1(w tym 8% VAT) Adam Karasiewicz - laureatem nagrody marszałka. Zwycięzca - jak pokonać Dolinę Śmierci. Wiew Sitowia. Łapska Akademia Wokalna

Transkrypt

1 Rok X XIII nr 11 ( 386) 22 listopadaa I N F O R M A C J E R E P O R T A Ż E R O Z R Y W K A CENA: 1 zł. 1(w tym 8% VAT) MIESIĘ CZNIK Adam Karasiewicz - laureatem nagrody marszałka Zwycięzca - jak pokonać Dolinę Śmierci Wiew Sitowia Łapska Akademia Wokalna Wiesz o czymś ważnym, interesującym? Daj nam znać tel pn. pt , redakcja@ dklapy.pl

2 KULTURA apska Akademia Wokalna 28 paÿdziernika w Domu Kultury w apach odby³a siê I edycja apskiej Akademii Wokalnej. By³ to konkurs skierowany do dzieci i m³odzie y zaczynaj¹c od przedszkolaków, a koñcz¹c na uczniach szkó³ podnadgimnazjalnych. Celem konkursu by³a nie tylko prezentacja i popularyzacja dorobku artystycznego solistów - wokalistów, zespo³ów wokalno-instrumentalnych, ale i promocja twórczoœci dzieci i m³odzie y jak i twórczoœci nauczycieli i instruktorów. Jury w sk³adzie Barbara Maj - przewodnicz¹ca, wokalistka, kompozytorka, cz³onkini kabaretu Widelec, artystka kabaretowa; Sylwester Trojanowski - nauczyciel œpiewu, muzyk, prezes stowarzyszenia "Towarzystwo Aktywnoœci Kulturalnej" oraz Mariusz Perkowski - nauczyciel œpiewu, muzyk, prezes fundacji "Pro Anima"; ocenia³o dobór repertuaru, muzykalnoœæ, indywidualnoœæ artystyczn¹, poziom warsztatu wykonawczego, ogólny wyraz artystyczny. Przyznano nastêpuj¹ce nagrody i wyró nienia: Kategoria pierwsza 1 miejsce: Zuzanna Tarantowicz 2 miejsce: Mateusz Leopold 3 miejsce: Aleksandra Karasiewicz i Jakub Onopa wyró nienia: Stanis³aw Moœcicki, Oskar Misiewicz, Micha³ Brzozowski Kategoria druga 1 miejsce: Gabriela Stypu³kowska 2 miejsce: Natalia Weronika Wojewódzka Kategoria trzecia 1 miejsce: ukasz Kamiñski 2 miejsce: Katarzyna Bagiñska 3 miejsce: Zuzanna Dworakowska wyró nienia: Angelika Sieminiuk, Karolina Wiêcko, Izabela G¹sowska Kategoria czwarta 1 miejsce: Katarzyna Taszarek 2 miejsce: Marcelina Cimoch 3 miejsce: Aleksandra Bujno wyró nienie: Marlena Œliwonik Nagroda specjalna: Agata Chwaszczewska (kk) Nastêpny numer Gazety apskiej uka e siê w czwartek 13 grudnia 2

3 KULTURA Bardzo dziêkujê za wszystko co wnosi pan w rozwój kultury naszego regionu. Serdecznie gratulujê - tymi s³owami Jacek Piorunek pogratulowa³ Adamowi Karasiewiczowi i wrêczy³ statuetkê Adam Karasiewicz - laureatem nagrody marsza³ka Autor sztuk i re yser amatorskich zespo³ów teatralnych otrzyma³ nagrodê marsza³ka podlaskiego za dotychczasow¹ pracê na rzecz edukacji kulturalnej dzieci i m³odzie y w apach. Adam Karasiewicz zwi¹zany jest z Domem Kultury w apach od1997 r. To pomys³odawca i za³o yciel wielu zespo³ów teatralnych, z którymi zdobywa³ laury na licznych festiwalach. Uhonorowany zosta³ tytu³em "Instruktora roku" przyznawanym przez Towarzystwo Kultury Teatralnej. XIII Gala wrêczenia Nagrody Marsza³ka Województwa Podlaskiego za osi¹gniêcia w dziedzinie twórczoœci artystycznej, upowszechniania i ochrony dóbr kultury za sezon artystyczny 2011/2012 odby³a siê 8 listopada w Bielskim Domu Kultury. Nagrodê, oprócz Adama Karasiewicza otrzymali: ksi¹dz Witold Jemielity, poetka Leonarda Szubzda i instruktorka muzyki Justyna Porzeziñska. - Ze wszystkich sztuk dostêpnych cz³owiekowi najtrudniejsza jest sztuka wyboru. Zg³oszeñ by³o szesnaœcie i wszystkie dotyczy³y wyj¹tkowych osób. Wybór by³ wiêc ogromnie trudny. W imieniu ca³ej kapitu³y gratulujê zarówno nominowanym, jak i tym, którzy za chwilê odbior¹ nagrodê - mówi³a Dorota Soko³owska, dziennikarka Polskiego Radia Bia³ystok - przewodnicz¹ca Kapitu³y. W rozmowie z redakcj¹ Jacek Piorunek zdradza: To jest ju 13 gala, któr¹ organizujemy jako samorz¹d województwa, s¹ to oczywiœcie nagrody pieniê ne, które przeznaczamy dla twórców kultury, dla tych, którzy upowszechniaj¹ kulturê, którzy dbaj¹ o kulturê. Czasami nie s¹ to ludzie z pierwszych stron gazet, czy z ekranów telewizyjnych, zale y nam na tym aby to byli ludzie którzy ciesz¹ siê ogromnym szacunkiem i popularnoœci¹ w swoich lokalnych spo³ecznoœciach i tak to jest dzisiaj z czterema naszymi laureatami nagrodzonymi. Dziœ postawiliœmy tak naprawdê na dziedzictwo narodowe na poezjê, na taniec, w przypadku ap - upowszechnianie i rozwój kultury, na edukacjê kulturaln¹. Mam nadziejê, e te nagrody i zwiêkszona popularnoœæ przez to umo liwi im jeszcze lepsze kontynuowanie swojej pracy Adam Karasiewicz: Przyznam szczerze, e ze sporym sceptycyzmem podszed³em do wiadomoœci, e dyrektor Grzegorz Perkowski zdecydowa³ siê zg³osiæ moj¹ kandydaturê do tego zacnego grona. S¹dzi³em, e to jeszcze nie ten czas. Tym bardziej serdecznie dziêkujê kapitule, która doceni³a moj¹ skromn¹ osobê i przyzna³a tê oto wspania³¹ nagrodê. Bardzo serdecznie dziêkujê zarz¹dowi i panom marsza³kom. Tworzê teatr amatorski od oko³o 15 lat. By³o trochê tych grup i m³odzie y, ale chcia³bym wróciæ pamiêci¹ do pocz¹tków, do czasu kiedy zosta³em zara ony teatrem, zara ony t¹ kultur¹. By³ to czas kiedy by³em jeszcze w szkole œredniej, odwiedza³ wtedy apy œp. prof. Andrzej Brzezinski - wieloletni wyk³adowca akademii teatralnej wydzia³u lalkarskiego w Bia³ymstoku. To on w³aœnie zaszczepi³ we mnie tego ducha mi³oœci do teatru. Jestem za to mu ogromnie wdziêczny. Zawsze kiedykolwiek przysz³o mi tworzyæ i budowaæ zespo³y teatralne, spotyka³em siê z ogromn¹ yczliwoœci¹ moich prze³o onych. Jest tutaj ze mn¹ Grzegorz Perkowski dyrektor Domu Kultury w apach, ale jest te Dariusz Wincenciak dyrektor I LO w apach - serdecznie im dziêkujê za yczliwoœæ. Chcia³bym równie podziêkowaæ wszystkim tym, którzy ze mn¹ wspó³tworz¹ teatr, pocz¹wszy od moich wspó³pracowników DK w apach (wiadomo, e teatr to nie tylko aktor i s³owo, ale te ca³a oprawa techniczna i scenograficzna, œwiat³o, muzyka). Wiêc wszystkim wspó³pracownikom, na których zawsze mogê liczyæ bardzo serdecznie dziêkujê. Dziêkujê serdecznie swoim aktorom. Zawsze trafia³em na fajn¹ m³odzie, która nie tylko razem ze mn¹ budowa³a te spektakle, ale tak e mnie kszta³towa³a, bo to dzia³a w dwie strony. A tê nagrodê chcê zadedykowaæ swojej onie Annie i ca³ej rodzinie w podziêkowaniu za wytrwa³oœæ. Powiem szczerze, e moja ona jest moim najbardziej obiektywnym, ale zarazem najbardziej wytrwa³ym krytykiem i obserwatorem moich dokonañ i za to jej bardzo serdecznie dziêkujê, a tak e moim córkom, od których wymagam wiele cierpliwoœci, bo te zajêcie jest bardzo absorbuj¹ce, córeczki s¹ trzy, bardzo ma³e i têskni¹ jak taty nie ma w domu (œmiech). Ale z tym wiêksz¹ radoœci¹ im poka ê t¹ statuetkê. (kk) 3

