BAROK. Wymagania ponadpodstawowe. Uczeń: elementów o znaczeniach ogląda reprodukcję ryciny H.

Transkrypt

1 Tematyka zajęć Barok. W obliczu rozpadającej się harmonii Między ziemią a niebem. Czytanie sonetu Mikołaja Sępa- -Szarzyńskiego BAROK Wymagania podstawowe. Wymagania ponadpodstawowe. Uczeń: Uczeń: na podstawie tablic chronologicznych interpretuje dzieło H. Goltziusa, odczytuje informacje o granicach wskazując na zestawianie czasowych epoki elementów o znaczeniach ogląda reprodukcję ryciny H. przeciwstawnych, np. dziecka Goltziusa i na tej podstawie (niewinność, narodziny) i czaszki wnioskuje o zainteresowaniach epoki (śmierć, rozkład), symbolicznych i estetyce czasów, z których pochodzi (bańka mydlana) dzieło głośno czyta sonet, zwracając wskazuje temat sonetu M. Sępa- uwagę na głosową realizację Szarzyńskiego przerzutni wskazuje najważniejsze cechy poetyki omawia różnice między kondycją M. Sępa-Szarzyńskiego i baroku, tj. człowieka renesansu a baroku stosowanie przeciwstawień, wyolbrzymień, paradoksów, szyku przestawnego, charakterystycznej frazeologii omawia różnicę między renesansową wiarą w człowieka i potrzebą harmonii a barokową niewiarą w człowieka i poczuciem rozdarcia Procedury sprawdzania. Uczeń: pisze notatkę na temat ukazanej w sonecie relacji człowieka ze światem 1

2 Czytanie tekstów krytycznych i literackich Krótki kurs teorii Kartezjusza i Pascala czyta ze zrozumieniem tekst krytyczny samodzielnie interpretuje wybrany sonet M. Sępa-Szarzyńskiego i porównuje swoją interpretację ze zdaniem J. Błońskiego o wierszach M. Sępa-Szarzyńskiego wie, że Kartezjusz i B. Pascal byli filozofami czyta ze zrozumieniem teksty filozoficzne na podstawie fragmentu Rozprawy... własnymi słowami interpretuje Kartezjuszowską zasadę cogito, ergo sum na podstawie fragmentu Myśli własnymi słowami wyjaśnia, co znaczy Pacalowa metafora przedstawiająca człowieka jako trzcinę odwołując się do czterech wybranych tekstów, porównuje światopogląd człowieka renesansu ze światopoglądem baroku omawia poetykę jednego z wierszy (antytetyczność, stosownie inwersji, przerzutni, obrazowanie) M. Sępa- Szarzyńskiego i wskazuje rolę wymienionych zabiegów poetyckich w interpretowaniu tekstu pisze analizę porównawczą sonetu M. Sępa-Szarzyńskiego i renesansowego wiersza o charakterze refleksyjnym na podstawie fragmentów tekstów filozoficznych omawia i porównuje poglądy Kartezjusza i Pascala na temat człowieka na przykładzie sonetów M. Sępa- Szarzyńskiego wyjaśnia związek między filozoficznym myśleniem o człowieku w czasach baroku a literacką kreacją człowieka syntetyzuje poznane poglądy filozoficzne, wskazując związek między treściami filozoficznymi a kulturowymi pisze analizę porównawczą jednego z sonetów M. Sępa- Szarzyńskiego i na przykład Czego chcesz od nas Panie J. Kochanowskiego pisze zwięzłą notatkę syntetyzującą poznane poglądy filozoficzne 2

