Prace związane z budownictwem wnętrz

Transkrypt

1 Handbuch zur Unterweisung polnisch-sprachiger Bauarbeiter Innenausbauarbeiten Auszug aus der Mappe Sicherheit am Bau Prace związane z budownictwem wnętrz Podręcznik szkoleniowy dla polskojęzycznych pracowników budowlanych fragment z materiałów instruktażowych Bezpieczeństwo na budowie Bezpieczeństwo na budowie

2 Przedmowa Budowanie oznacza dziś wznoszenie w krótkim czasie wysokiej jakości budowli bez narażania ludzi na wypadki i z uniknięciem szkód materialnych. Aby to osiągnąć, potrzebna jest wiedza z zakresu planowania przebiegu budowy, jak również znajomość pozostałych aspektów związanych z budownictwem oraz umiejętności posługiwania się specjalistycznymi urządzeniami, maszynami i narzędziami oraz obchodzenia się z substancjami niebezpiecznymi. Niniejsza zaktualizowana wersja przewodnika Bezpieczeństwo na budowie powinna stanowić pomoc dla wszystkich osób, które ponoszą odpowiedzialność za zdrowie pracowników zatrudnionych na budowie, jak również za przebieg pracy. Dlatego też przedsiębiorstwo Bundesinnung Bau, towarzystwo ubezpieczeniowe AUVA (Allgemeine Unfallversicherung) oraz partnerzy w ramach Gemeinsame Einrichtung für Pauschalabgeltung der Abfertigung (Gewerkschaft Bau-Holz, Bundesinnung Bau und Fachverband der Bauindustrie) postanowiły wspólnie opublikować drugie wydanie tego praktycznego podręcznika dla wykonawców, planistów i koordynatorów budowlanych. Na każdej stronie przedstawiono osobny temat związany z bezpieczeństwem pracy. Poza tym przewodnik zawiera inne wskazówki odnoszące się do odpowiednich źródeł prawnych (np. rozporządzenie o ochronie pracowników budowlanych Bauarbeiterschutzverordnung) oraz do wybranych instrukcji towarzystwa ubezpieczeniowego AUVA (materiały do pobrania w Internecie pod adresem Wybrane strony niniejszego podręcznika, dotyczące budownictwa wnętrz, zostały przetłumaczone na język polski. Z DOBRYM ZESPOŁEM LEPSZA BUDOWLA Życzymy wielu sukcesów! I wydanie czerwiec 2002, aktualizacja grudzień 2004 Uwaga: W stopce znajduje się rok ostatniej aktualizacji. Impressum: Wydawca podręcznika głównego: Arbeitsgemeinschaft Sicherheit am Bau (Bundesinnung Bau, AUVA, BUAK-GE I) p.a. Geschäftsstelle Bau, 1040 Wien, Schaumburgergasse 20, Tel.: 01/ , Faks: 01/ DW 22, Internet: office@bau.or.at Wydawca niniejszego podręcznika: patrz podręcznik główny. Wydawca: AUVA Wien Wykonawca: AUVA Wien Grafika i produkcja: Starmühler Agentur & Verlag, Schellinggasse 1/7, 1010 Wien, Tel.: 01/ , Faks: 01/ , Internet: office@starmuehler.at Copyright: Tiefbau - Berufsgenossenschaft und Arbeitsgemeinschaft Sicherheit am Bau Przedruk, w całości i we fragmentach, w celach komercyjnych dozwolony wyłącznie po uzyskaniu pisemnego zezwolenia organizacji Arbeitsgemeinschaft Sicherheit am Bau. Wskazówka: Dla lepszego zorientowania się w opisach, w których możliwe jest zastosowanie zarówno męskiej, jak i żeńskiej formy, zastosowano formę bardziej rozpowszechnioną w budownictwie. Bezpieczeństwo na budowie wydanie 2004

3 Spis treści/inhalt B Organizacja pracy na budowie Baustellenorganisation 3 (B11) Znaki bezpieczeństwa 7 (B13) Prąd elektryczny na budowie 11 (B15) Substancje niebezpieczne 15 (B19) Alkohol i substancje uzależniające (B11) Sicherheitskennzeichnung (B13) Elektrischer Strom am Bau (B15) Gefahrstoffe (B19) Alkohol und Suchtmittel C Środki ochrony indywidualnej Persönliche Schutzausrüstung 16 (C3) Środki ochrony oczu i twarzy 17 (C5) Środki ochrony rąk 18 (C6) Środki ochrony skóry (C3) Augen- und Gesichtsschutz (C5) Handschutz (C6) Hautschutz D Realizacja budowy i przebieg pracy Bauausführung und Arbeitsverfahren 19 (D17) Prace przy gazie płynnym (D17) Arbeiten mit Flüssiggas E Maszyny, urządzenia i instalacje Maschinen, Geräte und Einrichtungen 21 (E2) Dźwigi 24 (E5) Windy budowlane 28 (E7) Rusztowania robocze i ochronne 31 (E8) Drabiny 33 (E9) Maszyny stacjonarne 35 (E10) Maszyny ręczne 38 (E11) Narzędzia ręczne (E2) Krane (E5) Bauaufzüge (E7) Arbeits- und Schutzgerüste (E8) Leitern (E9) Stationäre Maschinen (E10) Handmaschinen (E11) Handwerkzeuge Bezpieczeństwo na budowie wydanie