4 KULTURA Wiew Sitowia 22 listopada 2012 r. w sali widowiskowej Domu Kutury w apach odby³ siê I Wojewódzki Konkurs Recytatorski "Wiew Sitowia". Organizatorem konkursu by³ ³apski Dom Kultury, a adresatami uczniowie szkó³ podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych województwa podlaskiego. Ide¹ takiego przegl¹du jest upowszechnianie sztuki ywego s³owa wœród dzieci i m³odzie y. Sala widowiskowa w DK pêka³a w szwach. Mimo e, konkurs odby³ siê po raz pierwszy to cieszy³ siê ogromnym powodzeniem, a i jego poziom by³ wysoki. W jury zasiedli: Edward Gramont (re yser, aktor, mistrz pióra, wizjoner i skandalista teatralny oraz prezydent Nowosolskiego Alternatywnego Stowarzyszenia Artystów. Znany jako za³o yciel i lider istniej¹cego od prawie 35 lat Teatru Terminus A Quo, z którym stworzy³ ponad 200 premierowych spektakli. Jego przedstawienia nagradzane by³y na wielu polskich i miêdzynarodowych festiwalach. Do d³ugiej listy wyró nieñ dla nowosolskiego teatru, jego aktorów i re ysera do³¹czyæ mo na kolejne. Podczas Nocy Rosyjskiej w Muzeum Ziemi Lubuskiej E. Gramont zosta³ uhonorowany odznak¹ honorow¹ Zas³u ony dla Kultury Polskiej. To presti owe odznaczenie przyznawane jest od 1969 roku osobom wyró niaj¹cym siê w tworzeniu, upowszechnianiu i ochronie kultury); Maciej Miko³ajczyk (polski artysta kabaretowy, aktor, by³y cz³onek Kabaretu Widelec. Zadebiutowa³ w 2006 roku na scenie Teatru Montownia w programie sk³adanym Mp3 w re yserii Mariusza Benoita. Od 2007 roku jest zwi¹zany z Teatrem Polskim w Warszawie, w którym zagra³ m.in. Wac³awa w komedii Aleksandra Fredry Zemsta (2008). Absolwent Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie), Rados³aw Zaremba (aktor Teatru Kaprys) Po wys³uchaniu uczestników konkursu, a nastêpnie burzliwych dyskusjach jury postanowi³o przyznaæ nastêpuj¹ce nagrody i wyró nienia: w kategorii szkó³ ponadgimnazjalnych: I miejsce - Sylwa Koczan, II miejsce - Kinga Kamiñska, III miejsce - Karolina Romaszewska w kategorii klas I-III: I miejsce - ucja IdŸkowska II miejsce - Gabriela Stypu³kowska, III miejsce - Mateusz Szulc w kategorii klas IV- VI: wyró nienia równorzêdne: - Sandra Iqbal - Maciej Jab³onowski w kategorii - gimnazjum wyró nienia równorzêdne: - Gabriela Czy ewska - Aneta Mazur (kk) 4

5 SPORT UKS Jedynka apy w Olsztynku UKS Jedynka apy po dekoracji, (od lewej); Kasia Bagiñska, Sandra Zawojska, Zosia apiñska, Ola Pêza, Natalia Raciborska, Julia Brzozowska, Karolina Micha³owska, Iza Franczak, Magda Hryszko, Marta Zdrodowska, Dominika Sobociñska, kapitan dru yny Karolina Cimoch i trener Jacek apiñski Dziewczêta i ch³opcy z UKS Jedynka apy byli w dniach 8-11.br. zaproszeni na ogólnopolski turniej minikoszykówki w Olsztynku. Ch³opcy prowadzeni przez Dariusza Jab³oñskiego zajêli 5 miejsce, a dziewczêta podopieczne Jacka apiñskiego zajê³y 2 miejsce. Fina³ dziewcz¹t odby³ siê pomiêdzy Top Spin Olsztynek, a Jedynk¹ apy. Pomimo pe³nych trybun na hali, kibicuj¹cych za gospodyniami turnieju nasze m³ode Ale one graj¹ koszykarki gra³y bardzo wyrównany, pe³en dramaturgii mecz. Po 3 kwartach Olsztynek prowadzi³ 31:29, w ostatniej kwarcie nasze dziewczêta wysz³y na prowadzenie 3 pkt. Na 3 minuty przed koñcem meczu kontuzji dozna³a najlepsza w ³apskiej dru ynie Karolina Cimoch, co przeciwniczki skwapliwie wykorzysta³y wygrywaj¹c ca³y mecz 44:38. Dziewczêta po meczu zebra³y wiele pochwa³ za swoj¹ m¹dr¹ i zespo³ow¹ grê, za dostarczenie wielu emocji. Dziewczêta otrzyma- ³y srebrne medale z r¹k burmistrza Olsztynka, a organizatorzy wyró nili za postawê w turnieju Karolinê Cimoch, Dominikê Sobociñsk¹ i Karolinê Micha³owsk¹, najlepszym zawodnikiem naszej dru yny ch³opców zosta³ wybrany Jakub Ryœ. (J ) Dziewczêta i panie z Akademii Siatkówki Tomasza Mnicha rozegra³y siostrobójcze spotkanie, podczas którego mo na by³o wielokrotnie wykrzykiwaæ achy i ochy. To ju jest poziom ligowy. Rêce same sk³ada³y siê do oklasków kiedy ogl¹da siê siatkówkê w takim wydaniu. Dodatkowym smaczkiem jest nieprzeciêtna uroda sportsmenek i nie dziwi fakt, ze te spotkania chce ogl¹daæ oko³o 150 grupa kibiców. Rywalizacja by³a bardzo wyrównana i równie dobrze mog³aby wypaœæ na korzyœæ jednych jak i drugich. Tym razem by³y gór¹ akademiczki II. Równie emocjonuj¹cy mecz rozegra- ³y siatkarki Co ja Gram? z I LO apy 1. Wœród panów ciekawie zapowiada³ siê pojedynek pomiêdzy Bramsterem i Gigantami, którzy okazali siê (w wiêkszoœci) by³ymi ³apianami wspartymi przez bia³ostockich kolegów. Jedno co ³¹czy wiêkszoœæ siatkarzy to szko³a œp. Zbigniewa "Zbynka" apiñskiego. By³by dumny ze swoich podopiecznych, bo chocia sylwetki nieco zaokr¹glone to technika i serducho do walki pozosta³o wielkie. Zaciêty mecz ze wskazaniem na Bramster. W drugim meczu No Para el Perro nie mia³ problemu z pokonaniem m³odzie y z Mechaniaka. Zapowiada siê ciekawa rywalizacja. Na pewno bêdzie co ogl¹daæ w pi¹tkowe wieczory. (okf) 5

6 HISTORIA 70. rocznica wywózki ³apskich ydów Polacy pomó cie! wielkie okna w wagonach. Ratunku szukali równie doroœli. Zdarzenie zwi¹zane z ucieczk¹ z transportu wspomina Zofia apiñska: Pamiêtam, jak podczas okupacji poszliœmy w kierunku Ossego po chleb. Szliœmy obok nasypu kolejowego, gdy nagle nadszed³ poci¹g. Wieziono w nim ydów. Poci¹g by³ obstawiony przez Niemców, na ka dym wagonie i miêdzy wagonami stali Niemcy i pilnowali, aby nikt nie uciek³. Widaæ by³o tylko poœciskane obok siebie g³o- ŁAPY 150 LAT KOLEI WARSZAWSKO- PETERSBURSKIEJ Cheder ydowski w apach, lata 30. XX wieku (Archiwum rodziny Chinson) W dniu 2 listopada 1942 r. Niemcy wywieÿli oko³o 600 ydów z ap do getta w Bia³ymstoku. Stamt¹d trafili do komór gazowych Treblinki, gdzie ponieœli œmieræ. W tym miesi¹cu mija 70 lat od tego wydarzenia. W paÿdzierniku 1942 r. Amtskomisarz ap Paul Von Vantoch wyda³ rozporz¹dzenie dla okolicznych gospodarzy, aby przygotowali kilkadziesi¹t furmanek. Nikt nie wiedzia³ dok³adnie w jakim celu maj¹ zostaæ u yte. Mia³ to byæ transport dla ydów z ³apskiego getta, których miano wysiedliæ do getta w Bia- ³ymstoku. Rozpoczêcie ob³awy wyznaczono na dzieñ 2 listopada 1942 r. Tego dnia Niemcy wchodzili do mieszkañ ydowskich i si³¹ wyci¹gali ludzi na ulicê. Po wypêdzeniu z domów zbierano ich w jednym miejscu. ydom pozwolono zabraæ tylko po jednym tobo³ku z odzie ¹ i ywnoœci¹. Pozosta³a czêœæ ich dobytku musia³a pozostaæ na miejscu. Ca³e mienie po ydowskie by³o rekwirowane przez okupantów, zw³aszcza przedmioty wartoœciowe. Domy po ydach plombowano i zabijano deskami. Podczas likwidacji getta w apach andarmi rozstrzelali dziewiêciu mieszkañców ydowskiego pochodzenia. Niektórzy ydzi w obawie przed planowan¹ wywózk¹ kilka dni wczeœniej uciekli z miasta i ukrywali siê w jego okolicy. andarmi nieustannie ich tropili, zaœ z³apanych rozstrzeliwano na miejscu. Wszystkich ydów z ³apskiej ob³awy, w liczbie oko³o 600, wywieziono furmankami do getta w Bia³ymstoku. Mieszkañcom miasta oraz okolicznych wsi Niemcy zakomunikowali, e za ukrywanie yda, bêdzie wymierzana kara œmierci. So³tysom, którzy by zauwa yli na terenie wsi jakichkolwiek ydów, nakazano natychmiastowe dostarczenie ich na posterunek andarmerii. Dzieci musz¹ prze yæ Od stycznia 1943 r. Niemcy zaczêli wywoziæ ydów z Bia³egostoku do obozu zag³ady w Treblince. Wed³ug powojennych zeznañ Bronis³awy Verordnung nr 9 Tkaczuk z ap, ydów pocz¹tkowo przewo ono w wagonach osobowych, zaœ dopiero póÿniej w zadrutowanych wagonach towarowych. Na trasie Bia³ystok apy Ma³kinia by³o kilka miejsc, w których próbowano ratowaæ siê ucieczk¹. W pobli u ap, m.in. ko³o mostu w Uhowie b¹dÿ w okolicy Ziêciuk (obecnie wiadukt w apach) poci¹g zwykle zwalnia³. Tutaj te szukano szansy na wydostanie siê z transportu. Kobiety stara³y siê ratowaæ chocia dzieci, wyrzucaj¹c je przez nie- Kto wejdzie do mieszkañ po wywiezionych ydach, uszkodzi napisy na drzwiach oraz bêdzie grabi³ rzeczy wszelkiego rodzaju z mieszkañ ydowskich, bêdzie uwa any za grabie cê i rozstrzelany. Kto uciekaj¹cych ydów przyjmie na mieszkanie lub im da wy ywienie lub potajemnie przechowuje, bêdzie rozstrzelany. So³tysi maj¹ spotkanych ydów we wsiach i po drogach natychmiast zatrzymaæ i na posterunek andarmerii dostarczyæ. Wszyscy ydzi, którzy uciekli, maj¹ natychmiast meldowaæ siê na andarmerii. Lapy, den [2] Nov[ember] 194[2] Der Amtskommissar ród³o: AIPN, SAB, Akta procesu Fritza Gustawa Friedla, k Cyt. za: A. Py ewska, Pomoc dla ludnoœci ydowskiej w okrêgu Bia³ystok w latach okupacji niemieckiej, [w:] Polacy i ydzi pod okupacj¹ niemieck¹ Studia i materia³y, pod red. A. bikowskiego, Warszawa 2006, s

