SPRAWOZDANIE FINANSOWE GE MONEY BANK S.A. ZA ROK OBROTOWY KOŃCZĄCY SIĘ. 31 grudnia 2008 r.

Transkrypt

1 SPRAWOZDANIE FINANSOWE GE MONEY BANK S.A. ZA ROK OBROTOWY KOŃCZĄCY SIĘ 31 grudnia 2008 r.

2 Spis treści Rachunek zysków i strat...4 Bilans...5 Zestawienie zmian w kapitale własnym...6 Rachunek przepływów pienięŝnych...7 Noty do sprawozdania finansowego GE Money Bank S.A....8 Podstawowe dane o banku...8 Znaczące zasady rachunkowości...8 a) Oświadczenie o zgodności...8 b) Podstawa sporządzenia...8 c) Wartości szacunkowe...13 d) Aktywa i zobowiązania finansowe...14 e) Kompensowanie instrumentów finansowych...16 f) Rachunkowość zabezpieczeń...16 g) Zamortyzowany koszt...16 h) Utrata wartości aktywów finansowych...16 i) Środki pienięŝne i ich ekwiwalenty...18 j) Inwestycje w jednostkach zaleŝnych...19 k) Wartości niematerialne...19 l) Rzeczowe aktywa trwałe...19 m) Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaŝy oraz przejęte za długi...20 n) Rezerwy...20 o) Utrata wartości aktywów innych niŝ aktywa finansowe...20 p) Kapitały własne...21 q) Przychody i koszty odsetkowe...21 r) Przychody i koszty prowizyjne...21 s) Dywidendy...21 t) Wynik z inwestycji finansowych...21 u) Wynik handlowy i rewaluacja...22 v) Transakcje w walucie obcej...22 w) Podatki...22 x) Dane porównawcze Wynik z tytułu odsetek Odpisy na utratę wartości Wynik z tytułu prowizji Wynik z inwestycji finansowych Wynik handlowy i rewaluacja Koszty działania i ogólnego zarządu Pozostałe przychody i koszty operacyjne ObciąŜenie z tytułu podatku dochodowego Zysk za okres przypadający na jedną akcję Operacje z Bankiem Centralnym NaleŜności od banków NaleŜności od klientów Odpisy na utratę wartości naleŝności Inwestycyjne aktywa finansowe Udziały w jednostkach zaleŝnych Aktywa trwałe rzeczowe Wartości niematerialne

3 18. Pozostałe aktywa Aktywa z tytułu podatku odroczonego podatku dochodowego Zobowiązania wobec banków Zobowiązania wobec klientów Zobowiązania wobec pozostałych instytucji Rezerwy Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego Zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej przez Rachunek Zysków i Strat Pozostałe pasywa Zobowiązania podporządkowane Kapitały Dywidendy Wartość godziwa Aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań własnych Zobowiązania pozabilansowe Inne zobowiązania warunkowe Leasing finansowy i operacyjny Podmioty powiązane Aktywa i pasywa w walutach obcych WaŜne wydarzenia występujące po dacie bilansowej Świadczenia na rzecz pracowników Raport dotyczący ryzyka...52 Struktura organizacyjna...53 Ryzyko rynkowe...54 Ryzyko walutowe...55 Ryzyko stopy procentowej...56 Ryzyko cen towarów...57 Ryzyko płynności...58 Ryzyko kredytowe...60 Ryzyko operacyjne...65 Zarządzanie kapitałem

4 Rachunek zysków i strat Okres Noty od do Okres od do Przychody z tytułu odsetek Koszty z tytułu odsetek ( ) ( ) Wynik z tytułu odsetek Odpisy na utratę wartości 2 ( ) ( ) Wynik z tytułu odsetek uwzględniający odpisy na utratę wartości Przychody z tytułu prowizji Koszty z tytułu prowizji (78 632) (65 850) Wynik z tytułu prowizji Dywidendy Wynik z inwestycji finansowych Wynik handlowy i rewaluacja Koszty działania i koszty ogólnego zarządu 6 ( ) ( ) Wynik z tytułu pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych Zysk przed opodatkowaniem Podatek dochodowy (48 370) Zysk za okres Zysk na jedną akcję zwykłą (w zł) 9 5,05 8,79 Rozwodniony zysk na jedną akcję zwykłą (w zł) 9 5,05 8,79 4

5 A k t y w a Bilans Noty stan na stan na Operacje z Bankiem Centralnym NaleŜności od banków NaleŜności od klientów w tym: odpisy na utratę wartości 13 ( ) ( ) Inwestycyjne aktywa finansowe Udziały w jednostkach zaleŝnych Aktywa trwałe rzeczowe Wartości niematerialne Pozostałe aktywa w tym: aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego A k t y w a r a z e m P a s y w a Noty stan na stan na Zobowiązanie wobec banków Zobowiązanie wobec klientów Zobowiązania wobec pozostałych instytucji Rezerwy w tym: rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego Zobowiązania finansowe Pozostałe pasywa Zobowiązania podporządkowane Kapitał własny P a s y w a r a z e m

6 Zestawienie zmian w kapitale własnym Kapitał Banku Kapitał podstawowy Pozostałe kapitały Kapitał z aktualizacji Zyski zatrzymane Kapitał własny razem wyceny Kapitały na początek okresu (4) Zmiana netto w aktywach finansowych dostępnych do sprzedaŝy po uwzględnieniu podatku dochodowego Zysk netto rozpoznany bezpośrednio w kapitale Zysk netto za okres Razem: rozpoznane przychody i koszty za okres Emisja akcji Umorzenie akcji ( ) Podział zysków zatrzymanych: ( ) 0 - transfer na fundusz ogólnego ryzyka bankowego ( ) 0 - transfer na kapitał rezerwowy (33 695) 0 Kapitał na koniec okresu (3) Kapitał Banku Kapitał podstawowy Pozostałe kapitały Kapitał z aktualizacji wyceny Zyski zatrzymane Kapitał własny razem Kapitały na początek okresu Zmiana netto w aktywach finansowych dostępnych do sprzedaŝy po uwzględnieniu podatku 0 0 (4) 0 (4) dochodowego Zysk netto rozpoznany bezpośrednio w kapitale 0 0 (4) 0 (4) Zysk netto za okres Razem: rozpoznane przychody i koszty za okres 0 0 (4) Emisja akcji Umorzenie akcji Podział zysków zatrzymanych: ( ) 0 - transfer na fundusz ogólnego ryzyka bankowego ( ) 0 - transfer na kapitał rezerwowy (25 098) 0 Kapitał na koniec okresu (4)