4 Przedmowa Zawartość drugiego, zaktualizowanego wydania podręcznika Bezpieczeństwo na budowie przedstawia obowiązujący na dzień druku stan odpowiednich przepisów i reguł techniki. Oczywistą rzeczą powinien być fakt, że osoby korzystające z niniejszego podręcznika powinny być informowane na bieżąco o aktualnym stanie tych ciągle zmieniających się przepisów. Obszerną część podręcznika oparto na danych niemieckiego stowarzyszenia zawodowego pracowników budownictwa lądowego i podziemnego. W tym miejscu składamy stowarzyszeniu wielkie podziękowania za udostępnienie grafik i tekstów. Wydawca pragnie szczególnie podziękować grupie autorów, w skład której wchodzi: inż. Johann BARESCH (AUVA) prof. dr hab. Peter PETRI (inspekcja nadzoru budowlanego) dr inż. Robert ROSENBERGER (dział budownictwa) dr inż. Peter SCHERER dr inż. Reinhold STEINMAURER (doradca przedsiębiorstwa) Powyższa grupa opracowała podręcznik i dostosowała jego zawartość do warunków austriackiego ustawodawstwa. Wiedeń, grudzień 2004 Za pomysł i realizację tłumaczenia broszury informacyjnej na język polski wydawca dziękuje Panom inż. Johannowi BARESCH i inż. Wolfgangowi EGGER (oboje AUVA), którzy czuwali nad fachowym dobraniem materiałów i formą. Wiedeń, czerwiec Bezpieczeństwo na budowie wydanie 2004

5 Znaki bezpieczeństwa B 11 Uwagi ogólne Znaki bezpieczeństwa wskazują na występowanie zagrożenia lub urządzenia zabezpieczającego niebezpieczną strefę lub sytuację. Znaki powinny być umieszczone w taki sposób, aby były widoczne przez wszystkie osoby. Znaki bezpieczeństwa nie mogą zastępować technicznych i organizacyjnych środków ochronnych. Znaki mogą być wykorzystywane wyłącznie w zarezerwowanych dla nich sytuacjach. ZNAKI BEZPIECZEŃSTWA Kategoria Kolor Kolor kontrastowy Symbol graficzny Kształt Przykład Zakaz: czerwony biały czarny okrągły Nakaz: niebieski biały biały okrągły Ostrzeżenie: żółty czarny czarny trójkątny Znak ratunkowy zielony biały biały prostokątny/ kwadratowy Znak czerwony biały biały prostokątny/ przeciwpożarowy kwadratowy Zakaz: Zabrania określonego działania Ostrzeżenie: Informuje o zagrożeniu Nakaz: Nakazuje określone działanie Znak ratunkowy: Informuje o urządzeniach ratunkowych i awaryjnych Bezpieczeństwo na budowie wydanie

6 11.1 B Znaki bezpieczeństwa Oznakowanie przeszkód i stref zagrożenia Znaki zakazu Zakaz używania otwartego ognia i włączania otwartego źródła światła Zakaz ruchu urządzeń do transportu poziomego Zakaz poruszania się pieszych Zakaz picia wody Zakaz gaszenia wodą Zakaz palenia tytoniu Nieupoważnionym wstęp zabroniony Nie dotykać Znaki nakazu Nakaz stosowania ochrony dróg oddechowych Nakaz stosowania sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości Nakaz stosowania ochrony oczu Nakaz stosowania rękawic ochronnych Nakaz stosowania ochrony głowy Nakaz stosowania obuwia ochronnego Nakaz przechodzenia w oznakowanym miejscu Nakaz stosowania ochrony słuchu Nakaz stosowania osłony twarzy Nakaz noszenia odzieży Ogólny znak nakazu ochronnej (z symbolem dodatkowym) 4 Bezpieczeństwo na budowie wydanie 2002

