Sprawozdanie z nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez Małopolskiego Kuratora Oświaty w roku szkolnym 2012/2013

Transkrypt

1 Sprawozdanie z nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez Małopolskiego Kuratora Oświaty w roku szkolnym 2012/2013 (w okresie od 1 września 2012 r. do 31 maja 2013 r.) Kraków, 15 czerwca 2013r. 1

2 Spis treści 1. Wstęp Ewaluacja Ogólne informacje o liczbie ewaluacji Wyniki ewaluacji Zestawienie ilościowych wyników ewaluacji przeprowadzonych w poszczególnych typach szkół i placówek Podsumowanie analizy jakościowych wyników ewaluacji szkół i placówek w ramach badanych obszarów Wnioski z przeprowadzonych ewaluacji Kontrola Kontrole planowe Ogólne informacje o liczbie przeprowadzonych kontroli planowych Wyniki kontroli planowych Kontrola w zakresie spełniania warunków określonych w art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty przez niepubliczną szkołę podstawową o uprawnieniach szkoły publicznej Kontrola przestrzegania przez dyrektora szkoły przepisów dotyczących obowiązku szkolnego Kontrola zgodności z przepisami prawa organizacji pracy świetlicy szkolnej zorganizowanej w publicznej szkole podstawowej Kontrola w zakresie zgodności organizacji zajęć edukacyjnych z informatyki z ramowymi planami nauczania w publicznych liceach ogólnokształcących i technikach Kontrola w zakresie zgodności organizacji zajęć edukacyjnych z języków obcych nowożytnych z ramowymi planami nauczania w publicznych gimnazjach Kontrola w zakresie prawidłowości organizacji oddziału przedszkolnego Kontrola prawidłowości organizacji działania publicznej biblioteki pedagogicznej i realizacji jej zadań oraz zgodności zatrudnienia nauczycieli z wymaganymi kwalifikacjami (kontrola przewidziana do realizacji w okresie od czerwca do lipca 2013 r.) Kontrola organizacji zajęć rewalidacyjnych w szkole ogólnodostępnej, w tym liczby godzin i rodzaju tych zajęć oraz ich zgodności z zaleceniami 2

3 zawartymi w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego wydanego z uwagi na niepełnosprawność (kontrola w trakcie realizacji) Kontrola w zakresie organizowania i realizowania zajęć rewalidacyjnowychowawczych w publicznych przedszkolach, szkołach podstawowych, gimnazjach oraz publicznych i niepublicznych poradniach psychologicznopedagogicznych i ośrodkach rewalidacyjno-wychowawczych Kontrola prawidłowości nadzorowania przez dyrektora publicznej szkoły podstawowej spełniania przez dzieci pięcioletnie i sześcioletnie rocznego obowiązkowego przygotowania przedszkolnego Wnioski wynikające z kontroli planowych Kontrole doraźne Ogólne informacje o liczbie przeprowadzonych kontroli doraźnych Informacje dotyczące organizacji i przeprowadzania kontroli Wyniki kontroli doraźnych Wnioski wynikające z analizy wyników kontroli doraźnych 4. Wspomaganie Informacje opisujące działania Kuratora Oświaty w zakresie wspomagania szkół i placówek Przygotowywanie i podawanie do publicznej wiadomości na stronie internetowej Kuratorium analiz wyników sprawowanego nadzoru pedagogicznego, w tym wniosków z ewaluacji zewnętrznych i kontroli Upowszechnianie przykładów dobrych praktyk Promowanie wykorzystania ewaluacji w procesie doskonalenia jakości działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkół i placówek Organizowanie konferencji i narad w roku szkolnym 2012/2013 wskazanie liczby konferencji i narad dla dyrektorów różnych typów szkół i rodzajów placówek (adresaci), zakresy tematyczne konferencji i narad 4.2. Wnioski z działalności wspomagającej 91 3

4 1. Wstęp Analiza spostrzeżeń oraz zaleceń wydanych w wyniku kontroli planowych i doraźnych przeprowadzonych przez pracowników Kuratorium Oświaty w Krakowie w roku szkolnym 2012/2013 wskazuje na potrzebę kontynuowania działań w ramach nadzoru pedagogicznego w celu oceny stanu przestrzegania przepisów prawa w zakresie: organizacji zajęć rewalidacyjnych w wymiarze zgodnym z przepisami prawa; realizacji zajęć rewalidacyjnych przez nauczycieli posiadających wymagane kwalifikacje; przestrzegania zapisów rozporządzenia MEN z 30 kwietnia 2007 roku w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych, w szczególności w zakresie opracowania wymagań edukacyjnych niezbędnych do uzyskania poszczególnych ocen klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych oraz informacji o warunkach i trybie uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych oraz zachowania. przestrzegania rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23, poz. 225, z późn. zm.), w szczególności w zakresie dokonywania sprostowania błędów i oczywistych omyłek w księdze uczniów i arkuszach ocen oraz braku wpisów dotyczących: tygodniowego planu zajęć edukacyjnych, tematów przeprowadzonych zajęć i podpisu nauczyciela w dziennikach lekcyjnych. W bieżącym roku szkolnym (do 31 maja 2013 r.) przeprowadzono 354 ewaluacje w szkołach i placówkach. Na 3457 ustalonych poziomów spełnienia wymagań, poziom bardzo wysoki ( A ) to 16 %, dla blisko ¾ wymagań ustalono poziom wysoki ( B ), poziom średni był ustalony dla co 10, a podstawowy i niski poziom spełnienia wymagania dotyczył łącznie 2% wszystkich wymagań. Zróżnicowane są wyniki pomiędzy poszczególnymi typami szkół i placówek oraz w poszczególnych obszarach ewaluacji. Najlepsze wyniki w szkołach 1, mierzone udziałem wysokich i bardzo wysokich poziomów spełnienia wymagania ( A i B ) są udziałem kolejno liceów ogólnokształcących (96%) i techników (88%). Słabsze wyniki szkół, oceniane na podstawie poziomów podstawowego i średniego ( D i C ) miały: zasadnicze szkoły zawodowe (26% wszystkich poziomów) oraz gimnazja (16%). Najniższe, poniżej podstawowego poziomu spełnienia wymagań ( E ) uzyskano dla: 1 W analizie brano pod uwagę typy szkół i placówek, w których odbyło się więcej niż 15 ewaluacji 4

