VII. CZŁOWIEK A ŚRODOWISKO

Transkrypt

1 VII. CZŁOWIEK A ŚRODOWISKO Znajomość faktów 271.W Zakreśl nazwy 2 głównych gazów cieplarnianych. a) metan b) tlenki siarki c) tlenki azotu d) dwutlenek węgla e) chlor 272. PW W każdej pustej komórce tabeli wpisz 2 antropogeniczne formy rzeźby terenu powstałe na skutek działalności człowieka w wymienionych dziedzinach. Rodzaj działalności Formy rzeźby terenu Rolnictwo Przemysł wydobywczy Transport Budownictwo 273. Napisz, jakie wydarzenie uznaje się za początek międzynarodowej współpracy w dziedzinie ochrony środowiska. Wydarzenie... Rok (dekada) Podaj nazwę polskiego obiektu wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO, położonego najbliżej Twojego miejsca zamieszkania Podaj nazwę miasta, w którym w 1992 r., na tzw. Pierwszym Szczycie Ziemi, ponad 150 krajów przyjęło Globalny Program Działań na wiek XXI, tzw. Agendę Zakreśl nazwy miasta i kraju, w którym w 2002 r. odbył się Światowy Szczyt w sprawie Zrównoważonego Rozwoju (tzw. Drugi Szczyt Ziemi). a) Buenos Aires A. Japonia b) Kioto B. Finlandia c) Johannesburg C. RPA d) Helsinki D. Argentyna 277.W Zakreśl zdania fałszywe. A. Dzięki międzynarodowej walce z AIDS liczba osób zakażonych wirusem HIV na świecie maleje. B. Szczepienia umożliwiły pokonanie wielu chorób zakaźnych, m.in. ospy. C. Szybki rozwój transportu powoduje zmniejszenie zagrożenia chorobami zakaźnymi na świecie. D. W krajach wysoko rozwiniętych częstą przyczyną chorób jest spożywanie nadmiernej ilości pokarmu. E. Zagrożeniem dla zdrowia ludzi może być hałas. 1

2 278. Zakreśl nazwę kontynentu najbardziej zagrożonego brakiem wody pitnej. a) Ameryka Południowa b) Afryka c) Australia Znajomość terminów geograficznych 279. Wpisz w prostokątach cztery najważniejsze Twoim zdaniem zasady rozwoju zrównoważonego. 3 p Zakreśl zdania prawdziwe. A. Degradacja środowiska to spowodowanie trwałych, nieodwracalnych i szkodliwych zmian środowiska. B. Dewastacja środowiska to spowodowanie trwałych, nieodwracalnych i szkodliwych zmian środowiska. C. Degradacja środowiska jest zniszczeniem uniemożliwiającym jakąkolwiek działalność człowieka w takim środowisku. D. Dewastacja środowiska jest zniszczeniem uniemożliwiającym jakąkolwiek działalność człowieka w takim środowisku. E. Degradacja jest wynikiem postępującej dewastacji. F. Dewastacja jest wynikiem postępującej degradacji Zakreśl termin, który nie ma związku z degradacją atmosfery. a) dziura ozonowa c) lej depresyjny b) smog d) kwaśne opady 282. Uzupełnij schemat, wpisując w każdym prostokącie przykład substancji powodującej podane zmiany lub przykład zanieczyszczenia innego rodzaju Wymień 2 najważniejsze warunki, które musi spełniać woda, aby można ją było uznać za wodę pitną

3 PW Uzupełnij tabelę. 3 p. Termin Definicja terminu Dziura ozonowa Lej depresyjny wszelkie działania człowieka wprowadzające zmiany w środowisku przyrodniczym przywracanie zniszczonym obszarom naturalnego charakteru zróżnicowanie gatunkowe organizmów na wybranym obszarze lub na całej planecie Hałas Znajomość zależności 285.P Wpisz do tabeli czynniki ograniczające wielkość zasobów wody pitnej na danym obszarze. Czynniki przyrodnicze Czynniki pozaprzyrodnicze 286. Wyjaśnij zależność między zamożnością społeczeństw a dostępem do wody pitnej Wykaż związek stanu środowiska przyrodniczego i poziomu życia. 288.W Schemat przedstawia zależności między elementami systemu środowiska przyrodniczego; zaznaczono na nim także drogę CO2 emitowanego przez elektrociepłownię opalaną węglem (strzałki 1 5). Opisz przemieszczanie się CO 2 z jednego elementu systemu do innego, wpisując przykład w każdym wykropkowanym miejscu (na wzór zależności 1). 1. kwaśne opady uszkadzają nadziemne części roślin