7 ydowscy mieszkañcy ap, lata 30. XX wieku (Archiwum rodziny Chinson) wy, które wygl¹da³y przez niewielkie okienka. Nagle jeden z ydów wyskoczy³ z tego poci¹gu i zacz¹³ biec w naszym kierunku. Niemiec to szybko zauwa y³ i zacz¹³ strzelaæ. Mê czyzna upad³ i ca³y zala³ siê krwi¹. Krzycza³ do nas rozpaczliwie,,polacy pomó cie, Polacy pomó cie. A my ze strachu, odwróciliœmy wzrok i szybkim krokiem poszliœmy dalej. Bardzo siê wtedy baliœmy, e i nas zastrzel¹. Po wysiedleniu ydów funkcjonariusze andarmerii niemieckiej rozpoczêli szeroko zakrojone poszukiwania ukrywaj¹cych siê ydów. Ka - dego kogo schwytano, zabijano na miejscu. Wed³ug Stefana Kamiñskiego w 1943 r. Niemcy mogli zamordowaæ wówczas do 100 osób narodowoœci ydowskiej, która ukrywa³a siê w najbli szej okolicy. Podobn¹ liczbê wymieni³ Stanis³aw apiñski, który by³ wyznaczony przez okupantów do pe³nienia roli woÿnicy na andarmerii. Najwiêcej egzekucji indywidualnych i grupowych mia³o miejsce w lesie pod P³onk¹ Koœcieln¹ oraz na Bindudze w apach. Kamiñski wielokrotnie jeÿdzi³ z Niemcami na patrole, st¹d te by³ bezpoœrednim œwiadkiem wielu zbrodni niemieckich. Wiosn¹ 1943 r. przyprowadzono na posterunek andarmerii dwóch starszych ydów. Kamiñski widzia³ jak rozkazano im najpierw wykopaæ do³y. Jeden z andarmów Mietschislaus Nast strzeli³ ka demu z nich w g³owê. Po skoñczonej egzekucji Polakowi rozkazano zasypaæ te do³y. Z kolei latem 1943 r. odnotowano zamordowanie 30 ydów na Bindudze w apach. Zbrodni tej dokona- ³a najprawdopodobniej miejscowa andarmeria. Œwiadkiem jednej ze zbrodni na Bindudze by³ m.in. Tadeusz Kulesza. Swoje zeznania z³o y³ przed Okrêgow¹ Komisj¹ Badania Zbrodni Hitlerowskich w Bia³ymstoku: W pewnym momencie trzech andarmów przywioz³o bryczk¹ ydów. Dwóch andarmów siedzia³o na bryczce, jeden z przodu i jeden z ty³u. Natomiast trzeci jecha³ konno. ydów by³o trzech. Jeden yd siedzia³ z przodu bryczki, dwóch sta³o zwi¹zanych sznurem za rêce miêdzy siedzeniami. Jak nazywali siê ydzi, nie jest mnie wiadomo. Byli oni w œrednim wieku. andarmi nazywali siê Nast, Prus i Schenfeld. Ten ostatni jecha³ konno. Na terenie bindugi ca³a grupa zatrzyma³a siê w odleg³oœci jakieœ 100 metrów. By³o to w godzinach po³udniowych, dzieñ by³ pogodny. Ja wraz z kolegami na widok andarmów ukryliœmy siê za du ¹ wierzb¹. Widzia³em jak po zatrzymaniu bryczki andarmi kazali ydom zejœæ, rozwi¹zali rêce i dali dwóm ydom szpadle ka- ¹c im kopaæ dó³. Kiedy dó³ zosta³ wykopany andarmi polecili odrzuciæ ydom szpadle na bok i Schenfeld oraz drugi andarm nie pamiêtam Prus czy Nast strzelali do ydów stoj¹cych obok wykopanego do- ³u. Nadmieniam, e yd nie zatrudniony przy kopaniu do³u te sta³ w pobli u. andarmi strzelali do ydów z pistoletów. S³ysza- ³em piêæ strza³ów. Wydaje mi siê, e Schenfeld strzela³ dwa razy, natomiast drugi z andarmów trzy razy. Po strza³ach ydzi upadli na ziemiê. Dwóch upad³o od razu do do³u, trzeci zosta³ zepchniêty przy pomocy ³opaty przez Prusa lub Nasta, dok³adnie nie zauwa y³em. Prus i Nast zakopali zw³oki w dole i wszyscy andarmi odjechali. Ja by³em przera- ony i uciek³em do domu ( ). Sprawiedliwi i szmalcownicy Postawy Polaków wobec ydów by³y ró ne. Jedni pomagali jak tylko mogli. apscy nauczyciele, którzy prowadzili sklep przy ulicy G³ównej, czêsto przynosili do domów ydowskich jedzenie. Inni dawali ubranie, a po likwidacji getta w apach, udzielali równie schronienia. Wœród osób, które najbardziej zaanga owane by³y w pomoc dla ydów, byli ks. Henryk Bagiñski, ks. Czes³aw Rakowski, Maria Kuzin. Wszystko to by- ³o bardzo ryzykowne. Polska by³a jedynym okupowanym krajem, gdzie za ukrywanie yda grozi³a kara œmierci. Rozstrzeliwano wówczas ca³¹ rodzinê, która pomaga³a ydom. Niebezpieczeñstwo œmierci by³o wiêc bardzo du e. Byli jednak i tacy, którzy z obojêtnoœci¹ patrzyli na cierpienia ydów, jeszcze inni próbowali siê na tym cierpieniu wzbogaciæ. Nie jest tajemnic¹, e te ró ne postawy wynika³y z doœwiadczeñ wojennych, równie i prze ytej pierwszej okupacji sowieckiej ( ). W pierwszych miesi¹cach instalacji w³adzy HISTORIA sowieckiej, du a grupa ydów poœpieszy³a okupantowi z pomoc¹, wstêpuj¹c m.in. do milicji ludowej. Inni ochoczo witali wkraczaj¹cych o³nierzy sowieckich. Te wspólne, pozytywne relacje pomiêdzy Polakami a ydami, znane z okresu miêdzywojennego, gdzieœ siê po drodze zatar³y i uleg³y zapomnieniu. Ci, co prze yli Szacuje siê, e w czasie II wojny œwiatowej w wyniku Holocaustu zginê³o oko³o 550 ³apskich ydów, z czego w komorach gazowych Treblinki, Niemcy wymordowali 450 osób. Z terenu dawnego województwa bia³ostockiego wojnê prze y³o 661 ydów. Z tej liczby jedynie 15-tu pochodzi³o z ap, 24 z Sokó³ i 66 z Brañska. Piotr Sobieszczak Wykorzystano m.in.: AIPN, Ds. 7/69, W662/4, k ; Relacja Zofii apiñskiej-piechoty (maszynopis w zbiorach autora), The United States Holocaust Memorial Museum: Encyclopedia of Camps and Ghettos ,Volume II: Ghettos in German-Occupied Eastern Europe Part B, Bloomington 2012, s. 917; Y. Arad, Belzec, Sobibor, Treblinka: The Operation Reinhard Death Camps, Bloomington 1999; AIPN, Bi 033/18, Meldunek sytuacyjny za m-c sierpieñ 1943 r., dnia 4.IX.1943 r., k

8 Z GMINY Wejœcie w ycie nowych regulacji zwi¹zanych z odbieraniem odpadów coraz bli ej 1 stycznia 2012 roku wesz³a w ycie znowelizowana ustawa o utrzymaniu czystoœci i porz¹dku w gminach, która wprowadza od dnia 1 lipca 2013 r. tzw. podatek œmieciowy, czyli op³atê, jak¹ mieszkañcy gminy, a dok³adnie w³aœciciele nieruchomoœci, bêd¹ musieli uiszczaæ do Urzêdu Miejskiego. To najwiêksza i najbardziej rewolucyjna ze zmian w tej ustawie. W³aœciciele zamieszka- ³ych nieruchomoœci (domów jednorodzinnych, czy budynków wielorodzinnych np. wspólnoty i spó³dzielnie, budynków, które s¹ czêœciowo zamieszka³e, a czêœciowo s³u ¹ celom niemieszkalnym, np. dzia³alnoœci gospodarczej) nie bêd¹ ju musieli zawieraæ umów na wywóz œmieci (odbieranie odpadów). Zawarte do tej pory umowy bêdziemy mogli do dnia 1 lipca 2013 r. zerwaæ (wypowiedzieæ lub rozwi¹zaæ za porozumieniem stron). Od 1 lipca 2013 r. nadal odpady komunalne bêdzie odbiera³ przedsiêbiorca zajmuj¹cy siê tak¹ dzia³alnoœci¹. Jednak e od tego dnia bêdzie to czyni³ ju na podstawie umowy zawartej z gmin¹, a nie na podstawie dotychczasowych umów z poszczególnymi w³aœcicielami nieruchomoœci. Mieszkañcy za us³ugê odbierania œmieci bêd¹ uiszczali op³aty dla Gminy, na której spocznie obowi¹zek zorganizowania systemu odbierania odpadów. W op³atê bêd¹ wkalkulowane koszty odbierania œmieci, ich sk³adowania lub innego zagospodarowania, koszty administrowania przez gminê tym systemem oraz koszty utrzymania punktów selektywnej zbiórki odpadów, jeœli takie punkty zostan¹ utworzone. Wysokoœæ op³aty zale eæ zatem bêdzie od kosztów jakie gmina poniesie, ustalonych w oparciu o planowane, b¹dÿ rzeczywiœcie poniesione koszty funkcjonowania nowego systemu. Kwota op³aty zale eæ równie bêdzie od ustalonych przez gminê zasad postêpowania z odpadami (w tym rodzajów odpadów, które nale y selektywnie zbieraæ oraz sposobu pozbywania siê segregowanych odpadów). W przypadku utworzenia punktów selektywnej zbiórki odpadów czêœæ segregowanych odpadów mieszkañcy bêd¹ mogli nieodp³atnie przekazywaæ do takiego punktu. Przygotowuj¹c wejœcie w ycie nowych regulacji Gmina bêdzie zbieraæ od w³aœcicieli nieruchomoœci deklaracjê potrzebn¹ do wyliczenia wysokoœci op³aty jak¹ bêdzie uiszcza³ w³aœciciel danej nieruchomoœci. W zale noœci od metody ustalenia op³aty, jak¹ wybierze Rada Miejska informacja mo e dotyczyæ: dok³adnej iloœæ mieszkañców zamieszkuj¹cych dan¹ nieruchomoœci; iloœci zu ytej wody na danej nieruchomoœci; powierzchni lokalu mieszkalnego lub liczby gospodarstw domowych funkcjonuj¹cych na danej nieruchomoœci. Dla osób, które nie z³o ¹ deklaracji decyzje w sprawie ustalenia wysokoœci op³aty wyda burmistrz. Ni sze op³aty bêd¹ przewidziane dla osób segreguj¹cych odpady. Ma siê to przyczyniæ do zwiêkszenia poziomu selektywnego zbierania odpadów komunalnych "u Ÿród³a", czyli ich segregacji przez mieszkañców nieruchomoœci po³o onych na terenie gminy, a przez to tak e do zmniejszenia iloœci odpadów komunalnych sk³adowanych na wysypiskach odpadów. Wprowadzenie powszechnej op³aty za wywóz œmieci ma tak e doprowadziæ do wyeliminowania nielegalnych wysypisk œmieci i zmniejszenia poziomu zaœmiecenia lasów, terenów rekreacyjnych. Zgodnie z ww. ustaw¹ uchwa³y w sprawie regulaminu utrzymania czystoœci i porz¹dku oraz wybór metody ustalania op³aty i jej stawka, a tak e wzór deklaracji sk³adanych przez w³aœcicieli nieruchomoœci zostan¹ podjête do koñca 2012 r. Wiêcej informacji o nowej ustawie w kolejnym numerze Gazety apskiej (um) 8