5 7 wymagań w przedszkolach, 9 w szkołach podstawowych i 4 w gimnazjach. W obszarze Efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki najlepsze wyniki uzyskały licea ogólnokształcące i technika (100% badanych szkół spełniło wszystkie charakterystyki wymagań na poziomie wysokim). Co trzecia zasadnicza szkoła zawodowa, co czwarte gimnazjum i co 5 szkoła podstawowa nie osiąga tego poziomu. Najwięcej trudności w tym obszarze szkoły mają z wdrażaniem wniosków podnoszących efekty kształcenia. Ewaluacja obszaru Procesy zachodzące w szkole lub placówce ujawnia trudności szkół w organizacja procesów kształcenia. Co druga zasadnicza szkoła zawodowa, co siódme technikum, co ósme gimnazjum wypełnia charakterystyki tego wymagania na poziomie co najwyżej średnim. Wyniki ewaluacji w obszarze Funkcjonowanie szkoły lub placówki w środowisku lokalnym wskazują na brak systemowości w wykorzystywaniu przez szkoły informacji o losach absolwentów oraz aspiracjach edukacyjnych powodujących brak wiary rodziców w dobre przygotowanie uczniów do dalszej nauki. W obszarze Zarządzanie szkołą lub placówką najwyższy odsetek bardzo wysokich ocen spełnienia wymagania ( A ) uzyskują technika (36%), co wynika w szczególności z integracji zespołów nauczycieli wokół przygotowania uczniów do egzaminów zawodowych. W celu poprawy jakości pracy szkół i placówek rekomenduje się następujące rozwiązania: 1. wykorzystywać należy wszelkie rozwiązania programowe, metodyczne, organizacyjne, które powodować będą zaangażowanie i wzrost samodzielności uczniów w procesie edukacji; 2. zdecydowanie większą wagę winny mieć procesy współdziałania pomiędzy uczniami, a nauczycielami w zakresie doskonalenia procesów edukacyjnych, pracy wychowawczej, rozwoju oferty szkół; 3. należy szkolić i doskonalić dyrektorów szkół i placówek oraz nauczycieli w prowadzeniu analizy wszelkich działań prowadzonych w szkole (wychowawczych, profilaktycznych); 4. analizy osiągnięć uczniów należy poprzedzać określeniem kryteriów sukcesu, a kończyć oceną czy tak określone kryteria zostały spełnione; 5. doskonalić procesy oceniania wewnątrzszkolnego, - tak, aby spełnione były jego podstawowe i zagwarantowane prawem funkcje; 6. doskonalić nauczycieli i dyrektorów szkół i placówek w organizacji ewaluacji wewnętrznej oraz wykorzystania wyników nadzoru pedagogicznego. 5

6 2. Ewaluacja 2.1. Ogólne informacje o liczbie ewaluacji W roku szkolnym 2012/2013 (w okresie od 1 września 2012r. do 31 maja 2013r.) przeprowadzono 354 ewaluacje zewnętrzne, w tym 92 całościowe oraz 262 problemowe, co obrazuje poniższa tabela. Liczba ewaluacji przeprowadzonych w roku szkolnym 2012/13 (do 31 maja 2013 r.) z uwzględnieniem typów szkół i placówek Lp. 1. Typ szkoły/placówki Przedszkola i inne formy wychowania przedszkolnego 2. Szkoły podstawowe 3. Gimnazja 4. Licea ogólnokształcące 5. Technika 6. Zasadnicze szkoły zawodowe 7. Licea profilowane 8. Szkoły specjalne Liczba ewaluacji: całościowe problemowe łącznie Inne szkoły, o których mowa w art. 9 pkt 3d 3e ustawy o systemie oświaty 10. Poradnie psychologiczno-pedagogiczne 11. Biblioteki pedagogiczne 12. Placówki doskonalenia nauczycieli 13. Placówki oświatowo-wychowawcze Placówki kształcenia ustawicznego i inne, o których mowa w art. 2 pkt. 3a ustawy MOW-y, MOS-y i inne ośrodki, o których mowa w art. 2 pkt 5 ustawy Placówki zapewniające opiekę i wychowanie, o których mowa w art. 2 pkt Kolegia pracowników służb społecznych Suma

7 Łącznie w roku szkolnym 2012/2013 zaplanowano 445 ewaluacji, w tym 255 w szkołach samodzielnych i 190 w zespołach szkół. Łącznie do 31 maja 2013 roku przeprowadzono 354 ewaluacji, w tym 149 w szkołach samodzielnych i 205 w zespołach szkół. W roku szkolnym 2012/2013 zaplanowano przeprowadzenie 445 ewaluacji, w tym 135 ewaluacji całościowych, 310 ewaluacji problemowych w ramach obszarów: Efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki i Zarządzanie szkołą lub placówką ewaluacji; Procesy zachodzące w szkole lub placówce i Funkcjonowanie szkoły lub placówki w środowisku lokalnym, w szczególności w zakresie współpracy z rodzicami uczniów ewaluacji; Wybranych przez kuratora oświaty: Zarządzanie szkołą lub placówką - 50 ewaluacji. Do 31 maja 2013 roku zrealizowano 354 ewaluacji, co stanowi 79% planu, w tym 92 ewaluacje całościowe - 68% planu, 262 ewaluacji problemowych - 84% planu, w ramach obszarów: Efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki i Zarządzanie szkołą lub placówką ewaluacje - 94 % planu; Procesy zachodzące w szkole lub placówce i Funkcjonowanie szkoły lub placówki w środowisku lokalnym, w szczególności w zakresie współpracy z rodzicami uczniów ewaluacji - 85 % planu; Wybranych przez kuratora oświaty - 28 ewaluacji - 56 % planu. 7

8 2.2. Wyniki ewaluacji Zestawienie ilościowych wyników ewaluacji przeprowadzonych w poszczególnych typach szkół i placówek Zestawienie poziomów spełniania wymagań państwa w poszczególnych typach szkół i placówek (z uwzględnieniem ewaluacji całościowych i problemowych zaplanowanych i przeprowadzonych w szkołach/placówkach samodzielnych i w zespołach). Wymagania Typ placówki Po zio m A Przedszkola i inne formy wychowania przedszkoln ego B C D E A Szkoły podstawowe B C D E A B Gimnazja C D E A Licea ogólnokształcące B C D E

9 Technika A B C D E Zasadnicze szkoły zawodowe A B C D E A Licea profilowane (brak) B C D E A Szkoły specjalne B C D E Inne szkoły (art.9 pkt.3e-3h ustawy o systemie oświaty (policealne) A B C D E Poradnie psychologiczno A B

10 pedagogicz ne C D E A Biblioteki pedagogicz ne (brak) B C D E Placówki doskonaleni a nauczycieli A br br. - 0 B C D E A Placówki oświatowowychowawc ze MDK, MOSport.) B C D E A Placówki kształcenia ustawiczneg o B C D E MOW-y, MOS-y i inne ośrodki (art.2 pkt 5 ustawy) A B C D E

11 Placówki zapewniając e opiekę i wychowanie (art. 2 pkt 7 ustawy) bursa A B C D E A Kolegia pracownikó w służb społecznych B C D E 11