4 Dostrzeganie i formułowanie prawidłowości 289. Korzystając z wykresu przedstawiającego nakłady na ochronę środowiska na świecie, sformułuj prawidłowość dotyczącą wydatków na ten cel Sformułuj prawidłowość dotyczącą udziału chorych na gruźlicę w ogólnej liczbie ludności. 4

5 Znajomość teorii naukowych 291. Uporządkuj schemat, wpisując w ramkach terminy wybrane spośród podanych. antropocentryzm, determinizm, nihilizm, posybilizm żadna decydująca rola środowiska przyrodniczego w działalności człowieka 292. Uzupełnij tabelę, wpisując w każdą komórkę jeden przykład działań mających na celu ochronę środowiska przyrodniczego. Kierunek działań Przykład działania Zachowawczy Technologiczny Planistyczny Odczytywanie, interpretowanie i przetwarzanie informacji 293.W Na wielu opakowaniach znajduje się znak przedstawiony niżej. Wyjaśnij, jaką informację on przekazuje P Korzystając z wykresu średniej miesięcznej zawartości ozonu w atmosferze oraz z definicji Dobsona, wykonaj zadania. 3 p. 5

6 Informacje o całkowitej zawartości ozonu w atmosferze są wynikiem systematycznych obserwacji ozonu atmosferycznego za pomocą spektrofotometru Dobsona. Jednostką całkowitej zawartości ozonu w atmosferze jest dobson (D), zwany również miliatmocentymetrem (m atm-cm). Całkowita zawartość ozonu w atmosferze wynosi 1 dobson, jeśli grubość warstwy ozonu zawartego w pionowym słupie powietrza o podstawie 1 cm 3 i sprowadzonego do warunków normalnych (ciśnienie 760 mm Hg i temperatura 0 C) wynosi 0,001 cm. Źródło: Mały Rocznik Statystyczny Polski Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2006 A. Podaj (w dobsonach) najwyższą i najniższą średnią miesięczną zawartość ozonu.... B. Podaj w centymetrach grubość warstwy ozonu w wymienionych miesiącach, przyjmując dane zawarte w definicji Dobsona. Zapisz obliczenia..... C. Sformułuj wniosek dotyczący zmian zawartości ozonu w atmosferze w ciągu roku P Korzystając z informacji na mapie, wykonaj zadania. A. Uzupełnij tabelę, wpisując nazwy krajów o największej emisji CO 2 oraz o największej emisji CO2 na mieszkańca. Wpisz także przybliżoną wielkość emisji. Największa emisja CO2 kraje wielkość emisji Największa emisja CO2 na mieszkańca kraje wielkość emisji 6

7 Polska Polska B. Napisz, którą grupę danych łatwiej jest odczytać dokładnie. Wyjaśnij, z czego wynika różnica. C. Wyjaśnij, dlaczego niektórych państw wymienionych w lewej części tabeli nie ma w części prawej. D. Sformułuj wniosek dotyczący udziału Polski w światowej emisji CO PW Korzystając z informacji na mapie, wykonaj zadania. A. Podaj nazwy 4 obszarów, na których największy odsetek mieszkańców ma dostęp do wody pitnej B. Napisz, na którym spośród obszarów wymienionych w zadaniu A roczna suma opadów jest najmniejsza.... 7

