Elektroniczne systemy biletowe w Europie

Transkrypt

1 LUTY-KWIECIEŃ 2014 nr 1(54)/2014 Rosyjska Jaskółka podbiła serca kibiców Elektroniczne systemy biletowe w Europie Komunikacją miejską po wodzie

2 Pokaż się w Komunikacji Publicznej Zamów reklamę w naszej gazecie n akład: 1500 egz. Nasze mocne strony - Wysoki poziom merytoryczny - Rzetelność informacji zawartych w artykułach - Inspirujące pomysły, ciekawe rozwiązania, wybitni rozmówcy - Rada Programowa złożona z autorytetów w poszczególnych dziedzinach - Współpraca i obecność na wszystkich ważnych imprezach branżowych - Nowoczesna i estetyczna szata graficzna czasopisma kwartalnik PorusZający fachowców WYDAWCA Komunikacyjny Związek Komunalny GOP Katowice, ul. Barbary 21a tel > komunikacja@kzkgop.com.pl Pełnej oferty wydawniczej szukaj na

3 o d redakcji Jedyny taki konkurs KATARZYNA MIGDOŁ-ROGÓŻ Redaktor naczelna Już po raz piąty z rzędu Targom Transportu Publicznego SilesiaKOMUNIKACJA, które odbędą się 15 i 16 kwietnia 2014 roku w Sosnowcu, towarzyszyć będzie Konkurs na Produkt w Komunikacji Miejskiej Przyjazny Osobom z Niepełnosprawnością. Jest on organizowany przez Komunikacyjny Związek Komunalny GOP, przy współudziale Centrum Targowo-Wystawienniczego Expo Silesia. Partnerami konkursu są stowarzyszenia, organizacje pożytku publicznego, jednostki samorządu terytorialnego, spółki prawa handlowego oraz inne podmioty prowadzące działalność gospodarczą na własny rachunek, które w ramach współpracy z KZK GOP zaangażowane są w propagowanie idei konkursu. W jego trakcie oceniane są produkty wszystkich firm biorących udział w targach SilesiaKOMUNIKACJA. Ocenie poddawany jest jeden produkt, prezentowany na targach w następujących kategoriach: Pojazdy, Informacja, Infrastruktura przystankowa, Produkt innowacyjny. W dniu konkursu powoływana jest komisja konkursowa, w skład której wchodzą zarówno przedstawiciele KZK GOP, jak i organizacji zrzeszających osoby niepełnosprawne. To bardzo ważne, aby produkty w komunikacji miejskiej, które mają być przyjazne osobom niepełnosprawnym, oceniali sami zainteresowani. Dlatego też w komisji znajdują się reprezentanci różnych niepełnosprawności, dzięki czemu możliwe jest spojrzenie na zastosowane udogodnienia przez pryzmat ludzi z odmiennymi trudnościami, a przez to różnymi potrzebami. W ocenie komisji co roku widać znaczny progres w prezentowanych modelach autobusów. Zauważalny jest także przez te pięć lat wzrost świadomości wystawców na temat potrzeb pasażerów z niepełnosprawnością i wystawiane autobusy w większości nie budzą wątpliwości co do przyjazności dla osób niepełnosprawnych. Komisja konkursowa kieruje się zawsze tymi samymi kryteriami przy ocenie produktów, dlatego brane pod uwagę jest wiele aspektów ważnych dla osób z niepełnosprawnością. Specjalne oznakowanie czy niska podłoga już nie wystarczą, aby pojazd został na pewno zaliczony do grona produktów przyjaznych. A na co dokładnie zwraca się uwagę przy wyborze najbardziej przyjaznego modelu autobusu? Oprócz wspomnianego już oznakowania zewnętrznego i wewnętrznego pojazdów czy niskiej podłogi, ocenie podlega również wyposażenie pomagające przy wsiadaniu i wysiadaniu z pojazdu. Szczególnie zwraca się uwagę na łatwość, z jaką można rozłożyć pochylnię, na mechanicznie uruchamiany podnośnik oraz prawidłowe oznakowanie jego krawędzi. Oceniane są także ergonomia i aranżacja wnętrza, dostępność poręczy i uchwytów, usytuowanie nieutrudniające poruszania się w pojeździe, barwa poręczy, liczba miejsc i ich zabezpieczenie dla pasażerów na wózkach. Nie bez znaczenia dla komfortu podróżowania przez osobę niepełnosprawną jest też możliwość swobodnego komunikowania się z kierowcą i powiadamiania o konieczności zatrzymania pojazdu i wyjścia z niego. Analizom poddawane są też urządzenia do sterowania i kontroli drzwi. Jak są dostępne, czy są kontrastowe i mają oznaczenie w alfabecie Braille a. Warto walczyć o tę nagrodę, ponieważ konkurs ten jest jedynym takim, organizowanym w branży transportowej w naszym kraju. Dla producentów powinien liczyć się głos osób z niepełnosprawnością, bo jeśli transport publiczny będzie przyjazny dla nich, to oznacza, że będzie również dostępny dla każdego, a o to przecież chodzi. A co daje nagroda i tytuł? Oprócz prestiżu i budującej świadomości, że aktywnie uczestniczy się w tworzeniu transportu publicznego przyjaznego dla osób niepełnosprawnych, nagrodzeni producenci mogą wykorzystać znak w promowaniu swojego produktu na wszystkich polach eksploatacji. Do zobaczenia na targach SiesiaKOMUNIKACJA! WYDAWCA Komunikacyjny Związek Komunalny GOP Katowice, ul. Barbary 21a tel , fax kzkgop@kzkgop.com.pl ADRES REDAKCJI Katowice, ul. Barbary 21a tel fax komunikacja@kzkgop.com.pl REDAKTOR NACZELNA Katarzyna Migdoł-Rogóż RADA PROGRAMOWA Grzegorz Dydkowski Barbara Kos Maria Michałowska Jerzy Mikulski Robert Tomanek Roman Urbańczyk Andrzej Wilk Barbara Żmidzińska REDAKCJA Anna Koteras Łukasz Kosobucki Emil Markowiak WSPÓŁPRACA Aleksander Kierecki Marek Sieczkowski Michał Wolański KOREKTA Renata Chrzanowska OPRACOWANIE GRAFICZNE GREATIO Grzegorz Bieniecki PROJEKT Marcin Korus DRUK Omega Press w Sosnowcu NAKŁAD 1500 egzemplarzy Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych oraz zastrzega sobie prawo do skrótów i redakcyjnego opracowania tekstów przyjętych do druku. Za treść reklam i ogłoszeń redakcja nie odpowiada. Wydawca pisma Komunikacja Publiczna dziękuje za współpracę wszystkim autorom tekstów, wyrażając przekonanie, że przyczynią się one do wzbogacenia wiedzy naszych Czytelników. 3