3 Życie ludzkie jako metafora. Barokowa ekspresja wypowiadania świata W meandrach barokowej poetyki na przykładzie tekstów poetyckich wskazuje barokowe metafory ludzkiego życia objaśnia, czym jest emblemat, i podaje przykłady emblematów na podstawie poznanych utworów przedstawia barokową koncepcję ludzkiego życia na przykładzie sonetu J. A. Morsztyna samodzielnie określa podstawowe cechy barokowej poetyki ze szczególnym uwzględnieniem konceptu wyjaśnia, czym jest marinizm odnajduje w sonecie Do trupa elementy wymienione we wzorcowej analizie nawiązując się do wiersza J. A. Morsztyna, formułuje hipotezy interpretacyjne i weryfikuje je, czytając analizę E. Kotarskiego wzorując się na przykładzie analizy E. Kotarskiego i uwzględniając uwagi W. Weintrauba, z pomocą nauczyciela analizuje wybrany sonet barokowy i notuje ważne elementy analizy omawia barokową koncepcję życia człowieka i porównuje ją z plastyczną realizacją H. Goltziusa na podstawie wierszy D. Naborowskiego i S. F. Klonowica porównuje dwa ujęcia życia jako żeglugi analizuje sonet J. A. Morsztyna jako przykład tekstu marinistycznego rozpoznaje środki wyrazu charakterystyczne dla barokowej poetyki (elipsa, hiperbola) wskazuje związek między poetyką barokową a sposobem ujmowania tematów wzorując się na przykładzie analizy E. Kotarskiego i uwzględniając uwagi W. Weintrauba, pisze analizę wybranego sonetu barokowego ustnie wypowiada się na temat ryciny H. Goltziusa jako barokowej metaforze życia wzorując się na tekście barokowym, pisze własny tekst utrzymany w stylistyce barokowej pisze szczegółową analizę wybranego sonetu barokowego 3

4 Tropem śmierci. Od średniowiecza do współczesności Sumacje, wariacje oraz inne figury bliskie barokowym literatom Pokrętna forma literacka w wersji współczesnej w poznanych tekstach współczesnych wskazuje elementy treści inspirowane średniowieczem i barokiem (topos marności, motyw śmierci, rozkładu) w poznanych tekstach współczesnych wskazuje elementy barokowej formy (konstrukcje składniowe, zestawienia, obrazowanie, słownictwo) i inspirowane poetyką baroku wskazuje w wierszach aluzje, nawiązania, parafrazy wśród cech charakterystycznych dla baroku wymienia dążność do udziwnień, a jako przykład podaje różnorodne formy poetyckie (sumacje, serpentyny, akrostychy) wnioskuje o tym, czym dla baroku była konwencja nawiązując do tekstów S. Barańczaka, wypowiada się na temat sensu zabawy słowem i językiem rozwiązuje szaradę lub kalambur ze świadomością, że są to formy literackie rozważa obecność tematu śmierci i motywów trupa, rozkładu w kulturze wypowiada się na temat przenikania się estetyk różnych epok wskazuje formy istnienia (inspirowanie się, parafrazowanie) dawnych tekstów literackich we współczesnej literaturze wypowiada się na temat dzieła jako kompilacji sztuki i kultury, a jako przykład podaje barokową poezję kunsztowną wzorując się na poezji kunsztownej lub formach literackich stworzonych przez S. Barańczaka, pisze własny tekst przygotowuje i wygłasza pięciominutową prezentację o funkcjonowaniu tematów śmierci i umierania w sztuce baroku i (do wyboru) w sztuce średniowiecza, renesansu lub we współczesnej kulturze wzorując się na poezji kunsztownej lub formach literackich stworzonych przez S. Barańczaka, pisze własny tekst 4