7 Znaki bezpieczeństwa B 11.2 Znaki ostrzegawcze Ostrzeżenie przed upadkiem Ostrzeżenie przed substancjami żrącymi Ostrzeżenie przed skażeniem biologicznym Ostrzeżenie przed substancjami o właściwościach utleniających Ostrzeżenie przed promieniowaniem niejonizującym Ostrzeżenie przed atmosferą wybuchową Ostrzeżenie przed substancjami toksycznymi Ostrzeżenie przed zimnem Ostrzeżenie przed promieniami lasera Ostrzeżenie przed silnym polem magnetycznym Ostrzeżenie przed substancjami wybuchowymi Ostrzeżenie przed substancjami łatwo palnymi lub wysokimi temperaturami Ostrzeżenie przed wózkami transportowymi Ostrzeżenie przed niebezpiecznym napięciem elektrycznym Ostrzeżenie przed różnymi zagrożeniami Ostrzeżenie przed szkodliwymi lub drażniącymi substancjami Ostrzeżenie przed potknięciem Ostrzeżenie przed wiszącymi ciężarami Ostrzeżenie przed substancjami radioaktywnymi Bezpieczeństwo na budowie wydanie

8 11.3 B Znaki bezpieczeństwa Znaki ratunkowe Wskazanie kierunku (stosować Prysznic Telefon alarmowy Urządzenie do w połączeniu z następującymi symbolami) bezpieczeństwa przemywania oczu Pierwsza pomoc medyczna Kierunek drogi ewakuacyjnej wyjście awaryjne Nosze Kierunek drogi ewakuacyjnej wyjście awaryjne Kierunek drogi ewakuacyjnej Kierunek drogi ewakuacyjnej Kierunek drogi ewakuacyjnej wyjście awaryjne wyjście awaryjne wyjście awaryjne Tabliczki z informacjami dotyczącymi ochrony przeciwpożarowej Wskazówka informująca o umiejsco- Wskazówka informująca o Telefon alarmowy, punkt Wskazówka informująca wieniu węża gaśniczego, hydrantu umiejscowieniu drabiny powiadamiania o pożarze o umiejscowieniu gaśnicy Wskazanie kierunku (należy stosować w połączeniu z innymi tabliczkami)! Przepisy i zasady Rozporządzenie o sposobach oznakowania (KennV) 6 Bezpieczeństwo na budowie wydanie 2002

9 Prąd elektryczny na budowie B 13 Uwagi ogólne Należy używać wyłącznie instalacji, maszyn i urządzeń, które są zgodne z obowiązującymi przepisami elektrotechnicznymi. Instalacje, maszyny i urządzenia elektryczne mogą być uruchamiane, instalowane, montowane, naprawiane i sprawdzane wyłącznie przez wykwalifikowanych elektryków. Urządzenia rozdzielcze prądu na budowie Urządzenia wtykowe o maksymalnym prądzie nominalnym wynoszącym 32 A muszą być zasilane za pośrednictwem wyłączników ochronnych różnicowoprądowych o prądzie pomiarowym uszkodzeniowym I N < 30 ma. Pozostałe gniazda wtykowe wymagają zastosowania wyłączników ochronnych różnicowo-prądowych o prądzie pomiarowym I N < 500 ma. Wyłączniki ochronne różnicowo-prądowe muszą być odporne na działanie niskich temperatur i posiadać odpowiednie oznakowanie -25 C. Przewody Na placach budowy należy stosować wyłącznie ciężkie przewody w izolacji gumowej (HO7 RN-F) lub o podobnych właściwościach (oznakowanie K 25). Przewody należy chronić przed uszkodzeniami następujący sposób: układanie na odpowiedniej wysokości, przykrywanie, układanie w rurkach ochronnych. Uszkodzone przewody należy oddzielić od dobrych, nigdy samemu nie naprawiać. Należy stosować wyłącznie bębny z wyłącznikami ochronnymi przed przegrzaniem. Przewody w miarę możliwości rozwijać do końca, aby uniknąć uszkodzenia na skutek wysokiej temperatury. Podczas prowadzenia prac budowlanych, urządzenia rozdzielcze prądu muszą być dostępne, aby w razie wypadku związanego z elektrycznością możliwe było odcięcie zasilania. Urządzenia rozdzielcze prądu muszą być ustawione na miejscu odpowiednio zabezpieczonym (przed działaniem czynników atmosferycznych, ruchem na placu budowy, dostępem) i uziemione. Bęben Izolowany uchwyt lub wykonanie z materiału izolującego Znak atestu izolacji i ochrony przed wodą rozpryskową Obudowa wykonana z materiału izolacyjnego Wyłącznik ochronnymi przed przegrzaniem HO7 RN-F Zakrycie przewodu wykonane ze ścinanych słupków Bezpieczeństwo na budowie wydanie

