REGIONALNY SYSTEM OSŁONY METEOROLOGICZNEJ LEŚNICTWA LEŚNY KOMPLEKS PROMOCYJNY LASY BESKIDU ŚLĄKSIEGO RAPORT ROCZNY 2015

Transkrypt

1 REGIONALNY SYSTEM OSŁONY METEOROLOGICZNEJ LEŚNICTWA LEŚNY KOMPLEKS PROMOCYJNY LASY BESKIDU ŚLĄKSIEGO RAPORT ROCZNY 2015 Katowice-Kraków 2016

2 Spis treści 1. Wprowadzenie Ogólne informacje o klimacie System osłony meteorologicznej leśnictwa Organizacja stacji i posterunków fitoklimatycznych Warunki meteorologiczne w Beskidzie Śląskim Węgierska Górka Skrzyczne Wisła Wyrchczadeczka Wisła Malinka Węgierska Górka Ostre Ustroń Ustroń Woleństwo Ustroń Pruchna Bielsko Wielka Łąka Ujsoły Nickulina Węgierska Górka - Sikorczane Podsumowanie Objaśnienia Bibliografia

3 1. Wprowadzenie Wszelkie wysiłki i działania leśników na rzecz utrzymania stabilności ekosystemów leśnych w Beskidzie Śląskim są w ostatnich latach nieustannie weryfikowane przez pogodę, dużą jej niestabilność i wyjątkową zmienność, zarówno krótko- jak i długookresową. Coraz wyraźniej zaznaczają się dość znaczne odchylenia od normy klimatycznej, dotyczy to zarówno warunków temperaturowych jak i pluwialnych. Rejestrowane od kilku lat zjawiska meteorologiczne, których występowanie, charakter i sam przebieg budzą niepokój leśników coraz częściej odbijają się również na sytuacji życiowej mieszkańców oraz osób od wielu lat związanych zawodowo z tym regionem. Ekonomiczne skutki niekorzystnych zjawisk pogodowych odciskają swe piętno nie tylko na przyrodzie, ale również na infrastrukturze technicznej, zabudowie mieszkalnej i gospodarczej, usługach okołoturystycznych, a także na bezpieczeństwie. Ubiegłoroczny deficyt opadów atmosferycznych zdaje się potwierdzać fakt, że zaburzenia gospodarki wodnej mogą stanowić kluczowy problem dla funkcjonowania ekosystemów leśnych na tym obszarze, a skala zagrożeń wynikających z niedoboru opadów atmosferycznych zarówno w okresie wegetacyjnym jak i zimą zaczyna być niepokojąca. Na tym tle, najtrudniejsze wydaje się zachowanie korzystnych warunków retencji odnawianych powierzchni leśnych, które po rozpadzie drzewostanów świerkowych utraciły swój potencjał i aktualnie nie spełniają w pełni swej roli. Wyniki badań prowadzonych w ostatnich trzech latach na terenie Nadleśnictwa Węgierska Górka potwierdziły, że potencjał retencyjny zlewni po wschodniej stronie Masywu Wiślańskiego zmniejszył się miejscami nawet o 40%. Pozostałe fragmenty drzewostanów w reglu dolnym pozostają w dalszym ciągu pod silną presją czynników abiotycznych. A pojawiające się dość często w ostatnim czasie silne podmuchy wiatru dodatkowo nadwyrężają i tak osłabione drzewa. Działający od czterech lat Regionalny System osłony Meteorologicznej na obszarze LKP Lasy Beskidu Śląskiego jest ważnym narzędziem w monitorowaniu zjawisk meteorologicznych w regionie. Gromadzony od lat materiał operacyjny stanowi podstawę oceny ryzyka pogodowego i pozwala na konstruowanie prognozy wystąpienia zjawisk niebezpiecznych dla środowiska przyrodniczego. Wzorem lat ubiegłych, prezentowane studium jest kontynuacją cyklu opracowań na temat warunków meteorologicznych i klimatycznych w Beskidzie Ślą- 3

4 skim, które na tle danych z ubiegłych lat pozwolą ustalić kierunek i tempo zmian zachodzących w systemie klimatycznym mezoregionu Beskidy Zachodnie. 2. Ogólne informacje o klimacie Beskid Śląski należy do karpackiej strefy klimatycznej, położonej na obszarze klimatu umiarkowanego, kształtowanego głównie przez masy powietrza polarno-morskiego (PPm) napływające z kwadrantu zachodniego. Od 2000 roku wieku w Beskidzie Śląskim warunki pogodowe kształtowały najczęściej sytuacje niżowe z zachodnim kierunkiem adwekcji (12,2%) oraz układy wyżowe w postaci klina antycyklonalnego i wału wysokiego ciśnienia (11,9%) docierające na obszar Polski południowej z kierunku północnego oraz północno-wschodniego. Te ostatnie kształtuje zazwyczaj układ wyżowy z centrum nad Finlandią rozdzielający dwa ośrodki niżowe: jeden z centrum nad Atlantykiem (55 60º), a drugi nad Ukrainą (45 50º). Tabela 2.1. Przeciętne warunki klimatyczne w poszczególnych piętrach wysokościowych w Beskidzie Śląskim ( ) Wskaźniki Piętro wysokościowe (m n.p.m.) Elementy klimatu Ic (MJ m 2 ) T ( C) 8,3 6,6 4,6 3,6 Tmax ( C) 12,1 10,3 9,0 7,3 Tmin ( C) 3,5 2,9 2,4 1,1 R (mm) Rmax (mm) Rd (dni) Wn (%) 45,3 42,4 42,0 42,2 f (%) 82,1 83,3 84,5 86,0 J 744,0 830,1 919,7 1080,5 JED 10,1 14,1 16,3 18,1 SUCH 5,8 6,3 6,7 7,4 VD 67,3 73,0 83,2 97,9 Ic promieniowanie całkowite; T temperatura powietrza; T max maksymalna temperatura powietrza; T min minimalna temperatura powietrza; R suma opadu atmosferycznego; R max maksymalna suma opadu atmosferycznego; Rd liczba dni z opadem; Wn wskaźnik nierównomierności opadu; f wilgotność względna powietrza; J współ-czynnik uwilgocenia Schmucka; JED 4

5 iloraz wegetacyjny Jedlińskiego; SUCH wskaźnik Sucheckiego; VD wskaźnik suchości siedliska Vogel-Danielsa (Durło 2012). 3. System osłony meteorologicznej leśnictwa Regionalny System Osłony Meteorologicznej Leśnictwa na obszarze Leśnego Kompleksu Promocyjnego Lasy Beskidu Śląskiego działa nieprzerwanie od 4 lat. W skład systemu wchodzi jedenaście stacji fitoklimatycznych zlokalizowanych w całym profilu wysokościowym Beskidu Śląskiego reprezentujących różne formy terenu. W 2015 roku do systemu osłony dołączono kolejną stację w dolinie potoku Bystra w Kamesznicy, w Nadleśnictwie Węgierska Górka. Urządzenia pomiarowe zainstalowano na szkółce leśnej Sikorczane. W 2016 roku planowana jest stacja w Leśnictwie Boracza w rejonie Hali Boraczej na wysokości 700 m n.p.m. (umiarkowanie ciepłe piętro klimatyczne) Ryc Schemat organizacyjnych RSOML na obszarze LKP Lasy Beskidu Śląskiego (wraz ze stacją Istebna Kubalonka należącą do sieci IMGW PiB) Wszystkie stacje pracują w systemie radiotelemetrycznym WTT opartym na wielokanałowym rejestratorze współpracującym z układem sterującym typu CC w wersji 1.90 firmy Maxim Dallas. Rejestrator posiada interfejs sieciowy typu 10Base-T half Duplex, pracujący w standardzie TCP, DHCP oraz HTTP. Czas pełnego cyklu instrukcji programu wynosi 157 ns. Układ wyposażony jest w 8-to 5