8 C. Wyjaśnij, dlaczego w kraju wymienionym w zadaniu B możliwe było pokonanie niedostatku wody pitnej. D. Zakreskuj na mapie jeden kraj, w którym ponad połowa ludności nie ma dostępu do wody pitnej, chociaż przeważająca część jego obszaru leży w klimacie równikowym wilgotnym. E. Podaj 1 spośród prawdopodobnych przyczyn niedostatku wody pitnej w kraju wskazanym w zadaniu D. Budowanie prostych modeli 297. Opracuj prosty schemat przedstawiający główne przyczyny kwaśnych opadów oraz ich wpływ na gospodarkę Szkic przedstawia miejską wyspę ciepła. Uzupełnij go, wpisując przykładowe wartości izoterm. 299.W Przedstaw na schemacie skutki górnictwa odkrywkowego dla roślinności w sąsiedztwie kopalni. 8

9 Uogólnianie treści geograficznych 300. Korzystając z mapy, wykonaj polecenia. A. Wymień 4 duże obszary zanieczyszczonych wód słonych. B. Podaj jedną wspólną cechę gospodarki i jedną zaludnienia na obszarach lądowych sąsiadujących z obszarami wymienionymi w zadaniu A. C. Podaj wspólną cechę gospodarczego wykorzystania obszarów morskich oznaczonych na mapie cyframi 1 i 2. D. Sformułuj krótki wniosek dotyczący głównych przyczyn zanieczyszczenia przybrzeżnych wód morskich

10 Zastosowanie wiedzy w rozwiązywaniu zadań praktycznych 301. Wymień 3 argumenty potwierdzające prawdziwość stwierdzenia, że każdy człowiek zwiększa antropopresję Wyjaśnij, dlaczego spalanie niepotrzebnych opakowań w domowych paleniskach jest szkodliwe dla środowiska Wymień po jednym przykładzie zachowań świadczących o wysokim poziomie świadomości ekologicznej człowieka oraz o niskim jej poziomie. Wysoki poziom... Niski poziom Napisz, w jakich godzinach i dlaczego mieszkańcy dużych miast powinni ze względów zdrowotnych unikać długotrwałego przebywania na ulicy. Wyjaśnianie przyczyn, przebiegu i skutków zjawisk i procesów 305.W Uzupełnij tabelę, wpisując po 2 przykłady gospodarczych i społecznych skutków degradacji środowiska przyrodniczego. Skutki gospodarcze Skutki społeczne 306.W Zakreśl przyczynę degradacji gleb występującą powszechnie w krajach biednych. a) stosowanie środków ochrony roślin b) nawożenie mineralne c) nadmierny wypas d) kwaśne opady 307. Zakreśl wszystkie spośród wymienionych przyczyn szybkiego wzrostu antropopresji, które występują na obszarach ekstensywnego rolnictwa tradycyjnego w krajach biednych. a) szybki rozwój przemysłu i usług b) pojawianie się nowych potrzeb 10

11 c) szybki wzrost liczby ludności d) brak wiedzy o nowych metodach uprawy roli 308. Wymień 3 zmiany, które może spowodować w środowisku przyrodniczym szybki wzrost liczby ludności Uzupełnij tabelę, wpisując w puste komórki po jednym przykładzie przyczyny oraz skutku wymienionych zjawisk. Przyczyna Zjawisko Skutek smog nieprawidłowe odżywianie niedostateczna edukacja ekologiczna 310.W Uzupełnij tabelę, wpisując po jednym przykładzie zanieczyszczeń powietrza i ich skutków gospodarczych. Przykłady zanieczyszczeń Zjawisko skutek zanieczyszczenia Skutki gospodarcze globalne ocieplenie dziura ozonowa kwaśne opady 311. Zakreśl parę wyrażeń, która nie dotyczy źródeł zanieczyszczeń atmosfery. a) pożary lasów aglomeracje miejskie b) wybuchy wulkanów przemysł chemiczny c) burze pyłowe elektrociepłownie d) elektrownie geotermiczne elektrownie wiatrowe 312. Wyjaśnij, z czego wynika znaczenie warstwy ozonowej dla życia na Ziemi Najkrócej jak potrafisz wyjaśnij, dlaczego woda i powietrze ułatwiają przemieszczanie się zanieczyszczeń Uwzględniając konsekwencje betonowania i asfaltowania dużych powierzchni, podaj dwa przykłady skutków istnienia wielkich miast dla zasobów wodnych obszarów otaczających te miasta

