MARCIN GRZYMKOWSKI KOMISJAEUROPEJSKAUZNAŁA INTERIOR ZAWZORCOWYPROJEKT STAREGOKONTYNENTU 8-9 MODANASPORTTOBIZNES JERZYKOROLEWICZ JAROSŁAW NIERADKA

Transkrypt

1 WYDANIE SPECJALNE KOMISJAEUROPEJSKAUZNAŁA INTERIOR ZAWZORCOWYPROJEKT STAREGOKONTYNENTU 8-9 MODANASPORTTOBIZNES Właściciele klubów i producenci sprzętu zacierają ręce WRZESIEŃ 2015 JERZYKOROLEWICZ -Każdyznasnieświadomiezłamał,łamie albozłamiejakieśprzepisy.tonasz największyproblem -uważaprezesziph. 5 JAROSŁAW NIERADKA -Dużąszansęwidzimywkompleksie miedziowymorazwkopalnibrody-gubin -mówidyrektorbiuraopzl. 16 BOGUMIŁAULANOWSKA -Ogromnymutrudnieniembyłbrak kapitału-wspominapoczątkifirmy OmniModojejzałożycielka MARCIN GRZYMKOWSKI CHCEMYKONKUROWAĆ ZGIGANTAMI-MÓWI TWÓRCAFIRMY EOBUWIE.PL 6-7

2 STREFA POWITALNA SPIS TREŚCI 05 STREFA SPOTKAŃ Biznes to walka - Każdy z nas nieświadomie złamał, łamie albo złamie jakieś przepisy. To nasz największy problem - mówi Jerzy Korolewicz, prezes ZIPH TEMAT Z OKŁADKI Trzeba się schylić po każdą złotówkę Interes swoich rodziców rozwinął tak, że w wieku 31 lat został milionerem. Niedawno Marcin Grzymkowski połączył siły z krajowym potentatem STREFA INNOWACJI W Nowej Soli łączą naukę z biznesem Park Naukowo-Technologiczny Interior łączy naukowców z przedsiębiorcami, inwestując jednocześnie miliony w nowe, innowacyjne firmy. 10 STREFA PORAD Na prądzie można sporo zaoszczędzić Optymalizacja zużycia energii elektrycznej to nie tylko sposób na szukanie oszczędności, ale też obowiązek największych firm STREFA TRENDÓW Moda na sport to niezły biznes Z roku na rok kluby fitness odwiedza coraz więcej osób. Dziś śmiało możemy mówić o prawdziwej modzie - na której można sporo zarobić. 16 STREFA SPOTKAŃ Trzeba mocnego strzału - Wchodzi firma, która zatrudni 3 tysiące osób i kolejne 6 tysięcy miejsc pracy jest dookoła - mówi Jarosław Nieradka, dyrektor biura OPZL STREFA KARIERY Kobiety, musimy uwierzyć w siebie Wyróżnia nas wykształcenie, twórczość i pasja. A to, co nas ogranicza, to przede wszystkim nasza mała wiara w siebie - mówi Bogumiła Ulanowska. 20 STREFA KARIERY 5 kroków do sukcesu Zapytaliśmy lubuskich przedsiębiorców, co trzeba zrobić i jakich zasad przestrzegać, aby odnieść sukces w biznesie STREFA TOWARZYSKA Nagrody dla pracodawców Spotkanie w Mironicach było okazją do powitania nowych członków Lubuskiej Organizacji Pracodawców i wręczenia nagród dla najlepszych firm. 26 STREFA TRENDÓW Zegarki prezesek Kobiece zegarki, przynajmniej te klasyczne, coraz bardziej upodabniają się do męskich. Odróżniają je czasami tylko detale STREFA KARIERY Nowa moda czy przepis na sukces? Jedni są zachwyceni, inni podchodzą do niego z dystansem. Czym naprawdę jest coaching? STREFA REKREACJI Piłka jest okrągła, ale... dołków jest 9 Nie ma takiego drugiego pola golfowego w Polsce. Te gorzowskie jest pod każdym względem wyjątkowe. FOT. TOMASZ GAWAŁKIEWICZ nowe mosty powstaną w Cigacicach na drodze S3 STREFA BIZNESU WRZESIEŃ 2015

3

4 STREFA POWITALNA Co przeszkadza naszym przedsiębiorcom? - Doszliśmy do sytuacji, gdy stałe są tylko zmiany. To utrudnia planowanie, bieżącą działalność, racjonalną politykę - stawia diagnozę Jerzy Korolewicz. STR. 5 Kobiety nawet w najmniejszych miejscowościach mogą bez wychodzenia z domu kupić sobie wymarzone buty, a gdy nie pasują, po prostu je zwrócić. Za to kochają firmę, którą stworzył młody zielonogórzanin. STR. 6-7 Gdy straciła posadę, zacisnęła zęby i nie mając żadnego kapitału, założyła firmę. Poznajcie historię Bogumiły Ulanowskiej. STR Urszula Baumann redaktor ubaumann@gazetalubuska.pl POLECAMY DOŚWIADCZENIE, WIEDZA, ZNAJOMOŚĆ BRANŻY, WYCZUCIE TRENDÓW, ŚLEDZENIE NOWINEK TECHNOLOGICZNYCH - TO PODSTAWA SUKCESU W BIZNESIE - TAK UWAŻAJĄ NASI ROZMÓWCY I DODAJĄ: - WAŻNI SĄ TAKŻE LUDZIE, SPRAWDZONA ZAŁOGA. J eśli inwestujesz w to, na czym się nie znasz, to uprawiasz hazard - twierdzi Warren Buffett, amerykański inwestor giełdowy, przedsiębiorca i filantrop. I choć nie ma jednej recepty na sukces, nie wypada się z nim nie zgodzić. Śmiało można zaryzykować nawet stwierdzenie, że zasada ta obowiązuje nie tylko na giełdzie, ale w całym biznesie. Marcin Grzymkowski z Zielonej Góry, twórca firmy eobuwie.pl, w młodym wieku dorobił się milionów. Jak przyznaje, miał dobry pomysł, wiedzę wyniesioną ze studiów, ale przede wszystkim, już na starcie, znał od podszewki branżę, w której działa. Jego rodzice posiadali kilka sklepów obuwniczych, a on od najmłodszych lat przyglądał się, jakimi prawami rządzi się ten biznes. Bogumiłę Ulanowską z Nowej Soli do założenia własnej firmy zmusiło życie. Z dnia na dzień straciła stanowisko wiceprezesa, a rynek pracy był wówczas bardzo ubogi. Zacisnęła więc zęby i zaczęła działać. Początki były trudne, a największą przeszkodą był brak kapitału. Wtedy pomogło doświadczenie, które z czasem zaczęło procentować. Fachową wiedzę na pierwszym miejscu stawia Zbigniew Haczkowski, założyciel i prezes firmy Melaco w Nowej Soli, gdy wymienia pięć kroków do sukcesu. - Ale nie chodzi tu tylko o to, czego można się w szkole nauczyć - zaznacza. - Trzeba na bieżąco kontrolować, co się dzieje w branży i śledzić nowinki techniczne. Pytany o radę dla ludzi, stojących u progu zawodowego życia, Jerzy Korolewicz, prezes Zachodniej Izby Przemysłowo-Handlowej odpowiada: - Zdobądź, młody człowieku, doświadczenie, nabądź umiejętności, zobacz, jak pracuje ci się w zespole. Co lubisz, a co sprawia ci problemy? Jak odnajdujesz się w hierarchii? Czy ogarniasz sprawy urzędowe, przepisy, planowanie, raportowanie? Dajesz radę? Chcesz więcej? Czujesz, że możesz lepiej i szybciej? Świetnie - zaryzykuj i załóż biznes. Dobrze ci na etacie? Zostań na nim. Etat to naprawdę dobry początek. Nie wszyscy nadają się do biznes, nie wszyscy go czują. Redaktor naczelny: Iwona Zielińska Redaktor prowadzący: Urszula Baumann Projekt graficzny, dyr. artystyczny: Tomasz Bocheński Zespół redakcyjny: Katarzyna Borek, Mariusz Kapała, Michał Korn, Robert Kowalik, Paweł Kozłowski, Lucyna Makowska, Jarosław Miłkowski, Jakub Nowak, Filip Pobihuszka, Tomasz Rusek, Artur Szymczak, Paweł Wańczko STREFA BIZNESU LUBUSKIE Redakcja,,Gazety Lubuskiej, al. Niepodlegości 25, Zielona Góra, tel redakcja@gazetalubuska.pl Redakcja nie odpowiada za treść reklam i nie zwraca materiałów niezamówionych. Wszelkie prawa zastrzeżone. Przedruk i wykorzystywanie w jakiejkolwiek innej formie bez pisemnej zgody zabronione. Wydawca Polska Press sp. z o.o. Oddział w Zielonej Górze, al. Niepodległości 25, Zielona Góra Prezes oddziału: Grzegorz Widenka tel gwidenka@gazetalubuska.pl Dyrektor reklamy: Renata Pękala rpekala@gazetalubuska.pl Dyrektor marketingu: Agnieszka Stawiarska stawiarska@gazetalubuska.pl Dział dystrybucji: Anna Kroll akroll@gazetalubuska.pl Biuro ogłoszeń: al. Niepodległości 25, Zielona Góra, tel Wydawca Polska Press Sp. z o.o. ul. Domaniewska 45, Warszawa, tel , faks: Prezes zarządu Dorota Stanek Wiceprezes zarządu Dariusz Świąder Członkowie zarządu Paweł Fąfara Magdalena Chudzikiewicz Prezes Biura Reklamy Wiktor Pilarczyk Dział wydawniczy Izabela Marciniak Produkcja Dorota Czerko Public Relations Joanna Pazio Druk: Drukarnia Panda, ul. Paczkowska 26, Wrocław Reklamy na stronach: 3, 11, 13, 17, 21, 23, 27, mld zł otrzyma Lubuskie w ramach LRPO STREFA BIZNESU WRZESIEŃ 2015