4 s pis treści nr 1/2014 AKTUALNOŚCI Najnowsze wieści z polskiego i światowego rynku transportu zbiorowego GORĄCY TEMAT Rosyjska Jaskółka podbiła serca kibiców Radosław Gielo Miejska mobilność jutra Jan Borghuis Przyszłość publicznego transportu miejskiego leży w systemach transportowych, które zapewnią dostęp na życzenie do rowerów, samochodów i innych środków i usług transportowych. LIDERZY RYNKU Stale rośniemy w siłę z Tomaszem Wącirzem, menadżerem projektu, rozmawia Katarzyna Migdoł-Rogóż Od 2009 roku są coraz lepsi. Targi Transportu Publicznego SilesiaKOMUNIKACJA stale rosną w siłę, zapewniając wystawcom i zwiedzającym coraz wyższą jakość. To jedyne miejsce w Polsce, gdzie spotykają się wszystkie obszary transportu publicznego. ANALIZY I OPINIE Rola pracy emocjonalnej w transporcie publicznym Karolina Lubieniecka-Kocoń, Paweł Kocoń Transport publiczny, zgodnie ze swoją nazwą, kojarzy się z przewożeniem osób z przysłowiowego miasta A do miasta B. Taki transport ma być przede wszystkim tani i dostępny rzeszom ludzi, może choć nie musi być komfortowy i wygodny. Uniwersalne podejście do transportu Michał Dębiec Zasady uniwersalnego projektowania zostały zebrane i opracowane z myślą o tym, żeby maksymalizować wykorzystanie usług i produktów przez użytkowników. Nic więc dziwnego, że szybko pojawiły się na sztandarach ekspertów lobbujących za zwiększaniem dostępności dla osób niepełnosprawnych. Nielegalne rozklejanie plakatów Katarzyna Lesińska Pstrokate, niedbale przyklejone plakaty, które po pewnym czasie blakną od słońca, ze zwisającymi resztkami taśmy klejącej lub częściowo zdarte przez przypadkowych przechodniów to aktualny obraz miejskiej infrastruktury w każdym mieście. Czas pracy kierowców i motorniczych komunikacji miejskiej Krzysztof Wójcik Według niektórych medialnych doniesień czas kryzysu gospodarczego w Polsce mija. Gospodarka prężnie się rozwija, Produkt Krajowy Brutto wzrasta, bezrobocie maleje, a inflacja nie szybuje wysoko ku górze. Statystycznie jest dobrze, ale może się okazać, że nie wszystkim będzie żyło się lepiej i dostatniej. OKŁADKA Fot WYDARZENIA Karta Warszawiaka Igor Krajnow Stolica premiuje osoby, które dokładają się do kosztów funkcjonowania miasta i rozliczają w Warszawie swój PIT. A nie każdy wie, że PIT to największe źródło dochodów miasta, wynoszące aż 1/3 wszystkich pieniędzy stolicy. Od jednej osoby płacącej w niej podatek do kasy miasta wpływa średnio 3,1 tysiąca złotych. JAK ONI TO ROBIĄ? Tramwaj do walki z lodem na sieci Marek Gancarczyk Zima się skończyła i pewnie nikt o śniegu i lodzie już nie myśli. Przynajmniej wśród pasażerów. Jednak zajmując się komunikacją, o problemach, które mogą się pojawić w okresie zimowym, trzeba myśleć na długo przed ochłodzeniem i pierwszymi opadami. Najlepiej jeszcze latem. NASZE SPRAWY Elektroniczne systemy biletowe w Europie Emil Markowiak PREZENTACJE Komunikacją miejską po wodzie Piotr T. Nowakowski DOBRE STRONY Już wiesz, kiedy przyjedzie Emil Markowiak Kiedyprzyjedzie.pl to usługa, która w prosty i tani sposób zapewnia kompleksową informację o lokalizacji pojazdów komunikacji miejskiej. Skorzystają z niej nie tylko pasażerowie, ale również organizatorzy i operatorzy transportu publicznego. KĄTEM OKA Umiarkowany optymizm co do ŚKUP Mateusz Babak Zwykle wolę umiarkowany optymizm od pesymizmu. W myśleniu o komunikacji w regionie również. W obserwowaniu postępów przy realizacji dużych projektów. A także w analizie ich sensowności i celowości. Ale muszą być ku temu jakieś podstawy. Duży może więcej? Tomasz Głogowski Przez ponad 22 lata funkcjonowania KZK GOP kilkakrotnie wieszczono już rozpad Związku. Nic takiego się jednak nie stało, a tendencja wręcz się odwróciła. Związek zrzesza dziś 27 gmin, najwięcej w swojej historii. Jesteśmy brudasami Przemysław Jedlecki Katowice nie mają szczęścia do dworców autobusowych. W czasach Polski Ludowej postanowiono, że wozy Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego będą zabierać i zostawiać pasażerów na placu Wilhelma Szewczyka, tuż pod dworcem kolejowym. Za darmową komunikację dziękuję Michał Wroński Czy chciałbym jeździć komunikacją miejską za darmo? Pewnie, że chciałbym. W końcu co roku wydaję na nią przeszło 1500 złotych, a miałbym parę innych pomysłów, jak tę kwotę zagospodarować. komunikacja publiczna

5 s pis treści Wenecja wzniesiona jest na archipelagu 126 bagnistych wysp, poprzecinanych przez 182 kanały płytkiej laguny, a połączonych ze sobą dzięki 433 mostom. Kanały pełnią w starej części miasta funkcję swoistych dróg. Tutaj, tak jak przed wiekami, poruszać się można tylko transportem wodnym albo na piechotę. Obowiązuje zakaz jazdy na rowerze, a kolej i ruch kołowy wkracza jedynie do północnego skraju weneckiej laguny. Komunikacją miejską 54 po wodzie 50 Fot. Elektroniczne systemy biletowe w Europie Wprowadzanie biletów elektronicznych jest powszechnym trendem w komunikacji miejskiej. Taki bilet jest wygodniejszy w użyciu, ponieważ na jednym nośniku można zapisywać kolejne bilety, gdy dotychczas każdy bilet był osobnym kawałkiem papieru. W celu zachęcania mieszkańców do korzystania z komunikacji miejskiej organizatorzy transportu mogą wprowadzać elastyczne rozwiązania taryfowe, a pasażer nie dość, że oszczędza pieniądze, to nie musi sam obliczać należnych kwot, tylko robi to za niego system. Fot. wikipedia.org Rosyjska Jaskółka podbiła serca kibiców Rosjanie zorganizowali najdroższe igrzyska w historii, ale prawdopodobnie choć to rzecz indywidualnego gustu także najlepsze. Areny sportowe zbudowane w Soczi budziły zachwyt zagranicznych gości. Z dotarciem też nie było kłopotu, bowiem między obiektami kursowały tysiące busików i autobusów, a prawdziwą furorę zrobił pociąg Jaskółka. 8 Fot. Radosław Gielo nr 1/2014

