ANALIZA WIELOKRYTERIALNA WYBORU KORYTARZA TRASY ROWEROWEJ W WOJEWÓDZTWIE

Transkrypt

1 ANALIZA WIELOKRYTERIALNA WYBORU KORYTARZA TRASY ROWEROWEJ W WOJEWÓDZTWIE WARMIŃSKO - MAZURSKIM Trasy rowerowe w Polsce Wschodniej Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej na lata Działanie V.2 Trasy Rowerowe lipiec /160

2 SPIS TREŚCI 1. WSTĘP 4 Profil użytkownika Trasy rowerowej 5 Kryteria wykonania analizy wielokryterialnej STAN ISTNIEJĄCY TRAS ROWEROWYCH W WOJEWÓDZTWIE I PLAN ICH ROZWOJU NA TLE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO I ROZWOJU EKONOMICZNO - SPOŁECZNEGO OPIS BADANYCH WARIANTÓW I UWARUNKOWANIA ICH POWSTANIA METODA WYBORU I ZATWIERDZENIA KORYTARZA GŁÓWNEGO WYNIKI BADAŃ ANKIETOWYCH I INWENTARYZACJI ŚCIEŻEK ROWEROWYCH NA ETAPIE WYBORU KORYTARZA KRYTERIUM WYBORU KORYTARZA NA PODSTAWIE ANALIZY PORÓWNAWCZEJ Z ANALOGICZNYMI PROJEKTAMI ZREALIZOWANYMI W EUROPIE OPIS KRYTERIÓW I MECHANIZM WYBORU KORYTARZA ANALIZA WIELOKRYTERIALNA 28 A. KRYTERIA WPŁYWU NA ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ 28 A1. Wpływ usytuowania korytarza na wzrost liczby turystów 28 A2. Wpływ usytuowania korytarza na wzrost liczby rowerzystów lokalnych 31 A3. Ocena możliwości zapewnienia powstania największej liczby tras rowerowych dochodzących ("ości kręgosłupa ryby") 35 A4. Wpływ na rozwój infrastruktury turystycznej 38 Podsumowanie Kryteriów A 41 B. KRYTERIA ATRAKCYJNOŚCI TURYSTYCZNEJ 43 B1. Produkty wizerunkowe (markowe) wg PORPW Działanie V.1 43 B2. Atrakcje kulturowe i zasoby zabytkowe wg PORPW Działanie V.1 44 B3. Atrakcyjność krajobrazowa 55 Podsumowanie Kryteriów B 61 C. KRYTERIA FUNKCJONALNE 63 C1. Wpływ kolizyjnych skrzyżowań z drogami o znacznym natężeniu ruchu 63 C2. Liczba kolizyjnych skrzyżowań z koleją w korytarzu po śladzie Trasy 69 C3. Liczba węzłów komunikacji kolejowej 72 C4. Liczba węzłów komunikacji zbiorowego transportu samochodowego 75 C5. Inne połączenia komunikacyjne (promy, lotniska) 78 C6. Dostępność sieci dróg powiatowych i gminnych w korytarzu 80 C7. Dostępność sieci dróg wojewódzkich i krajowych w korytarzu 83 Podsumowanie Kryteriów C 86 D. KRYTERIA TRANSPORTOWE 88 2/160

3 D1. Współczynnik wydłużenia po śladzie Trasy 88 D2. Możliwość zapewnienia niwelety o małym pochyleniu 91 D3. Spójność połączenia korytarza z sąsiednimi województwami 95 D4. Wynikowa długość po śladzie Trasy 97 D5. Obszary zurbanizowane, jako obszary utrudnień dla ruchu rowerowego 98 Podsumowanie Kryteriów D 101 E. KRYTERIA EKONOMICZNO SPOŁECZNE 103 E1. Wpływ wyboru korytarza na koszty budowy 103 E2. Koszty wykupu gruntów / wywłaszczeń 105 E3. Efekty ekonomiczne 113 E4. Efekty społeczne 124 Podsumowanie Kryteriów E 127 F. KRYTERIA PRZYRODNICZE 135 F1. Parki narodowe w korytarz 135 F2. Parki krajobrazowe w korytarzu 135 F3. Obszary Natura 2000 w korytarzu 140 F4. Obszary leśne w korytarzu 144 Podsumowanie Kryteriów F WYNIK ANALIZY 148 Wykaz potencjalnych partnerów w korytarzu"1": SPIS ELEMENTÓW GRAFICZNYCH 155 Spis map 155 Spis rysunków 155 Spis tabel 157 Spis załączników 160 3/160

4 1. WSTĘP Analiza wielokryterialna wyboru korytarza Trasy rowerowej w województwie warmińsko - mazurskim jest jednym z elementów Studium Wykonalności projektu Trasy rowerowej w Polsce Wschodniej obejmującego następujące województwa: warmińsko-mazurskie, podlaskie, lubelskie, podkarpackie oraz świętokrzyskie. Celem przeprowadzenia analizy wielokryterialnej jest wybór rozwiązania optymalnego z pośród wariantów (Korytarz 0 Marszałkowski, Korytarz 1, Korytarz 2 Społeczny) szlaku rowerowego 1 Niniejsza analiza wielokryterialna ma charakter pionierski. W literaturze problematyki przedmiotu opracowania Wykonawca nie znalazł przykładów zbliżonej analizy w odniesieniu do korytarzy turystycznych tras rowerowych. Wynika to m.in. z faktu, że w warunkach europejskich nie podejmowano działań w tak rozległej skali przestrzennej, w jakiej opracowywany jest niniejszy projekt. Wykonawca podkreśla ponadto, że realizowana Trasa rowerowa w Polsce Wschodniej, podzielona jest na pięć regionalnych odcinków, z których każdy ma długość nie mniejszą niż 150 km i charakteryzuje się różnorodnymi uwarunkowaniami wpływających na atrakcyjność turystyki rowerowej. W takim przypadku trudno jest szczegółowo zdefiniować użytkowników i wielkość ruchu turystycznego. Dlatego też analiza wielokryterialna obejmuje szereg kryteriów w różnym stopniu powiązanych z ruchem rowerowym. Wykonawca na postawie przeprowadzonych analiz i dokumentów: Analizy porównawczej z analogicznymi projektami zrealizowanymi w Europie, Ruch rowerowy w Generalnym Pomiarze Ruchu , badań ankietowych przeprowadzonych w terenie i na portalach internetowych - badania trwały 10 dni i zakończyły się w dniu 18 maja 2010 r., pozyskano 224 wypełnione ankiety (Raport z przeprowadzonych badań ankietowych i inwentaryzacji w Województwie Warmińsko - Mazurskim na etapie wyboru wariantu korytarza Trasy głównej - Załącznik nr 1). określił profil użytkownika Trasy rowerowej w Polsce Wschodniej. 1 Szlak rowerowy jest to oznakowana turystyczna Trasa dla rowerów, która może prowadzić zarówno po drogach rowerowych w mieście, po wydzielonych, osobnych drogach dla rowerów poza miastami, jak i zwykłymi drogami publicznymi lub niepublicznymi (np. leśnymi) [źródło: określenie autorów]. 2 Ruch rowerowy w Generalnym Pomiarze Ruchu 2005, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, Warszawa-Kraków, maj 2010r. 4/160