7 Rachunek przepływów pienięŝnych DZIAŁALNOŚĆ OPERACYJNA Okres od do Okres od do Zysk za okres Korekty razem ( ) ( ) Amortyzacja Dywidendy od instrumentów dostępnych do sprzedaŝy (1 313) 0 Przychody z tytułu odsetek ( ) ( ) Koszty z tytułu odsetek Podatek dochodowy w rachunku zysków i strat (35 991) Przychody odsetkowe otrzymane Koszty odsetkowe zapłacone ( ) ( ) Podatek dochodowy zapłacony (75 288) (19 649) Dywidendy otrzymane Zmiana stanu odpisów na utratę wartości Zmiana stanu naleŝności od banków 0 0 Zmiana stanu naleŝności od klientów ( ) ( ) Zmiana stanu innych aktywów (10 731) (34 590) Zmiana stanu inwestycyjnych aktywów finansowych Zmiana stanu zobowiązań od banków Zmiana stanu zobowiązań od klientów (66 414) Zmiana stanu innych zobowiązań Zmiana stanu zobowiązań finansowych Przepływy netto z działalności operacyjnej ( ) ( ) DZIAŁALNOŚĆ INWESTYCYJNA Nabycie udziałów w jednostkach zaleŝnych ( ) 0 Nabycie rzeczowych aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych (53 031) (56 407) Zbycie rzeczowych aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych 834 (339) Przepływy netto z działalności inwestycyjnej ( ) (56 746) DZIAŁALNOŚĆ FINANSOWA Zaciągnięcie długoterminowych kredytów i poŝyczek Spłata długoterminowych kredytów i poŝyczek ( ) ( ) Zwiększenie stanu zobowiązań podporządkowanych Wpływ netto z tytułu dopłat do kapitału Przepływy netto z działalności finansowej PRZEPŁYWY PIENIĘśNE NETTO RAZEM (9 865) ŚRODKI PIENIĘśNE NA POCZĄTEK OKRESU ŚRODKI PIENIĘśNE NA KONIEC OKRESU BILANSOWA ZMIANA STANU ŚRODKÓW PIENIĘśNYCH (9 865) STAN ŚRODKÓW PIENIĘśNYCH Operacje z Bankiem Centralnym Rachunki bieŝące banków RAZEM

8 Noty do sprawozdania finansowego GE Money Bank S.A. Podstawowe dane o banku GE Money Bank Spółka Akcyjna (zwana dalej Bankiem ) ma siedzibę w Polsce, przy ul. ElŜbietańskiej 2, Gdańsk. Bank jest wpisany do rejestru prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla Gdańska Wydział XII Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS Numer identyfikacji podatkowej (NIP) Do podstawowej działalności Banku naleŝy udzielanie kredytów i poŝyczek pienięŝnych, wydawanie kart kredytowych lub płatniczych i wykonywanie operacji przy ich uŝyciu oraz działalność pomocnicza związana z pośrednictwem finansowym i z ubezpieczeniami. Przedmiot działalności został szczegółowo przedstawiony w Statucie Banku. Bank naleŝy do grupy kapitałowej General Electric Capital Corporation z siedzibą w Stanach Zjednoczonych, 3135 Easton Turnpike, Fairfield. Na dzień jednostkami zaleŝnymi od GE Money Bank S.A. są: HoldCo 77 B.V., Bank BPH S.A. oraz jednostkami pośrednio zaleŝnymi są BPH PBK Zarządzanie Funduszami Sp. z o.o. oraz BPH Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A.. Strukturę udziałów GE Money Bank S.A. w jednostkach zaleŝnych przedstawia poniŝsza tabela: Podmiot dominujący Siedziba Wielkość udziału na Wielkość udziału na GE Money Bank S.A. Gdańsk, Polska - - Podmioty zaleŝne HoldCo 77 B.V. (Jednostka zaleŝna od GE Money Bank S.A.) Amsterdam, Holandia % 0.00% Bank BPH S.A. (Jednostka zaleŝna od GE Money Bank S.A., notowana na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych) Kraków, Polska 66.00% 0.00% BPH PBK Zarządzanie Funduszami Sp. z o.o. (Jednostka zaleŝna od Warszawa, Polska Bank BPH S.A.) 66.00% 0.00% BPH Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. (Jednostka zaleŝna od BPH PBK Zarządzanie Funduszami Sp. z o.o.) Warszawa, Polska 33.04% 0.00% Znaczące zasady rachunkowości a) Oświadczenie o zgodności Sprawozdanie finansowe GE Money Bank S.A. zostało sporządzone zgodnie z wymogami Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej, które zostały zatwierdzone przez Unię Europejską, a w zakresie nieregulowanym powyŝszymi standardami zgodnie z wymogami ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 roku, nr 76, poz. 694 z późniejszymi zmianami) i wydanych na jej podstawie przepisów wykonawczych. b) Podstawa sporządzenia Sprawozdanie finansowe GE Money Bank S.A. zostało przygotowane za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2008 r., dane porównawcze zaprezentowano za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 8

9 grudnia 2007 r. Sprawozdanie finansowe zostało sporządzone w złotych polskich, a wszystkie wartości, o ile nie wskazano inaczej, zostały podane w tysiącach złotych (tys. zł). Sprawozdanie finansowe GE Money Bank S.A. zostało sporządzone przy załoŝeniu kontynuowania działalności gospodarczej w dającej się przewidzieć przyszłości. Nie istnieją Ŝadne okoliczności wskazujące na zagroŝenie kontynuowania przez Bank działalności. Roczne sprawozdanie finansowe zostało sporządzone w oparciu o zasadę kosztu historycznego, za wyjątkiem ujęcia pochodnych instrumentów finansowych, aktywów finansowych dostępnych do sprzedaŝy, które zostały wykazane według wartości godziwej oraz instrumentów finansowych, dla których stosowana jest metoda wyceny według zamortyzowanego kosztu z uwzględnieniem efektywnej stopy procentowej. Zastosowanie zasad rachunkowości zgodnych z MSSF wymaga od kierownictwa Banku dokonania subiektywnych ocen, estymacji i przyjęcia załoŝeń, które wpływają na stosowane zasady rachunkowości oraz na prezentowane kwoty aktywów i pasywów oraz przychodów i kosztów. Pozycje, których wartości są poddane najbardziej szacunkom przez kierownictwo Banku to wartość godziwa instrumentów finansowych oraz rezerwy na utratę wartości kredytów i poŝyczek. Szacunki i załoŝenia dokonywane są w oparciu o dostępne dane historyczne oraz szereg innych czynników, które są uwaŝane za właściwe w danych warunkach. Wyniki tworzą podstawę do dokonywania szacunków odnośnie wartości bilansowych aktywów i pasywów. Wyniki rzeczywiste mogą się róŝnić od wartości szacunkowych. Szacunki i załoŝenia podlegają bieŝącej weryfikacji. Korekty w szacunkach są rozpoznawane w okresie, w którym dokonano zmiany szacunku pod warunkiem, Ŝe korekta dotyczy tylko tego okresu lub w okresie, w którym dokonano zmiany i okresach przyszłych, jeśli korekta wpływa zarówno na bieŝący jak i przyszłe okresy. Zaprezentowane poniŝej zasady rachunkowości uwzględniają wymogi wszystkich zatwierdzonych przez Unię Europejską Międzynarodowych Standardów Rachunkowości, Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej oraz związanych z nimi interpretacji za wyjątkiem standardów i interpretacji, które oczekują na zatwierdzenie przez Unię Europejską bądź zostały zatwierdzone przez Unię Europejską, ale weszły lub wejdą w Ŝycie dopiero po dniu bilansowym. Bank nie skorzystał z moŝliwości wcześniejszego zastosowania standardów i interpretacji, które zostały zatwierdzone przez Unię Europejską, ale weszły lub wejdą w Ŝycie dopiero po dniu bilansowym. Na dzień bilansowy Bank nie zakończył procesu szacowania wpływu tych standardów i interpretacji na sprawozdanie finansowe za okres, w którym będą one zastosowane po raz pierwszy. Standardy i Interpretacje zatwierdzone przez UE Standardy i Interpretacje zatwierdzone przez UE Rodzaj przewidywanej zmiany w zasadach rachunkowości Ewentualny wpływ na sprawozdanie finansowe Data wejścia w Ŝycie dla okresów rozpoczynających się w dniu oraz później Udoskonalenia do Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej 2008 Udoskonalenia do MSSF 2008 zawierają 35 zmian i podzielone zostały na dwie części: - Część I zawiera 24 zmiany do 15 standardów, które skutkują w zmianach zasad prezentacji, ujmowania i wyceny - Część II zawiera 11 zmian nazewnictwa i edycyjnych. Bank nie ukończył jeszcze analizy dotyczącej wpływu zaktualizowanego Standardu. 1 stycznia 2009 r. Lub w przypadku zmian do MSSF 5 Aktywa trwale przeznaczone do sprzedaŝy 1 lipca 2009 r. Zmiany do MSSF 2 Płatności w formie Zmiany do standardu precyzują definicję warunków nabywania uprawnień (vesting Bank nie ukończył jeszcze analizy dotyczącej wpływu 1 stycznia 2009 r. 9