6 kanałowy konwerter A/C wykonujący pełny cykl akwizycji w czasie 1,2 μs. Komunikacja z jednostką sterującą odbywa się drogą radiową. Jednostki centralne CMS stacji wyposażone są w moduł Ethernet umożliwiający bezpośrednią publikację danych w sieci. Prezentacja danych odbywa się w domenie weatherlink.com na serwerze o numerze IP: Tabela 3.1. Adresy stron internetowych stacji fitoklimatycznych w Beskidzie Śląskim i Żywieckim 1 Nazwa stacji Adres URL strony Adres IP Skrzyczne Wyrchczdeczka Ostre Wisła Malinka Zapora Ustroń Woleństwo Pruchna www. weatherlink.com/user/pruchna Nickulina Sikorczane Soszów Pobieranie danych z serwera oraz ich archiwizacja odbywa się raz na dobę za pośrednictwem routera TL-WR743ND oraz urządzenia do transmisji danych Intel(R) PRO/Wireless 3945ABG (64 Mb/s). Bezpieczeństwo transmisji zapewnia szyfrowanie WPA-PSK/WPA2-PSK. Dostęp do sieci odbywa się poprzez stację GIGANarama (RST) zainstalowaną w miejscowości Narama koła Krakowa. Raporty okresowe wykonywane są automatycznie za pomocą skryptów NOAA. Wszystkie dokumenty zostają zapisane w repozytorium cyfrowym Pracowni Klimatologii Leśnej UR w Krakowie na komputerze stacjonarnym nr Raz w miesiącu macierze danych poddawane są analizie zgodności wewnętrznej, analizie jednorodności, a następnie przetwarzane i publikowane. 4. Organizacja stacji i posterunków fitoklimatycznych Stacje fitoklimatyczne w Beskidzie Śląskim rozmieszczone są w obrębie trzech pięter klimatycznych; umiarkowanie ciepłego, umiarkowanie chłodnego 6

7 oraz chłodnego w przedziale wysokości od 318 do 1254 m n.p.m. Trzy stacje zlokalizowane są w Nadleśnictwie Wisła (Obręb Istebna szkółka leśna Wyrchczadeczka, Leśnictwo Malinka oraz Leśnictwo Dziechcinka), trzy w Nadleśnictwie Węgierska Górka (Leśnictwo Skrzyczne, Leśnictwo Ostre szkółka leśna Ostre, Leśnictwo Sikorczane), kolejne trzy w Nadleśnictwie Ustroń (Leśnictwo Czantoria, Leśnictwo Pruchna szkółka leśna oraz Leśnictwo Górki szkółka leśna Woleństwo) i jedna w Nadleśnictwie Bielsko w Leśnictwie Wielka Łąka, szkółka leśna Zapora, w sąsiedztwie zbiornika retencyjnego Wapienica (tab. 4.1). Uruchomiona w ostatnim czasie stacja w Kamesznicy (Sikorczane) reprezentuje wklęsłą formę terenu, w dnie doliny potoku Bystra spływającego z Baraniej Góry. Tabela 4.1. Lokalizacja stacji fitoklimatycznych na obszarze LKP Lasy Beskidu Śląskiego (stan na ) Lp. Nazwa stacji Wysokość Szerokość Długość Forma m n.p.m. geograficzna geograficzna terenu 1. Skrzyczne Wypukła 2. Wyrchczadeczka Wypukła 3. Ostre Wklęsła 4. Wisła Malinka Wklęsła 5. Zapora Wklęsła 6. Ustroń Wklęsła 7. Woleństwo Wklęsła 8. Pruchna Płaskowyż 9. Nickulina Wklęsła 10. Sikorczane Wklęsła 11. Soszów Wypukła Sześć stacji położonych jest na szkółkach leśnych, pozostałe na otwartej przestrzeni w bliskim sąsiedztwie lasu lub w lesie. Cztery stacje znajdują się w północnej części regionu, cztery w środkowej, jedna w południowozachodniej i dwie w południowo-wschodniej. Lokalizacje stacji wybrano w taki sposób, aby reprezentowały pełny profil wysokościowy Beskidu Śląskiego, a także by znajdowały się w korytarzu wiatrowym dla przeważającego napływu mas powietrza nad obszar Beskidu Śląskiego. Każda ze stacji fitoklimatycznych wyposażona jest w wolnostojący kratownicowy maszt aluminiowy o wysokości 4 lub 10 metrów, na których umieszczone są przyrządy pomiarowe wraz z modułami transmisyjnymi. Stacje posiadają 7

8 własny system zasilania oraz ogrzewania. Służą temu autonomiczne zestawy fotowoltaiczne o mocy 40-80W wyposażone w regulatory ładowania Steca oraz wysokiej klasy akumulatory żelowe firmy Haze. Maszty posiadają układ uziemienia odgromowego. Dwie stacje posiadają układ podglądu otoczenia za pomocą kamery RTX IP06R, z których obraz transmitowany jest w sieci za pośrednictwem protokołu DDNS (ryc. 4.1.). Ryc Zasoby sprzętowe RSOML na obszarze LKP Lasy Beskidu Śląskiego Ryc Archiwum danych meteorologicznych RSOML w Beskidzie Śląskim Aktualnie zasoby sprzętowe RSOML na obszarze LKP Lasy Beskidu Śląskiego obejmują około 160 urządzeń, 8 autonomicznych zestawów zasilania, 12 modemów, maszty, anteny radiowe, wzmacniacze sygnału, transmitery i dwa komputery przemysłowe (ryc. 4.2.). W ciągu roku jedna stacja dostarcza da- 8

9 nych, 365 raportów dobowych, 12 raportów zbiorczych oraz rejestr logowań i raport transmisji danych. Wartość rynkowa danych RSOML LKP Lasy Beskidu Śląskiego wg. Cennika ECOMET wynosi (stan na dzień 31 XII 2016). 5. Warunki meteorologiczne w Beskidzie Śląskim w 2015 W roku 2015 pogodę w Beskidzie Śląskim kształtowały przede wszystkim masy powietrza polarno-morskiego świeżego (PPm) 39%, polarno-morskiego ciepłego (PPmc) 19% i polarno-morskiego starego (PPms) 18%, powietrza zwrotnikowego (PZ) 13,3% oraz powietrza arktycznego i polarnego (PAs i PPk) po 5,3%. W trakcie okresu wegetacyjnego dominowała adwekcja powietrza z kierunku zachodniego 38%, południowego 29% oraz północnego i wschodniego po 17%. Przeważały sytuacje wyżowe, których udział wyniósł 75%, pogoda niżowa stanowiła 25%. W ciepłej część roku występowało przede wszystkim zachmurzenie małe 50% (1-3/8 Okt), umiarkowane 20% (4-6/8 Okt) oraz duże 30% (7-8/8 Okt), w efekcie bezchmurnej pogody w lipcu oraz sierpniu zanotowano łącznie 18 dni z opadem, tj. 14 mniej od średniej wieloletniej. Ryc Mapa synoptyczna prezentująca najczęściej występującą sytuację pogodową w sierpniu 2015 roku (Źródło IMGW PiB, serwis pogodynka.pl) 9

10 Do wyjątkowych okresów pogodowych należy zaliczyć sierpień, w którym przez 14 dni dominowała adwekcja z kierunku południowo-wschodniego w masie powietrza zwrotnikowego (PZ), które pozostawało nad badanym terenem łącznie przez 16 dni (ryc. 5.1.). Przyniosło ono pogodę bardzo ciepłą (okresami upalną) ze średnią dobową temperaturą powietrza 27,8 C ( /08) maksymalną temperaturą powietrza 32,6 C i niedosytem wilgotności powietrza na poziomie 42,5 hpa! W przekroju całego roku, udział sytuacji wyżowych wyniósł 59%, niżowych 41%. Nadzwyczaj dużą aktywność typów antycyklonalnych zanotowano w miesiącach jesiennych (75%), to sprawiło, iż zarówno październik jak i listopad, a także pierwsza połowa grudnia były okresem słonecznej, ciepłej lecz niestety ubogiej w opady pogody; w przeciwieństwie do wiosny, kiedy to ponownie kwiecień oraz maj okazały się miesiącami o korzystnym bilansie wodnym. Wiosenna nadwyżka opadów w stosunku do normy wyniosła 12%. W ostatnim kwartale roku dominowała południowa (45,6%) cyrkulacja antycyklonalna (80%), pogodę kształtowały masy powietrza polarno-morskiego (PPmc) napływające nad obszar południowej Polski z kwadrantu południowego i zachodniego, ich udział sięgał 58% w skali kwartału. Średnia temperatura ostatniego kwartału 2015 roku wyniosła od 3,0 na szczytach wzniesień do 6,8 stopnia C w dolinach. Szczegółowe wyniki analizy danych z stacji fitoklimatycznych na obszarze LKP Lasy Beskidu Śląskiego zaprezentowano poniżej. Tab Warunki cyrkulacyjne w Beskidach Zachodnich w ostatnim kwartale 2015 roku (na podstawie dolnych map synoptycznych IMGW PiB w Warszawie) Masy powietrza Typy cyrkulacji Październik (udział procentowy) Listopad (udział procentowy) Grudzień (udział procentowy) PPm 6,5 13,0 10,9 PPmc 12,0 14,1 16,3 PPms 8,7 5,4 2,2 PAs 4,3 0,0 0,0 PPk 2,2 0,0 1,1 PZ 0,0 0,0 0,0 PA 0,0 0,0 3,3 Niżowe (C) 8,7 8,7 2,2 Wyżowe (A) 25,0 23,9 31,5 10

