, foldery, ulotki, zaproszenia. Informowały one czytelników między innymi o zasadach funkcjonowania, dniach i godzinach otwarcia biblioteki oraz ciekawych imprezach organizowanych dla czytelników (Klub Malucha, Od bajki do dobranocki, Spotkanie autorskie z, Urodziny Pluszowego Misia). Informacje o prowadzonej działalności i świadczonych usługach biblioteki dla dzieci zamieszczały także na stronach internetowych i w prasie lokalnej. Powszechnie stosowaną wizualną formą promocji w oddziałach i filiach dla dzieci pozostają nadal wystawy (225), wystawki (671) i gazetki (206). Ich tematyka dotyczy najczęściej rocznic literackich oraz ważnych wydarzeń kalendarzowych i historycznych. Dużą popularnością wśród młodych czytelników cieszą się nadal wystawki nowych książek zakupionych do zbiorów biblioteki. Najpopularniejszą formą pracy w 2013 roku w podkarpackich bibliotekach dziecięcych były zajęcia prowadzone z dziećmi podczas ferii zimowych i wakacji letnich. Na drugim miejscu uplasowały się lekcje biblioteczne i wycieczki do biblioteki zorganizowanych grup przedszkolaków, uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych. Dalej głośne czytanie w ramach ogólnopolskiej kampanii społecznej Cała Polska czyta dzieciom, konkursy, pogadanki i odczyty oraz dyskusje nad książką. Nieco mniejszą popularnością ze względu na duże koszty organizacyjne cieszyły się spotkania autorskie ze znanymi i lubianymi twórcami literatury dziecięcej i młodzieżowej. 15

17 Obok stałych form pracy 7 oddziałów dla dzieci prowadziło Dyskusyjne Kluby Książki. Były to oddziały: MBP w Boguchwale (młodzież), MBP w Jaśle (dzieci), MBP w Nisku (młodzież), MBP w Przeworsku (młodzież), WiMBP w Rzeszowie (dzieci i młodzież), MBP w Sanoku (młodzież), PiMBP w Ustrzykach Dolnych (młodzież). Na spotkania DKK przychodzą najczęściej dzieci i młodzież, którzy lubią czytać i rozmawiać o przeczytanych książkach, dzielić się swoimi wrażeniami na temat przeczytanej lektury z rówieśnikami oraz spotkać się z ulubionym pisarzem. Najciekawsze przykłady form promocji Spotkania autorskie: spotkanie z Beatą Andrzejczuk pisarką dla dzieci i młodzieży (Jarosław, Rzeszów) spotkanie ze Stanisławą Bełch rzeszowską pisarką dla dzieci (Rzeszów) spotkanie z Pawłem Beręsewiczem (Jasło) spotkanie z Damianem Deszczakiem autorem powieści Boży Wojownik (Boguchwała) spotkanie z Wiesławem Drabikiem (Czudec, Niebylec, Ropczyce, Ustrzyki Dolne) spotkanie z Agnieszką Frączek (Krosno) spotkanie z Anną Gajdą jarosławską poetką (Jarosław) spotkanie z Barbarą Gawryluk (Sanok, Zagórz) spotkanie z Jolantą Jarecką przedstawicielką księgarni BOSZ (Ustrzyki Dolne) spotkanie z Robertem Karwatem (Lubaczów, Przeworsk) spotkanie z Grzegorzem Kasdepke (Jasło-DKK, Rzeszów) spotkanie z Izabellą Klebańską (Lubaczów, Przemyśl, Ustrzyki Dolne) spotkanie z Urszulą Kozłowską poetką dla dzieci (Przemyśl) spotkanie z Anną Łaciną (Boguchwała-DKK, Ustrzyki Dolne-DKK) spotkanie z Katarzyną Majgier (Jasło-DKK, Nisko-DKK) spotkanie z Lidią Miś (Lubaczów) spotkanie z Joanną Olech (Mielec, Ropczyce, Stalowa Wola) spotkanie z Niną Opic pisarką, poetką, autorką książeczek dla dzieci (Krosno, Strzyżów, Zagórz) spotkanie z Beatą Ostrowicką (Cieszanów, Łańcut, Nisko) spotkanie z Maciejem Penarem autorem książek o Misiu Gustawie (Sanok, Zagórz) spotkanie z Wiolettą Piasecką (Mielec-WLDiM, F. nr 4) spotkanie z Renatą Piątkowską (Jarosław, Lubaczów, Mielec-WLDiM, Przemyśl, Rzeszów, Sanok) 16