10 akcji Zaktualizowany MSSF 3 Połączenia jednostek gospodarczych MSSF 8 Segmenty operacyjne Zaktualizowany MSR 1 Prezentacja sprawozdań finansowych Zaktualizowany MSR 23 Koszty finansowania zewnętrznego Zmiany do MSR 27 Skonsolidowane i jednostkowe sprawozdania finansowe conditions) i wprowadzają pojęcie warunków innych niŝ warunki nabywania uprawnień (nonvesting conditions). Warunki inne niŝ warunki nabywania uprawnień powinny zostać ujęte według wartości godziwej na dzień przyznania natomiast niespełnienie warunków nabywania uprawnień będzie skutkowało ujęciem jak anulowanie przyznania uprawnień. Zmieniono zakres zaktualizowanego standardu oraz rozszerzono definicję przedsięwzięcia (business). Zaktualizowany standard zawiera równieŝ inne potencjalnie istotne zmiany, w tym: Wszystkie świadczenia, z uwzględnieniem świadczeń warunkowych, przekazane przez nabywcę rozpoznaje się i wycenia według wartości godziwej na dzień przejęcia. Późniejsza zmiana wartości świadczeń warunkowych powinna zostać ujęta w rachunku zysków i strat. Koszty transakcji, inne niŝ koszty emisji udziałów lub długu, powinny zostać rozpoznane w rachunku zysków i strat. Przejmujący moŝe wycenić udziały mniejszości według wartości godziwej na dzień przejęcia (pełna wartość firmy), lub jako jego proporcjonalny udział w wartości godziwej moŝliwych do określenia aktywów i zobowiązań dla kaŝdej transakcji. Standard wprowadza tzw. podejście zarządcze ( management approach ) do ujawniania informacji na temat segmentów i wymaga ujawnienia informacji o segmentach w oparciu o elementy składowe jednostki, które zarządzający monitorują w zakresie podejmowania decyzji operacyjnych. Segmenty operacyjne to elementy składowe jednostki, dla których dostępne są oddzielne informacje finansowe regularnie oceniane przez osoby podejmujące kluczowe decyzje odnośnie alokacji zasobów i oceny bieŝących wyników. Zaktualizowany standard wymaga sumowania informacji w sprawozdaniach finansowych w oparciu o kryterium cech wspólnych i wprowadza sprawozdanie z całkowitych dochodów (statement of comprehensive income). Pozycje przychodów i kosztów oraz pozycje składające się na całkowite dochody mogą być prezentowane albo w pojedynczym sprawozdaniu z całkowitych dochodów albo w dwóch oddzielnych sprawozdaniach (jednostkowy rachunek zysków i strat oraz sprawozdanie z całkowitych dochodów). Zaktualizowany standard będzie wymagał aktywowania kosztów finansowania zewnętrznego odnoszących się do składników aktywów, które wymagają znacznego okresu czasu niezbędnego do przygotowania ich do uŝytkowania lub sprzedaŝy. Zmiany do MSR 27 eliminują definicję metody ceny nabycia obecnie występująca w MSR 27, w zamian wprowadzając wymóg, by wszystkie dywidendy od jednostek zaleŝnych, stowarzyszonych i współkontrolowanych były ujmowane jako przychody w jednostkowych sprawozdaniach finansowych inwestora, gdy ustalone jest prawo do otrzymania dywidendy. Dodatkowo zmiany dostarczają wskazówek, kiedy otrzymanie dywidendy moŝe zostać uznane za przesłankę utraty wartości. zaktualizowanego Standardu. PoniewaŜ zaktualizowany standard nie powinien być stosowany dla połączeń jednostek gospodarczych mających miejsce przed datą pierwszego zastosowania tego standardu, nie oczekuje się, aby zaktualizowany standard miał wpływ na sprawozdanie finansowe w zakresie połączeń jednostek gospodarczych, które miały miejsce przed wejściem w Ŝycie zaktualizowanego standardu. Standard nie ma zastosowania w Banku, Bank nie jest spółką notowaną na giełdzie jak równieŝ nie prowadzi sprawozdawczości wg segmentów. Bank analizuje obecnie, czy prezentować pojedyncze sprawozdanie z całkowitych dochodów czy teŝ dwa oddzielne sprawozdania. Zaktualizowany MSR 23 nie ma zastosowania do działalności Banku, poniewaŝ Bank nie posiada dostosowywanych składników aktywów, których koszty finansowania zewnętrznego byłyby aktywowane. Nie oczekuje się, aby zmiany do MSR 27 miały wpływ na sprawozdanie finansowe, poniewaŝ będą one stosowane prospektywnie. 1 lipca 2009 r. Zgodnie z Rozporządzeniem Komisji Nr 495/2009 wszystkie jednostki stosują zaktualizowany MSSF 3 najpóźniej wraz z rozpoczęciem swojego pierwszego roku obrotowego rozpoczynającego się po dniu 30 czerwca 2009 r. 1 stycznia 2009 r. 1 stycznia 2009 r. 1 stycznia 2009 r. 1 stycznia 2009 r. 10