11 5.1. Węgierska Górka Skrzyczne Nazwa posterunku: Skrzyczne Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Katowicach Nadleśnictwo Węgierska Górka; Leśnictwo: Skrzyczne Piętro klimatyczne: chłodne Forma terenu: szczyt wzniesienia Lokalizacja: N; E; H =1254 m n.p.m. Tabela Opad atmosferyczny 2015 Suma Odchylenie od normy Maksymalny opad dobowy Dni z opadem atmosferycznym > 0,2 0,2-20 > ,8-34,2 20, ,2-72,8 2, ,4-36,6 18, ,1-10,1 49, ,1 +6,8 24, ,9-115,6 21, ,5-99,5 20, ,6-119,4 11, ,4-39,6 21, ,6-62,4 9, ,4 +3,9 27, ,0-86,0 4, Suma roczna opadów: 732 mm, najniższa od 1957 roku (historia zapisów); suma opadów w okresie wegetacyjnym: 485,8 mm; średnia wieloletnia suma roczna opadów ( ): 1300 mm; odchylenie od średniej wieloletniej: -569,0 mm; najwyższy dobowy opad: 49,4 mm ( ). Suma opadów w ciepłej części roku wyniosła 458 mm. Liczba dni z opadem: 182, wskaźnik obfitości opadu atmosferycznego 4,01; wskaźnik nierównomierności opadu w 2015 roku wyniósł 49,5% (średnia nierównomierność), wskaźnik Vogel-Danielsa 40,7 (wilgotne, dolna granica). Średnia roczna temperatura powietrza: 5,6 C; średnia wieloletnia ( ): 3,3 C; odchylenie od średniej wieloletniej: +2,3 C. Początek okresu wegetacyjnego: ; zakończenie okresu wegetacyjnego: Czas 11

12 trwania okresu wegetacyjnego: 168. Czas trwania leśnego okresu wegetacyjnego 131 dni. Średnia roczna wilgotność względna powietrza wyniosła 77,1% Tabela Temperatura powietrza 2015 Średnia Średnia Średnia Odchylenie Amplituda maksymalna minimalna miesięczna od normy temperatury 1-0,7-5,4-3,3 +2,7 4,7 2 1,7-4,3-1,6 +3,2 6,0 3 2,5-2,8-0,5 +1,3 5,3 4 6,5-0,1 3,1 +0,3 6,6 5 10,8 4,3 7,4-0,1 6,5 6 14,7 8,4 11,4 +1,2 6,3 7 19,1 11,5 15,2 +3,4 7,6 8 21,2 14,5 17,5 +6,2 6,7 9 12,0 7,0 9,3 1,3 5,0 10 7,6 2,9 5,0 1,0 4,7 11 5,6 1,1 3,1 3,6 4,5 12 3,3-1,2 1,0 5,5 4,5 Tabela Dni charakterystyczne 2015 (temperatura powietrza) Absolutna Absolutna Max Max Min Min maksymalna minimalna >32 <0 <0 < , , , , ,4 23-7, ,1 27-6, ,1 19 0, ,2 13 3, ,8 18 4, ,5 8 7, ,5 1 0, ,9 4-4, ,9 3-7, ,9 20-9, Absolutna najniższa temperatura powietrza: -13,5 C ( ); absolutna najwyższa temperatura: +27,5 C ( ); absolutna roczna amplituda temperatury powietrza: 41,0 C; średnia roczna amplituda temperatury powie- 12

13 trza: 20,8 C. Liczba dni przymrozkowych: 12, czas trwania okresu bezprzymrozkowego 170 dni. Tabela Wiatr 2015 Średnia Maksymalna Przeważający prędkość dobowa prędkość kierunek wiatru 1 3,4 31,3 17 N 2 2,2 25,9 21 N 3 5,1 39,8 29 N 4 4,3 20,1 10 S 5 4,5 25,0 12 E 6 4,0 23,2 23 N 7 4,0 25,0 8 N 8 3,6 24,1 28 N 9 4,7 28,2 17 E 10 3,7 25,9 4 E 11 6,0 30,0 20 SE 12 6,6 31,3 20 ESE Średnia roczna prędkość wiatru: 4,38 m s -1 ; średnia wieloletnia prędkość wiatru: 4,77 m s -1. Najwyższa prędkość wiatru: 39,8 m s -1 (143,3 km h -1 ) :00 do 22:00. Dane online: Obraz online: Fot Stacja na Skrzycznem (fot. G. Durło) 13

14 5.2. Wisła - Wyrchczadeczka Nazwa posterunku: Wyrchczadeczka Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Katowicach Nadleśnictwo Wisła; Leśnictwo: Wyrchczadeczka Piętro klimatyczne: umiarkowanie chłodne Forma terenu: grzbiet górski Lokalizacja: N; E; H = 675 m n.p.m. Tabela Opad atmosferyczny 2015 Suma Odchylenie od normy Maksymalny opad dobowy Dni z opadem atmosferycznym > 0,2 0,2-20 > ,2-66,5 2, ,6-38,4 6, ,0-27,2 11, ,6-19,4 14, ,0-10,4 16, ,0-81,4 18, ,2-101,3 11, ,0-97,0 7, ,2-35,8 15, ,0-43,3 4, ,5 +9,0 22, ,4-68,1 9, Suma roczna opadów: 565,5 mm; suma opadów w okresie wegetacyjnym: 350 mm; średnia wieloletnia suma roczna: 1125 mm; odchylenie od średniej wieloletniej: -559,0 mm; najwyższy dobowy opad: 22,4 mm ( ); liczba dni z opadem atmosferycznym: 152; najwyższa suma miesięczna 91,0 (maj); suma opadów w ciepłej części roku 325 mm, w zimnej części 241,0; obfitość opadów 3,71, wskaźnik nierównomierności 40,76 (średnia nierównomierność); wskaźnik suchości siedliska Vogel-Danielsa 20,4 (umiarkowanie sucho). Średnia roczna temperatura powietrza: 8,6 C; średnia wieloletnia temperatura powietrza: 6,4 C; odchylenie od średniej wieloletniej temperatury powietrza: +2,3 C; początek okresu wegetacyjnego: ; zakończenie okresu 14

15 wegetacyjnego: ; czas trwania okresu wegetacyjnego: 223. Średnia roczna wilgotność względna powietrza 81,9%. Tabela Temperatura powietrza 2015 Średnia Średnia Średnia Odchylenie Amplituda maksymalna minimalna miesięczna od normy temperatury 1 0,8-3,5-1,3 +2,2 4,3 2 2,9-2,8-0,3 +1,9 5,7 3 7,2-0,3 2,8 +1,8 7,5 4 13,0 3,1 7,2 +0,6 9,9 5 16,7 7,5 11,4-0,0 9,2 6 21,3 11,4 16,3 +1,9 9,9 7 25,0 13,5 18,9 +3,0 11,5 8 26,7 15,3 20,5 +5,0 11,4 9 17,0 9,7 12,9 +1,3 7, ,7 4,8 8,3 +1,1 7,9 11 7,4 1,6 4,6 +2,2 5,8 12 3,8 0,0 1,9 +3,9 3,8 Tabela Dni charakterystyczne 2015 (temperatura powietrza) Absolutna Absolutna Max Max Min Min maksymalna minimalna >32 <0 <0 < , , ,9 20-7, ,6 23-5, ,1 24-3, ,7 16 1, ,8 13 6, ,2 18 4, ,5 9 8, ,2 1 4, ,4 4 2, ,5 8-6, ,7 27-8, Absolutna najniższa temperatura powietrza: -13,8 C ( ); absolutna najwyższa temperatura powietrza: +32,5 C ( ); absolutna roczna amplituda temperatury powietrza: 46,3 C; średnia roczna amplituda tempe- 15