12 Podsumowanie analizy jakościowych wyników ewaluacji szkół i placówek w ramach badanych obszarów Przedszkola i inne formy wychowania przedszkolnego Wyniki ewaluacji Lp. Badany obszar Mocne strony Słabe strony 1 Efekty 1. Dzieci nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej wychowania przedszkolnego, potrafią działać samodzielnie i w grupie. Przedszkola stwarzają warunki do aktywności ruchowej i twórczej. 2. Wykorzystanie przez nauczycieli zróżnicowanych metod i form pracy skutecznie wspomaga rozwijanie kreatywności i samodzielności dzieci. 3. Przedszkola realizują różnorodne działania mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa swoim wychowankom. Dzieci czują się w przedszkolach bezpiecznie i wiedzą, jakich zachowań się od nich oczekuje. 2 Procesy 1. Oferta edukacyjna jest spójna z podstawą programową oraz jest zgodna z potrzebami dzieci. Oferta programowa przedszkola jest modyfikowana w celu umożliwienia rozwoju zainteresowań dzieci, a także wprowadzane są nowatorskie rozwiązania programowe. 2. W przedszkolu planuje się procesy edukacyjne wykorzystując warunki i sposoby realizacji podstawy programowej. Planowanie w tym zakresie uwzględnia potrzeby dzieci oraz oczekiwania rodziców. Dokonuje się monitorowania procesów wspomagania i rozwoju dzieci. Wyniki 1. Nie analizuje się, w niektórych przedszkolach, osiągnięć dzieci, w związku z czym nie formułuje i nie wdraża się wniosków, które przyczyniałyby się do rozwijania ich umiejętności. 2. Działania wychowawcze, które podejmowane są w przedszkolach, nie zawsze są analizowane i modyfikowane. 1. W niektórych przedszkolach nie realizuje się nowatorskich rozwiązań programowych. 2. Nie zawsze w działaniach przedszkola występuje indywidualizacja procesu wspomagania rozwoju i edukacji dzieci. 12

13 3 Współpraca ze środowiskiem monitoringu są wykorzystywane w procesie planowania pracy. 3. Nauczyciele ściśle współpracują ze sobą: planując, realizując i analizując procesy wspomagania rozwoju i edukacji dzieci. Efekty tych działań są widoczne we wspólnie realizowanych przedsięwzięciach. 1. Przedszkola podejmują inicjatywy na rzecz środowiska oraz współpracują z instytucjami, organizacjami i osobami działającymi w środowisku, co korzystnie wpływa na rozwój dzieci. 2. Przedszkola prezentują i upowszechniają informacje o podejmowanych działaniach i osiągnięciach dzieci oraz realizują projekty ukierunkowane na promocję wychowania przedszkolnego. 3. Przedszkola dbają o pozyskiwanie opinii rodziców i wykorzystuje je w codziennej pracy. Prowadzą różne formy wspierania rodziców w wychowaniu. Rodzice są zaangażowani we współpracę z placówkami i współdecydują o ich działalności. 4 Zarządzanie 1. Nauczyciele są czynnie zaangażowani w pracę zespołów i analizują efekty swojej pracy. W wyniku tej analizy wspólnie planują działania podejmowane w przedszkolach. Nauczyciele uczestniczą w wewnętrznych formach doskonalenia zawodowego dotyczących metod i form współpracy. 2. Nauczyciele są zaangażowani w realizację ewaluacji wewnętrznej, a wyniki sprawowanego nadzoru, w tym ewaluacji, przekładają się na planowanie pracy przedszkoli, co przyczynia się do wprowadzania zmian w jego funkcjonowaniu. 3. Większość przedszkoli 1. Przedszkola nie zawsze śledzą losów byłych podopiecznych, i w związku z tym nie wykorzystują informacji o losach dzieci w procesie doskonalenia pracy dydaktycznej i wychowawczej. 2. Rodzice nie zawsze opiniują działania przedszkoli, jak również nie mają poczucia wpływu na jego działania. 1. W niektórych przedszkolach nauczyciele nie analizują efektów pracy, ani nie doskonalą metod i form współpracy. 2. Ewaluacja wewnętrzna nie zawsze jest prowadzona z udziałem zespołów nauczycieli. Wyniki wewnętrznego nadzoru pedagogicznego są w części wykorzystywane do planowania pracy przedszkoli, ale wynikające z nich zmiany nie mają jednak charakteru prorozwojowego. 3. Przedszkola nie posiadają planu poprawy bazy lokalowej i wyposażenia i nie są podejmowane działania w tym zakresie. 13

14 posiada bardzo dobre warunki lokalowe i bogate wyposażenie, umożliwiające realizację podstawy programowej i przyjętych do realizacji programów wychowania przedszkolnego. Szkoły podstawowe Wyniki ewaluacji Lp. Badany obszar Mocne strony Słabe strony 1 Efekty 1. W szkołach podejmowane są działania wynikające z analizy wyników sprawdzianu w kl. VI, które w opinii nauczycieli przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia. 2. W większości szkół uczniowie deklarują poczucie bezpieczeństwa. 3. Działania wychowawcze kształtują wrażliwość dzieci na potrzeby drugiego człowieka, a także postawę szacunku i przywiązania do tradycji i kultury regionu. 2 Procesy 1. Przyjęte w szkołach koncepcje pracy akceptowane są przez pracowników szkół, uczniów, rodziców, a także przedstawicieli partnerów i samorządu. 2. Oferty edukacyjne szkół umożliwiają nabywanie przez uczniów wiadomości i umiejętności określonych w podstawie programowej, a także, w większości przypadków, pozwalają dzieciom osiągać sukcesy na 3 Współpraca ze środowiskiem miarę ich możliwości. 1. Podczas realizacji procesów edukacyjnych wykorzystywane są możliwości środowiska lokalnego (zasoby przyrodnicze, historyczne, osoby, instytucje, organizacje), co przyczynia się do poszerzania oferty edukacyjnej, pogłębiania wiedzy i doskonalenia umiejętności uczniów, a także 1. Formułowane przez nauczycieli wnioski z analizy wyników sprawdzianu w kl. VI oraz analizy osiągnięć uczniów, często nie przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia. 1. Nauczyciele rzadko współpracują z uczniami podczas doskonalenia procesów edukacyjnych. 2. Podejmowane przez część nauczycieli działania edukacyjne nie uwzględniają indywidualnych potrzeb i możliwości uczniów. 3. Organizacja procesów edukacyjnych w szkole nie zawsze wynika z wniosków z ich monitorowania. 1. Większość rodziców rzadko uczestniczy w podejmowaniu decyzji dotyczących życia szkoły. 2. Szkoły w niewielkim zakresie pozyskują informacje na temat losów absolwentów, a współpraca z absolwentami najczęściej nie jest systemowa. 14

