Wpływ pakietu klimatycznego 2030 na ceny energii elektrycznej 1

Transkrypt

1 Wpływ pakietu klimatycznego na ceny energii elektrycznej 1 Władysław Mielczarski, Energy NewsLetters nr 7/1 W październiku 14 Unia Europejska podjęła decyzję dotyczącą celów polityki klimatycznej do roku. Polsce obiecano % darmowych pozwoleń na emisje CO2. Obiecano, bo z realizacją może być trudniej. Przeanalizujmy jaki to będzie miało wpływ na rachunki za energię elektryczną dla odbiorców końcowych 1. Ceny będą wyższe czy niższe? W początku 1 następuje wysyp informacji o wpływie podpisanych nowych zobowiązań na ceny energii elektrycznej. Zdania są podzielone. Przyjęty w październiku na szczycie w Brukseli pakiet klimatyczno-energetyczny UE na lata - pozwoli na obniżkę poziomu CO2 w atmosferze, a jednocześnie nie obciąży zbytnio polskiej gospodarki twierdzi prezes PGE SA, jako przewodniczący Polskiego Komitetu Energii Elektrycznej. Równie optymistyczny jest wice-minister środowiska M. Korolec, który przekonuje, że W ramach nowego pakietu klimatycznego UE na lata - utrzymaliśmy darmowe uprawnienia do emisji w elektroenergetyce i dzięki temu zyskaliśmy mechanizm, który pozwoli ograniczyć wzrost cen energii. Taki ostrożny optymizm, bo jednak jakieś tam wzrosty cen energii będę, a przecież premier E. Kopacz po powrocie z Brukseli twierdziła: Mogę zapewnić Polaków, że w wyniku przyjęcia pakietu klimatycznego nie będzie dodatkowego wzrostu cen. Przekonałam partnerów, że Polska nie może ponosić kosztów bardziej ambitnej polityki klimatycznej Jednak nie wszyscy są optymistami. Prezes Rady Krajowej Federacji Konsumentów Kamil Pluskwa- Dąbrowski mówi PAP: Należy spodziewać się, że ceny energii w Polsce będą rosły, a przyjęty w październiku przez liderów UE pakiet klimatyczno-energetyczny na lata - może ten wzrost tylko przyspieszyć. Jeszcze bardziej krytyczny jest B. Jankowski z Energsys, który twierdzi w opracowaniu publikowanym na stronach CIRE, wkrótce po szczycie klimatycznym: Wstępna ocena wyniku uzgodnień klimatycznych z październikowego szczytu unijnego nie jest optymistyczna. Dokonane uzgodnienia oznaczają wejście UE na ścieżkę dekarbonizacji, co poważnie ograniczy możliwości rozwojowe naszego kraju. W krótkim okresie uzgodnienia te oznaczają podważenie ekonomicznej zasadności budowy nowych elektrowni węglowych oraz ogromny wzrost ryzyka inwestycyjnego w energetyce, co przełoży się na poważne zagrożenie bezpieczeństwa energetycznego kraju. Wobec tego, czy nie należałoby poddać analizie zobowiązania, jakie przyjęto w październiku 14 roku? 2. Dlaczego decyzje w 14 r.? Politykę klimatyczną Unii Europejskiej należy widzieć jako część polityki gospodarczej, w której podejmuje się działania w celu zdobycia przewagi konkurencyjnej. Takim pomysłem na zdobycie przewagi konkurencyjnej była polityka klimatyczna, a jej realizacją umowa nazywana protokółem z Kyoto. W pierwszym okresie ograniczenia klimatyczne miały dotyczyć tylko krajów rozwiniętych, przede wszystkim krajów europejskich. W tym czasie przemysł europejski miał opanować technologie 1 Wersja rozszerzona dla CIRE. 1

