PRZYKŁADOWE METODY opowiadania zdania niedokończone burza mózgów słowa-klucze podróŝ w wyobraźni kula śniegowa artykuł prasowy wywiad

Transkrypt

1 1 PRZYKŁADOWE METODY opowiadania pisanie (rysowanie) zakończenia opowiadania; nadawanie tytułów opowiadaniu zdania niedokończone burza mózgów słowa-klucze Uczestnicy zostają podzieleni na grupy. Zadaniem kaŝdej grupy jest przeczytać skserowaną definicję jakiegoś pojęcia, następnie kolorowym pisakiem lub kredką podkreślić lub pokolorować maksymalnie 7 najwaŝniejszych według grupy słów. Poszczególne słowa trzeba zapisać na małych kartkach (kaŝde słowo na osobnej kartce). Kartki z poszczególnymi słowami naleŝy nakleić na kartkę A-4 tworząc przy tym jakąś figurę geometryczną ukazującą rzeczywistość hasła. Po zakończonej pracy grupy prezentują swoje efekty. podróŝ w wyobraźni kula śniegowa artykuł prasowy wywiad zestawienia tabelaryczne słoneczko piramida priorytetów gwiazda pytań okienko informacyjne sieć relacji, trójkąt

2 2 rybi szkielet Nauczyciel na arkuszu szarego papieru lub tablicy przygotowuje model przypominający rybi szkielet, w głowie którego wpisany jest problem, nad którym mają zastanowić się uczniowie. Uczniowie za pomocą burzy mózgów ustalają główne przyczyny konfliktów i wpisują nad tzw. ościami duŝymi. Następnie dzielimy klasę na tyle grup, ile zostało wypisanych powodów (np. 4). KaŜda grupa otrzymuje jedną ość (jedną przyczynę) i próbuje rozbić ją na mniejsze czynniki. Odpowiedzi są wpisywane przy małych ościach. Po pracy w grupach wszystko naleŝy zebrać i odpowiedzi najlepiej zapisać na tablicy. panel polega na wymianie poglądów na z góry określony problem przez celowo dobrany zespół specjalistów spoza grupy nauczanych istotny jest dobór tematu i osób prowadzących uczniowie znają wcześniej temat i formę lekcji uczniowie muszą mieć moŝliwość wypowiedzi poprzez wcześniejsze przygotowanie pytań zadaniem nauczyciela jest wprowadzenie w temat, kierowanie pytaniami, pilnowanie czasu i podsumowanie spotkania dzięki tej metodzie uczniowie poznają nowe wiadomości i utrwalają dotychczas poznane trybunał cel - osądzenie osoby, zdarzenia lub zjawiska nauczyciel wyznacza oskarŝonego, adwokata, prokuratora, sędziego, świadków, ławników i widzów sędzia kieruje rozprawą, a ławnicy decydują o losie oskarŝonego.

3 3 waŝne jest odpowiednie dobranie tematu, a takŝe osób biorących udział w procesie nauczyciel podsumowuje cały proces i prezentuje swoje zdanie na dany temat dom z cegieł Uczestnicy zostają podzieleni na grupy. KaŜda grupa otrzymuje arkusz szarego papieru, klej pisaki i kopertę z kartkami cegiełkami z wypisanymi elementami budującymi więź małŝeńską. Zadaniem uczestników w poszczególnych grupach jest zbudowanie domu wspólnoty małŝeńskiej wykorzystując cegiełki z kopert. Dom moŝe mieć fundamenty, ściany, dach, okna i inne elementy według uznania grupy. Niepotrzebne cegły moŝna odrzucić jako gruz. Na pustych cegłach moŝna dopisać dodatkowe hasła i uŝyć ich do budowy. Uczestnicy w kaŝdej grupie uzgadniają między sobą dobór cegieł i miejsce ich połoŝenia oraz naklejają wszystko na arkuszu szarego papieru. Po zakończonej pracy poszczególne grupy prezentują swoje wyniki i uzasadniają rozmieszczenie cegieł. Całość krótko podsumowują prowadzący wykorzystując refleksje wypowiedziane przez przedstawicieli poszczególnych grup. metaplan Uczestnicy pracują w grupach. KaŜda grupa otrzymuje arkusz papieru, małe karteczki w dwóch kolorach po 5 kartek z kaŝdego koloru oraz pisaki. Zadaniem uczestników jest zastanowić się z róŝnych stron nad problemem czystości przedmałŝeńskiej i zapisać swoje przemyślenia na arkuszu papieru według schematu zamieszczonego na tablicy: na 5 kartkach Ŝółtego koloru zapisują, jaka jest obecnie sytuacja, jeśli chodzi o zachowanie czystości przedmałŝeńskiej, na 5 kartkach niebieskiego koloru umieszczają refleksje na temat tego, jak być powinno, jeśli chodzi o zachowanie czystości przedmałŝeńskiej (kartki niebieskie naleŝy umieścić obok kartek Ŝółtych), pod spodem natomiast naleŝy zapisać wnioski oraz