5 Metamorfozy Owidiusza oraz ich przekształtowania i przemiany Od antyku po współczesność. Metamorfozy mitu o Apollo i Dafne Język a czas i moda parafrazuje fragment Metamorfoz, wskazując mitologię jako źródło pochodzenia tematu wyjaśnia, czym jest artystyczne przetworzenie i porównuje ujęcia metamorfozy Dafne w dziełach twórców różnych (przynajmniej dwóch) epok objaśnia związek metamorfozy i anamorfozy z kulturą baroku ustala zależność (na podstawie tekstów literackich) między tym, kto mówi, a tym, co jest powiedziane i (na podstawie anamorfoz) między tym, z jakiego punktu się patrzy, a tym, co się widzi wyjaśnia, czym jest zapożyczenie językowe, i podaje przykłady we fragmencie Pamiętników odnajduje poznane cechy stylu siedemnastowiecznej polszczyzny wypowiada własną opinię na temat zapożyczeń językowych funkcjonujących we współczesnej polszczyźnie, np. o sensowności ich stosowania, potrzebie przenikania do polszczyzny itp. omawia podobieństwa i różnice w literackich i plastycznych ujęciach tematu metamorfozy wyjaśnia przyczyny popularności tematu metamorfozy w kulturze baroku analizuje wiersz J. M. Rymkiewicza i porównuje go z innym zaproponowanym w podręczniku tekstem poetyckim realizującym ten sam temat wyjaśnia mechanizm zapożyczeń językowych na przykładzie fragmentu Pamiętników przedstawia cechy stylu siedemnastowiecznej polszczyzny wypowiada własne zdanie na temat zapożyczeń językowych funkcjonujących we współczesnej polszczyźnie i tendencji, które obserwuje we współczesnym języku sporządza notatkę, np. w formie tabeli, w której zestawia wyniki porównania przynajmniej dwóch przedstawień przemiany Dafne lub pisemnie wykonuje zadanie 6 ze strony 170 podręcznika ustnie formułuje sąd na temat funkcjonowania współczesnej polszczyzny 5

6 Sarmata jaki jest, każdy widzi Projekcja filmu J. Hoffmana Potop Być jak Kmicic Być jak Zagłoba przedstawia mit o pochodzeniu Sarmaty odnajduje kontekst historyczny czytanych tekstów na podstawie poznanych tekstów oraz reprodukcji obrazu J. P. Norblina charakteryzuje i opisuje Sarmatę na podstawie poznanych tekstów charakteryzuje obyczajowość szlachecką na podstawie poznanych tekstów wypowiada się na temat związków między mitem i kulturą sarmacką a funkcjonującym obecnie stereotypem Polaka dostrzega podobieństwa i różnice między zachowaniami Sarmatów a etosem rycerskim charakteryzując wybranych bohaterów filmu, wskazuje typowe cechy Sarmaty w kontekście tekstów literackich epoki wypowiada się na temat swojego wyobrażenia szlachty sarmackiej i zestawia je z filmowym przedstawieniem tematu w kontekście historycznym ocenia sarmacką postawę siedemnastowiecznej szlachty wypowiada własne zdanie na temat dawnej i współczesnej megalomanii narodowej dostrzega osobliwości kultury sarmackiej na tle siedemnastowiecznej Europy rozważa związek między tym, jak Sarmaci postrzegali siebie i Polskę a współczesnym myśleniem Polaków o sobie i o roli Polski w świecie w kontekście tekstów literackich z epoki omawia różne spojrzenia na waleczność rycerstwa polskiego i wnioskuje o literaturze jako zapisie zjawisk historycznych ocenia bohaterów literackich i filmowych w kontekście poznanych utworów porównuje wizerunki siedemnastowiecznego szlachcica, rycerza, Sarmaty na obrazie lub w filmie rozpoznaje cechy typowe dla wyglądu Sarmaty uwzględniając fakt, że Polska jest członkiem Unii Europejskiej, wypowiada własny sąd o konsekwencjach kultywowania lub odrzucenia przez Polaków typowo sarmackich tradycji pisze konspekt pracy na temat: Rozważ, czy Kmicicowi bliżej do średniowiecznego rycerza czy watażki i anarchisty? 6

7 Barokowa koncepcja świata i człowieka omawia najważniejsze elementy poetyki wiersza E. Brylla stawia hipotezy dotyczące powodów, dla których współczesny poeta sięgnął do tematu szlachty sarmackiej ocenia literackie i filmowe portrety siedemnastowiecznych i współczesnych Sarmatów wyjaśnia, skąd pochodzi i co znaczy motyw vanitas, cytuje odpowiednie fragmenty z Księgi Koheleta opowiada o sposobach funkcjonowania motywu vanitas w baroku, wskazuje odpowiednie fragmenty tekstów literackich lub reprodukcje malarstwa formułuje wnioski na temat barokowej koncepcji świata i człowieka omawia zabiegi decydujące o sarkastycznym wydźwięku wiersza oraz wskazuje inne środki i zabiegi poetyckie istotne dla odczytania utworu włącza poznane teksty w rozważania na temat dziedzictwa kulturowego Polaków przedstawia system wartości opisany w Księdze Koheleta omawia związek treściowy między fragmentem Starego Testamentu, poznanymi tekstami M. Sępa- Szarzyńskiego a światopoglądem i kulturą baroku pisze pracę na temat: Czy współcześni Polacy to Sarmaci? pisze notatkę o barokowej koncepcji świata i człowieka objaśnia źródła barokowej fascynacji przemijaniem i śmiercią porównuje renesansową i barokową koncepcję człowieka oraz uzasadnia, dlaczego w baroku mówi się o śmiertelnym życiu wie, że w baroku martwa natura usamodzielniła się jako gatunek malarski, podaje przykłady omawia motyw vanitas w kontekście filozoficznym ustnie porównuje barokową realizację tematu śmierci z inną, przedbarokową koncepcją śmierci i przytacza właściwe konteksty filozoficzne w kontekście dzieł literackich i malarskich ustnie porównuje barokową i przedbarokową koncepcję śmierci 7