2 redukcji emisji, produkcji instalacji dla odnawialnych źródeł energii czy technologie energooszczędne. W kolejnym etapie po roku 12 nowy protokół z post-kyoto miał objąć wszystkie kraje tworząc dla europejskiego przemysłu globalny rynek zbytu, na którym można byłoby uzyskać rentę pierwszeństwa ze zbytu energetycznych technologii. Plany te nie powiodły się z kilku powodów. Kraje rozwijające się, jak: Chiny, Indie czy Brazylia nie były zainteresowane nowym pakietem, ponieważ oddziaływałby on negatywnie na ich gospodarkę. W międzyczasie kraje te opanowały nowoczesne technologie energetyczne stając się istotną konkurencją dla przemysłu europejskiego. Z ekonomicznego punktu widzenia polityka klimatyczna zaczyna szkodzić krajom Unii Europejskiej i powinna zostać wstrzymana lub ograniczona. Jednak jest ona dalej kontynuowana z dwóch głównych powodów. W krajach UE powstały nie tylko firmy, ale organizacje (nadbudowa), które stały się elementem systemu politycznego, a które swoje istnienie zawdzięczają głównie propagowaniu polityki klimatycznej. Tę nadbudowę tworzą setki uczelni i różnego rodzaju instytutów żyjących z grantów dotyczących polityki klimatycznej. To także tysiące firm konsultingowych, instytutów, fundacji oraz NGOs żyjących z lobbingu na rzecz polityki klimatycznej. Jest to duża wpływowa grupa z którą muszą liczyć się politycy we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Drugim powodem dla którego unijna polityka klimatyczna jest dalej kontynuowana jest nadzieja na zawarcie jakiegoś globalnego porozumienia w sprawie klimatu, który pozwoliłby przemysłowi Unii Europejskiej uzyskać nowe rynki zbytu. Chociaż nadzieja to jest nikła, to politycy UE dalej nie rezygnują. Dlatego decyzje dotyczące emisji CO2 czy udziału odnawialnych źródeł energii Unia Europejska szybko podejmowała w październiku 14. Chodziło o to, aby wspomóc dyskusje na kolejnym szczycie klimatycznym w Limie, jaki odbył się w grudniu 14 roku, a także zademonstrować determinację w realizacji celów klimatycznych przed kolejnym, być może decydującym, szczytem klimatycznym, jaki odbędzie się w Paryżu (COP21) w końcu 1 roku. 3. Czy liczymy się w tej grze? Przed każdym szczytem klimatycznym w Polsce rozpoczyna się akcja propagandowa. Podobnie było w październiku 14 roku. Do Brukseli jedzie premier E. Kopacz wspierana przez wice-premiera J. Piechocińskiego w asyście wice-ministra środowiska M. Korolca. Na miejscu są z pewnością przygotowane pozycje obronne przez min. P. Serafina, które kilka dni wcześniej pojechał umacniać min. R. Trzaskowski. Kolejny minister G. Schetyna dla radia TOK FM mówi, że nie ma lepszej drużyny czy lepszych reprezentantów w tej kwestii i dodaje specjaliści porównują ją [Premier Ewa Kopacz] do Angeli Merkel, która jako były minister środowiska jest specjalistą. Rzeczywistość jest bardziej prozaiczna. Premier jest proszona na spotkanie sama, a wspierająca ją drużyna czeka, no może nie w przedpokoju, ale o piętro niżej. Ustalenia wcześniej przejęte przez główne kraje Unii Europejskiej są zakomunikowane. Postanowienia dotyczące polityki klimatycznej z góry zawierają ustępstwa, jak np. % darmowych pozwoleń, aby można było decyzje Unii Europejskiej jakoś przedstawić krajowej opinii publicznej. Jest też regułą, że wszystkie ustępstwa i odstępstwa od polityki klimatycznej na szczycie przywódców są zapisywane w sposób bardzo ogólny pozwalający na ich propagandową interpretację przez kraje zmuszone wbrew własnym interesom gospodarczym do przyjęcia polityki klimatycznej. Jednocześnie 2