5 STREFA SPOTKAŃ BIZNES TO WALKA - Każdy z nas nieświadomie złamał, łamie albo złamie jakieś przepisy. To nasz największy problem - mówi Jerzy Korolewicz, prezes Zachodniej Izby Przemysłowo-Handlowej. Tomasz Rusek trusek@gazetalubuska.pl Na początek eksperyment. Kończę studia, zdobywam numer do pana i stawiam się na umówione spotkanie. Siadam na wprost i pytam: - Panie Jerzy! Mam iść na etat czy założyć własną firmę? W takim razie robię z panem krótki wywiad, badam pana predyspozycje, dopytuję o pomysły i radzę: najpierw etat. Zaraz, zaraz. Prywatny przedsiębiorca i prezes Zachodniej Izby Przemysłowo- Handlowej doradza mi etat?! (uśmiech) Na początek tak. Zdobądź młody człowieku doświadczenie, nabądź umiejętności, zobacz, jak pracuje ci się w zespole. Co lubisz, a co sprawia ci problemy? Jak odnajdujesz się w hierarchii? Czy ogarniasz sprawy urzędowe, przepisy, planowanie, raportowanie? Dajesz radę? Chcesz więcej? Czujesz, że możesz lepiej i szybciej? Świetnie - zaryzykuj i załóż biznes. Dobrze ci na etacie? Zostań na nim. Etat to naprawdę dobry początek. Nie wszyscy nadają się do biznesu, nie wszyscy go czują. Powiedzmy, że co czwarty, co piąty człowiek ma predyspozycje do bycia przedsiębiorcą. A podobne dylematy, od jakiego zaczęliśmy rozmowę, ma wielu. Wiem, bo takie spotkania się zdarzają - ZIPH pomaga także początkującym przedsiębiorcom. Ile firm na dziś jest w izbie? Ponad 300. Podstawowy warunek, by się do was zapisać? Trzeba prowadzić działalność w naszym regionie. Owszem, około 95 proc. członków ZIPH jest w Lubuskiem też zarejestrowanych, jednak wystarczy u nas działać. Siedzibę można mieć gdzie indziej. ROZMOWA Lada dzień poznamy najlepsze firmy w regionie: Lubuskich Liderów Biznesu tak, już pod koniec września wielka gala w Zielonej Górze. W tym roku udało się wyrównać rekord liczby zgłoszeń: ponad 70! Zgadza się. Cieszy mnie to, bo taka chęć sprawdzenia się z innymi dowodzi, że firmy czują się mocne, a ich kondycja jest dobra. To pokazuje pozytywne trendy w gospodarce, choć daleki jestem od hurraoptymizmu. Jednak stabilne wzrosty można zauważyć i to powód do radości. Mojej, szefów firm, ich pracowników, całego regionu. Dobrze, dobrze, a gdy spotyka się pan z prezesami i dyrektorami, to co mówią w kuluarowych rozmowach? Poproszę do bólu szczerze! Tym, co najbardziej ich martwi, jest niestabilność. Doszliśmy do sytuacji, gdy stałe są tylko zmiany. To utrudnia planowanie, przygotowywanie strategii, bieżącą działalność, racjonalną politykę firm. Czego te zmiany dotyczą? Wszystkiego, naprawdę. Przykłady poproszę. Dwa miesiące temu rozmawialiśmy o konflikcie na Ukrainie i o taniejącej ropie. Dziś problemem jest fala imigracji i sposoby poradzenia sobie z nią. Zmienia się sytuacja polityczna, pomysły na rozwiązania prawne, do tego dochodzi niestabilność przepisów. To wszystko ma olbrzymi wpływ na działalność firm. Na zamówienia, kontrakty, płatności. Jest tak, że założenia przyjęte wczoraj, jutro mogą stanąć na głowie, a pojutrze być kompletnie nieaktualne. I przedsiębiorcy pracują właśnie w takich warunkach. Najbardziej dokucza nam chyba ciągła zmiana przepisów i różne ich interpretacje. Zaryzykuję stwierdzenie, że każdy z nas nieświadomie złamał, łamie albo złamie jakieś przepisy. To nasz największy problem. Biznes to walka z takimi problemami. Jednak państwo, które te przepisy tworzy i zmienia, powinno pamiętać, że to tabakiera jest dla nosa, a nie nos dla tabakiery. A największym problem pracowników, z którym rozmawiamy, są niskie zarobki. Lubuskie jest w ogonie pod względem wysokości pensji. Jak to zmienić? Nie ma prostego, szybkiego rozwiązania. Choć oczywiście nie jest też tak, że nic nie można zrobić. Jednak to proces. Wymaga czasu... Inwestor, zanim otworzy gdzieś fabrykę, sprawdza wiele rzeczy. W tym m.in. dostępność fachowców, jakość komunikacji, bliskość wyższej uczelni, która będzie źródłem kadr. Oczywiście: koszty pracy też. Dlatego cały region musi skupić się na tym, by zachodnia Polska miała coś więcej niż niskie koszty pracy. Na bogactwa naturalne wpływu nie mamy, ale na kierunki kształcenia już tak. Powiem tak: firmy zielonogórskie pokazały, jak specjaliści od komputerów i nowoczesnych technologii potrafią zdobywać klientów i zamówienia. Bo biznes idzie tam, gdzie znajdzie pracowników, których potrzebuje. Więc po prostu musimy mieć dobrą kadrę, by były dobre zarobki. Jednak gdy produkcja polega na wykonywaniu prostych czynności, np. na montażu, to proszę nie liczyć na to, że pensje będą na poziomie inżynierskim. Zaraz, zaraz... To mam pytanie związane z tym, co pan mówi. Mogę być jeszcze na chwilę tym absolwentem, co do pana przyszedł? Pewnie. Panie Jerzy, to jaki profil powinna mieć moja firma? Czym się zajmować? Życie i praktyka pokazują, że dziś pewne są dwie drogi. Pierwsza: konkretne umiejętności związane z tradycyjnym fachem jak budownictwo, motoryzacja, stolarstwo, prace fizyczne związane z konkretnymi umiejętnościami. Tutaj są duże szanse na zlecenia, pracę i dobrą płacę. Druga droga: szeroko pojęte innowacje związane z komputerami, automatyką, komunikacją. Wszyscy używamy komórek, aplikacji, programów. Ta sfera życia będzie się rozwijać błyskawicznie. Kto będzie częścią tych zmian, komu uda się być ich kreatorem, będzie miał udany biznes. I szansę na statuetkę Lidera Biznesu? Jeśli spełni wszystkie warunki. To nagroda, która ma już swoją markę i renomę. Dlatego nie jest o nią łatwo, a rywalizacja jest mocna. I także dlatego wszyscy laureaci tak często trzymają naszą statuetkę na honorowym miejscu. FOT. MARIUSZ KAPAŁA STREFA BIZNESU WRZESIEŃ 2015 Za 5 lat powstanie obwodnica Drezdenka 05