5 Profil użytkownika Trasy rowerowej Uznano, że ilość pozyskanych materiałów pozwala na przeprowadzenie wiarygodnej analizy, należy jednak uwzględnić fakt, że ankietowani to w większości zagorzali turyści rowerowi. Dlatego też, obraz potencjalnego przyszłego turysty może różnić się od niżej opisanego profilu użytkownika. Wnioski przestawione poniżej zostały opracowane na podstawie odpowiedzi dotyczących częstotliwości jazdy na rowerze (Rysunek 1). Rysunek 1. Częstotliwość jazdy rowerem. Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych w miejscach atrakcyjnych turystycznie. Turyści lokalni, korzystający z roweru codziennie stanowią 43% wszystkich potencjalnych użytkowników. Rowerzyści turystyczni i rekreacyjni stanowią 57 %, z czego 35% to turyści korzystający z rowerów co weekend. Wnioski z badań zostały opracowane na podstawie uzyskanych odpowiedzi w kwestii: a) wyrażenia chęci na odbycie kilkudniowej wycieczki rowerowej po Trasie rowerowej, b) płci ankietowanego/ej, c) przedziału wiekowego, d) częstotliwości jazdy rowerem w ciągu roku, e) długości wycieczek rowerowych oraz wybierany/preferowany rodzaj atrakcji, f) rodzaju i standardu noclegu, g) oczekiwania turysty. 5/160

6 Rysunek 2.Wyrażenie chęci na odbycie kilkudniowej wycieczki rowerowej po Trasie rowerowej. Opracowanie własne na podstawie internetowych badań ankietowych. Rysunek 3.Częstotliwość jazdy rowerem w ciągu roku. Opracowanie własne na podstawie internetowych badań ankietowych. Przeprowadzone badanie ankietowe pokazało, że turyści są zainteresowani korzystaniem z Trasy rowerowej w Polsce Wschodniej. 97% ankietowanych wyraziło chęć skorzystania z niej, celem odbycia kilkudniowej wycieczki rowerowej. Największą liczbę stanowią turyści, którzy stwierdzili, że uczęszczają na wycieczki rowerowe więcej niż 10 razy w ciągu roku (63% ankietowanych). Jest to wyraźnym potwierdzeniem istniejącego zapotrzebowania na budowę Trasy rowerowej. 6/160

7 Rysunek 4.Płeć ankietowanych. Opracowanie własne na podstawie internetowych badań ankietowych. Rysunek 5. Przedział wiekowy respondentów. Opracowanie własne na podstawie internetowych badań ankietowych. Większość potencjalnych turystów rowerowych stanowią mężczyźni. W przeprowadzonym badaniu wzięło udział 200 mężczyzn (89%) oraz 24 kobiety (11%); w wieku do 35 roku życia (78% ankietowanych). Największy udział procentowy (32%) stanowią rowerzyści jeżdżący na dystansie od 50 do 75 km, prawie 50% 7/160

8 potencjalnych turystów pokonuje podczas wyprawy rowerowej do 75 km. Turyści preferujący wycieczki długodystansowe od 121 km i ponad 200km stanowią jedynie 15% wszystkich potencjalnych użytkowników. Pokazuje to, że z Trasy rowerowej będą przeważnie korzystali ludzie młodzi, preferujący wycieczki krótkodystansowe, jedno lub kilkudniowe. Istotne jest więc zapewnienie możliwie gęstych połączeń komunikacyjnych. Nie jest to jednak najistotniejsze kryterium wyboru Trasy, jako że połączenia komunikacyjne zostały ustawione przez turystów w ostatniej kolejności w hierarchii ważności elementów Trasy. Rysunek 6. Długość wycieczek rowerowych. Opracowanie własne na podstawie internetowych badań ankietowych. *(zadane pytanie umożliwiało wybranie więcej niż jednej odpowiedzi) Rysunek 7. Preferowany rodzaj atrakcji. Opracowanie własne na podstawie internetowych badań ankietowych. 8/160

9 Najistotniejszymi elementami dla wyboru Trasy wg turystów rowerowych ze względu na preferowany rodzaj, jest atrakcyjność krajobrazowa (aż 95% ankietowanych) oraz ilość zabytków kulturowych (57% ankietowanych). Obszary zurbanizowane i bezdroża o zróżnicowanej niwelecie, zostały zaznaczone, jako istotne elementy jedynie przez nielicznych ankietowanych. Wynika z tego, że Trasa powinna zbliżać się do miast jako miejsc połączeń komunikacyjnych, natomiast nie musi przechodzić przez większość obszarów zurbanizowanych. Ankietowani rowerzyści zwrócili uwagę, na zachowanie możliwie małych spadków Trasy, przy uwzględnieniu możliwie największej atrakcyjności krajobrazowej a także znacznej ilości obiektów zabytkowych i atrakcji turystycznych. Rysunek 8. Rodzaj i standard noclegu. Opracowanie własne na podstawie internetowych badań ankietowych. Potencjalni Turyści rowerowi preferują stosunkowo tanie noclegi, nie wymagając wysokiego standardu. W prawie równym stopniu ankietowani wskazali na miejsce noclegu kwaterę prywatną i agroturystykę (25%), pole namiotowe/kemping (24%) oraz schronisko (21%).Oznacza to, że w początkowym etapie nie jest wymagana duża baza hotelowa. Największym popytem będą się cieszyły tanie noclegi, które mogą powstać stosunkowo szybko zapewniając nowe miejsca pracy. 9/160

10 Rysunek 9. Oczekiwania turystów. Opracowanie własne na podstawie internetowych badań ankietowych. W hierarchii ważności standardów Trasy, ankietowani najwyżej ocenili oznakowanie (51%), jako istotny element uznano również równą i twardą nawierzchnię (35%) a także występowanie atrakcji turystycznych (35 %). Należy więc pamiętać, że istotnym aspektem dla potencjalnego Turysty rowerowego jest zachowanie wysokich standardów technicznych Trasy. Przedstawiony profil użytkownika dotyczy wszystkich potencjalnych obecnych użytkowników Trasy, przy uwzględnieniu powyżej opisanego podziału procentowego grup turystów rowerowych. Profil użytkownika na dzisiaj można scharakteryzować następująco: mężczyzna (89%), wiek od 25 do 35 lat (42%), podróżujący po trasie więcej niż 10 razy w roku (63%), dominują podróże o średniej długości zawartej w przedziale km (32%), nocujący w kwaterze prywatnej i agroturystycznej lub na polu namiotowym (25% i 24%), oczekujący przede wszystkim miejsc atrakcyjnych krajobrazowo (95%), najistotniejszym elementem Trasy jest jej oznakowanie (51%), najmniej istotnymi elementami są: dostępność bazy noclegowej (25%), bazy gastronomicznej (23%) oraz węzłów komunikacyjnych (20%). Ww. profilu użytkownika wszystkie aspekty są zgodne ze sobą, przy czym większość z nich, z wyjątkiem średniej długości podróży, są zdecydowanie odmienne od profilu użytkowników turystycznych Tras rowerowych zagranicą. Z wykonanego badania ankietowego wynika, że Trasy rowerowe w woj. warmińsko-mazurskim użytkowane są przede wszystkim przez ludzi młodych, którzy odbywają rowerowe podróże turystyczne dość często, bo więcej niż 10 razy w roku. W tym wypadku, dla turystów rowerowych najistotniejsza jest dostępność bazy noclegowej oraz bazy gastronomicznej. Mniejsze znaczenie przywiązują do klasy obiektów noclegowych. Biorąc pod uwagę 10/160