16 ratury powietrza: 21,8,0 C; liczba dni przymrozkowych: 25, czas trwania okresu bezprzymrozkowego 169 dni. Tabela Wiatr 2015 Średnia Maksymalna Przeważający prędkość dobowa prędkość kierunek wiatru 1 0,6 15,2 4 SW 2 0,7 15,6 5 S 3 0,9 13,9 22 N 4 0,9 13,0 10 NNW 5 0,7 11,2 7 NNW 6 0,6 11,2 15 NNW 7 0,5 9,8 19 WSW 8 0,4 10,7 25 E 9 0,5 12,5 14 N 10 0,3 9,4 4 E 11 0,3 13,9 18 WSW 12 0,4 11,6 1 SSW Średnia roczna prędkość wiatru: 0,56 m s -1, średnia wieloletnia prędkość wiatru: 1,1 m s -1, najwyższa prędkość wiatru: 15,6 m s -1 (56,2 km h -1 ) Dane online: Fot Stacja na Wyrchczadeczce (fot. G. Durło) 16

17 5.3. Wisła Malinka Nazwa posterunku: Wisła Malinka Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Katowicach Nadleśnictwo Wisła; Leśnictwo Wisła Malinka Piętro klimatyczne: umiarkowanie ciepłe Forma terenu: dno doliny Lokalizacja: N; E; H = 536,0 m n.p.m. Tabela Opad atmosferyczny 2015 Suma Odchylenie od normy Maksymalny opad dobowy Dni z opadem atmosferycznym > 0,2 0,2-20 > ,8-47,7 15, ,7-20,3 12, ,8-8,2 17, ,0-13,5 27, ,6-13,4 24, ,5-107,5 22, ,6-91,1 13, ,0-114,0 6, ,8-29,9 20, ,4-31,6 12, ,6 +23,5 24, ,8-68,5 9, Suma roczna opadów: 778,6 mm; suma opadów w okresie wegetacyjnym: 435,0 mm; średnia wieloletnia suma roczna opadów: 1150 mm; odchylenie od średniej wieloletniej: -371,4 mm; najwyższy dobowy opad: 27,0 mm ( ); liczba dni z opadem: 200. Najwyższa suma miesięczna 117,6 mm (listopad); suma opadów w ciepłej części roku 386,7 mm, suma opadów w chłodnej części roku 392,0 mm; obfitość opadów 3,89; wskaźnik nierównomierności opadów 31,4 (umiarkowana nierównomierność). Wskaźnik Voge-Danielsa 31,4 (umiarkowanie sucho). Średnia roczna temperatura powietrza: 8,2 C; średnia wieloletnia temperatura: 6,2 C; odchylenie od średniej wieloletniej: +2,0 C; początek okresu wegetacyjnego: ; zakończenie okresu wegetacyjnego: , czas trwania okresu wegetacyjnego:

18 Tabela Temperatura powietrza 2015 Średnia Średnia Średnia Odchylenie Amplituda maksymalna minimalna miesięczna od normy temperatury 1 1,8-3,2-0,3 +3,3 5,0 2 3,2-4,5-1,0 +1,4 7,7 3 7,8-1,9 2,9 +1,9 9,7 4 11,9 0,6 6,2 +0,4 11,3 5 15,9 5,4 11,1 +0,4 10,5 6 20,3 9,2 15,6 +2,1 11,1 7 25,2 11,2 18,1 +2,9 14,0 8 27,1 12,3 19,7 +5,0 14,8 9 17,6 8,3 12,9 +1,8 9, ,4 3,0 7,2 +0,1 9,4 11 8,9-0,1 4,2 +2,0 9,0 12 5,3-0,4 2,4 +4,3 5,7 Tabela Dni charakterystyczne 2015 (temperatura powietrza) Absolutna Absolutna Max Max Min Min maksymalna minimalna >32 <0 <0 < , , , , ,3 25-6, ,3 27-5, ,5 19-0, ,6 13 3, ,8 22 2, ,3 9 5, ,8 1 1, ,2 4-0, ,1 3-7, , , Absolutna najniższa temperatura powietrza: -16,1 C ( ); absolutna najwyższa temperatura: +33,3 C ( ); absolutna roczna amplituda temperatury powietrza: 49,4 C. Średnia roczna amplituda temperatury powietrza: 20,7 C. Liczba dni przymrozkowych: 19, czas trwania okresu bezprzymrozkowego

19 Tabela Wiatr 2015 Średnia prędkość Maksymalna dobowa prędkość Przeważający kierunek wiatru 1 1,3 18,8 9 SW 2 0,8 17,9 21 NE 3 1,0 17,4 31 SW 4 1,1 13,9 13 NE 5 0,9 11,2 30 NE 6 0,7 9,4 15 NE 7 0,9 14,3 18 NE 8 0,8 11,2 4 NE 9 0,8 11,6 14 NE 10 0,6 12,6 11 NE 11 1,0 17,0 18 NE 12 0,8 14,3 1 WSW Średnia roczna prędkość wiatru: 0,9 m s -1 (10 metrów n.p.g.); średnia wieloletnia prędkość wiatru: 1,5 m s -1 ; najwyższa prędkość wiatru: 18,8 m s -1 (67,7 km h -1 ) Dane online: Fot Stacja w Wiśle Malince (fot. G. Durło) 19

20 5.4. Węgierska Górka Ostre Nazwa posterunku: Ostre Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Katowicach Nadleśnictwo Węgierska Górka, Leśnictwo: Ostre Piętro klimatyczne: umiarkowanie ciepłe Forma terenu: dno doliny Lokalizacja: N; E; H = 576 m n.p.m. Tabela Opad atmosferyczny 2015 Suma Odchylenie od normy Maksymalny opad dobowy Dni z opadem atmosferycznym > 0,2 0,2-20 > ,2 +19,3 25, ,2-19,2 6, ,8 +15,3 14, ,4 +21,1 41, ,5 +15,8 20, ,4-92,1 7, ,6-60,2 16, ,6-80,8 5, ,1-14,3 19, ,9-51,7 1, ,6 +75,5 41, ,6 +1,9 37, Suma roczna suma opadów: 802,5 mm; suma opadów w okresie wegetacyjnym: 398,5 mm; średnia wieloletnia suma roczna opadów: 973 mm; odchylenie od średniej wieloletniej: -172,5 mm. Najwyższy dobowy opad: 41,4 mm ( ), liczba dni z opadem: 188. Najwyższa suma miesięczna opadów atmosferycznych 143,6 mm (listopad); suma opadów w ciepłej części roku 388,6 mm suma w okresie zimowym 414,5 mm; obfitość opadów 4,27; wskaźnik nierównomierności opadów: 42,9 (średnia nierównomierność). Wskaźnik suchości siedliska Vogel-Danielsa 30,1 (umiarkowanie sucho). Średnia roczna temperatura powietrza: 8,6 C; średnia wieloletnia: 7,0 C; odchylenie od średniej wieloletniej: +1,6 C. Początek okresu wegetacyjnego: ; zakończenie okresu wegetacyjnego: , czas trwania okresu wegetacyjnego: 224 dni. 20

