ZMIENI PAWEŁ AUGUSTYN MIAST KATOWIC BRAMY TRANSPORT WIZERUNEK WYWIAD. Deweloperska duma Katalonii NOWY DWORZEC PREZES ZARZĄDU RESTAURA POLSKA

Transkrypt

1 NIERUCHOMOŚCI ARCHITEKTURA BUDOWNICTWO INFRASTRUKTURA FINANSE GAZETA INWESTYCYJNA nr indeksu nr 10 (57) Październik 2011 ISSN nr 10 (57) Październik 2011 cena 10,00 zł (w tym VAT 8%) WYWIAD PAWEŁ AUGUSTYN PREZES ZARZĄDU RESTAURA POLSKA Deweloperska duma Katalonii TRANSPORT (NIE)ZRÓWNOWAŻONY EUROPEJSKIE BRAMY MIAST NOWY DWORZEC ZMIENI WIZERUNEK KATOWIC SZYBKA KOLEJ AGLOMERACYJNA KRAKÓW WSZYSCY DAJĄ RADĘ. NAWET KOLEJ PRÓBUJE MIASTA ROZBUDOWUJĄ SWOJE TRAMWAJE

2

3 DRODZY CZYTELNICY Kolej w Polsce jest niedoinwestowana, w efekcie prędkość przemieszczania się polskich pociągów pasażerskich jest mocno niezadowalająca. Wskaźnik ten należy do jednych z najniższych w Unii Europejskiej. Przyczyn tego niekorzystnego stanu rzeczy jest kilka. Piotr Borowczyk redaktor naczelny Po pierwsze pieniądze. Różnica między nakładami na inwestycje drogowe i kolejowe jest kolosalna. Nakłady na budowę dróg w ostatnich trzech latach wyniosły ponad 50 mld zł, gdy na kolej w tym samym czasie przeznaczono 9 mld. Rządowe prognozy zakładają wydanie na inwestycje kolejowe prawie 30 mld zł do 2014 roku. To i tak sporo mniej niż na infrastrukturę drogową. Problem drugi struktura organizacyjna. Kolejarze źle radzą sobie z planowaniem inwestycji i wydatkowaniem przyznanych pieniędzy. Dla przykładu Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad ma w tym roku wydać ok. 10 mld unijnych dotacji. W sumie wystąpiła o 34 mld zł dofinansowania dla projektów o łącznej wartości 60 mld zł. Natomiast państwowa spółka PKP Polskie Linie Kolejowe, która odpowiada za sieć kolejową w Polsce, od 2007 r. wydała tylko 93,1 mln zł, tj. 0,48 proc. przyznanych środków! Różnica jest znacząca. Wskaźnik ten poprawią kolejne umowy, które PKP PLK podpisały na kwotę 5,9 mld zł. Można jednak na kolei dostrzec kilka pozytywów. Jednym z nich jest spółka Dworzec Polski, która została powołana przez PKP. Ma ona na celu modernizację wielu spośród 2625 dworców, którymi zarządza państwowa spółka kolejowa. Warto również pamiętać o inwestycjach realizowanych przy współudziale kapitału prywatnego, jak np. dworce w Katowicach i Poznaniu. Aby kolej podniosła się z kolan, potrzeba jeszcze dużo pieniędzy i zaangażowania. Zmiany jednak postępują. Sam koszt budowy kolei szybkich prędkości wyniesie ok. 18 mld zł oraz kolejne 6 mld na niezbędny tabor. Takich sum kolejarze nie wydali w ciągu 20 ostatnich lat. Zapraszam do lektury.

4 INWESTOR gazeta inwestycyjna NIERUCHOMOŚCI ARCHITEKTURA BUDOWNICTWO INFRASTRUKTURA FINANSE ISSN nr 10 (57) Październik 2011 cena 10,00 zł (w tym VAT 8%) WYWIAD TRANSPORT (NIE)ZRÓWNOWAŻONY N O W Y D W O R Z E C ZMIENI WIZERUNEK KATOWIC GAZETA INWESTYCYJNA nr indeksu EUROPEJSKIE BRAMY MIAST PRENUMERATA ELEKTRONICZNA Teraz możesz zamówić prenumeratę w wersji elektronicznej! Wejdź na stronę i wypełnij formularz REKLAMA W INWESTORZE PAWEŁ AUGUSTYN PREZES ZARZĄDU RESTAURA POLSKA Deweloperska Duma Katalonii SZYBKA KOLEJ AGLOMERACYJNA KRAKÓW REKLAMA W INWESTORZE tel reklama@investpress.pl ZAPRASZAMY DO PRENUMERATY te prenumerata@investpress.pl nr 10 (57) Październik 2011 WSZYSCY DAJĄ RADĘ. NAWET KOLEJ PRÓBUJE... MIASTA ROZBUDOWUJĄ SWOJE TRAMWAJE SALONY EMPIK-U, W KTÓRYCH NABYĆ MOŻNA INWESTORA BYDGOSZCZ Bydgoszcz DTC ul. Gdańska 15 GDAŃSK Gdańsk Galeria Bałtycka ul.grunwaldzka 141 Gdańsk Główny ul. Podwale Grodzkie 8 KATOWICE Katowice Centrum ul. P. Skargi 6 Katowice Silesia ul. Chorzowska 111 KRAKÓW Kraków Galeria Krakowska ul. Pawia 5 Kraków Kazimierz ul. Podgórska 34 Kraków Rynek ul. Rynek Główny 5 ŁÓDŹ Łódź Galeria Al. Marszałka J. Piłsudskiego 15/23 Łódź Manufaktura ul. Karskiego 5 POZNAŃ Poznań Plaza ul. Kaspra Drużbickiego 2 Poznań Ratajczaka ul. Ratajczaka 44 Poznań Stary Browar ul. Półwiejska 42 Poznań Galeria Malta ul. abpa A. Baraniaka 8 Poznań King Cross ul. Bukowska 156 RUMIA Rumia Port Handlowy ul. Grunwaldzka 108 WARSZAWA Warszawa Arkadia Al. Jana Pawła II 82 Warszawa Galeria Mokotów ul. Wołoska 12 Warszawa Junior ul. Marszałkowska 116/122 Warszawa Nowy Świat ul. Nowy Świat 15/17 Warszawa Wola Park ul. Górczewska 124 Warszawa Złote Tarasy ul. Złota 59 WROCŁAW Wrocław Bielany Czekoladowa 9 Wrocław Magnolia Park ul. Legnicka 58 Wrocław Pasaż Grunwaldzki Pl. Grunwaldzki 22 Wrocław Renoma ul. Świdnicka 40 Wrocław Rynek ul. Rynek 50 Prenumeratę instytucjonalną można zamawiać w oddziałach firmy Kolporter na terenie całego kraju. Informacje pod numerem infolinii lub na stronie internetowej Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść nadesłanych reklam i ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo adiustacji nadesłanych tekstów. Materiałów niezamówionych redakcja nie zwraca. Wszystkie materiały publikowane w czasopiśmie Inwestor Gazeta Inwestycyjna są objęte ochroną prawa autorskiego. Wydawca ma prawo odmówić zamieszczenia ogłoszenia lub reklamy, jeśli ich treść lub forma są niezgodne z charakterem pisma. WYDAWCA: Investpress sp. z o.o., PGK Centrum, ul. Marcelińska 90, Poznań, Tel: , Fax: , office@investpress.pl, ISSN , REDAKTOR NACZELNY: Piotr Borowczyk piotr@investpress.pl AKTUALNOŚCI I PUBLICYSTYKA: Dominik Boniecki, Piotr Głowacki, Sebastian Książkiewicz, Marek Kuraś, Łukasz Kuś, Janusz Ludwiczak, Agnieszka Michalak, Mieczysław Starkowski, Piotr Stefański, Mariusz Szostak, Tomasz Witko ARCHITEKTURA: Julita Jaskulska, Tomasz Lewandowski, Przemysław Walendzik INFRASTRUKTURA: Dominik Boniecki, Wojciech Makowski, Natalia Roj, Wojciech Witek FINANSE: Krzysztof Waliszewski CZAS NA PRZYJEMNOŚCI: Ryszard Gloger, Monika Martini-Madej, Hanna Moryń, Wojciech Skrzydlewski TŁUMACZENIE: Wojciech Makowski SKŁAD I OPRAWA GRAFICZNA: IZKA DESIGN KOREKTA: Marta Tyczyńska- Lewicka FOTOGRAFIA: Wojciech Prastowski, Tomasz Lewandowski DRUKARNIA: Miller Druk Sp. z o.o., ul. Jagiellońska 82, Warszawa ZDJĘCIE NA OKŁADCE: Paweł Augustyn prezes Restaura Polska, fot. Marek Kędzior NAKŁAD: 7000 egz. 4

5 SPIS TREŚCI gazeta inwestycyjna INWESTOR październik 2011 nr 10 (57) NOWOŚCI I ZAPOWIEDZI 06 Nowości i zapowiedzi TEMAT MIESIĄCA 12 Wywiad Inwestora: Paweł Augustyn - prezes Zarządu Restaura Polska 16 Transport (nie)zrównoważony 18 Wywiad Inwestora: Waldemar Sługocki, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego 20 Galeria kolejowa AKTUALNOŚCI 25 Wywiad Inwestora: Michał Grzybkowski, prezes Zarządu Beyond.pl 26 By nie dać się przewieźć 28 Dworzec (nie)zabytkowy 30 Nowy dworzec zmieni wizerunek Katowic 32 Powszechna restrukturyzacja kolei 34 Nowa Łódź Fabryczna jedna z kluczowych inwestycji kolejowych w Europie 36 Victoria Business Center 40 Pociągiem na Okęcie 42 Szybka Kolej Aglomeracyjna w Krakowie 44 Kolejowe plany i inwestycje w Warszawie 46 Nowa inwestycja Echo Investment ARCHITEKTURA 48 Europejskie bramy miast 52 Odzyskany blask tarnowskiego dworca 54 Dworzec Letni w Poznaniu INFRASTRUKTURA 56 Plany budowy i rozwoju kolei dużych prędkości w Polsce 58 Jedzie pociąg... z bliska 62 Wszyscy dają radę. Nawet kolej próbuje Miasta rozbudowują swoje tramwaje BUDOWNICTWO 69 Wentylatory wysokiej wydajności CZAS NA PRZYJEMNOŚCI 70 Obraz pod mikroskopem 74 Damy bluesa 76 Dwa kółka przyszłości OGŁOSZENIA 79 Ogłoszenia 5

6 INWESTOR nowości BYDGOSZCZ CHORZÓW GDAŃSK KATOWICE KRAKÓW LUBLIN MIELNO OLSZTYN OSTRÓDA Warszawa Chmielna 25 Firma LHI rozpocznie jesienią br. realizację budynku biurowo-usługowego Chmielna 25 w Warszawie. Budynek zostanie precyzyjnie wpasowany w istniejącą linię zabudowy. Wyższa część budynku zlokalizowana zostanie w głębi działki, dzięki czemu nie zaburzy charakteru śródmiejskiej architektury. Siedmiokondygnacyjny budynek o łącznej powierzchni użytkowej 7135 mkw. powstanie na 1242-metrowej działce. Poziom -1 oraz parter zostały przeznaczone na działalność handlowo-usługową, na piętrach od pierwszego do szóstego znajdzie się przestrzeń biurowa. Powierzchnia komercyjna wyniesie 5731 mkw., z czego część biurowa zajmie 3852 mkw., a część handlowo- -usługowa 1791 mkw. Parking na poziomie -2 pomieści 25 miejsc postojowych, w tym jedno dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Autorem projektu jest biuro architektoniczne Bulanda, Mucha Architekci Sp. z o.o. Budynek Chmielna 25 będzie biurowcem klasy A z funkcją handlową. Inwestor dysponuje prawomocnym pozwoleniem na budowę. Prace rozpoczną się jesienią br. po wyłonieniu generalnego wykonawcy i potrwają około 18 miesięcy, ich zakończenie planowane jest na połowę 2013 r. Wartość inwestycji wyniesie ok. 80 mln zł. w miejscu dawnego domu towarowego Neptun przy al. Grunwaldzkiej we Wrzeszczu. Budynek będzie miał 18 pięter. Na biura przeznaczonych zostanie ponad 15 tys. mkw. powierzchni. W części podziemnej powstanie parking na 159 samochodów. Inwestor otrzymał już pozwolenie na budowę. Budynek ma być gotowy w I kwartale 2014 roku. Kraków Budimex z Ferrovialem wybudują centrum kongresowe Konsorcjum firm w składzie Budimex SA (lider) i Ferrovial Agroman SA (partner) podpisało z Urzędem Miasta Krakowa umowę na wybudowanie centrum kongresowego. Wartość umowy wynosi 280 mln zł netto. Zakres prac obejmuje wybudowanie obiektu pełniącego funkcje kongresowo-koncertowe, w tym sali audytoryjnej z estradą i widownią na 2000 miejsc, dużej sali mogącej pomieścić 600 osób i kameralnej na 300 osób. Dodatkowo Centrum Kongresowe będzie dysponować zespołem sal konferencyjnych o pow. 500 mkw. W budowanym obiekcie znajdzie się dwupoziomowy parking podziemny na 350 samochodów, foyer, szatnia, zaplecze magazynowo-techniczne i sanitarne, a także zaplecze gastronomiczne i komercyjne. Powierzchnia użytkowa nowego centrum kongresowego wyniesie ok mkw. Zakończenie inwestycji zostało zaplanowane na sierpień 2014 r. Poznań Towarowa 41 Ataner rozpoczął budowę budynku mieszkaniowego przy ul. Towarowej 41, w samym centrum Poznania. Budynek będzie miał jedenaście kondygnacji nadziemnych i dwukondygnacyjny parking podziemny. Na parterze przewidziano 10 lokali usługowych. Na wyższych kondygnacjach znajdzie się 136 mieszkań o pow. od 50 do 180 mkw. Ceny będą się kształtować w przedziale od 6800 zł do 8800 zł brutto za 1 mkw. Budynek będzie objęty monitoringiem, w holu budynku znajdzie się recepcja. Zakończenie budowy ma nastąpić we wrześniu 2013 r. Projekt przygotowała Pracownia Architektoniczna Ewy i Stanisława Sipińskich. Inwestycja jest częścią większego przedsięwzięcia, które planuje zrealizować deweloper. W pobliżu mają powstać kolejne mieszkania oraz wysoki biurowiec. Gdańsk Neptun będzie miał 83 metry Amerykański deweloper Hines wybuduje w Gdańsku 83-metrowy biurowiec Neptun. Obiekt powstanie Mielno Norweski inwestor zmienia oblicze kurortu W Mielnie wmurowano kamień węgielny pod ekskluzywny projekt Dune. Budowa Dune ruszyła wiosną i zakończy się jesienią 2012 r. Inwestycja położona jest w spokojnej części Mielna, w sąsiedztwie nadmorskiej promenady. Inwestor zaplanował od strony plaży duży taras, gdzie znajdą się całoroczna restauracja i kawiarnia. W inwestycji zaplanowano 5 pięter. Większość apartamentów ma średni metraż ok mkw. i dwa lub trzy pokoje. Na najwyższej kondyg 6

7 POZNAŃ GDAŃSK WARSZAWA WROCŁAW nacji znajdzie się jedynie 6 ekskluzywnych ponad stumetrowych penthouse ów. Z kolei część na parterze stanowić będą restauracja i kawiarnie, dostępne dla wszystkich z poziomu nadmorskiej promenady. Deweloper Mielno Holding Firmus Group odda budynek w pełni wykończony, tak by klienci mogli od razu korzystać ze swoich apartamentów. W budynku znajdzie się również hall wejściowy z recepcją, część SPA & Wellness, a na zewnętrz 2 baseny. Wartość inwestycji wyniesie 52 mln zł. Finansowanie realizacji inwestycji zapewnia Noble Bank, generalnym wykonawcą jest firma Budimex, a przebieg procesu koordynuje międzynarodowa firma Gleeds. REKLAMA Wrocław Gondolą z kampusu politechniki na drugi brzeg Odry Miasto Wrocław wybuduje kolejkę linową nad Odrą. Gondola połączy Kampus Główny Politechniki Wrocławskiej przy ul. Wyspiańskiego z nowo powstającym Geocentrum uczelni przy ul. Na Grobli. Kolejka linowa będzie miała 480 metrów długości, każda z gondoli będzie mogła przewieźć 15 pasażerów. W ciągu godziny dwa wagoniki przetransportują z jednego brzegu Odry na drugi do 370 osób. Bilety na kolejkę linową mają być zintegrowane z system opłat za komunikację miejską. Koszt inwestycji szacowany jest na 8 mln zł. Budowę sfinansują po połowie Miasto Wrocław i Politechnika Wrocławska. Pierwsze wagoniki wrocławskiej gondoli pojadą z Serowca do Geocentrum w październiku przyszłego roku. Olsztyn Centrum miasta wzbogaci biurowiec z czterogwiazdkowym hotelem Czternastokondygnacyjny budynek biurowo-hotelowy powstanie u zbiegu ulic Piłsudskiego i Głowackiego w ścisłym centrum Olsztyna. Centaurus Centrum Biurowe w Olsztynie ma mieć 32 tys. mkw. powierzchni, z czego połowa przeznaczona zostanie na biura. Pozostałą część zajmą czterogwiazdkowy hotel na 150 pokoi, basen, centrum odnowy biologicznej, restauracje oraz luksusowe mieszkania. Centaurus ma być oddany do użytku w 2013 roku. Warszawa Hines opuszcza Twardą Deweloper inwestycji przy ulicy Twardej 2/4 w Warszawie, firma Hines Polska, poinformował, że zakończył współpracę z inwestorem, firmą Tacit Development Polska Sp. z o.o., przy realizacji. Zgodnie z umową o świadczenie usług firma Hines wykonała w imieniu inwestora, spółki Tacit Development Polska Sp. z o. o., będącej właścicielem projektu, pełen zakres prac uzgodnionych w umowie, w tym przygotowała inwestycję do realizacji zgodnie z najlepszymi praktykami międzynarodowymi i swoją wieloletnią wiedzą. Na obecnym etapie zaawansowania zarówno właściciel, jak i Hines ustalili, że dalsze prowadzenie inwestycji zostanie przejęte przez inwestora, który poprowadzi projekt samodzielnie. 7

8 INWESTOR nowości Poznań Budowa największej w Polsce zajezdni tramwajowej We wrześniu prezydent Miasta Poznania, przedstawiciele inwestora spółki MPK Poznań oraz wykonawcy konsorcjum ZUE SA i Elektrobudowa SA uczestniczyli w uroczystości wmurowania kamienia węgielnego pod budowę nowej zajezdni tramwajowej na Franowie w Poznaniu. Ta nowa inwestycja dla poznańskiej komunikacji to gigantyczne przedsięwzięcie. Od lat nie budowano w Polsce zajezdni tramwajowych. Ostatnia, która powstała w Poznaniu przy ul. Fortecznej, pochodzi z lat siedemdziesiątych. Zgodnie z umową wykonawcy, którzy zostali wyłonieni w przetargu, będą mieli 24 miesiące na wybudowanie zajezdni. W dniu 14 lipca 2012 roku na Franowie będzie stać hala i doprowadzone będą tory, całkowite wyposażenie zajezdni zajmie kolejny rok. Projekt wykonało konsorcjum wykonawców: Architektoniczne Biuro Projektów AB- PROJEKT Sp. z o.o. z siedzibą w Tychach i Progreg z Krakowa. Projekt obejmował nie tylko budowę hal postojowych i przeglądowo-naprawczych, ale także uzbrojenie terenu, cały układ torowy i drogowy, sieć trakcyjną i układ zasilania, infrastrukturę tramwajową i energetyczną, obiekty administracyjne, warsztatowe, magazynowe w sumie 30 obszarów składających się na sprawne funkcjonowanie zajezdni tramwajowej. Nowa zajezdnia na Franowie zajmie obszar 17 ha i przekroczy łączną powierzchnię innych, istniejących baz tramwajowych w Poznaniu. Na Franowie znajdzie się docelowo miejsce na 150 pociągów tramwajowych, które będą korzystać z 330 zwrotnic (w całym Poznaniu jest ich obecnie 439). Budowa zajezdni kosztować będzie 208 mln zł. Kwota 50,6 mln zł pochodzić będzie z dofinansowania Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Ostróda Pierwszy pięciogwiazdkowy hotel na Mazurach W Ostródzie z inicjatywy polskich firm powstaje pierwszy pięciogwiazdkowy hotel na Mazurach. We wrześniu odbyło się uroczyste wmurowanie kamienia węgielnego pod budowę hotelu, który powstaje z inicjatywy polskich firm: OPB Development i Condo- hotels Group Sp. z o.o. Hotel o roboczej nazwie Holiday Park powstanie na 4-hektarowej działce zlokalizowanej tuż nad brzegiem Jeziora Drwęckiego. Z jego okien będzie można podziwiać panoramę Ostródy od strony jej głównego akwenu. Będzie to pierwszy tego typu hotel, który według założeń projektantów i inwestorów od początku ma spełniać wymagania stawiane hotelom tej kategorii. Wartość inwestycji to ponad 65 mln zł. W czterokondygnacyjnym obiekcie znajdzie się ponad 150 luksusowych pokoi i apartamentów. Hotel będzie dysponował: restauracjami, kawiarnią, klubem nocnym, basenami krytymi i odkrytymi, kręgielnią, kompleksem spa&wellness oraz salami konferencyjnymi mogącymi łącznie pomieścić około 1000 osób. Na poziomie recepcji znajdzie się także galeria z ekskluzywnymi punktami usługowymi i handlowymi. Katowice Przebudowa centrum miasta Zmiany w organizacji ruchu tramwajów, nowe przystanki, budowa mostu tramwajowego nad Rawą Katowice ogłosiły pierwszy z dwóch przetargów mających wyłonić wykonawcę, który w najbliższych miesiącach rozpocznie przebudowę centrum miasta. W ramach prac, które mają zakończyć się w ciągu 12 miesięcy od podpisania umowy, znacząco zreorganizowany zostanie ruch tramwajowy w centrum. Dzięki przesunięciu torowiska na wschód zwiększy się płyta rynku, zlikwidowany zostanie tor w ulicy Pocztowej, z której ruch będzie przeniesiony w ulicę Świętego Jana. Zmienią się także lokalizacje przystanków, które dodatkowo w mroźne dni będą ogrzewane. Aby zmniejszyć hałas i drgania wywoływane przez przejeżdżające tramwaje, tory na rynku zostaną ułożone na specjalnej poduszce. Szacunkowa wartość prac pierwszego etapu to 46 mln zł brutto. Zainteresowane firmy mogą składać oferty do 27 października br. Rozpoczęcie pierwszych robót ma nastąpić jeszcze w tym roku. Ogłoszone postępowanie jest efektem blisko dwuletnich prac projektantów kon- -sorcjum firm pod przewodnictwem Biura Projektowo-Inżynierskiego Redan, którzy przygotowywali szczegółowe projekty budowlane i wykonawcze przebudowy. Obecnie trwają także prace nad przygotowaniem drugiego przetargu, w ramach którego zostanie wyłoniony wykonawca nowych przestrzeni publicznych, obiektów usługowych i dróg. Przetarg 8

9 nowości INWESTOR na tę część przebudowy ma zostać ogłoszony w najbliższych miesiącach, a prace budowlane zakończone w 2015 roku. Ostateczny kształt projektu przebudowy centrum powstał w oparciu o koncepcję Tomasza Koniora oraz oczekiwania mieszkańców przekazane w trakcie konsultacji społecznych. Szacunkowy koszt całego projektu przebudowy centrum Katowic to 288 mln złotych. Poznań Pięciu chętnych na spalarnię Pięć firm i konsorcjów będzie walczyć o budowę spalarni śmieci w Poznaniu. Do udziału w dialogu konkurencyjnym dotyczącym systemu gospodarki odpadami dla Miasta Poznania zakwalifikowały się firmy: Konsorcjum Nowa Energia dla Poznania, utworzone przez: Dalveo Poznań, Opco, CNIM Poznań i PBG Operator SA, SITA Zielona Energia (powołana przez SITA Polska, której właścicielem jest koncern Suez Environment), ITPOK Poznań (jej udziałowcem jest spółka LHI Warszawa, a ITPOK może korzystać z doświadczenia niemieckiego koncernu E.ON Energy), Articulus (spółka zależna od Wheelabrator Technologies z siedzibą w Londynie), REMONDIS Waste to Energy (spółka powołana przez firmę Remondis). Na początku września br. zakończył się etap oceny złożonych do 3 czerwca wniosków o dopuszczenie do udziału w dialogu konkurencyjnym. Oceny dokonała komisja przetargowa przy udziale doradców ds. technicznych, prawnych oraz finansowych. W przypadku kilku inwestorów konieczne było wezwanie do uzupełnień i wyjaśnień. Prace nad projektem System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania trwają już od 2007 r. Całkowita wartość projektu wynosi ponad miliard złotych. Lublin Miasto rozwija trolejbusy Zarząd Dróg i Mostów w Lublinie ogłosił przetarg na realizację sieci trakcji trolejbusowej i zasilania wraz z podstacjami Wrotków i Bystrzyca. Przewidziano również remont skrzyżowania ulic Zemborzyckiej i Diamentowej wraz z modernizacją oświetlenia. Łączna wartość siedmiu planowanych przetargów, związanych z przewróceniem ruchu trolejbusowego o łącznej długości 31 km nowych linii, szacowana jest na 317 mln zł. Do 2015 roku sieć trolejbusowa w Lublinie ma zwiększyć się z 28 km do 60 km. Trolejbusy mają dojechać m.in. na ulice: Zemborzycką, Choiny, Andersa, Jana Pawła II i Krochmalną. W pierwszej kolejności przedłużona zostanie sieć z obecnej pętli przy ulicy Kunickiego przez ulicę Abramowicką do nowej pętli przy ulicy Powojowej oraz przedłużenie z pętli na Majdanku przez ulicę Doświadczalną do nowej pętli na Felinie. Trakcja powstanie w dzielnicach, w których do tej pory nie dojeżdżają trolejbusy lub nastąpi uzupełnienie sieci. Obecnie w Lublinie 61 trolejbusów obsługuje 8 linii. Warszawa Budowa biurowca Feniks rozpoczęta Rozpoczęła się budowa biurowca Feniks w centrum Warszawy. Budynek, którego deweloperem jest firma Europlan, będzie posiadał 9000 mkw. powierzchni biurowej klasy A, wraz z dodatkową powierzchnią handlową zlokalizowaną na parterze budynku około 1000 mkw. Projekt powstaje w samym sercu Warszawy przy ulicy Żelaznej 32, oddanie do użytku planowane jest na grudzień 2012 roku. Finansowanie budowy zostało zapewnione przez kredyt na budowę z PKO BP SA, a koszt inwestycji to około 100 milionów zł. Feniks będzie miła 8 kondygnacji naziemnych oraz 60 miejsc w parkingu podziemnym. Koncepcja architektoniczna budynku powstała w pracowni Archico Projekt, pod nadzorem Konrada Tanasiewicza. Generalnym wykonawcą obiektu jest firma Modzelewski&Rodek Sp. z o.o. (firma zależna od austriackiego PORR). Wyłącznym agentem zajmującym się marketingiem i wynajmem budynku jest CB Richard Ellis. Warszawa PKP sprzedają działki PKP SA wystawia na sprzedaż trzy działki w ścisłym centrum Warszawy: przy ul. Chmielnej i al. Jana Pawła II. Przetarg organizuje i prowadzi Cushman & Wakefield. Właścicielem nieruchomości jest Skarb Państwa, a użytkownikiem wieczystym Polskie Koleje Państwowe SA. Sprzedaż nieruchomości nastąpi w trybie przetargu ustnego. Przedmiotem pierwszego przetargu będzie prawo użytkowania wieczystego gruntu stanowiącego dwie działki o łącznej powierzchni 9767 mkw. wraz z prawem własności zabudowy znajdującej się na powyższych nieruchomościach. Cena wywoławcza nieruchomości to 97 mln zł netto. Przedmiotem drugiego przetargu będzie prawo użytkowania wieczystego gruntu o pow mkw. wraz z prawem własności zabudowy znajdującej się na powyższej nieruchomości. Cena wywoławcza nieruchomości: 74 mln zł netto. Obecnie dla obszaru, na którym znajdują się działki, brakuje obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Stołecznego Warszawy przewiduje na tym obszarze zabudowę o charakterze wielofunkcyjnym o wysokości powyżej 30 m. Bydgoszcz Galeria Kujawska w miejscu zakładów poligraficznych U zbiegu ul. Kujawskiej i al. Wojska Polskiego w Bydgoszczy, w miejscu dawnych zakładów poligraficznych, drukarni Ortis, powstanie Galeria Kujawska. Centrum ma mieć 45 tys. mkw. Oprócz punktów handlowych powstaną tu restauracja, kręgielnia, dys 9

10 INWESTOR nowości koteka. Ponadto inwestor wybuduje nowoczesny biurowiec i hotel. Rozpoczęcie inwestycji planowane jest na jesień przyszłego roku. Zakończenie budowy zaplanowano na wrzesień 2014 roku. Warszawa Będzie nowa pętla przy Wschodnim Zarząd Transportu Miejskiego w Warszawie ogłosił przetarg na budowę dużej pętli autobusowej, która powstanie przy Dworcu Wschodnim. Z nowego terminalu będą korzystać nie tylko autobusy miejskie, ale również prywatne oraz te obsługujące trasy podmiejskie i międzymiastowe. Nowa pętla powstanie po południowej stronie torów kolejowych, w rejonie ulic Lubelskiej, Skaryszewskiej i Bliskiej. Znajdą się na niej wygodne, zadaszone perony oraz budynek spedycji z pomieszczeniami socjalno-technicznymi, w którym będą m.in. kasy biletowe. Pętla zostanie przystosowana dla osób niepełnosprawnych, a przy pawilonie zostaną zamontowane stojaki rowerowe. Dzięki tej inwestycji z Dworca Wschodniego każdej doby będzie mogło odjeżdżać 480 kursów autobusów miejskich oraz 600 podmiejskich i międzymiastowych, a także przewoźnicy, którzy korzystali z dworca Warszawa Stadion. Będzie to trzecia duża pętla autobusowa zbudowana przez warszawski ZTM w ciągu kilku ostatnich lat. realizacja inwestycji przy ul. Jasna Rola w Poznaniu. W ramach inwestycji powstanie osiedle składające się z trzech budynków mieszkalnych, w których zaprojektowano 123 mieszkania, wraz z podziemną halą garażową pod nazwą Ogrody Naramowickie B I Etap. Wartość umowy wynosi 16 mln złotych netto. Termin zakończenia robót budowlanych nastąpi do 30 października 2012 r. Warszawa DoubleTree by Hilton Wawer Colliers International reprezentował firmę Polaris Hospitality Enterprises w procesie negocjowania warunków umowy franszyzy na markę DoubleTree by Hilton. Hotel zlokalizowany będzie w warszawskim Wawrze i powita pierwszych gości w drugiej połowie 2013 r. W ofercie hotelu znajdzie się 365 pokoi, centrum konferencyjne o powierzchni 5 tys. mkw., składające się z 30 sal konferencyjnych, zespół fitness/spa z basenem, restauracje, bary oraz nowoczesny parking podziemny. Wartość inwestycji wynosi 184,5 mln zł. Budowa kompleksu ma zostać ukończona w połowie 2013 roku i jest realizowana przez firmę Mirbud SA. Warszawa Nowy szpital dziecięcy stanie na Banacha Nowy szpital dziecięcy powstanie do 2014 roku na terenie Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego przy ul. Banacha. Szpital zastąpi placówkę przy ulicy Działdowskiej. Szpital pomieści 527 łóżka, w tym 402 na oddziale pediatrycznym, 65 dla noworodków i 60 na oddziale ginekologiczno-położniczym. Na dachu obiektu powstanie lądowisko dla Lotniczego Pogotowia Ratunkowego, a do dyspozycji kierowców będzie parking wielopoziomowy na ponad 400 samochodów. Trzyskrzydłowy budynek szpitala zaprojektowała pracownia Open Architekci. Całkowity koszt budowy, łącznie z jego wyposażeniem, szacowany jest na 545 mln zł. Poznań Ogrody Naramowickie Firma Budopol zawarła ze Spółką Konimpex-Invest z Konina umowę na roboty budowlane w systemie generalnego wykonawstwa, której przedmiotem jest Chorzów Kolejka linowa Elka znów będzie jeździć Słynna nizinna kolejka linowa Elka będzie reaktywowana. Do końca przyszłego roku spółka Grontmij z Poznania wybuduje prawie 2-kilometrowy odcinek nowoczesnej kolejki linowej, która zastąpi poprzedniczkę. Kolejka linowa będzie miała dokładnie 1896 metrów długości i jeździć będzie po terenie Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku w Chorzowie, od wesołego miasteczka do ośrodka harcerskiego. Budowa kolejki ma się rozpocząć wiosną. Pierwsze gondole mają ruszyć na przełomie 2012 i 2013 roku. Koszt inwestycji szacowany jest na 20 mln zł. Poznań Unilever planuje rozbudowę zakładu Koncern Unilever, właściciel marek takich jak m.in. Algida, Axe, Cif, Domestos, Dove, Lipton, Knorr, Rexona czy Saga, planuje rozbudowę swojego zakładu w Poznaniu. W maju firma kupiła grunt o powierzchni 2 ha przylegający do istniejącej fabryki. Na działce koncern planuje budowę kolejnej linii produkcyjnej. Unilever wystąpił do poznańskiego Urzędu Miasta 10

11 o wydanie warunków środowiskowych dla planowanej inwestycji. Firma zatrudnia w Poznaniu 800 osób. W 2009 roku został otwarty przy ul. Bałtyckiej ośrodek badawczo-rozwojowy, w którym powstają receptury oraz opakowania zup, sosów i ketchupów. REKLAMA Poznań Spółdzielnia mieszkaniowa wybuduje ponad 140 mieszkań Kamień węgielny pod budowę zespołu budynków mieszkalnych został wmurowany na poznańskim osiedlu Zwycięstwa. Spółdzielnia Mieszkaniowa Winogrady wybuduje trzy pięciokondygnacyjne budynki, w których w sumie znajdzie się 141 mieszkań o powierzchni od 43 do 88 mkw. wraz z dwupoziomową halą garażową na 287 miejsc. Przyszli lokatorzy za metr kwadratowy mieszkania wraz z komórką lokatorską zapłacą 6,1 tys. zł. Zakończenie inwestycji planowane jest na grudzień 2012 roku. Projekt powstał w pracowni architektonicznej Modelina. Warszawa Przebudują jedną z głównych ulic Pragi Ograniczenie prędkości do 30 km/h, przystanki tramwajowe typu wiedeńskiego i znacząco zmniejszona liczba miejsc postojowych tak będzie wyglądać po przebudowie ulica Kawęczyńska na odcinku między Otwocką a Ząbkowicką na warszawskiej Pradze. Koncepcję przebudowy 700-metrowego odcinka Kawęczyńskiej przedstawił Transprojekt Gdański. Projekt zakłada też wybudowanie żeliwnych ławek z drewnianymi siedziskami, postawienie latarni oraz posadzenie drzewek i krzewów. Projekt został wyłożony do konsultacji i opinii instytucji miejskich i mieszkańców. Przebudowa Kawęczyńskiej ma rozpocząć się w wakacje przyszłego roku, tuż po Euro Koszt inwestycji szacowany jest na 7 mln zł. 11

12 INWESTOR wywiad fot. Marek Kędzior DEWELOPERSKA DUMA KATALONII Z Pawłem Augustynem, prezesem Restaura Polska, rozmawia Marek Kędzior Tak jak FC Barcelona to coś więcej niż klub, tak Restaura to coś więcej deweloper? To porównanie bardzo nam pochlebia (śmiech). Restaura jest uważana za dewelopera i faktycznie nim jest ale Restaura to przede wszystkim firma zarządzająca projektami. Są to w większości rewitalizacje w tym głównie renowacje kamienic, ale nie tylko, dlatego że budujemy też nowe obiekty, jak chociażby Restaura Maraton Gardens w Poznaniu czy Górskiego w Warszawie. Tworzymy wartość na rynku, zarządzając kapitałami innych firm. ¼ projektów, którymi zarządzamy, należy do nas, ale pozostałe ¾ projektów, czyli zdecydowana większość, nie jest nasza. Właścicielami są fundusze private equity, banki, osoby prywatne. 12

13 wywiad INWESTOR Wasze sztandarowe inwestycje to Piękna 44 i imponująca willa Struvego. Tak. Szczególnie willa Struvego robi duże wrażenie. Jest to neorenesansowa włoska willa wieżowa. Jej renowację właśnie kończymy. Natomiast Piękna 44 to pięciokondygnacyjna neoklasycystyczna kamienica z bocznymi oficynami i dziedzińcem. Zamyka ona tę posesję i chowa niejako willę Struvego w głębi dziedzińca. Mamy jeszcze na swoim koncie bardzo udaną realizację przy ul. Górskiego w Warszawie i duży piękny projekt Restaura Maraton Gardens w Poznaniu. Spoiwem tych wszystkich projektów jest sposób zarządzania, polegający m.in. na tym, że obowiązuje nas np. zakaz wchodzenia w spory sądowe, obowiązek negocjowania tak długo aż dojdziemy ze wszystkimi stronami do porozumienia (biznes o charakterze win-win). Nasza firma zarządza portfelami nieruchomości w różnych miejscach: w Hiszpanii, we Francji, w Niemczech i w Polsce. W tej strukturze udało się zrealizować ponad 600 projektów w całej Europie. To olbrzymi kapitał wiedzy i doświadczenia, wypracowanych zasad biznesowych i procedur. Czy to prawda, że sprzedajecie miesięcznie prawie 3 razy więcej mieszkań niż wasi bezpośredni konkurenci? To prawda. Myślę, że jest to efekt naszej filozofii działania: robimy wszystko, żeby Restaura kojarzyła się z dobrze zaprojektowanym mieszkaniem, dbałością o szczegóły, piękną architekturą i przyjaznym otoczeniem. Podam pewien przykład: w Pięknej 44 zostały nam 2 mieszkania na ostatnim piętrze do sprzedania (moim zdaniem najciekawsze), a Piękna została oddana 4 miesiące temu do użytkowania, podczas gdy inwestycja konkurencyjnej firmy (porównywalne obiekty jeśli chodzi o lokalizację, odległości od ulic itd.) stoi od 2 lat gotowa i ma zaledwie 30 proc. sprzedanych mieszkań. Mieszkanie 80-metrowe może Pan tam kupić za 10,5 tys. zł za mkw., u nas klient musi zapłacić średnio 14 tys. zł za mkw. Jeśli chodzi o spełnienie podstawowej funkcji tych lokali, czyli funkcji mieszkaniowej, to są takie same budynki. My mamy tę przewagę, że przez dziesiątki lat wypracowaliśmy procedury oraz unikatowe zwyczaje biznesowe oraz to, iż kierujemy się długofalową strategią. I tym wygrywamy. Od wstępnej analizy projektu do finalizacji procesu sprzedaży koncentrujemy się na oczekiwaniach naszych klientów. Nasz produkt musi być zarówno dobry w sprzedaży, jak i w odsprzedaży. To dlatego nasi klienci kupują mieszkania, nie ryzykując utraty płynności, jak w wielu miejscach przeinwestowanych lub w projektach, które zawsze będą odległe od oczekiwań rynku. Co w Waszych obiektach jest niepowtarzalnego? Realizujemy naszą misję Architektura z duszą. Staramy się wzbogacać i uzupełniać tkankę miejską. Wszystkie nasze inwestycje mają charakter i z pewnością zapiszą się w dziejach miasta. Przywróciliśmy im dawny blask w nowoczesnym wydaniu jeśli chodzi o pewne rozwiązania funkcjonalne dla mieszkańców. Renowacja kamienicy przy ul. Pięknej 44 była niezwykle ciekawym przedsięwzięciem i dużym wyzwaniem. Zmieniliśmy dotychczasowy rozkład mieszkań obecnie mają one od 46 do ponad 200 mkw. powierzchni. Zwłaszcza powierzchnie wspólne wyglądają imponująco. Schody na dwóch klatkach zostały wyłożone pięknym białym marmurem Carrara. Na podestach marmur ten jest przekładany czarnym granitem, co nadaje całości niezwykle ciekawy charakter. W budynku są również zainstalowane specjalnie zaprojektowane stylowe windy, a nad drzwiami do mieszkań umieszczone są dekoracyjne portyki. Przywiązujecie dużą wagę do detalu Przeprowadzając renowacje starych budynków, musimy to robić. I robimy to z przyjemnością. Np. Piękna 44 miała naprawiane tynki na elewacji, z zachowaniem historycznych gzymsów, tympanonów oraz żeliwnych okuć, jak również boniowań. Efekt jest znakomity. A co zostało zmienione? Zaadaptowaliśmy strych na piętro mieszkalne, dobudowaliśmy garaż podziemny pod dziedzińcem i dobudowaliśmy zniszczony w czasie II wojny świafot. Marek Kędzior 13

14 INWESTOR wywiad towej fragment zachodniego skrzydła. Wymienione zostały też oczywiście wszystkie instalacje elektryczne i wodno-kanalizacyjne. Całość robiliśmy z myślą o tym, żeby w centrum miasta stworzyć oazę piękna i harmonii, żeby to był apartamentowiec z duszą, w którym przyjemnie i wygodnie będzie mieszkać. I chyba udało nam się to osiągnąć. A nowe budynki te, które budowaliście od podstaw? Na uwagę zasługuje inwestycja przy Górskiego. To bardzo ciekawa realizacja, ładnie zaaranżowana jest tam przestrzeń wokół budynku. Znakomity jest projekt Restaura Maraton Gardens. To kilka 6-piętrowych budynków w samym sercu Poznania, tuż przy ul. Półwiejskiej i Starym Browarze. Chcieliśmy w ścisłym centrum miasta stworzyć enklawę dla osób szukających komfortu i wyciszenia. Co bardzo ważne: lokalizacja Restaura Maraton Gardens jest znakomita: żeby dojść do Rynku, potrzeba niewiele ponad 10 minut. Inwestycję tę zakończyliśmy w grudniu ubiegłego roku. Obecnie prowadzimy sprzedaż lokali. a należących do naprawdę dużych inwestorów można by mnożyć. Wielu inwestorów kupowało WZ-ki bez wnikliwej analizy, co można zrealizować na danym terenie, stąd wiele nietrafionych inwestycji i wiele nieporozumień. W jaki sposób dokonywaliście wyboru obiektów do renowacji? Właściciel firmy zawsze sam przyjeżdżał, wybierał kraj, po analizie wybierał miejsce, budynek i dopiero potem powstawał zespół, który realizował projekty. To całe doświadczenie i prostota relacji w firmie rodzinnej powodowały, że mieliśmy dużo zaufania do siebie. Nie kupiliśmy nigdy nieruchomości z taką wadą prawną, żeby ona się przeradzała w niemożność realizacji projektu. Albo że się ten projekt realizuje w takich warunkach, że on jest trudny do zaakceptowania dla rynku. Większość mieszkań ma balkony, z których rozciąga się widok na alejki z drzewami i żywopłoty. Na terenie Maraton Gardens jest też plac zabaw, sportowa nawierzchnia, fitness club. Każde mieszkanie ma swoje miejsce parkingowe w podziemnym garażu oraz indywidualną przechowalnię na rower albo wózek dla dziecka. Kolejna w realizacji będzie Nowogrodzka? Mamy pozwolenie na budowę na część frontową. Prowadzimy projektowanie oficyny. Jeszcze kilka miesięcy wcześniej inwestycja ta była wstrzymana. Jaki był powód tego wstrzymania? Hiszpańska trauma. Szczególnie te banki, z którymi my współpracujemy, mają złe doświadczenia właśnie z hiszpańskiego rynku nieruchomości. Tutaj w Polsce mieliśmy znacznie lepszą sytuację i systematyczny rozwój. Dodam jeszcze jedną ważną rzecz: jako Restaura zarówno w Polsce, jak i gdziekolwiek indziej nie popełniliśmy tego błędu, żeby kupić działkę obciążoną wadą prawną, która hamuje czy wręcz uniemożliwia inwestycję. Przykłady takich nieruchomości obciążonych wadą prawną, 14

15 wywiad INWESTOR Czy macie zamiar rozszerzać swoją działalność na inne miasta: Kraków, Wrocław? Na razie koncentrujemy się na Warszawie i Poznaniu. Gdybyśmy mieli wchodzić do Krakowa, to na pewno nie decydowalibyśmy się na stare kamienice, w których dla przykładu - nie można wybudować parkingów podziemnych. To są często budynki mające 600-letni grzyb w środku, którego żadnym sposobem nie można usunąć. W takich warunkach zaczynają się alergie, kłopoty ze zdrowiem. Oczywiście bliskość Rynku, skrzypiące schody, cały ten klimat robią wrażenie, ale jeśli chodzi o walory użytkowe to są to obiekty absolutnie poza naszym zainteresowaniem. Podobnie jest ze Starym Miastem w Warszawie odbudowane w dużym pośpiechu, byle jak, wszystko krzywe Gdyby próbował Pan coś zmienić, nikt Panu nie pozwoli tego zrobić. Podobnie w Krakowie wiele jest takich obiektów, przy których konserwator powinien pozwolić na wprowadzenie daleko idących zmian, a tego nie robi. Naszym zdaniem nie ma sensu utrzymywać kamienicy, w której ludzie się męczą, chorują nawet jeśli ona ma 800 lat. Powinna być w takiej sytuacji zgoda na wyburzenie i odbudowanie obiektu wyglądającego tak samo, z nowej struktury, z nowego materiału. Bądź też należałoby zmienić funkcję tego obiektu. Jak się Wam współpracuje z konserwatorami zabytków? Tu ważny jest etap analizy przed zakupem. Nie można dać się zwieść wizji. Trzeba twardo i realnie oceniać możliwości. Tylko wtedy możliwe jest wspólne porozumienie. Bardzo wysoko oceniam współpracę z konserwatorem, ale nazwałbym ją szorstką przyjaźnią. W ciągu ostatnich sześciu lat zawsze osiągaliśmy kompromis. Przede wszystkim ze względu na właściwe pre-feasibility oraz ze względu na korporacyjne zasady. W tym miejscu, jeśli chodzi o zachowanie zabytków, nie jest potrzebny konflikt. Wśród konserwatorów jest wielu pasjonatów, ludzi naprawdę szczerze oddanych swojej pracy, ale brakuje tam właściwej polityki, długofalowej strategii. Konserwatorzy mają zbyt dużo obowiązków, prowadzą mnóstwo spraw równocześnie. To sprawia, że często utrudniają prowadzenie inwestycji. Pozwalają niszczeć zabytkowej tkance, zamiast ją chronić i zgodzić się na zmiany, żeby ocalić to, co najcenniejsze. Jak często spotykaliście się z problemami ze strony konserwatora? Przy Nowogrodzkiej konserwator kazał nam zachować stolarkę okienną sprzed 60 lat. Czy nie lepiej zrobić identycznie wyglądające jak w starej kamienicy tyle że nowe, piękne okna, które mają nowoczesny profil i są energooszczędne? Podam jeszcze jeden żartobliwy przykład tym razem już nie z naszego podwórka: konserwator kazał zachować konkurencji 180-metrowe mieszkanie w oficynie, bo spodobał mu się rozkład tego mieszkania. Inwestycja stoi. Można oczywiście przyjąć strategię, że centrum i tak się zrewitalizuje, jak nie dzisiaj, to za 40 lat. Ale po co czekać tak długo? Myślę, że trzeba to robić szybko już teraz. Czas płynie nieubłaganie. Wiele budynków nie może już dłużej czekać. Dziękuję bardzo za rozmowę. fot. Marek Kędzior 15

16 INWESTOR temat miesiąca TRANSPORT (NIE)ZRÓWNOWAŻONY SEBASTIAN KSIĄŻKIEWICZ Z każdym kolejnym rokiem w polskich miastach powiększa się zatłoczenie tras komunikacyjnych i związane z nim niekorzystne zjawiska, takie jak strata czasu związana z dojazdem do pracy, szkoły czy rosnące zanieczyszczenie powietrza. Aktualne tendencje prowadzą do rozwoju niezrównoważonego i ani polityki planowania przestrzennego, ani polityki transportowe osobno nie wystarczają, aby uporać się z istniejącymi problemami Rosnąca zamożność i zwiększone zainteresowanie wyższą jakością życia znajdują odbicie w rosnącym zapotrzebowaniu na tereny i przestrzeń, co wynika m.in. z potrzeb wyższego standardu zamieszkania, prywatności i dostępu do terenów zielonych. W większości obszarów zurbanizowanych postępuje proces rozlewania się miast. Najwyższe tempo wzrostu zaludnienia występuje w miastach satelickich i obszarach podmiejskich o małej (dotąd) gęstości zaludnienia. Trendy demograficzne: starzenie się ludności i wzrost liczby małych i jednoosobowych gospodarstw domowych, przyczyniają się do popytu na nowe mieszkania i do presji na zabudowę obszarów wiejskich (tzw. suburbanizacja), jak również do poprawy warunków życia w centralnych obszarach miast. Jednocześnie rosnąca wartość gruntów i ceny nieruchomości w miastach sprawiają, że mieszkania w dobrych lokalizacjach (o dobrej dostępności do środków utrzymania i usług) stają się coraz bardziej niedostępne dla całych grup mieszkańców. Taki proces suburbanizacji zmienia monocentryczne obszary miejskie w złożone policentryczne konurbacje. Ważną konsekwencją tego procesu jest coraz większa segregacja przestrzenno funkcjonalna oddalenie mieszkań, miejsc pracy, handlu i innych usług. Suburbanizacja i koncentrowanie się działalności gospodarczej i usługowej (np. centra handlowe), które wykorzystują tzw. ekonomię skali i zakresu, prowadzą do wzrostu 16

17 temat miesiąca INWESTOR Należy pamiętać, że zwarte miasta i subcentra redukują potrzebę podróży, które jeśli są już konieczne, mogą z powodzeniem odbywać się zintegrowaną komunikacją zbiorową, w której nadrzędną rolę pełnić może szybka kolej miejska przeciętnej długości podróży oraz odbywania podróży z jednego przedmieścia do drugiego. Opisaną powyżej tendencję można próbować zatrzymać poprzez zintegrowanie planowania przestrzennego i transportu, zmierzające do ograniczenia potrzeby podróżowania oraz do poprawy dostępności poprzez szeroki wybór alternatyw transportowych z naciskiem na najbardziej wydajny, szybki transport szynowy. Polityka zorientowana na rozwój transportu zbiorowego może zawierać szereg mechanizmów prowadzących do intensyfikacji gęstości zabudowy mieszkaniowej i innych funkcji w rejonie stacji i przystanków kolei miejskiej, metra i tramwaju. Działania takie mogą być podejmowane w centralnych obszarach miast, jak również w całym obszarze metropolitalnym w celu przechwycenia potoków osób korzystających z codziennych dojazdów. Poprawę dostępności transportu zbiorowego można osiągnąć przez rewitalizację lub wydłużenie linii kolejowych/tramwajowych. Z kolei koncentrowanie rozwoju miasta i rozwoju subcentrów wokół węzłów i korytarzy transportu zbiorowego może być praktycznym sposobem zastosowania idei zdecentralizowanej koncentracji. Regeneracja budynku stacyjnego może wzmocnić zintegrowanie obszaru kolejowego z przestrzenią miejską, wspierając rozmaitość sposobów użytkowania terenów w pobliżu stacji kolejowych pod takie funkcje jak miejsca pracy, mieszkalnictwo, usługi i urządzenia w zakresie handlu, czasu wolnego, kultury itp. Zrewitalizowane stacje kolejowe i tereny wokół nich staną się wtedy nowymi ośrodkami ruchu miejskiego i bramami wjazdowymi do miasta. W celu zapewnienia zasobów finansowych i technicznych, potrzebnych do wcielenia w życie powyższego przedsięwzięcia, można wykorzystać instrumenty bezpośredniego oddziaływania takie jak np. uruchomienie szybkiej kolei miejskiej i wprowadzenie opłat za korzystanie z dróg. Powinno to zachęcić do korzystania z transportu kolejowego i uzyskane dochody z opłat przeznaczyć na finansowanie kolei. Widoczne efekty inwestowania w kolej miejską sprawią, że opłaty drogowe będą bardziej akceptowalne. Zastosowanie zintegrowanej polityki przestrzennej i transportu stworzy szansę na przywrócenie harmonii w krajobrazie miejskim i poprawę jakościową i czasową przemieszczania się. Należy pamiętać, że zwarte miasta i subcentra redukują potrzebę podróży, które jeśli są już konieczne, mogą z powodzeniem odbywać się zintegrowaną komunikacją zbiorową, w której nadrzędną rolę pełnić może szybka kolej miejska. 17

18 INWESTOR temat miesiąca KORZYŚCI Z UNII DLA WSZYSTKICH źródło: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Z Waldemarem Sługockim, podsekretarzem stanu w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego, rozmawia Mieczysław T. Starkowski Panie ministrze, dlaczego mówiąc o programach regionalnych podkreśla Pan znaczenie rozwoju przedsiębiorczości? Polityka europejska jest swoistą formą interwencjonizmu państwa. Środki europejski są kierowane głównie do regionów, w których produkt krajowy brutto na osobę nie przekracza trzech czwartych poziomu średniej w Unii Europejskiej. Ich transfer ma być kołem zamachowym napędzającym rozwój zarówno społeczny, jak i gospodarczy. Chodzi o tworzenie trwałych fundamentów tego rozwoju. Tymczasem sfera społeczna (na przykład budowa wodociągu czy basenu) jest niesłychanie ważna, ale obciąża budżet samorządu gminy. Dlatego ktoś musi wypracować dochód. Jeśli w gminie byłyby tylko słabe przedsiębiorstwa, trudno byłoby mówić o budowaniu trwałych fundamentów. Samorządy świetnie to rozumieją. Tworzą strefy aktywności gospodarczej, uzbrajają tereny, opracowują ciekawe oferty dla inwestorów, prowadzą agresywną politykę mającą na celu ściąganie podmiotów gospodarczych. To daje dochód gminie, ale też pracę mieszkańcom. Dzięki temu oni również mogą chodzić na basen, a nie tylko oglądać go zza płotu. Nie można przy tym zapominać o naszym punkcie startu dwadzieścia lat temu. Szczególnie w pierwszych latach koncentrowaliśmy się na budowie podstawowej infrastruktury (choć nadal mamy jeszcze sporo do zrobienia). Trudno bowiem przyciągnąć inwestorów, gdy nie ma dobrych dróg. Muszą być oczyszczalnie ścieków i tym podobne. Bardzo pomagają w tym właśnie fundusze europejskie. Tak, ale to wszystko nie dzieje się z dnia na dzień. Zwłaszcza inwestycje w infrastrukturę liniową (na przykład autostrady) wymagają wielu przygotowań, a więc czasu. Czasem trzeba nawet wykonać krok wstecz, rewidując stare plany. To wszystko dzieje się w reżimie zamówień publicznych. Należy się więc liczyć z możliwością odwołań, co tym bardziej przedłuża cykl inwestycyjny. Dlatego rząd doprowadził do uchwalenia wielu ustaw specjalnych, pozwalających zdecydo-wanie go skrócić. Z budową autostrad mamy ciągle sporo kłopotów. 18

19 temat miesiąca INWESTOR Ogólnie można jednak powiedzieć, że środki unijne pomagają rozwijać się gminom, a raczej lokalnym społecznościom. Wpływają na poprawę życia ludzi, bo to przecież jest celem działania samorządów. Widać to szczególnie w rejonach, które w przeszłości były bardzo biedne. Tam, bez cienia przesady, dokonuje się skok cywilizacyjny. Bezwzględnie fundusze europejskie przyczyniają się do podnoszenia jakości życia Polaków. W ciągu 4,5 roku wykorzystaliśmy ponad 51,5 mld złotych. Łącznie ze środkami własnymi samorządów oznacza to inwestycje o wartości 80,5 mld zł. Jesteśmy świadkami szybkiego rozwoju społeczno-gospodarczego. Polska jest bodaj największym placem budowy w Europie. Polskie firmy mają co robić, dają ludziom pracę, płacą podatki. Oznacza to samonakręcający się mechanizm. Można więc stwierdzić, że istotnie: dokonujemy skoku cywilizacyjnego. Oznacza to sukces europejskiej polityki spójności. Od początku Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (poprzedniczki UE) jedną z podwalin było wspieranie najbiedniejszych, najbardziej zacofanych regionów. Tymczasem obecnie coraz częściej odchodzi się od tych zasad, promując tezę o konieczności przesuwania środków do metropolii. Mówimy o 16 programach regionalnych. Ale też o 4 horyzontalnych programach operacyjnych. Jednym z nich jest Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej. Przed naszym przystąpieniem do Unii 5 województw objętych tym programem należało do najuboższych regionów UE. Ich produkt krajowy brutto na osobę był znacznie niższy niż 40 procent średniej w Unii. Dlatego powstał ten program. Obecnie, zaledwie po kilku latach, są już konkretne efekty. PKB na osobę wynosi od 39 procent średniej europejskiej w województwie podkarpackim do 48 procent w świętokrzyskim. Co nie oznacza, że nie zwracamy uwagi na największe miasta, bo właśnie tam generowany jest rozwój. W Koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, a także w Krajowej strategii rozwoju regionalnego do roku 2020 mówimy o potrzebie wspierania zarówno dużych miast, jak i terenów najuboższych. Myślimy dwutorowo i prowadzimy te działania równolegle. REKLAMA 19

20 INWESTOR temat miesiąca GALERIA KOLEJOWA MIECZYSŁAW T. STARKOWSKI Hauptbahnhof w Berlinie, fot. Tomasz Lewandowski Dworce kolejowe zmieniają oblicze. Wiele z nich stało się nowoczesnymi galeriami handlowymi. Klasycznym przykładem może być berliński Hauptbahnhof. W Polsce również idziemy w tę stronę 20 Brzeg w woj. opolskim, źródło: PKP S. A.

21 temat miesiąca INWESTOR Przez długie lata na polskich dworcach nic się nie działo. Inwestycje rzędu 5 mln zł w całym kraju nie mogły dawać żadnego efektu. W wielu obiektach widać postępującą degradację, inne popadły już w ruinę. PKP zarządzają dzisiaj 2625 dworcami. Z tego działa tylko 936. Reszta to są obiekty nieczynne albo istniejące przy nieczynnych już liniach kolejowych. A modernizuje się jedynie 66. Na tyle wystarcza pieniędzy. A to i tak sporo. W przyszłym roku modernizowanych ma być tylko 20. Dworzec Polski ma być narzędziem w budowie marki. Chodzi o to, by koleje przestały kojarzyć się ze starymi brzydkimi budynkami. W najbliższej przyszłości mają to być nowe usługi w nowym standardzie, zapewnionym dzięki nowym metodom zarządzania. Założyliśmy sobie, że spółka zajmie się zarządzaniem dworcami podkreśla Jacek Prześluga. Zarządzaniem, a nie inwestycjami. I tylko wtedy, gdy wejdzie w życie tzw. opłata dworcowa pobie-rana od przewoźników, czyli rozwiązanie prawne dające możliwość pokrycia kosztów funkcjonowania dworców. Dworzec Warszawa Stadion, źródło: PKP S. A.. Sytuacja dojrzała więc do tego, że trzeba zacząć działać. Dlatego w ubiegłym roku Polskie Koleje Państwowe powołały spółkę Dworzec Polski. Ma ona na celu radykalną poprawę w tej dziedzinie. Wyniki tego roku pokazują już zmianę sposobu myślenia. Inwestycje ruszyły szerokim frontem. Przeznaczono na nie łącznie 354 mln zł: 164 mln z dotacji budżetowej, 100 mln ze środków Unii Europejskiej, 90 mln ze środków własnych PKP. Ale skala zaniedbań jest tak duża, że to wszystko za mało. Niestety, w naszym kraju ciągle brakuje mechanizmu regulującego pod względem prawnym pokrywanie kosztów utrzymania dworców zwraca uwagę Jacek Prześluga, członek zarządu PKP SA, prezes spółki Dworzec Polski. Co z tego, że dzisiaj zmodernizujemy piękny budynek, jeśli nie będzie środków na jego eksploatację. Trzeba go oświetlić, ogrzać, opłacić podatki, wywóz nieczystości, skoszenie trawy, umycie okien itd. Dworzec Polski ma być narzędziem w budowie marki. Chodzi o to, by koleje przestały kojarzyć się ze starymi brzydkimi budynkami Obecnie PKP finansują działalność dworców z wyprzedaży majątku albo z najmu czy dzierżawy obiektów innych niż dworce. Ale to absolutnie nie wystarcza. Tymczasem muszą być stałe przychody pokrywające koszty. Mają one pochodzić z czterech źródeł: zarządzania rozkładem jazdy w Internecie, częścią powierzchni reklamowych na dworcach oraz sprzedaży biletów na rzecz spółki PKP Intercity. A najważniejsza ma być wspomniana opłata dworcowa. Niestety są duże opory przed jej wprowadzeniem. A przecież przewoźnicy mieliby płacić zaledwie groszy za jednego pasażera. Na razie nie ma porozumienia w tej sprawie. Dużo łatwiej przychodzi podnoszenie cen biletów kolejowych. Z drugiej strony słyszy się czasem, że dworce nie są potrzebne. Czy w takim razie mamy zostać pierwszym krajem, który będzie miał koleje bez dworców? Teoria, że wystarczy 300 dworców, też nie wytrzymuje krytyki. Czyli reszta ma być zamieniona na supermarkety, a pasażerowie będą wsiadać do pociągów w polu? Rozwiązanie musi być inne. Weźmy na przykład dworzec w Tarnowie. Został on oddany do użytku w li 21