11 wykorzystanie rowerów do celów turystycznych w innych krajach w profilu użytkownika docelowego nie należy bazować na użytkowniku dzisiejszym. Można założyć, że: wiek użytkownika będzie się zwiększał, przy jednoczesnym zachowaniu dominującej grupy użytkowników ludzi młodych do 25 lat, ze względu na większy udział turystów w wieku lat, wzrastać będzie, zgodnie z tendencjami europejskimi, zapotrzebowanie na bazę noclegową o wyższym standardzie niż schroniska i kwatery prywatne i agroturystyczne, prognozuje się, że udział pensjonatów i hoteli wzrośnie do co najmniej %. Zniknie zjawisko nocowania na dziko, które wynika być może ze słabo rozwiniętej bazy noclegowej. Podobnie sytuacja wygląda z bazą gastronomiczną. Niski odsetek potrzeb w tym względzie wynika ze stosunkowo słabego jej rozwoju. Bardzo niepokojącym zjawiskiem jest nie docenianie przez respondentów dostępności do węzłów komunikacyjnych. Wynika to z faktu, że wraz ze zmniejszającą się ilością połączeń kolejowych, turyści rowerowi organizują podróże rowerowe z miejsca zamieszkania do celu podróży i z powrotem bez wykorzystania transportu zbiorowego. W warunkach europejskich skomunikowanie Trasy rowerowej jest jednym z podstawowych czynników warunkujących jej dobre wykorzystanie. Z powyższego badania nie wynika skąd i czym dojeżdżają turyści rowerowi na Trasę. Komunikacja zbiorowa ma dla Trasy fundamentalne znaczenie. Jeśli ten warunek nie będzie spełniony, to planowana Trasa rowerowa pozostanie praktycznie dostępna tylko dla: turystów zmotoryzowanych, turystów jedno- lub dwudniowych, pasjonatów, którzy nie bacząc na trudności w dostępie do węzłów komunikacyjnych, będą starali się przeżyć przygodę z turystyką rowerową. Reasumując powyższe rozważania na temat profilu użytkownika Trasy Rowerowej Polski Wschodniej w województwie warmińsko-mazurskim przyjęto: dominująca grupa wiekowa od 26 do 35 lat, przy czym średni wiek użytkownika będzie się zwiększał na korzyść osób w najstarszej grupie wiekowej, podróże jednodniowe będą miały średnią długość podróży l śr =62,5 km, noclegi będą się odbywać w bazie noclegowej o stosunkowo niskim standardzie, tj. w schronisku lub w kwaterze prywatnej lub agroturystycznej, przy czym 14 % turystów wybierze zakwaterowanie w motelu lub hotelu i ta tendencja będzie zwiększała się wraz ze wzrostem średniego wieku turystów, nie zmienią się w stosunku do stanu obecnego oczekiwania odnośnie przebiegu Trasy prowadzonej wzdłuż miejsc atrakcyjnych krajobrazowo, nie zmienią się w stosunku do stanu obecnego oczekiwania odnośnie oznakowania Trasy, znacząco zwiększą się oczekiwania co do dostępności bazy noclegowej i gastronomicznej oraz gęstości i dostępności węzłów komunikacyjnych, podróże dwudniowe i wielodniowe będą charakteryzowały się pokonaniem dystansu powyżej 200km, a turyści rowerowi będą wybierali obiekty noclegowe o wyższym standardzie (hotele). Powyżej opracowany profil użytkownika jest odzwierciedleniem stanu dzisiejszego. Należy jednak pamiętać, że część elementów uznanych za najistotniejsze wg polskiego rowerzysty może ulec zmianie wraz ze starzeniem się społeczeństwa i polepszeniem statusu materialnego. Tendencje tych zmian widoczne są w krajach Europy 11/160

12 Zachodniej, gdzie turyści rowerowi wyraźnie preferują noclegi w obiektach o podwyższonym standardzie. Dlatego warto wziąć pod uwagę zagraniczne doświadczenia, które wskazują na dodatkowe istotne kwestie. Przewiduje się wzrost ilości turystów rowerowych w przedziale wiekowym: lat, ze szczególnym uwzględnieniem rodzinnych podróży rowerowych. Ponadto należy podkreślić, że w krajach o dobrze rozwiniętej infrastrukturze rowerowej (Wielka Brytania, Holandia, Francja itp.) najbardziej popularne są wyprawy rowerowe organizowane indywidualnie, gdzie głównym źródłem wiedzy o Trasach rowerowych są portale internetowe. Wycieczki organizowane przez operatorów turystycznych stanowią jedynie niewielką część podróży rowerowych. Tendencje tych zmian zostały zauważone w krajach Europy Zachodniej, gdzie turyści rowerowi wyraźnie preferują noclegi w obiektach o podwyższonym standardzie. Wykonawca podkreśla, że po wybudowaniu Trasy rowerowej w Polsce Wschodniej należy spodziewać się rozwoju bazy noclegowej. Przewiduje się wzrost ilości turystów rowerowych w przedziale wiekowym: lat, ze szczególnym uwzględnieniem rodzinnych podróży rowerowych. 12/160

13 Kryteria wykonania analizy wielokryterialnej Dzięki przeprowadzonym badaniom, inwentaryzacji oraz analizie porównawczej z podobnymi projektami realizowanymi w Europie Wykonawca był w stanie dobrać odpowiednie kryteria tematyczne i przypisać im odpowiednie wagi. Wiedza i doświadczenie Wykonawcy w zakresie metodyki i wykonywania analiz wielokryterialnych Tras drogowych oraz planowania i projektowania Tras rowerowych, pozwoliła na opracowanie na potrzeby niniejszego Projektu następujących kryteriów (zaakceptowanych przez Zamawiającego w Metodologii wykonania analizy wielokryterialnej wyboru Trasy w województwie ): wpływu na zrównoważony rozwój, atrakcyjności turystycznej, funkcjonalnych, transportowych, ekonomiczno społecznych, przyrodniczych. W danym kryterium poszczególne warianty zostały porównane ze sobą poprzez określenie miar i spełnienie stopnia realizacji danego kryterium w grupie rozpatrywanych wariantów. Poszczególnym grupom kryteriów przypisano wagi wyrażające proporcję uwzględnienia danego kryterium w stosunku do innych w ocenie łącznej. Dane kryterium może mieć różne aspekty wpływające na analizowane rozwiązanie. Podobną procedurę można zastosować dla kryteriów cząstkowych, przez określenie wartości względnych dla poszczególnych wariantów. Przypisano również wagi wewnętrzne wyrażające proporcję między kryteriami cząstkowymi. W niniejszej analizie wielokryterialnej wariantów korytarzy Tras rowerowych w Polsce Wschodniej uwzględnione grupy kryteriów z przypisanymi im wagami zestawiono w Tabeli 1. Grupy kryteriów i ich wagi: Nazwa grupy kryteriów Waga grupy kryterium [%] A Wpływu na zrównoważony rozwój 20 B Atrakcyjność turystyczna korytarza Trasy rowerowej 20 C Funkcjonalne 15 D Transportowe 20 E Ekonomiczno społeczne 15 F Przyrodnicze 10 Razem 100 Tabela 1. Grupy kryteriów i ich wagi. Opracowanie własne 13/160