4 4 odpowiedź na pytanie: Dlaczego nie jest tak, jak być powinno? Po zakończonej pracy, trwającej około 20 minut, przedstawiciele poszczególnych grup prezentują efekty swojej pracy. Podsumowanie: - istotą tej metody jest wymiana poglądów na temat konkretnej sytuacji lub postawionego problemu; - metaplan jest specyficzną metodą dyskusyjną; pozwala na wyraŝenie swoich poglądów dotyczących konkretnego problemu, na szukaniu idealnych rozwiązań oraz wyciągnięciu wniosków końcowych, które stają się wstępem do dalszej pracy nad rozwiązaniem trudnej sytuacji poker kryterialny Uczestnicy zostają podzieleni na grupy. KaŜda grupa otrzymuje arkusz szarego papieru, na którym ma narysować schemat taki, jak na tablicy; klej oraz 20 kart z wypisanymi elementami budującymi rodzinę. Zadaniem osób w grupie jest potasować otrzymane karty oraz podzielić je między siebie. KaŜda osoba po kolei kładzie po jednej karcie na odpowiednie pola w samym środku jest 5 pól, na których powinny się znaleźć karty z najwaŝniejszymi elementami budującymi rodzinę, w kolejnej części od środka jest 7 pól, na których powinny się znaleźć drugorzędne elementy budujące rodzinę, a w ostatniej części jest 8 pól dla trzeciorzędnych elementów. JeŜeli w jakiejś części wszystkie pola są zajęte, a ktoś z uczestników grupy uwaŝa, Ŝe jego karta powinna się tam znaleźć, moŝe postawić wniosek o zmianę karty, uzasadniając go. Grupa moŝe wniosek przyjąć lub odrzucić. Gra się kończy wtedy, gdy wszyscy włoŝą swoje karty na odpowiednich polach i zgodzą się na powstały układ. Po ułoŝeniu kart uczestnicy przyklejają je do arkusza papieru. Omówienie polega na przedstawieniu układu kart zaproponowanego przez kaŝdą grupę. NajwaŜniejszych 5 cech kaŝda grupa wypisuje na tablicy w ten sposób powstanie zapis 5 elementów będących najwaŝniejszymi dla wszystkich uczestników.