6 a SERWIS PRZYGOTOWANO NA PODSTAWIE TRANSINFO.PL ktualności Fot. UITP Międzynarodowa Unia Transportu Publicznego od stycznia 2014 roku wzbogaciła się o nowe logo oraz corporate identity. Zmianie uległa również strona internetowa Unii oraz strategia rozwoju wraz z polityką usług członkowskich 6 NOWE LOGO UITP Od stycznia tego roku Międzynarodowa Unia Transportu Publicznego (UITP) wzbogaciła się o nowe logo oraz corporate identity. Zmianie uległa również strona internetowa Unii oraz strategia rozwoju wraz z polityką usług członkowskich. Wszystkie decyzje podjęte zostały większością głosów na nadzwyczajnym zgromadzeniu ogólnym członków UITP, które odbyło się 27 stycznia w Brukseli. Nowe logo odzwierciedla fundamentalną rolę Unii jako światowej sieci wszystkich aktorów transportu publicznego. Logo, ale także nowa tożsamość korporacyjna, świadczą o naszych głównych atrybutach: tworzeniu wzajemnych powiązań i wymianie wiedzy, a także o innowacyjności, intermodalności oraz międzynarodowej naturze naszej organizacji wyjaśnia Alain Flausch, sekretarz generalny UITP. Zmiana wizerunku pociągnęła za sobą również przedefiniowanie naszej wizji, którą odtąd będzie wzbogacanie jakości życia oraz lokalnej ekonomii poprzez aktywne wspieranie oraz promocję zrównoważonego transportu publicznego w obszarach miejskich na całym świecie. Za tym oczywiście idzie właściwa misja, polegająca na dążeniu do zapoczątkowania zmian w sektorze miejskiej mobilności: dzięki naszym operacjom każdego dnia pragniemy pozytywnie wpływać na rozwój naszych członków oraz szerszej społeczności transport publicznego twierdzi Alain Flausch. Stajemy się bardziej rozpoznawalni, przez profesjonalizm oferty członkowskiej wygrywamy wciąż nowych członków wszystko to wymusza na nas bycie lepiej czytelnymi, zwłaszcza jeśli chodzi o to, kim jesteśmy, co robimy i w którym kierunku chcemy rozwijać nasz sektor tłumaczy Artur Perchel, kierownik dywizji Europy Środkowej i Wschodniej w UITP. UITP to jedyna międzynarodowa organizacja odpowiedzialna za rozwój sektora transportu publicznego w Europie i na świecie. Jednak siła UITP to przede wszystkim członkowie, którzy tworzą tę organizację, a którym my codziennie asystujemy, pomagamy i których reprezentujemy. Bez silnych członków nawet najlepsza corporate identity nie miałaby na dłuższą metę sensu. Mimo wszystko ten wizerunkowo-strategiczny lifting jest ważny, odzwierciedla bowiem sam dynamizm całego sektora i jego rosnącą wagę w lokalnej, jak i globalnej ekonomii zaznacza Perchel. DWA TYSIĄCE ZŁOTYCH ZA AWANTURĘ W AUTOBUSIE Prawie dwa tysiące złotych oraz cztery miesiące ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania prac społecznych tyle w sumie kosztować będzie krewkiego pasażera jazda bez biletu. Do zdarzenia doszło w połowie stycznia 2013 roku. Podczas kontroli biletów w autobusie nr 255 w Rudzie Śląskiej 33-letni pasażer, który jechał bez biletu, próbował staranować wykonujących swoje obowiązki kontrolerów i uciec z autobusu. Jednego z kontrolerów KZK GOP gapowicz uderzył. Najpierw zadał mu cios pięścią w policzek, a następnie głową w czoło. W trakcie próby zatrzymania wywiązała się szamotanina, podczas której pasażer zniszczył kurtkę drugiego kontrolera. W sprawie tej toczyły się dwa postępowania. W pierwszym w sprawie zniszczenia kurtki wyrok zapadł w czerwcu ubiegłego roku. Sąd uznał pasażera za winnego wykroczenia i ukarał go grzywną. Został na niego także nałożony obowiązek naprawienia szkody, czyli zapłaty za zniszczoną odzież, oraz poniesienia kosztów postępowania. Na skutek tego wyroku gapowicz musiał zapłacić 400 złotych. Wyrok w drugiej sprawie zapadł 10 grudnia 2013 roku. Tym razem sąd również uznał oskarżonego za winnego. Za naruszenie nietykalności cielesnej (czyn określony w artykule 217 paragrafu 1 kodeksu karnego), sąd nałożył karę czterech miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania prac społecznych (20 godzin miesięcznie), zapłatę zadośćuczynienia na rzecz pobitego kontrolera (500 złotych) oraz zwrot kosztów postępowania w wysokości ponad tysiąca złotych. Sąd w swoim wyroku podkreślił, że osoba pełniąca funkcję kontrolera biletów jest zrównywana w orzecznictwie z pełnieniem funkcji publicznej. Należy pamiętać, że kontrolerzy zawodowi zatrudnieni w Komunikacyjnym Związku Komunalnym GOP są pracownikami samorządowymi i są traktowani na równi z funkcjonariuszami publicznymi, do których obowiązków należy między innymi kontrola biletów wyjaśnia Tomasz Musioł, kierownik Referatu Kontroli Biletów w KZK GOP. Obrażanie ich czy utrudnianie im czynności służbowych grozi poważnymi sankcjami, wynikającymi z przepisów kodeksu karnego. W toku są jeszcze dwie podobne sprawy. W tych przypadkach sprawcy również powinni liczyć się z poważnymi sankcjami karnymi dodaje Tomasz Musioł. Jak przyznaje kierownik Referatu Biletów w KZK GOP, takich incydentów jest niewiele w skali całego roku, ale niestety kontrolerzy w swojej pracy dosyć często spotykają się z agresją gapowiczów. To przecież trudne i niebezpieczne zajęcie. komunikacja publiczna

7 a ktualności PASAŻEROWIE WYBRALI KOLORYSTYKĘ TAMWAJU Wiadomo już, jak będzie wyglądać wnętrze wagonów PESA Twist Step. W drodze konsultacji społecznych pasażerowie zdecydowali, że najbardziej odpowiada im stonowana, szara kolorystyka. W sprawie nazw dla nowych tramwajów zdecydowanie najwięcej głosów zebrała propozycja tradycyjnych śląskich imion. Konsultacje okazały się bardzo owocne. Po pierwsze pasażerowie wybrali kolorystykę i wskazali kierunek w sprawie nazw wagonów, po drugie otrzymaliśmy bardzo wiele listów, w których pasażerowie dzielili się z nami różnymi spostrzeżeniami, nie tylko w sprawie nowych wagonów mówi rzecznik Tramwajów Śląskich Andrzej Zowada. Na specjalny adres owy wpłynęło blisko 900 głosów, z czego 617 dotyczyło kolorystyki wnętrza. Blisko 73 procent głosujących wskazało jeden z dwóch szarych kolorów na wersję jaśniejszą głosowało 238 osób, zaś na wersję grafitową 209 internautów. Wersja trzecia, na którą głosowało najwięcej osób, ma dwa odcienie ciemniejszy pod fotelami i jaśniejszy wokół okien i drzwi. To powoduje, że w wagonie będzie jasno, a jednocześnie miejsca najbardziej narażone na zabrudzenia będą ciemniejsze. To rozwiązanie wydaje się optymalne tłumaczy Andrzej Zowada. Trzecie miejsce w głosowaniu z poparciem 128 osób zajęła pomarańczowa wersja wnętrza. Spółka przekazała już producentowi informację o wybranym kolorze, żeby pracownicy PESY mogli przystąpić do montażu elementów wnętrza w dwóch budowanych właśnie wagonach. Konsultacje wyłoniły również faworyta pasażerów w sprawie nazw dla nowych tramwajów. W tym temacie listów było nieco mniej. Spośród 270 głosów 44 procent (119 głosów) przypadło na grupę tradycyjnych śląskich imion. 60 osób uznało, że patronami wagonów powinny być znane osobistości ze Śląska i Zagłębia, zaś 44 osoby chciałyby nazwać wagony nazwami dzielnic miast aglomeracji. Pozostałe propozycje znalazły niewielkie uznanie wśród głosujących. W wielu listach pasażerowie zwracali uwagę, że zastosowanie śląskich imion będzie kontynuacją nazewnictwa już funkcjonującego, a przy tym jest neutralne, dlatego też najlepiej nadaje się na nazwy dla wagonów. My w Spółce podzielamy to zdanie wyjaśnia rzecznik Tramwajów Śląskich. 27 GMIN W KZK GOP Dwie nowe gminy Pilchowice i Sośnicowice dołączyły do Komunikacyjnego Związku Komunalnego GOP z początkiem tego roku. Po ich przystąpieniu Związek liczy dwadzieścia siedem gmin członkowskich. Obecnie obszar działania KZK GOP rozciąga się od granicy z województwem małopolskim na wschodzie po granicę z województwem opolskim na zachodzie. To pokazuje, jak ważne miejsce zajmuje KZK GOP w organizowaniu transportu publicznego w regionie. Stały rozwój Związku jest dowodem na to, że wykonywana praca oraz sposób rozliczeń i finansowania komunikacji miejskiej są dobrze oceniane zarówno przez miasta, które go tworzą, jak i gminy, które chcą dołączyć do tej struktury. Przypomnijmy, że od roku 1999 KZK GOP składał się z 23 miast. Od roku 2009 Związek tworzony jest już przez 25 uczestników (w tym roku do Komunikacyjnego Związku Komunalnego GOP przystąpiły Piekary Śląskie i Pyskowice), natomiast od grudnia 2013 roku składa się z 27 gmin członkowskich. W Pilchowicach funkcjonuje już komunikacja organizowana przez KZK GOP, na liniach nr 59 i 236. Od 16 grudnia 2013 roku na teren gminy Sośnicowice wjeżdża autobus nr 624, a od 1 stycznia 2014 roku również linia autobusowa nr 924 organizowana jest przez KZK GOP. Sośnicowice położone są w południowo-zachodniej części województwa śląskiego, dziesięć kilometrów od centrum Gliwic, na granicy z powiatem kędzierzyńsko-kozielskim. Teren ten to pogranicze Niziny i Wyżyny Śląskiej na obszarze wielkiego kompleksu leśnego, między Opolszczyzną a Górnym Śląskiem. Pilchowice są siedzibą gminy w powiecie gliwickim, w południowo-zachodniej części województwa śląskiego. Tworzy ją siedem sołectw z koloniami i przysiółkami. Są to: Pilchowice, Żernica, Stanica, Wilcza, Nieborowice, Kuźnia Nieborowska i Leboszowice. W drodze konsultacji społecznych pasażerowie zdecydowali, że najbardziej odpowiada im stonowana, szara kolorystyka wnętrza wagonów PESA Twist Step 7 Fot. Daniel Janeczko nr 1/2014