6 TEMAT Z OKŁADKI E-BIZNES Biznes? Trzeba schylić się po każdą złotówkę! Interes swoich rodziców rozwinął tak, że w wieku 31 lat został milionerem. Niedawno Marcin Grzymkowski połączył siły z krajowym potentatem, by dalej realizować swoją pasję, jaką jest e-biznes. Robert Kowalik rkowalik@gazetalubuska.pl Pod koniec sierpnia pojawiła się informacja, że niemal 75 proc. akcji firmy eobuwie.pl za 130 mln zł kupi firma CCC. No i kolejna, że na czele tej zielonogórskiej firmy stoi człowiek, który ma 31 lat. Czy możemy powiedzieć, że mamy w mieście jednego z najmłodszych milionerów w Polsce? - Milionerów w moim wieku jest wielu, ale rzeczywiście, tak można powiedzieć. - Czy taki ruch, w stronę jednego z potentatów w branży sprzedaży obuwia, był konieczny? Z czego on wynikał? - Nasza spółka przygotowywała się do IPO (pierwsza oferta publiczna - dop. red). Chcieliśmy pozyskać z giełdy środki na dalszy rozwój. Tak, żeby można było już bezpośrednio konkurować z europejskimi gigantami, takimi jak choćby Zalando czy inne marki, które są obecne na rynku polskim. Do tego niezbędny jest jeszcze większy kapitał. Nasza spółka rozwijała się w tempie 70 proc. rocznie. W tym roku ta dynamika wynosi ponad 90 proc. To wszystko było niewystarczające, ponieważ baza spółek konkurencyjnych jest dużo większa. Aby to nadrobić, potrzebna jest jeszcze wyższa dynamika. Tym bardziej, że chcemy zająć odpowiednie pozycje na rynkach zagranicznych, tak jak ma to miejsce w Polsce. Głównie na rynkach Europy Środkowej i Południowej: czeskim, słowackim, rumuńskim, węgierskim, docelowo może bułgarskim. Do tego potrzebne są odpowiednie środki - na budowę centrum logistycznego, na większe zapasy, ponieważ są one niezbędnym elementem. Chcąc zwiększyć sprzedaż, musimy kupić dużo więcej towaru, który zamawiamy praktycznie z rocz- nym wyprzedzeniem. Potrzeba dziesiątków milionów złotych, by zrealizować ten cel. - Wygląda na to, że w Polsce król obuwia połączył siły z księciem obuwia, tak by wykorzystać efekt synergii, korzystny dla obu firm. - Tak, porównanie jest trafne, ponieważ to połączenie jest połączeniem lidera rynku w Polsce, jeśli chodzi o stacjonarną sprzedaż obuwia, z liderem w branży sprzedaży obuwia online przez polską firmę. Połączyły się dwie dobre polskie firmy, które bardzo dynamicznie się rozwijają. Oczywiście jest przepaść między nami, a CCC. Natomiast jeśli chodzi o udział procentowy sprzedaży w krajowym rynku, to oni mają blisko 20 proc. w sprzedaży stacjonarnej, a my około 16 proc. w sprzedaży on-line. - Jaka będzie zależność tych dwóch firm. Pozostanie pan prezesem spółki? - Zarząd naszej firmy otrzymał pełną autonomię w zarządzaniu firmą. Każda spółka ma swoją strategię rozwoju, które się uzupełniają. Eobuwie.pl w dalszym ciągu będzie się koncentrowało na sprzedaży Co kraj, to... inna oferta W Czechach, Słowacji i Niemczech działamy od ponad dwóch lat, w Rumunii od miesiąca. Te rynki rozwijają się bardzo dynamicznie. Jesteśmy zadowoleni. A różnice Na pewno w Niemczech trudno jest sprzedać polskie marki. W jednych krajach klienci wolą zamawiać za pobraniem, w innych płacą kartą, gdzie indziej z góry. Inne są też oczekiwania co do modeli. Są kraje konserwatywne na przykład w kwestii kolorystyki. Trzeba dopasowywać ofertę do poszczególnych rynków. obuwia w internecie. Tak jak pan powiedział, wykorzystujemy elementy synergii, które pojawiają się między naszymi spółkami. Mamy gwarancję, że przez najbliższe kilka lat dotychczasowi akcjonariusze pozostaną w zarządzie, w tym ja w roli prezesa zarządu. - Nie boi się pan, że z czasem większy wchłonie mniejszego? - Z optymizmem patrzymy w przyszłość i jeśli będziemy się dalej dynamicznie rozwijali, to nie boimy się tego. Elementy tej umowy gwarantują nam też sporą autonomię. - To może będzie odwrotnie? - (śmiech) Obecnie sprzedaż detaliczna to 95 proc. rynku, a reszta to sprzedaż przez internet. Jednak prognozy są takie, że za trzy lata sprzedaż online może stanowić 10 proc. Coraz więcej klientów będzie odchodziło od zakupów offline, na rzecz zakupów online. Zalet nie muszę tłumaczyć. Nasze społeczeństwo będzie podążało za klientami na przykład z Wielkiej Brytanii, gdzie ta sprzedaż obecnie stanowi 13 proc. i dalej się rozwija. Perspektywa wzrostu jest ogromna. - Niektórzy mówią, że pierwszy milion trzeba ukraść. Inni, że dostać w prezencie. Pan nie startował od zera... - W moim przypadku było o tyle dobrze, że to rodzice prowadzili biznes sprzedaży obuwia. Od najmłodszych lat uczyłem się, jak to robić, pomagałem rodzicom, przyglądałem się, jakimi prawami ten biznes się rządzi. Było mi łatwiej, bo posiadałem spore doświadczenie jeśli chodzi o branżę obuwniczą. Z kolei e-commerce to było moje hobby i na studiach postanowiłem to połączyć. W 2006 r. wystartowaliśmy ze sprzedażą online. Tak rozpoczęła się ta historia. Biznes rodziców był dosyć stabilny. Posiadali zawsze kilka sklepów obuwniczych. Spółka co roku robiła około 3,5 miliona złotych obrotu netto. Kiedy rozpoczęliśmy sprzedaż online, po czterech latach ta sprzedaż dogoniła sklepy stacjonarne, a później już było tylko do przodu. - Czyli rodzice wychowali sobie następcę, który rozwinął ich biznes. - No tak. Ten biznes stacjonarny w tym roku będzie stanowił jedynie niecałe 3 proc. A planowane przychody to między 130 a 140 milionów złotych netto. Dynamika jest u nas na bardzo wysokim poziomie. - Wracając do początków, wielu nie wierzyło, że można sprzedawać buty przez internet, bez przymiarki. - Patrzyłem przede wszystkim na inne kraje, takie jak USA, gdzie praktycznie 06 proc. wynosiła stopa bezrobocia w Gorzowie Wlkp. w 2014 r. STREFA BIZNESU WRZESIEŃ 2015

7 wszystko sprzedaje się przez internet, łącznie z obuwiem. Byłem przekonany, że i do nas musi ten trend dotrzeć. Patrzyłem także, jakie ludzie mieli problemy, szukając w sklepie butów. Wiedziałem, że jak się kobiety uprą, chcąc znaleźć jakiś konkretny model, to w końcu trafią i na stronę internetową. - Jaki jest ten klient internetowy? Czym różni się od tego w sklepie? - Ma on trochę inny profil. W internecie sprzedajemy nieco droższe buty. Jest też dużo większy współczynnik zwrotów, ale to zawiera się w naszej propozycji dla klienta. Mogą za darmo zamówić więcej butów, przymierzyć wygodnie w domu, dopasować do sukienki, a jeśli nie spodobają się, to za darmo zwrócić. To element naszej strategii. Przewagą handlu w internecie jest przede wszystkim szerokość oferty. Nie znajdziemy przecież sklepu stacjonarnego, który oferuje ponad 20 tys. modeli. - Jak gust Polaków zmienił się w ostatnich latach? - Klienci coraz większą uwagę przywiązują do jakości obuwia, która zresztą stale się poprawia. Polskie marki starają się dorównywać zachodnim. Idzie to w dobrym kierunku i ten dystans się zmniejsza. Moda też już prędzej do nas trafia, a Polacy szybciej kupują nowości, zwracają uwagę na markę obuwia, która z kolei daje im gwarancję jakości. Pełni to kluczową rolę właśnie w internecie i ułatwiło nam rozwój. - Jak udaje się panu, przy ograniczonych choćby środkach na marketing, konkurować z takimi potentatami jak Zalando czy Sarenza? - Najważniejsze jest, by te środki mądrze wydatkować. Dużą wagę przykładamy do każdej wydawanej w firmie złotówki, tak aby w przyszłości zaprocentowała. To jest wydaje mi się klucz do sukcesu. - Czyli zgodziłby się pan z zasłyszanym przeze mnie zdaniem pewnego biznesmena, że trzeba się schylić po każde pięć złotych - Powiedziałbym nawet, że po każdą złotówkę. - Były zapowiedzi powstania centrum logistycznego w SSE w Zielonej Górze. Jakie będą losy tego przedsięwzięcia? - Centrum jest budowane. Spółka zakupiła działkę w Nowym Kisielinie. Budowa była podzielona na trzy etapy i miała zakończyć się w styczniu 2016 r. Ze względu na to, że otrzymaliśmy konkretne wsparcie od CCC, realizujemy od razu 100 proc. inwestycji. Zakładaliśmy wydanie kilkunastu milionów, a skończy się na trzydziestu kilku. Po realizacji inwestycji grupa eobuwie.pl w ciągu kilku najbliższych lat planuje łączne zatrudnienie około 350 osób. Potrzebni będą magazynierzy, specjaliści ds. obsługi klientów call center, graficy, fotografowie czy copywriterzy. - Często przedsiębiorcy narzekają na warunki, w jakich przyszło im działać w naszym kraju. Co by pan zmienił? - To prawda, wielu narzeka i tak jest najprościej - winę za swoje niepowodzenia zwalić na kogoś innego. Moim jednak zdaniem kluczem do sukcesu jest to, by dostosować się do otoczenia, do panujących warunków. W pewnych kwestiach, jak np. podatki, państwo mogłoby bardziej wspierać przedsiębiorców, ale my staramy się na to nie patrzeć. - Kobiety z pewnością zazdroszczą pana żonie Ile posiada par butów? - Wiele koleżanek faktycznie zazdrości żonie, że ma dostęp do tak szerokiej oferty. Muszę przyznać, że ma ona zdecydowa- nie więcej par obuwia ode mnie i jest z tego zadowolona (śmiech). - Czy znajduje pan jeszcze czas na przyjemności? - Czasu prywatnego nie ma za wiele, ale żona jest dla mnie bardzo wyrozumiała. Pasjonuje mnie firma, kocham robić to, co robię i sprawia mi to dużą przyjemność. To jest ten kolejny już klucz do sukcesu: robić to, co się lubi. Bo jeśli przychodzi się do pracy zadowolonym, to jest to najważniejsze. Moje hobby to rower, pływanie i jazda na nartach. Jeśli uda nam się wyjechać na urlop, to raczej nie dłużej niż na tydzień. Marcin Grzymkowski pochodzi i mieszka w Zielonej Górze. Ma 31 lat. E-biznes studiował m.in. na Uniwersytecie Walijskim w Cardiff. Rozwinął rodzinny biznes oparty na pięciu sklepach stacjonarnych Traf oferujących obuwie. Dziś jego firma eobuwie.pl jest krajowym liderem sprzedaży butów i galanterii skórzanej w internecie. FOT. MARIUSZ KAPAŁA STREFA BIZNESU WRZESIEŃ lat temu w Zielonej Górze otwarto centrum handlowe Focus Mall 07

8 STREFA INNOWACJI INTERIOR Po dwóch latach działalności Park Naukowo-Technologiczny Interior obsadzony jest w 100 proc. Łączy naukowców z przedsiębiorcami, inwestując jednocześnie miliony w nowe, innowacyjne firmy. W Nowej Soli wiedzą, jak łączyć naukę z biznesem W JEDNYM Z LABORATORIÓW W INTERIORZE, DZIĘKI INNOWACYJNEJ TECHNOLOGII, MOŻNA M.IN. SKANOWAĆ RÓŻNEGO RODZAJU OBIEKTY 3D FOT. JAKUB NOWAK 08 lat temu podczas pożaru bazaru w Słubicach spłonęło stoisk STREFA BIZNESU WRZESIEŃ 2015