14 Planowana Trasa rowerowa ma przede wszystkim charakter turystyczny. W mniejszym stopniu i tylko lokalnie będzie wykorzystywana przez mieszkańców do przemieszczania się na krótkie dystanse (do pracy, sklepu, urzędu, itp.) maksymalnie na odległość do 6 9 km. W związku z powyższym największą wagę przypisano dla Kryteriów wpływu na rozwój zrównoważony oraz Kryteriów atrakcyjności turystycznej korytarza Trasy rowerowej (w sumie 40 % możliwej do uzyskania punktacji). Kryteria te wskazują na znaczenie Trasy rowerowej dla rozwoju turystyki oraz obrazują stan atrakcyjności turystycznej przeciętych przez nią terenów. Kryteriom transportowym i Kryteriom przyrodniczym ze względu na ich wpływ na obiór Trasy rowerowej przez użytkowników przyznano 30% możliwej do uzyskania punktacji. Najmniejszą ilość punktów (w sumie 30% możliwej do uzyskania punktacji) przypisano Kryteriom funkcjonalnym i ekonomiczno społecznym. Kryteria te pozwalają ocenić przede wszystkim stopień bezpieczeństwa podróżujących, dostępność Trasy rowerowej oraz oszacować koszty jej zrealizowania. Analizę wielokryterialną przeprowadzono dla każdego województwa w Polsce Wschodniej. Dopuszcza się możliwość wyboru różnych korytarzy przebiegu Trasy rowerowej w województwach: warmińsko - mazurskim, podlaskim, lubelskim, podkarpackim, świętokrzyskim. W związku z różnorodnością kryteriów wyboru optymalnego wariantu Trasy proponuje się rozważenie dodatkowych wariantu stanowiącego połączenie wariantów 0, 1, 2. Pozwoli to na optymalny wybór i rekomendacje Zamawiającemu optymalnego przebiegu wariantu do dalszych prac w ramach realizacji Studium Wykonalności. 14/160

15 2. STAN ISTNIEJĄCY TRAS ROWEROWYCH W WOJEWÓDZTWIE I PLAN ICH ROZWOJU NA TLE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO I ROZWOJU EKONOMICZNO - SPOŁECZNEGO Warianty: Korytarz 0 - Marszałkowski, Korytarz 1, Korytarz 2 - Społeczny (korytarze szerokości 10 km) planowanej Trasy rowerowej w Polsce Wschodniej oraz zgromadzone dane w GIS, BDR posłużyły jako informacje wyjściowe do przeprowadzenia analizy wielokryterialnej. Wykonawca dokonał inwentaryzacji istniejących szlaków/tras rowerowych w województwie warmińsko - mazurskim. Łączna długość szlaków/tras rowerowych wynosi km (do inwentaryzacji przyjęto wszystkie ścieżki/trasy rowerowe powyżej 5 km długości), stan na r. Wykonawca został poinformowany (na spotkaniu) przez Beneficjenta, że dane na ten temat można uzyskać na stronach Długość korytarza Wariantu 0 wynosi 426 km, powierzchnia km², łączna długość Tras/ścieżek rowerowych wynosi 485 km. W ramach wariantu 0 zlokalizowano następujące szlaki rowerowe: Olsztyn - Gietrzwałd - Stare Jabłonki Olsztyn - Klewki - Łańsk Olsztyn - Klebark Wielki - Gąsiorowo Olsztyn - Zgniłocha Kruklanki przez Piłackie Wzgórza Transgraniczny szlak rowerowy R64 Szlak międzynarodowy R1 Cerkwniki - Barkweda - Cerkwniki Dobre Miasto - Cerkwniki Dywity - Barkweda - Dywity Czerwony szlak rowerowy okolic Dobrego Miasta Śladami Rominckiego Jelenia Elbląg - Iława Elbląg - Goryń Szlak Święty Kamień Trasa Kadyńska Szlak do Miejskich Wód Warmińsko - Mazurski Szlak Bociani Długość korytarza Wariantu 1 wynosi 295 km, powierzchnia km², łączna długość Tras/ścieżek rowerowych wynosi 361 km. W ramach wariantu 1 : 15/160

16 Kruklanki - przez Piłackie Wzgórza Transgraniczny szlak rowerowy R64 Szlak międzynarodowy R1 Śladami Rominckiego Jelenia Elbląg - Iława Elbląg - Goryń Szlak Święty Kamień Trasa Kadyńska Szlak do Miejskich Wód Warmińsko - Mazurski Szlak Bociani Długość korytarza Wariantu 2 wynosi 280 km, powierzchnia km², łączna długość Tras/ścieżek rowerowych wynosi 473 km. W ramach wariantu 2 : Wokół jeziora Giława Biskupiec - Stancelewo - Węgój - Biskupiec Duża pętla mrągowska Dywity Barkweda Dywity Elbląg - Goryń Elbląg - Iława Gietrzwałd - Nowy Młyn Olsztyn - Gietrzwałd - Stare Jabłonki Olsztyn - Klewki - Łajs Olsztyn - Klebark Wielki - Gąsiorowo Olsztyn - Zgniłocha Olsztyn - Brzydowo - Ostróda Ostróda - Kraplewo - Ostróda Pasłęk - Oleśnica Szlak rowerem po Złote Runo Szlak do Miejskich Wód Szlak międzynarodowy R1 Szlak rowerowy miejsca pamięci Transgraniczny szlak rowerowy R64 Wokół jeziora Druzno Wokół jeziora Juno Zalewo - Miłomłyn - Iława Wykonawca w ramach wykonania Etapu I Studium Wykonalności (Szczegółowy Model Wdrażania...) dokonał analizy zgodności realizacji projektu Trasy rowerowej w Polsce Wschodniej z dokumentami strategicznymi Województwa Warmińsko-Mazurskiego. Wykonawca w ramach wykonania Etapu I Studium Wykonalności (Szczegółowy Model Wdrażania...) dokonał analizy zgodności realizacji projektu Trasy rowerowej w Polsce Wschodniej z dokumentami strategicznymi Województwa Warmińsko Mazurskiego: 16/160

17 Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2020, Olsztyn Turystyka wiodącą gałęzią gospodarki Województwa Warmińsko-Mazurskiego. Realizacja projektu Trasy rowerowej wpisuje w następujące cele: Wzrost potencjału turystycznego, Wzrost atrakcyjności bazy sportowo rekreacyjnej, Poprawa jakości i ochrony środowiska, Intensyfikacja współpracy międzyregionalnej, Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn Realizacja projektu Trasy rowerowe wpisuje się w następujące działania: 4. Wspólne problemy i kierunki działań z sąsiednimi województwami; pkt.7 Zapewnienie ciągłości tras rowerowych międzynarodowych i regionalnych, 5. Uwarunkowania integracji regionu z przestrzenią europejską; Program VASAB dla regionu Morza Bałtyckiego Bałtyk 21, 5.2 Wymogi integracji z europejskim systemem ochrony środowiska...turystyka, 5.3. Wymogi współpracy transgranicznej; Studium tras rowerowych Województwa Warmińsko Mazurskiego. Sieć zaproponowanych tras wpisuje się w europejskie trasy rowerowe( EUROVELO) oraz trasy rowerowe Polski północnej. Ustalenia strategii rozwoju społeczno - gospodarczego województwa Turystyka wiodącą dziedziną gospodarki Warmii i Mazur. Zwiększenie kapitału inwestycyjnego w turystyce: rozbudowa bazy noclegowej o zróżnicowanym standardzie, zwiększenie bazy, noclegowej o najwyższym standardzie; urządzenie ścieżek rowerowych; urządzenie miejsc postoju i odpoczynku turystów przy drogach i trasach rowerowych. Strategia Rozwoju Turystyki w Województwie Warmińsko - Mazurskim, październik Realizacja projektu Trasy rowerowej w Polsce Wschodniej wpisuje się w następujące cele: Rozdział V, Produkt I Rozwój produktu wiodącego turystka aktywna, Cel: Zwiększenie kapitału inwestycyjnego w turystyce, Zadanie: Budowa ścieżek dydaktycznych i tras rowerowych. Załącznik 4 Trasy rowerowe województwa warmińsko-mazurskiego w/w dokumentu omawia trasy rowerowe, wskazuje perspektywy ich rozwoju i daje pełny obraz znaczenia turystyki rowerowej i jej rozwoju dla jednego z głównych celów strategicznych województwa., Produkt II Rozwój produktów wspierających turystyka kulturowa i biznesowa, Produkt III Ekologizacja produktu turystycznego, 3 Strategia Rozwoju Społeczno Gospodarczego Województwa Warmińsko Mazurskiego do roku 2020, Załącznik do Uchwały nr XXXIV/474/05 Sejmiku Województwa Warmińsko Mazurskiego z dnia 31 sierpnia 2005 r., Zarząd Województwa Warmińsko Mazurskiego, Olsztyn Województwo Warmińsko Mazurskie Plan Zagospodarowania Przestrzennego, Zarząd Województwa Warmińsko Mazurskiego, Warmińsko Mazurskie Biuro Planowania Przestrzennego, Olsztyn Strategia Rozwoju Turystyki w Województwie Warmińsko Mazurskim, Zarząd Województwa Warmińsko Mazurskiego, październik Wykonawca uaktualni Studium Wykonalności po wejściu w życie zaktualizowanej Strategii Rozwoju Turystyki... 17/160