8 Fot. Radosław Gielo orący temat g OLIMPIJSKI TRANSPORT SOCZI 2014 Rosjanie zorganizowali najdroższe igrzyska w historii, ale prawdopodobnie choć to rzecz indywidualnego gustu także najlepsze. Areny sportowe zbudowane w Soczi budziły zachwyt zagranicznych gości. Z dotarciem też nie było kłopotu, bowiem między obiektami kursowały tysiące busików i autobusów, a prawdziwą furorę zrobił pociąg Jaskółka. RADOSŁAW GIELO Dziennikarz Polskiej Agencji Prasowej Rosyjska podbiła 8 komunikacja publiczna

9 gorący temat Jaskółka serca kibiców 9 nr 1/2014

10 gorący temat Gruntowny lifting przeszedł prawie 100-letni główny dworzec w Soczi. Zainstalowano między innymi ruchome schody prowadzące z dziedzińców i przejść podziemnych na perony oraz nowoczesny system informacji pasażerskiej. Wprowadzono też dwujęzyczne tablice informacyjne 10 Soczi i Krasna Polana w tych dwóch miejscowościach, oddalonych od siebie o prawie 50 kilometrów, rozgrywane były poszczególne dyscypliny zimowej olimpiady 2014, choć to tylko ułamek prawdy. Impreza podzielona została na dwie części tak zwaną lodową na obiektach położonych dosłownie nad brzegiem Morza Czarnego, oraz śniegową w górach Kaukazu. Transport między obydwoma klastrami odbywał się dwoma środkami transportu: autobusami marki Scania i busami Volkswagen Crafter oraz zyskującym popularność z dnia na dzień szybkim i nowoczesnym pociągiem Łastoczka, czyli po polsku Jaskółka. W Soczi, a dokładnie jej południowej dzielnicy Adlerze, wszystkie areny zlokalizowano w odgrodzonym od miasta wysoką siatką imponującym Parku Olimpijskim. W miejscu, gdzie za kilka miesięcy odbędzie się pierwszy wyścig Grand Prix mistrzostw świata Formuły 1, postawiono stadion Fiszt (ceremonie otwarcia i zamknięcia igrzysk), hale do hokeja na lodzie, łyżwiarstwa szybkiego na długim i krótkim torze, łyżwiarstwa figurowego oraz curlingu. Transport między nimi odbywał się dla mediów autobusem M1, kibice zaś zdani byli na spacery. Narzekać nie mogli, bowiem pogoda wręcz rozpieszczała temperatura w Soczi dochodziła nawet do 20 stopni Celsjusza, chociaż średnia w lutym wynosi zazwyczaj 6-7 stopni. To i tak dużo, a odpowiada za to specyficzny klimat subtropikalny. W Krasnej Polanie, a konkretnie w ośrodkach narciarskich Laura, Rosa Chutor (Rosa róża, Chutor osada, folwark) i Gorki, rywalizowano w biegach, biathlonie, skokach, kombinacji norweskiej, narciarstwie alpejskim i dowolnym oraz snowboardzie, a także bobslejach i saneczkarstwie. Alternatywny dojazd w każde z tych miejsc odbywał się kolejkami górskimi. Przed czterema laty na olimpiadzie w kanadyjskim Vancouver takich atrakcji nie było. Nadbrzeżny pociąg Rosyjskie Koleje Żelazne (RŻD) podwójnie zadbały o fanów zimowych sportów. Po pierwsze, zmodernizowana została trasa z Soczi do Krasnej Polany. W praktyce oznaczało to wysłanie na tory prawie 40 pociągów elektrycznych, tak zwanych Jaskółek. Po drugie, na czas igrzysk od 6 do 23 lutego wprowadzono darmowe bilety (normalny koszt to 70 rubli w przeliczeniu nieco powyżej 6 złotych), a więc każdy chętny mógł wejść (o kontrolach bezpieczeństwa niżej) i podróżować do woli. Z tego przywileju korzystali też dziennikarze z całego świata, choć oni mieli specjalne autobusy. Początkowo frekwencja w kolejowych składach nie była imponująca, ale zmieniało się to z dnia na dzień. W wielu kursach brakowało miejsc siedzących. Organizatorzy zapewniali, że są w stanie przewieźć około 7 tysięcy pasażerów na godzinę i tak faktycznie było. Na potrzeby igrzysk uruchomiono pięć tras. Najdłuższa z centrum Soczi do Krasnej Polany liczyła ponad 80 kilometrów, a łączna długość jazdy przekraczała godzinę i 20 minut. O ile pomiędzy Esto-Sadokiem (stacja numer dwa licząc od Krasnej Polany) komunikacja publiczna

11 gorący temat Rosyjskie Koleje Żelazne zadbały o fanów zimowych sportów. Zmodernizowana została trasa z Soczi do Krasnej Polany. W praktyce oznaczało to wysłanie na tory prawie 40 pociągów elektrycznych, tak zwanych Jaskółek i Adlerem pociągi jechały z maksymalną prędkością 115 kilometrów na godzinę, o tyle w pasie nadbrzeżnym, gdzie koła lokomotywy niemal dotykały wód Morza Czarnego, maszyniści nie przekraczali 50. Stąd niezbyt imponujący wynik, jeśli chodzi o czas podróży. Do komfortu nie można się było przyczepić. Na marginesie, najkrótsza trasa z Adleru do Portu Lotniczego Soczi liczyła zaledwie 3 kilometry. Od centrum stolicy regionu do Parku Olimpijskiego było 31 kilometrów, a po drodze takie przystanki, jak Chosta i Macesta. Pozostałe trasy prowadziły z Krasnej Polany do Parku Olimpijskiego oraz Adleru. Powiew nowości Pociągi lśnią nowością, czerwono-niebieskie siedzenia są komfortowe, do tego szerokie korytarze. Wszędzie kamery. Rosjanie w ogóle zadbali o bezpieczeństwo uczestników igrzysk. Każdą Łastoczkę Desiro EMU Es1-012 obsługiwał patrol składający się z policjanta i ochroniarza (odpowiednika polskiego SOK-isty). Trasa z Krasnej Polany do Adleru była ogrodzona kilkumetrową siatką, co chwilę mijało się minikomisariat, do tego wzdłuż torów przemieszczały się grupy policjantów i wojskowych. Czujne oko dostrzegało również tak zwane pałatki, a więc zamaskowane punkty stacjonowania uzbrojonych żołnierzy. W lasach w kolorach moro, a w górach Kaukazu, gdzie cały czas leży śnieg, były one białe. Wracając do wyposażenia bardzo punktualnych Jaskółek, furorę robiły umieszczone pod górną półką gniazdka elektryczne. Z tego powodu nad głowami pasażerów nie sposób było dostrzec kurtek, czapek, szalików i tak dalej, tylko rozmaite telefony, tablety i laptopy. Komunikaty płynące z głośników podawane były w dwóch językach: rosyjskim i angielskim. Oprócz standardowej informacji o zbliżaniu się do kolejnej stacji, za każdym razem ogłaszano zakończenie przyjmowania pasażerów, a ewentualnych spóźnialskich proszono o pozostanie na peronie w celu cierpliwego poczekania na następny pociąg. O ile z Krasnej Polany do centrum miasta pociągi jeździły co minut, o tyle w Soczi co kilka minut. Perony zlokalizowane przy kamienistych plażach czarnomorskiego kurortu były szczelnie zabunkrowane grubą siatką. Nie było możliwości przedostania się do wody inną drogą, niż oficjalnymi ścieżkami. Tu też non stop przechadzało się po kilku policjantów, do tego osoby z kolejowych służb informacyjnych i wolontariusze. Za kratą nad brzegiem mieszkańcy rozpalali grille i wzniecali małe ogniska, korzystając z uroków pięknej lutowej pogody. Uwaga na tunele i estakady Wiele tygodni przed igrzyskami było wiadomo, że newralgiczną dla transportu podczas całej imprezy trasą będzie droga łącząca Adler z Krasną Polaną i biegnąca obok niej linia kolejowa. Co ciekawe, między nimi płynie rzeka Mzymta. Trasa Łastoczki odbiega od głównej magistrali biegnącej wybrzeżem Morza Czarnego i skręca w stronę 11 nr 1/2014