9 Klub Wolontariusza "Bohaterowie Codziennoœci" - zmieniaj¹ œwiat ARTYKÓ SPONSOROWNY Bohaterowie Codziennoœci Dobry wolontariusz to osoba, która bezinteresownie pomaga drugiemu cz³owiekowi i my, jako ³apscy wolontariusze staramy siê tacy byæ. Dzia³amy przy Stowarzyszeniu Inicjatyw Spo³ecznych IMPULS, w Miejskim Oœrodku Pomocy Spo³ecznej oraz w swoich szko³ach tj. Gimnazjum nr 1, Zespole Szkó³ Mechanicznych, I Liceum Ogólnokszta³c¹cym i innych. Aby poszerzyæ swoj¹ wiedzê, w tym kierunku skupiliœmy siê wokó³ projektu "Wolontariusze zmieniaj¹ œwiat" wspó³finansowanym ze œrodków Ministerstwa Pracy i Polityki Spo³ecznej w ramach Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich. Nasz¹ przygodê rozpoczêliœmy wyjazdem szkoleniowym. Na co dzieñ spêdzamy wolny czas w gronie rówieœników. Mamy wspólne tematy, zainteresowania i ustalony rytm dnia. Aby zastanowiæ siê, jakie w apach podj¹æ dzia³ania, które po³¹cz¹ osoby w ró nym wieku, udaliœmy siê na Wy ynê Lubelsk¹. Podziwiaj¹c piêkno krajobrazu makroregionu geograficznego w po³udniowo-wschodniej czêœci Polski uczestniczyliœmy w cyklu szkoleñ z zakresu metod i zasad pracy z dzieæmi, osobami starszymi i niepe³nosprawnymi, organizowania wydarzeñ lokalnych, zbiórek, prowadzenia klubu seniora. Na co dzieñ mamy coraz mniej okazji do kontaktów z ludÿmi starszymi. Znikaj¹ rodziny wielopokoleniowe. Œwiat zmienia siê na tyle szybko, e wiedza gromadzona przez ca³e ycie, jeszcze szybciej siê dezaktualizuje. Ludzie starsi nie s¹ ju postrzegani jako skarbnica wiedzy. Niektórzy m³odzi wrêcz twierdz¹, e skoro starsi nie obs³uguj¹ komputera to niczego ju nie mog¹ nauczyæ. Podczas tych warsztatów staraliœmy siê z³amaæ takie stereotypy. Wczuwaliœmy siê w sytuacjê ludzi starszych. Próbowaliœmy poznaæ ich problemy. Spojrzeæ na œwiat ich oczyma. Wêdruj¹c po wy ynie ka dego dnia towarzyszy³y nam ró ne emocje, które zosta³y zapisane w s³owach naszego hymnu, który jest naszym symbolem. Na³adowani pozytywn¹ energi¹ wróciliœmy do ap powo³aliœmy Klub Seniora. Warto organizowaæ spotkania ludzi m³odych i starszych. Konfrontowaæ ró ne spojrzenia, wymieniaæ siê wiedz¹ i doœwiadczeniem. Wspieraæ siê nawzajem w tych obszarach, gdzie m³odzie i seniorzy mog¹ siê uzupe³niaæ. Przy herbacie i s³odkim ciastku odkrywaæ, e mamy wspólne pasje. Kolejne wyzwanie jakie podjêliœmy to wspó³organizowanie festynu rodzinnego. Koordynowaliœmy przebieg licznych konkursów, w których uczestniczy³y ca³e rodziny. W tych zmaganiach wszyscy byli zwyciêzcami i wszyscy uczestnicy otrzymali drobne nagrody. Dla dzieci, które zjawi³y siê, aby pobawiæ siê razem z nami zosta³y przewidziane atrakcje, takie jak: trampolina, zje d alnia, basen z kulkami, karuzela i inne. Oprócz tego wyst¹pi³y zespo³y, przy muzyce których œwietnie bawiliœmy siê. Swoje umiejêtnoœci zaprezentowa³a równie grupa judoków. Atrakcj¹ wieczoru okaza³ siê pokaz tañca z ogniami. Radoœæ dzieci i rodziców, uœmiech na ich twarzach by³y dla nas najwiêksz¹ zap³at¹. Dla takich chwil warto poœwiêcaæ swój wolny czas dla innych. W imieniu wszystkich wolontariuszy sk³adam serdeczne podziêkowania wszystkim osobom zaanga owanym w realizacjê tej szlachetnej inicjatywy i mamy nadziejê na dalsz¹ wspó³pracê. Martyna Dzier ek - Wolontariuszka, uczennica Gimnazjum nr 1 w apach. mpuls stowarzyszenie inicjatyw społecznych Zadanie wspó³finansowane ze œrodków Ministerstwa Pracy i Polityki Spo³ecznej w ramach Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich 9

10 Zwyciêzca - jak poko Dariusz Strychalski to niepe³nosprawny maratoñczyk. W dzieciñstwie potr¹ci³ go samochód. Po wypadku ma sparali owan¹ po³owê cia³a. Ale jego niepe³nosprawnoœæ nie przeszkadza mu pokonywaæ kolejnych granic i startowaæ w zawodach na równi ze zdrowymi. Bieganie to jego pasja i sposób na ycie. Morderczy bieg w Dolinie Œmierci w USA Badwater - ultramaraton, temperatura siêgaj¹ca 55 C, a do pokonania dystans 217 km i to w ci¹gu 48 godzin. W tym biegu wystartowa³ w³aœnie Dariusz Strychalski - niepe³nosprawny maratoñczyk z ap. Jego przygotowania do udzia³u w tym wydarzeniu oraz sam start w ultramaratonie zosta³y utrwalone w postaci filmu dokumentalnego. Wsparcia - zarówno podczas przygotowañ, jak i w czasie maratonu w USA - udzieli³a zawodnikowi Fundacja Pramerica. Z Dariuszem Strychalskim rozmawia³a Kamila Klim. (kk): Powiedz nam kilka s³ów o sobie. Jak dosz³o do wypadku? Dariusz Strychalski: W wieku 8 lat (1983 rok), uleg³em wypadkowi - wpad³em pod samochód ciê arowy. Lekarze nie dawali mi szans. Przeszed³em trzy trepanacje czaszki (dwie zaraz po wypadku, trzeci¹ rok póÿniej), dwie operacje lewego oka (nastawienie ga³ki ocznej - negatywnie). Przez dwa miesi¹ce by³em w œpi¹czce. Po przebudzeniu musia³em uczyæ siê od pocz¹tku mówiæ, pisaæ, poznawaæ rzeczy oraz chodziæ. Po wypadku zosta³ niedow³ad prawostronny (koñczyna dolna i górna). Po roku czasu rehabilitacji powtórzy- ³em rok szkolny. Nie umia³em nawi¹zaæ nowych kontaktów z rówieœnikami. Mia³em tylko kilku znajomych z klasy, gdy by³em "inny" oraz czêsto wyœmiewany, przez co zamkn¹³em siê w sobie. Moje ycie wygl¹da³o: dom - szko- ³a - dom. Chodzi³em na d³ugie spacery, jeÿdzi³em rowerem - zawsze sam. Trwa³o to d³ugo, bo w zasadzie do pocz¹tków biegania (2000 rok). Wówczas pozna³em kilku znajomych, którzy namówili mnie do pierwszych startów. (kk): Dlaczego zacz¹³eœ biegaæ? Kiedy? D.S.: Pocz¹tki by³y ciê kie, zaczê³o siê to w 2000 roku. Stopniowo zwiêksza³em czas jak i liczbê treningów tygodniowo. Na trening wychodzi- ³em jak najwczeœniej 5-6 rano, gdy czêsto by³em wyœmiewany przez m³odzie oraz wytykany palcami. W tej chwili ju z tym siê nie spotykam, wychodzê o ró nych porach dnia na treningi. (kk):jakie sukcesy masz ju na swoim koncie? D.S.: Do sukcesów móg³bym zaliczyæ ka dy ukoñczony bieg. Pierwsze starty by³y to biegi krótkie od 3km do 15km, póÿniej pó³maratony oraz maratony. Pierwszy maraton 2002 rok - maraton Bia³ostocki 3:36:43. W ultra maratonach zacz¹³em startowaæ od 2007 roku. Do tej pory przebieg³em oko³o 32 maratony i kilka ultra. Ka de dopuszczenie, zakwalifikowanie siê do ultra biegu, móg³bym nazwaæ sukcesem. Traktowany jestem, jako zdrowy i to mnie cieszy, nie mam adnej taryfy ulgowej. Starty w ultra maratonach: 2 x WIENNA - BRATISLAVA - BUDAPEST 320km - 5 etapów; 4 x 100km ( MADRYT, PASSATORE - ( W OCHY ), KALISKA, 7 DOLN - (POLSKA); 2 x ULTRABALATON 212km; 2 x SPARTATHLON 246km; SVISS ALPINE - DAVOS K78; VERBIE 110km; AL ANDALUS ULTRA TRAIL 10