10 13.1 B Prąd elektryczny na budowie Urządzenia wtykowe Przewody można łączyć tylko za pomocą wtyczek i złączy. Złącze wtykowe okrągłe CEE 400 V Muszą one posiadać odpowiednie zabezpieczenie przed wodą rozpryskową i być przystosowane do eksploatacji w ciężkich warunkach. Wtyczka z uziemieniem 16 A 230 V Maszyny ręczne Maszyny ręczne używane na placu budowy muszą być przystosowane do ciężkich warunków pracy. Zalecenie: należy używać urządzeń posiadających odpowiednią izolację ochronną. W miejscach o zwiększonej wilgotności należy używać wyłącznie odpowiednio przystosowanych urządzeń (wiertarki lub szlifierki). Należy stosować wyłącznie punkty zasilania wyposażone w wyłącznik ochronny nadmiarowo-prądowy. Nie należy używać maszyn nieprzystosowanych do użytku przemysłowego. W miejscach przewodzących prąd elektryczny, posiadających ograniczony dostęp (np. zbiorniki, rury, kanały), należy używać wyłącznie urządzeń z ochronnym napięciem obniżonym lub odłączeniem ochronnym. Oświetlenie Oświetlenie używane na placu budowy musi być przystosowane do ciężkich warunków pracy. Wymagania, jakie musi spełniać oświetlenie ręczne izolacja ochronna, stopień ochrony IP 45, wyposażenie ochronne w postaci klosza lub siatki, wzgl. inne zabezpieczenie o takiej samej s kuteczności. Pęknięte lub brakujące klosze ochronne należy jak najszybciej wymienić. Wymagania, jakie musi spełniać oświetlenie na placu budowy izolacja ochronna, stopień ochrony IP 23 z zabezpieczeniem przed wodą rozpryskową. Reflektory powinny być przymocowane w miejscach poza obszarem roboczym. Korzystając z lamp halogenowych należy zwracać uwagę na możliwość poparzenia. Gorących żarówek nie można polewać wodą, ponieważ grozi to pęknięciem żarówki. 8 Bezpieczeństwo na budowie wydanie 2002

11 Prąd elektryczny na budowie B 13.3 Pierwsza pomoc medyczna w przypadku porażenia prądem elektrycznym Obrażenia spowodowane porażeniem prądem elektrycznym wymagają udzielenia natychmiastowej i starannie przemyślanej pierwszej pomocy medycznej. Osoba poszkodowana zawsze musi być przebadana przez lekarza. Osoby udzielające pierwszej pomocy medycznej muszą pamiętać o własnym bezpieczeństwie. Zasady udzielania pomocy poszkodowanym Jak najszybciej przerwij dopływ prądu ze źródła zasilania, np. przez: wyciągnięcie wtyczki, wyłączenie urządzenia lub maszyny, naciśnięcie wyłącznika awaryjnego, uruchomienie wyłącznika ochronnego r óżnicowo-prądowego, spowodowanie zadziałania / wykręcenie bezpieczników. Jeśli nie jest to możliwe, należy odłączyć (odciągnąć) poszkodowaną osobę od źródła prądu, używając przedmiotów nieprzewodzących prądu. Osoba niosąca pomoc powinna szczególnie uważać, aby nie znaleźć się w obszarze działania prądu elektrycznego (np. przekroczenie strefy działania prądu elektrycznego, dotykanie osoby poszkodowanej). Wypadki związane z wysokim napięciem Jeśli brakuje informacji o wartości napięcia, należy zachować bezpieczny odstęp co najmniej 10,0 m od urządzenia/przedmiotu będącego pod napięciem. Należy uruchomić alarm i wezwać specjalistyczne ekipy (pracowników zakładu energetycznego). Udzielanie pierwszej pomocy medycznej poszkodowanym jest możliwe wyłącznie przez odpowiednio przeszkolone osoby i po uprzednim odcięciu źródła zasilania prądu. Bezpieczny odstęp 10,0 m Strefa występowania napięcia w gruncie do 20,0 m Bezpieczeństwo na budowie wydanie