12 gorący temat Z miejscowości Esto- -Sadok, jak nazwa wskazuje założonej przez Estończyków, na wysokość 1400 metrów n.p.m. można dostać się tylko kolejką górską, popularnie nazywaną gondolą 12 północnych zboczy Kaukazu. Szczególnie pieczołowicie była pilnowana na licznych wiaduktach i w sześciu tunelach o łącznej długości ponad 10 kilometrów. Najdłuższy ma ponad 4 kilometry. Kilkadziesiąt pociągów zostało zbudowanych przez ostatnie dwa lata w fabryce Siemensa w Krefeld. Wartość kontraktu szacowano na około 580 milionów euro, co stanowi kroplę w morzu wydatków planowanych przez gospodarzy ZIO 2014, którzy w najbliższych trzech dekadach chcą zainwestować w żelazne drogi 300 miliardów euro. Niemiecka firma już wcześniej współpracowała z rosyjską koleją, zapewniając jej szybki pociąg Sapsan. Jaskółki, składające się z pięciu wagonów (oczywiście inny rozstaw osi, niż w Europie), transportowane były na specjalnych platformach przez terytorium Niemiec, następnie do Amsterdamu i stamtąd drogą morską do Rosji. W czarnomorskim kurorcie nie tylko zmodernizowano dotychczas jednotorową trasę kolejową, z licznymi mijankami, ale też między innymi wybudowano nowy terminal lotniczy i wydłużono pas startowy w Adlerze (lądując nocą można byłoby zobaczyć przepięknie rozświetlony milionami kolorów Park Olimpijski), a także zbudowano nowy port dla statków pasażerskich. Kilka słów jeszcze o SKM-ce w Soczi; tory mają szerokość 1520 milimetrów, a kluczowy jest tak zwany trójkąt torowy, którym pociągi wjeżdżały na nową linię w kierunku do Krasnej Polany. Gruntowny lifting przeszedł prawie 100-letni główny dworzec w Soczi. Zainstalowano między innymi ruchome schody prowadzące z dziedzińców i przejść podziemnych na perony oraz nowoczesny system informacji pasażerskiej. Wprowadzono też dwujęzyczne tablice informacyjne. Górskie gondole Rosjanie wydali rekordową sumę 51 miliardów dolarów na organizację igrzysk, ale prezydent Władimir Putin zapowiadał, że nie będzie na niczym oszczędzał. Inna sprawa, że część pieniędzy rozeszła się w nieznanym kierunku Wpływowy polityk chciał pokazać światu swą letnią rezydencję, do tej pory raczej mało znaną poza Rosją. Czy to miejsce atrakcyjne dla Polaków? Może okazać się, że naszych turystów w przyszłych sezonach będzie tam niewielu. Soczi położone jest na granicy z Gruzją, a więc daleko, podróż lotnicza kosztowna, do tego konieczność posiadania wizy i rozmaite rosyjskie wymogi biurokracyjne dotyczące zakwaterowania, na przykład konieczność posiadania przy sobie kwitka z informacją o dacie przyjazdu i wyjazdu z tego kraju. W przypadku braku groził mandat. Piękne góry, luksusowe hotele mamy w całej Europie, a możliwość przemieszczenia się w niewiele ponad godzinę z kafejki nad Morzem Czarnym na któryś ze stoków Kaukazu może okazać się niewystarczająca. Rosjanie chcą jeszcze zbudować w górach pole golfowe, ale na przykład Szwedzi już je mają mówił mi komentujący olimpijskie mecze hokeja na lodzie słynny zawodnik ligi NHL Mariusz Czerkawski. Rosjanie błysnęli za to transportem do najwyżej położonych ośrodków narciarskich, jak na przykład Laura, gdzie rozgrywano zawody w biathlonie i biegach. Z miejscowości Esto-Sadok, jak nazwa wskazuje założonej przez Estończyków (główna ulica nazywa się, jakżeby inaczej, Estońska), na wysokość 1400 komunikacja publiczna

13 gorący temat Pociągi lśnią nowością, czerwono- -niebieskie siedzenia są komfortowe, do tego szerokie korytarze. Wszędzie kamery. Rosjanie w ogóle zadbali o bezpieczeństwo uczestników igrzysk metrów n.p.m. można dostać się tylko kolejką górską (cable way), popularnie nazywaną gondolą. Na olimpiadę Putin kazał ich zbudować łącznie 20. Jedna z nich prowadziła do kompleksu hoteli dziennikarskich (960 metrów n.p.m.). Najdłuższa trasa, właśnie ta na Laurę, liczy 5383 metry, a w godzinę sześcio- lub ośmioosobowymi wagonikami może się przemieścić 3000 osób. Podróż w jedną stronę trwa 15 minut. Krócej jedzie się z okolic dworca kolejowego w Krasnej Polanie do Rosa Chutor, gdzie rywalizowano między innymi w narciarstwie alpejskim i snowboardzie. Ale wagoniki były przestronniejsze, mieściły do 20 osób, a do tego pozwalały na obserwację olimpijskich zmagań z góry. Większość gondoli została zbudowana w 2013 roku, a za całość projektu odpowiadała austriacka firma Doppelmayr. Jej produkt (wcześniej instalowany między innymi w Kanadzie) był chwalony z powodu odporności na silny wiatr, a także małe zużycie energii elektrycznej, a także cichą pracę i bezawaryjność. Faktycznie, wagoniki nie zatrzymywały się gdzieś w połowie trasy, ale pewnym problemem były przerwy techniczne. Zazwyczaj miało być ich cztery po pół godziny każdego dnia, ale ze względu na obłożenie pasażerami Rosjanie robili przeglądy w nocy, czasem krótsze, trwające po godzinie. Ci dziennikarze, który akurat bardzo późno wracali ze skoków narciarskich, narażeni byli na czekanie na wznowienie pracy kolejki. Pechowcy siedzieli nawet do 4-5 rano, żeby móc dostać się do swego hotelu. Plombowanie autobusów Transport dziesiątek tysięcy kibiców i kilku tysięcy dziennikarzy na obiekty sportowe Krasnej Polany odbywał się głównie autobusami marki Scania. Natomiast między stadionami biathlonowym i do narciarstwa biegowego na Laurze albo między trasami snowboardowymi i do narciarstwa alpejskiego w Rosa Chutor tylko i wyłącznie busikami VW Crafter. Niemal wszystkie pojazdy były fabrycznie nowe, o czym świadczył ich przebieg. Pod koniec igrzysk, kiedy zerkałem na stan licznika, zazwyczaj nie przekraczał on 2-3 tysięcy. Ale to było po kilkunastu dniach jazd. W jaki sposób dbano o bezpieczeństwo pasażerów? Służby bezpieczeństwa policjanci lub wojskowi (około 30 tysięcy funkcjonariuszy) za każdym razem plombowały dany samochód, a po jego dotarciu do celu sprawdzano, czy nikt plomb nie naruszył, nie zerwał i tak dalej. Groziło to poważnymi konsekwencjami dla kierowców, którzy mieli zakaz zatrzymywania się po drodze, aby kogokolwiek wcześniej wypuścić lub zabrać dodatkowe osoby, nawet mimo wolnych miejsc siedzących. Co ważne, przed odjazdem wszyscy mieli sprawdzane karty akredytacyjne specjalnym czytnikiem, sprawdzano między innymi zgodność zdjęcia z twarzą właściciela. Nie było to czasochłonne, a dawało gwarancję tego, iż nikt niepożądany nie znalazł się na pokładzie. Oczywiście nie brakowało też kontroli pojazdów za pomocą specjalnych luster chodziło o wyeliminowanie możliwości podłożenia jakichkolwiek ładunków pod podłogą. Osobna kwestia to znajomość topografii przez poszczególnych kierowców. Wielu z nich błądziło nawet na 4-kilometrowym odcinku między górskim centrum prasowym (Gorki Media Centre) a wyciągiem prowadzącym do Laury. Mimo atmosfery 13 nr 1/2014