18 Powyższe informacje uzupełnione zostały wynikami badań ankietowych: a. Samorządów Województw, b. organizacji turystycznych (POT, ROT, LOT), Lokalnych Grup Działania, działających w zakresie turystyki rowerowej, c. przedsiębiorstw turystycznych organizujących komercyjne imprezy rowerowe oraz zajmujących się inną formą turystyki kwalifikowanej, d. lokalnych punktów informacji turystycznych, działających w zakresie turystyki rowerowej, e. lokalnych i regionalnych organizacji pozarządowych, działających w zakresie turystyki rowerowej, f. społeczności skupionej na portalach/forach internetowych związanych z turystyką rowerową, g. w pociągach przystosowanych do przewozu rowerów, h. indywidualnych odbiorców w miejscowościach/miejscach atrakcyjnych turystycznie, w szczególności zlokalizowanych na przebiegach korytarzy. Wykonawca w ramach Studium Wykonalności (Etap I) przeprowadził badania ankietowe (ankieta nr I, II, III), a także dokonał wywiadów pogłębionych z Samorządem Województwa Warmińsko - Mazurskiego. Na podstawie powyższych działań przeprowadzono dalsze prace celem pozyskania dodatkowych informacji, które umożliwią dokonanie analizy wielokryterialnej. Wykonawca biorąc pod uwagę powyższe wyniki przeprowadzonych badań ankietowych stwierdza, że preferowanym korytarzem głównym Trasy rowerowej w Województwie Warmińsko - Mazurskim należy stwierdzić, że preferowanym korytarzem głównym jest wariant przebiegu korytarza 0, popierany przez 36% 6 respondentów. Szczegółowe informacje znajdują się w Raporcie z badań ankietowych i inwentaryzacji w Województwie Warmińsko - Mazurskim na etapie wyboru korytarza Trasy głównej. 6 Raport z przeprowadzonych badań ankietowych i inwentaryzacji w Województwie Warmińsko - Mazurskim na etapie wyboru wariantu korytarza Trasy głównej, Tebodin, Baca, M&G, maj /160

19 3. OPIS BADANYCH WARIANTÓW I UWARUNKOWANIA ICH POWSTANIA W dniu 6 marca 2008 r. odbyło się spotkanie IZ PO RPW i IP PO RPW z przedstawicielami Samorządów Województw w celu rozpoczęcia realizacji projektu w ramach Działania V.2 PO RPW. Powołano Grupę Roboczą. W dniu r. podpisano Porozumienie trójstronne dotyczące podziału kompetencji we wdrażaniu Działania V.2 Trasy rowerowe Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej Efektem powyższego porozumienia było określenie ogólnych zasad współpracy oraz podziału zadań i obowiązków pomiędzy Instytucją Zarządzającą Ministrem Rozwoju Regionalnego, Instytucją Pośredniczącą Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości i Beneficjentem Samorządem Województwa Warmińsko Mazurskiego. Powołana Grupa Robocza opracowała harmonogram realizacji działań z możliwością jego aktualizacji, następnie przeprowadzono konsultacje społeczne oraz analizy zmierzające do wyznaczenia korytarza przebiegu Trasy głównej. Na etapie zakończonym we wrześniu 2008 r. dotyczącym przygotowania Działania V.2. Beneficjent zobowiązany został do przygotowania propozycji przebiegu korytarza Trasy głównej po przeprowadzeniu: analizy istniejących planów i strategii województwa, inwentaryzacji atrakcji turystycznych, inwentaryzacji istniejących szlaków rowerowych, konsultacji na szczeblu samorządowym. 7 W wyniku powyższych prac i analiz, w sierpniu 2008 roku przygotowano Zgłoszenie wstępnego przebiegu szlaku rowerowego Działania V.2 w Województwie Warmińsko-Mazurskim. W ramach przeprowadzonych konsultacji społecznych na szczeblu regionalnym, Beneficjent podjął następujące działania: 15 maja 2008 r. odbyło się w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Warmińsko Mazurskiego w Olsztynie pierwsze spotkanie dotyczące wytyczenia wstępnego przebiegu Trasy rowerowej przez Województwo. Następnie odbyły się spotkania w terenie z udziałem Warmińsko Mazurskiego Biura Planowania Przestrzennego. 2 lipca 2008 r. w siedzibie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko Mazurskiego w Olsztynie odbyło się pierwsze spotkanie konsultacyjne, W dniu 12, 20 i 21 sierpnia 2008 w Elblągu, Węgorzewie i Lidzbarku Warmińskim przeprowadzono cykl spotkań konsultacyjnych mających na celu uzgodnienie wstępnych przebiegów realizowanej Trasy na terenie poszczególnych Jednostek Samorządu Terytorialnego wraz z przedstawieniem w formie map geodezyjnych inwentaryzacji terenowej. W spotkaniach uczestniczyli przedstawiciele następujących podmiotów: Starostwo Powiatowe w Braniewie, Wójt Gminy Wilczęta, Burmistrz Miasta Górowo Iławeckie, Starostwo Powiatowe w Lidzbarku Warmińskim, Burmistrz Miasta Olecko, Urzędu Miejskiego w Węgorzewie, Burmistrz Miasta Kętrzyn. Zainteresowane podmioty otrzymały niezbędne informacje dotyczące postępów prac. Uwagi mogły być zgłoszone przez podmioty zainteresowane 7 Raport z analizy dostarczonych dokumentów wraz z oceną konsultacji społecznych, które odbyły się od czerwca do sierpnia 2008 r. w województwach w zakresie Działania V.2 PO RPW, konsultacje społeczne część pierwsza, Halcrow, Warszawa /160