21 Tabela Temperatura powietrza 2015 Średnia Średnia Średnia Odchylenie Amplituda maksymalna minimalna miesięczna od normy temperatury 1 2,9-2,2 0,6 +3,4 5,1 2 3,2-3,7-0,7 +0,9 6,9 3 8,2-1,0 3,2 +1,4 9,2 4 12,7 1,6 6,9 +0,1 11,1 5 16,1 6,2 11,3-0,4 9,9 6 21,0 9,9 15,6 +1,0 11,1 7 25,6 12,2 18,5 +2,3 13,4 8 27,3 12,7 19,4 +3,7 14,6 9 17,9 9,2 13,2 +1,2 8, ,3 3,4 7,0-1,0 7,9 11 9,0 1,0 5,1 +2,1 8,0 12 6,3 0,8 3,8 +5,0 5,5 Tabela Dni charakterystyczne 2015 (temperatura powietrza) Absolutna Absolutna Max Max Min Min maksymalna minimalna >32 <0 <0 < , , , , ,1 25-5, ,4 27-4, ,7 19 0, ,8 13 5, ,0 6 5, ,4 8 6, ,7 1 2, ,7 4-0, ,3 3-6, , , Absolutna najniższa temperatura: -16,1 C ( ); absolutna najwyższa temperatura: +33,4 C ( ); absolutna roczna amplituda temperatury powietrza: 49,5 C; średnia roczna amplituda temperatury powietrza: 20,1 C. Liczba dni przymrozkowych: 15; czas trwania okresu bezprzymrozkowego 165 dni. 21

22 Tabela Wiatr 2015 Średnia prędkość Maksymalna dobowa prędkość Przeważający kierunek wiatru 1 1,2 17,4 9 WSW 2 0,9 12,1 21 WSW 3 1,0 16,5 31 WSW 4 1,1 11,2 13 WSW 5 0,8 9,8 12 WSW 6 0,6 9,8 22 SW 7 0,8 9,4 8 WSW 8 0,9 9,5 11 WSW 9 0,7 10,7 16 WSW 10 0,5 9,5 4 WSW 11 1,0 12,1 18 WSW 12 1,2 14,8 11 WSW Średnia roczna prędkość wiatru: 0,42 m s -1 (3 metry n.p.g). Najwyższa prędkość wiatru: 17,4 m s -1 (62,6 km h -1 ) Dane online: Fot Stacja w Leśnictwie Ostre (fot. G. Durło) 22

23 5.5. Ustroń Nazwa posterunku: Ustroń Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Katowicach Nadleśnictwo Ustroń, Leśnictwo: Czantoria Piętro klimatyczne: umiarkowanie ciepłe Forma terenu: dno doliny Lokalizacja: N; E; H = 375 m n.p.m. Tabela Opad atmosferyczny 2015 Suma Odchylenie od normy Maksymalny opad dobowy Dni z opadem atmosferycznym > 0,2 0,2-20 > ,2 +18,3 10, ,4 +12,4 25, ,1 +17,2 13, ,7 +5,7 21, ,3 +14,9 30, ,3-58,9 35, ,3-80,3 32, ,7-67,5 21, ,0-44,7 16, ,0-31,9 8, ,2 +36,8 22, ,0-15,8 9, Suma roczna opadów atmosferycznych: 935,3 mm; suma opadów w okresie wegetacyjnym: 545,3 mm; średnia wieloletnia suma roczna opadów: 1125 mm; odchylenie od średniej wieloletniej: -190 mm; najwyższy dobowy opad: 35,6 mm ( ). Liczba dni z opadem: 177; najwyższa suma miesięczna 131,3 mm (maj); suma opadów w ciepłej części roku 511,0 mm, w chłodnej części roku 424 mm; obfitość opadów 5,28; wskaźnik nierównomierności opadów 27,7 (umiarkowana nierównomierność). Wskaźnik suchości siedliska Vogel- Danielsa 33,2 (umiarkowanie suche). Średnia roczna temperatura powietrza 9,7 C; średnia wieloletnia temperatura powietrza: 7,5 C; odchylenie od średniej wieloletniej: +2,2 C. Początek okresu wegetacyjnego: ; zakończenie okresu wegetacyjnego: ; czas trwania okresu wegetacyjnego:

24 Tabela Temperatura powietrza 2015 Średnia Średnia Średnia Odchylenie Amplituda maksymalna minimalna miesięczna od normy temperatury 1 3,5-1,3 1,3 +4,1 4,8 2 3,8-3,1 0,3 +1,9 6,9 3 8,1-0,6 3,5 +1,6 8,7 4 17,0 5,0 11,0 +3,8 12,0 5 20,0 8,6 14,4 +1,7 11,4 6 23,2 11,2 17,2 +1,7 12,0 7 28,5 14,6 20,8 +3,7 13,9 8 24,7 12,3 18,1 +1,2 12,4 9 17,7 7,8 12,5-0,3 9, ,0 4,2 7,1-2,5 6, ,4 2,4 6,3 +3,0 8,0 12 7,3 1,4 4,3 +5,5 5,9 Tabela Dni charakterystyczne 2015 (temperatura powietrza) Absolutna Absolutna Max Max Min Min maksymalna minimalna >32 <0 <0 < , , ,3 23-7, ,2 31-3, ,3 24-1, ,3 26 2, ,2 25 5, ,2 28 8, ,1 20 5, ,7 6 0, ,4 28 0, ,4 3-4, ,4 27-8, Absolutna najniższa temperatura powietrza: -12,4 C ( ); absolutna najwyższa temperatura: +35,2 C ( ); absolutna roczna amplituda temperatury powietrza: 47,6 C. Średnia roczna amplituda temperatury powietrza: 20,5 C; Liczba dni przymrozkowych: 24; czas trwania okresu bezprzymrozkowego:

25 Tabela Wiatr 2015 Średnia Maksymalna Przeważający prędkość dobowa prędkość kierunek wiatru 1 2,2 25,5 29 S 2 1,4 18,3 21 SSW 3 1,1 17,0 2 S 4 0, NW 5 0,3 8,5 1 W 6 0,3 8,5 12 ESE 7 0,3 9,4 13 SE 8 0,3 9,5 20 SSE 9 0,3 11,6 3 ESE 10 0,1 6,3 24 SE 11 0,5 13,4 18 ESE 12 0,8 10,7 20 ESE Średnia roczna prędkość wiatru: 0,9 m s -1 (3 metry n.p.g.); średnia wieloletnia prędkość wiatru: 1,1 m s -1 ; najwyższa prędkość wiatru: 25,5 m s -1 (91,8 km h -1 ) Dane online: Fot Stacja w Nadleśnictwie Ustroń (fot. G. Durło) 25

26 5.6. Ustroń Woleństwo Nazwa posterunku: Woleństwo Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Katowicach Nadleśnictwo Ustroń, Leśnictwo: Górki Wielkie Piętro klimatyczne: umiarkowanie ciepłe Forma terenu: dno szerokiej doliny Lokalizacja: N; E; H = 318 m n.p.m. Tabela Opad atmosferyczny 2015 Suma Odchylenie od normy Maksymalny opad dobowy Dni z opadem atmosferycznym > 0,2 0,2-20 > ,8-3,6 9, ,0-7,8 10, ,8-18,7 12, ,8-28,3 20, ,8-19,1 18, ,4-125,7 10, ,0-96,9 11, ,8-114,9 6, ,7-25,8 24, ,2-41,7 4, ,2 +0,7 14, ,8-36,8 5, Suma roczna opadów atmosferycznych: 601,3 mm; suma opadów w okresie wegetacyjnym: 348 mm; średnia wieloletnia suma roczna: 1100 mm; odchylenie od średniej wieloletniej: mm. Najwyższy dobowy opad: 24,6 mm ( ); liczba dni z opadem: 177. Najwyższa suma miesięczna 94,8 mm (maj); suma opadów w ciepłej części roku 399,0 mm, w zimnej 200,0 mm; obfitość opadów 3,4; wskaźnik nierównomierności 33,7 (umiarkowana nierównomierność). Średnia roczna temperatura powietrza 10,5 C; średnia wieloletnia temperatura 7,6 C; odchylenie od średniej wieloletniej: +2,9 C. Początek okresu wegetacyjnego: ; zakończenie okresu wegetacyjnego: ; czas 26