12 13.4 B Prąd elektryczny na budowie Podstawowe działania Sprawdź, czy wystąpiło zatrzymanie oddechu. Sprawdź, czy wystąpiło zatrzymanie akcji serca. Jeśli doszło do zatrzymania oddechu i/lub pracy serca, rozpocznij niezwłocznie zabieg sztucznego oddychania. Wezwij pogotowie ratunkowe. Ułożenie poszkodowanego Stabilne ułożenie na boku Osobę poszkodowaną ułóż w pozycji pozwalającej na swobodne oddychanie, pamiętając, aby ranny był odpowiednio chroniony przed zimnem, wilgocią lub zbyt wysoką temperaturą. Osobę nieprzytomną, u której nie doszło do zatrzymania oddechu, ułóż na boku, kontrolując regularnie puls i oddech. Pierwsza pomoc medyczna przy poparzeniach Poparzone partie ciała schłodź czystą, bieżącą wodą. Rany oparzeniowe zakryj jałowym opatrunkiem. Ran oparzeniowych nie wolno smarować olejkiem, maścią, pudrem itp. Postępowanie w przypadku wstrząsu Oznaki wstrząsu: przyspieszony, stopniowo zanikający puls, blada i zimna skóra, dreszcze, pot na czole, zobojętnienie. Ułożenie osoby będącej we wstrząsie. Zapewnienie stałej opieki, zatamowanie krwawienia, jeśli jest to konieczne. Zapewnienie ochrony przed utratą ciepła, ochrona przed przegrzaniem. Ułożenie pacjenta będącego we wstrząsie! Przepisy i zasady Rozporządzenie w sprawie ochrony przed prądem elektrycznym 2003 Niemiecka ustawa o budownictwie BauV 13 i 14 Austriackie normy ÖVE-E 5 i ÖVE-EN Przepisy SNT Ochrona elektryczna M 240 na placu budowy Instrukcje w języku niemieckim są dostępne w Internecie pod adresem 10 Bezpieczeństwo na budowie wydanie 2004

13 Substancje niebezpieczne B 15 Uwagi ogólne Należy sprawdzić, czy pro dukty te nie posiadają mniej niebezpiecznych odpowiedników i w miarę możliwości zastosować takie odpowiedniki. Na placu budowy można się spotkać z produktami, które mogą zawierać lub uwalniać w niektórych procesach szkodliwe substancje. Wszystkie te produkty, których użycie jest często niezbędne ze względów budowlano-technicznych, mogą być szkodliwe dla zdrowia i środowiska naturalnego. Substancja szkodliwa dla zdrowia Potencjalne zagrożenia dla zdrowia Alergie. Uszkodzenia organów wewnętrznych, takich jak wątroba, nerki, układ nerwowy itp. spowodowane zatruciami. Poparzenia lub podrażnienia skóry, oczu, ust, przełyku i dróg oddechowych. Schorzenia utajone, jak np. rak itp. Drogi wchłaniania Substancje niebezpieczne są wchłaniane przez drogi oddechowe, przewód pokarmowy lub nawet przez nieuszkodzoną skórę. Z tego powodu, w przypadku narażenia na działanie substancji niebezpiecznych, należy: stosować środki ochrony dróg oddechowych, stosować środki ochrony oczu, unikać kontaktu ze skórą, zakładać odpowiednie rękawice ochronne (pamiętając o ochronie skóry). Wdychanie: gazy, opary, pyły, aerozole Połknięcie: pyły i płyny Wnikanie przez skórę: pyły i płyny Bezpieczeństwo na budowie wydanie

14 15.1 B Substancje niebezpieczne Oznakowanie Oznakowanie informuje o niebezpiecznych właściwościach substancji oraz o środkach ochrony przed nimi. Musi być umieszczone na każdym pojemniku. Nazwa substancji lub produktu Skład chemiczny Pojemność: 1250 ml Lösefix B Zawiera metanol octan butylu i dwuchlorometan Art. Nr Musi zawierać następujące dane (patrz rysunek obok). Symbole ostrzegawcze Wskazówki ostrzegawcze (zwroty R) Wskazówki bezp. stosowania (zwroty S) Adres i numer telefonu dostawcy Szkodliwy dla zdrowia Wdychanie lub połknięcie jest szkodliwe dla zdrowia Łatwo palny podczas użycia Podrażnia śluzówkę oczu i nosa Może powodować nieodwracalne szkody Pojemnik przechowywać szczelnie zamknięty Nie wdychać oparów Unikać kontaktu z oczami i skórą Do pracy zakładać odpowiednie rękawice i nosić odzież ochronną ABC-Chemie GmbH & Co.KG Postfach Musterstadt Telefon (01111) Elementy oznakowania Symbole ostrzegawcze Substancja szkodliwa dla zdrowia Substancja drażniąca Substancja żrąca Substancja grożąca wybuchem Substancja łatwo palna Substancja skrajnie łatwo palna Substancja trująca Substancja utleniająca Karta charakterystyki substancji niebezpiecznej Karta charakterystyki substancji niebezpiecznej zawiera pozostałe dane na temat sposobu udzielania pierwszej pomocy medycznej, środków ochrony, postępowania w przypadku awarii itp. Jeśli karty nie dołączono do substancji niebezpiecznej, należy skontaktować się z producentem tej substancji. 12 Bezpieczeństwo na budowie wydanie 2002