15 kształtowania oczekiwanych postaw i zachowań dzieci. 2. Szkoły (przede wszystkim wiejskie i w małych miasteczkach) zazwyczaj postrzegane są przez rodziców i przedstawicieli środowiska, jako lokalne centra kultury, otwarte na potrzeby mieszkańców, promujące tradycję regionu, a także dbające o kształtowanie postaw patriotycznych i prospołecznych. 4 Zarządzanie 1. Wnioski z ewaluacji wewnętrznej wykorzystywane są do planowania pracy szkoły. 1. W części szkół nie prowadzi się ewaluacji wewnętrznej lub prowadzi się ją w sposób nieodpowiadający faktycznym potrzebom. 2. Część nauczycieli uważa, że nie ma wpływu na decyzje dotyczące wprowadzanych w szkole zmian. 3. Część szkół ma problemy dotyczące niewystarczającej bazy do zajęć wychowania fizycznego i informatyki, a także warunków lokalowych do prowadzenia zajęć edukacji wczesnoszkolnej. Gimnazja Wyniki ewaluacji Lp. Badany obszar Mocne strony Słabe strony 1 Efekty 1. W szkołach jest dokonywana kompleksowa analiza osiągnięć uczniów. Wdrożenie wniosków z tych analiz przyczynia się do wzrostu efektów kształcenia ocenianych na podstawie nabywanych przez uczniów umiejętności i wiadomości oraz sukcesach w konkursach, przeglądach artystycznych i zawodach sportowych. 2. Młodzież podejmuje działania na rzecz własnego rozwoju i rozwoju szkoły. Są to najczęściej imprezy szkolne, środowiskowe, akcje 1. Prowadzone w szkole działania wychowawcze nie zawsze są odpowiedzią na potrzeby uczniów, nie zawsze są też dokonywane analizy skuteczności oddziaływań wychowawczych szkoły. 2. Szkoły mają problem z opracowaniem systemowych rozwiązań pozwalających na efektywne wdrażanie wniosków z analizy egzaminów zewnętrznych. Zdarzają się sytuacje, że wnioski z analiz egzaminu nie są wdrażane. 3. Analizy egzaminów nie uwzględniają czynników 15

16 charytatywne, ekologiczne, imprezy patriotyczne, konkursy. 3. Szkoły wspierają rozwój uczniów w sposób zorganizowany i systematyczny poprzez między innymi realizacje projektów edukacyjnych oraz bogatą ofertę zajęć dodatkowych. 2 Procesy 1. Szkoły kształtują społecznie pożądane postawy uczniów poprzez podejmowanie licznych i różnorodnych działań wychowawczych, adekwatnych do potrzeb uczniów. 2. Szkoły wypracowują koncepcje pracy, wyznaczając kierunki rozwoju. Działania służące realizacji głównych założeń koncepcji są znane i akceptowane przez społeczność szkolną. 3. Ofertę edukacyjną szkół poszerzają nowatorskie rozwiązania programowe i działania edukacyjne, zaspokajające potrzeby i 3 Współpraca ze środowiskiem aspiracje uczniów. 1. Szkoły podejmują różnorodne przedsięwzięcia służące zaspokajaniu potrzeb środowiska, wpływając w ten sposób na integrację lokalnych społeczności. 2. Współpraca z licznymi instytucjami lokalnego środowiska, aktywizuje uczniów do działania i przygotowuje do pełnienia określonych ról społecznych 3. Podejmując różnorodne działania na rzecz lokalnych środowisk, szkoły promują wartość uczenia się przez całe życie, włączając w to wszystkie pokolenia. 4 Zarządzanie 1. Nauczyciele doskonalą się w zakresie pracy zespołowej, co przyczynia się do uzyskiwania coraz lepszych efektów pracy zespołów. 2. Nadzór pedagogiczny dyrektora, oparty na kontekstowych oraz opierają się głównie na metodach ilościowych. 1. Uczniowie nie są postrzegani przez nauczycieli jako partnerzy, mogący mieć realny wpływ na organizację i skuteczność procesu kształcenia. 2. Współpraca nauczycieli i uczniów dotyczy głównie zajęć pozalekcyjnych, w niewielkim stopniu obowiązkowych zajęć edukacyjnych. 3. Uczniowie mają niewielki wpływ na planowanie i modyfikowanie oddziaływań wychowawczych. 1. Niewielu rodziców wskazuje na uczestnictwo w działaniach organizowanych przez szkołę oraz współuczestniczenie w podejmowaniu decyzji dotyczących życia szkoły. 2. Większość rodziców w niewielkim zakresie wpływa na decyzje dotyczące funkcjonowania szkół. 3. Rodzice i uczniowie, dostrzegają potrzebę korepetycji lub dodatkowych zajęć, w celu zapewnienia możliwości dalszej nauki. 1. Nauczyciele, planując swoje działania, nie opierają się na analizie efektów pracy zespołów, często dokonują analiz pracy zespołów bez formalnych spotkań i nie dokumentują swojej pracy. 16

17 planowaniu, jest skuteczny i efektywny, wpływa między innymi na wprowadzanie zmian w funkcjonowaniu szkoły i podejmowaniu działań związanych z jej rozwojem. 3. Szkoły we współpracy z osobami, instytucjami i organizacjami wzbogacają warunki lokalowe i wyposażenie. 2. Występują braki lokalowe w szkołach (najczęściej sale gimnastyczne). Licea ogólnokształcące Wyniki ewaluacji Lp. Badany obszar Mocne strony Słabe strony 1 Efekty 1. Nauczyciele znają wnioski z analiz wyników egzaminu maturalnego oraz osiągniecia uczniów. 2. Prowadzone są liczne zajęcia pozalekcyjne, mające na celu rozwój uczniów i wzrost efektów kształcenia. 3. Podejmowane działania wychowawcze są w szkołach modyfikowane. 2 Procesy 1. Koncepcje pracy szkół oraz działania służące ich realizacji są analizowane i modyfikowane. Są również znane i akceptowane przez uczniów oraz ich rodziców. 2. Oferty edukacyjne szkół są wzbogacone o nowatorskie rozwiązania programowe. 3. Działania wychowawcze podejmowane w szkołach są spójne i adekwatne do potrzeb uczniów. 3 Współpraca ze środowiskiem 1. Szkoły efektywnie współpracują z wieloma podmiotami działającymi w środowisku i wykorzystują zasoby środowiska. 2. Różnorodne działania informacyjne przyczyniają się do promocji szkoły w środowisku. 3. Rodzice i środowisko znają osiągnięcia szkół. 1. Obserwuje się niewielkie zaangażowanie uczniów w trakcie prowadzonych zajęcia. 2. Opinie uczniów są w niewielkim stopniu uwzględniane w podejmowanych w szkole działaniach. 3. W szkołach zdarzają się niepożądane zachowania uczniów. 1. Organizując proces nauczania nauczyciele w niewielkim stopniu biorą pod uwagę opinie uczniów w zakresie form i metod pracy. 2. W niektórych szkołach uczniowie nie uczestniczą w procesie modyfikowania działań wychowawczych. 3. Część ankietowanych rodziców nie maj poczucia, że w szkole uczniowie traktowani są indywidualnie. 1. Rodzice nie biorą udziału w podejmowaniu decyzji dotyczących życia szkół. 2. Część uczniów i rodziców widzi potrzebę dodatkowych zajęć poza szkołą bądź korepetycji. 3. Niewiele jest działań edukacyjnych podejmowanych przez szkoły na rzecz dorosłych. 17