18 spotkanie z Agnieszką Podolecką pisarką i podróżniczką (Krosno) spotkanie z Krzysztofem Potaczałą autorem książki Bieszczady w PRL-u 2 (Ustrzyki Dolne) spotkanie z Agnieszką Przywarą autorką książeczki Anielskie sprawki (Rzeszów) spotkanie z Bożeną Rzym pedagogiem i wolontariuszką z Rzeszowskiego Stowarzyszenia Ochrony Zwierząt (Rzeszów) spotkanie z Izabelą Sową autorką książek dla młodzieży (Rzeszów-DKK) spotkanie z Marią Elżbietą Szulikowską autorką bajek dla dzieci (Frysztak) spotkanie z Kazimierzem Szymeczko (Czarna /łańcucka/, Przeworsk, Żołynia) spotkanie z Tomaszem Trojanowskim (Niebylec, Przecław, Rzeszów) spotkanie z Wojciechem Ulmanem regionalnym autorem książek dla dzieci, fotografem i malarzem (Czudec) spotkanie z Łukaszem Wierzbickim autorem książek dla dzieci (Jasło) spotkanie z Edytą Zarębską bajkopisarką i ilustratorką książek dla dzieci (Kamień) Konkursy literackie: XVIII Ogólnopolski Konkurs Literackiej Twórczości Dzieci i Młodzieży (Jasło) Co mi w duszy gra V edycja Konkursu Jednego Wiersza dla uczniów gimnazjum i szkół średnich powiatu łańcuckiego (Łańcut) Bieszczady między wersami konkurs literacki pod patronatem Stowarzyszenia Bieszczadzka Przestrzeń Kulturowa (Ustrzyki Dolne) Ja i mój świat XVIII Powiatowy Konkurs Poetycki dla Dzieci i Młodzieży (Brzozów) Dyktando o Pióro Wójta Gminy Grodzisko Dolne VI edycja konkursu ortograficznego dla młodzieży szkół gimnazjalnych (Grodzisko Dolne) Wierszyki plątające języki konkurs na audiobook (Jasło) Julian Tuwim dzieciom konkurs recytatorski dla dzieci (Cmolas) Mój przyjaciel wiersz VI Przegląd Recytatorski (Lesko) Czytam, bo lubię Wiosna konkurs pięknego, głośnego czytania (Krosno) Zaśpiewajmy małemu VI edycja Powiatowego Konkursu Kolęd i Pastorałek dla uczniów gimnazjum i szkół średnich powiatu łańcuckiego (Łańcut) Pięknie opowiadam Mit o Heraklesie konkurs literacki (Mielec-F. nr 7) A ja wolę moją mamę gminny konkurs literacki (Białobrzegi) Anaruk chłopiec z Grenlandii konkurs literacki (Kolbuszowa) 17

19 Pierwszy Bieszczadzki Turniej Jednego Wiersza (Ustrzyki Dolne) Demotywator literacki konkurs na autorski demotywator, promujący literaturę i czytelnictwo tj. zdjęcie/rysunek opatrzony komentującym go podpisem (Jasło) Zaśpiewam TOBIE piosenki naszych dziadków II Konkurs Dziecięcej Poezji Śpiewanej dla uczniów szkół podstawowych powiatu łańcuckiego (Łańcut) Tworzymy własną bajkę konkurs literacki (Mielec-WLDiM) Mistrz Ortografii II Gminny Konkurs Ortograficzny (Kuryłówka) Ja i środowisko konkurs ekologiczny (Cmolas) Poeta czarodziej powiatowy konkurs na inscenizację wierszy Juliana Tuwima dla uczniów szkół podstawowych powiatu łańcuckiego (Łańcut) Gimnazjalisto co Ty wiesz o Wiedźminie?! konkurs literacki współorganizowany z Gimnazjum (Mielec-F. nr 