15 Substancje niebezpieczne B 15.2 Zagrożenia Zagrożenie dla zdrowia powstaje głównie w niedostatecznie przewietrzanych pomieszczeniach, kanałach, tunelach, rowach itp. W tych miejscach zaleca się zachować szczególną ostrożność, ponieważ stężenie szkodliwych substancji może szybko osiągnąć wartości niebezpieczne dla zdrowia. Zagrożenie pożarem lub wybuchem rozpuszczalników (przewietrzanie, urządzenia posiadające zabezpieczenia przeciwwybuchowe, unikanie źródeł zapłonu wszelkiego rodzaju, takich jak otwarte źródło światła, palenie, prace spawalnicze, wyłączniki elektryczne, silniki, narzędzia ręczne, ładunki elektrostatyczne itp.). Zagrożenie utraty przytomności lub uduszenia na skutek braku tlenu w powietrzu lub wysokiego stężenia groźnych oparów (pomiar kontrolny z alarmem, sprzęt do ochrony dróg oddechowych dostosowany do atmosfery w danym otoczeniu). Postępowanie z substancjami niebezpiecznymi i ochrona przed zagrożeniami W kontakcie z substancjami niebezpiecznymi lub produktami, mogącymi uwalniać takie substancje, należy bezwzględnie przestrzegać zaleceń zawartych na oznakowaniu substancji oraz na karcie charakterystyki substancji niebezpiecznej, jak również pozostałych dołączonych informacji producenta. Zatrudnione osoby muszą zapoznać się z obowiązującymi instrukcjami obsługi, a także zaliczyć odpowiednie szkolenia z zakresu istniejących zagrożeń i środków ochronny przed tymi zagrożeniami. Osobiste wyposażenie ochronne (odzież ochronna, buty ochronne, rękawice, okulary, maska) musi znajdować się zawsze w gotowości. W razie konieczności musi być obowiązkowo użyte (obowiązek skontrolowania przez odpowiedzialną osobę). Należy przestrzegać zakazów lub ograniczeń stosowania np. benzenu, czterochlorku węgla, czterochlorku etanu, pięciochlorku etanu, azbestu, środków ściernych zawierających kwarc, smoły wykonanej na bazie węgla. Przy wszelkiego rodzaju kłopotach zdrowotnych lub wypadkach należy wezwać pomoc lekarską. Lekarz musi się zapoznać z kartą charakterystyki danej substancji niebezpiecznej. Należy sprawdzić, czy istnieje możliwość użycia mniej groźnych środków (np. z mniejszą zawartością rozpuszczalników lub produktów na bazie wody). Do opróżniania lub przelewania stosować zawsze wózek przechylny, pompę lub podnośnik. Nie należy nigdy zasysać substancji ustami. Jeśli substancja jest łatwo palna, należy przestrzegać odpowiednich instrukcji o postępowaniu z substancjami łatwo palnymi i wybuchowymi. Należy przestrzegać ograniczeń w wykonywaniu pracy przez osoby nieletnie, kobiety w ciąży i matki karmiące. Bezpieczeństwo na budowie wydanie

16 15.3 B Substancje niebezpieczne Wartości graniczne Podczas pracy z wykorzystaniem substancji niebezpiecznych - przede wszystkim w pomieszczeniach zamkniętych - należy regularnie przeprowadzać pomiary na zachowanie dopuszczalnych wartości granicznych. Stosowanie określonych substancji niebezpiecznych wymaga przestrzegania postanowień rozporządzeń o ochronie zdrowia w miejscu pracy. Wartość NDS Wartość TSN Najwyższe Dopuszczalne Stężenie w miejscu pracy gazów, oparów, pyłu, np. tlenku węgla, toluenu, kwarcu itp. Wartość NDS to najwyższe dopuszczalne stężenie danej substancji w miejscu pracy, które zgodnie ze stanem nauki nie powoduje żadnych negatywnych skutków podczas długotrwałego działania przez 8 godzin dziennie. Przy przekraczaniu wartości dopuszczalnej Zastąpienie przez mniej niebezpieczną substancję. Stosowanie w zamkniętych obiektach. Odsysanie niebezpiecznych oparów i pyłów. Techniczne Stężenie Normalne niebezpiecznych substancji, które są trujące, rakotwórcze, mutagenne itp., np. benzen, azbest, chromiany itp. Wartość TSN to dopuszczalne stężenie substancji niebezpiecznej, które zgodnie z aktualnym stanem techniki, może występować w miejscu pracy. Stężenie poniżej tej wartości nie likwiduje zagrożenia dla zdrowia, a jedynie je zmniejsza, dlatego powinno być utrzymane na możliwie niskim poziomie. Techniczna wentylacja. Ochrona dróg oddechowych. Ważne Do przechowywania i transportu substancji nie należy wykorzystywać butelek po napojach lub podobnych pojemników. Jeśli substancja jest łatwo palna, należy przestrzegać odpowiednich instrukcji o postępowaniu z substancja mi łatwo palnymi i wybuchowymi. Do opróżniania lub przelewania stosować zawsze wózek przechylny, pompę lub podnośnik. Substancji nie należy nigdy zasysać ustami.! Przepisy i zasady ASchG 40 ff Niemiecka ustawa o budownictwie BauV ChemG ChemV 24-25, załącznik F Rozporządzenie w sprawie kontroli zdrowia VGÜ Przewodnik po substancjach niebezpiecznych M 390 Zbiorniki M 327 Instrukcje w języku niemieckim są dostępne w Internecie pod adresem 14 Bezpieczeństwo na budowie wydanie 2002