8 Marnością życie jest człowieka omawia barokowy sposób obrazowania (np. kontrast i przesadę) i odnajduje w wierszu H. Morsztyna nawiązania do średniowiecza i myśli Koheleta omawia różnice w realizacji motywu vanitas w utworach autorów tego samego czasu ustnie porównuje realizacje motywu vanitas w utworach barokowych z jego biblijnym pierwowzorem włącza teksty H. Morsztyna i D. Naborowskiego w rozważania na temat barokowej wizji przemijania, śmierci, świata wartości itp. ustnie wykonuje zadanie 4 ze strony 185 podręcznika Żyjąc wszystko tańcujemy/aże obok śmierć nie wiemy analizuje reprodukcję pt. Taniec śmierci, odczytuje symbole i alegorie oraz wskazuje elementy typowe dla sztuki baroku wypowiada się na temat symbolicznych znaczeń tańca śmierci wskazuje teksty podejmujące temat śmierci w średniowieczu, baroku i współcześnie zabiera głos w rozmowie na temat stosunku współczesnych do śmierci i umierania porównuje sposób mówienia o śmierci w wierszu J. Baki i innych twórców barokowych przedstawia różne opinie na temat twórczości J. Baki wie, czym jest krytyka literacka zabiera głos w rozmowie na temat potrzeby rozmawiania o śmierci nawiązując do konkretnych tytułów, porównuje realizacje motywu śmierci w literaturze i sztuce średniowiecznej, barokowej i współczesnej wyraża własny pogląd na temat powodów stałej obecności motywu śmierci w sztuce, dostrzegając różnorodność sposobów mówienia o śmierci analizuje i objaśnia powody skrajnie różnych opinii na temat twórczości J. Baki pisze krótką interpretację reprodukcji pt. Taniec śmierci ze strony 186 podręcznika pisze własną krytyczną opinię o wierszu J. Baki 8

9 Nowożytna komedia Natura ludzka w teatralnym kostiumie. Świętoszek wskazuje w Świętoszku cechy komedii nowożytnej, zna gatunki komediowe wskazuje temat komedii Moliera wskazuje w Świętoszku komiczne sytuacje i postaci, rozpoznaje komizm słowa charakteryzuje jedną z głównych postaci komedii wyjaśnia, dlaczego dramaty Moliera budziły sprzeciw niektórych grup społecznych omawia dramat Moliera na tle poznanych gatunków teatralnych samodzielnie stawia hipotezy interpretacyjne wypowiada własny pogląd na temat wymowy Świętoszka w wypowiedziach posługuje się we właściwy sposób słownictwem i wyrażeniami odpowiednimi dla komedii, np. intryga, komizm postaci itp. pisze notatkę, w której problematyzuje dramat, wskazując w nim tematy aktualne dziś ocenia bohaterów dramatu i ich postępowanie rozpoznaje wartości uniwersalne wpisane w dramat zabiera głos w dyskusji o tym, dlaczego dajemy się zwodzić pozorom ocenia artystyczne walory dramatu Moliera podejmuje rozważania na temat współczesnych świętoszków i Orgonów pisze pracę na temat: Potraktuj dramat Moliera jako pretekst do rozważań na temat ludzkiej natury 9