9 Jakub Nowak - To najlepszy Park Naukowo-Technologiczny w województwie, to wiemy na pewno - mówi wprost Łukasz Rut, dyrektor ds. rozwoju i promocji Interioru, który znajduje się w Nowej Soli. Pomimo młodego wieku (park ma dopiero dwa lata), obsadzony jest już w 100 proc. i jako jeden z nielicznych tego typu ośrodków w całym kraju sam na siebie zarabia. - Nie idziemy więc i nie wyciągamy rąk po pieniądze od miasta, marszałka czy wojewody - śmieje się nasz rozmówca. Trudno się dziwić jego optymizmowi. Ośrodek, którego budowa jeszcze kilka lat temu uznawana była przez niektórych za niepotrzebną fanaberię, stawiany dziś jest za wzór i już może pochwalić się projektami, które realnie, za pomocą wielu milionów złotych, wsparły lubuskie przedsiębiorstwa, a także przedsięwzięciami, które wykreowały nowe miejsca pracy i które wciąż pomagają tworzyć rzeczy, o jakich innym się jeszcze nie śniło... Bruksela już doceniła Wspomniana praca została zresztą niedawno nagrodzona i zauważona w samej Brukseli - Komisja Europejska uznała Park Interior za wzorcowy projekt Starego Kontynentu. Ana-Paula Laissy, z dyrekcji generalnej ds. polityki regionalnej Komisji Europejskiej, zaznacza w liście wysłanym niedawno do placówki, że budowa Interioru w Nowej Soli została wybrana ze względu na jego wkład w osiągnięcie unijnych celów związanych z promocją zrównoważonego wzrostu gospodarczego i tworzeniem nowych miejsc pracy. - Takie oceny tylko dodają nam skrzydeł - zaznacza Ł. Rut. Warto przypomnieć, że dziś Park posiada aż sześciu różnych udziałowców. Wiodącym jest oczywiście miasto Nowa Sól (pomysłodawcą i inicjatorem budowy Interioru był prezydent Wadim Tyszkiewicz), poza tym są to także Kostrzyńsko-Słubicka Specjalna Strefa Ekonomiczna, Uniwersytet Zielonogórski, Organizacja Pracodawców Ziemi Lubuskiej, gmina Bytom Odrzański, a także prywatna firma Sinersio, która jakiś czas temu wykupiła za milion złotych swoje udziały (prowadzi w Parku nowoczesne Data Center). Trzeba jednak zaznaczyć, że poza partnerstwem udziałowców, Park zawiązał już także masę innych relacji, dzięki którym dziś tworzone są wspomniane potężne projekty... NOWOCZESNE DATA CENTER W Parku Interior funkcjonuje także nowoczesne Data Center, czyli wielki kompleks informatyczno-badawczy. Z usług potężnych serwerów, pracujących 24 godziny na dobę, korzystają zarówno przedsiębiorstwa, jak i samorządy, placówki służby zdrowia czy jednostki naukowe. Służą one m.in. do bezpiecznego przechowywania informacji, w tzw. chmurze. Miliony na innowacje Przykłady? - Mnóstwo - mówi z dumą dyrektor ds. rozwoju. Akcelerator Innowacji, Voucher na Innowacje - to tylko niektóre z nich. W ich ramach setki osób (naukowców oraz przedsiębiorców) pracowało wspólnie nad innowacyjnymi rozwiązaniami w różnych branżach. - Podczas jednego z ostatnich projektów przeprowadziliśmy blisko 50 staży - opowiada Patrycja Izydorek z Organizacji Pracodawców Ziemi Lubuskiej (OPZL był m.in. liderem przedsięwzięcia Akcelerator Innowacji ). - Każdy staż był bardzo ambitny. Firma Joanna dzięki voucherowi mogła np. przeprowadzić serię badań, dzięki którym wymyśliła innowacyjne pakowane wody, co pozwoli zmniejszyć koszty produkcji, transportu i dystrybucji - mówi P. Izydorek. Dzięki pozyskaniu pieniędzy ze środków unijnych, Interior sfinansował jednak o wiele więcej przedsięwzięć, dzięki którym przedsiębiorcy wysłani zostali również na uczelnie wyższe, gdzie we współpracy z naukowcami mogli pracować nad innowacyjnymi rozwiązaniami swoich pomysłów. Dość wymienić inne przykłady, jak choćby analizę wytrzymałości konstrukcji metalowych (bardzo ważna w branży motoryzacyjnej), czy badania nad zmianami nowotworowymi u zwierząt za pomocą specjalnej kamery termowizyjnej. Jeden staż dotyczył także prac nad aplikacją mobilną, która po zrobieniu zdjęcia zlokalizowałaby konkretny przedmiot w internecie i np. podała nam (od razu!) cenę... Osobnym projektem Parku Interior jest także ten, który promuje innowacyjne pomysły na firmę. - Dzięki niemu docelowo Interior obejmie udziały w 16 nowych spółkach w całej Polsce - tłumaczy mi Ł. Rut. Jedna z nich, rodem z Nowej Soli, już powstała i już prężnie funkcjonuje. Chodzi o Centrum Projektowania i Budowy Prototypów Malpol, które dzięki zakupowi potężnej maszyny, może drukować, na masową skalę, prototypy z niemal każdego materiału: od drewna, po aluminium czy styropian... W sumie na terenie Parku działa dziś 17 firm, a także trzy zaawansowane laboratoria: metrologiczne, korozyjne oraz informatyczne. - Warto podkreślić, że zanim powstały, dokładnie zbadaliśmy rynek, sprawdziliśmy wśród firm, na co konkretnie jest zapotrzebowanie - wyjaśnia Ł. Rut. Sami bywalcy Parku nie ukrywają zresztą przed nami swojego zadowolenia. - Nasza współpraca jest naprawdę znakomita, każda nasza prośba o pomoc zawsze jest rozpatrywana, poza tym dzięki lokalizacji naszej firmy właśnie tutaj mamy doskonały dostęp nie tylko do infrastruktury, ale właśnie do pomocy, choćby w formie specjalnych szkoleń, które organizuje OPZL, który również ma tu swój lokal - mówi Piotr Rudy, prezes firmy IdeaPro. - Pokazują nam nowe ścieżki rozwoju, podobnie zresztą jak innym zakładom w strefie - dodaje. Łukasz Rut również przyznaje, że lokalizacja niedaleko strefy ekonomicznej ma znaczenie szczególne. - Ideą Parku jest w końcu rozwój gospodarki - mówi. I, co najważniejsze na przyszłość, rozwój dzięki innowacjom. Czas na rozbudowę - Warto zaznaczyć, że w najnowszej perspektywie, związanej z pozyskiwaniem środków unijnych, słowo innowacyjność, jest kluczowe, pojawia się na niemal co drugiej stronie dokumentu opisującego podstawy przyznawania pieniędzy z nowego rozdania - tłumaczy dyrektor ds. rozwoju Interioru. - I zapewniam, że to wykorzystamy... - dodaje sugestywnie na koniec. Interior myśli już także o swoim o rozwoju. W planach jest m.in. budowa kolejnych budynków. - To na razie jedynie plany, jednak myślimy nad stworzeniem osobnego budynku dla inkubatora przedsiębiorczości, a także nad większym projektem, związanym ze stworzeniem Międzynarodowego Centrum Automotiv, które wspierałoby technologicznie największe koncerny z branży motoryzacyjnej - opowiada Ł. Rut. - W nowej perspektywie unijnej jest szansa na to, aby duże firmy, jak np. Gedia, starały się o pieniądze na wsparcie innowacji. Jednym z warunków jest współpraca z ośrodkami badawczymi. Wspólne działanie koncernów i naukowców pomagałaby w wspieraniu nowych technologii, to byłby naprawdę międzynarodowy projekt i wielkie centrum dla różnych korporacji. W ramach Inkubatora Innowacji, Interior, we współpracy z partnerami, zainwestuje ok. 11 mln zł, aby wspomóc tworzenie nowych firm. STREFA BIZNESU WRZESIEŃ lat temu w Zielonej Górze otwarto Muzeum Wina 09