17 Alkohol i substancje uzależniające B 19 Fakty 13% społeczeństwa w Austrii jest zagrożona alkoholizmem, przy czym wśród mężczyzn jest to aż 21%. 5% społeczeństwa w Austrii cierpi na alkoholizm, przy czym wśród mężczyzn jest to 8%. Alkohol co roku staje się przyczyną ponad 2500 wypadków drogowych, w których obrażenia odnosi ponad 3600 osób, a życie traci 70 poszkodowanych. Wiele wypadków w czasie pracy wiąże się z nadużywaniem napojów alkoholowych, środków farmaceutycznych i substancji uzależniających. Przy ciężkich lub śmiertelnych wypadkach pobiera się przeważnie krew do analizy. Jeśli okaże się, że przyczyną wypadku był alkohol lub substancja uzależniająca, sprawca wypadku traci ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej. Podstawowe zasady Spożywanie napojów alkoholowych w czasie pracy jest zabronione. Pracownicy znajdujący się w stanie wskazującym na spożycie alkoholu, leków lub substancji uzależniających, nie powinni zajmować stanowiska pracy. Pracownik sprawiający tego rodzaju utrudnienia powinien być usunięty z placu budowy (ustalić zasady powrotu). Prawidłowe zachowanie W czasie pracy należy spożywać wyłącznie napoje bezalkoholowe, gaszące pragnienie. Należy wypić odpowiednią ilość płynów. W czasie pracy nie należy przyjmować żadnych silnych lekarstw (skonsultować z lekarzem). Postępowanie z osobami nietrzeźwymi / sprawiającymi kłopoty W celu ochrony osób sprawiających problemy, kolegów i kadry kierowniczej należy zastosować następujące środki: interweniować natychmiast, zażądać natychmiastowego opuszczenia stanowiska pracy, usunąć z zagrożonego obszaru, usunąć ze stanowiska pracy, ustalić zasady powrotu, skontaktować się z radą zakładową.! Przepisy i zasady Niemiecka ustawa o budownictwie BauV 5, 156 Od konsumpcji do używek M 015 Instrukcje w języku niemieckim są dostępne w Internecie pod adresem Bezpieczeństwo na budowie wydanie

18 3 C Ochrona oczu i twarzy Zagrożenia Obrażenia spowodowane uderzeniem. Pyły, wióry, odłamki, iskry. Odpryski zaprawy, tynku, kwasów, ługów i innych substancji niebezpiecznych. promieniowanie podczerwone (oparzenia). promieniowanie lasera. promieniowanie UV iskry przy spawaniu elektr., prom. słoneczne. Okulary ochronne Stosując odpowiednie okulary, możemy skutecznie chronić nasze oczy. Stosuj okulary z oprawą i osłonami bocznymi. Okulary ochronne Zamknięte okulary ochronne (np. typu gogle) zapewniają podczas pracy ochronę przed odpryskami lub innymi zagrożeniami ze wszystkich stron (np. przy kuciu bruzd w murze lub pracy przy betonie natryskowym). Zamknięte okulary ochronne Słabe obciążenie uderzeniowe, przy lekkich pracach Gazy, opary, mgły, dym i pyły Osłona boczna Szczelnie przylegające Osłonki boczne z zakryciem czołowym Osłona boczna, światłoszczelna Silne obciążenie udarowe, przy obróbce wiórowej lub bezwiórowej Promieniowanie optyczne przy cięciu palnikiem, spawaniu łukowym; promieniowanie słoneczne Przylegające Przylegające Gruboziarnisty pył, odłamki, wióry Ściekające lub tryskające ciecze Pierwsza pomoc Przy poparzeniach oka środkami żrącymi, np. odpryskami zaprawy, farbami wapiennymi, wapnem gaszonym, kwasami, ługami, niezwłocznie wykonać płukanie. Używając butelki z roztworem do płukania oka (roztwór wodny kwasu borowego) można regulować jedną ręką kierunek i intensywność strumienia roztworu, a drugą ręką przytrzymywać powieki płukanego oka. Postępowanie w przypadku ciał obcych w oku (ból, łzawienie, zaczerwienienie) nie trzeć, zamknąć powieki, wezwać lekarza. 16 Bezpieczeństwo na budowie wydanie 2002