11 Zmiany do MSR 32: Instrumenty Finansowe - Prezentacja i MSR 1: Prezentacja Sprawozdań Finansowych Zmiany wprowadzają zwolnienie od zasady wynikającej z MSR 32 odnośnie klasyfikacji instrumentów finansowych z opcją sprzedaŝy, dopuszczając klasyfikację niektórych z nich jako składnik kapitału. Zgodnie z wymogami wynikającymi ze zmian, określone instrumenty finansowe z opcją sprzedaŝy wyemitowane przez jednostki, które byłyby zaklasyfikowane jako zobowiązania, będą klasyfikowane jako składniki kapitału, jeśli spełniają określone warunki. Zmiany nie mają zastosowania do sprawozdania finansowego Banku, poniewaŝ Bank nie emitował w przeszłości instrumentów z opcją sprzedaŝy, do których miałyby zastosowanie zmiany standardu. 1 stycznia 2009 r. KIMSF 12 Umowy koncesyjne Interpretacja określa wskazówki dla podmiotów sektora prywatnego w odniesieniu do zagadnień rozpoznawania i wyceny, które powstają przy rozliczaniu transakcji związanych z koncesjami na świadczenie usług udzielanymi podmiotom prywatnym przez podmioty sektora publicznego. KIMSF 12 nie ma zastosowania do działalności Banku,. 1 stycznia 2008 r. KIMSF 13 Programy lojalnościowe KIMSF 14 MSR 19 Limit wyceny aktywów z tytułu określonych świadczeń, minimalne wymogi finansowania oraz ich wzajemne zaleŝności Interpretacja wyjaśnia w jaki sposób jednostki, które oferują programy lojalnościowe klientom, którzy nabywają ich produkty, powinni ujmować w księgach zobowiązania do wydania darmowych produktów, produktów po obniŝonych cenach lub do świadczenia usług. Tego typu jednostki są zobowiązane, aby część przychodów z pierwotnej sprzedaŝy rozpoznać dopiero w momencie wypełnienia obowiązków, o których mowa powyŝej. Niniejsza interpretacja dotyczy następujących kwestii: - kiedy zwrot lub obniŝenie przyszłych składek mogą być uznane za dostępne zgodnie z paragrafem 58 MSR 19; - w jaki sposób minimalne wymogi finansowania mogą wpływać na dostępność obniŝki przyszłych składek; oraz - kiedy minimalne wymogi finansowania mogą doprowadzić do powstania zobowiązania. Zmiany nie mają zastosowania do sprawozdania finansowego Banku, poniewaŝ Bank nie oferuje programów lojalnościowych. KIMSF 14 nie ma zastosowania do działalności Banku, poniewaŝ Bank nie oferuje programów określonych świadczeń. 1 lipca 2008 r. 1 stycznia 2008 r. KIMSF 16 Zabezpieczenia udziałów w aktywach netto w podmiocie zagranicznym Interpretacja wyjaśnia następujące kwestie: rodzaj ekspozycji, która moŝe być zabezpieczana, w jakich podmiotach moŝe być utrzymywany instrument zabezpieczany, czy zastosowana metoda konsolidacji wpływa na efektywność zabezpieczenia, moŝliwą formę instrumentu zabezpieczanego oraz wartości, które mogą zostać przekwalifikowane z kapitału własnego do rachunku zysków i strat w momencie zbycia udziałów w podmiocie zagranicznym. KIMSF 16 nie ma zastosowania do działalności Banku, poniewaŝ Bank nie stosuje zabezpieczeń udziałów w aktywach netto w podmiotach zagranicznych. 1 października 2008 r. Standardy i Interpretacje które weszły w Ŝycie, lecz oczekują na zatwierdzenie przez UE Standardy i Interpretacje oczekujące na zatwierdzenie przez UE Zmiany do MSR 39 Przekwalifikowani e Instrumentów Finansowych: Efektywna data i przepisy przejściowe Rodzaj przewidywanej zmiany w zasadach rachunkowości Zmiany doprecyzowują datę, kiedy moŝliwe jest dokonanie przeklasyfikowania instrumentów finansowych z kategorii wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy oraz z kategorii dostępne do sprzedaŝy w wyjątkowych okolicznościach, które przewidują zmiany do MSR 39 opublikowane 27 listopada 2008 r. Zmiany, o których mowa wyŝej mają zastosowanie począwszy od 1 lipca 2008 r. i Ŝadne zmiany nie mogą zostać wprowadzone retrospektywnie. Zmiana klasyfikacji dokonana 1 listopada 2008 r. i później powinna mieć zastosowanie od dnia dokonania przekwalifikowania i nie moŝe zostać dokonana retrospektywnie. Ewentualny wpływ na sprawozdanie finansowe Zmiana nie ma zastosowania do działalności Banku, poniewaŝ Bank nie dokonał przekwalifikowania instrumentów finansowych. Data wejścia w Ŝycie dla okresów rozpoczynających się w dniu oraz później 1 lipca 2008 r. 11

12 Standardy i Interpretacje oczekujące na zatwierdzenie przez UE Standardy i Interpretacje oczekujące na zatwierdzenie przez UE Zaktualizowany MSSF 1 Zastosowanie Międzynarodowych Standardów Rewizji Finansowej po raz pierwszy Rodzaj przewidywanej zmiany w zasadach rachunkowości Aktualizacja standardu polega na zmianie jego struktury (bez zmieniania jego technicznej zawartości) w ten sposób, Ŝe wszystkie wyjątki, które wcześniej znajdowały się w treści standardu zostały przeniesione do odpowiednich załączników. Ewentualny wpływ na sprawozdanie finansowe Bank nie oczekuje, Ŝeby zmiana do standardu miała wpływ na sprawozdanie finansowe. Data wejścia w Ŝycie dla okresów rozpoczynających się w dniu oraz później 1 stycznia 2009 Zmiany do MSSF 7 Udoskonalenia ujawnień dotyczących instrumentów finansowych Zmiany do MSR 27 Skonsolidowane i jednostkowe sprawozdania finansowe Zmiany do MSR 39 Instrumenty Finansowe: ujmowanie i wycena Zmiany do KIMSF 9 oraz MSR 39 Wbudowane instrumenty pochodne Zmiany wymagają ujawnień dotyczących ustalania wartości godziwej przy uŝyciu trzystopniowej skali, która odzwierciedla znaczenie danych wejściowych uŝytych przy ustalaniu wartości godziwej (Poziom 1 wartość godziwa ustalana na podstawie notowań rynkowych, Poziom 2 inne dane wejściowe moŝliwe do zaobserwowania na rynku, Poziom 3 dane wejściowe nie oparte na informacjach moŝliwych do zaobserwowania na rynku). Zmiany wprowadzają równieŝ dodatkowe wskazówki dotyczące formy ujawnień dotyczących ustalania wartości godziwej oraz wymagają specyficznych ujawnień dotyczących wyceny w zakresie poziomu 3 oraz ujawnień wszelkich zmian klasyfikacji między poziomami. Ponadto zmieniono definicję ryzyka płynności. Zmiany wymagają ujawnienia analizy wymagalności zobowiązań finansowych będących instrumentami pochodnymi (nie jest wymagane ujawnienie analizy umownych terminów wymagalności). Dodatkowo zmiana wymaga wyjaśnienia jak zostały ustalone wartości wykazane w tych ujawnieniach oraz w jaki sposób jednostka zarządza ryzykiem płynności. W zmienionym standardzie termin udziały mniejszości został zamieniony terminem udziały niekontrolowane (non- controlling interests), który został zdefiniowany jako kapitał spółki zaleŝnej, którego nie moŝna, w sposób bezpośredni lub pośredni, przypisać spółce dominującej. Zmieniony standard równieŝ zmienia sposób ujęcia udziałów niekontrolowanych, utraty kontroli w spółce zaleŝnej oraz przypisania zysków i strat oraz innych całkowitych dochodów do udziałów kontrolowanych lub niekontrolowanych. Zmiany precyzują zastosowanie istniejących zasad ustalania czy określone ryzyko lub części przepływów pienięŝnych mogą zostać wyznaczone jako zabezpieczane. Podczas wyznaczania powiązania zabezpieczającego powinno być moŝliwe wyodrębnienie oraz wiarygodna wycena ryzyka lub części przepływów pienięŝnych; inflacja wyłącznie w wyjątkowych warunkach moŝe być wyznaczona jako pozycja podlegająca zabezpieczeniu. Zmiany wymagają, aby jednostka dokonała oceny czy wbudowany instrument finansowy powinien zostać oddzielony od umowy zasadniczej w momencie, gdy jednostka dokonuje przekwalifikowania hybrydowego (łącznego) aktywa finansowego z kategorii wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy. Ocena ta powinna zostać dokonana w oparciu o warunki obowiązujące w późniejszej z dwóch dat: - gdy jednostka staje się po raz pierwszy stroną umowy; i- - gdy do warunków umowy wprowadzono zmiany, które w sposób znaczący modyfikują przepływy pienięŝne, które w byłyby wymagane zgodnie z umową. JeŜeli jednostka nie jest w stanie ustalić odrębnie wartości godziwej wbudowanego instrumentu pochodnego, który zostałby wyodrębniony w momencie przekwalifikowania Bank nie ukończył jeszcze analizy dotyczącej wpływu zaktualizowanego standardu. Bank nie ukończył jeszcze analizy dotyczącej wpływu zaktualizowanego standardu na działalność Banku. Bank nie ukończył jeszcze analizy dotyczącej wpływu zmienionego standardu. Zmiana nie ma zastosowania do działalności Banku, poniewaŝ Bank nie dokonał przekwalifikowania instrumentów finansowych. 1 stycznia lipca 2009 r. 1 lipca 2009 r. 30 czerwca 2009 r. 12