12 W Uzupełnij tabelę. Dziedzina gospodarki Przyczyny zanieczyszczeń Substancje zanieczyszczające Rolnictwo Przemysł przetwórczy Transport 316. Podaj po dwa przykłady korzyści i strat odczuwanych w krajach biednych, a spowodowanych międzynarodowym handlem odpadami przemysłowymi. Korzyści Straty 317. Przy każdym zdaniu prawdziwym wpisz literę P, przy fałszywym literę F. a) W Górnośląskim Okręgu Przemysłowym zawartość pyłów w powietrzu jest zbliżona do dopuszczalnych norm. b) W wielkich aglomeracjach miejsko-przemysłowych wiele osób cierpi na choroby dróg oddechowych wywołane zanieczyszczeniem powietrza. c) Głównym gazem cieplarnianym jest metan. d) Zanieczyszczenia są przenoszone wraz z masami powietrza na znaczne odległości. Dostrzeganie problemów i proponowanie rozwiązań w skali lokalnej 318.W Wymień 2 główne źródła zanieczyszczeń wody w miejscowości, w której mieszkasz. Zaproponuj sposoby ograniczania ilości zanieczyszczeń i wymień bariery, które napotkałaby realizacja Twoich propozycji. Źródła zanieczyszczeń wody Proponowany sposób zmniejszenia ilości zanieczyszczeń Bariery utrudniające realizację propozycji 319. Wymień 2 sposoby postępowania, których stosowanie w życiu codziennym prowadziłoby do poprawy stanu środowiska

13 320. Wpisz w każdej komórce po jednym przykładzie działania ułatwiającego zagospodarowanie odpadów, korzyści płynących z tego działania i kosztu z nim związanego. Grupa społeczna Działanie Korzyści Koszty Społeczność lokalna Rodzina Dostrzeganie problemów i proponowanie rozwiązań w skali globalnej 321. Czy Twoim zdaniem międzynarodowe działania podejmowane w celu ochrony środowiska przyrodniczego są bardziej skuteczne od takich działań na szczeblu lokalnym? Uzasadnij odpowiedź W Na przykładzie odpadów oceń możliwość rozwiązania globalnych problemów wynikających z antropopresji. 3 p. Jak jest? Jak powinno być? Dlaczego nie jest tak, jak powinno być? Ocena możliwości rozwiązania problemu Dostrzeganie i rozwiązywanie problemów w różnych skalach czasowych 323. Wymień dwa największe Twoim zdaniem zagrożenia środowiska przyrodniczego w skali globalnej w XXI w. Uzasadnij swoją opinię Uzasadnienie 13

14 324. Odpowiedz na pytania zamieszczone niżej, korzystając z informacji podanych w cytowanej notatce prasowej. 4 p. Rybacy z krajów UE oskarżają władze Unii, że te doprowadzają ich do bankructwa, wprowadzając restrykcyjne ograniczenia połowów ryb. Trwający od dawna spór rozgorzał na nowo po wypowiedzi unijnego komisarza do spraw rolnictwa Franza Fischlera, który ogłosił, że w celu zachowania populacji dorsza konieczne jest wprowadzenie ograniczeń w połowach, polegające na limitowaniu floty i liczby dni, w których dozwolone jest łowienie. Przychody z połowów w UE szacowane są na 2,5 mld euro rocznie. Rzeczpospolita, 31 maja 1 czerwca Co jest przedmiotem sporu? Co planują władze Unii Europejskiej? Jakiemu celowi służą działania zaproponowane przez władze Unii Europejskiej? 4. Czym kierowały się władze UE, podejmując decyzję uważaną przez rybaków za niekorzystną? Jaki jest powód protestów rybaków przeciw decyzjom władz UE? Jakie korzyści i kiedy mogą odnieść rybacy z realizacji planów władz UE?