27 trwania okresu wegetacyjnego: 235 dni. Wskaźnik suchości siedliska Vogel- Danielsa 23,3 (umiarkowanie suche). Tabela Temperatura powietrza 2015 Średnia Średnia Średnia Odchylenie Amplituda maksymalna minimalna miesięczna od normy temperatury 1 4,4-1,1 2,0 +4,4 5,5 2 4,7-3,0 1,0 +2,3 7,7 3 9,9 0,5 5,2 +3,0 9,4 4 14,3 3,4 8,9 +1,8 10,9 5 18,1 7,9 13,2 +1,0 10,2 6 22,7 11,8 17,3 +2,4 10,9 7 27,7 14,1 20,9 +4,2 13,6 8 29,9 14,9 22,1 +5,9 15,0 9 20,2 10,6 15,3 +2,9 9, ,1 4,4 8,5-0,9 8, ,1 2,8 6,8 +3,4 8,3 12 8,4 2,0 5,4 +6,2 6,4 Tabela Dni charakterystyczne 2015 (temperatura powietrza) Absolutna Absolutna Max Max Min Min maksymalna minimalna >32 <0 <0 < , , , , ,2 25-5, ,7 27-1, ,7 5 1, ,8 13 6, ,7 5 6, ,3 8 6, ,0 1 3, ,2 4-0, ,7 8-3, ,3 23-9, Absolutna najniższa temperatura: -12,8 C ( ); absolutna najwyższa temperatura: +36,3 C ( ); absolutna roczna amplituda temperatury powietrza: 49,1 C. Średnia roczna amplituda temperatury powietrza: 21,1 C. 27

28 Liczba dni przymrozkowych: 25, czas trwania okresu bezprzymrozkowego: 189 dni. Tabela Wiatr 2015 Średnia Maksymalna Przeważający prędkość dobowa prędkość kierunek wiatru 1 1,0 13,9 9 W 2 0,4 11,2 21 W 3 0,5 13,4 31 W 4 0,6 11,6 2 W 5 0,2 11,6 30 W 6 0,2 9,4 22 W 7 0,3 9,5 24 W 8 0,2 8,5 24 W 9 0,2 12,1 14 W 10 0,1 10,7 4 NNE 11 0,7 13,9 30 WSW 12 0,5 11,2 1 SW Średnia roczna prędkość wiatru: 0,2 m s -1 (2 metry n.p.g.); średnia wieloletnia prędkość wiatru: 0,8 m s -1 ; najwyższa prędkość wiatru: 13,9 m s -1 (50,0 km h -1 ) oraz Dane online: Fot Stacja w Leśnictwie Górki Wielkie Woleństwo (fot. G. Durło) 28

29 5.7. Ustroń Pruchna Nazwa posterunku: Pruchna Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Katowicach Nadleśnictwo Ustroń, Leśnictwo: Pruchna Piętro klimatyczne: umiarkowanie ciepłe Forma terenu: rozległy płaskowyż Lokalizacja: N; E; H = 269 m n.p.m. Tabela Opad atmosferyczny 2015 Suma Odchylenie od normy Maksymalny opad dobowy Dni z opadem atmosferycznym > 0,2 0,2-20 > ,0 +11,0 9, ,8-2,2 8, ,1-6,1 7, ,8-12,2 26, ,4 +33,4 26, ,4-54,6 10, ,8-57,2 12, ,7-77,0 3, ,4-41,4 8, ,9-13,7 12, ,5 +27,0 19, ,2-19,6 5, Suma roczna opadów atmosferycznych: 582,5 mm; suma opadów w okresie wegetacyjnym: 355,0 mm; średnia wieloletnia suma roczna: 790 mm; odchylenie od średniej wieloletniej: -207,5 mm; Najwyższy dobowy opad: 26,7 mm ( ); liczba dni z opadem: 176; najwyższa suma miesięczna 118,4 mm (maj); suma opadów w ciepłej części roku 312,0 mm, w chłodnej 290,0 mm; obfitość opadów 3,3; wskaźnik nierównomierności 39,2 (umiarkowana nierównomierność). Wskaźnik suchości siedliska Vogel-Danielsa 20,8 (umiarkowanie sucho, dolna granica przedziału). Średnia roczna temperatura powietrza 10,3 C; średnia wieloletnia temperatura powietrza: 8,7 C; odchylenie od średniej wieloletniej: +2,4 C. Początek 29

30 okresu wegetacyjnego: ; zakończenie okresu wegetacyjnego: ; czas trwania okresu wegetacyjnego: 249. Tabela Temperatura powietrza 2015 Średnia Średnia Średnia Odchylenie Amplituda maksymalna minimalna miesięczna od normy temperatury 1 4,2-1,2 1,8 +3,5 5,4 2 4,9-2,6 1,3 +1,3 7,5 3 10,2 0,7 5,1 +1,9 9,5 4 14,9 3,2 8,7 +0,7 11,7 5 18,4 7,8 13,2 +0,2 10,6 6 23,1 11,3 17,3 +1,6 11,8 7 27,7 14,0 20,5 +3,3 13,7 8 29,8 14,3 22,1 +4,9 15,5 9 20,1 10,3 14,9 +1,6 9, ,0 4,0 8,1-0,6 9, ,6 2,4 6,3 +2,9 11,2 12 7,8 1,4 4,6 +4,4 6,4 Tabela Dni charakterystyczne 2015 (temperatura powietrza) Absolutna Absolutna Max Max Min Min maksymalna minimalna >32 <0 <0 < , , ,2 23-7, ,1 25-3, ,2 27-2, ,7 19 1, ,6 13 6, ,4 22 6, ,4 8 9, ,6 1 2, ,4 4-0, ,5 8-3, ,7 23-9, Absolutna najniższa temperatura: -12,6 C ( ); absolutna najwyższa temperatura: +36,4 C ( ); absolutna roczna amplituda temperatury 30

31 powietrza: 49,0 C. Średnia roczna amplituda temperatury: 20,8 C. Liczba dni przymrozkowych: 24; czas trwania okresu bezprzymrozkowego 188 dni. Tabela Wiatr 2015 Średnia Maksymalna Przeważający prędkość dobowa prędkość kierunek wiatru 1 0,5 14,3 30 SW 2 0,3 10,3 21 SW 3 0,3 10,3 3 SW 4 0,4 13,0 13 SW 5 0,2 8,5 10 SW 6 0,1 6,3 5 SW 7 0,2 15,2 8 SW 8 0,2 8,5 20 E 9 0,2 8,5 18 SW 10 0,2 8,6 11 E 11 0,3 8,9 18 SW 12 0,4 10,3 1 SW Średnia roczna prędkość wiatru: 0,3 m s -1 (2 metry n.p.g.); średnia wieloletnia prędkość wiatru: 0,8 m s -1 ; najwyższa prędkość wiatru: 15,2 m s -1 (54,7 km h -1 ) Dane online: Fot Stacja w Leśnictwie Pruchna (fot. G. Durło) 31

32 5.8. Bielsko - Wielka Łąka Nazwa posterunku: Zapora Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Katowicach Nadleśnictwo Bielsko, Leśnictwo: Wielka Łąka Piętro klimatyczne: umiarkowanie ciepłe Forma terenu: dno doliny Lokalizacja: N; E; H = 440 m n.p.m. Tabela Opad atmosferyczny 2015 Suma Odchylenie od normy Maksymalny opad dobowy Dni z opadem atmosferycznym > 0,2 0,2-20 > ,9 +9,9 8, ,2 +4,6 19, ,0 +12,9 21, ,2-8,6 24, ,4-7,7 19, ,0-88,1 21, ,8-48,5 17, ,8-87,2 8, ,4-20,3 15, ,4-19,4 9, ,4 +35,9 18, ,9-16,3 8, Suma roczna opadów: 780,5 mm; suma opadów w okresie wegetacyjnym: 453 mm; średnia wieloletnia suma roczna opadów: 1010 mm; odchylenie od średniej wieloletniej: -230 mm; najwyższy dobowy opad: 24,0 mm ( ); liczba dni z opadem: 198. Najwyższa suma miesięczna 100,4 mm (maj); suma opadów w ciepłej części roku 414,0 mm, suma opadów w chłodnej części roku 367,0 mm; obfitość opadów 3,9; wskaźnik nierównomierności opadów 28,7 (umiarkowana nierównomierność). Średnia roczna: 9,5 C; średnia wieloletnia: 7,7 C; odchylenie od średniej wieloletniej: +1,8 C. Początek okresu wegetacyjnego: ; zakończenie okresu wegetacyjnego: ; czas trwania okresu wegetacyjnego: 239. Wskaźnik suchości siedliska Vogel-Danielsa 39,6 (umiarkowanie sucho). 32