18 4 Zarządzanie 1. Nauczyciele prowadzą ewaluację wewnętrzną. 2. Nauczyciele są zaangażowani w pracę zespołów, wspólnie planują działania w szkołach, opierając się na analizie efektów pracy zespołów. 3. Szkoły współpracują z rodzicami w zakresie wyposażenia w pomoce dydaktyczne. 1. Występują nieliczne braki w wyposażeniu szkoły w pomoce dydaktyczne. 2. Nauczyciele nie znają wniosków płynących z wewnętrznego nadzoru. Technika Lp. Badany obszar Mocne strony Wyniki ewaluacji Słabe strony 1 Efekty 1. Przeprowadzanie analiz jakościowych i ilościowych wyników egzaminów zewnętrznych jest wykorzystywane do planowania procesów edukacyjnych, poprawy wyposażenia pracowni zawodowych, doskonalenia współpracy pomiędzy nauczycielami, zwłaszcza przedmiotów zawodowych. 2. Znaczne jest zaangażowanie uczniów w zajęcia pozalekcyjne, zwłaszcza służące rozwojowi dodatkowych kompetencji zawodowych. 3. Szkoły tak organizują swoją pracę, aby zapewniać odpowiedni poziom bezpieczeństwa uczniów. Organizowane są przez szkoły zajęcia profilaktyczne, wychowawcze, a uczniowie wykazują się większą świadomością dotyczącą znajomości zasad, obowiązków i ich przestrzegania. 2 Procesy 1. Oferty edukacyjne szkół są zgodne z potrzebami uczniów. Realizowane są nowatorskie rozwiązania programowe, które mają wpływ na rozwój zainteresowań i aspiracji 1. Szkoły mają trudność w poprawieniu efektów kształcenia w niektórych obszarach (np.: poprawa wyniku matury z matematyki). 2. Nie wszyscy uczniowie angażują się w zajęcia, znaczna grupa uczniów nie uważa zajęć za ciekawe. 3. Podstawowym problemem wychowawczym w niektórych szkołach jest nieuzasadniona absencja. 1. Stosowane metody nauczania nie zawsze sprzyjają uczeniu się; badani uczniowie nie są często zaciekawieni lekcjami, nie uczestniczą w nich aktywnie. 2. Ocenianie nie w pełni spełnia 18

19 3 Współpraca ze środowiskiem uczniów. 2. Wnioski z monitorowania osiągnięć uczniów są wdrażane przede wszystkim do indywidualizowania procesów kształcenia. 3. Podejmowane działania wychowawcze, oceniane przez uczniów jako adekwatne do potrzeb, sprzyjają kształtowaniu pożądanych społecznie postaw. 1. Szkoły współpracują z wieloma instytucjami działającymi w środowisku, zaspokoją ich potrzeby, promują wartość edukacji i wykorzystując potencjał takiej współpracy, wpływając na rozwój uczniów. 2. Nauczyciele poświęcają odpowiednią ilość czasu na kontakty z rodzicami. 4 Zarządzanie 1. Nauczyciele są zaangażowani w pracę zespołów i rozwiązują wspólnie (w większości szkół) szereg problemów. 1. Szkolenia z zakresu metod i form współpracy zespołowej są adekwatne do potrzeb szkół. swoją rolę: nauczyciele rzadko rozmawiają z uczniami na temat trudności i sukcesów edukacyjnych, informacja o postępach w nauce wielu uczniom nie pomaga uczyć się. 1. Okazjonalnie wykorzystywane są informacje o losach absolwentów w procesie nauczania. 2. Stopień przygotowania uczniów do dalszej edukacji nie jest w pełni satysfakcjonujący dla rodziców i uczniów. 3. Niesatysfakcjonujący jest udział rodziców w życiu szkoły: w niewielkim stopniu biorą udział w podejmowaniu decyzji dotyczących funkcjonowania szkoły, nie mają poczucia wpływu na planowanie i podejmowanie decyzji w szkole Nauczyciele planują pracę zespołów, ale nie zawsze opierają się na analizie efektów ich pracy. Zasadnicze szkoły zawodowe Wyniki ewaluacji Lp. Badany obszar Mocne strony Słabe strony 1 Efekty 1. Uczniowie czują się w szkole bezpiecznie. 2. Dzięki realizacji projektów zewnętrznych (np. Modernizacja kształcenia zawodowego w Małopolsce ) szkoły umożliwiają uczniom 1. Wnioski z analizy egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe oraz z analizy osiągnięć uczniów często nie przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia. 2. Nauczyciele w małym stopniu 19

20 2 Procesy zdobywanie dodatkowych kwalifikacji zawodowych. pomagają uczniom (aktywizują ich) w inicjowaniu działań, które mogłyby mieć wpływ na ich rozwój osobisty i rozwój Szkoły. 3 Współpraca ze środowiskiem 4 Zarządzanie 1. Warunki lokalowe i wyposażenie są wystarczające do realizacji podstawy programowej. 2. Szkoły wykorzystują możliwości zewnętrzne w celu wzbogacania bazy lokalowej i wyposażenia (np. projekt Modernizacja kształcenia zawodowego w Małopolsce ). Szkoły policealne Lp. Badany obszar Wyniki ewaluacji Mocne strony Słabe strony 1 Efekty 1. Analizy wyników egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe z wykorzystywaniem metod ilościowych i jakościowych dają rzetelną informację wykorzystywaną do planowania pracy. 2. Szkoły stwarzają słuchaczom warunki umożliwiające zdobywanie dodatkowych kwalifikacji, uprawnień i certyfikatów. 3. Zachowania prezentowane przez słuchaczy są zgodne z przyjętymi normami i wymaganiami. 2 Procesy 1. Słuchacze mają niewielki wpływ na sposoby pracy na zajęciach edukacyjnych i zakres omawianego materiału. 3 Współpraca ze środowiskiem 4 Zarządzanie 1. Nauczyciele są zaangażowani w pracę funkcjonujących w szkołach zespołów: wspólne planują działania, rozwiązują problemy dydaktyczne i 20