5 5 Podsumowanie: - metoda ucząca wyraŝania swojego zdania, negocjacji oraz kompromisu; puzzle plakatowe Uczestnicy zostają podzieleni na grupy. KaŜda grupa otrzymuje część arkusza szarego papieru, na którego drugiej stronie jest napisane słowo lub wyraŝenie (ewentualnie uczestnicy otrzymują kartkę z zapisanym słowem). Zadaniem grupy jest przedstawić to zapisane słowo za pomocą rysunku. Po zakończonej pracy wszystkie części naleŝy złoŝyć ze sobą w jedną całość tak, by powstał jeden arkusz szarego papieru. Prezentacja polega na tym, Ŝe grupa, która wykonywała daną część milczy, natomiast pozostałe grupy wyraŝają swoje skojarzenia. Ostatni głos naleŝy do autorów hasła. kolaŝ Nauczyciel dzieli uczniów na grupy. KaŜda grupa na arkuszu szarego papieru za pomocą wycinania lub wydzierania zdjęć i tytułów z gazet wykonuje plakat na temat np. koleŝeństwa, przyjaźni; ochrony przyrody. Uczniowie mogą dorysowywać symbole, linie, itp., ale nie mogą dopisywać słów. Po zakończonej pracy plakaty powinny zostać wywieszone w widocznym miejscu i omówione. MoŜna zaproponować, aby grupa, która wykonywała dany plakat, na początku milczała, a pozostali najpierw dzielą się refleksją na jego temat. Na końcu grupa przedstawia swoją myśl zilustrowaną na plakacie. praca z obrazem 5 z 25 KaŜdy z uczestników otrzymuje kartkę, na której jest wypisanych 20 cech - wartości oraz 5 miejsc pustych na ewentualne dopisanie własnych elementów. Zadanie polega na zakreśleniu tylko 5 wybranych elementów spośród wszystkich znajdujących się na kartce (takŝe tych ewentualnie dopisanych). Następnie osoby

6 6 łączą się w pary i spośród zakreślonych elementów jednej i drugiej osoby wybierają znów tylko 5 elementów. Ostatni etap polega na połączeniu się par w czwórki i wybraniu spośród zakreślonych elementów poszczególnych par znów tylko 5 elementów. Ostateczny wynik zapisują na kartce A-4. Zakończeniem pracy jest prezentacja jej wyników na forum. Przy większej grupie uczestników moŝna czwórki połączyć w ósemki. Elementy budujące jedność w małŝeństwie: - miłość - zrozumienie - szczerość - współczucie - słuchanie - pomaganie - pocałunek - wspólna modlitwa - troska o dom - uczciwość małŝeńska - pieszczoty - pamięć o drugim - przytulanie - zaufanie - bezinteresowność - wierność - wyrozumiałość - odpowiedzialność - rozmowy - serdeczność - współŝycie - przystępowanie do małŝeńskie Sakramentów Św. - wychowanie - wyznawanie takich dzieci samych wartości - wspólnie -... spędzany czas puste krzesło Istotnym elementem tej metody jest dyskusja przedstawicieli grup reprezentujących róŝne rozwiązania postawionego problemu. Dzięki pustemu krzesłu, istnieje

7 7 moŝliwość włączenia się do tej rozmowy takŝe innych osób. Metoda wymaga takich tematów, w których istnieje duŝe prawdopodobieństwo zróŝnicowania poglądów wśród członków grupy. Przebieg metody jest następujący: Po postawieniu problemu (pytanie moŝna napisać na kartce i wyłoŝyć na środku sali), prowadzący proponuje minimum trzy róŝne odpowiedzi. Są one napisane na kartkach A-4. Najpierw je czyta, a potem rozkłada w róŝnych miejscach sali. Do tego dodaje pustą kartkę dla osób, które mają inne propozycje. Zaprasza uczestników do spaceru i wyboru kartki z wypowiedzią, która jest w największym stopniu zgodna z osobistym poglądem danej osoby. Uczestnicy siadają wokół wybranych kartek i w ten sposób powstaje kilka mniejszych grup. Jeśli grupy są zbyt duŝe (powyŝej 10 osób), naleŝy je podzielić na jeszcze mniejsze, tak, aby kaŝdy mógł zabrać głos w ciągu 10 minut. Osoby, które wybrały pustą kartkę, muszą sprecyzować swój pogląd. W utworzonych grupach uczestnicy zbierają argumenty. Po ok. 10 minutach prowadzący informuje o konieczności wyboru przez grupy swoich przedstawicieli. Przedstawiciele wychodzą z krzesłami na środek, siadają w kręgu, a grupy za nimi. Prowadzący dostawia do kręgu jeszcze jedno puste krzesło i informuje, Ŝe teraz głos mają tylko osoby w kręgu - przedstawiciele grup oraz osoby, które usiądą na pustym krześle. Siedząc na tym krześle (max. 2 minuty), moŝna wesprzeć swojego przedstawiciela w dyskusji. Praca na forum ogólnym. Na początek przedstawiciele grup krótko (2 min.) prezentują istotę swojego poglądu oraz główne argumenty. Następnie rozpoczyna się dyskusja w kręgu. Z grup siedzących z tyłu za swoim przedstawicielem i obserwujących uwaŝnie dyskusję, moŝe jednak w kaŝdej chwili wyjść jedna osoba, usiąść na pustym krześle i przedstawić własny pogląd. Po zabraniu głosu wraca do grupy nie wolno jej brać udziału w dyskusji. MoŜe tylko obserwować, jak pod wpływem jej argumentów dyskusja dalej się rozwija. Na pustym krześle mogą pojawiać się kolejne osoby, a rolą prowadzącego jest pilnowanie, by mogły one

