wiczenie 1 1. Obliczanie zawartoci składników w postaci pierwiastkowej i tlenkowej w zwizkach chemicznych.

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "wiczenie 1 1. Obliczanie zawartoci składników w postaci pierwiastkowej i tlenkowej w zwizkach chemicznych."

Wiktor Stachowiak
7 lat temu
Przeglądów:

1 wiczenie 1 1. Obliczanie zawartoci składników w postaci pierwiastkowej i tlenkowej w zwizkach chemicznych. Zawarto takich składników jak: P, K, Ca i mg w nawozach sztucznych podaje si zwykle w procentach wagowych, wyraajcych zawarto ich tlenków zamiast zawartoci pierwiastków. Przykład 1 Obliczy procentow zawarto wapnia w postaci pierwiastkowej i tlenkowej w wglanie wapnia CaCO 3, tzn. w kredzie, która słuy do odkwaszania gleby a) procentowa zawarto wapnia Ca Ca 40g / mol % Ca = 100% = 100% = 40% Ca 100g / mol CaCO3 b) aby okreli procentow zawarto Ca w postaci tlenkowej CaO naley wzór tego wglanu wapnia przedstawia jako zwizek składowych tlenków: CaCO 3 = CaO CO 2 CaO 56g / mol % CaO = 100% = 100% = 56% CaO 100g / mol CaCO3 Przykład 2 Obliczy procentow zawarto potasu w postaci pierwiastkowej i tlenkowej w saletrze potasowej KNO 3 a) zawarto procentowa potasu K w KNO 3 39,1g / mol % K = K 100% = 100% = 38,7% K 101g / mol KNO3 b) aby okreli procentow zawarto K w postaci tlenkowej K 2 O naley wzór azotanu(v) potasu przedstawia jako zwizek składowych tlenków: 2 KNO 3 = K 2 O N 2 O 5 K2O 94,2g / mol K2 O = 100% = 100% = 46,6% K g / mol % 2 KNO 3 O Wzory wybranych soli przedstawione jako zwizek składowych tlenków: 2 CaHPO 4 = 2 CaO H 2 O P 2 O 5 Ca 3 (PO 4 ) 2 = 3 CaO P 2 O 5 2 KH 2 PO 4 = K 2 O P 2 O 5 2 H 2 O Ca(H 2 PO 4 ) 2 = CaO P 2 O 5 2 H 2 O Zn(NO 3 ) 2 = ZnO N 2 O 5 gco 3 = go CO 2 K 2 SO 4 = K 2 O SO 3 Nie wszystkie stosowane nawozy sztuczne mona przedstawi w postaci tlenkowej. Na przykład sole amonowe i mocznik zawieraj za mało tlenu i dlatego azot pozostaje w postaci amoniaku. (NH 4 ) 2 SO 4 = 2 NH 3 SO 3 H 2 O 2 NH 4 NO 3 = 2 NH 3 N 2 O 5 H 2 O Dlatego zawarto azotu w nawozach sztucznych podaje si jako %N (a nie jako N 2 O 5 ). wiczenie 1. 3