10 STREFA PORAD NAPRĄDZIE MOŻNASPORO ZAOSZCZĘDZIĆ Optymalizacja zużycia energii elektrycznej to nie tylko sposób na szukanie oszczędności, ale też obowiązek największych firm. Artur Szymczak Źle dobrane grupy taryfowe, brak audytów energetycznych i niska świadomość cenowa - to czynniki powodujące, że przedsiębiorstwa ponoszą większe koszty związane z zakupem energii, niż w rzeczywistości powinny. Warto wiedzieć, że duże firmy w Polsce są zobowiązane do 5 grudnia tego roku przeprowadzić pierwszy audyt energetyczny. - Nie ma znaczenia, ile energii przedsiębiorstwa te zużywają. Obowiązek przeprowadzania audytu jest wymogiem nałożonym przez Parlament Europejski - mówi Dariusz Przybyłek, menadżer ds. rozwoju i innowacji w Zachodniej Izbie Przemysłowo - Handlowej. Warunkiem zwolnienia z konieczności przeprowadzania audytu jest wprowadzenie przez firmę standardu ISO 50001, który wdraża także Zachodnia Grupa Zakupowa. ENERGIA ELEKTRYCZNA symbolem litery i cyfry. Grupa taryfowa A zasilana jest z sieci wysokiego napięcia od 110 kv. Grupę B wybierają instytucje, które mają własne układy pomiarowe, np. szkoły. Grupie C przypisani są zazwyczaj mali i średni przedsiębiorcy. Ich firmy korzystają z sieci niskiego napięcia do 1 kv. Grupę G stosują głównie gospodarstwa domowe. Wielkość opłaty za energię zależy od przyporządkowania do jednej z trzech rozliczeniowych stref czasowych. - Jeśli mamy proces produkcyjny i posiadamy taryfę płaską, czyli cenę za 1 MWh identyczną przez całą dobę, np. 215 zł, to w momencie kiedy zmienilibyśmy taryfę na strefową, cena również uległaby zmianie w zależności od strefy np. cena w taryfie C22 za 1 MWh w dzień: 249 zł i w nocy 183 zł. Przenosząc najbardziej energochłonne procesy na zmianę nocną, możemy generować największe oszczędności. W tego typu doborze taryfy najistotniejsza jest analiza profilu zużycia energii danego przedsiębiorstwa - mówi Krzysztof Podolski, koordynator Zachodniej Grupy Zakupowej z ramienia Stali Gorzów. Zakupy grupowe? Czemu nie Optymalizacja zużycia energii - to jedna z dróg szukania oszczędności. Innym sposobem na pozostawienie większej ilości złotówek w kasie firmy jest negocjacja ceny ze sprzedawcami energii. - Widzimy, że firmy odnoszą już duże oszczędność na tym etapie. Grupy zakupowe mogą negocjować cenę energii, opierając się o swój duży wolumen poddawany negocjacjom. My takie grupy tworzymy, następnie wspólnie negocjujemy ceny energii, uzyskując bardzo atrakcyjne ceny dla uczestników grupy - mówi Dariusz Przybyłek. DARIUSZ PRZYBYŁEK, MENADŻER DS. ROZWOJU I INNOWACJI ZIPH - Przynależność do grupy negocjacyjnej może dać oszczędności na poziomie nawet 70 procent dla małych przedsiębiorstw. Natomiast dla firm dużych są to promilowe oszczędności, jednak w skali wolumenu zakupu przekłada się to na olbrzymie kwoty. Dodatkowo współpraca z naszą grupą negocjacyjną jest bezpłatna - mówi Dariusz Przybyłek. W przypadku zakupu energii elektrycznej istnieją szerokie możliwości negocjacyjne, natomiast cena związana z dystrybucją jest z góry ustalona na danym obszarze i nie podlega negocjacjom. Zachodnia Grupa Zakupowa w imieniu przedsiębiorstw negocjuje także ceny gazu ziemnego i paliw płynnych. Do grupy może należeć każde przedsiębiorstwo nie tylko z Lubuskiego, ale także z innych regionów kraju. FOT. ARTUR SZYMCZAK Na początek audyt - Działania Zachodniej Grupy Zakupowej zaczynają się od audytu energetycznego. Zajmujemy się całą infrastrukturą firmy, zbierając ze wszystkich obszarów dane. Następnie dane te wykorzystane są do ustalenia optymalnej taryfy energetycznej oraz do wyznaczenia obszarów optymalizacji - zaznacza Dariusz Przybyłek. Audyt pozwala także zdefiniować jakość energii, która jest dostarczana do firmy, a także określić energochłonność segmentów funkcjonowania przedsiębiorstwa. - To pozwala optymalnie dobrać taryfę. Bo przecież chodzi o to, żeby taryfa odpowiadała realnemu profilowi zużycia - dodaje Przybyłek. Jaka taryfa jest najlepsza? Urząd Regulacji Energetyki wyszczególnia grupy taryfowe, które oznaczone są DUŻE FIRMY BĘDĄ MUSIAŁY PRZE- PROWADZIĆ AUDYT ENERGETYCZNY FOT. JAKUB PIKULIK 10 lat temu rozpoczął działalność oddział TVP w Gorzowie STREFA BIZNESU WRZESIEŃ 2015

11

12 STREFA KARIERY COACHING NOWAMODA CZYPRZEPIS NASUKCES? Opinie na jego temat są podzielone, jedni są zachwyceni, inni podchodzą do niego z dystansem. Czym naprawdę jest coaching? Michał Korn mkorn@gazetalubuska.pl Jedna z największych organizacji coachingowych na świecie, International Coach Federation definiuje go następująco: Coaching jest interaktywnym procesem, który pomaga pojedynczym osobom lub organizacjom w przyspieszeniu tempa rozwoju i polepszeniu efektów działania. Coachowie pracują z klientami w zakresach związanych z biznesem, rozwojem kariery, finansami, zdrowiem i relacjami interpersonalnymi. Od kilku lat popularność coachingu dynamicznie rośnie. Aż 88 proc. europejskich firm korzysta z porad trenerów, a w Wielkiej Brytanii wskaźnik osiągnął 95 proc. W czym tkwi fenomen tej metody? Z jednej strony to nowatorskie podejście - coaching ukierunkowany jest na osiągnięcie konkretnego celu, a ten w biznesie przekłada się na pieniądz. Skuteczny coaching przynosi zysk lub ogranicza straty. Z drugiej strony to praca nad człowiekiem, nad zmianą jego postaw, motywacją wewnętrzną, a przecież biznes tworzą ludzie. Do momentu kiedy w firmach jako Ważna jest silna motywacja Rolą coacha jest towarzyszenie klientowi w przechodzeniu przez proces poznawania siebie, swoich możliwości, odkrywania swojego potencjału. Coach wspiera i pomaga wzmacniać motywację wewnętrzną poprzez tzw. pobudzanie jej odpowiednio zadawanymi pytaniami. Jeśli coach się orientuje w strukturach, polityce firmy to wie, jakie specyficzne pytania zadawać. A jeżeli nie zna tego do końca, to może zadawać głębsze pytania albo przeciwnie, pytania prozaiczne, które poruszą oczywiste obszary. metodę wsparcia i rozwoju pracowników wykorzystywano tylko szkolenia, to tak naprawdę wdrażano tylko wiedzę, a nie było przełożenia na realne zmiany. Tymczasem coaching to praca nad zmianą przekonań, to przede wszystkim zmiana postaw. Rozmawiamy z Katarzyną Szczudrawą, trenerką, na co dzień pracującą w firmie szkoleniowo-coachingowej Profi Biznes oraz w polskiej szkole coachingu Profi Coaching School. Jakie korzyści daje coaching biznesowy? Przede wszystkim zacznijmy od tego, że praca coachingowa w biznesie daje wymierne efekty wtedy, gdy korzyści z niego odniesie pracownik. Dla niego korzyścią jest podniesienie efektywności pracy przez np. organizację czasu pracy, szybkość i trafność KATARZYNA SZCZUDRAWA podejmowanych decyzji, wzrost zaangażowania w pracę, jak również osiągnięcie równowagi między pracą a życiem osobistym. Dopiero potem możemy mówić o korzyściach dla biznesu: poprawie jakości, wzroście produktywności, poprawie pracy zespołu, wzroście obrotów, redukcji kosztów i zadowolonych nowych klientach. Jakie obszary biznesu obejmuje coaching? Najczęstszymi obszarami, do jakich wykorzystywany jest coaching, jest szeroko rozumiany leadership czyli najprościej mówiąc: tworzenie liderów, którzy potrafią przewodzić, zarządzać, prowadzić ludzi. Kolejny obszar to teamuilding - głębokie zarządzanie partnerskie, które w XXI wieku, patrząc na potrzeby kreatywności, jest najtrafniejszym rozwiązaniem. Od planowania do realizacji. Ile może trwać taki coaching biznesowy? A przede wszystkim, ile może trwać wdrażanie FOT. ARCHIWUM KATARZYNY SZCZUDRAWY 12 km będzie miała druga nitka obwodnicy Gorzowa STREFA BIZNESU WRZESIEŃ 2015

13 zmian wynikających z coachingu, bo przecież jeżeli coś dzieje się nie tak, to każdy oczekuje jak najszybszych efektów. Długość procesu coachingowego jest zależna od sytuacji klienta i jego podejścia. Jeżeli klient jest chętny i świadomy obszarów do rozwoju - to zmiany następują szybciej, a jeżeli klient jest nieświadomy - to sam proces budowania świadomości trwa dłużej. Z reguły są to 3-4 miesiące, a spotkania odbywają się średnio co dwa tygodnie. Jeżeli klient jest na początku drogi do zmiany - proces może trwać nawet około 10 miesięcy. Bogaci mogą sobie pozwolić na więcej Czy rzeczywiście tak jest, że droższy coach znaczy lepszy? Jak kształtuje się cena za takie usługi? W przypadku coachingu akurat cena to równowartość doświadczenia. Mówię doświadczenie, nie mając na myśli lat spędzonych w tej branży bądź czasu od kiedy posiada się tytuł coacha. Doświadczenie coachingowe to ilość klientów, ilość przepracowanych godzin. Jeśli chodzi o ceny, to trudno podać dokładna kwotę, w Polsce ceny za sesję coachingu biznesowego kształtują się mniejwięcejwgranicachod500do5tys. zł. Różnice w cenach zależą też od regionu np. Warszawa ma wyższe stawki aniżeli Koszalin. Czy coaching może wyprzeć np. szkolenia czy doradztwo? Rozwój coachingu jest bardzo dynamiczny. Moim zdaniem to proces, który ewoluuje, a coraz większa świadomość firm, organizacji, potencjalnych klientów sprawi, że osiągnie on przewagę nad innymi formami wsparcia. Pracuję w firmie, która szkoli przyszłych coachów i proszę mi wierzyć, że zainteresowanie zdobyciem kompetencji coacha nie słabnie, a wręcz przeciwnie. Coaching nie zdegraduje szkoleń bądź doradztwa, ponieważ one też są potrzebne by wdrażać wiedzę i przekazywać doświadczenie. Coaching jest idealnym tego dopełnieniem i wzmocnieniem całego procesu. Efekt pozytywnej zmiany murowany! Katarzyna Szczudrawa trenerka w firmie szkoleniowo-coachingowej Profi Biznes, pracująca w standardach International Coach Federation, doradca zawodowy VCC. Specjalistka etykiety biznesowej, standardów obsługi oraz doradztwa wizerunkowego. Prowadzi szkolenia i warsztaty coachingowe oraz w zakresie profesjonalnej obsługi klienta, komunikacji interpersonalnej, etykiety biznesowej i kreowania wizerunku. Autorka wielu publikacji na temat coachingu oraz propagatorka coachingowego stylu zarządzania i pracy w biznesie. 40 proc. światowych firm osiągających sukces wykorzystuje coaching jako metodę wsparcia swojego biznesu. Ponad 90 proc. ankietowanych organizacji potwierdza, że coaching może zapewnić konkretne korzyści dla organizacji i osób, które w nich pracują. Dane pochodzą z rankingu Fortune 500. Coach spotykając się z klientem indywidualnym czy biznesowym od samego początku wychodzi z kilkoma założeniami: to klient ma wiedzę, to klient podejmuje decyzje, to klient ustala swoje cele. Korzyści z pracy z trenerem Dzięki coachingowi klienci ustalają konkretniejsze cele, optymalizują swoje działania, podejmują trafniejsze decyzje i pełniej korzystają ze swoich naturalnych umiejętności. REKLAMA