13 Standardy i Interpretacje oczekujące na zatwierdzenie przez UE KIMSF 15 Umowy budowlane dotyczące nieruchomości Rodzaj przewidywanej zmiany w zasadach rachunkowości z kategorii wycenianej w wartości godziwej przez wynik finansowy, wówczas przekwalifikowanie nie jest moŝliwe i cały hybrydowy (łączny) instrument finansowy powinien nadal być wyceniany w wartości godziwej przez wynik finansowy. KIMSF 15 precyzuje, Ŝe przychody, które powstają w związku z realizacją umów budowlanych dotyczących nieruchomości ujmuje się w powiązaniu ze stopniem zaawansowania wykonania usługi w następujących przypadkach: Umowa spełnia definicję kontraktu budowlanego zgodnie z MSR 11.3; Umowa dotyczy wyłącznie świadczenia usług zgodnie z MSR 18 (tj. jednostka nie jest zobowiązana do dostarczenia materiałów budowlanych); oraz Umowa dotyczy sprzedaŝy towarów natomiast kryteria rozpoznania przychodów zgodnie z MSR są spełniane w sposób ciągły w miarę postępu zaawansowania robót. We wszystkich pozostałych przypadkach, przychód jest rozpoznany, kiedy wszystkie kryteria rozpoznania przychodów zgodnie z MSR są spełnione (tj. po zakończeniu budowy lub dokonaniu dostawy). Ewentualny wpływ na sprawozdanie finansowe KIMSF 15 nie ma zastosowania do działalności Banku, poniewaŝ Bank nie jest stroną umów budowlanych dotyczących nieruchomości. Data wejścia w Ŝycie dla okresów rozpoczynających się w dniu oraz później 1 stycznia 2009 r. KIMSF 17 Wydanie udziałowcom aktywów niepienięŝnych KIMSF 18 Aktywa otrzymane od odbiorców Interpretacja dotyczy wydania udziałowcom dywidendy w formie aktywów niepienięŝnych. Zgodnie z interpretacją zobowiązanie do wypłaty dywidendy powinno zostać rozpoznane w momencie, kiedy dywidenda została w odpowiedni sposób uchwalona i nie leŝy juŝ w gestii spółki. Zobowiązania, o których mowa powyŝej są wyceniane w wartości godziwej aktywów, które mają zostać wydane. Wartość bilansowa zobowiązania z tytułu dywidendy powinna zostać wyceniana na kaŝdy dzień bilansowy. Zmiany wartości bilansowej powinny być ujmowane w kapitale jako korekta wartości dywidendy. W momencie wypłaty dywidendy, ewentualnie powstała róŝnica między wartością bilansową wydanych aktywów oraz wartością bilansową zobowiązań powinny być ujęte w rachunku zysków i strat. Interpretacja dotyczy umów, na podstawie których jednostka otrzymuje od swojego odbiorcy rzeczowe aktywa trwałe, które następnie uŝywa albo w celu przyłączenia klienta do sieci albo aby umoŝliwić mu ciągły dostęp do dóbr lub usług lub w obu tych celach. Interpretacja dotyczy równieŝ umów, na podstawie których jednostka otrzymuje od odbiorcy środki pienięŝne, a środki te zostaną przeznaczone na wytworzenie lub nabycie składnika rzeczowych aktywów trwałych. Jednostka otrzymująca środki rozpoznaje składnik aktywów trwałych, jeŝeli spełnia on definicję aktywa. Drugostronnie rozpoznaje się przychody. Moment rozpoznania przychodów jest zaleŝny od szczegółowych faktów i okoliczności zawartej umowy. *Interpretacja będzie obowiązywała po zatwierdzeniu przez UE PoniewaŜ interpretację stosuje się prospektywnie, nie będzie miała wpływu na sprawozdania finansowe za okresy sprzed jej pierwszego zastosowania. Ponadto, poniewaŝ interpretacja dotyczy przyszłych dywidend, o których zadecyduje Zarząd/ Walne Zgromadzenie, nie jest moŝliwe ustalenie z góry jej wpływu na sprawozdanie finansowe. KIMSF 18 nie ma zastosowania do sprawozdania finansowego Banku, poniewaŝ Bank nie otrzymuje środków trwałych od swoich odbiorców. 1 lipca 2009 r. 1 lipca 2009 r. c) Wartości szacunkowe Sporządzenie sprawozdania finansowego zgodnie z MSSF wymaga dokonania przez Bank pewnych szacunków oraz przyjęcia pewnych załoŝeń, które mają wpływ na kwoty prezentowane w sprawozdaniu finansowym. Szacunki i załoŝenia, które podlegają ciągłej ocenie przez kierownictwo Banku, oparte są o doświadczenia historyczne i inne czynniki, w tym oczekiwania co do przyszłych zdarzeń, które w danej sytuacji wydają się uzasadnione. Mimo, Ŝe szacunki te opierają się na najlepszej wiedzy dotyczącej warunków bieŝących i działań, które Bank podejmuje, rzeczywiste 13