11 naæ Dolinê Œmierci 220km - 5etapów; ULTIMA FRONTERA 160km; ULTRA RACE DOLIHOS - DELPHI - OLIMPIA 260km; BADWATER 135mil. Nie wszystkie z tych biegów ukoñczy³em. (kk): Badwater Ultramarathon to podobno najtrudniejszy ultramaraton na œwiecie, opowiedz o nim. D.S.: Chc¹c byæ przyjêtym do startu w tak trudnym, morderczym biegu BADWATER, trzeba przejœæ rok wczeœniej kwalifikacje - przynajmniej jeden 160km bieg i kilka krótszych ultrabiegów. Bieg ten, co roku organizowany jest na pocz¹tku lipca, w najcieplejszym okresie, temperatura dochodzi wówczas do 50-55st C (odczuwalna 60-65st C). Dystans wynosi 135mil - (217km), któr¹ trzeba pokonaæ w 48h. Trasa sk³ada siê z 5 punktów kontrolnych, do których trzeba dobiec w okreœlonym limicie czasowym. Start odbywa siê na dnie wyschniêtego s³onego jeziora Badwater m ppm. - zaœ meta na 2540m npm. Dopuszczanych jest 100 zawodników, gdy bieg odbywa siê w parku narodowym. Zawodnicy startuj¹ grupami w porannych godzinach o 6:00, 8:00 i 10:00 rano. Non stop nad g³owami zawodników jest czyste, bezchmurne niebo. Bieg odbywa siê na szosie, która nie jest wy³¹czona z ruchu. Ka dy zawodnik musi mieæ ekipê wspieraj¹c¹ sk³adaj¹c¹ siê minimum z 2 osób oraz wynajêty samochód, w którym przechowywany jest prowiant z wod¹. Wiêcej informacji o samym biegu mo na zobaczyæ w filmie dokumentalnym Jakuba Górajka - "Zwyciêzca" na stronie (kk): Opowiedz krótko jak wygl¹da³y twoje przygotowania do BADWATER? D.S.: Po otrzymaniu pozytywnej odpowiedzi, pod koniec lutego, zacz¹³em planowaæ trening. G³ównie mia³ on siê sk³adaæ z treningów wytrzyma³oœciowych. Trening zasadniczy, przygotowawczy zacz¹³em od kwietnia. Stopniowo zwiêksza³em kilometra 800km w kwietniu i maju, zaœ w czerwcu powy ej 1000km. W lipcu przed zawodami zmniejszy- ³em treningi. Podczas ca³ego okresu przygotowawczego przebieg³em jeden maraton oraz 3 ultramaratony. Na koniec chcia³bym podziêkowaæ Fundacji Pramerica, dziêki której mog³em wzi¹æ udzia³ w Badwater oraz realizujê swoje marzenia. (kk): Dziêkujê za rozmowê, gratulujê ci sukcesów i yczê kolejnych. Film dokumentalny Jakuba Górajka "Zwyciêzca" dostêpny na stronie internetowej Zdjêcia z trasy wykona³ Jakub Górajek. (kk) 11

12 SPORT Kolejny sukces m³odych ³apskich, siatkarek Mniszki niepokonane "Mniszki" z Akademii Siatkówki w towarzystwie Tomasza Mnicha Niedzielny, paÿdziernikowo - zimowy dzieñ nie przeszkodzi³ w dotarciu do Sokó³ki ³apskiej reprezentacji Akademii Siatkówki (kategoria kadetek) prowadzonej przez Tomasza Mnicha na Turniej o Puchar Starosty Sokólskiego. Dziewczêtom osi¹gane sukcesy spodoba³y siê na tyle, e postanowi³y sobie jeszcze trochê pozwyciê aæ. Postanowienie zosta³o dotrzymane a w pobitym polu pozostawiono jedne z najlepszych ekip Podlasia: UKS Mikolo Sokó³ka, MOSiR Bielsk Podlaski oraz UKS Sprint P³ociczno. Najlepsz¹ zawodniczk¹ wybrano - oczywiœcie jedn¹ z "Mniszek" Izabelê Grochowsk¹. Kilkuletnia praca animatora, organizatora oraz trenera w jednym przynosi efekty. Na informacjê zas³uguje fakt, e Tomasz Mnich pracuje za przys³owiowe "dziêkujê". Wobec tego, Tomku, dziêkujemy, a jako premiê przyjmij od nas - bardzo dziêkujemy. Gratulujemy dziewczêtom i ich trenerowi. (okf) IX Miêdzynarodowy Turniej Judo im. Antoniego Laszuka zakoñczony W sobotê r w hali sportowej Zespo³u Szkó³ Mechanicznych w apach odby³ siê IX Miêdzynarodowy Turniej Judo im.antoniego Laszuka. By³y to jednoczeœnie Otwarte Mistrzostwa woj.podlaskiego dzieci. W zawodach wystartowa³o 146 zawodniczek i zawodników z osiemnastu klubów z Polski i Litwy. Du o pojedynków sta³o na bardzo wysokim poziomie sportowym. W wielu walkach g³ównymi uczestnikami byli judocy z UKS "Narew" apy. Na 22 startuj¹cych wywalczyliœmy a 17 medali. Zarz¹d Klubu dziêkuje wszystkim sponsorom, dziêki którym ta impreza mog³a siê odbyæ. Dziêkujemy rodzicom za pomoc w organizacji i przepyszne ciasta, którymi mamy zawodników czêstowa³y goœci. Piotr Pu³koœnik 12

13 Realizacja inwestycji gminnych w paÿdzierniku i listopadzie Inwestycje W paÿdzierniku i listopadzie kontynuowano prace zwi¹zane z realizacj¹ prowadzonych inwestycji gminnych. Uzyskano dofinansowanie na budowê inkubatora przedsiêbiorczoœci. W toku s¹ tak e prace projektowe przebudowy ulic na terenie miasta. "Termomodernizacje obiektów u ytecznoœci publicznej na terenie Stowarzyszenia Gmin Górnej Narwi". Obecnie wykonywany jest pierwszy etap tej inwestycji obejmuj¹cy 6 obiektów - docelowo na terenie Gminy apy zostanie wykonana termomodernizacja w sumie10 obiektów u ytecznoœci publicznej. W tej chwili najbardziej zaawansowane s¹ prace w Zespole Szkó³ w P³once Koœcielnej - wymieniono ju okna w ca³ym budynku i ocieplono œciany nadziemia wraz z wykonaniem elewacji. Z kolei w budynku Zespo- ³u Szkó³ w apach ocieplono stropodach i wymieniono pokrycie dachowe. W pozosta³ych obiektach modernizowanych w ramach pierwszego etapu inwestycji trwa docieplanie œcian (budynki: SP n1, SP nr 2 oraz Przedszkola nr 1 i nr 2). Planowany termin ca³kowitego zakoñczenia wszystkich zadañ przewidziany jest na III kwarta³ 2014 r; ich ³¹czny koszt wyniesie ok z³, przy dofinansowaniu na poziomie ok. 50%. Projekt jest wspó³finansowany ze œrodków Europejskiego Funduszu Spójnoœci - jego bezpoœrednim beneficjentem jest Stowarzyszenie Gmin Górnej Narwi. "Budowa sieci kanalizacji sanitarnej w miejscowoœciach G¹sówka - Somachy, G¹sówka - Skwarki i G¹sówka - Osse wraz z budow¹ sieci wodoci¹gowej w miejscowoœci G¹sówka - Somachy" - zakoñczono realizacjê rzeczow¹ inwestycji, w tej chwili trwaj¹ prace nad rozliczeniem finansowym projektu. W ramach inwestycji wykonano ³¹cznie ok m kanalizacji grawitacyjnej i t³ocznej. W grudniu wykonane sieci zostan¹ oddane do eksploatacji dla Zak³adu Wodoci¹gów i Kanalizacji w apach. W roku bie ¹cym wykonywany by³ drugi i zarazem ostatni etap tego zadania, rozpoczêtego w 2010 r. Wartoœæ ca³kowita realizacji inwestycji wynios³a z³, przy dofinansowaniu z Europejskiego Funduszu Rolnego w wysokoœci z³. Na realizacjê inwestycji uzyskano po yczkê z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Œrodowiska. Budowa kanalizacji sanitarnej w P³once-Strumiance, apach- ynkach i G¹sówce Starej: Inwestycja zosta³a rozpoczêta w 2011 r. Oprócz budowy sieci kanalizacyjnej obejmowa³a równie budowê uzupe³nienia sieci wodoci¹gowej w apach- ynkach i G¹sówce Starej (Kolonii). W chwili obecnej sieci zosta³y przekazane do eksploatacji dla Zak³adu Wodoci¹gów i Kanalizacji w apach, dziêki czemu mieszkañcy maj¹ ju mo liwoœæ pod³¹czania do nich swoich nieruchomoœci. ¹cznie wybudowano 757 m sieci wodoci¹gowej oraz 4319 m sieci kanalizacji sanitarnej wraz z trzema przepompowniami. Na realizacjê inwestycji zosta³o przyznane dofinansowanie ze œrodków PROW stanowi¹ce 55% ca³kowitych kosztów zadania, które wynios³y ok. 1 mln 520 tys. z³. Dodatkowo na inwestycjê pozyskano po yczkê z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Œrodowiska. "Przebudowa ci¹gu dróg gminnych i powiatowych (drogi o nr 10655B, B, 2349B, 2347B,1525B) od ul. Nowowiejskiej w apach do G¹sówki Starej". Prace wykonawcze zwi¹zane z realizacj¹ tego wieloetapowego zadania zosta³y zakoñczone. W roku bie ¹cym wykonywany by³ ostatni odcinek, ³¹cz¹cy G¹sówkê-Oleksin z G¹sowka-Star¹ i drog¹ wojewódzk¹ nr 681. Do grudnia potrwaj¹ prace zwi¹zane z rozliczeniem finansowym. W ramach realizacji ca³oœci inwestycji powsta³ ci¹g dróg o ³¹cznej d³ugoœci 7858 m, przebiegaj¹cy od ap poprzez: apy-szo- ³ajdy, apy-dêbowina, apy Pluœniaki, apy-korczaki i G¹sówkê-Oleksin do G¹sówki Starej i drogi wojewódzkiej nr 681. Inwestycja jest w 50% finansowana ze œrodków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego oraz w 25% przez Powiat Bia³ostocki. Pozosta³¹ czêœæ kosztów pokrywa Gmina apy. Koszt inwestycji w tym roku wyniesie ok z³otych. ¹czny koszt ca³ej inwestycji wyniesie ok z³. "Budowa ul. Szwarce" - inwestycjê rozpoczêto w paÿdzierniku. W ramach jej realizacji powstanie droga d³ugoœci 150 m o nawierzchni wykonanej z kostki brukowej betonowej. Jej ca³kowity koszt wyniesie ok z³, przy wk³adzie finansowym mieszkañców na poziomie 17%. Wykonawc¹ jest Zak³ad Wodoci¹gów i Kanalizacji w apach. Zakoñczenie prac przewidziano do koñca tego roku. "Budowa budynku socjalnego w systemie modu³owym" - W ramach inwestycji powstan¹ 3 lokale socjalne w systemie modu³owym. Do chwili obecnej przygotowano ju teren, na którym zostanie wzniesiony budynek - wykonano fundamenty oraz przy³¹cza wodno-kanalizacyjne i energetyczne. Rozstrzygniêto równie przetarg na wykonanie budynku -termin realizacji Z GMINY up³ywa wraz z koñcem listopada. Na realizacjê tego zadania Gmina uzyska³a dofinansowanie z Banku Gospodarstwa Krajowego na poziomie 30% kosztów. Ca³kowity koszt realizacji zadania wyniesie ok. 200 tys z³otych. Budowa drogi dojazdowej do pól w obrêbie miejscowoœci apy-korczaki i apy-pluœniaki. W ramach inwestycji wybudowano drogê dojazdow¹ do pól o d³ugoœci ³¹cznej 1125 m. Koszt inwestycji wyniós³ ok. 120 tys z³. Na realizacjê zadania uzyskano wsparcie ze œrodków Urzêdu Marsza³kowskiego Województwa Podlaskiego. "Wspomaganie w rozwoju powstaj¹cych i istniej¹cych firm szans¹ na rozwój przedsiêbiorczoœci w gminie apy poprzez przebudowê istniej¹cego budynku, po³o- onego na dzia³ce nr 1827/2 i 1827/4 w apach". Gmina ubiega³a siê o dofinansowanie przedmiotowej inwestycji w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pismem z r. Urz¹d Marsza³kowski Woj. Podlaskiego poinformowa³ Gminê o pozytywnej ocenie projektu. Projekt obejmuje przebudowê wraz z rozbudow¹ i zmian¹ dotychczasowego przeznaczenia budynku po by³ym domu spokojnej staroœci na potrzeby inkubatora przedsiêbiorczoœci w apach. Podstawowym zakresem dzia³añ inkubatora jest u³atwienie startu nowym przedsiêbiorcom i mobilizacja, zw³aszcza m³odych ludzi, do realizacji swoich projektów we wspó³pracy z uczelniami, oœrodkami BiR i pomiêdzy sob¹. Zakres dzia³añ prowadzonych przez inkubator obejmie pomoc dla osób, które zdecyduj¹ siê na rozpoczêcie w³asnej dzia³alnoœci gospodarczej oraz firm ju istniej¹cych. Wartoœæ ca³kowita projektu wynosi ,00 z³, przy dofinansowaniu wynosz¹cym ,00 z³. Termin realizacji inwestycji przewidziano na 2013 rok. Ponadto trwaj¹ prace projektowe zwi¹zane z rozbudow¹ ul. Handlowej i ul. Osiedlowej w apach. Stale wykonywane s¹ tak e prace zwi¹zane z uzupe³nieniem sieci wodoci¹gowej i kanalizacyjnej na terenie miejskim i wiejskim. (um) 13