14 STREFA TRENDÓW BIZNES I SPORT FOT. MARIUSZ KAPAŁA Moda na sport to niezły biznes Z roku na rok kluby fitness w Polsce odwiedza coraz więcej osób. Dziś śmiało możemy mówić o prawdziwej modzie na bycie fit. A skoro popyt rośnie, oznacza to, że można na tym zarobić. Paweł Wańczko pwaczko@gazetalubuska.pl Stereotyp Polaka spędzającego czas wolny przed telewizorem powoli odchodzi do lamusa. Ludzie coraz chętniej opuszczają wygodne fotele i kanapy, by wolne chwile wykorzystać bardziej pożytecznie. Biegają, jeżdżą rowerami, chodzą na zajęcia fitness, crossfit, spinning, pilates, uprawiają nordic walking... Wymieniać można jeszcze długo. Coraz więcej osób świado- mie chce dbać o swoje zdrowie, kondycję fizyczną i... jest skłonnych za to płacić. Zapotrzebowanie na tego typu usługi stale rośnie, dlatego kluby fitness wyrastają w Polsce jak grzyby po deszczu. Jednym z lokalnych przykładów są Marek i Elżbieta Humińscy, którzy dwa lata temu otworzyli w Zielonej Górze klub Everest Fitness. - Z żoną jesteśmy po AWF-ie i całe życie prowadzimy aktywny tryb życia. Z tego tytułu na przestrzeni lat obserwowaliśmy, jak rynek fitness i aktywność ludzi w Polsce się rozwija. Przez długi czas szło to dość ślamazarnie. Jednak w ciągu ostatnich kilku lat zauważyliśmy wyraźny progres - tłumaczy współwłaściciel klubu Everest Fitness oraz CrossFit8K48. Moda na fit Ludzie w Polsce doszli już do pewnego poziomu zamożności i chcą od życia czegoś więcej. Wzrosła ogólna aktywność na wielu płaszczyznach życia. A jedną z nich jest sport. Widać to po zapisach na różnego rodzaju biegi. Przykładem jest chociażby 6. Drużynowy Bieg Lotto, który odbył się 5 września w Zielonej Górze. Wystartowało w nim 237 drużyn (ponad 700 osób), podczas gdy w pierwszym biegu wzięło udział zaledwie 16 trzyosobowych zespołów. To przekłada się również na frekwencję w klubach fitness, które odwiedza coraz więcej osób. Można powiedzieć, że mamy do czynienia z prawdziwą modą na bycie fit. Trzeba się wyróżnić Klubów jest coraz więcej, a co za tym idzie rośnie konkurencja. Na rynku obok mniejszych, rodzinnych klubów pojawiają się duże sieciówki. Czy walka z gigantem nie jest z góry skazana na porażkę? - Rok temu tuż pod bokiem wyrosła nam duża konkurencja i niektórzy już myśleli, że nie podołamy. Ale się nie poddaliśmy i dajemy sobie radę. Mało tego. 14 lat temu oddano do użytku przejście graniczne Zasieki - Forst STREFA BIZNESU WRZESIEŃ 2015

15 W IV NOVITA PÓŁMARATONIE ZIELONOGÓRSKIM, KTÓRY ODBYŁ SIĘ NA ZAKOŃCZENIE WINOBRANIA, POBIEGŁO PONAD 1200 OSÓB To, że taki klub powstanie obok, wiedziałem już gdy otwieraliśmy nasz. Kto wcześniej potrafi takie rzeczy przewidzieć, ma szansę się obronić przed konkurencją. Kwestia odpowiedniego marketingu, ludzi, wyposażenia, urządzeń, lokalizacji etc. - wylicza M. Humiński. - My od razu wprowadziliśmy różne rodzaje zajęć, aby każdy mógł wybrać dla siebie coś odpowiedniego. Stale też obserwujemy rynek i staramy się urozmaicać naszą ofertę. Mnóstwo rzeczy ma wpływ na to, aby się wyróżnić. A to właśnie jest podstawą biznesu. Dlatego m.in. postanowiliśmy otworzyć klub CrossFit8K48 i połączyliśmy to w jedną całość w Everestem. Klient, mając jedną kartę, może korzystać z obydwu klubów - dodaje. Nie czekaj, bo zginiesz W biznesie jednak nie wystarczy tylko się wyróżniać. Trzeba także stale być widocznym. Reklama jednak sporo kosztuje. Jak sobie z tym poradzić, gdy w kasie nie ma zbyt dużej gotówki? - Należy być bardziej aktywnym i trzeba wyjść na zewnątrz. Wszelkie eventy, pikniki itp., staramy się tam pokazywać. Oprócz tego sami tworzymy wydarzenia, jak chociażby piknik w Łagowie, czy Metamorfozy, które prowadzimy z naszymi partnerami - tłumaczy M. Humiński. Podkreśla jednocześnie, że w biznesie, prowadząc nawet niewielką firmę, należy to robić w sposób perfekcyjny. A to w końcu powinno przynieść efekty. Trzeba tylko stale pilnować biznesu, słuchać się rynku i obserwować, w jakim kierunku zmierza. Nie możesz tylko czekać na to, że klient sam przyjdzie, bo zginiesz. Najtańszą formą reklamy jest piknik. - Finansowo prawie nic nie kosztuje. Ale trzeba poświęcić na to dużo pracy. Gdy jesteś aktywny, pokazujesz się na zewnątrz, wtedy ludzie cię widzą. Jak jesteś aktywny, to jesteś wszędzie. Jak jesteś wszędzie, to stajesz się modny - tłumaczy współwłaściciel Everest Fitness i CrossFit8K48. Minimum pół miliona Jeśli ktoś marzy o własnym klubie fitness, musi liczyć się z niemałym wydatkiem. - Wszystko zależy od wielkości klubu. W przypadku małego, do 400 mkw., myślę, że na przygotowanie sali do ćwiczeń, sprzęt, oświetlenie, klimatyzację, trenerów itp. trzeba wyłożyć minimum pół miliona złotych - mówi M. Humiński. - Dużą część kosztów pochłania klimatyzacja i wentylacja. Sprzęt wbrew pozorom, poza bieżniami, nie jest aż taki drogi. W przypadku średniego klubu, którego powierzchnia wynosi pomiędzy 400 a 800 mkw., trzeba mieć minimum milion złotych. A jeśli ktoś marzy o klubie kompletnym, takim ok mkw., z kilkoma salami, osobną siłownią, recepcją, saunami, przebieralniami, salą dla dzieci, trzeba liczyć się już z dużo większym wydatkiem. Nie tylko szczupli i wysportowani Kto najczęściej korzysta z klubów fitness? - U nas najwięcej klientów mieści się w przedziale wiekowym lat, z czego około 60 proc. to kobiety - mówi M. Humiński. - Są to osoby zarówno szczupłe, które chcą doskonalić swoją sylwetkę, jak i tęższe, a nawet otyłe, które doszły już do takiego progu, że postanowiły coś dla siebie zrobić. Dzięki temu mają możliwość nie tylko ćwiczyć, ale i przy okazji zmienić swoją dietę. Możemy się cieszyć, że Polacy coraz bardziej zaczynają doceniać ruch i chętniej prowadzą aktywny tryb życia, co widać na ulicach naszych miast. A to oznacza, że ten rynek cały czas się rozwija i jest jeszcze sporo potencjalnych klientów, których można do siebie przyciągnąć. Na koniec 2014 r. w Polsce było około 2,5 tys. klubów fitness, do których uczęszczało 2,73 mln naszych rodaków. STREFA BIZNESU WRZESIEŃ lat temu otwarto przejście graniczne w Gubinku 15