14 rezultaty mogą się od tych szacunków róŝnić. PoniŜej przedstawiono najistotniejsze obszary, dla których Bank dokonuje oszacowań: Utrata wartości kredytów i poŝyczek Na kaŝdy dzień bilansowy Bank ocenia, czy istnieją przesłanki utraty wartości danego składnika aktywów finansowych lub grupy aktywów finansowych. Ocena dotyczy zarówno przesłanek ujawnionych jak i przesłanek, których ujawnienie na dzień wyceny nie zaistniało (tzw. Incurred but not reported losses - IBNR). W zakresie identyfikacji przesłanek dla portfela IBNR, Bank wykorzystuje statystyczne metody pomiaru uwzględniające załoŝenia dotyczące okresu ujawniania straty (tzw. Loss Identification Period). Dla wszystkich ekspozycji, dla których zakłada się występowanie przesłanek utraty wartości, Bank dokonuje pomiaru straty opartego na oczekiwaniach przyszłych odzysków. Oczekiwania dla indywidualnie istotnych ekspozycji dokonywane są w oparciu o wiedzę ekspercką, podczas gdy dla ekspozycji ocenianych kolektywnie, oczekiwania wyznaczane są w oparciu o statystyczne metody bazujące na obserwacjach historycznych (korygowanych we wszystkich aspektach, dla których przyjmuje się brak reprezentatywności dla przyszłości). Wartość godziwa instrumentów finansowych Wartość godziwą instrumentów finansowych nie notowanych na aktywnych rynkach ustala się stosując modele wyceny. Wyceny instrumentów pochodnych dokonuje się w oparciu o model zdyskontowanych przepływów pienięŝnych. Utrata wartości aktywów niefinansowych Składnik aktywów niefinansowych traci wartość w przypadku, gdy jego wartość księgowa jest wyŝsza od wartości odzyskiwalnej. Wartość odzyskiwalna stanowi wyŝszą wartość spośród wartości godziwej pomniejszonej o koszty sprzedaŝy oraz wartości uŝytkowej. Wyznaczenie wartości uŝytkowej wiąŝe się z przeprowadzeniem przez Bank szacunków wartości przyszłych przepływów pienięŝnych, oczekiwanych z tytułu dalszego uŝytkowania lub zbycia składnika aktywów i ze zdyskontowaniem tych wartości. Inne wartości szacunkowe Rezerwa na zobowiązania związane z odprawami emerytalnymi, rentowymi i pośmiertnymi wyliczana jest metodą aktuarialną przez niezaleŝnego aktuariusza jako wartość obecna przyszłych zobowiązań Banku wobec pracowników według stanu zatrudnienia i płac na dzień aktualizacji. Wyliczenie rezerw jest oparte na szeregu załoŝeń, zarówno co do warunków makroekonomicznych jak i załoŝeń dotyczących rotacji pracowników, ryzyka śmierci i innych. Rezerwy na ryzyko prawne wyliczane są na podstawie szacowanej kwoty wypływu środków pienięŝnych w przypadku, gdy prawdopodobne jest, Ŝe w wyniku niepomyślnego zakończenia sprawy, taki wypływ nastąpi. d) Aktywa i zobowiązania finansowe Klasyfikacja: Instrumenty finansowe są klasyfikowane przez Bank zgodnie z zasadami MSR 39 jako: utrzymywane do terminu zapadalności, Są to aktywa z ustalonymi lub moŝliwymi do określenia płatnościami oraz o ustalonym terminie zapadalności, wobec których Bank ma zamiar i jest w stanie utrzymać w posiadaniu do upływu terminu zapadalności. 14

15 poŝyczki lub naleŝności Są to aktywa finansowe nie będące instrumentami pochodnymi, z ustalonymi lub moŝliwymi do określenia płatnościami, które nie są kwotowane na aktywnym rynku. Do kategorii poŝyczek i naleŝności naleŝą kredyty i poŝyczki udzielone innym bankom oraz klientom. aktywa dostępne do sprzedaŝy Są to aktywa finansowe nie zakwalifikowane do pozostałych grup bądź desygnowane do tej kategorii. aktywa i zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej przez RZiS. Do tej kategorii klasyfikowane są instrumenty pochodne. pozostałe zobowiązania finansowe Kategoria ta obejmuje zobowiązania wobec banków, zobowiązania wobec klientów, zobowiązania wobec pozostałych instytucji. Ujmowanie i wycena instrumentów finansowych Wszystkie instrumenty finansowe są ewidencjonowane w księgach rachunkowych w dacie zawarcia transakcji. Instrumenty finansowe wycenia się początkowo w wartości godziwej, skorygowanej (w przypadku składnika aktywów lub zobowiązania finansowego nie klasyfikowanych jako wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy) o istotne koszty transakcji, które mogą być bezpośrednio przypisane do nabycia lub emisji składnika aktywów finansowych lub zobowiązania finansowego. W terminie późniejszym aktywa finansowe dostępne do sprzedaŝy są wyceniane do wartości godziwej z wyjątkiem takich kapitałowych aktywów dostępnych do sprzedaŝy, które nie są notowane na aktywnym rynku i których wartość godziwa nie moŝe być ustalona w sposób wiarygodny. RóŜnice z wyceny w przypadku aktywów dostępnych do sprzedaŝy odnoszone są do kapitału z aktualizacji wyceny. Pozostałe aktywa oraz pozostałe zobowiązania finansowe wyceniane są metodą zamortyzowanego kosztu z wykorzystaniem metody efektywnej stopy procentowej. Dyskonto, premia, wszelkie opłaty i prowizje wchodzące w skład wewnętrznej stopy zwrotu instrumentu wraz z inkrementalnymi kosztami transakcji są rozpoznawane w wartości początkowej instrumentu finansowego i amortyzowane przez ekonomiczny okres Ŝycia instrumentu. Wartość godziwa instrumentów finansowych jest oparta na kwotowanych cenach rynkowych bez pomniejszenia z tytułu kosztów transakcji. JeŜeli cena rynkowa nie jest dostępna wartość godziwa instrumentu jest szacowana z wykorzystaniem modeli wyceny lub technik dyskontowania przepływów pienięŝnych. Wartość godziwa dłuŝnych lub kapitałowych papierów wartościowym kwotowanych na aktywnym rynku oparta jest na kwotowanych cenach rynkowych bez pomniejszenia o koszty transakcyjne. Wyłączanie składników aktywów i zobowiązań finansowych z bilansu Bank wyłącza składnik aktywów finansowych z bilansu wtedy, gdy wygasają umowne prawa do przepływów pienięŝnych ze składnika aktywów finansowych albo przenosi składnik aktywów finansowych, a przeniesienie spełnia warunki wyłączenia z bilansu. Bank wyłącza naleŝności z tytułu kredytu/poŝyczki lub jej części z bilansu, gdy dokona sprzedaŝy. Dodatkowo Bank spisuje naleŝności w cięŝar rezerw, gdy dokona bezwarunkowego umorzenia wierzytelności, a takŝe, gdy nie oczekuje dalszych przepływów dla danej naleŝności z tytułu 15

