Kryształy w życiu człowieka.

Transkrypt

1 Projekt ten ma na zadaniu przybliżyć wam kryształy z naszego otoczenia oraz promowanie krystalografii w szkołach i na uczelniach wyższych. Kryształy w życiu człowieka. Gimnazjum im. Noblistów Polski w Tomicach Karol Bik

2 Kryształy są wszędzie! W postaci krystalicznej występuje większość ciał stałych. Czasami kryształy danej substancji są tak małe, że nie zdajemy sobie sprawy z ich istnienia. Odznaczają się różnorodnymi cechami. Spotykamy kryształy o różnej barwie, połysku atrakcyjnym wyglądzie. Znalazły wiele zastosowań w różnych dziedzinach naszego życia. Wraz ze wzrostem zapotrzebowania na nie rozwinęły się laboratoryjne i przemysłowe metody wytwarzania monokryształów.

3 Kryształy Ciało krystaliczne ciało stałe, w którym atomy są ułożone w uporządkowany schemat powtarzający się we wszystkich trzech wymiarach przestrzennych. Określenie ciało krystaliczne odnosi się do ciał o dwojakiej budowie: monokryształu polikryształu

4 Monokryształy Monokryształy materiał będący w całości jednym kryształem. Wyróżnia się wiele metod otrzymywania monokryształów min.: przez powolne odparowanie rozpuszczalnika, przez powolną dyfuzję reagentów, przez dyfuzję par, przez sublimację, przez wyciągania ze stopionej substancji.

5 Polikryształ - ciało stałe, będące zlepkiem wielu monokryształów. Polikryształy

6 Kryształy w jubilerstwie Kryształy na pierwszym miejscu znajdują swoje zastosowanie w jubilerstwie, gdzie wykorzystywane są do wytwarzania biżuterii. Kryształy, to właśnie nimi ludzie zachwycali się od lat i nadal wzbudzają zachwyt swoim pięknem, barwą i połyskiem. Najcenniejszymi kryształami są: szafir, diament i rubin.

7 Rubin Rubin kamień szlachetny o barwie od różowej do krwistoczerwonej. Jest to rzadki minerał z gromady tlenków (Al2O3), odmiana korundu.

8 Diament Diament minerał z gromady pierwiastków rodzimych. Nazwa pochodzi od stgr. ἀδάμας adamas (dopełniacz ἀδάμαντος adamantos, łac. diamentum) = "niepokonany, niezniszczalny" i nawiązuje do wyjątkowej twardości tego minerału.

9 Szafir bardzo twardy minerał z gromady tlenków niebieska odmiana korundu. Jest minerałem rzadkim. Szafir

10 Kryształy w elektronice Bez monokryształów lampowe komputery nadal byłyby maszynami ważącymi tony, zajmującymi całe pokoje, wymagającymi do zasilania małej elektrowni, tak drogimi i awaryjnymi, że byłoby ich co najwyżej kilka na kraj.

11 Krzyształy w medycynie - kryształ górski Kryształ górski (gr. κρύσταλλος krystallos = lód) - bezbarwny, przezroczysty minerał. Znane są kryształy górskie o masie wielu ton, lecz kamienie warte oszlifowania zdarzają się dość rzadko.

12 Ałun potasowy (ałun, ałun glinowopotasowy; z łac. Alunit (alumen) lub franc. alun = ałun) nazwa zwyczajowa dwunastowodnego siarczanu glinowopotasowego. Kryształy w medycynie - ałun

13 Krystalografia Krystalografia (od greckich słów κρύσταλλος krystallos lód, które później zaczęło oznaczać także kryształ górski i inne kryształy, oraz γράφω grapho piszę ) dział nauki zajmujący się opisem, klasyfikacją i badaniem kryształów, krystalitów oraz substancji o strukturze częściowo uporządkowanej. Jej zakres pokrywa się częściowo z mineralogią, fizyką ciała stałego, chemią i materiałoznawstwem.