2 2. Nazewnictwo zwizków nieorganicznych Wzory i nazewnictwo tlenków metali i niemetali Wzór tlenku Nazwa tlenku Właciwoci tlenku K 2 O tlenek potasu zasadowy, bezwodnik KOH Na 2 O tlenek sodu zasadowy, bezwodnik NaOH Ag 2 O tlenek srebra zasadowy, bezwodnik AgOH CaO tlenek wapnia zasadowy, bezwodnik Ca(OH) 2 go tlenek magnezu zasadowy, bezwodnik g(oh) 2 BaO tlenek baru zasadowy, bezwodnik Ba(OH) 2 PbO tlenek ołowiu(ii) amfoteryczny, bezw. Pb(OH) 2 i H 2 PbO 2 ZnO tlenek cynku amfoteryczny, bezw. Zn(OH) 2 i H 2 ZnO 2 CuO tlenek miedzi(ii) zasadowy, bezwodnik Cu(OH) 2 no tlenek manganu(ii) zasadowy, bezwodnik n(oh) 2 FeO tlenek elaza(ii) zasadowy, bezwodnik Fe(OH) 2 Fe 2 O 3 tlenek elaza(iii) zasadowy, bezwodnik Fe(OH) 3 Al 2 O 3 tlenek glinu amfoteryczny, bezw. Al(OH) 3 i H 3 AlO 3 Cr 2 O 3 tlenek chromu(iii) amfoteryczny, bezw. Cr(OH) 3 i H 3 CrO 3 CO 2 tlenek wgla(iv) kwasowy, bezwodnik H 2 CO 3 SO 2 tlenek siarki(iv) kwasowy, bezwodnik H 2 SO 3 SO 3 tlenek siarki(vi) kwasowy, bezwodnik H 2 SO 4 N 2 O 3 tlenek azotu(iii) kwasowy, bezwodnik HNO 2 N 2 O 5 tlenek azotu(v) kwasowy, bezwodnik HNO 3 P 2 O 5 tlenek fosforu(v) kwasowy, bezwodnik H 3 PO 4 Wzory i nazewnictwo kwasów tlenowych i beztlenowych Wzór kwasu Nazwa kwasu Nazwa soli Reszta kwasowa H 2 CO 3 kwas wglowy wglan CO 2 3 anion wglanowy HNO 2 kwas azotowy(iii) azotan(ii) NO 2 anion azotanowy(iii) HNO 3 kwas azotowy(v) azotan(v) NO 3 anion azotanowy(v) H 2 SO 3 kwas siarkowy(iv) siarczan(iv) SO 2 3 anion siarczanowy(iv) H 2 SO 4 kwas siarkowy(vi) siarczan(vi) SO 2 4 anion siarczanowy(vi) H 3 PO 4 kwas ortofosforowy(v) ortofosforan(v) PO 3 4 anion ortofosforanowy(v) CH 3 COOH kwas octowy octan CH 3 COO anion octanowy HCl kwas chlorowodorowy (solny) chlorek Cl anion chlorkowy HBr kwas bromowodorowy bromek Br anion bromkowy HJ kwas jodowodorowy jodek J anion jodkowy H 2 S kwas siarkowodorowy siarczek S 2 anion siarczkowy Wzory i nazewnictwo wodorotlenków zasadowych i amfoterycznych Wzór wodorotlenku Nazwa wodorotlenku Kation NaOH wodorotlenek sodu Na + kation sodu KOH wodorotlenek potasu K + kation potasu g(oh) 2 wodorotlenek magnezu g 2+ kation magnezu Ba(OH) 2 wodorotlenek baru Ba 2+ kation baru Ca(OH) 2 wodorotlenek wapnia Ca 2+ kation wapnia NH 4 OH wodorotlenek amonu NH + 4 kation amonu Cu(OH) 2 wodorotlenek miedzi(ii) Cu 2+ kation miedzi(ii) Fe(OH) 3 wodorotlenek elaza(iii) Fe 3+ kation elaza(iii) Zn(OH) 2 wodorotlenek cynku Zn 2+ kation cynku Pb(OH) 2 wodorotlenek ołowiu(ii) Pb 2+ kation ołowiu(ii) Al (OH) 3 wodorotlenek glinu Al 3+ kation glinu Cr(OH) 3 wodorotlenek chromu(iii) Cr 3+ kation chromu(iii) 3.Otrzymywanie i właciwoci chemiczne tlenków, zasad, kwasów i soli 4. Dysocjacja elektrolityczna kwasów, zasad i soli wiczenie 1. 4

3 5. Kwasy, zasady, sole. Wybrane reakcje jonowe zachodzce w roztworach wodnych 1. Otrzymywanie kwasów z ich soli ocne kwasy (np. HCl, H 2 SO 4, HNO 3 ) wypieraj słabe kwasy (np. CH 3 COOH, H 2 CO 3, HNO 2 ) z ich soli. Dowiadczenie 1 Do probówki wla około 2cm 3 2 roztworu wglanu(iv) sodu, a nastpnie małymi porcjami dodawa 2 roztwór kwasu chlorowodorowego (solnego). Dowiadczenie 2 Do probówki wla około 2cm 3 2 roztworu octanu sodu, a nastpnie małymi porcjami dodawa 2 roztwór kwasu siarkowego(vi). 2. Wybrane metody otrzymywania wodorotlenków a) Reakcja metali aktywnych (np. Na, K) z wod Dowiadczenie 3 Do probówki zawierajcej ok. 4cm 3 wody destylowanej wrzuci kawałek metalicznego sodu, po zakoczonej reakcji doda 1-2 krople fenoloftaleiny. c) Otrzymywanie słabych wodorotlenków (np. NH 3 H 2 O, Fe(OH) 3, Cu(OH) 2 ) z ich soli. Dowiadczenie 4 Do probówki wla około 2cm 3 2 roztworu chlorku elaza(iii), a nastpnie małymi porcjami dodawa 2 roztwór wodorotlenku sodu. wiczenie 1. 5

4 Dowiadczenie 5 Do probówki wla około 2cm 3 2 roztworu chlorku amonu, a nastpnie małymi porcjami dodawa 2 roztwór wodorotlenku sodu. Sprawdzi charakterystyczny zapach. Dowiadczenie 6 Do probówki wla około 2cm 3 2 roztworu siarczanu(vi) miedzi(ii), a nastpnie małymi porcjami dodawa 2 roztwór wodorotlenku sodu. 3. Wybrane metody otrzymywania soli a) Reakcje kwasu z zasad Dowiadczenie 7 Do probówki wla około 2cm 3 2 roztworu wodorotlenku sodu i doda 1-2 krople fenoloftaleiny, a nastpnie dodawa małymi porcjami 2 roztwór kwasu solnego a do odbarwienia roztworu. : b) Reakcje midzy dwiema solami. Reakcje pomidzy solami w roztworze zachodz wówczas, gdy w ich wyniku powstaj zwizki trudno rozpuszczalne. Dowiadczenie 8 Do probówki wla około 2cm 3 2 roztworu azotanu(v) ołowiu(ii), a nastpnie dodawa małymi porcjami 2 roztwór chromianu(vi) potasu. wiczenie 1. 6