16 kredytu/poŝyczki. W takim przypadku wiąŝe się to równieŝ z udokumentowaniem nieściągalności zgodnie z obowiązującymi przepisami podatkowymi w tym obszarze. Bank wyłącza z ksiąg rachunkowych składnik zobowiązań finansowych lub jego część w przypadku, gdy zobowiązanie wygasło. Zobowiązanie wygasa, gdy obowiązek określony w umowie został wypełniony, umorzony lub wygasł termin jego dochodzenia. e) Kompensowanie instrumentów finansowych Składnik aktywów finansowych i zobowiązań finansowych kompensuje się i wykazuje w bilansie w kwocie netto wtedy i tylko wtedy, gdy łącznie spełnione są dwa warunki: a) istnieje waŝny tytuł prawny do dokonania kompensaty ujętych kwot; b) rozliczenie ma zostać dokonane w kwocie netto albo realizacja składnika aktywów i wykonanie zobowiązania następuje jednocześnie. f) Rachunkowość zabezpieczeń Bank nie stosuje rachunkowości zabezpieczeń. g) Zamortyzowany koszt Zamortyzowany koszt - cena nabycia, w jakiej składnik aktywów finansowych lub zobowiązań finansowych został po raz pierwszy wprowadzony do ksiąg rachunkowych (wartość początkowa), pomniejszona o spłaty wartości nominalnej (kapitału podstawowego), odpowiednio skorygowana o skumulowaną kwotę zdyskontowanej róŝnicy między wartością początkową składnika i jego wartością w terminie wymagalności, wyliczoną za pomocą efektywnej stopy procentowej, a takŝe pomniejszoną o odpisy aktualizujące wartość. h) Utrata wartości aktywów finansowych Aktywa wyceniane według zamortyzowanego kosztu Na kaŝdy dzień bilansowy Bank ocenia, czy istnieją obiektywne przesłanki utraty wartości składnika aktywów finansowych lub grupy aktywów finansowych. Składnik aktywów finansowych lub Bank aktywów finansowych utraciły wartość, a strata z tytułu utraty wartości została poniesiona wtedy i tylko wtedy, gdy istnieją obiektywne przesłanki utraty wartości wynikające z jednego lub więcej zdarzeń mających miejsce po początkowym ujęciu składnika aktywów, a zdarzenie (lub zdarzenia) powodujące stratę ma wpływ na oczekiwane przyszłe przepływy pienięŝne wynikające ze składnika aktywów finansowych lub grupy aktywów finansowych, których wiarygodne oszacowanie jest moŝliwe. Identyfikacja pojedynczego zdarzenia wskazującego utratę wartości moŝe nie być moŝliwa. Utratę wartości moŝe raczej spowodować złoŝony efekt kilku zdarzeń. Identyfikacja przesłanek utraty wartości dokonywana jest w Banku w oparciu o obiektywne przesłanki ilościowe i jakościowe z uwzględnieniem oceny sytuacji finansowej klienta i jakości współpracy z Bankiem. Identyfikacja występowania przesłanek utraty wartości dokonywana jest w oparciu o ocenę ryzyka nie wywiązania się kredytobiorcy z zobowiązań wobec Banku, obejmujące między innymi następujące zdarzenia: a) niedotrzymanie warunków umowy, np. niespłacenie albo zaleganie ze spłaceniem odsetek lub naleŝności głównej; b) wypowiedzenie umowy dłuŝnikowi; c) stwierdzenie wyłudzenia kredytu poprzez podanie nieprawidłowych informacji na wniosku kredytowym. d) znaczące trudności finansowe dłuŝnika; 16

17 W przypadku niedotrzymania warunków umowy poprzez niespłacenie albo zaleganie ze spłaceniem odsetek lub naleŝności głównej, przesłanką utraty wartości, w ocenie Banku, jest 90-dniowe opóźnienie spłaty znaczącej kwoty naleŝności. Warunek ten jest stosowany przez Bank dla wszystkich segmentów kredytobiorców. Jeśli obiektywne przesłanki utraty wartości występują, wówczas dokonywane jest wyliczenie odpisu, który równa się róŝnicy pomiędzy wartością bilansową ekspozycji a wartością bieŝącą oszacowanych przyszłych przepływów pienięŝnych. Wartość bilansową ekspozycji kredytowej obniŝa się poprzez dokonanie odpisu. Kwotę straty ujmuje się w rachunku zysków i strat. Jeśli w następnym okresie strata z tytułu utraty wartości ulegnie zmniejszeniu, a zmniejszenie to moŝna w obiektywny sposób powiązać ze zdarzeniem następującym po ujęciu utraty wartości, to uprzednio ujętą stratę z tego tytułu odwraca się poprzez skorygowanie rachunku rezerw. Kwotę odwróconej straty ujmuje się w rachunku zysków i strat. Poziom odpisów utrzymywanych przez Bank składa się z odpisów wynikających z indywidualnej oceny pojedynczych aktywów a takŝe z odpisów powstałych na skutek oceny ryzyka homogenicznych grup ekspozycji. Dla celów określenia przyszłych przepływów pienięŝnych aktywa finansowe ze zidentyfikowanymi przesłankami utraty wartości podlegają podziałowi na aktywa indywidualnie istotne oraz indywidualnie nieistotne. Określenie przyszłych przepływów pienięŝnych dla aktywów indywidualnie istotnych, dokonywane jest w oparciu o eksperckie szacunki spodziewanych spłat kredytobiorcy, wpływów z tytułu realizacji zabezpieczeń, sprzedaŝy wierzytelności oraz wszystkich innych przepływów, wobec których istnieje moŝliwość wiarygodnego udokumentowania oczekiwań. Szacunki, uwzględniające ocenę kondycji finansowej kredytobiorcy oraz oczekiwanych przyszłych przepływów pienięŝnych odzwierciedlają strategię Banku wobec kredytobiorcy i wynikają między innymi z doświadczenia współpracy z kredytobiorcą lub innymi kredytobiorcami o zbliŝonym profilu ryzyka oraz znajomości danych historycznych dla podobnych przypadków. Określenie przyszłych przepływów pienięŝnych dla aktywów indywidualnie nieistotnych, oparte jest na ocenie portfelowej (kolektywnej) i wynika z historycznych doświadczeń dotyczących strat ponoszonych z tytułu aktywów o podobnych cechach ryzyka. Dla celów kolektywnej oceny utraty wartości, aktywa finansowe są grupowane według podobnych charakterystyk ryzyka kredytowego, które wskazują na zdolność kredytobiorcy do spłaty zobowiązania. Dane historyczne dotyczące strat są korygowane na podstawie dostępnych bieŝących danych (w celu odzwierciedlenia oddziaływania bieŝących warunków, które nie miały wpływu w ocenianym okresie) jak teŝ, korygowane poprzez wyeliminowanie czynników mających wpływ na dane historyczne, a nie występujących obecnie. Przyszłe przepływy pienięŝne, ustalone dla aktywów indywidualnie istotnych dyskontowane są przy wykorzystaniu pierwotnej efektywnej stopy procentowej. W przypadku, gdy poŝyczka, naleŝność lub instrument finansowy utrzymywany do terminu wymagalności jest instrumentem o zmiennej stopie procentowej, to stopa dyskontowa stosowana do oszacowania utraty wartości jest bieŝącą efektywną stopą procentową ustaloną w ramach danego kontraktu. Przyszłe przepływy pienięŝne w wycenie metodą portfelową dyskontowane są przy uŝyciu średniej efektywnej stopy procentowej dla zdefiniowanych grup ekspozycji o podobnych charakterystykach ryzyka kredytowego. W zakresie portfela aktywów, dla których nie stwierdzono utraty wartości, Bank tworzy odpis na straty poniesione, lecz nie zidentyfikowane (IBNR). Odpis z tytułu IBNR odzwierciedla poziom straty kredytowej, który wystąpił na skutek zaistnienia zdarzeń utraty wartości, które nie zostały zidentyfikowane przez Bank do dnia bilansowego, ustalonej na podstawie historii strat dla aktywów o podobnych charakterystykach ryzyka do charakterystyki ryzyka grupy aktywów objętych procesem wyliczenia IBNR. Odpis z tytułu IBNR liczony jest w oparciu o modele statystyczne dla grup aktywów łączonych w portfele o podobnych charakterystykach ryzyka kredytowego, wypracowane na 17