14 1 grudnia 2012 INFORMACJE OG OSZENIA REKLAMY organizator: wsparcie medialne: sala DK Łapy wstęp wolny ŁAPA 14

15 Gazetê apsk¹ kupisz: Telefon alarmowy PSS, ul. Szkolna PSS, ul. Cmentarna PSS, ul. Sura ska (Osse) PSS, ul. Boh. Westerplatte PSS, ul. G³ówna PSS, ul. Sikorskiego PSS, ul. Nowy Rynek "GwoŸdziej", ul. Sikorskiego "GwoŸdziej", ul. G³ówna Sklep Spo ywczo-przemys³owy "AB" ul. Cmentarna 2 Sklep Spo ywczo-przemys³owy "AB", ul. Cmentarna 42 Sklep Spo ywczo-przemys³owy "AB", ul. Ma³a Pastel, ul. Sikorskiego Sklep spo ywczy w Uhowie, ul. Koœcielna Sklep "AGD" ul. Konopnickiej Hurt - Detal Gaba, ul. Cmentarna Sklep Spo. Wiœniewski Jerzy, ul. Leœnikowska Sklep Spo ywczy Na ytniej, ul. ytnia Sklep Spo ywczy HIT, ul. PIaskowa "U W³adka" W³adys³aw Krasowski, ul. Pisakowa Sklep miêsny, ul. Nowa Eltron, ul G³ówna 24 Delikatesy G³ówne, ul. G³ówna INFORMACJE OG OSZENIA REKLAMY Wa ne numery telefonów: Policja Stra Pogotowie Urz¹d Miejski Dom Kultury KOMUNIKAT KOMISJA INWENTARYZACYJNA Rady Miejskiej w apach informuje, e: Stosownie do art. 17 ustawy z dnia 10 maja 1990 roku - Przepisy wprowadzaj¹ce ustawê o samorz¹dzie terytorialnym/dz. U. Nr 32, poz z póÿniejszymi zmianami/w siedzibie Urzêdu Miejskiego w apach przy ulicy Sikorskiego 24, pokój 301 wy³o- ony bêdzie do publicznego wgl¹du spis inwentaryzacyjny czêœci mienia pañstwowego, które z mocy prawa sta³o siê mieniem komunalnym gminy apy. Sporz¹dzona inwentaryzacja obejmuje nieruchomoœci po³o one w apach, obrêb I, stanowi¹ce drogi, oznaczone numerami geodezyjnymi: na mapie 3, dzia³ka numer 2 o powierzchni 0,0058 ha, dzia³ka numer 17 o powierzchni 0,0691 ha, dzia³ka numer 99 o powierzchni 0,1664 ha, dzia³ka numer 119 o powierzchni 0,1305 ha, dzia³ka numer 125 o powierzchni 0,0929 ha, na mapie 4, dzia³ka numer 99 o powierzchni 0,2812 ha, na mapie 5, dzia³ka numer 96 o powierzchni 0,0258 ha, dzia³ka numer 99 o powierzchni 0,3559 ha, dzia³ka numer 225 o powierzchni 0,0369 ha, na mapie 8 dzia³ka numer 1553 o powierzchni 0,0095 ha, na mapie 9, dzia³ka numer 1740/1 o powierzchni 0,1894 ha, dzia³ka numer 1769 o powierzchni 0,0045 ha, dzia³ka numer 1894 o powierzchni 0,0074 ha, na mapie 11, dzia³ka numer 458/1 o powierzchni 0,0567 ha, dzia³ka numer 459/3 o powierzchni 0,0005 ha, dzia³ka numer 568/1 Biblioteka OKF MOPS ZWiK ZEC o powierzchni 0,0061 ha, na mapie 12, dzia³ka numer 1881 o powierzchni 0,0149 ha, na mapie 13, dzia³ka numer 1309 o powierzchni 0,0325 ha, na mapie 14, dzia³ka numer 1538 o powierzchni 0,0302 ha, dzia³ka numer 1781 o powierzchni 0,0087 ha, dzia³ka numer 1872 o powierzchni 0,0252 ha, dzia³ka numer 1873 o powierzchni 0,0250 ha, na mapie 15, dzia³ka numer 379 o powierzchni 0,2308 ha, na mapie 16, dzia³ka numer 734 o powierzchni 0,0548 ha, na mapie 17, dzia³ka numer 593/6 o powierzchni 0,0183 ha, dzia³ka numer 593/8 o powierzchni 0,0188 ha, dzia³ka numer 622 o powierzchni 0,1092 ha, dzia³ka numer 632 o powierzchni 0,0197 ha, dzia³ka numer 401 o powierzchni 0,0401 ha, na mapie 18, dzia³ka numer 1042 o powierzchni 0,0495 ha, na mapie 19, dzia³ka numer 928 o powierzchni 0,0248 ha, dzia³ka numer 946 o powierzchni 0,1280 ha, dzia³ka numer 949 o powierzchni 0,0921 ha, dzia³ka numer 959 o powierzchni 0,1352 ha, na mapie 20, dzia³ka numer 959 o powierzchni 0,0956 ha, na mapie 21, dzia³ka numer 852 o powierzchni 0,0242 ha. Osoby, których interes prawny dotyczy ustaleñ zawartych w wy³o onym spisie inwentaryzacyjnym mienia mog¹ w terminie od 30 listopada 2012 roku do 31 grudnia 2012 roku zg³aszaæ zastrze enia do Komisji Inwentaryzacyjnej Rady Miejskiej w apach ul. Sikorskiego 24, pokój 301 w godzinach pracy Urzêdu Miejskiego w apach. Przewodnicz¹cy Inwentaryzacyjnej Komisji Wojciech Grodzki Dom Pogrzebowy Perkowscy Kompleksowe Usługi Pogrzebowe Dwie kaplice pogrzebowe (przy cmentarzu) Całodobowy odbiór zwłok Posiadamy chłodnię Wykonujemy ekshumację Organizujemy kremację Sprowadzamy zwłoki z zagranicy Zapewniamy godną obsługę i niskie ceny. ŁAPY, UL. CMENTARNA 19 tel. (085) kom