21 wychowawcze. Prowadzenie analiz efektów pracy zespołów wykorzystuje procedury ewaluacyjne. 2. Uwzględniane są, w planowaniu pracy szkoły, wnioski z nadzoru pedagogicznego. Na tej podstawie modyfikuje się przyjęte rozwiązania w zakresie pracy dydaktycznej i wychowawczej. 3. Bardzo dobre są warunki lokalowe i wyposażenie dydaktyczne szkół. Poradnie psychologiczno-pedagogiczne Lp. Badany obszar Mocne strony Wyniki ewaluacji Słabe strony 1 Efekty 1. Oferta poradni jest satysfakcjonująca dla klientów, a uzyskana pomoc w pełni wystraczająca w odniesieniu do ich potrzeb. 2. Poradnie systematycznie zbierają opinie na temat potrzeb klientów i stopnia ich dopasowania do realizowanych działań oraz bada poziom zadowolenia z ich zaspokajania. 3. Poradnie prowadzą analizę atrakcyjności oferty, a wnioski z nich wynikające mają wpływ na ofertę i sposób świadczenia przez nią usług. Liczba chętnych do korzystania z usług poradni przewyższa ich możliwości z powodu ograniczonej liczby pracowników. 2 Procesy 1. Poradnie monitorują oczekiwania i potrzeby klientów, którzy wyrażają zadowolenie z poziomu ich zaspokajania. 2. Pracownicy poradni współdziałają w tworzeniu i analizowaniu warunków sprzyjających osiąganiu sukcesów, a wprowadzane zmiany następują w wyniku wspólnych ustaleń między nimi. 3. Poradnie analizują dostępność swojej oferty, formułują i 1. Niewystarczająca jest, w stosunku do potrzeb, oferta z zakresu socjoterapii. 2. Problemy stwarza realizacja działań z zakresu doradztwa zawodowego w szkołach, gdzie brak jest pedagoga. 3. Zbyt długi jest czas oczekiwania na badania i diagnozę. 21

22 3 Współpraca ze środowiskiem wdrażają wnioski z tych analiz, które przyczyniają się do wzrostu upowszechnienia świadczonych usług, 1. Poradnie we współpracy z podmiotami działającymi w środowisku, identyfikują jego potrzeby i możliwości oraz podejmuje działania, aby je skutecznie zaspokoić. 2. Poradnie współpracują z różnorodnymi instytucjami i organizacjami działającymi zarówno w środowisku lokalnym jak i globalnym oraz z rodzicami w diagnozowaniu i rozwijaniu potencjalnych możliwości oraz mocnych stron uczniów. 3. Współpraca poradni ze środowiskiem wpływa korzystnie na działalność, przyczynia się do wdrażania zmian prorozwojowych i podążaniu za oczekiwaniami rodziców i innych partnerów w tym szkół, przedszkoli i placówek oświatowych. 4 Zarządzanie 1. W poradniach działają zespoły, planują działania opierając się na analizie efektów swojej pracy, a pracownicy doskonalą swoje umiejętności w zakresie metod i form współpracy. 2. Wnioski z nadzoru pedagogicznego służą poradniom do planowania zmian prorozwojowych w ich działalności, jak również do planowania doskonalenia zawodowego. 1. W placówkach występują nieliczne braki w warunkach lokalowych wymaganych do realizowania przyjętych przez nie zadań. Placówki doskonalenia nauczycieli Lp. Badany obszar Mocne strony Wyniki ewaluacji Słabe strony 1 Efekty 1. Prowadzone szkolenia są wysoko ocenianie przez uczestników zajęć. 2. Zajęcia organizowane przez placówkę są wciągające i angażujące dla ich uczestników. 3. Osoby i instytucje korzystające z 22

23 oferty placówki są zadowolone z jej działalności i ją akceptują. 2 Procesy 1. Placówka działa zgodnie z przyjętą koncepcją, znaną jej pracownikom. 2. Usługi placówki są dla klientów łatwo dostępne, zajęcia prowadzone w dogodnych terminach, często miejsce i czas dostosowuje się do potrzeb klientów. 3. Placówka prowadzi badania stopnia zaspokojenia potrzeb i oczekiwań swoich klientów 3 Współpraca ze środowiskiem 1. Placówka szeroko współpracuje z lokalnymi instytucjami i organizacjami, a także korzysta z ich zasobów. 2. Placówka zaspokaja potrzeby lokalnego środowiska w zakresie wspomagania, doskonalenia i podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez nauczycieli, kadrę kierowniczą szkół i placówek oświatowych, organy prowadzące szkoły. 3. W ocenie badanych placówka dba o jakość kształcenia, a jej pracownicy posiadają dużą wiedzę i kompetencje. 4 Zarządzanie 1. Pracownicy są zaangażowani w pracę zespołową, wspólnie planują swoją pracę i rozwiązują napotkane problemy, 2. Placówka tak organizuje pracę, aby uczestnicy ponosili jak najmniejsze koszty. 3. Warunki lokalowe oraz wyposażenie są wystarczające do realizowania jej zadań. Placówki oświatowo-wychowawcze Wyniki ewaluacji Lp. Badany obszar Mocne strony Słabe strony 1 Efekty 1. Placówki podejmuje współpracę z innymi instytucjami, tak aby utalentowanym uczestnikom dawać lepsze warunki rozwoju. 2. Długofalowe działania, realizowane programy 1. Niemal połowa ankietowanych uczestników twierdzi, że nie ma wpływu na to co się dzieje w placówkach, na prowadzenie i planowanie zajęć, które dają im możliwość doskonalenia 23

24 wychowawcze, integracyjne, psychoedukacyjne, profilaktyczne wyeliminowały niepożądane zachowania i wzmocniły postawy właściwe wśród dzieci i młodzieży. 3. Wysokie jest zaangażowanie uczestników w zajęcia prowadzone w placówkach. 2 Procesy 1. Placówki odpowiadając na potrzeby środowiska: modyfikują i wzbogacają ofertę edukacyjną, wprowadzając nowe zajęcia dla najmłodszych, planując zajęcia dla seniorów. 2. Nauczyciele różnorodnymi metodami rozpoznają możliwości uczestników. Zajęcia planowane są z uwzględnieniem diagnozy potrzeb, a uczestnicy mają możliwość rozwijania swoich 3 Współpraca ze środowiskiem zainteresowań. 1. Dzięki szerokiej współpracy z wieloma instytucjami placówka zaspokaja potrzeby i oczekiwania środowiska lokalnego. Prowadzenie szerokiej działalności edukacyjnej, profilaktycznej, popularyzatorskiej uspołecznia i integruje całe środowisko podczas różnorodnych imprez. 2. Kompetencje nauczycieli i wysoka jakość prowadzonych zajęć wpływają na popularność placówki w środowisku. 3. Placówki wspierają rodziców w ich pracy wychowawczej poprzez utrwalanie na terenie placówki pozytywnych postaw obywatelskich, patriotycznych i prozdrowotnych. Nauczyciele mają bardzo dobry kontakt z rodzicami i w szerokim zakresie informują rodziców o sytuacji dziecka w zakresie rozwoju i w razie potrzeby wspomagają ich. 4 Zarządzanie 1. Wnioski płynące z wewnętrznego nadzoru pedagogicznego są podstawą planowania i dokonywania zmian powodujących własnych umiejętności. 2. Działania realizowane z inicjatywy uczestników dotyczą tylko spraw doraźnych, brak działań długofalowych. 1. Niekiedy nauczyciele nie czuje się współautorami koncepcji pracy placówek i nie uczestniczą w analizie i ich modernizacji. 2. Uczestnicy w niewielkim stopniu biorą udział w planowaniu i modyfikowaniu działań wychowawczych w placówkach, a wnioski z analizy tych działań nie są wdrażane. 1. Osiągnięcia placówek i uczestników są znane w lokalnym środowisku, jednakże sukcesy te postrzegane są w pierwszej kolejności jako osiągnięcia szkół, a dopiero później jako osiągnięcia placówek. 2. Rodzice nie biorą udziału w podejmowaniu decyzji dotyczących życia placówki. 1. Połowa nauczycieli nie uczestniczy we wspólnym planowaniu działań placówki, są również trudności w analizie pracy 24