20 w formie dyskusji, rozmów telefonicznych, korespondencji elektronicznej jak i tradycyjnej. Dodatkowo przedstawiciele powiatów: elbląskiego, braniewskiego, kętrzyńskiego, węgorzewskiego, gołdapskiego, lidzbarskiego i bartoszyckiego zgłosili uwagi dotyczące przebiegu planowanej trasy rowerowej na ich terenie. Po przeanalizowaniu wszystkich uwag i propozycji od zainteresowanych podmiotów Zarząd Województwa w dniu 22 sierpnia 2008 r. podjął decyzje o wyborze Wariantu przebiegu Trasy rowerowej przez Województwo Warmińsko Mazurskie. Informacje na temat przeprowadzonych konsultacji ukazywały się w lokalnych i regionalnych mediach. Skierowano oficjalne zaproszenia do następujących podmiotów: Jednostek Samorządu Terytorialnego, organizacji pozarządowych, PTTK, organizacji proekologicznych ( Zielone Płuca Polski, Stowarzyszenia Ochrony Środowiska), Zarządów Dróg Powiatowych, Dyrekcji Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej, Warmińsko Mazurskiego Biura Planowania Przestrzennego. W ramach działań związanych z promocją turystyki rowerowej, w 2000 r. Warmińsko Mazurskie Biuro Planowania Przestrzennego opracowało dokument Trasy Rowerowe Województwa Warmińsko Mazurskiego. W roku 2008 z inicjatywy Warmińsko Mazurskiego oddziału PTTK w Olsztynie, powstała strona internetowa. W zgłoszeniu zaproponowany został przebieg korytarza tzw. wariant 0 przechodzący przez powiaty: Elbląski grodzki, Elbląski ziemski, Braniewski, Lidzbarski, Bartoszycki, Kętrzyński, Węgorzewski i Gołdapski. Całkowita, szacunkowa długość odcinka Trasy wyniosłaby około 370 km. W drugim etapie konsultacji społecznych (zakończonym w grudniu 2008 r.) IP PO RPW zebrała i opracowała materiały dotyczące propozycji przebiegu Trasy rowerowej i zaprezentowała opinii publicznej podczas ogólnopolskiej konferencji w Warszawie (7 listopada 2008 r.). Konferencja stała się jednocześnie pierwszym dniem drugiego etapu konsultacji społecznych z udziałem ogólnopolskich organizacji pozarządowych. Opinie i sugestie pozyskane w ramach konsultacji społecznych zostały przeanalizowane przez doradcę zewnętrznego, który przygotował Studium przebiegu korytarza głównego Trasy rowerowej realizowanej w ramach Działania V.2 PO RPW. IP przygotowała załącznik nr 2 do powyższego Studium... z analizą uwag i wniosków z ogólnopolskich konsultacji społecznych. 8 W wyniku konsultacji społecznych w Województwie Warmińsko Mazurskim złożono 21 wniosków. Za realizacją wariantu opowiedziało się 8 podmiotów. Dodatkowo zostały zgłoszone modyfikacje oraz uwagi krytyczne, w wyniku czego został wyłoniony wariant społeczny. Wariant poparty został przez 9 podmiotów: JST, nadleśnictwo, stowarzyszenia oraz osoby fizyczne. Doradca zewnętrzny na podstawie przeprowadzonych analiz, uwag i konsultacji społecznych opracował Wariant 1. W dniu 29 grudnia 2008 r. Zarząd Województwa Warmińsko Mazurskiego podjął decyzje o włączeniu Powiatu Olsztyńskiego (ziemskiego) oraz Miasta Olsztyn do korytarza przebiegu Trasy rowerowej planowanej do realizacji w ramach Działania V.2. PO RPW Dodatkowo poinformowano o połączeniu odnogą Trasy rowerowej z Miasta Lidzbark Warmiński do Miasta Olsztyn oraz poprowadzeniu osi Trasy rowerowej przez miejscowość Korsze (istotny węzeł kolejowy). 8 Analiza uwag i wniosków zgłoszonych w procesie ogólnopolskich konsultacji społecznych Działania V.2 PO RPW Trasy Rowerowe, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Styczeń /160

21 Dane przedstawione przez IP potwierdzają istnienie dużego poparcia społecznego dla budowy Trasy rowerowej w Polsce Wschodniej (98.5%). 9 W dniu 23 marca 2010 r. odbyło się spotkanie Wykonawcy z przedstawicielami Beneficjenta w siedzibie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko Mazurskiego w Olsztynie. Na spotkaniu zostały omówione wszystkie punkty ankiety. Beneficjant przekazał Wykonawcy następujące foldery promocyjne: Z nad Warmii i Mazur Atrakcje turystyczne 10, Warmińsko Mazurskimi Szlakami 11, Miejsca z klimatem, Noclegi z klasą Warmia i Mazury 12, Święta Warmia 13, Warmia i Mazury, Obwód Kaliningradzki 14, Mazurska Kraina 15, Domki turystyczne Warmia i Mazury 16, Muzea Warmii i Mazur 17, Znakowane szlaki rowerowe Województwa Warmińsko Mazurskiego Przewodnik 18 Dziedzictwo kulinarne Warmia, Mazury, Powiśle Na spotkaniu przekazano także Wykonawcy informacje na temat punktów gastronomicznych oraz noclegowych. Na tej podstawie zidentyfikowano: Wykonawca biorąc pod uwagę standardy (wytyczne) EuroVelo 20 przeanalizował dostępności Miejsc Obsługi Rowerzystów tj. (węzły komunikacyjne, baza noclegowa, baza gastronomiczna) dla turystów rowerowych. Standardy określają maksymalne odległości pomiędzy poszczególnymi punktami tj, odległości pomiędzy: a) węzłami komunikacji kolejowej/samochodowej nie więcej niż 150 km, b) bazami noclegowymi nie więcej niż 50 km, c) bazami gastronomicznymi nie więcej niż km. Korytarze 0, 1, 2 spełniają standardy/wytyczne EuroVelo i mieszczą się w granicach dziennej normy dla długodystansowych przejazdów rowerowych. 9 Tamże, Wnioski z konsultacji s Z nad Warmii i Mazur Atrakcje turystyczne, Warmińsko Mazurska Regionalna Organizacja Turystyczna, w. Agencja WIT Witold Mierzejewski, Olsztyn Jurak M., Harajda S., Warmińsko Mazurskimi Szlakami, Warmińsko Mazurska Regionalna Organizacja Turystyczna, Wojewódzkie Centrum Informacji Turystycznej, w. Agencja WIT Witold Mierzejewski. 12 Jurak M., Miejsca z klimatem, Noclegi z klasą Warmia i Mazury, Warmińsko Mazurska Regionalna Organizacja Turystyczna, w. Agencja WIT Witold Mierzejewski, Olsztyn Chłosta J., Święta Warmia, Samorząd Województwa Warmińsko Mazurskiego, w. Agencja WIT Witold Mierzejewski, Olsztyn Warmia i Mazury, Obwód Kaliningradzki, Departament Turystyki Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko Mazurskiego Rzeczpospolitej Polskiej, Wydział Turystyki Ministerstwa Gospodarki Rządu Kaliningradzkiego Federacji Rosyjskiej, w. Agencja WIT Witold Mierzejewski. 15 Jasiński G., Mazurska Kraina, Samorząd Województwa Warmińsko Mazurskiego, w. Agencja WIT Witold Mierzejewski, Olsztyn Domki turystyczne Warmia i Mazury, w. Agencja WIT Witold Mierzejewski, Olsztyn Muzea Warmii i Mazur, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko Mazurskiego. 18 Walczak T., Znakowane szlaki rowerowe województwa warmińsko mazurskiego Przewodnik, w. Agencja WIT Witold Mierzejewski, Olsztyn Europejska sieć dziedzictwa kulinarnego, Dziedzictwo kulinarne Warmia, Mazury, Powiśle 2009, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko Mazurskiego, Olsztyn Informacje z oficjalnej strony internetowej EuroVelo: 21/160