16 INFORMACJE OG OSZENIA REKLAMY Klub Radnych PRAWO I SPRAWIEDLIWOŒÆ Rady Miejskiej w apach Roman Czepe (tel ), Marek Go³ko (tel ), Aldona Ewelina Jamio³kowska (tel ), Janusz Jamio³kowski (tel ), Adam Karasiewicz (tel ), S³awomir Jan Maciejewski - Przewodnicz¹cy Klubu (tel ), Maciej Michno (tel ), Marek O³tarzewski (tel ), Piotr Pu³koœnik (tel ). Klub zaprasza do kontaktów z radnymi podczas dy urów w ostatni czwartek miesi¹ca w godzinach do w Urzêdzie Miejskim w apach w pokoju nr 9 lub telefonicznie. Klub Radnych Platforma Obywatelska Rady Miejskiej w apach zaprasza do korzystania z naszych dy urów w ostatni¹ œrodê ka dego miesi¹ca w godzinach 16:00-17:00 w pokoju nr 9 Urzêdu Miejskiego w apach DY URY PREZYDIUM RADY Z cz³onkami prezydium Rady Miejskiej w apach (przewodnicz¹cy oraz wiceprzewodnicz¹cy) mo na spotkaæ siê w umówionym wczeœniej, dowolnym terminie. Kontakty telefoniczne oraz dostêpne s¹ na stronie internetowej Urzêdu Miejskiego ( oraz w Biurze Rady Miejskiej (tel ) KLUB RADNYCH NASZE PODLASIE Radni miejscy i powiatowi z klubu radnych Nasze Podlasie zapraszaj¹ zainteresowanych na swój dy ur w drugi tydzieñ ka dego miesi¹ca (czwartek) w godzinach 16:00-17:00. Dy ury odbywaj¹ siê w pokoju nr 9 Urzêdu Miejskiego. DY URY APTEK 26 listopada - 2 grudnia Apteka Cefarm, ul. Kopernika 2a, tel. 85 / grudnia Apteka Aronia, ul. Sikorskiego 15, tel. 85 / grudnia Apteka Salus, ul. Kossaka 18, tel. 85 / grudnia Apteka ul. Cmentarna 6, tel. 85 / KOMPLEKSOWA I PROFESJONALNA OPRAWA CEREMONII POGRZEBOWYCH Łapy ul. J.Matejki 1a telefon całodobowy DOM POGRZEBOWY KOSINSCY Bogaty wybór trumien, krzyży i urn; kaplica ceremonialna z oprawą muzyczną; odbiór zwłok z domów, szpitali i innych miejsc; tanatokosmetyka; kopanie grobów i murowanie grobowców; eleganckie karawany i własne autokary; krajowy i międzynarodowy przewóz zwłok; KREDYTOWANIE KOSZTÓW POGRZEBU ZAUFAJ NASZEMU WIELOLETNIEMU DOŚWIADCZENIU Gazeta apska wydawana przez Dom Kultury w apach, dyr. Grzegorz Perkowski Adres redakcji: apy, Nowy Rynek 15 tel , fax , redakcja@dklapy.pl; Redakcja: Kamila Klim, Piotr Sobieszczak, Jerzy Barañczuk. Fot. na ok³adce - Jerzy Barañczuk. Redakcja zastrzega sobie prawo skracania i opracowywania tekstów, a tak e zmiany tytu³ów. Redakcja nie odpowiada za treœæ og³oszeñ i reklam. Ceny og³oszeñ i reklam: og³oszenia drobne z³. za s³owo (w tym 8% VAT), ramkowe - 1 z³. za cm 2 (w tym 23% VAT), ramkowe kolorowe z³. za cm 2 (w tym 23% VAT). Reklamy i og³oszenia mo na zamawiaæ osobiœcie w redakcji. Udzielamy 20% bonifikaty, gdy zamówienie dotyczy co najmniej trzech numerów. Wp³aty przelewem na konto Millennium Bank S.A , przekazem lub gotówk¹ bezpoœrednio w kasie Domu Kultury w apach. Druk: DRUKARNIA GNATOWSKI, Ostro³êka, ul. Graniczna 8. ISSN Nak³ad 600 egz. 16

17 Narodowe Œwiêto Niepodleg³oœci w apach Uroczystoœæ poœwiêcona Narodowemu Œwiêtu Niepodleg³oœci odby³a siê 11 Listopada na Placu Niepodleg³oœci. Po wprowadzeniu historycznym Pani Doroty Kondratiuk oraz przemówieniu wyg³oszonym przez Sekretarz Gminy apy i Radn¹ Sejmiku Województwa Podlaskiego Pani¹ Urszulê Jab³oñsk¹, w asyœcie pocztów sztandarowych nast¹pi³o z³o enie kwiatów. Z GMINY Mieszkañcy i w³adze samorz¹dowe Miasta i Gminy apy, przedstawiciele Sejmiku Województwa Podlaskiego i Rady Powiatu Bia³ostockiego, kombatanci i sybiracy, delegacje szkó³ a tak e przedstawiciele zwi¹zków, organizacji i instytucji, oddali ho³d Bohaterom walk o odzyskanie przez Polskê Niepodleg³oœci sk³adaj¹c wi¹zanki i zapalaj¹c znicze pod Pomnikiem Niepodleg³oœci oraz pomnikiem pp³k. Stanis³awa Nilskiego- apiñskiego. Po zakoñczeniu tej czêœci uroczystoœci delegacja w³adz miasta uda³a siê na ³apski cmentarz, gdzie z³o y³a kwiaty pod Grobem Nieznanego o³nierza. Nastêpnie w Koœciele pw. Œw. Krzy a zosta³a odprawiona msza Œw. w intencji Ojczyzny, po której odby³ siê okolicznoœciowy koncert. Mszê Œw. w intencji Ojczyzny odprawiono równie w koœciele parafialnym pw. Œw. Ap. Piotra i Paw³a. Tegorocznym obchodom towarzyszy- ³y tak e inne wydarzenia. Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy apy zorganizowa³a okolicznoœciow¹ wystawê 11 listopada Narodowe Œwiêto Niepodleg³oœci, na której zaprezentowano fotografie, pami¹tki, publikacje i wiele innych ciekawych eksponatów z okresu miêdzywojennego. Z kolei 10 listopada w Domu Kultury odby³ siê historyczno-muzyczny wieczór wspomnieñ Patriotyczne Œpiewanie, którego goœciem by³ Pan Stanis³aw Perkowski, by³y wiêzieñ obozu koncentracyjnego Mauthausen-Gusen. Spotkanie poprowadzi³ historyk, Pan Piotr Sobieszczak. Tradycyjnym akcentem obchodów by³y tak e Prze³ajowe Biegi Niepodleg³oœciowe, organizowane przez Oœrodek Kultury Fizycznej w dniu 12 listopada. W rywalizacji wystartowa³o ponad 120 biegaczy w ró nych kategoriach wiekowych. (um) 17

18 INFORMACJE OG OSZENIA REKLAMY mpuls stowarzyszenie inicjatyw społecznych INFORMACJA Burmistrz ap informuje, e w siedzibie Urzêdu Miejskiego w apach, ul. Sikorskiego 24 zosta³ wywieszony na 21 dni, tj. od dnia 30 listopada 2012 roku do dnia 20 grudnia 2012 roku wykaz nieruchomoœci, stanowi¹cych w³asnoœæ Gminy apy, przeznaczonych do sprzeda y, obejmuj¹cy lokal mieszkalny nr 1, po³o ony w apach, ul. Sikorskiego 28. Sprzeda lokalu nast¹pi na rzecz najemcy. Wszelkich informacji na temat sprzedawanej nieruchomoœci udziela Referat Nieruchomoœci tut. Urzêdu, pokój 301 i 302, tel w. 301 i 302. JESTEŚMY W INTERNECIE INFORMACJA Burmistrz ap informuje, e w siedzibie Urzêdu Miejskiego w apach przy ul. Sikorskiego 24 zosta³ wywieszony na okres 21 dni tj. od dnia 30 listopada 2012 roku do dnia 21 grudnia 2012 roku wykaz nieruchomoœci przeznaczonej do przekazania w dzier- awê, po³o onej w apach przy ul. wirki i Wigury, sk³adaj¹cej siê dzia³ek oznaczonych numerami geodezyjnymi: 592 o powierzchni 0,1002 ha i 1406 o powierzchni 0,0133 ha. Nieruchomoœæ stanowi w³asnoœæ Gminy apy. W S¹dzie Rejonowym w Bia³ymstoku IX Wydziale Ksi¹g Wieczystych prowadzona jest ksiêga wieczysta KW Nr BI1B/ /9. Wszelkich informacji na ten temat udziela Referat Nieruchomoœci tut. Urzêdu, pokój 301, 302 tel wewn. 301, 302. Firmy wspieraj¹ce Dom Kultury w apach PSS ŁAPY 18 Zadanie współfinansowane za środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Rządowego Programu na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata Po drugiej stronie tęczy - aktywizacja społeczna seniorów w Gminie Łapy Projekt przewiduje: 1. Utworzenie Klubu Seniora 2. Organizację imprezy integracyjnej z Okazji Światowego Dnia Seniora 3. Wycieczkę integracyjną na południe Polski 4. Wspólną Wigilię dla seniorów, wolontariuszy i ich rodzin 5. Warsztaty z psychologiem dla seniorów 6. Cykl warsztatów szkoleniowych dla seniorów pt. Wolontariat sposobem na zwiększenie społecznego zaangażowania seniorów 7. Szkolenie dla wolontariuszy (młodzieży) pt. Współpraca z osobą starszą 8. Warsztaty Nowoczesne technologie w życiu codziennym seniora - prowadzone przez młodzież - wolontariuszy 9. Warsztaty wizażu i stylistyki dla seniorów 10. Krótki kurs fotografii dla początkujących 11. Piknik dla dzieci i młodzieży z domu dziecka przygotowany przez seniorów z pomocą wolontariuszy Uczestnicy projektu - osoby powyżej 60. roku życia Liczba uczestników - 40 osób Decyduje kolejność zgłoszeń Chętnych prosimy o zgłaszanie się do Stowarzyszenia Inicjatyw Społeczych IMPULS przy ul. Leśnikowskiej 54 w Łapach, tel.: INFORMACJA Burmistrz ap informuje, e w siedzibie Urzêdu Miejskiego w apach, ul. Sikorskiego 24 zosta³ wywieszony na 21 dni, tj. od dnia 30 listopada 2012 roku do dnia 20 grudnia 2012 roku wykaz nieruchomoœci przeznaczonych do sprzeda y, obejmuj¹cy dzia³kê po³o on¹ w apach-szo³ajdach, oznaczon¹ numerem geodezyjnym 265/1. Wszelkich informacji na temat nieruchomoœci udziela Referat Nieruchomoœci tut. Urzêdu, pokój 301 i 302, tel w. 301 i 302. R OG OSZENIA DROBNE! Mieszkanie gara do wynajêcia, apy ks. Bagiñskiego 4, tel ! Sprzedam dzia³ki Osiedle Bociany za Szko³¹ nr 2, tel ,