33 Tabela Temperatura powietrza 2015 Średnia Średnia Średnia Odchylenie Amplituda maksymalna minimalna miesięczna od normy temperatury 1 3,5-1,3 1,3 +3,5 4,8 2 3,8-3,1 0,3 +1,2 6,9 3 8,6 0,2 4,3 +1,8 8,4 4 12,7 2,8 7,8 +0,4 9,9 5 16,7 7,3 12,1-0,3 9,4 6 21,0 11,2 16,3 +1,0 9,8 7 25,7 13,5 19,3 +2,3 12,2 8 27,5 14,7 20,7 +4,1 12,8 9 18,3 10,1 14,0 +1,0 8, ,7 4,1 7,6-1,1 7,6 11 9,8 2,4 6,1 +2,4 7,4 12 7,8 2,1 5,3 +5,0 5,7 Tabela Dni charakterystyczne 2015 (temperatura powietrza) Absolutna Absolutna Max Max Min Min maksymalna minimalna >32 <0 <0 < , , ,5 23-7, ,3 25-5, ,3 27-2, ,3 5 2, ,8 13 6, ,6 18 6, ,6 8 7, ,9 1 4, ,2 4-0, ,2 8-4, ,9 23-8, Absolutna najniższa temperatura: -12,4 C ( ); absolutna najwyższa temperatura: +33,6 C ( ); absolutna roczna amplituda temperatury powietrza: 460 C. Średnia roczna amplituda temperatury powietrza: 20,4 C. Liczba dni przymrozkowych: 21, czas trwania okresu bezprzymrozkowego: 172 dni. 33

34 Tabela Wiatr 2015 Średnia prędkość Maksymalna dobowa prędkość Przeważający kierunek wiatru 1 2,2 25,5 29 S 2 1,4 18,3 21 SSW 3 1,7 21,0 31 S 4 1,5 12,1 27 SSW 5 1,3 15,6 12 S 6 1,3 15,2 23 S 7 1,5 18,3 8 S 8 1,4 13,9 28 S 9 1,2 17,0 17 S 10 1,0 17,0 4 SSW 11 1,6 16,1 19 S 12 2,2 21,5 20 S Średnia roczna prędkość wiatru: 0,3 m s -1 (3 metry n.p.g.); średnia wieloletnia prędkość wiatru: 1,2 m s -1 ; najwyższa prędkość wiatru: 25,5 m s -1 (91,8 km h -1 ) Dane online: Fot Stacja w Leśnictwie Wielka Łąka (fot. G. Durło) 34

35 5.9. Ujsoły - Nickulina Nazwa posterunku: Nickulina Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Katowicach Nadleśnictwo Ujsoły, Leśnictwo: Nickulina Piętro klimatyczne: umiarkowanie ciepłe Forma terenu: dno doliny Lokalizacja: N; E; H = 540 m n.p.m. Tabela Opad atmosferyczny 2015 Suma Odchylenie od normy Maksymalny opad dobowy Dni z opadem atmosferycznym > 0,2 0,2-20 > ,1 +4,4 20, ,7 +2,2 17, ,2-4,8 12, ,8 +18,1 37, ,4 +3,8 19, ,4-63,9 15, ,5-28,1 32, ,2-62,4 26, ,2-16,2 13, ,2-18,9 7, ,7 +53,2 30, ,2 +25,9 16, Suma roczna suma opadów: 877,7 mm; suma opadów w okresie wegetacyjnym: 514,0 mm; średnia wieloletnia suma roczna opadów: 985 mm; odchylenie od średniej wieloletniej: -102,0 mm. Najwyższy dobowy opad: 37,8 mm ( ); liczba dni z opadem: 205. Najwyższa suma miesięczna 122,7 mm (listopad); suma opadów w ciepłej części roku 469,0 mm, w chłodnej części roku 409,5 mm; obfitość opadów 4,3; wskaźnik nierównomierności opadów 28,2 (umiarkowana nierównomierność). Wskaźnik suchości siedliska Vogel-Danielsa 40,4 (wilgotne, dolna granica przedziału). Średnia roczna: 7,5 C; średnia wieloletnia: 6,4 C; odchylenie od średniej wieloletniej: +1,1 C. Początek okresu wegetacyjnego: ; zakończenie okresu wegetacyjnego: ; czas trwania okresu wegetacyjnego:

36 Tabela Temperatura powietrza 2015 Średnia Średnia Średnia Odchylenie Amplituda maksymalna minimalna miesięczna od normy temperatury 1 2,6-3,8-0,6 +3,2 6,4 2 4,1-6,2-1,6 +1,0 10,3 3 8,4-3,0 2,3 +1,2 11,4 4 12,5-0,8 5,7-0,3 13,3 5 16,4 4,2 10,6-0,4 12,2 6 21,4 7,8 14,9 +1,1 13,6 7 25,7 9,8 17,8 +2,3 15,9 8 27,4 10,2 18,4 +3,0 17,2 9 17,8 7,2 12,3 +1,0 10, ,9 1,7 6,6-0,7 11,2 11 8,9-1,7 3,2 +1,1 10,6 12 5,7-2,5 1,5 +3,6 8,2 Tabela Dni charakterystyczne 2015 (temperatura powietrza) Absolutna Absolutna Max Max Min Min maksymalna minimalna >32 <0 <0 < , , , , ,5 25-6, ,4 27-7, ,0 19-2, ,1 13 1, ,8 22 0, ,0 9 3, ,3 1-1, ,2 4-3, ,9 3-10, , , Absolutna najniższa temperatura: -19,6 C ( ); absolutna najwyższa temperatura: +33,0 C ( ), absolutna roczna amplituda temperatury powietrza: 52,6 C. Średnia roczna amplituda temperatury powietrza: 20,0 C. Liczba dni przymrozkowych: 46, czas trwania okresu bezprzymrozkowego: 115 dni. 36

37 Tabela Wiatr 2015 Średnia prędkość Maksymalna dobowa prędkość Przeważający kierunek wiatru 1 0,9 13,4 4 ENE 2 0,7 10,7 8 ENE 3 0,9 14,3 31 ENE 4 1,0 13,4 16 ENE 5 0,9 9,8 20 ENE 6 0,9 9,4 12 ENE 7 0,9 11,6 25 ENE 8 0,7 10,3 30 ENE 9 0,7 10,7 16 ENE 10 0,5 8,9 15 ENE 11 0,5 12,5 18 ENE 12 0,5 11,6 1 ENE Średnia roczna prędkość wiatru: 0,5 m s -1 (3 metry n.p.g.); średnia wieloletnia prędkość wiatru: 1,1 m s -1 ; najwyższa prędkość wiatru: 14,3 m s -1 (51,5 km h -1 ) Dane online: Fot Stacja w Leśnictwie Nickulina (fot. G. Durło) 37

38 5.10. Węgierska Górka - Sikorczane Nazwa posterunku: Sikorczane Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Katowicach Nadleśnictwo Węgierska Górka, Leśnictwo: Sikorczane Piętro klimatyczne: umiarkowanie ciepłe Forma terenu: dno doliny Lokalizacja: N; E; H = 540 m n.p.m. Tabela Opad atmosferyczny 2015 Suma Odchylenie od normy Maksymalny opad dobowy Dni z opadem atmosferycznym > 0,2 0,2-20 > Uruchomienie stacji nastąpiło w dniach od 10 do 25 czerwca Dane z modelu ,8-88,2 23, ,8-102,2 3, ,4-12,6 15, ,6-26,4 6, ,8 +58,8 40, ,8-32,2 24, Suma roczna opadów 813 mm; suma opadów w okresie wegetacyjnym: 427,0 mm; średnia wieloletnia suma roczna opadów: 970 mm; odchylenie od średniej wieloletniej: -152,0 mm. Najwyższy dobowy opad: 40,0 mm ( ); liczba dni z opadem: 195. najwyższa suma miesięczna 135,8 mm (listopad); suma opadów w ciepłej części roku 387,0 mm, w chłodnej części roku 427,0 mm; obfitość opadów 4,17; wskaźnik nierównomierności opadów 34,5 (średnia nierównomierność). Średnia roczna: 7,9 C; średnia wieloletnia: 6,8 C; odchylenie od średniej wieloletniej: +1,1 C. Początek okresu wegetacyjnego: ; zakończenie okresu wegetacyjnego: ; czas trwania okresu wegetacyjnego: 231. Wskaźnik suchości siedliska Vogel-Danielsa 21,5 (umiarkowanie sucho). 38