14 gorący temat Transport dziesiątek tysięcy kibiców i kilku tysięcy dziennikarzy na obiekty sportowe Krasnej Polany odbywał się głównie autobusami marki Scania. Natomiast między stadionami biathlonowym i do narciarstwa biegowego tylko i wyłącznie busikami VW Crafter olimpijskiego święta, dochodziło do zupełnie niepotrzebnych kłótni. Jeszcze kilka lat temu nic tutaj nie było, żadnych budynków. Mój GPS pokazuje mi, że wjeżdżamy do lasu opowiadał Siergiej, który przyjechał pracować na igrzyskach z Władykaukazu. Ucieszył się, że w drodze na skocznię spotkał polskich dziennikarzy, bowiem kiedyś przebywał kilka miesięcy w naszym kraju. Na początku lat 90. służyłem w wojsku w Jaworze i Bolesławcu. Nawet nieźle opanowałem wasz język, ale to było tak dawno, że już praktycznie zapomniałem polskiego dodał. Na ulicach Esto-Sadok trudno było spotkać prywatne auta. Nawet ludzie tam zameldowani musieli mieć specjalne zezwolenia na korzystanie z dróg olimpijskich. Parkingi dla przyjezdnych znajdowały się 100 kilometrów od centrum kurortu, dlatego niemal wszyscy przenieśli się do komunikacji publicznej. Wielkim udogodnieniem była rezygnacja przez Rosjan z pobierania opłat. Minusem było to, że dworce autobusowe były przepełnione i trzeba było postać w długiej kolejce, by dostać się do pojazdu. W przeciwieństwie do transportu dla mediów nie przestrzegano obowiązku zamykania drzwi po zajęciu miejsc siedzących. Część mieszkańców, oczywiście anonimowo, narzekała na powtarzające się policyjne kontrole, legitymowania i tym podobne. Służby odpowiedzialne za bezpieczeństwo wręcz osaczyły spokojny dotąd region Soczi, ale taka jest cena organizacji tam olimpiady. autobusowych. Najbardziej oblegana z nich znajdowała się przy tak zwanym górskim centrum prasowym. Wygodne scanie, umożliwiające przewóz wózków inwalidzkich, dzięki szerokim drzwiom z hydraulicznie podnoszoną rampą w środkowej części, rozwoziły chętnych po całej Krasnej Polanie, a linia 10 kursowała do Parku Olimpijskiego. Autobusy 15 i 16 kursowały do Rosa Chutor na snowboard, narciarstwo alpejskie i dowolne, 18 do kolejki górskiej prowadzącej do Laury, jedynie do Gorski RusSki Jumping Centre, gdzie królował Kamil Stoch, zdobywca dwóch złotych medali olimpijskich, jeździły busiki. A to ze względu na niewiele przestrzeni w okolicach skoczni. Oddzielne busy woziły sportowców z wiosek olimpijskich na poszczególne areny. Mogli korzystać też z... rowerów. Chyba najczęściej na jednoślady wsiadali holenderscy łyżwiarze szybcy. Jeśli chodzi o wioski, były aż trzy, choć zazwyczaj jest jedna, góra dwie. W Adlerze znajdowała się tak zwana przybrzeżna (Coastla), w której mieszkali panczeniści, przedstawiciele short tracka oraz łyżwiarstwa figurowego, curlingu i hokeja na lodzie. W górach zlokalizowano dwie kolejne w wytrzymałościowej (Endurance) swoją bazę mieli biegacze i biatloniści, zaś w górskiej (Mountain) bobsleiści, saneczkarze, narciarze, snowboardziści, a także skoczkowie i narciarze kombinacji norweskiej. Transport między nimi był utrudniony, bowiem odbywał się busikami (też miały swoje stałe numery) i gondolami. Sportowcy nie mogli liczyć na żadne ustępstwa ani w kwestii kontroli bezpieczeństwa, ani luksusów i czasu podróży. 14 Olimpijskie pętle autobusowe Nowością na czas igrzysk było wprowadzenie dla mediów i wolontariuszy specjalnych pętli Marszrutki, meleksy i skutery Sportowcy, trenerzy, oficjele i dziennikarze przemieszczali się między obiektami sportowymi niemal komunikacja publiczna

15 gorący temat wszystkim, co... jeździło. Oczywiście najpopularniejsze były białe busiki VW Crafter, czyli marszrutki, z logo Soczi 2014, ale między stadionami biathlonowym i biegów narciarskich najszybszy transport odbywał się skuterami. W zależności od wielkości przyczep zabierały od dwóch do nawet siedmiu osób. Jeździły non stop, a pokonanie kilkusetmetrowej trasy, o przewyższeniu 250 metrów, zajmowało im raptem dwie minuty. Ale bywało też tak, że kiedy były szczególnie potrzebne, to kierowcy... opalali się na mocno grzejącym słońcu. To żaden zarzut, bowiem wyczekiwali na zakończenie poszczególnych konkurencji. Tymczasem w przedostatnim dniu olimpijskiej rywalizacji dla kontuzjowanej Justyny Kowalczyk bieg na 30 kilometrów techniką dowolną zakończył się przedwcześnie. Zeszła z trasy po 12 kilometrach, dlatego polscy przedstawiciele mediów, nie mogąc tym razem liczyć na skutery, musieli biegać za mistrzynią w kopnym śniegu. Meleksy robiły furorę w kompleksie hoteli dziennikarskich Gorna Karuzel na wysokości 960 metrów n.p.m. Kursowały dwa białe pojazdy, zabierając po kilka osób z walizkami. Szczególnie przydatne były dla fotoreporterów, zaopatrzonych w ciężki sprzęt bojowy, tak zwane lufy. Na ściernisku powstał pałac Jeszcze kilka lat temu Krasna Polana (główna część, położona na wysokości 540 metrów n.p.m.) była praktycznie pusta, otaczały ją pola. Teraz stoją tam liczne luksusowe hotele, rozmaite galerie handlowe, miejskie uliczki wyłożono kostką brukową, chociaż akurat do solidności tej pracy można mieć zastrzeżenia. Ale nawet podczas igrzysk w tej części regionu nie czuło się specjalnie atmosfery wielkiego sportowego święta. Mieszkańcy pojawiali się licznymi grupami głównie w weekendy, kiedy mogli za darmo podróżować nie tylko pociągami, ale i na stoki narciarskie, choć tylko do granicy obiektów sportowych. Za dojazd wyżej już musieli płacić. Ale jeśli już ktoś w lutym był w Soczi, to na nic raczej nie żałował pieniędzy. Pytanie co się stanie ze wszystkim obiektami, nie tylko sportowymi, po igrzyskach i marcowej paraolimpiadzie. Wiadomo, że część hal, gdzie rywalizowano na przykład w hokeja, zostanie rozebrana i przeniesiona do innych rosyjskich miast. Ale co się stanie na przykład z kilkunastoma cztero- i pięciogwiazdkowymi hotelami? Trudno liczyć, że będzie na tyle duże zainteresowanie nimi, aby wszystkie przetrwały. Oczywiście, z dojazdem na granicę z Gruzją nie będzie problemu, bowiem lotnisko w Adlerze jest bardzo nowoczesne. W komfortowych warunkach lata się między innymi na trasie do Moskwy, obsługiwanej przez Airbusy (po sześć-osiem osób w jednym rzędzie w klasie ekonomicznej). Taniej, ale znacznie dłużej będzie pociągiem, na przykład podróż do Kijowa trwa 30 godzin, trochę dłużej do Mińska na Białorusi. Zestawiony ze zmodernizowanych wagonów skład trasę do rosyjskiej stolicy pokonuje w 28 godzin. Składami międzynarodowymi można zaś dojechać bezpośrednio na przykład do Kazachstanu. Komunikacyjni sponsorzy Żadne igrzyska nie odbędą się bez wsparcia sponsorów wielkich koncernów międzynarodowych. Nie inaczej było w Rosji. Jednym z nich była szwedzka Scania (współpracuje z tym krajem od ponad 20 lat), która przygotowała 1100 autobusów (między innymi Golaz 6228) na potrzeby wszystkich uczestników olimpijskich i paraolimpijskich zmagań. Sponsorami i partnerami wspaniałej imprezy sportowej były też między innymi Rosyjskie Koleje, GAZ Group i Volkswagen Group Rus. Nie brakowało też samochodów osobowych, głównie dwóch marek Volkswagen i Skoda którymi wożono prezesów poszczególnych komitetów olimpijskich i ich świtę oraz polityków, chociaż tych, jak na igrzyska, było dosyć mało. Zdarzały się też inne auta, ale ich logo były zaklejane. Rosjanie zorganizowali olimpiadę po ponad 30-letniej przerwie, poprzednio Moskwa gościła letnich sportowców. Kolejne zimowe igrzyska odbędą się w 2018 roku w Korei Południowej. Letnie zaś w 2016 roku w Brazylii i cztery lata później w Japonii. Ciekawe, jak tam będzie wyglądał transport sportowców, kibiców, mediów. Z pewnością warto skorzystać z wielu rosyjskich rozwiązań. Pamiętam doskonale igrzyska w Atenach 2004 i Londynie To oczywiste, że to, co najlepsze, Rosjanie przejęli na swoje zawody. Warto korzystać z doświadczeń poprzedników. Żadne igrzyska nie odbędą się bez wsparcia sponsorów wielkich koncernów międzynarodowych. Nie inaczej było w Rosji. Jednym z nich była szwedzka Scania (współpracuje z tym krajem od ponad 20 lat), która przygotowała 1100 autobusów (między innymi Golaz 6228) na potrzeby wszystkich uczestników olimpijskich i paraolimpijskich zmagań. Sponsorami i partnerami wspaniałej imprezy sportowej były też między innymi Rosyjskie Koleje, GAZ Group i Volkswagen Group Rus. 15 nr 1/2014