19 INFORMACJE OG OSZENIA REKLAMY Turniej reporterski 3. zaprasza 1. FOTO-REPORTAŻ 2. AUDIO-REPORTAŻ REPORTAŻ PRASOWY Moje miasto" Celem konkursu jest promowanie i prezentowanie dziennikarskiej twórczości młodzieży z gminy Łapy która poprzez swoją aktywność reporterską opisuje i dokumentuje Moje miasto ". Konkurs jest otwarty dla wszystkich uczniów i studentów z gminy Łapy. W konkursie mogą wziąć też udział zespoły wieloosobowe. PODSUMOWANIE KONKURSU: 5 GRUDNIA 2012 www. dklapy.pl BIA TOUR Belgia, Holandia, Niemcy Wyjazdy - wtorek, środa, sobota Przewóz osób i przesyłek, wyjazdy okazjonalne, wesela, lotnisko, wynajm busów i lawet Adam Górski Tel , Centrum Integracji Społecznej PRZYSTAŃ Rekrutacja wstępna uczestników I edycji: październik-listopad 2012 r. Cel projektu: zwiększenie szans na zatrudnienie na otwartym rynku pracy mieszkańców Miasta i Gminy Łapy poprzez zatrudnienie socjalne w ramach Centrum Integracji Społecznej w Łapach. Kto może uczestniczyć? Projekt skierowany jest do osób, które łącznie spełniają następujące warunki: zamieszkują na terenie Miasta i Gminy Łapy, są w wieku aktywności zawodowej, są osobami długotrwale bezrobotnymi (dotyczy osób, które w przeciągu ostatnich 24 miesięcy były zarejestrowane w Powiatowym Urzędzie Pracy przez co najmniej 12 miesięcy). Co oferujemy? W ramach projektu proponujemy uczestnikom przez 12 miesięcy kompleksowe wsparcie obejmujące: indywidualne i grupowe poradnictwo psychologa, pracownika socjalnego, doradcy zawodowego, coacha, innych specjalistów, szkolenia z zakresu prowadzenia działalności w sektorze Ekonomii Społecznej, zasad udzielania pierwszej pomocy, obsługi komputera, spotkania integracyjne (kino, teatr, kręgle, basen itp.), reintegrację zawodową, tj. grupy zawodowe: remontowo-porządkowa, ekologiczno-ogrodnicza, gastronomiczno-opiekuńcza, rękodzielniczo-porządkowa. Dlaczego warto skorzystać z oferty Centrum Integracji Społecznej? Uczestnikowi Centrum zapewniamy: świadczenie integracyjne w wysokości: 50% zasiłku dla bezrobotnych (w pierwszym miesiącu), 100% zasiłku dla bezrobotnych ( w kolejnych miesiącach), ubezpieczenie z tytułu wypadków lub chorób zawodowych, ubezpieczenie emerytalno-rentowe, środki ochrony indywidualnej, nieodpłatnie jeden posiłek dziennie. w Łapach Osoby zainteresowane udziałem w projekcie prosimy o zgłaszanie się do siedziby CIS w Łapach, Łapy, ul. Leśnikowska 54 (budynek MOPS). Brana będzie pod uwagę kolejność zgłoszeń. Osoby, które nie zostaną przyjęte w I edycji ( ), znajdą się na liście rezerwowej lub zostaną wpisane do II edycji ( ). Ze zgłoszeń do każdej edycji zostanie wybranych 20 osób. Łącznie w Projekcie weźmie udział ok osób. Udzielamy także informacji pod tel.: wew. 40, biuro@cislapy.pl SERDECZNIE ZAPRASZAMY DO UDZIAŁU W PROJEKCIE Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 19

20 CZAS WOLNY Z wiêkszych i du ych drzew warto posadziæ d¹b czerwony, klon czerwony lub na wilgotniejsze stanowiska d¹b b³otny Kolory jesieni Pamiêtajcie o ogrodach, przecie stamt¹d przyszliœcie... Tegoroczna jesieñ wydaje siê byæ wyj¹tkowo piêkna i ³askawa. Bardzo ³agodne temperatury zachêcaj¹ do prac w ogrodzie. Myœlê, e wszystkim uda³o siê zd¹ yæ w tym roku z pracami pielêgnacyjnymi i porz¹dkowymi. Dobra pogoda sprzyja³a równie temu, aby dokonaæ pewnych zmian. I gdyby nie kryzys, którym strasz¹ ze wszystkich stron, by³oby naprawdê czym siê cieszyæ. W dzisiejszym artykule pragnê zwróciæ uwagê na barwy ogrodu, a wiêc aby poprzez kolory trochê ubarwiæ nasze ycie. Zajmiemy siê roœlinami, które piêknie przebarwiaj¹ siê jesieni¹. Z krzewów owocowych o charakterze prozdrowotnym, które staj¹ siê bardzo modne i niekoniecznie musz¹ byæ sadzone w czêœci sadowniczej, warto wymieniæ aroniê i borówkê amerykañsk¹. Aronia to bardzo ³atwy w uprawie krzew, rodz¹cy czarne owoce (obni aj¹ ciœnienie krwi), a którego liœcie bardzo ³adnie przebarwiaj¹ siê jesieni¹ na czerwono. Aroniê równie mo na spotkaæ zaszczepion¹ na jarzêbinie, na pniu. Wówczas uzyskujemy zgrabne, bardzo dekoracyjne drzewko o p³omiennych kolorach jesieni¹, którego ga³¹zki dodatkowo s¹ obsypane drobnymi owocami. Borówka amerykañska wymaga kwaœnego pod³o a (podstawowy warunek sukcesu w uprawie) i jeœli bêdziemy j¹ komponowaæ z innymi roœlinami pamiêtajmy, aby zachowaæ podobne warunki siedliskowe. Borówki równie rodz¹ bardzo pyszne owoce (granatowe jagody), a skórzaste liœcie niezwykle piêknie siê wybarwiaj¹. Z roœlin pn¹cych niedoœcig³ymi mistrzami jesiennych czerwieni s¹ winobluszcze. Winobluszcz piêciolistkowy zaroœlowy oraz murowy, w tym piêkna odm. Troki i winobluszcz trójklapowy 'Veitchi' to feeria barw. Winoroœl japoñska to mocno rosn¹ce pn¹cze o bardzo du ych liœciach przebarwiaj¹ce siê na niezwykle mocny winny kolor. Z krzewów ozdobnych godnych polecenia s¹ trzmieliny oskrzydlone o piêknym biskupim kolorze liœci, s¹ to krzewy rosn¹ce do ok. 2m wysokoœci. Do mniejszych ogrodów przydatne bêd¹ kar³owe odmiany 'Compactus', 'Fire Ball'. Równie bardzo ³adnie przebarwiaj¹ siê klony japoñskie, lecz ich uprawa w naszym regionie nie nale- y do naj³atwiejszych. Du o ³atwiejszy w uprawie odporny na mróz, lecz silniej rosn¹cy jest klon koreañski. Z wiêkszych i du ych drzew o ile pozwala na to dzia³ka warto posadziæ d¹b czerwony, klon czerwony lub na wilgotniejsze stanowiska d¹b b³otny. D¹b czerwony to piêkne, majestatyczne, du e drzewo o niezwykle mocnej i d³ugotrwa- ³ej czerwonej barwie liœci. Klony czerwone nie s¹ a tak du e, w nasadzeniach zw³aszcza w Europie Zachodniej s¹ cenione za piêkne jesienne przebarwienie liœci. Natomiast d¹b b³otny 'Green Pillar' ze wzglêdu na swój w¹sko kolumnowy pokrój mo e siê znaleÿæ nawet w niewielkim ogrodzie. Jarzêbiny, a zw³aszcza odmiany kolumnowe 'Autumn Spire' i 'Fastigiata' oprócz dobrej barwy liœci maj¹ dodatkowo ozdobne owoce. Bardzo liczne ó³topomarañczowe u pierwszej z nich i du e czerwone u drugiej. Powszechnie spotykane przy drogach klony pospolite jesieni¹ mieni¹ siê kolorami ó³ci, pomarañczu i czerwieni. Natomiast u powszechnie sadzonej w miastach kulistej odm. 'Globosum' liœcie zabarwiaj¹ siê na kolor ó³ty. ó³te, równie bardzo atrakcyjne zabarwienie, ma spora grupa drzew i krzewów, jednak e ten kolor jest bardziej widoczny u drzew. Trzeba tutaj wymieniæ wszystkie brzozy i lipy, które maj¹ tê jesienn¹ barwê liœci. S¹ tutaj równie odmiany do ma³ych ogrodów, takie jak np. brzoza 'Youngi', brzoza po yteczna czy kuliste lipy 'Green Globe' i 'Marler Globe'. Jednak e chyba najpiêkniej przebarwiaj¹ siê graby, ostatnio bardzo popularne w Anglii, lansuje siê je w ró nych formach-wielopienne, szpalerowe, formowane itd. Graby maj¹ równie piêkn¹ g³adk¹ szar¹ korê. Z odmian ogrodowych godne polecenia s¹ odmiany kolumnowe, u których po opadniêciu liœci uwydatnia siê interesuj¹cy uk³ad ga³êzi. Ciekawie wybarwia siê równie wiœnia ozdobna o kulistej koronie 'Umbraculifera'. No i jesieni¹ bardzo ozdobne s¹ trawy ozdobne-miscanty, u których dodatkowo srebrz¹ siê pióropusze kwiatostanów. Natomiast Amerykanie lubi¹ bardzo wykonywaæ dekoracje z dyñ, zarówno tych jadalnych, jak i ozdobnych. W naszym kraju ka da z czterech pór roku ma swój niezaprzeczalny urok, a z³ota polska jesieñ to piêkne zakoñczenie lata. (ha)