39 Tabela Temperatura powietrza 2015 Średnia maksymalna Średnia minimalna Średnia miesięczna Odchylenie od normy Amplituda temperatury Uruchomienie stacji nastąpiło w dniach od 10 do 25 czerwca Dane z modelu ,9 10,9 18,3 +2,9 16,0 8 28,7 11,7 19,3 +4,1 17,0 9 18,7 7,9 12,8 +1,5 10, ,7 2,8 7,2 +0,1 10,9 11 9,7-0,2 4,4 +2,5 9,9 12 6,1-0,3 2,4 +4,8 6,4 Tabela Dni charakterystyczne 2015 (temperatura powietrza) Absolutna maksymalna Absolutna minimalna Max >32 Max <0 Min <0 Min < Uruchomienie stacji nastąpiło w dniach od 10 do 25 czerwca Dane z modelu ,9 18 3, ,7 11 4, ,9 1 2, ,1 4-0, ,6 3-7, , , Absolutna najniższa temperatura: -17,4 C ( ); absolutna najwyższa temperatura: +35,7 C ( ), absolutna roczna amplituda temperatury powietrza: 53,0 C. Średnia roczna amplituda temperatury powietrza: 20,7 C. Liczba dni przymrozkowych: 31, czas trwania okresu bezprzymrozkowego: 133 dni. 39

40 Tabela Wiatr 2015 Średnia prędkość Maksymalna dobowa prędkość Przeważający kierunek wiatru Uruchomienie stacji nastąpiło w dniach od 10 do 25 czerwca Dane z modelu 6 7 0,3 7,6 25 S 8 0,2 7,7 30 S 9 0,2 8,4 16 S 10 0,2 10,7 15 SE 11 0,3 11,9 18 SE 12 0,4 11,8 1 SE Średnia roczna prędkość wiatru: 0,4 m s -1 (3 metry n.p.g.); średnia wieloletnia prędkość wiatru: 0,6 m s -1 ; najwyższa prędkość wiatru: 12,5 m s -1 (45 km h -1 ) Dane online: Fot Stacja w Leśnictwie Sikorczane (fot. G. Durło) 40

41 6. Podsumowanie Średnia roczna temperatura powietrza w Beskidzie Śląskim wyznaczona na podstawie wskaźników z 5 stacji reprezentujących warunki w obrębie masywu Wiślańskiego wyniosła 7,7 C to jest o 1,4 C więcej od średniej wieloletniej dla tego obszaru. Średnia maksymalna (12,4 C) oraz minimalna temperatura powietrza (3,6 C) były w 2015 roku wyższe od przeciętnej. O wysokich wskaźnikach zadecydowały przede wszystkim warunki temperaturowe okresu jesiennego ze średnią na poziomie 4,8 o C (norma 1,9 o C). Dość ciepły okazał się mijający rok w strefie regla górnego, o czym świadczy średnia temperatura na Skrzycznem - wyższa od normy klimatycznej o 2,4 stopnia C (tab. 6.1.). Na uwagę zasługują także maksymalne wartości temperatury powietrza, które w dolnych częściach stoków i niektórych dolinach osiągnęły nawet 35 stopni C (tab. 6.1). Tabela 6.1. Temperatura powietrza Stacja Średnia roczna Średnia maksymalna Średnia minimalna Absolutna maksymalna Absolutna minimalna Skrzyczne 5,6 8,6 2,9 27,5-13,5 Wyrchczadeczka 8,6 12,8 5,0 32,5-13,8 Wisła Malinka 8,2 13,1 3,3 33,3-16,1 Ostre 8,6 13,4 4,1 33,4-16,1 Ustroń 9,7 14,6 5,2 35,2-12,4 Woleństwo 10,5 15,3 5,6 36,3-12,8 Wielka Łąka 9,5 13,9 5,3 33,6-12,4 Pruchna 10,3 15,6 5,4 36,4-12,6 Nickulina 7,5 13,6 1,9 33,0-19,6 Sikorczane 7,9 14,1 3,0 35,7-17,4 Soszów 6,9 13,9 4,0 31,8-14,1 Suma opadów w obrębie masywu głównego wyniosła w 2015 roku przeciętnie 740 mm, co stanowi zaledwie 65% normy wieloletniej. Na uwagę zasługuje bardzo niska suma opadów w pierwszym oraz w trzecim kwartale roku. Szacuje się, że niedobory wody opadowej w okresie letnim sięgają w ostatnim czasie nawet 50% normy. Zarówno w skali całego roku jak i okresu wegetacyjnego warunki pluwialne w Beskidzie Śląskim w 2015 roku należy uznać za bardzo niekorzystne. W sezonie wegetacyjnym zanotowano zaledwie 425 mm opa- 41

42 du, również liczba dni z opadem w tym okresie była zdecydowanie niższa od przeciętnej dla tego obszaru. W ciągu 12 miesięcy było ich zaledwie 179, z rekordowym wynikiem w sierpniu (6 dni). Suma opadów w sierpniu okazała się rekordowo niska, w rejonie Baraniej Góry i Skrzycznego osiągnęła rekordowe 18,5 mm! Pod okapem drzewostanu wynik był jeszcze gorszy, bowiem zarejestrowano tylko 103 dni z opadem! Te ostatnie wyniki przełożyły się na wskaźnik obfitości opadu, który w 2015 roku wyniósł przeciętnie 4,0. Współczynnik suchości siedliska Vogel-Danielsa dla świerka wyniósł jedynie 28,8 (umiarkowanie suche), podczas gdy wymagane minimum dla tego gatunku to 40. Mała liczba dni z opadem sprawiła, iż w 2015 roku okresy bezopadowe zdarzały się bardzo często, a najdłuższy ciąg dni bez opadu zanotowano w na przełomie maja i czerwca tj. 19 dni. Również w lipcu ciąg 14 dni oraz w październiku 14 dni bez opadu i w końcu 14 dni w grudniu, przeciętna suma ostatniego osiągnęła jedynie 40 mm (48% normy). Klimatyczny bilans wodny uwzględniający przychód wody w postaci opadu oraz straty wynikające z ewapotranspiracji wyniósł w 2015 roku w reglu dolnym Beskidu Śląskiego średnio +125 mm. ( 25 mm) w okresie wegetacyjnym bilans ten kształtował się, w zależności od lokalizacji, na poziomie od -100 mm do nawet -145 mm wody (kwiecieńpaździernik). Stosunkowo uboga w opady jesień pogłębiła ostatecznie niekorzystny bilans wodny, i jak podają prognozy, nawet obfita w opady zima może nie odbudować zasobów wilgoci niezbędnej do wegetacji w kolejnym roku. Tabela 6.2. Opady atmosferyczne Stacja Suma Liczba dni Najwyższy Obfitość Czynnik roczna z opadem opad opadu deszczowy Skrzyczne 731, ,4 4,01 129,7 Wyrchczadeczka 565, ,4 4,03 65,6 Wisła Malinka 778, ,0 3,89 94,4 Ostre 802, ,4 4,27 92,7 Ustroń 935, ,6 5,28 96,2 Woleństwo 601, ,6 3,39 65,7 Wielka Łąka 780, ,0 3,94 81,4 Pruchna 582, ,7 3,30 56,4 Nickulina 877, ,8 4,28 115,6 Sikorczane 813, ,0 4,17 101,8 Soszów 968, ,5 5,37 98,4 42