7) Książka czeka na przedszkolaka konkurs dla najmłodszych (Nisko) Białobrzegi wczoraj, dziś, jutro Gminny Konkurs Literacki o Pióro Wójta (Białobrzegi) Mądrej głowie dość dwie słowie konkurs literacki (Mielec-WLDiM) Gminny i Międzygminny Turniej Recytatorski Poezji Dziecięcej im. J. Brzechwy (Radomyśl Wielki) Letnia Akademia Czytania konkurs literacki (Mielec-F. nr 7) Strofy o muzyce XV Konkurs Recytatorski dla Dzieci z cyklu Strofy o (Przemyśl) Wakacyjna Loteria Książkowa konkurs na recenzję przeczytanej książki (Przeworsk) W moim magicznym domu dom w poezji VIII Powiatowy Konkurs Recytatorski dla Gimnazjów (Przemyśl) Baśnie znamy, bo je czytamy konkurs literacki dla dzieci (Ropczyce) Podróż do krajów angielskiego obszaru językowego Stany Zjednoczone konkurs językowy (Przemyśl) Wszystkie dzieci pięknie czytają konkurs głośnego czytania (Wielopole Skrzyńskie) Wielka Liga Czytelników międzyszkolny konkurs czytelniczy (Sanok) Poczytajki zamiast Bajki Julian Tuwim konkurs czytelniczy (Boguchwała) Mistrz Ortografii Gminny Konkurs Ortograficzny (Frysztak) Fajne.czytadło.pl konkurs czytelniczy (Boguchwała) Szczęśliwa Piątka konkurs czytelniczy dla dzieci (Wiśniowa) Moje Boże Narodzenie konkurs literacki (Chmielnik) Łamigłówki mądrej główki konkurs czytelniczy dla dzieci (Tarnobrzeg- F. nr 1/O) 18

20 Abecadło z pieca spadło konkurs recytatorski popularyzujący wiersze Julina Tuwima (Tarnobrzeg-F. nr 1/O) Konkursy plastyczne: Twórczość literacka Juliana Tuwima inspiracją dla dzieci i młodzieży powiatowy konkurs plastyczny dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów powiatu łańcuckiego (Łańcut) Trójwymiarowy świat matematyki konkurs matematyczno-plastyczny (Jarosław) Kolorowy świat w wierszach Anny Gajdy konkurs plastyczny (Jarosław) Dzień Dziecka konkurs plastyczny dla uczniów ze Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego (Ustrzyki Dolne) Niezwykła podróż do Tuwilandii gminny konkurs plastyczny dla dzieci (Kolbuszowa) Ilustracje z fantazją konkurs plastyczny do utworów A. Frączek (Krosno) Bohaterowie utworów A. Fredry konkurs plastyczny (Jarosław) Rodzinna Lokomotywa konkurs plastyczny we współpracy z UDK (Ustrzyki Dolne) W kraju Baju-Baju konkurs plastyczny dla najmłodszych (Krosno) Literatura i dzieci. Najbliżsi miejski konkurs plastyczny (Leżajsk) Wielkanocne jajko konkurs plastyczny dla dzieci (Grodzisko Dolne) Muzyczna Lokomotywa konkurs plastyczny na ilustrację do wierszy J. Tuwima (Lubaczów) Najciekawsza zakładka do książki konkurs plastyczny dla dzieci z klas II-III szkoły podstawowej (Czarna /łańcucka/) Wiem wszystko o mojej miejscowości XVI edycja konkursu historyczno-plastycznego dla uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych (Lubaczów) Najpiękniejsza pisanka plastyczny konkurs wielkanocny (Mielec-F. nr 7) Najpiękniejsza kartka Bożonarodzeniowa plastyczny konkurs świąteczny (Jarosław) Za gwiazdą Betlejemską powiatowy konkurs plastyczny dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów powiatu łańcuckiego (Łańcut) Kartka świąteczna konkurs plastyczny (Czarna /łańcucka/) Ilustracje do bajek Charlesa Perrault konkurs plastyczny dla dzieci (Łańcut-Wysoka) Tuwim? Znam i rysuję! konkurs plastyczny (Mielec-WLDiM, F. nr 6/O) Kwiat kalafiora Małgorzaty Musierowicz konkurs plastyczny (Borowa) Koty w książkach Tomasza Trojanowskiego konkurs plastyczny dla dzieci (Przecław) 19