8 8 zabrać głos, oraz by poszczególni dyskutanci mieli moŝliwość przedstawiania kolejnych argumentów. Dyskusja kończy się w określonym czasie, chociaŝ temat nie będzie wyczerpany. Gdy poglądy grup są juŝ jasno zarysowane i przedstawione zostały wszystkie argumenty grup, prowadzący przerywa dyskusję. Daje przedstawicielom moŝliwość ostatniego słowa. Następnie pyta, czy osoby siedzące wokół zmieniły zdanie jeśli tak, mogą się wraz z krzesłem przesiąść do innej grupy. Na koniec prowadzący podsumowuje przebieg dyskusji i wyraŝa swój pogląd. Np. puste krzesło: poszukiwanie sensu Ŝycia oraz odkrywanie właściwej hierarchii wartości. Ŝyję, by korzystać z Ŝycia, Ŝyję, by rozwijać swój intelekt, Ŝyję, by kochać i dawać siebie. ankieta Uczestnicy otrzymują kartkę z ankietą. Zadaniem kaŝdego uczestnika jest wybrać spośród wymienionych elementów 7, które chcieliby mieć bądź otrzymać lub uwaŝają je za najwaŝniejsze (naleŝy zaznaczyć, Ŝe mogą je otrzymać za darmo). Następnie kaŝdy podchodzi do tablicy, gdzie jest narysowana taka sama tabela i kropkami w pierwszej kolumnie zaznacza swoje odpowiedzi. W drugiej kolumnie uczestnicy zaznaczają znów 7 elementów, które wybraliby, gdyby pozostały im 3 dni Ŝycia. Podchodzą do tablicy i podobnie jak za pierwszym razem, zaznaczają swoje odpowiedzi. W trzeciej kolumnie uczestnicy zaznaczają tylko te z kolumny drugiej, które są niematerialne. Zapis na tablicy podobny jak poprzednio. Krótka refleksja: Dlaczego zmieniło się moje zapotrzebowanie, gdy dowiedziałem się o śmierci?