14 Kryształy jadalne Pewne kryształy są jadalne i niezbędne w kuchni. Należą do nich: sól, cukier i kwasek cytrynowy.

15 Cukier spożywczy Cukier spożywczy na ogół pod tą nazwą występuje sacharoza produkowana z trzciny cukrowej, bądź z buraków cukrowych (C12H22O11). Z chemicznego punktu widzenia cukry to inna nazwa węglowodanów, a więc również skrobi i celulozy. glukoza, Przemysł spożywczy oferuje jednak znacznie więcej rodzajów cukrów: laktoza zwana cukrem mlekowym, stosowana jako surowiec, bezpośrednio nie spożywana, galaktoza jest izomerem glukozy, monosacharydem, fruktoza zwana cukrem owocowym, maltoza.

16 Sól Sól o wzorze chemicznym NaCl to chlorek sodu. Kryształy soli są przezroczyste, słone. Sól kuchenna otrzymywana jest z soli kamiennej wydobywanej w kopalniach. Najsłynniejszą kopalnią soli w Polsce jest Kopalnia Soli w Wieliczce, w której można zobaczyć wiele rzeźb z soli. Sól kuchenna artykuł spożywczy, będący prawie czystym chlorkiem sodu, stosowany jako przyprawa i konserwant.

17 Kwasek cytrynowy Kwasek cytrynowy o wzorze chemicznym C3H4(OH)(COOH)3 otrzymywany jest syntetycznie. Tworzy drobne przezroczyste kryształki o kwaśnym smaku. Służy jako przyprawa do potraw. Kwas cytrynowy (E330) organiczny związek chemiczny z grupy hydroksykwasów karboksylowych. Zawiera 3 grupy karboksylowe. Kwas cytrynowy jest uważany za związek bezpieczny, jednak może powodować uszkodzenia oczu w przypadku bezpośredniego kontaktu. Doniesienia o możliwym działaniu rakotwórczym są całkowicie błędne.

18 Śnieg Ciekawym przykładem ciała krystalicznego jest płatek śniegu składający się z drobnych kryształków lodu rozmieszczonych w piękny, symetryczny sposób. Z kryształów zbudowany jest Vatnajökull największy lodowiec w Europie (8.400 km2) oraz Jostedalsbreen (487 km2 ) największy lodowiec stałego lądu Europy. Kryształy lodu topią się w temperaturze 0 C. Śnieg opad atmosferyczny w postaci kryształków lodu o kształtach głównie sześcioramiennych gwiazdek, łączących się w płatki śniegu. Po opadnięciu na ziemię tworzy porowatą pokrywę śnieżną, także nazywaną śniegiem. Śnieg powstaje, gdy w chmurach para wodna krystalizuje, tworząc kryształy lodu.

19 Japońskie kryształy Japońskie kryształy - mikroorganizmy zdolne do fermentacji, będące koloniami bakterii i drożdży. Ich pochodzenie nie jest znane. Aktualnie hodowane są na całym świecie. Wbrew niektórym nazwom ("algi" itp.) nie mają nic wspólnego z prawdziwymi algami. Mają formę dość kruchych "kryształków" o znacznej przejrzystości, łatwo barwiących się w sokach bogatych w intensywne barwniki. Hodowla - zrób to sam : Hodowlę należy prowadzić w szklanym lub plastikowym słoju, który nie będzie szczelnie zamykany. Skład roztworu: 1 litr przegotowanej lub odstanej wody, 2-6 łyżek cukru. Co tydzień w naczyniu z hodowlą trzeba wymienić na świeże: połówkę cytryny bez skórki i garść suszonych owoców. Najlepsze do tego celu są: rodzynki, ananasy, ale też figi i daktyle. "Kryształki" nie powinny być narażane na kontakt z metalowymi przedmiotami.

20 KONIEC