21 Świat uroczy wierszy Juliana Tuwima konkurs plastyczny (Przemyśl) Ilustracje do utworów Czesława Janczarskiego XII Powiatowy Konkurs Plastyczny dla Dzieci z cyklu Ilustracje do (Przemyśl) Wielkanocna kartka konkurs plastyczny dla uczniów szkół podstawowych (Ropczyce) Sędziszów Małopolski oczami dzieci konkurs plastyczny (Sędziszów Małopolski) Boże Narodzenie w oczach dzieci gminny konkurs plastyczny (Boguchwała) Żyj zdrowo i kolorowo konkurs plastyczny dla dzieci (Ropczyce) Podróż do krainy wierszy Juliana Tuwima gminny konkurs literackoplastyczny dla szkół podstawowych (Zagórz) Woda jako źródło życia konkurs plastyczny dla przedszkolaków (Tarnobrzeg) Anioły są takie konkurs plastyczny i literacki dla dzieci (Chmielnik) Bajkowo Zakręceni 2013 gminny konkurs plastyczny (Boguchwała) Czytaj i rysuj z Tuwimem konkurs plastyczny dla uczniów szkół podstawowych (Strzyżów) Śladami naszych przodków powiatowy konkurs plastyczny (Boguchwała) Namaluję Ci wiersz ilustracje do wybranego wiersza Juliana Tuwima ogólnomiejski konkurs plastyczny dla dzieci (Rzeszów) Kolorowy świat w wierszach Juliana Tuwima miejski konkurs plastyczny (Tarnobrzeg) Wiersze Juliana Tuwima kredką i pędzlem malowane konkurs plastyczny dla dzieci (Borowa) Cykle zajęć: Sposób na wakacyjną nudę IX warsztaty literacko-plastyczno-językowe dla dzieci (Leżajsk) Spacery literackie cykl imprez czytelniczych współorganizowany z księgarnią BOSZ (Ustrzyki Dolne) Czarna Księga Kolorów cykl imprez czytelniczych dla najmłodszych dzieci (Łańcut) Tuwimkowe Lato spotkanie z wierszami Juliana Tuwima cykl zajęć dla dzieci (Kolbuszowa) W krainie uczuć cykl zajęć dla przedszkolaków (Krosno) Bibliotekarze czytają dzieciom cykliczne głośne czytanie bajek (Cmolas) Zakątek Małych Artystów cykliczne zajęcia sobotnie dla dzieci (Kolbuszowa) 20

22 Tajemniczy świat literatury cykliczne zajęcia dla przedszkolaków (Leżajsk-Giedlarowa) Poznajemy kraje UE cykl zajęć literacko-geograficznych (Mielec-F. nr 7) Wtorkowe i Piątkowe Spotkania z Bajką cykl zajęć dla Klubu pod Muchomorkiem i przedszkolaków (Kuryłówka) Warsztaty Małego Artysty zajęcia dla dzieci prowadzone przez Małgorzatę Stopyrę, wolontariuszkę, studentkę Uniwersytetu Rzeszowskiego i Politechniki Rzeszowskiej (Lubaczów) Czytanie na dywanie cykl zajęć adresowanych do najmłodszych dzieci (Przecław) Grupa zabawowa nowa forma aktywnego spędzania wolnego czasu rodziców z małymi dziećmi w bibliotece (Lubaczów, Markowa) Biblioteka, książki, regulamin cykl spotkań poświęconych książce i bibliotece (Mielec-F. nr 6/O) Akademia Malucha cykl spotkań z dziećmi do lat 3 (Ropczyce) Wędrujące dobranocki cykliczne zajęcia edukacyjne prowadzone przez animatorów ze Studenckiego Koła Naukowego Animatorów Kultury Literackiej Dzieci, działającego przy Uniwersytecie Rzeszowskim (Rzeszów) Minibiblioteczka cykl zajęć