25 systematyczny rozwój placówek. 2. Dyrektorzy i nauczyciele są świadomi roli ewaluacji wewnętrznej oraz konieczności współdziałania w tym zakresie. 3. Podejmowane są skuteczne działania wzbogacające warunki lokalowe i wyposażenie (rozbudowa infrastruktury). zespołów. 2. Warunki lokalowe do realizacji wszystkich zadań placówki są niewystarczające (zwłaszcza w zakresie konkurencji lekkoatletycznych). Placówki zapewniające opiekę i wychowanie, o których mowa w art. 2 pkt 7 - Bursy Lp. Badany obszar Mocne strony 1 Efekty 1. Wdrażane są pomysły i inicjatywy zgłaszane przez wychowanków. 2. Wprowadzane są określone zasady i normy postępowania oraz uświadamia się młodzieży ich celowość. Wychowankowie akceptują je i prezentują zachowania zgodnie z oczekiwaniami. 3. Diagnozuje się potrzeby, zainteresowania i potencjał wychowanków. Wdrażane wnioski dotyczą przede wszystkim rozwoju kulturalnego i artystycznego młodzieży. 2 Procesy 1. Oferta edukacyjna odpowiada potrzebom wychowanków, wspiera ich rozwój kulturalny oraz rozwija ich uzdolnienia i zainteresowania. 2. Działania wychowawcze realizowane przez wszystkich pracowników są spójne i adekwatne do potrzeb wychowanków. Wychowankowie efektywnie wykorzystują czas spędzony 3 Współpraca ze środowiskiem w bursach. 1. Efektywna jest współpraca z różnymi podmiotami działającymi w środowisku i wykorzystywanie ich zasobów w procesie wychowania. 2. Promowane są w społeczności lokalnej Wyniki ewaluacji Słabe strony 1. Nie wszyscy wychowankowie mają zapewnione poczucie bezpieczeństwa. 2. Znaczna grupa wychowanków uważa, że nie ma wpływu na realizację procesu opiekuńczo wychowawczego. 1. Wnioski z monitoringu procesów edukacyjnych nie są wykorzystywane do ich planowania. 2. Wychowawcy w sposób niewystarczający doskonalą procesy edukacyjne. 1. Rodzice w niewielkim stopniu są partnerami placówek. 25

26 prospołeczne zachowania wychowanków. 3. Podejmowane są inicjatywy na rzecz środowiska. 4 Zarządzanie 1. Wychowawcy są zaangażowani w pracę zespołów. Wspólnie planują działania opierając się na analizie efektów pracy zespołów i wspólnie rozwiązują problemy. 2. Wszyscy wychowawcy są zaangażowani w ewaluację wewnętrzną. W planowaniu pracy wykorzystywane są wnioski z wewnętrznego nadzoru pedagogicznego. 1. Niewystarczające w stosunku do oczekiwań jest wyposażenie pomieszczeń w meble i sprzęt gospodarstwa domowego. 26

27 2.3. Wnioski z prowadzonych ewaluacji Wnioski z prowadzonych ewaluacji z uwzględnieniem typów szkół i placówek Wnioski z ewaluacji przedszkoli i innych form wychowania przedszkolnego: 1. Przedszkola działają w oparciu o koncepcję pracy, której współautorami są nauczyciele, kierunki pracy placówek są znane i akceptowane przez rodziców wychowanków, którzy mają wpływ na podejmowane działania. 2. W przedszkolach najczęściej systemowo analizuje się podejmowane działania i formułuje wnioski, które przyczyniają się do wzrostu wiadomości i umiejętności nabywanych przez dzieci. Występują jednak niekiedy trudności w analizowaniu osiągnięć wychowanków. 3. Przedszkola dobrze przygotowują dzieci do podjęcia nauki w szkole, potrafią one działać samodzielnie i w grupie, dobrze adaptują się do grup rówieśniczych. Przedszkola wspierają aktywność ruchową i działania twórcze dzieci. 4. Przedszkola są bezpiecznymi placówkami, określają zasady postępowania, co przyczynia się do zwiększenia poczucia bezpieczeństwa dzieci i respektowania norm społecznych. 5. Przedszkola w sposób systemowy i planowy współpracują ze wszystkimi podmiotami środowiska lokalnego, dzięki czemu zaspokaja jego potrzeby i kształtują pożądane umiejętności i postawy wychowanków. 6. Przedszkola promują swoje osiągnięcia i upowszechniają wychowanie przedszkolne. Są postrzegane przez rodziców i partnerów jako placówki dbająca o jakość kształcenia i dobre relacje ze środowiskiem. 7. Rodzice czują się współgospodarzami przedszkoli. Są zaangażowani we współpracę, mają wpływ na ich działania i opiniują je w ramach swoich kompetencji. 8. Procesy wspomagania rozwoju i edukacji dzieci są planowane, monitorowane i doskonalone oraz realizowane z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobu realizacji podstawy programowej wychowania przedszkolnego, a wnioski są wykorzystywane do planowania procesów w kolejnych okresach pracy przedszkoli. 9. Nauczyciele w wielu płaszczyznach wspomagają siebie nawzajem w organizowaniu i realizacji procesów rozwoju i edukacji dzieci uwzględniając ich indywidualne potrzeby. Nauczyciele i pracownicy niepedagogiczni czują się współodpowiedzialni za funkcjonowanie przedszkoli. 10. Przedszkola zbierają i wykorzystują informacje o swoich absolwentach w procesie doskonalenia pracy wychowawczo - dydaktycznej, co wpływa na lepsze funkcjonowanie społeczne dzieci. Wnioski z ewaluacji szkół podstawowych: 1. Mocne strony szkół wynikają przede wszystkim z efektywnej współpracy ze środowiskiem lokalnym. 2. Słabe strony szkół dotyczą przede wszystkim efektów podejmowanych działań edukacyjnych, a także prowadzenia przez dyrektora nadzoru pedagogicznego. 27