19 Ochrona rąk C 5 Uwagi ogólne Stosując odpowiednie rękawice, możemy skutecznie chronić nasze ręce. Wśród bogatej oferty produktów należy się zdecydować, jakie rękawice nadają się do danej pracy. (Nie istnieją uniwersalne rękawice). Dobierając właściwe rękawice, bierzemy pod uwagę ich kształt, zastosowany materiał oraz rozmiar. Przykładowo, hakowy na budowie wielokondygnacyjnej lub podziemnej powinien zakładać rękawice w kolorach odblaskowych, umożliwiające odpowiednio wczesne zauważenie go przez operatorów maszyn. Do pracy przy świeżym betonie lub tynku szczególnie nadają się rękawice nitrylowe. Pracodawca powinien zorganizować szkolenie dotyczące korzystania z rękawic ochronnych. Oznakowanie Rękawice ochronne muszą być oznakowane przez producenta znakiem CE. Art. 100 Gr. 8 Modell X Handschuh GmbH D Musterstadt Art. 101 Gr. 9 EN 388 Modell Y Handschuh GmbH D Musterstadt extr. groß Art. 102 Gr. 10 extr. large Modell Z EN 388 EN 388 Handschuh GmbH D Musterstadt Kategoria I (niewielkie zagrożenia) Nie należy stosować do prac przemysłowych. Znak CE Oznakowanie artykułu Rozmiar Producent Kategoria II ( wszystkie, jeśli nie I lub III) Znak CE Oznakowanie artykułu Rozmiar Norma Europejska (np. EN 388) Kategoria III (ciężkie obrażenia lub trwałe uszkodzenia) Znak CE Nr identyfikacyjny instytucji wydającej certyfikat (gwarancja jakości) Symbol Oznakowanie artykułu (dodatkowo w razie konieczności klasyfikacje) Rozmiar Producent Norma Europejska (np. EN 388) Symbol (dodatkowo w razie konieczności klasyfikacje) Producent Bezpieczeństwo na budowie wydanie

20 6 C Ochrona skóry Uwagi ogólne Ochrona, mycie i pielęgnacja skóry stanowią najważniejsze warunki zachowania spełnianych przez nią funkcji. Ochrona skóry Ochrona skóry podczas pracy przez zastosowanie odpowiednich środków. Wybór odpowiedniego produktu i sporządzenie planu ochrony skóry zaleca lekarz specjalista medycyny pracy lub specjalista do spraw bhp. Stosowanie kremu ochronnego do skóry ogranicza bezpośredni kontakt między skórą a substancjami roboczymi, wspomaga i wzmacnia działanie naturalnych mechanizmów obronnych skóry, ułatwia utrzymanie skóry w czystości. Krem ochronny nakładamy na czystą i suchą skórę przed rozpoczęciem pracy (także po przerwach). Stosowany krem musi być dobrany odpowiednio do szkodliwości danej substancji, np. do stosowanych substancji alkalicznych, wodnych, olejów lub tworzyw sztucznych (przed stwardnieniem). Długotrwała praca w rękawicach wymaga również stosowania odpowiedniego kremu ochronnego skóry. Mycie skóry Należy stosować możliwie delikatne, beztłuszczowe mydła w płynie lub pasty. Pielęgnacja skóry Nie należy stosować środków czyszczących, które posiadają piasek lub inne dodatki ścierne lub rozpuszczalniki zwiększające skuteczność czyszczenia, bądź środków o zbyt silnym odczynie alkalicznym (ph powyżej 7). Przy każdym myciu skóry, oprócz usunięcia brudu, dochodzi do częściowego odtłuszczenia skóry. Dlatego też skórę po zakończeniu pracy należy odpowiednio natłuścić. Po każdym myciu smarujemy kremem dłonie od spodu, w przestrzeniach między palcami i u nasady paznokci.! Przepisy i zasady Niemiecka ustawa o budownictwie BauV Bezpieczeństwo na budowie wydanie 2002