czytelniczych prowadzonych w szpitalu (Sanok) ABC Małego Artysty cykl warsztatów plastycznych dla młodych czytelników rozwijających umiejętności manulano-artystyczne (Boguchwała) Razem z książką cykl zajęć wprowadzających dzieci w świat literatury dziecięcej (Rzeszów) Od bajki do dobranocki seanse głośnego czytania dla dzieci organizowane wspólnie z Muzeum Dobranocek (Rzeszów) Kolorowe piątki cykl zajęć plastycznych dla dzieci (Wiśniowa) Maraton Literacki w Stumilowym Lesie cykl spotkań edukacyjnych dla dzieci (Boguchwała) Dzień w bibliotece cykl imprez z okazji Roku J. Tuwima (Łańcut) Bajka z lektorem cykl głośnego czytania najmłodszym (Tarnobrzeg-F. nr 1/O) Klub Młodego Czytelnika cykl spotkań dla najmłodszych czytelników (Boguchwała) Lekcje biblioteczne: Informacja Internet Nowe Media lekcja biblioteczna (Jasło) Kto czyta książki, żyje podwójnie lekcja biblioteczna dla dzieci ze Świetlicy Profilaktyczno-Wychowawczej (Kolbuszowa) Fredro jakiego nie znamy lekcja biblioteczna (Jarosław) 21

23 Zapoznanie się z Oddziałem dla Dzieci lekcja biblioteczna (Ustrzyki Dolne) Julian Tuwim to jest poeta na całe życie lekcja biblioteczna (Jarosław) Czasopisma dla dzieci i młodzieży: podział i rodzaje lekcja multimedialna (Mielec-F. nr 4) Witaj biblioteko! lekcja biblioteczna dla przedszkolaków (Kolbuszowa) Edukacja regionalna lekcja biblioteczna (Jasło) Książka moim przyjacielem lekcja biblioteczna dla uczniów klas II-III szkoły podstawowej (Czarna /łańcucka/) Janusz Korczak pedagog rewolucjonista lekcja biblioteczna (Grodzisko Dolne) Poznajemy Juliana Tuwima lekcja biblioteczna dla dzieci z przedszkola Mali Odkrywcy (Mielec-WLDiM) Pociąg do biblioteki podróż lokomotywą Pana Tuwima lekcja biblioteczna dla przedszkolaków (Przeworsk) Zasady korzystania z księgozbioru lekcja biblioteczna (Mielec-F. nr 4) Pan Maluśkiewicz oczami dziecięcej wyobraźni lekcja biblioteczna połączona z zajęciami plastycznymi (Przeworsk) Bezpieczeństwo na drodze lekcja biblioteczna (Mielec-F. nr 6/O) Książeczki, bajeczki lekcja biblioteczna dla najmłodszych (Przeworsk) Poznajemy bibliotekę książki dla dzieci i ich twórcy lekcja biblioteczna (Ropczyce) Polska nasza Ojczyzna lekcja biblioteczna połączona z prezentacją multimedialną (Przeworsk) Małgorzata Musierowicz i jej książki lekcja biblioteczna (Sędziszów Małopolski) Czy w morzu żyją potwory? lekcja biblioteczna dla najmłodszych (Przeworsk) Katalogi online i bazy danych lekcja biblioteczna (Tarnobrzeg) Droga książki do czytelnika lekcja biblioteczna dla uczniów ze Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego (Frysztak) Witamy w Książkolandii lekcja biblioteczna (Tarnobrzeg-F. nr 2/O) Jak korzystać z katalogu bibliotecznego lekcja biblioteczna (Sędziszów Małopolski) Chory kotek i inne kocie opowieści lekcja biblioteczna dla przedszkolaków (Tarnobrzeg) Inne: Cała Polska czyta dzieciom ogólnopolska kampania społeczna promująca czytelnictwo najmłodszych 22