16 Fot. wikipedia.org gorący temat Przyszłość publicznego transportu miejskiego leży w systemach transportowych, które zapewnią dostęp na życzenie do rowerów, samochodów i innych środków i usług transportowych. Użytkownicy będą raczej korzystać ze środków transportu, niż posiadać je na własność. Wygodne i niezawodne, dostępne rzeszom użytkowników poprzez smartfony. Miejska JAN BORGHUIS Przewodniczący UITP Combined Mobility Platform oraz prezes Greenwheels, Holandia mobilność jutra 16 Łączone środki transportu to ciekawa alternatywa do posiadania samochodu w tak szybko urbanizującym się świecie, jako że jest bardziej dopasowana i do potrzeb odbiorcy, i do miejskiego środowiska. Dla tych z państwowych przewoźników, którzy gotowi są na innowacje oraz na zmianę tradycyjnych usług transportowych na łączone usługi różnych środków transportu, obranie takiego kierunku oferuje okazję do stabilnego rozwoju w najbliższych dekadach. Jak będzie wyglądać miejski transport? Od wieków miasta to zatłoczone miejsca, takie też bez wątpienia pozostaną w przyszłości. Jak jednak transport miejski w przyszłości różnić się będzie od obecnego? Dwudziesty wiek kiedy to samochód miał znaczący wpływ na urbanizację oraz na miejski transport już jest za nami, pozostawiając po sobie spuściznę w charakterze luźnej tkanki miejskiej. Ciągłe zwiększanie się i rozrastanie przedmieść nigdy nie byłoby możliwe, gdyby nie masowe posiadanie samochodów. Samochód umożliwił pokonanie od 30 do 80 kilometrów dziennie w ogólnie akceptowanym czasie jednej godziny. Mimo że wciąż wydaje się to normalne w świecie zachodnim, takie rozwiązanie nie musi być dominujące w XXI wieku. Rozwiązania jutra właśnie nabierają kształtu wystarczy spojrzeć na dzisiejsze trendy. Sieć 3.0 i mobilny Internet miały największy wpływ na komunikacja publiczna

17 gorący temat społeczeństwo. Sieć 3.0 pozwala na łączenie aktywów: jeśli podłączy się do niej posiadaną flotę samochodów, łatwo będzie oferować samochody różnym użytkownikom dwadzieścia cztery godziny na dobę oraz na życzenie. Smartfony, określane przez użytkowników jako najważniejsza rzecz, którą muszą mieć przy sobie przez cały czas, są oczywiście narzędziem tej rewolucji. Pozwalają na oferowanie usług lokalizujących, takich jak wskazanie, gdzie jest najbliższy z oferowanych pojazdów. Tak zwany trend demotoryzacyjny jest złączony ze smartfonami i z Internetem. Demotoryzacja jest nazwą określającą światowy trend zmiany preferencji konsumentów. Młodzi ludzie nie są entuzjastycznie nastawieni do posiadania samochodu, ponieważ wolą wydać pieniądze na smartfony i szybkie połączenia internetowe. Nastawienie: nie zależy mi na posiadaniu samochodu to kolejny trend, zgodnie z którym młodzi ludzie z wahaniem podchodzą do wyrabiania prawa jazdy. Statystyki pokazują, że wyrabiają oni prawo jazdy coraz później, a część z nich w ogóle nie aspiruje do jego posiadania. Trudno jest wyobrazić sobie siebie jako mieszkańca przedmieść bez samochodu, a przynajmniej Transport miejski jutra dotyczyć będzie dużej ruchliwości opartej na mniejszej liczbie podróży na krótkich dystansach, beż użycia paliw kopalnych oraz ze zmniejszonym negatywnym wpływem na środowisko ŁĄCZNIK SYSTEMU Publiczny przewoźnik üstra zajmuje pozycję lidera, oferując łączone usługi transportowe. Bycie przewoźnikiem usług transportu multimodalnego oznacza oferowanie klientom całkowicie nowych rozwiązań transportowych oraz poszerzanie działalności biznesowej o obszary wykraczające poza tradycyjne produkty transportu publicznego, jak autobus, tramwaj czy metro. W Hanowerze publiczny przewoźnik üstra przejmuje pozycję lidera poprzez integrowanie wszystkich usług zrównoważonego transportu miejskiego oraz poprzez przydzielenie sobie roli łącznika systemu. Üstra wypromowało HANNOVERmobil, atrakcyjną, elastyczną alternatywę dla prywatnego samochodu; oferuje niekłopotliwą mobilność z jednym przystankiem. Zamiast marnować czas i wydawać pieniądze na wybieranie właściwego rozwiązania oraz wykupywać bilety u różnych przewoźników, klienci mają natychmiastowy dostęp do pełnego menu transportu, mogą wybrać odpowiednią dla siebie usługę w dowolnym czasie, korzystając z karty HANNOVERmobil wszystkie w jednym. Karta pozwala na korzystanie z transportu publicznego, wypożyczalni rowerów, usług współdzielenia samochodu, taksówki, transportu kolejowego i usług kurierskich: HANNOVERmobil to naprawdę pełen zakres usług transportowych. Z perspektywy strategii firmy taka oferta to sprytny manewr, jako że oferowanie wszystkich środków transportu przez jednego przewoźnika to potężne narzędzie zwiększające lojalność klientów oraz poszerzające portfolio produktu dzięki dodaniu usług transportu łączonego. Bazując na sukcesie HANNOVERmobil, üstra rozpoczęła obecnie projekt nazwany Platforma Mobilności we współpracy z Volkswagenem oraz firmą IT Cantamen, aby przeprowadzić drugą odsłonę usługi HANNOVERmobile na szerszą skalę. Hanower Niemcy 17 nr 1/2014

18 gorący temat Pociąg, metro i autobusy będą trzonem systemu transportowego przyszłości. Ambicją przewoźników transportu publicznego powinno być umożliwienie mieszkańcom wyboru najbardziej dogodnego środka transportu dla każdej z podejmowanych podróży bez prawa jazdy. Jednakże, zamiast przenosić się na przedmieścia, młode rodziny osiadają na osiedlach w centrach miast. Inny ważny trend to renesans roweru. Wydaje się, że emocjonalny stosunek, jaki kiedyś konsumenci mieli do posiadanego samochodu, przenosi się obecnie na rowery. W miastach krajów zachodnich, szczególnie w bogatych dzielnicach, ludzie postrzegają rower (a nie ekskluzywny samochód) jako sposób na wykreowanie bardziej indywidualnego stylu życia. Młodzi rodzice, korzystając z dobrodziejstw mieszkania w centrum miast i wynikających z tego krótkich tras, jakie mają do pokonania, przewożą swoje dzieci do żłobka rowerem. Wreszcie, mobilność wirtualna zmienia potrzebę fizycznej mobilności, jako że zmienia nasze postrzeganie przestrzeni, odległości i dostępności. Oczywiście wideokonferencje, telekonferencje i webinaria również przełożyły się na mobilność biznesową, a przeniesienie zakupów ze sklepów tradycyjnych do internetowych zmieniło podejście do kwestii mobilności zakupowej. Ogólnie rzecz biorąc, transport miejski jutra dotyczyć będzie dużej ruchliwości opartej na mniejszej liczbie podróży na krótkich dystansach, beż użycia paliw kopalnych oraz ze zmniejszonym negatywnym wpływem na środowisko. Taki efekt można uzyskać poprzez zagęszczenie tkanki miejskiej, transport publiczny, ruch pieszy oraz podróżowanie rowerem. Mobilność multimodalna (czyli wybieranie odpowiedniego środka transportu dla każdej podejmowanej podróży) zastąpi monomodalność samochodu. KOKTAJL TRANSPORTOWY STM 18 Misją Société de transport de Montréal (STM) jest rozwijać i stosować zintegrowany system transportu publicznego celem oferowania bezpiecznego, szybkiego, niezawodnego i komfortowego transportu. Ale STM wierzy, że może iść jeszcze dalej i kreuje swoje własne, przyjazne dla środowiska działania partnerskie, które promują używanie uzupełniających się środków transportu. Razem tworzą one transportowy koktajl, łączący rowery, autobusy, metro, współdzielenie samochodu i taksówki. W rzeczy samej partnerstwo współdzielenia samochodu i publicznego transportu to bardzo atrakcyjna konkurencja dla posiadania własnego pojazdu. Société de transport de Montréal podpisało umowę marketingową i operacyjną, nazwaną DUO auto+bus z Communauto, operatorem systemu współdzielenia samochodu, aby połączyć te dwa środki transportu. Ale to nie wszystko: BIXI, wypożyczalnia rowerów w Montrealu, także może przystąpić do umowy. Co więcej, usługi oferowane przez montrealskie korporacje taksówkarskie są jedną z opcji transportowych, oferowanych jako alternatywa do własnego samochodu. Samo to jest dobrym powodem do włączenia taksówek do tego transportowego koktajlu, ale to nie wszystko: z pomocą taksówek STM jest w stanie zaoferować usługę łączącą autobusy i taksówki w dziesięciu obszarach, gdzie sama usługa autobusowa jest niepraktyczna. Montreal Kanada komunikacja publiczna