18 bazie danych historycznych. Kalkulacja IBNR uwzględnia koncepcję okresu ujawniania straty kredytowej. W szacunkach odpisów, Bank nie ujmuje strat oczekiwanych na skutek zdarzeń przyszłych, bez względu na stopień prawdopodobieństwa ich wystąpienia. Aktywa finansowe dostępne do sprzedaŝy Dla aktywów finansowych klasyfikowanych jako dostępne do sprzedaŝy, dla których występują obiektywne przesłanki, Ŝe nastąpiła utrata wartości skumulowane straty ujęte dotychczas bezpośrednio w kapitale własnym wyksięgowuje się z kapitału własnego i ujmuje w rachunku zysków i strat, nawet, jeśli składnik aktywów finansowych nie został wyłączony z bilansu. Kwota skumulowanych strat, która zostaje wyksięgowana z kapitału własnego i ujęta w rachunku zysków i strat stanowi róŝnicę pomiędzy kosztem nabycia (pomniejszonym o wszelkie spłaty kapitału i amortyzację) i bieŝącą wartością godziwą, pomniejszoną o wszelkie straty z tytułu utraty wartości tego składnika aktywów uprzednio ujęte w rachunku zysków i strat. Strat z tytułu utraty wartości inwestycji w instrument kapitałowy kwalifikowany jako dostępny do sprzedaŝy nie poddaje się odwróceniu przez rachunek zysków i strat. Jeśli w następnym okresie wartość godziwa instrumentu dłuŝnego dostępnego do sprzedaŝy wzrośnie, a wzrost ten moŝe być obiektywnie łączony ze zdarzeniem następującym po ujęciu straty z tytułu utraty wartości w rachunku zysków i strat, to kwotę odwracanego odpisu ujmuje się w rachunku zysków i strat. Aktywa finansowe wyceniane według kosztu Jeśli występują obiektywne przesłanki, Ŝe nastąpiła utrata wartości nienotowanego instrumentu kapitałowego, który nie jest wyceniany według wartości godziwej, gdyŝ jego wartości godziwej nie moŝna wiarygodnie ustalić, albo instrumentu pochodnego, który jest powiązany i musi zostać rozliczony przez dostawę takiego nienotowanego instrumentu kapitałowego, to kwotę straty z tytułu utraty wartości ustala się jako róŝnicę pomiędzy wartością bilansową składnika aktywów finansowych oraz wartością bieŝącą oszacowanych przyszłych przepływów pienięŝnych zdyskontowanych przy zastosowaniu bieŝącej rynkowej stopy zwrotu dla podobnych aktywów finansowych. Tak ustalone straty z tytułu utraty wartości nie podlegają odwróceniu. Zobowiązania pozabilansowe Rezerwa z tytułu utraty wartości zobowiązań pozabilansowych wyliczana jest w oparciu o ustanowiony limit i moŝliwą do odzyskania kwotę naleŝności rozumianą jako bieŝącą wartość szacowanych przyszłych przepływów pienięŝnych dyskontowanych efektywną stopą procentową. Przepływy dotyczące zobowiązań pozabilansowych oblicza się w oparciu o ustalony limit w terminie odpowiadającym końcowej dacie tego zobowiązania i uzaleŝnione od prawdopodobieństwa wypływu środków z Banku. i) Środki pienięŝne i ich ekwiwalenty Środki pienięŝne i ich ekwiwalenty obejmują banknoty i monety w kasie, utrzymywane na rachunku Banku Centralnego, weksle uprawnione do redyskontowania oraz inne wysoce płynne aktywa finansowe o pierwotnym terminie zapadalności krótszym niŝ trzy miesiące, które podlegają nieznacznemu ryzyku zmiany wartości godziwej, i wykorzystywane są przez Bank w zarządzaniu bieŝącą płynnością. Środki pienięŝne i ich ekwiwalenty są wyceniane według zamortyzowanego kosztu. 18

19 j) Inwestycje w jednostkach zaleŝnych Jednostki zaleŝne są to wszelkie podmioty kontrolowane przez Bank, co oznacza, iŝ Bank w sposób bezpośredni lub pośredni wpływa na politykę finansową i operacyjną danego podmiotu w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych. Przy dokonywaniu oceny czy Bank kontroluje daną jednostkę uwzględnia się między innymi istnienie i wpływ potencjalnych praw głosu, które w danej chwili moŝna zrealizować lub zamienić. Inwestycje w jednostkach zaleŝnych początkowo ujmowane są według kosztu nabycia. Późniejsza wycena odbywa się w cenie nabycia skorygowanej o odpisy z tytułu utraty wartości. Na kaŝdy dzień bilansowy Bank ocenia, czy istnieją jakiekolwiek przesłanki wskazujące na to, Ŝe mogła nastąpić utrata wartości inwestycji w jednostki zaleŝne. W razie stwierdzenia, Ŝe przesłanki takie zachodzą, Bank szacuje wartość odzyskiwaną inwestycji w jednostki zaleŝne. Wartość odzyskiwana inwestycji w jednostki zaleŝne to wartość wyŝsza spośród wartości godziwej pomniejszonej o koszty sprzedaŝy inwestycji i jego wartości uŝytkowej. k) Wartości niematerialne Wartość firmy jest róŝnicą pomiędzy ceną nabycia a wartością godziwą nabytych, moŝliwych do zidentyfikowania aktywów. Wartość firmy nie jest amortyzowana i podlega corocznym testom na utratę wartości. Test na utratę wartości polega na szacowaniu wartości uŝytkowej.. Pozycja nakłady na wartości niematerialne i prawne obejmuje ponoszone przez Bank nakłady związane z zakupem oprogramowania (licencji) i ich rozwoju do czasu ostatecznego oddania systemów informatycznych do eksploatacji. Pozostałe wartości niematerialne w tym wytworzone przez Bank posiadające ekonomiczny okres uŝyteczności są amortyzowane do rachunku zysków i strat metodą liniową i prezentowane według kosztu nabycia/wytworzenia pomniejszonego o umorzenie. Stawki amortyzacji uwzględniają szacunkowy okres ekonomicznej uŝyteczności składników wartości niematerialnych. Rozpoczęcie amortyzacji następuje od miesiąca następnego po miesiącu, w którym wydano środek trwały do uŝytkowania. Bank stosuje następujące stawki amortyzacji bilansowej dla podstawowych grup wartości niematerialnych: - oprogramowanie komputerów i prawa autorskie 20% - 50% - licencje 20% - 50% - pozostałe wartości niematerialne i prawne 20% - 50% l) Rzeczowe aktywa trwałe Rzeczowe aktywa trwałe wykazywane są według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia, pomniejszone o wartość skumulowanej amortyzacji oraz odpisy z tytułu utraty wartości. Amortyzacja jest odnoszona do rachunku zysków i strat metodą liniową. Stawki amortyzacji uwzględniają szacunkowy okres ekonomicznej uŝyteczności składników majątku trwałego. Gruntów się nie amortyzuje. Bank stosuje następujące stawki amortyzacji bilansowej dla podstawowych grup rzeczowych aktywów trwałych: - budynki i budowle 2,5% - 4% - zespoły komputerowe 28% - 33% - systemy teleinformatyczne, systemy alarmowe 10% - 50% - środki transportu 20% 19