PROGNOZY EFEKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ WIELKOTOWAROWEJ PRODUKCJI DROBIARSKIEJ CZ. I

Transkrypt

1 OID (268) 1/2014 PROGNOZY EFEKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ WIELKOTOWAROWEJ PRODUKCJI DROBIARSKIEJ CZ. I Prognozowanie przyszłości wymaga wiedzy o przeszłości (Desouzart, 2012). W wyniku rozwoju zielonej rewolucji, nie sprawdziły się przepowiednie Malthusa. W latach produkcja żywności przekroczyła wzrost ludności świata, a w diecie człowieka zwiększył się udział produktów żywnościowych zwierzęcego pochodzenia, przy równoczesnym zmniejszeniu o 36%, na 1 mieszkańca, produktów roślinnych. Podobne zmiany nastąpiły w spożyciu produktów mlecznych (Tab. 2). We wszystkich krajach rozwiniętych nastąpił wzrost spożycia suszonego mleka i wszelkiego rodzaju serów, masła, mleka odtłuszczonego, skondensowanego, suszonej i odparowanej maślanki i innych mlecznych produktów. Od dochodów ludzi zależy sposób ich odżywiania się. 30

2 SPRZĘT AKTUALNOŚCI I TECHNOLOGIE 31

3 OID (268) 1/2014 Zwiększanie udziału produktów pochodzenia zwierzęcego w diecie człowieka Wraz ze wzrostem dochodów, w diecie człowieka zwiększa się udział żywności pochodzenia zwierzęcego. W 1961 r. w diecie człowieka, 84,7% energii pochodziło z produktów roślinnych, a w 2007 r. odsetek ten spadł do 82,8%, z czego jednak 45,2% pochodziło już z mięsa. Średni dochód na świecie wynosi 7,00 USD/ dzień/człowieka i jego wzrost przeznaczany jest głównie na jakościową i ilościową poprawę wy- Ryc.1 Dochód roczny i dzienny na mieszkańca w wybranych krajach i regionach świata w 2012 r. (Faostat) 32 żywienia, polegającą głównie na zwiększeniu udziału w dziennej diecie produktów zwierzęcego pochodzenia, a zmniejszania - roślinnego. Z Ryc. 1 wynika, że we wszystkich krajach rozwiniętych, średni dzienny dochód osiąga USD/dzień/osobę, z czego wydatki na żywność nie przekraczają 20%, gdyż wielu ludzi spożywa często posiłki poza domem. W krajach tych, wyższe dochody nie wpływają na skład diety, chyba że ludzie zmieniają zupełnie rodzaj odżywiania się i kategorię żywności. Z drugiej strony, gdy na 1 mieszkańca dzienny dochód wynosi USD, jak np. w Południowej Azji i krajach Sub-Saharyjskiej Afryki, ludzi mało interesuje czy żywność jest wolna od GMO, czy jest organiczna lub ekologiczna itp. Najważniejsze jest by była dla nich dostępna. W krajach nie zależnie od stopnia rozwoju, nie tylko dochód/1 mieszkańca jest wskaźnikiem zmian w strukturze spożycia produktów

4 SPRZĘT AKTUALNOŚCI I TECHNOLOGIE 33

5 OID (268) 1/2014 pochodzenia roślinnego do zwierzęcego. Przykładem jest zmiana w USA, w latach produkcji/mieszkańca, dwóch przeciwstawnych napojów: mleka pochodzenia zwierzęcego oraz piwa wyprodukowanego z roślin. Graficznie te zależności przedstawiono na Ryc. 3. Ryc. 2 Zmiany w sposobie odżywiania się w latach , Faostat. Ryc. 3 Produkcja mleka i piwa w USA/mieszkańca w latach (Faostat). Ryc. 4 Niedożywienie/nie w pełni zaspokojone potrzeby żywieniowe ludności w poszczególnych regionach świata w %. Ryc. 5 Przychody pieniężne a wzrostu konsumpcji mięsa w latach na osobę/rok (Desouzart, 2012). 34 W 2005 r. w krajach rozwiniętych (Ryc. 2), w których dzienne spożycie przekroczyło 3000 kcal/mieszkańca, spotyka się obecnie wielu otyłych ludzi, mających poważne kłopoty zdrowotne. Wyjątkiem jest Japonia, gdzie ze względów kulturowych i żywieniowych zwyczajów sytuacja jest inna. Najniższe dzienne spożycie energii notuje się w większości krajów Sub-Saharyjskiej Afryki i Azji Południowej i na tych obszarach najwięcej jest niedożywionych ludzi na świecie (Ryc. 4). Artykuł nie jest reakcją na zniesławianie nowych wartości żywności i obroną jej metod produkcji, czy też na oszczerstwa skierowane przeciw intensywnym formom produkcji rolniczej. Ludzie mają prawo do wyrażania swoich opinii i dokonywania wyborów, ale obrońcy naturalnego żywienia winni wziąć pod uwagę, że alternatywne metody produkcji żywności powinny być wolnym wyborem, a nie zakazem. Branża drobiarska ma jeszcze wiele do zrobienia, by zmniejszyć niedożywienia ludności świata i spełnienia prognozowanych zmian dotyczących spożycia. Zdobycze nauki i techniki należy wykorzystać w rozwoju nowej, zielonej, cichej rewolucji, która zaspokoi światowe zapotrzebowanie na żywność do Zdobyczy nauki i technologii nie mogą ograniczać obrońcy przyrody, pochodzących zwykle z regionów świata, zamieszkałych przez ludzi o pełnych kieszeniach i brzuchach. Wzrost dochodów nie jest jedynym czynnikiem wpływającym na preferencje w odżywianiu się ludzi lub dokonywania przez nich

6 SPRZĘT I TECHNOLOGIE w tym względzie wyborów. Jest także wiele innych czynników, takich jak: kultura, tradycja, religia, dostępność żywności, warunki środowiskowe, odczucia zmysłowe, filozofia jedzenia, czynniki społeczne, zwyczaje, itp., które są wyznacznikami dokonywania wyboru żywności. W ciągu ostatnich 30 lat, w większości rozwijających się krajów nastąpił wzrost dochodów ludzi, któremu towarzyszył prawie zawsze wzrost spożycia mięsa, a spadek produktów żywnościowych roślinnego pochodzenia (Ryc. 5). Konsumpcja mięsa zwiększa się wraz ze wzrostem dochodu społeczeństwa i to w sposób nieograniczony. Występuje jednak pewne nasycenie spożyciem mięsa, które jest różne w poszczególnych krajach, w zależności od wyżej wymienionych już czynników. Jest duża pod tym względem różnica między krajami rozwiniętymi, a rozwijającymi się, szczególnie w Azji, Sub-Saharyjskiej Afryce i części krajów Ameryki Łacińskiej, w których spożycie mięsa/mieszkańca jest niższe od średniego światowego. Przyszłość spożycia mięsa będzie zależała nie od jego aktualnych konsumentów, ale od tych, którym go brak (Desouzart, 2012). II część artykułu w kolejnym wydaniu OID dr inż. Ryszard Gilewski Prof. dr hab. Stanisław Wężyk 35