22 4. METODA WYBORU I ZATWIERDZENIA KORYTARZA GŁÓWNEGO Metodę wyboru i zatwierdzenia korytarza głównego przedstawiono na Rysunku 10. Wybór dokonany zostanie zgodnie z przedstawionymi na Rysunku 10 grupami kryteriów, które na podstawie kryteriów cząstkowych zostaną ocenione w sposób wymierny liczbowo (wskaźnikowo) lub na podstawie ocen ekspertów. Na obecnym etapie poszukiwania optymalnego korytarza przechodzącego przez badane województwo, warianty zostały ocenione pod względem w/w grup kryteriów. Wybrany wariant w najwyższym stopniu powinien spełniać w/w kryteria i w największym stopniu respektować wymagane standardy techniczne. Dla potrzeb analizy wielokryterialnej przyjęto, w uzgodnieniu z Zamawiającym, że każdy korytarz powinien zostać ujednolicony do szerokości 10 km. W przedstawionym schemacie decyzyjnym zaprezentowano mechanizm sposobu oceny wariantów korytarzy. Wykonawca po przeprowadzeniu analizy z użyciem tablicy obliczeniowej dokona rekomendacji wybranego korytarza Trasy rowerowej Beneficjentowi. Po weryfikacji przez Beneficjenta wybranego korytarza Trasy rowerowej Wykonawca przedłoży go do oceny IZ i IP. Kryterium nadrzędne: Stopień wpływu na zrównoważony rozwój Warianty korytarzy Grupy kryteriów Grupy ekspertów Standardy WYKONAWCA REKOMENDACJA korytarza Trasy rowerowej PROCES WYBORU Tabela obliczeniowa TAK BENEFICJENT Weryfikacja dokonanej oceny korytarza Trasy rowerowej w ramach analizy wielokryterialnej Decyzja TAK IZ (IP) Ocena i Akceptacja wybranego korytarza Trasy rowerowej NIE NIE Rysunek 10. Schemat decyzyjny analizy wielokryterialnej wyboru korytarza Trasy rowerowej. Opracowanie własne 22/160

23 Mapa 1. Przebieg wariantów i zasięg korytarzy wyjściowych w woj. warmińsko-mazurskim. Opracowanie własne. 23/160

24 5. WYNIKI BADAŃ ANKIETOWYCH I INWENTARYZACJI ŚCIEŻEK ROWEROWYCH NA ETAPIE WYBORU KORYTARZA W rozdziale tym przedstawione zostało podsumowanie wyników badań ankietowych, inwentaryzacja ścieżek rowerowych, bazy noclegowo gastronomicznej, połączeń komunikacyjnych umożliwiających przewóz rowerów oraz miejsc cennych przyrodniczo i kulturowo. Wykonawca w Raporcie z przeprowadzonych badań ankietowych i inwentaryzacji w Województwie Warmińsko - Mazurskim na etapie wyboru wariantu korytarza Trasy głównej przedstawił sposób wykonania poszczególnych zadań wraz z opisem rezultatów, wniosków i rekomendacji dotyczących dalszych etapów prac w ramach Studium Wykonalności. Do Raportu zostały dołączone ankiety. W ramach przeprowadzonych badań ankietowych i inwentaryzacji Wykonawca stwierdza, że: W części centralnej Województwa Warmińsko Mazurskiego wariant 2 posiada większą gęstość istniejących tras rowerowych oraz bardziej rozbudowaną bazę noclegowo hotelową. W Województwie Warmińsko Mazurskim zostały zinwentaryzowane atrakcje turystyczne dla całego obszaru co umożliwia określenie walorów atrakcyjności poszczególnych wariantów: 0, 1, 2. Na podstawie przeprowadzonej analizy badań ankietowych i inwentaryzacji Wykonawca wykorzysta pozyskane dane w sposób miarodajny i porównywalny w celu rzetelnego przedstawienia wyników Zamawiającemu w ramach wykonania analizy wielokryterialnej (zostaną przeanalizowane obszary w ramach poszczególnych wariantów 0, 1, 2 z zachowaniem 10 km szerokości korytarzy). W celu uszeregowania (od najkorzystniejszego) wariantów przebiegów Trasy rowerowej w Województwie Warmińsko - Mazurskim, Wykonawca przedstawi Zamawiającemu w dalszej części opracowania Studium Wykonalności (analiza wielokryterialna) pełną analizę pozyskanych danych, na podstawie których zostanie zarekomendowany wariant najkorzystniejszy. (Załącznik nr 1: Raport z przeprowadzonych badań ankietowych i inwentaryzacji w Województwie Warmińsko - Mazurskim na etapie wyboru wariantu korytarza Trasy głównej). W ramach wykonania analizy wielokryterialnej Wykonawca wykorzystał poszczególne dane do oceny kryteriów cząstkowych (A1, A4, E4), które są jednym z elementów do wyboru korytarza Trasy głównej. 24/160

25 6. KRYTERIUM WYBORU KORYTARZA NA PODSTAWIE ANALIZY PORÓWNAWCZEJ Z ANALOGICZNYMI PROJEKTAMI ZREALIZOWANYMI W EUROPIE W rozdziale przedstawione zostały wyniki analizy porównawczej zrealizowanych projektów Tras rowerowych w Europie. W ramach przeprowadzonej analizy projektów analogicznych Wykonawca stwierdza, że: planowana inwestycja powinna być efektywna ekonomicznie, musi być zaplanowana i zrealizowana w sposób systemowy. Dotyczy to aspektu przestrzenno technicznego, ekonomicznego i społecznego. Szczególna uwaga musi być zwrócona na realizację potrzeb użytkowników, jeśli chodzi o preferencje w odniesieniu do rozwiązań funkcjonalno technicznych Tras rowerowych (bezpieczeństwo, komfort ruchu, oznakowanie Tras), miejsc obsługi (miejsca odpoczynku, parkingi, punkty informacji turystycznej), bazy noclegowej i gastronomicznej o różnym standardzie. Niezwykle istotnym elementem uzupełniającym rozwiązania z zakresu bazy turystycznej i paraturystycznej są różnorodne działania promocyjne, wobec bardzo ograniczonych środków na realizację Tras, proponuje się ograniczenie budowy Tras, jako ścieżek rowerowych bitumicznych tylko do odcinków nowych, oraz przejść przez miasta i miejscowości, ze względu na ich wysoki koszt. Podobne efekty funkcjonalne w zakresie rozwoju turystyki rowerowej można osiągnąć prowadząc Trasę rowerową duktami o ulepszonej nawierzchni gruntowej oraz drogami kołowymi o niewielkich natężeniach ruchu nieprzekraczających 1000 pojazdów na dobę, podstawowym elementem infrastruktury technicznej jest zaprojektowanie i realizacja oznakowania pionowego zgodnego ze standardami europejskimi (wytyczne EuroVelo), analiza projektów zagranicznych i przeprowadzonych przez Wykonawcę analiz wskazuje, na bardzo duże rozbieżności odnośnie profilu użytkownika. W krajach Europy Zachodniej dominują turyści w wieku lat, dobrze sytuowani, co przekłada się na ich preferencje w zakresie wyboru bazy noclegowej. W Polsce dominują rowerzyści do 25 roku życia, ich możliwości finansowe są bardzo ograniczone i preferują oni najtańszą bazę noclegową. Należy oczekiwać, ze profil użytkownika Trasy rowerowej w Polsce Wschodniej będzie dwupostaciowy. Przez wiele lat utrzymana zostanie obecna tendencja, przy jednoczesnym zwiększaniu się udziału dobrze sytuowanych turystów krajowych i zagranicznych, należy oczekiwać, że budowa Trasy rowerowej wpłynie na zagospodarowanie przestrzenne, rozwój ekonomiczny i społeczny przy jednoczesnym zachowaniu walorów przyrodniczo - krajobrazowych. (Załącznik nr 2: Raport częściowy z analizy porównawczej z analogicznymi projektami zrealizowanymi w Europie) W ramach wykonania analizy wielokryterialnej Wykonawca wykorzystał poszczególne dane do oceny kryteriów cząstkowych (A1, A2, A4), które są jednym z elementów do wyboru korytarza Trasy głównej 25/160