24 Z książką na walizkach. VII Podkarpackie Spotkania Pisarzy z Młodymi czytelnikami pod hasłem Łapanie za słówka cykl spotkań autorskich promujących czytelnictwo wśród dzieci i młodzieży, w którym wzięło udział 21 bibliotek publicznych woj. podkarpackiego Tu czytam Dyskusyjne Kluby Książki realizacja projektu Instytutu Książki (Boguchwała, Jasło, Nisko, Przeworsk, Rzeszów, Sanok, Ustrzyki Dolne) Najlepszy Czytelnik Roku konkurs czytelniczy na najaktywniejszego czytelnika dziecięcego (Baligród, Borowa, Brzozów, Leżajsk, Łańcut- Wysoka, Mielec-F. nr 7, Ropczyce, Sędziszów Małopolski, Tarnobrzeg, Zagórz) Ferie i wakacje w bibliotece zajęcia dla dzieci prowadzone w większości oddziałów i filii dziecięcych (gry i zabawy, zajęcia plastyczne, spotkania z historią, opowiadanie i oglądanie bajek na DVD, warsztaty literackoplastyczno-językowe, zajęcia literacko-geograficzne, przedstawienia i krótkie inscenizacje teatralne) Pasowanie na czytelnika uroczyste imprezy kończące cykl zajęć edukacyjnych dla dzieci z klas 0 i I (Baranów Sandomierski, Białobrzegi, Błażowa, Boguchwała, Leżajsk, Mielec-F. nr 6/O, 7, Nowa Dęba, Przecław, Przeworsk, Radomyśl Wielki, Rzeszów, Sędziszów Małopolski, Wiśniowa) FunEnglish w bibliotece interaktywny kurs języka angielskiego dla dzieci (Cieszanów, Jasło, Nisko) Noc Bibliotek nocna impreza promująca w atrakcyjny i niestandardowy sposób zbiory i ofertę kulturalną bibliotek (Boguchwała, Cieszanów, Kolbuszowa, Krosno, Leżajsk, Lubaczów, Ropczyce, Rzeszów, Strzyżów, Żołynia) Zaczytani ogólnopolska kampania społeczna promująca czytelnictwo, której celem jest zebranie książek dla dzieci i młodzieży przebywających w szpitalu (Lubaczów, Przeworsk) KsięgoZbiór akcja promująca czytelnictwo na rynku miejskim (Lubaczów) Bezpieczni w cyfrowym świecie zajęcia edukacyjne dla dzieci (Cieszanów) Moje miasto V edycja konkursu literacko-plastycznego (Nowa Sarzyna) Spotkanie integracyjne z Franklinem czytanie i zabawa dla przedszkolaków (Cmolas) Światowy Dzień Pluszowego Misia zajęcia czytelniczo-edukacyjne dla dzieci (Czarna /łańcucka/, Czudec, Kolbuszowa, Leżajsk, Mielec-WLDiM, F. nr 4, 6/O, 7, Niebylec, Rzeszów, Strzyżów) Czytanie zaczyna się od dziecka impreza czytelnicza dla dzieci, podczas której znani Krośnianie czytali Lokomotywę J. Tuwima (Krosno) 23

25 Rok 2103 rokiem Juliana Tuwima konkurs plastyczny i recytatorski połączony z inscenizacją Rzepki J. Tuwima w wykonaniu rodziców (Leżajsk-Giedlarowa) Inspirowane teatrem warsztaty teatralne dla dzieci prowadzone przez Mariusza Habę z Teatru Maska (Łańcut) Zobacz świat inaczej zajęcia dla dzieci na temat niepełnosprawności (Ustrzyki Dolne) Kubuś Puchatek to jest to głośne czytanie (Brzozów) Komiksowe podróże po literaturze warsztaty komiksu z Wojciechem Birkiem (Jasło) Bohaterowie Tuwima konkurs na najładniejsze przebranie za postać z wierszy J. Tuwima (Krosno) Majówka Ustrzycka konkurs sprawnościowy dla dzieci w ramach współpracy z CIT (Ustrzyki Dolne) Tuwim dzieciom inscenizacje utworów poety w wykonaniu uczniów klas I-II szkoły podstawowej (Krosno) Występ teatrzyku Wiercipiętki (Jarosław) Szpiedzy i detektywi zabawa w Sherlocka Holmesa zajęcia czytelnicze (Mielec-F. nr 4) Klub Malucha spotkania przyjaciół (Cmolas) O Krzysiu Urwisie przedstawienie słuchaczy Pomaturalnego Studium Animatorów Kultury i Bibliotekarzy (Krosno) Spotkanie pokoleń impreza z udziałem przedszkolaków i członków chóru Echo Ustrzyk (Ustrzyki Dolne) Skrzat Titelitury przedstawienie dla dzieci w wykonaniu aktorów krakowskiego Studia Małych Form Teatralnych Art.