9 9 Co dla mnie jest prawdziwą wartością? Jigsaw Uczestnicy zostają podzieleni na grupy. KaŜda grupa otrzymuje zestaw materiałów z róŝnych czasopism i ksiąŝek mówiących o jednym ze współczesnych zagroŝeń. Zadaniem grupy jest podzielić między siebie otrzymane materiały tak, aby kaŝda osoba miała inną ich część; przeczytać je oraz podzielić się zaczerpniętymi wiadomościami z pozostałymi członkami grupy. Następnie we wszystkich grupach poszczególne osoby odliczają po kolei do czterech (jeŝeli grupy są 4-osobowe) i następuje zmiana grup jedynki łączą się z jedynkami, dwójki z dwójkami, itd. W ten sposób w kaŝdej grupie powinny być osoby, które wcześniej zdobywały informacje na temat alkoholizmu, nikotynizmu, narkomanii oraz AIDS. W nowej grupie dzielą się teraz swoimi wiadomościami na temat zagroŝenia, o którym dowiadywali się w macierzystej grupie. Po kilkunastu minutach uczestnicy wracają do swoich pierwotnych grup. Podsumowanie polega na tym, Ŝe wszyscy uczestnicy poza grupą ekspertów mówią, czego dowiedzieli się na temat danego zagroŝenia, a na końcu dopełniają wiadomości eksperci. Podsumowanie: - metoda ta pozwala w krótkim czasie, w ciągu jednej lekcji, zdobyć duŝo róŝnych wiadomości; - zmiana grup w trakcie metody jest pewnym urozmaiceniem i powoduje, Ŝe czytanie wiadomości i dzielenie się nimi nie jest tak nuŝące synektyka Chodzi o wykorzystanie myślenia przez analogię, myślenia w bok. W trakcie rozwiązywania danego problemu trzeba dokonać wycieczki intelektualnej w zupełnie inną dziedzinę rzeczywistości, gdzie moŝna znaleźć problem analogiczny do wyjściowego. Po okresie tego myślenia w bok następuje powrót

10 10 do problemu wyjściowego i dostosowywanie na siłę rozwiązań znalezionych podczas wycieczki intelektualnej. W jaki sposób osiągnąć szczęście? Prowadzący dzieli wszystkich uczestników na kilka małych grup. Stawia przed grupami pierwsze zadanie, które polega na wstępnym przedyskutowaniu pytania: w jaki sposób osiągnąć szczęście? Określa orientacyjny czas pracy na 5 minut. Uczestnicy rozmawiają na temat szczęścia. Na razie nie zapisują swych wniosków. Prowadzący przerywa dyskusję i proponuje wycieczkę intelektualną, odejście w bok. Stawia przed uczestnikami zadanie drugie, które polega na dokończeniu zdania... Osiągnięcie szczęścia moŝna porównać do.... Grupy mają znaleźć jak największą ilość analogicznych problemów z róŝnych dziedzin Ŝycia i zapisać je w pierwszej kolumnie arkusza szarego papieru. Orientacyjny czas na to zadanie wynosi 8 minut. Uczestnicy na zasadzie burzy mózgów wypisują analogiczne problemy. Po upływie wyznaczonego czasu prowadzący prosi o wybranie jednego porównania - problemu analogicznego, który jest dla grupy intuicyjnie adekwatny wobec problemu osiągnięcia, a jednocześnie intrygujący. Wybrane porównanie trzeba zapisać w drugiej kolumnie na górze. Przykładowo wybraną analogią osiągnięcia szczęścia moŝe być wejście na szczyt góry. Kolejnym zadaniem jest poszukiwanie wszystkiego, co pomaga rozwiązać ten analogiczny problem. Uczestnicy mają na razie zapomnieć o problemie szczęścia i skoncentrować się na czynnościach, przedmiotach i warunkach koniecznych do rozwiązania nowego problemu. Uczestnicy zapisują w drugiej kolumnie w słupku wszystko co jest potrzebne np. do tego, aby wejść na szczyt góry. Mogą się pojawić takie odpowiedzi jak: dobre buty, mapa, kompas, dobra pogoda, duŝo czasu, prowiant. Kolejnym zadaniem jest powrót do wyjściowego problemu i dostosowanie na siłę rozwiązań z dziedziny wspinaczki górskiej do dziedziny osiągania szczęścia.

11 11 Dla kaŝdego elementu odpowiedzi na problem wspinaczki, trzeba znaleźć element odpowiedzi na pytanie o szczęście. Przykładowo: jaki moŝna znaleźć odpowiednik w dziedzinie osiągania szczęścia dla czynności lub przedmiotu potrzebnych do wejścia na górę? Przedstawiciele grup prezentują pary znalezionych analogii.