3 te ogólne czy czasem ogólnikowe ustalenia ustępstw pozwalają w okresie późniejszym Komisji Europejskiej na szczegółowe zapisy legislacyjne ograniczające wykorzystanie uzyskanych ustępstw. 4. Do czego zobowiązaliśmy się? Na szczycie unijnym w październiku 14 przyjęto dwa główne cele obligatoryjne: % redukcji emisji gazów cieplarnianych do roku w stosunku do 199r oraz 27% udziału energii z OZE w końcowym zużyciu energii w Unii Europejskiej w roku. Redukcja emisji gazów została rozdzielona na dwa limity: zmniejszenie o 43% emisji w sektorach podlegających EU ETS w stosunku do r oraz redukcja emisji w innych sektorach tzw. Non ETS o % w porównaniu do roku. Oba przyjęte cele klimatyczne są fizycznie nierealizowalne, szczególnie w Polsce. Zmniejszenie emisji CO2 o 43% w sektorze wytwarzania energii elektrycznej w Polsce oznaczałoby konieczność zamknięcia wszystkich elektrowni węgla brunatnego i 9% elektrowni węgla kamiennego do roku i zastąpienie ich elektrowniami gazowymi, co wymagałoby sprowadzenie ponad mld m3 gazu rocznie tylko na potrzeby elektrowni. Jest to nie tylko nie niewykonalne ekonomicznie, ponieważ Polska nie ma takich środków finansowych, ale również technicznie. Podobnie jest w przypadku 27% udziału odnawialnych źródeł energii. Obecnie bez współspalania produkcja ze źródeł odnawialnych jest na poziomie 7% rocznego zużycia. I nawet przy tak małym udziale tych zmiennych w czasie źródeł energii odnawialnej polski system elektroenergetyczny wielokrotnie pracuje na granicy stabilności. Tak było przed świętami Bożego Narodzenia 14 i po Nowym Roku, kiedy dolne rezerwy mocy przez wiele godzin były zerowe. Trudno sobie wyobrazić nawet 1% OZE bez znacznej przebudowy całego systemu elektroenergetycznego, a szczególnie zwiększenia jego regulacyjności.. Jaki wzrost cen energii elektrycznej? W celu sprawdzenia ile wyniesie wzrost całkowitych kosztów nabycia energii elektrycznej przez odbiorców indywidualnych wykonano szereg symulacji zakładając dwie opcje cen pozwoleń na emisje CO2 równe: i 3 Euro/tonę w roku : przy uzyskaniu darmowych pozwoleń - indeks D oraz bez tych pozwoleń. Wyniki na Rys 1-4 pokazują, że przy wzroście cen pozwoleń do Euro/tonę w roku całkowity koszt zakupu energii wzrośnie o 37% - CO2=. W przypadku otrzymania darmowych pozwoleń - CO2=_D koszt ten wzrośnie o %. Dla wyższych cen pozwoleń na emisje CO2 wynoszących 3Euro/tonę kosztu zakupu energii elektrycznej wzrośnie odpowiednio 47% bez darmowych pozwoleń i 31% łącznie z darmowymi pozwoleniami. Przyjmując średni wzrost około % w roku w stosunku do 1 roku oznacza to wzrost około 2% rocznie w wielkościach stałych bez uwzględnienia inflacji. Nie jest to wiele dla odbiorców indywidualnych, ale bardzo dużo dla przemysłu, gdzie trzeba liczyć się z pogorszeniem konkurencyjności. 3

4 Ceny pozwoleń dla dwóch opcji w roku: Euro/Mg i 3Euro/Mg CO2_ CO2_3 Rys. 1. Prognozowane ceny pozwoleń na emisje CO2. Cena całkowita energii elektrycznej z dostawą dla odbiorcy indywidualnego w gr/kwh 4 41, , 28,7 3, 24,4 21,9 28, 24,,3 21,9,4 31, Przesył i inne OZE Energia_ Energia D Energia_3 Energia_3_D Rys. 2 Ceny dla odbiorców indywidualnych. 1 4

5 Udział procentowy składników w kosztach odbiorcy w % dla CO2=Euro/Mg i % darmowych pozwoleniach Przesył i inne % OZE % Energia_El_% Rys. 3 Procentowy udział taryf przesyłowych, OZE i kosztów energii dla odbiorców indywidualnych. Wzrost % całkowitych kosztów dostawy energii dla odbiorców końcowych w stosunku do roku CO2= CO2=_D CO2=3 CO2=3_D Rys. 4 Koszty całkowite dostawy i energii elektrycznej dla odbiorców indywidualnych. Wzrost kosztów pozyskania energii elektrycznej w roku na skutek pakietu klimatycznego dla odbiorców indywidualnych jest niewielki. Jednak wzrost ten jest bardzo duży dla przemysłu. W najgorszej sytuacji będzie jednak elektroenergetyka, która płacąc dziesiątki miliardów złotych za zakup pozwoleń nie będzie w stanie, bez specjalnego systemu wsparcia, odnowić mocy wytwórczych.