28 3. Sposób formułowania wniosków z analiz efektów nauczania czy też procesów edukacyjnych, często uniemożliwia wykorzystanie ich do doskonalenia jakości pracy szkół. 4. Podejmowane przez nauczycieli działania dotyczące edukacji i bezpieczeństwa często nie wynikają z prowadzonych w szkole analiz, a z rutyny lub przekonania opartego na intuicji. 5. Szkoły aktywizują uczniów przede wszystkim do działań o charakterze charytatywnym, prozdrowotnym i proekologicznym. 6. Poziom aktywności szkół w zakresie realizacji różnorodnych działań informacyjnych i promocyjnych oraz ich kompleksowość, systemowość i efektywność wpływa na ich postrzeganie przez rodziców i przedstawicieli środowiska lokalnego. 7. Angażowanie uczniów do aktywności na rzecz szkoły i środowiska, a także uwzględnianie ich opinii w planowaniu procesów edukacyjnych pozytywnie wpływa na osiągnięcia dydaktyczne i wychowawcze szkoły. 8. Realizacja przez szkoły różnorodnych projektów zewnętrznych przyczynia się do urozmaicania oferty edukacyjnej, jak również bazy lokalowej i wyposażenia. 9. W opinii respondentów (przede wszystkim z ośrodków wiejskich i małych miasteczek) szkoły odgrywają ważną funkcję w środowisku lokalnym, pełniąc w nim rolę ośrodka kultury i promując wartość uczenia się przez całe życie. 10. Postawy dyrektorów i ich umiejętności kierowania zespołem wpływają na zaangażowanie pracowników w proces nauczania i wychowania. 11. W wielu przypadkach duży wpływ na poprawę warunków lokalowych i wyposażenia szkół ma pomoc udzielana przez rodziców. Wnioski z ewaluacji gimnazjów: 1. Oferta edukacyjna małopolskich gimnazjów jest spójna z podstawą programową. W oparciu o rozpoznane lub zgłaszane potrzeby jest systematycznie rozszerzana, co umożliwia rozwój intelektualny i społeczny uczniów. 2. Uzyskiwanie i wykorzystywanie przez nauczycieli informacji zwrotnych od uczniów na temat organizacji i przebiegu procesów edukacyjnych, z uwzględnieniem preferowanych przez uczniów form uczenia się, stanowi podstawę wprowadzenia zmian przyczyniających się do podniesienia efektów kształcenia i doskonalenia jakości pracy szkoły. 3. Dla kształtowania postaw uczniów i zapewnienia im podmiotowości w procesie wychowawczym, umożliwia im się wpływ na projektowanie oddziaływań wychowawczych. Nie bada się jednak w niektórych szkołach skuteczności działań wychowawczych. 4. Systematycznie i kompleksowo prowadzone analizy wyników egzaminu gimnazjalnego, monitorowanie wdrażania wniosków z tych analiz oraz wykorzystywanie ich do opracowywania i wdrażania programów naprawczych, przyczynia się w większości gimnazjów do poprawy wyników nauczania. 5. Efektywnie prowadzony przez dyrektora nadzór pedagogiczny wpływa na wprowadzanie ważnych zmian w funkcjonowaniu szkoły i na jej rozwój. 6. Szkoły systematycznie wzbogacają bazę lokalową i wyposażenie, między innymi w nowoczesny sprzęt multimedialny oraz umożliwiają społeczności lokalnej korzystanie ze swojej infrastruktury sportowej. 28

29 Wnioski z ewaluacji liceów ogólnokształcących: 1. Koncepcje pracy liceów cieszą się dużą akceptacją uczniów i rodziców. Szkoły są najczęściej widoczne w środowiskach, zwłaszcza te wykorzystujące swój potencjał na rzecz otoczenia. 2. Prowadzone są liczne zajęcia pozalekcyjne, mające na celu rozwój uczniów i wzrost efektów kształcenia. Uczniowie liceów osiągają w większości wysokie wyniki z egzaminów maturalnych. 3. Część uczniów i rodziców ocenia jednak skuteczność działań edukacyjnych jako niewystarczającą w stosunku do swoich aspiracji edukacyjnych. 4. Organizacja procesów edukacji nie uwzględnia niekiedy współpracy z uczniami, a uczniowie nie angażują się w zajęciach, oceniając je niejednokrotnie jako niezbyt interesujące. 5. Oferty edukacyjne szkół są wzbogacone o nowatorskie rozwiązania programowe - realizowane projekty edukacyjne wpływają na wszechstronny rozwój uczniów. 6. Podejmowane działania wychowawcze są w szkołach modyfikowane, udział uczniów w tych modyfikacjach jest ograniczony. 7. Małe jest zaangażowanie rodziców w życie szkoły, nie biorą oni udziału w podejmowaniu decyzji dotyczących życia szkół, mają też wątpliwości co do indywidualnego wsparcia ich dzieci. Wnioski z ewaluacji techników: 1. Mimo wykorzystania wniosków z analiz wyników egzaminów zewnętrznych szkoły nie zawsze są w stanie poprawić efekty kształcenia we wszystkich obszarach. 2. Szkoły nie odnotowują większych problemów z zachowaniami uczniów naruszającymi przyjęte zasady, ale problemem jest cały czas nieuzasadniona absencja. 3. Organizacja procesów kształcenia w trakcie zajęć obowiązkowych jest wyraźnie mniej skuteczna niż zajęć dodatkowych, zwłaszcza rozwijających dodatkowe kompetencje zawodowe. 4. Monitorowanie osiągnięć uczniów wspiera procesy indywidualizacji kształcenia. 5. Postrzeganie szkół w środowisku jest w istotny sposób związane z ich aktywnością w budowaniu sieci współpracy, zwłaszcza w zakresie przygotowania młodzieży do dalszej pracy zawodowej. 6. Nauczyciele są zaangażowani w pracę zespołów i rozwiązują w większości szkół wspólnie szereg problemów, z których najważniejszym jest przygotowanie uczniów do zdania egzaminu zawodowego. 7. Procesy uspołeczniania szkół wymagają w dalszym ciągu doskonalenia, zwłaszcza w zakresie współuczestnictwa rodziców w podejmowaniu decyzji dotyczących życia szkoły. Wnioski z ewaluacji zasadniczych szkół zawodowych: 1. Mocne strony szkół dotyczyły przede wszystkim bazy lokalowej i wyposażenia, natomiast słabe efektywności wykorzystania wniosków wynikających z analizy egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe oraz z analizy osiągnięć uczniów. 29