19 gorący temat Nowe usługi transportowe Pojawiają się nie tyle nowe opcje zbiorowego transportu publicznego, ale raczej usługi przeznaczone dla odbiorcy indywidualnego. Transport jednostkowy ma jedną przewagę nad zbiorowym sadza pasażera na siedzeniu kierowcy. To pasażer decyduje, gdzie i jaką trasą dojechać, a nie kierowca autobusu czy maszynista. Jako że transport elektryczny bardzo dobrze wpasowuje się w środowisko miejskie, niemalże wszystkie inicjatywy dotyczące jednostkowego transportu publicznego noszą obecnie nazwy zaczynające się na e-, od e-osobistych środków transportu po e-czteroboczne dzielenie roweru. E-mobilność jest jeszcze w fazie niemowlęctwa. Przyjrzyjmy się jednak idei wypożyczania roweru, pomysłowi istniejącemu od 2004 roku. W czasie zaledwie dziesięciu lat już ponad 50 miast w 50 krajach zdecydowało się na system wypożyczalni rowerów i nie są to tylko stolice europejskich miast, w których pomysł ten rozkwitł. W Ameryce Północnej można znaleźć 21 typów wypożyczalni, a największą liczbę wypożyczanych rowerów notuje się w Chinach: 370 tysięcy. W trzech wymienionych powyżej regionach systemy te rozwijają się szybko i nie jest to rozwój napędzany jedynie chęcią zysku, podobnie jak cały zbiorowy transport publiczny, wszystkie z systemów wypożyczania rowerów działają w oparciu o rządową pomoc. Mimo wszystko, idea nie jest taka odkrywcza. Dzisiejszy system współdzielenia samochodów powstał w 1987 roku jako inicjatywa obywatelska. Jednak w czasie ostatnich pięciu lat główni producenci aut także włączyli się w ten pomysł. Mimo że systemy współdzielenia samochodu różnią się między sobą, z reguły określają liczbę użytkowników jednego pojazdu na od 20 do 100, tak więc wszystkie są wystarczająco efektywne w przestrzeni miejskiej. Cechą wspólną systemów wypożyczania rowerów i współdzielenia samochodu jest to, że oferują one mobilność jako usługę, nie zaś posiadanie produktu co zostało umożliwione dzięki sieci 3.0 oraz dzięki smartfonom. Łączone środki transportu: miejska strategia zrównoważonego rozwoju Mimo że nowo powstające usługi dotyczą indywidualnego transportu publicznego, nie oznacza to, że środki transportu zbiorowego staną się mniej ważne. Pociąg, metro i autobusy będą trzonem systemu transportowego przyszłości, ale będzie też więcej towaru w ofercie. Ambicją przewoźników transportu publicznego powinno być umożliwienie mieszkańcom wyboru najbardziej dogodnego środka transportu dla każdej z podejmowanych podróży oraz umożliwienie łączenia różnych środków transportu w trakcie trwania jednej podróży. W centrum tej strategii znajduje się idea łączonych środków transportu, konwencjonalny transport publiczny poszerzony o usługi indywidualnych usług transportowych. Umiejscawianie pasażerów na siedzeniu kierowcy poprzez oferowanie im możliwości wyboru zastąpi monomodalność samochodu, do której przyzwyczailiśmy się w XX wieku. Źródło: Combined Mobility as key for tomorrow s urban mobility, Public Transport International 4/2013. Tłumaczenie: Karolina Lubieniecka-Kocoń Ważny trend miejskiej mobilności jutra to renesans roweru. Wydaje się, że emocjonalny stosunek, jaki kiedyś konsumenci mieli do posiadanego samochodu, przenosi się obecnie na rowery. W miastach krajów zachodnich, szczególnie w bogatych dzielnicach, ludzie postrzegają rower (a nie ekskluzywny samochód) jako sposób na wykreowanie bardziej indywidualnego stylu życia. 19 nr 1/2014

20 iderzy rynku l Od 2009 roku są coraz lepsi. Targi Transportu Publicznego SilesiaKOMUNIKA- CJA stale rosną w siłę, zapewniając wystawcom i zwiedzającym coraz wyższą jakość. To jedyne miejsce w Polsce, gdzie spotykają się wszystkie obszary transportu publicznego. O tegorocznych targach opowiada Tomasz Wącirz, menadżer projektu, w rozmowie z Katarzyną Migdoł-Rogóż. Stale rośniemy w siłę Fot. Joanna Niedzielska 20 Katarzyna Migdoł-Rogóż: Kiedy dokładnie odbędą się Targi SilesiaKOMUNIKACJA? Tomasz Wącirz: Targi odbędą się w dniach kwietnia 2014 roku w Centrum Targowo-Konferencyjnym Expo Silesia w Sosnowcu. Nie boicie się, że ten przedświąteczny czas nie będzie sprzyjał frekwencji podczas imprezy? Liczne wydarzenia towarzyszące targom oraz zainteresowanie, jakie wywołują wśród przedstawicieli branży, upewniają nas w przekonaniu, że frekwencja zwiedzających podczas imprezy będzie bardzo dobra. Myślę również, że przedświąteczny czas i towarzysząca mu atmosfera pozwoli na stworzenie wyjątkowego nastroju Targów SilesiaKOMUNIKACJA. Jaki jest tegoroczny zakres branżowy targów? Tegoroczny zakres wystawy obejmuje prezentację rozwiązań producentów wszystkich pojazdów transportu publicznego, ich wyposażenia dodatkowego i części zamiennych. Dodatkowo zaprezentowane zostaną rozwiązania z zakresu infrastruktury pasażerskiej i transportowej zarówno tej punktowej, jak i liniowej. W celu zapoznania się z pełnym zakresem wystawy zapraszam na stronę Targom towarzyszyć będą różne wydarzenia, proszę o nich opowiedzieć. Wśród wydarzeń zaplanowanych na czas tegorocznej edycji targów najważniejszym będzie Konferencja Komunikacyjny Związek Komunalny GOP, organizowana pierwszego dnia. Targom towarzyszyć będą również: konferencja Stowarzyszenia Południowy Klaster Kolejowy, dotycząca otwartych innowacji w transporcie kolejowym, eliminacje do Mistrzostw Świata Kierowców Zawodowych, spotkania klastrów, w tym Śląskiego Klastra Transportu Miejskiego. Dodatkowo organizowana będzie debata eksploatatorów paliw alternatywnych i konwencjonalnych, konkurs o medal targowy oraz szereg innych wydarzeń o charakterze seminaryjnym, których pełen program znajduje się na naszej stronie internetowej. Czego dotyczyć będzie konferencja organizowana przez KZK GOP? Ta konferencja dotyczyć będzie założeń komunikacja publiczna