16 STREFA SPOTKAŃ ROZMOWA TRZEBA MOCNEGO STRZAŁU - Wchodzi firma, która zatrudni 3 tysiące osób i kolejne 6 tysięcy miejsc pracy jest dookoła - mówi Jarosław Nieradka. Paweł Kozłowski pkozlowski@gazetalubuska.pl FOT. ARCHIWUM JAROSŁAWA NIERADKI Kim jest statystyczny lubuski przedsiębiorca? Każda statystyka oczywiście powoduje, że obraz jest trochę zafałszowany. W naszym regionie działają i duże firmy - takie, które zatrudniają powyżej 250 osób - choć jest ich bardzo, bardzo mało, ale i firmy jednoosobowe. Na sto kilkanaście tysięcy firm, które działają na terenie województwa, nasza struktura nie odbiega od tej krajowej. Zdecydowaną większość stanowią mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa. W naszym przypadku to nawet 99,5 procenta. Z tej grupy firmy do dziewięciu osób to jakieś 80 proc. To wada czy zaleta regionu? I tak, i tak. Duży plus takiej sytuacji obserwowaliśmy podczas kryzysu, kiedy duże podmioty, mniej elastyczne, ograniczały produkcję i zatrudnienie. A małe przedsiębiorstwa mogły szybko zareagować, dostosować się do rynku. To na pewno zaleta. A wada? Pomimo że małych przedsiębiorstw jest 90 proc., to one nie generują 90 proc. miejsc pracy, tylko o wiele mniej. To duże firmy wpływają na kondycję tych najmniejszych. Mali kooperują, współpracują czy wytwarzają towar dla większych. Jest tu pełna symbioza. Region potrzebuje i dużych firm, które np. działają w ramach stref gospodarczych. Z kolei małe przedsiębiorstwa generują miejsca pracy potrzebne w mniejszych miejscowościach i w usługach. To jest też rys naszej gospodarki? Tak. Przemysłowo nie jesteśmy rozwiniętym regionem. Tak może było przed wojną, kiedy działały olbrzymie zakłady w Gorzowie, Zielonej Górze czy Nowej Soli. To był i przemysł włókienniczy, i metalowy. W tej chwili przemysłu jest stosunkowo niewiele. Ale jesteśmy mocni w handlu i usługach. I te branże rozwijają się u nas wprost proporcjonalnie do zasobu portfeli mieszkańców Lubuskiego, czyli klientów. Kto generuje największy Produkt Krajowy Brutto w Lubuskiem? Jest dosłownie kilka takich branż. To np. branża drzewna, szeroko rozumiana. Czyli takie firmy, jak Kronopol czy Swedwood. Od materiałów budowlanych typu płyty usb, przez meble i zakłady stolarskie. Ale także to dość dobrze reprezentowana branża papiernicza, a więc producenci tektury i papieru, na czele z Arctic Paper z Kostrzyna. Świetnie radzi sobie u nas branża logistyczna, transport i spedycja. Oczywiście ze względu na położenie województwa i przecięcie dwóch ważnych szlaków komunikacyjnych. Tych firm działa naprawdę wiele. Widać to po ogłoszeniach o pracę, bo kierowca jest jednym z najbardziej poszukiwanych pracowników w Lubuskiem. Z branży ciężkiego przemysłu to głównie automotiv, czyli dostawcy dla przemysłu motoryzacyjnego, np. nowosolska Gedia lub Moltech w Sulęcinie oraz branża metalowa plus budowa maszyn. Tak lubuski biznes będzie też wyglądał za 10 lat? Włodarze praktycznie wszystkich gmin oraz urząd marszałkowski starają się ściągnąć naprawdę dużego inwestora. Taki, który da nie 100 czy 200 miejsc pracy, ale 2-3 tysiące. Tutaj idealnym inwestorem byłaby fabryka samochodów. Niestety, tych kilka batalii zostało przegranych przez nasze województwo. Tak było np. ostatnio z fabryką jaguara. Do wyboru była Zielona Góra lub Nowa Sól. Ostatecznie jaguar wybrał inny kraj, bo nie przegrywamy jako region, ale jako państwo. Nie oferujemy odpowiedniego wsparcia w bezpośredniej dotacji na utworzenie zakładu i miejsc pracy. Wchodzi firma, która zatrudni 3 tys. osób i kolejne 6 tys. miejsc pracy pojawia się dookoła. Dlatego tak ogromną szansę widzimy w kompleksie miedziowym, który mógłby stać się Lubuskim Zagłębiem Miedziowym oraz w kopalni Brody - Gubin, choć to wydaje się dalszym projektem i o wiele trudniejszym z uwagi choćby na protesty społeczne. Potrzebujemy takiego strzału. Południowa część województwa i obecność Uniwersytetu Zielonogórskiego z mocną informatyką i matematyką powodują, że w Zielonej Górze i okolicach wypączkowało wiele firm informatycznych, które są stąd, ale działają na rynku europejskim a nawet globalnym. Możemy pochwalić się takimi markami jak ADB, Streamsoft czy nawet kantor wymiany walut Cinkciarz. Jarosław Nieradka 37 lat, od 2006 r. dyrektor biura w Organizacji Pracodawców Ziemi Lubuskiej. Zielonogórzanin, absolwent Uniwersytetu Zielonogórskiego (Wydział Humanistyczny), żonaty, tata trójki dzieci. Wolny czas spędza z rodziną lub z książką. Z pasją pokazuje dzieciom uroki i atrakcje turystyczne regionu i Polski. 16 km kwadratowych ma najmniejsza gmina Lubuskiego - Łęknica STREFA BIZNESU WRZESIEŃ 2015

17

18 STREFA KARIERY KOBIETA W BIZNESIE Kobiety, musimy uwierzyć w siebie. Warto działać! Co trzecia firma w Polsce należy do kobiety. Wyróżnia nas wykształcenie, twórczość i pasja. A to, co nas ogranicza, to przede wszystkim nasza mała wiara w siebie. Katarzyna Borek kborek@gazetalubuska.pl 24 lata temu założyła pani firmę, która z jednoosobowej urosła do blisko trzydziestoosobowej, a jej produkty trafiają do najdalszych zakątków świata. Jak to się zaczęło? Firma powstała praktycznie od razu po transformacji. Czasy były niepewne i wielu nie wierzyło, że polityczna zmiana będzie trwała. Szalała inflacja. Ciągle zmieniały się przepisy. Do tego dochodził fakt, że nie miałam na starcie żadnego kapitału finansowego, a kobieta w roli szefowej była pewną nowością. W biznesie rządzili głównie mężczyźni. Zdarzało się, że zadawali mi pytania, czy sama prowadzę firmę albo gdzie jest szef, gdy ubrana w dres stałam przy maszynie. Bo na początku byłam w mojej firmie szefową, ale też kierowcą, sprzątaczką, pracownikiem. Wszystko sama robiłam. Jak trzeba było rozładować tira z tkaninami, to i to robiłam. Dlaczego zdecydowała się pani otworzyć własną firmę? Zostałam do tego niejako zmuszona. Praktycznie z dnia na dzień zlikwidowano moje stanowisko pracy w spółdzielni inwalidów, w której byłam wiceprezeską. Wprawdzie miałam wyższe wykształcenie, mogłam pójść uczyć w szkole specjalnej, ale... jak ktoś jedną nogą wejdzie do biznesu, to w końcu i drugą dostawi. Jako wiceprezes miałam w zakresie obowiązków między innymi kadry i płace, a spółdzielnia - szwalnię. Ta wiedza, znajomość tematu, bardzo wiele mi dała na początku. Ale ogromnym utrudnieniem był brak kapitału. Nie było tak, jak jest w tej chwili, że można dostać na start pieniądze z urzędu pracy czy środki unijne. To naprawdę ogromne ułatwienie, którego wówczas nie było. Jak pani wspomina te pierwsze lata? Moje potrzeby były na samym końcu. Przez pierwsze osiem lat nie miałam urlopu. Każdą złotówkę inwestowałam w moją firmę i w ludzi, którzy się z nią związali. Pamiętam taki dzień, gdy zrobiłam wypłatę, zapłaciłam rachunki i w portfelu zostało mi 20 zł. Zastanawiałam się, czy lepiej zatankować auto, czy kupić coś do jedzenia. Ale to są dobre wspomnienia i nauka na całe życie. Bo jak na początku jest trudno, to potem dużo łatwiej. Mówią o pani: pracowita, elastyczna, staranna i o góralskim charakterze. Co jeszcze pani pomogło osiągnąć sukces? Zawsze powtarzam, że to ludzie są moim największym kapitałem. Ogromnym, niepoliczalnym. Zawsze powtarzam, że prowadzę firmę rodzinną. Niektórzy dziwią się, że tylu bliskich zatrudniam. A ja traktuję pracowników jak członków rodziny. Jesteśmy razem na dobre i na złe. W naszym regionie niewiele jest tego typu firm, z tak długim stażem jak Warto działać Zawsze powtarzam: warto gdzieś pracować, choćby na część etatu, albo działać charytatywnie. Najgorszą rzeczą jest zamknięcie się w domu. Na każdym etapie życia są możliwości działania. Na przykład bardzo podobają mi się kluby młodych mam. Mamy taki w Nowej Soli. Tego typu miejsca pomagają paniom, które są czasowo wyłączone z życia zawodowego, mieć kontakt z ludźmi. A to jest bardzo ważne. moja. Rynek się zmieniał, a wraz z nim my - musieliśmy zmieniać zakres działalności. To się udało właśnie przede wszystkim dzięki zgranej załodze. Czy teraz kobiecie jest łatwiej zacząć prowadzić własny biznes? Dziś rynek jest trudniejszy, ale patrząc wstecz uważam, że rozpoczęcie działalności gospodarczej jest prostsze. Przede wszystkim, o czym już mówiłam, dzięki możliwości zdobycia na to środków. Gdy ja zaczynałam, byłam zdana na siebie. Dziś są też organizacje wspierające przedsiębiorców. Na przykład nasza Organizacja Pracodawców Ziemi Lubuskiej, która szkoli i doradza. Są też zrzeszenia właścicielek i menadżerek, takie jak na przykład Ambasada Przedsiębiorczości Kobiet, której jestem członkinią. Jako mentorki, doradczynie wspieramy przeróżne działania i pomysły pań startujących w biznesie, które zastawiają się, czy ich pomysł jest dobry, czy podołają. Powiedziała pani, że rynek jest coraz trudniejszy. To obiektywna trudność, z jaką muszą się zmierzyć przedsiębiorcze kobiety. A czy są jakieś bariery, które mamy tylko we własnych głowach? Jesteśmy najbardziej przedsiębiorcze w Europie, a na świecie drugie, bo zaraz po Amerykankach. Co trzecia firma w Polsce należy do kobiety. Wyróżnia nas wykształcenie, twórczość i podejście do życia pełne pasji. A to, co nas ogranicza, to przede wszystkim nasza mała wiara w siebie. Przeszkadza nam też mnogość ról, jakie chcemy albo musimy odgrywać. Gdy spotykam się z kobietami spoza Polski, to są na przykład zdziwione tym, że w firmach jesteśmy szefowymi, a w domu mamy praktycznie drugi etat. To dla nas oczywiste, normalne, ale pamiętajmy, że bardzo ważne jest to, by nie tylko wspierać rodzinę, ale mieć koło siebie kogoś, kto nas będzie wspierał. Tego uczymy kobiety - że też muszą móc liczyć na wsparcie. A gdy go nie ma? Zdarza się przecież tak, że firmę zakłada kobieta, która musi borykać się sama z życiem. Gdy ruszała moja firma, syn był mały. Dorastał razem z nią. Czasami miał do mnie ogromny żal, że nie dotrzymałam słowa i nie poszłam z nim, dokąd obiecałam. Czuł się tak, jakby był na drugim miejscu. Trzeba sobie uświadomić, że to jest cena prowadzenia firmy, gdy same wychowujemy dziecko. Gdy jest pełna rodzina, jest łatwiej - ale wcale być nie musi. Pamiętajmy też, że wiele zależy od samego charakteru kobiety. Znam takie, które są wspaniały- 18 lat temu powstała Kostrzyńsko-Słubicka Strefa Ekonomiczna STREFA BIZNESU WRZESIEŃ 2015