5 6. Reakcje hydrolizy Po rozpuszczeniu soli w wodzie otrzymujemy roztwór, który w zalenoci od rodzaju soli ma odczyn kwany, zasadowy, obojtny lub zbliony do obojtnego. Przyczyn tego zjawiska s reakcje czsteczek wody z jonami słabych elektrolitów pochodzcych z soli. Dowiadczenie 9 Do trzech probówek wsypa po kilka kryształków nastpujcych soli: chlorku sodu, wglanu sodu i chlorku amonu. Sole rozpuci w jak najmniejszej iloci wody destylowanej i zbada odczyn roztworów za pomoc fenoloftaleiny, oranu metylowego, papierków wskanikowych i ph - metru. Zapis przebiegajcych reakcji hydrolizy dla badanych soli Reakcje utleniania i redukcji. Dowiadczenie 10 Do probówki zawierajcej około 2 cm 3 roztworu nadtlenku wodoru doda 2 cm 3 2 kwasu siarkowego(vi), a nastpnie dodawa kroplami roztwór KnO 4. redox. wiczenie 1. 7

6 Wpływ rodowiska na przebieg reakcji redox. Dowiadczenie 11. Do 3 probówek zawierajcych po 2 cm 3 roztworu siarczanu(iv) sodu doda: a) do pierwszej 2 cm 3 2 H 2 SO 4, b) do drugiej 2 cm 3 wody destylowanej, c) do trzeciej 2 cm 3 2 NaOH. Do kadej wkrapla rozcieczony roztwór KnO 4. Zapis przebiegajcych reakcji redox. wiczenie 1. 8

7 Zajcia audytoryjne 1. Obliczanie stopnia utlenienia pierwiastków w zwizkach chemicznych Obliczy stopie utlenienia pierwiastków w nastpujcych zwizkach: H 2 O, CaO, Cu 2 S, Fe 2 S 3, N 2 O 5, NO 2, H 2 S, ZnCl 2, H 2 O 2, Br 2, H 3 PO 4, PbS, no 2, H 2 SO 4, NO, Cl 2, HNO 3 Obliczy stopie utlenienia w nastpujcych jonach: no 4, NO 3, NO - 2, no 2 4, SO 2 3, CrO 2 2 4, Cr 2 O 7 2. Na podstawie bilansu elektronowego dobra współczynniki stechiometryczne dla nastpujcych równa reakcji redoks: a) Br 2 + P + H 2 O HBr + H 3 PO 4 b) HNO 3 + P NO 2 + H 3 PO 4 + H 2 O c) HNO 3 + PbS NO + PbSO 4 + H 2 O d) H 2 SO 4 + Zn SO 2 + ZnSO 4 + H 2 O e) H 2 SO 4 + Zn S + ZnSO 4 + H 2 O f) HNO 3 + Cu Cu(NO 3 ) 2 + NO + H 2 O g) HNO 3 + Cu Cu(NO 3 ) 2 + NO 2 + H 2 O h) H 2 SO 4 + Cu CuSO 4 + SO 2 + H 2 O i) HNO 3 + C CO 2 + NO 2 + H 2 O j) no 2 + HCl ncl 2 + Cl 2 + H 2 O 3. Na podstawie bilansu elektronowego dobra współczynniki stechiometryczne i rodowisko reakcji dla nastpujcych równa reakcji redoks: a) no 4 + J + x n 2+ + J 2 + H 2 O b) no 4 + Fe 2+ + x n 2+ + Fe 3+ + H 2 O c) no 2 + Fe 2+ + x n 2+ + Fe 3+ + H 2 O d) PbO 2 + no 2 +x Pb 2+ + no 4 + H2 O e) PbO 2 + Cl + x Pb 2+ + Cl 2 + H 2 O f) NO 3 + S + x NO + S + H 2 O g) NO 3 + J + x NO + J2 + H 2 O h) no 2 + Cl + x n 2+ + Cl 2 + H 2 O i) no 4 + NO2 + x no4 + NO 3 + H2 O j) no 4 + S + x n 2+ + S + H 2 O wiczenie 1. 9

Podobne dokumenty

Opisy ćwiczeń laboratoryjnych z chemii. Semestr I (zimowy) Rok akademicki 2012/13

WYDZIAŁ KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA I ROLNICTWA KIERUNEK: ROLNICTWO I ROK STUDIA NIESTACJONARNE PIERWSZEGO STOPNIA Opisy ćwiczeń laboratoryjnych z chemii Semestr I (zimowy) Rok akademicki 2012/13 Opracowała: