Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi. Polityka UE

Transkrypt

1 OGÓLNOPOLSKI SYSTEM WSPARCIA DORADCZEGO DLA SEKTORA PUBLICZNEGO, MIESZKANIOWEGO ORAZ PRZEDSIĘBIORCÓW W ZAKRESIE EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ ORAZ ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII (OZE) wsparcie DORADCY ENERGETYCZNEGO Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi Łowicz r. Polityka UE Celem UE jest zapewnienie społeczeństwu równego i powszechnego dostępu do energii, pochodzącej w coraz większym stopnia ze źródeł niskoemisyjnych Realizacja Pakietu klimatyczno-energetycznego UE 2020 i Dyrektywy CAFE, w tym: zmniejszenie do 2020 r. emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 20%w porównaniu do 1990 r., zwiększenie efektywności energetycznej o 20% do 2020 r. zwiększenie udziału energii z OZE do 20% całkowitego zużycia energii finalnej (dla Polski 15%) oraz we wszystkich rodzajach transportu co najmniej 10% końcowego zużycia energii w transporcie do 2020 r. poprawa jakości powietrza na obszarach, gdzie odnotowano przekroczenia jakości dopuszczalnych stężeń w powietrzu i realizowane są programy ochrony powietrza POP. 1

2 ROLA PGN -PO IiŚ Grudzień 2015 r. zatwierdzenie przez Komisję Europejską POIiŚ na lata PO IiŚ I. OŚ PRIORYTETOWA Zmniejszenie emisyjności gospodarki Realizuje CT4. Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną, w tym następujące Priorytety Inwestycyjne: 1. (4.1.) wspieranie wytwarzania i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych; 2. (4.2.) promowanie efektywności energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł energii w przedsiębiorstwach ; 3. (4.3.) wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze publicznej, w tym w budynkach publicznych, i w sektorze mieszkaniowym; (wsparcie gospodarki niskoemisyjnej będzie jednym z elementów tzw. PGN - termomodernizacje) 4. (4.4.) rozwijanie i wdrażanie inteligentnych systemów dystrybucji działających na niskich i średnich poziomach napięcia; 5. (4.5.) promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególności dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu; (wsparcie skierowane głównie do obszarów miejskich posiadających uprzednio przygotowane plany PGN sieci ciepłownicze i chłodnicze) 6. (4.7) promowanie wykorzystywania wysokosprawnej kogeneracji ciepła i energii elektrycznej w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe. PO IiŚ Warunkiem uzyskania wsparcia w ramach PI 4.3 i 4.5 CT 4. zgodność projektu z planem gospodarki niskoemisyjnej. Plan gospodarki niskoemisyjnej to strategiczny dokument, który wyznacza kierunki dla gminy na lata , w zakresie działań inwestycyjnych i nieinwestycyjnych w takich obszarach jak: transport publiczny i prywatny, budownictwo publiczne, gospodarka przestrzenna, zaopatrzenie w ciepło i energię, gospodarka odpadami. Dokument ten powinien wyznaczać konkretne cele w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych, efektywności energetycznej oraz wykorzystania odnawialnych źródeł energii. 2

3 Zakres działań na szczeblu gminy/gmin, Założenia PGN Objęcie całości obszaru geograficznego gminy/gmin, Współuczestnictwo podmiotów będących producentami i/lub odbiorcami energii, ze szczególnym uwzględnieniem działań w sektorze publicznym, Skoncentrowanie się na działaniach niskoemisyjnych i efektywnie wykorzystujących zasoby (obszar efektywności energetycznej, OZE) oraz działań mających na celu zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do powietrza (pyły, SO2, NOX), ze szczególnym uwzględnieniem obszarów, na których odnotowano przekroczenia dopuszczalnych stężeń. WYMAGANIA PGN Określenie celów długoterminowych w perspektywie do roku 2020, Wskazanie działań operacyjnych obejmujących okres 3-4 lat od zatwierdzenia PGN, Przyjęcie do realizacji planu poprzez uchwałę rady gminy Wpisanie działań realizowanych przez jst do WPF Spójność działań zawartych w PGN z POP i PDK Zgodność z przepisami prawa w zakresie SOOŚ Spójność z innymi planami/programami (miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, założenia/plan zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe) Tworząc Plan gospodarki niskoemisyjnej dla miasta/gminy należy pamiętać, że nie może być on oderwany od już opracowanych strategii, planów i programów dla gminy, powiatu i województwa. PGN powinien być również zgodny ze strategiami, planami i programami krajowymi. 3

4 WYMAGANIA PGN Przykłady dokumentów na poziomie krajowym, które należy wziąć pod uwagę: Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej, Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030, Programy rozwoju alternatywnych źródeł energii, Przykłady dokumentów na poziomie regionalnym/gminnym: Strategia rozwoju województwa/powiatu/gminy, Wieloletnia Prognoza Finansowa, Plan zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, Program ochrony powietrza, Program ochrony środowiska, Plany zagospodarowania przestrzennego, Plan Transportowy, Strategia rozwoju turystyki, Plany gospodarki niskoemisyjnej powinny stanowić integralną część nowotworzonych, bądź już istniejących planów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną, bądź paliwa gazowe (lub założeń do tych planów) lub innych dokumentów (np. Miejskie Audyty Energetyczne) związanych z lokalnym bezpieczeństwem energetycznym, które wymagać będą aktualizacji. Opracowanie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej powinno obejmować: opracowanie bazowej inwentaryzacji emisji, pozwalającej ustalić sytuację wyjściową w ramach tego zadania powinna być wykonana inwentaryzacja zużycia energii, emisji gazów cieplarnianych oraz ewentualnie innych zanieczyszczeń z obszaru gminy w podziale na grupy źródeł (poziom szczegółowości zależy od potrzeb gminy powinien uwzględniać działania zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym). Jako rok bazowy zaleca się przyjąć rok Jeżeli jednak samorząd nie dysponuje danymi umożliwiającymi opracowanie inwentaryzacji CO2dla tego roku, wówczas należy wybrać najbliższy kolejny rok, dla którego można zebrać najbardziej kompletne i wiarygodne dane. opracowanie Planu gospodarki niskoemisyjnej(lub Planu działań na rzecz zrównoważonej energii SEAP), zawierającego mierzalne cele projektu i działania na lata ; przeprowadzenie szkoleń dla pracowników, ustalenie sposobu komunikacji; promocję zapisów planu w gminie, mającą na celu mobilizację społeczeństwa obywatelskiego. 4

5 Struktura PGN 1. Streszczenie 2. Ogólna strategia Cele strategiczne i szczegółowe Stan obecny Identyfikacja obszarów problemowych Aspekty organizacyjne i finansowe (struktury organizacyjne, zasoby ludzkie, zaangażowane strony, budżet, źródła finansowania inwestycji, środki finansowe na monitoring i ocenę) 3. Wyniki bazowej inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla 4. Działania/zadania i środki zaplanowane na cały okres objęty planem Długoterminowa strategia, cele i zobowiązania Krótko/średnioterminowe działania/zadania W bazie danych PGN powinny się znaleźć następujące elementy sektora publicznego i prywatnego dla których przeprowadzono inwentaryzację: - Budynki, instalacje i urządzenia komunalne - Budynki, instalacje i urządzenia niekomunalne - Budynki mieszkalne komunalne - Budynki mieszkalne niekomunalne - Oświetlenie publiczne - Oświetlenie niepubliczne - Zakłady przemysłowe, małe i średnie przedsiębiorstwa - Transport publiczny - Transport komercyjny - Transport prywatny, szynowy poprzez wdrażanie systemów organizacji ruchu - Instalacje do produkcji energii elektrycznej, ciepła i chłodu - Miejski system ciepłowniczy - Odnawialne źródła energii wykorzystywane na terenie gminy - Oczyszczanie ścieków, jeżeli przewidywane są działania w tym zakresie - Gospodarka odpadami, jeżeli przewidywane są działania w tym zakresie 5

6 Dane gromadzone na potrzeby PGN powinny spełniać następujące warunki, opisane w Poradniku Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP)? : - muszą opisywać sytuację konkretniej gminy - metodologia gromadzenia danych powinna być spójna na przestrzeni lat ważne jest dokładne udokumentowanie sposobu gromadzenia danych i sporządzania inwentaryzacji i zapewnienie spójności przez lata - dane muszą być zebrane przynajmniej dla wszystkich sektorów, dla których samorząd lokalny planuje podjąć działania - wykorzystywane źródła danych powinny być dostępne w przyszłości - dane powinny być jak najdokładniejsze - proces gromadzenia danych i ich źródła powinny być udokumentowane i upublicznione, aby proces sporządzania danych był zrozumiały i wzbudzał zaufanie interesariuszy Źródła danych: - dane własne samorządu o zużyciu energii w budynkach komunalnych, oświetleniu publicznym i transporcie gminnym, o liczbie zarejestrowanych pojazdów - dane od operatorów rynku paliw i energii - dane od lokalnych agencji energetycznych - dane bezpośrednio od konsumentów energii -dane z pozwoleń na wprowadzanie zanieczyszczeń do powietrza, wydawanych dla instalacji przez starostów i marszałków - dane o sprzedaży paliw od lokalnych stacji paliw lub ze zgłoszeń instalacji przyjmowanych przez organy administracji samorządowej - dane o prognozowanym natężeniu ruchu z raportów i informacji przedkładanych gminom w celu uzyskania decyzji środowiskowych - pomiary natężenia ruchu - dane o produkcji energii/chłodu od lokalnych wytwórców energii - badania ankietowe - inwentaryzacja liczby i rodzaju odnawialnych źródeł energii na terenie gminy - analiza rodzaju i ilości paliwa stałego spalanego w prywatnych budynkach mieszkalnych 6

7 W ślad za wymaganiami Komisji Europejskiej, warunkiem uzyskania dofinansowania w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata na działania realizowane w zakresie: osi priorytetowej III Transport - działanie III.1 Niskoemisyjny transport miejski, osi priorytetowej IV Gospodarka niskoemisyjna -działanie IV.2 Termomodernizacja budynków oraz działanie IV.3 Ochrona powietrza jest posiadanie zatwierdzonych przez WFOŚiGWw Łodzi planów gospodarki niskoemisyjnej (PGN). W dniu 22 grudnia 2015 roku zostało zawarte Porozumienie w sprawie weryfikacji planów gospodarki niskoemisyjnej między Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi (WFOŚiGW), a Urzędem Marszałkowskim precyzujące procedurę weryfikacji PGN. Zgodnie z Porozumieniem plany gospodarki niskoemisyjnej składane przez potencjalnych Beneficjentów będą przez nas oceniane pod względem spełnienia warunków określonych w Szczegółowych wymaganiach w zakresie planów gospodarki niskoemisyjnej w oparciu o listę sprawdzającą zawartość PGN. W przypadku zgodności przedstawionego przez potencjalnego Beneficjenta do zaopiniowania PGN ze Szczegółowymi wymaganiami wystawiać będziemy Zaświadczenie o zaopiniowaniu planu gospodarki niskoemisyjnej zaś w przypadku braku zgodności przekażemy potencjalnemu Beneficjentowi, a w przypadku, gdy nie był on odpowiedzialny za przygotowanie PGN, właściwemu podmiotowi, wykaz poprawek, uzupełnień mający na celu weryfikację i ponowne złożenie PGN. 7

8 Program Priorytetowy "Poprawa jakości powietrza poprzez likwidację niskiej emisji realizowana w ramach Programu KAWKA" Celem Programu jest zmniejszenie emisji zanieczyszczeń, w szczególności pyłów PM 2,5, i PM10 oraz emisji CO 2 wstrefach, w których występują znaczące przekroczenia dopuszczalnych i docelowych poziomów stężeń tych zanieczyszczeń, dla których zostały opracowane programy ochrony powietrza. Beneficjentem (Wnioskodawcą): jednostki samorządu terytorialnego. Dofinansowanie udzielone będzie w formie dotacji ze środków własnych WFOŚiGW w Łodzi na podstawie niniejszego Programu z udziałem środków udostępnionych WFOŚiGW w Łodzi przez NFOŚiGWw ramach Programu, wskazanego w 1 ust. 2 pkt2, publikowanego na stronie internetowej NFOŚiGWpod adresem Intensywność dofinansowania wynosi do 65 % kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia określonych wust.5, z czego: 45% stanowią środki udostępnione przez NFOŚiGW, a 20 % środki WFOŚiGW w Łodzi. Nabór wniosków został zakonczony z końcem listopada 2015 r. W ramach programu wpłynęło 14 wniosków z następujących obszarów: Sieradz, Skierniewice, Sulejów-miasto, Wieluń-miasto, Zduńska Wola, Bełchatów, Brzeziny, Łask miasto, Łódź, Głowno, Opoczno Pabianice, Piotrków Trybunalski, Radomsko. Jesteśmy w trakcie przygotowywania wniosku do NFOSiGW w Warszawie. Budynek niskoenergetyczny-obiekt, który cechuje niższe niż w przypadku tradycyjnego budownictwa zapotrzebowanie na energię. Nazywany jest też budynkiem energooszczędnym Budynek mieszkalny zaprojektowany i wykonany według obowiązujących przepisów prawa to kwh/m2rok Budynek mieszkalny zaprojektowany i wykonany jako budynek energooszczędny do 70 kwh/m2rok Zakłada się, iż koszty budowy budynku energooszczędnego rosną o około 10% (w stosunku do budowy budynku mieszkalny zaprojektowany i wykonany według obowiązujących przepisów prawa) a kosztu późniejszej eksploatacji spadają o 50 % 8