-Re (Krosno) W bibliotece nie nudzę się! spotkanie dla uczniów klas 0 we współpracy z księgarnią BOSZ (Ustrzyki Dolne) Poezja śpiewana karaoke dla dzieci (Brzozów) Niech żyją wakacje! teatrzyk w wykonaniu dzieci z grupy teatralnej i uczniów szkoły podstawowej (Żołynia) Rzepka Juliana Tuwima warsztaty dla dzieci (Jarosław) Zwierzątka z masy solnej warsztaty plastyczne (Mielec-WLDiM) Zakończenie wakacji w bibliotece impreza plenerowa dla dzieci biorących udział w wakacyjnych zajęciach (Ustrzyki Dolne) Klub Czytających Rodzin spotkanie klubu działającego przy Stowarzyszeniu Inicjatyw Lokalnych Kuźnia (Kolbuszowa) Zachować w pamięci konkurs plastyczno-literacki z okazji 100-lecia budynku, w którym mieści się BP (Leżajsk) Kramik z różnościami zajęcia literackie (Mielec-F. nr 6/O) Wielka podróż po Polsce zajęcia kulinarne (Leżajsk-Giedlarowa) 24

26 Upominek dla mamy zajęcia plastyczne dla dzieci (Łańcut-Wysoka) Światowy Dzień Kota głośne czytanie książek o kotach (Mielec- WLDiM) Apetyt na czytanie czytanie dla dzieci z przedszkoli (Ropczyce) Kółko wyrównawcze z języka angielskiego zajęcia dla dzieci (Ustrzyki Dolne) Weź kulturę na wakacje zajęcia plastyczne dla dzieci w ramach akcji MKiDN (Lubaczów) Poranek z Tuwimem prezentacja multimedialna (Mielec-F. nr4) Wędrówki po Sanoku, czyli spotkanie z historią Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka zajęcia wakacyjne dla dzieci (Sanok) Wieczór w bibliotece spotkanie dla najmłodszych sympatyków biblioteki (Przeworsk) Alkohol wśród młodzieży warsztaty profilaktyczne dla młodzieży (Lubaczów) A w lesie już jesień jesienne warsztaty dla najmłodszych (Kolbuszowa) Cisza przedstawienie Teatru Moralitet z Krakowa (Lubaczów) Kto znajdzie skarb piratów? warsztaty plastyczne (Mielec-WLDiM) Gmina Przecław turniej wiedzy o samorządzie dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjum (Przecław) Tworzymy własną książkę warsztaty literacko-plastyczne dla dzieci (Mielec-F. nr 7) Były sobie krasnoludki spektakl Teatru Moralitet z Krakowa promujący zasady dobrego wychowania dla klasy I szkoły podstawowej (Przeworsk) Magiczny świat Juliana Tuwima piknik literacki (Radomyśl Wielki) Podręczniki wracają do szkoły akcja zachęcająca wszystkich uczniów do dzielenia się podręcznikami (Lubaczów) Wróżenie na życzenie andrzejkowe wróżby (Brzozów, Strzyżów) W bibliotecznej krainie gier, zabaw i rebusów zajęcia logiczne dla dzieci (Mielec-WLDiM) Mądra głowa zna przysłowia quiz dla najmłodszych (Ropczyce) Mikołajki impreza dla dzieci ze Specjalnego Ośrodka Szkolno- Wychowawczego (Ustrzyki Dolne) Jasełka inscenizacja w wykonaniu dzieci z przedszkola miejskiego (Mielec-F. nr 6/O) O rybaku i złotej rybce inscenizacja z okazji Dnia Babci i Dziadka w wykonaniu najmłodszych czytelników (Ropczyce) Zgadywanki literackie zajęcia dla przedszkolaków (Sędziszów Małopolski) 25