19 Kobiety są przedsiębiorcze Jesteśmy najbardziej przedsiębiorcze w Europie, a na świecie drugie, bo zaraz po Amerykankach. Wyróżnia nas wykształcenie, twórczość i podejście do życia pełne pasji. A to, co nas ogranicza, to przede wszystkim nasza mała wiara w siebie. Przeszkadza nam też mnogość ról, jakie chcemy albo musimy odgrywać. Gdy spotykam się z kobietami spoza Polski, to są na przykład zdziwione tym, że w firmach jesteśmy szefowymi, a w domu mamy praktycznie drugi etat. mi przedsiębiorczyniami, bo zarządzają domem. Są spełnione - i hołd im. Nie wolno mówić, że takie panie są gorsze. Mimo to jednak zawsze powtarzam: warto gdzieś pracować, choćby na część etatu albo działać charytatywnie. Najgorszą rzeczą jest zamknięcie się w domu. Na każdym etapie życia są możliwości działania. Na przykład bardzo podobają mi się kluby młodych mam. Mamy taki w Nowej Soli. Tego typu miejsca pomagają paniom, które są czasowo wyłączone z życia zawodowego, mieć kontakt z ludźmi. A to jest bardzo ważne. Głęboko wierzę w to, że Polki są przygotowane do szeroko pojętej przedsiębiorczości, między innymi poprzez naszą niełatwą historię. Choćby zabory czy okupacja zmusiły nas, by utrzymać cały dom na własnej głowie. Mamy samodzielność i odpowiedzialność we krwi. Musimy w to tylko uwierzyć. Damy sobie radę. Badania pokazały, że kobiece firma różnią się od tych prowadzonych przez mężczyzn. Bardziej przejmujemy się problemami pracowników. Może działamy bardziej zachowawczo, ale jednocześnie nasze firmy - głównie jednoosobowe i zatrudniające do 50 osób - istnieją dłużej. Nie ma sensu zaprzeczanie typowo babskim cechom, jak empatia, bo to może być klucz do przetrwania i osiągnięcia sukcesu w biznesie. Bogumiła Ulanowska Założycielka firmy Omni Modo, która w Nowej Soli produkuje głównie torby reklamowe (jako jedna z pierwszych w kraju zaczęła wytwarzać torby z używanych plandek, banerów reklamowych, filcu i płótna żaglowego). Członkini zarządu Organizacji Pracodawców Ziemi Lubuskiej, Ambasadorka Przedsiębiorczości Kobiet i mentorka. Przewodnicząca powiatowej rady rynku pracy oraz członkini rady programowej Lubuskiego Kongresu Kobiet. Za działalność społeczną odznaczona medalem Za zasługi dla województwa lubuskiego. FOT. TOMASZ GAWAŁKIEIWCZ STREFA BIZNESU WRZESIEŃ lat temu WSI w Zielonej Górze stała się Politechniką Zielonogórską 19

20 STREFA KARIERY JAK OSIĄGNĄĆ SUKCES FOT. LUCYNA MAKOWSKA 5KROKÓW DO SUKCESU lubuskich przedsiębiorców Justyna Molenda, właścicielka sklepu komputerowego Computernet w Żarach 1. Konsekwencja w działaniu i to żelazna. 2. Wiedza. Trzeba dobrze znać to, co się robi, by nikt nigdy nie mógł nam zarzucić braku profesjonalizmu. Koniecznie znać standardy, by rozmawiając z klientem być dla niego partnerem, by wiedział, co jest trendy na rynku, znał najnowsze technologie. 3. Kolejny krok to ciągły rozwój, by cały czas być na bieżąco. Nie wolno osiadać na laurach, a cały czas się uczyć. 4. Sprawdzona załoga. Ludzie, którymi warto się otaczać. Zespół, z którym pracujemy, jest równie ważny. Chodzi nawet o to, by dobierać ludzi lepszych od siebie w niektórych gałęziach. Jeśli nie mamy takich możliwości - to dawać im możliwość rozwoju, szkolić, wspierać, by zdobywali wiedzę, i potrafili ją wykorzystać w firmie. 5. Kluczowym jest cel, jaki sobie stawiamy, czy chcemy zdobywać nowych klientów. Oni wiedzą, co mówią W naszym regionie nie ma wielu dużych przedsiębiorstw, które mogłyby stanowić lokomotywy lokalnego rozwoju. To zaledwie kilka procent wszystkich firm. Siłą rzeczy mieszkańcy muszą brać sprawy w swoje ręce. Działalność gospodarczą prowadzi prawie 80 tys. osób. Tylko od stycznia przybyło ok. 5 tys. mikrofirm. Trzeba jednak pamiętać, że pokaźna liczba małych przedsiębiorstw każdego roku znika z rynku, a kariery od przysłowiowego pucybuta do milionera są u nas rzadkością. Dlatego warto posłuchać rad naszych rozmówców, którzy od lat z sukcesem prowadzą swoje firmy. FOT. FILIP POBIHUSZKA Zbigniew Haczkowski, założyciel i prezes firmy Melaco w Nowej Soli 1. Wiedza fachowa. Jeśli chce się odnieść sukces, trzeba mieć fachową wiedzę. Ale nie chodzi tu tylko o to, czego można się w szkole nauczyć. Trzeba na bieżąco kontrolować, co się dzieje w branży. 2. Przedsiębiorczość. Tę wspomnianą wiedzę trzeba chcieć zamienić w czyn. Żeby tak się stało, potrzebna jest przedsiębiorczość. 3. Odwaga. Na nic się to wszystko zda bez odwagi. Ja mam 75 lat i znam ludzi z dużą wiedzą, którzy nie zdobyli się na odwagę by cokolwiek zrobić. I siedzą jak te kołki. Taki człowiek potrafi komputer obsłużyć czy maszynę naprawić, ale on się nie zdecyduje, żeby zainwestować. Bo się boi. 4. Uczciwość. Trzeba być rzetelnym i uczciwym po pierwsze wobec swoich pracowników. To jest podstawa. Załoga to jest kapitał przedsiębiorcy. 5. Wiarygodność. Podam przykład w własnego życia: przed wieloma laty, kiedy sprawy kredytowe były w powijakach, znajomy Włoch dał mi maszyny warte pół miliona marek. Dlaczego? Bo wiedział, że je spłacę. FOT. JAROSŁAW MIŁKOWSKI Jacek Różycki z Baczyny, właściciel piekarni i cukierni Jacek Różycki 1. Marzenia. Jako bardzo młody człowiek chciałem mieć małą cukierenkę. O tym, że będę cukiernikiem, wiedziałem już w siódmej klasie. Zacząłem od szkoły zawodowej, pracowałem, w 1984 r. zostałem kierownikiem piekarni. 2. Doświadczenie. Uczyłem się od starszych kolegów. Chłonąłem od nich wiedzę. 3. Otworzenie w 1992 r. własnej działalności. Przez dziesięć lat pracowałem po godzin, bez dnia wolnego, bez urlopu. Sukces nie wziął się z niczego. 4. Rozwój firmy. 12 lat temu otworzyłem dział cukierniczy. Dzięki temu, że nie stałem w miejscu, że nie zatrzymałem się w latach 90., firma mogła się rozwijać. Dziś mamy już dziewięć sklepów w Gorzowie oraz dwa w Słubicach. Cały czas jednak dbam o to, by nie uciec od rzemiosła. U nas chleb robimy ręcznie. 5. Śledzenie trendów. Kiedyś myślałem, że po 30 latach pracy będę odcinał kupony. Tak jednak nie jest. Nieustannie trzeba śledzić trendy. Tak jest wszędzie. Także w piekarnictwie i cukiernictwie lecie świętował w ub. roku żarski Kronopol STREFA BIZNESU WRZESIEŃ 2015