9 Charakterystyka budynku niskoenergetycznego: 1. Obiekty wznoszone w standardzie domu niskoenergetycznego mają dobrą izolację przegród zewnętrznych i okna o niskim współczynniku przenikania ciepła. Szczególną uwagę poświęca się miejscom, w których na skutek przerwania ciągłości izolacji cieplnej mogą tworzyć się tzw. mostki termiczne; 2. Stosuje się wysoko sprawne źródła ciepła; 3. Stosuje się OZE jako źródła ciepła i energii elektrycznej; 4. Stosuje się wentylację mechaniczną z rekuperacją, aby wykorzystywać ciepło zawarte w powietrzu usuwanym na zewnątrz jako urządzenie dodatkowe stosuje się gruntową czerpnię powietrza; 5. Pomieszczenia są tak usytuowane, by można było korzystać z energii słonecznej do ich dogrzewania i oświetlania (tzw. ogrzewanie pasywne); 6. Stosunek powierzchni przegród zewnętrznych do kubatury budynku jest z reguły niższy niż w tradycyjnych obiektach. Budownictwo energooszczędne Średnia struktura życia energii w budynkach mieszkalnych: 71% - ogrzewanie i wentylacja 13% - przygotowanie ciepłej wody 9% - przygotowanie posiłków 7% - oświetlenie i urządzenia elektryczne. Przyczyny wysokich kosztów ogrzewania: -nadmierne straty ciepła; -niesprawne instalacje grzewcze; -brak pomiaru zużycia ciepła. 9

10 Jak ucieka ciepło? Straty przez wentylację % Straty przez okna i drzwi % Straty przez ściany zewnętrzne % Straty przez dach % Straty przez posadzkę na gruncie 5-10 % Straty przez mostki termiczne 5% Budownictwo energooszczędne Przykładowe zadania umożliwiające poprawę efektywności energetyczny budynku: Głęboka termomodernizacja; Montaż szczelnych okien i drzwi; Modernizacja źródeł ciepła na źródła o wyższej sprawności oraz wykorzystujące OZE np.: Pompy ciepła; Panele fotowoltaiczne; Siłownie wiatrowe; Panele solarne; Kotły kondensacyjne; Kotły na biomasę; Modernizacja wentylacji na wentylację mechaniczna z odzyskiem ciepła odpadowego; Wykorzystywanie energooszczędnych urządzeń elektrycznych; 10

11 Transport niskoemisyjny Czynniki wpływające na wielkość emisji Należy identyfikować okoliczności i czynniki mając wpływ na wielkość emisji : Determinujące aktualny poziom emisji Determinujące wzrost emisji Determinujące spadek emisji Celem inwentaryzacji i prognozy emisji CO2 jest dokonanie charakterystyki gminy w oparciu o te trzy kryteria, co pozwala oszacować aktualny poziom emisji CO2 w roku bazowym oraz ustalić prognozowany trend zmian emisji w roku docelowym 2020 roku. Transport niskoemisyjny Aktualny poziom zużycia energii finalnej za zatem emisji w transporcie determinują przykładowo: Szlaki tranzytowe przebiegające przez teren gminy; Ilość pojazdów zarejestrowanych na terenie gminy; Ilość kupowanego paliwa na terenie gminy. Do czynników determinujących wzrost zużycia energii finalnej i emisji CO2, które będą wpływać na wielkość tych emisji w roku docelowym należą przykładowo: Wzrost ilości pojazdów zarejestrowanych na terenie gminy; Budowa nowych szlaków drogowych. Do czynników determinujących spadek zużycia energii finalnej i emisji CO2, które będą wpływać na wielkość tych emisji w roku docelowym należą przykładowo: Spadek ilości pojazdów zarejestrowanych na terenie gminy; Poprawa efektywności energetycznej nowo zakupionych pojazdów; Poprawa płynności ruchu. 11

12 Oświetlenie uliczne Oświetlenie uliczne odgrywa istotną rolę w bezpieczeństwie ruchu publicznego, wiąże się to z dużymi kosztami na energię elektryczną, zwłaszcza, że w gminach funkcjonują stare, nieefektywne systemy oświetlenia ulic. W przypadku gdy gmina decyduje się na rozłożoną w czasie modernizację zaleca się przestrzeganie kolejności etapów. 1 etap zmiana taryf rozliczeniowych; 2 etap wymiana starego systemu sterowania na sterowniki astronomiczne CPA; 3 etap wymiana opraw, redukcja mocy; 4 etap dodatkowe oszczędności związane z usprawnieniem nadzoru i konserwacji oświetlenia. Dziękujemy za uwagę Jan Sztaudynger, Kierownik Zespołu jsztaudynger@wfosigw.lodz.pl Michał Ochota- doradca energetyczny mochota@wfosigw.lodz.pl Magdalena Jankowska -Kostrzewa -doradca energetyczny mjankowska@wfosigw.lodz.pl Grzegorz Leszczyk- doradca energetyczny Anna Sicińska - doradca energetyczny gleszczyk@wfosigw.lodz.pl asicinska@wfosigw.lodz.pl 12