26 7. OPIS KRYTERIÓW I MECHANIZM WYBORU KORYTARZA W rozdziale ocenie poddane zostały badane korytarze (Korytarz 0 Marszałkowski, Korytarz 1, Korytarz 2 Społeczny) przy pomocy następujących grup kryteriów: A. Wpływu na zrównoważony rozwój, B. Atrakcyjność turystyczna korytarza Trasy rowerowej, C. Funkcjonalne, D. Transportowe, E. Ekonomiczno społeczne, F. Przyrodnicze. Dla każdego z ww. kryteriów zostały przeprowadzone i opisane analizy uzasadniające konkretny wynik. Dla wszystkich podkryteriów, których realizacja związana była z operacją na danych przestrzennych zastosowana została technologia GIS. Dzięki stworzonemu Systemowi możliwe było przeprowadzenie analiz przestrzennych, które w szybki i precyzyjny sposób dały wyniki w postaci powierzchni, długości, zestawień ilościowych itp w zależności od potrzeb danego podkryterium. Na potrzeby analizy wielokryterialnej zastosowano między innymi takie analizy przestrzenne jak wybór obiektów, analiza związków zachodzących między nimi, nakładanie warstw tematycznych, buforowanie, klasyfikacja według wartości atrybutów, generalizacja i inne. Efektem analiz przestrzennych są załączone poglądowe mapki do większości kryteriów i zestawienia liczbowe w formie tabel. Oceny przyznawane były od zera do wartości maksymalnej dla danego kryterium. Warianty oceniane były w stosunku do wariantu, który w najlepszy sposób realizuje dane kryterium. Oznacza to, że ocena punktowa danemu wariantowi przyznana została w proporcjonalnym stopniu w stosunku do wariantu, któremu przyznano maksymalną punktację, a pozostałe warianty otrzymały punktację proporcjonalnie mniejszą. Do każdego z kryteriów cząstkowych załączone zostały tabele wraz z opisem charakteryzującym dane kryterium w odniesieniu do danego korytarza. Opracowano również schematy słupkowe przedstawiające uzyskaną w poszczególnych kryteriach (lub kryteriach cząstkowych) punktację. Ponadto przygotowano mapy na podstawie GIS i BDR, obrazujące stan analizowanego kryterium w województwie warmińsko - mazurskim. Opracowano również tabelę zbiorczą uzyskanej punktacji w poszczególnych Kryteriach wraz z wyliczeniem iloczynu z przyjętymi wagami. Tak przeprowadzona ocena pozwoliła oszacować punktowo każdy z korytarz, a tym samym umożliwić rekomendację korytarza Trasy rowerowej Zamawiającemu zgodnie z przyjętą Metodą wyboru i zatwierdzenia korytarza głównego. Po uzyskaniu do poszczególnych kryteriów stosownych danych i dokonaniu obliczeń wskaźników przeprowadzono wyliczenia punktów zgodnie z następującymi wzorami: dla kryteriów, w których najwyżej punktowany był wskaźnik w największym stopniu realizujący kryterium: 26/160

27 P = w * Wa / max (w1; w2; w3) gdzie: P uzyskana punktacja, w wskaźnik dla danego wariantu, Wa maksymalna liczba punktów, max (w1; w2; w3) maksymalna wartość wskaźnika spośród trzech wariantów dla kryteriów, w których najwyżej punktowany był wskaźnik w najmniejszym stopniu realizujący kryterium: P = [min (w1; w2; w3) / w] * Wa gdzie: P uzyskana punktacja, w wskaźnik dla danego wariantu, Wa maksymalna liczba punktów, min (w1; w2; w3) minimalna wartość wskaźnika spośród trzech wariantów 27/160

28 8. ANALIZA WIELOKRYTERIALNA A. Kryteria wpływu na zrównoważony rozwój Dla tej grupy kryteriów przyjęto wagę Kryteria wpływu na zrównoważony rozwój podzielone zostały na cztery kryteria cząstkowe: A1. Wpływ usytuowania korytarza na wzrost liczby turystów, przedział 0 25 pkt., A2. Wpływ usytuowania korytarza na wzrost liczby rowerzystów lokalnych, przedział 0 25 pkt., A3. Ocena możliwości zapewnienia powstania największej liczby tras rowerowych dochodzących ("ości kręgosłupa ryby"), przedział 0 25 pkt., A4. Wpływ na rozwój infrastruktury turystycznej, przedział 0 25 pkt. A1. Wpływ usytuowania korytarza na wzrost liczby turystów Kryterium wpływu na rozwój zrównoważony obszaru, przez który przebiegać będzie planowana Trasa rowerowa jest jednym z najważniejszych kryteriów w aspekcie celu, jakiemu ma służyć jej realizacja. W ocenie niniejszego kryterium należy uwzględnić trzy główne aspekty zrównoważonego rozwoju, generowane budową Trasy rowerowej w Polsce Wschodniej. Doświadczenia zagraniczne w tym zakresie wskazują, że miernikiem wzrostu liczby turystów jest zagęszczenie liczby miejsc noclegowych na jednostce powierzchni (1 km 2 ), przy czym funkcja opisująca to zjawisko ma charakter liniowy, co oznacza, że wielkość turystycznego ruchu rowerowego, stanowiącego część całkowitego ruchu turystycznego na danym obszarze, będzie tam większa, gdzie baza już istnieje. W analizach literatury omawiającej niniejsze zagadnienie nie natrafiono na dane obrazujące w jaki, wymierny sposób, rozwój bazy turystycznej przyciąga ruch turystyczny. Z drugiej zaś strony istnieje pewien próg rozwoju bazy turystycznej, która generuje wzrost ruchu turystycznego i po przekroczeniu, którego nie następuje już wzrost ruchu turystycznego, a nawet jego degresja spowodowana nadmiernym zatłoczeniem. W odniesieniu do turystycznego ruchu rowerowego, aby osiągnąć efekty społeczno - ekonomiczne należy inwestować zarówno w bazę noclegowo turystyczną i infrastrukturę towarzyszącą (paraturystyczną) w obszarach, w których baza ta jest już rozwinięta i przyciąga turystów do korzystania z niej, jak i w bazę w obszarach o niskim stanie rozwoju bazy, której rozwój może być impulsem do rozwoju ruchu turystycznego w danym obszarze. W odniesieniu planowanej Trasy rowerowej dotyczy to korytarza, co spowoduje wzrost ruchu turystycznego oraz rozwój bazy noclegowo -gastronomicznej. Wobec trudności z jednoznacznym określeniem wpływu miernika dotyczącego wpływu usytuowania korytarza na wzrost liczby turystów wraz z jego parametryzacją w ocenie niniejszego kryterium wykorzystana została ocena ekspercka. Grupa ekspertów wybranych przez Wykonawcę na podstawie przedłożonych danych charakteryzujących stan rozwoju społeczno gospodarczego, danych o wielkości ruchu turystycznego, liczby i struktury kategoryzacyjnej bazy noclegowej, infrastruktury drogowej i tras rowerowych w danym korytarzu z podziałem na powiaty przez które przebiegać miałaby Trasa rowerowa, na podstawie posiadanej wiedzy ogólnej i specjalistycznej dokonała oceny wariantów korytarzy. Umożliwiło to porównanie danych między rozważanymi korytarzami przebiegu Tras rowerowych. Udostępnione ekspertom dane statystyczne pochodziły z GIS i BDR i obejmują lata , celem wychwycenia trendu. Dla analizowanych korytarzy oszacowano następujące wielkości, które pozwoliły ekspertom do podjęcia decyzji w przedmiotowym kryterium: 28/160