na zdj ciu) i zastali go przy tym Êniegu. Szef zataƒczy z niedêwiedziem, bo to daje szcz Êcie, i z pannà m odà, bo kto by sobie

Transkrypt

1 NR 2 (275) ROK 2013 (XXV) NAJSTARSZA GAZETA W OPOLU I OKOLICY RozmyÊlania o Êmieciach Sporo si ostatnio mówi o sposobie ustalania op at za Êmieci. To dra liwy temat. Podejrzewam, e wiele jest w sprawie Êmieci nieuczciwoêci i ch ci atwego zarabiania pieni dzy, zw aszcza w Êwiecie polityków. Swoje zdanie na ten temat przedstawia em ju w Beczce i nie o tym chc dziê pisaç. Zakupami zwykle ma o si interesuj, ale zauwa y em, e p yn do zmywania naczyƒ ona kupuje w butelkach po 1,5 litra a u ywa butelki 0,5 litra. To proste, wyjaênia ona. Butelka 1,5 litra jest ci ka i by oby mi z nià niewygodnie. Mia szcz Êcie! W poprzedniej Beczce szef pisa, e coê ma o Êniegu, a tu dzieci zaczynajà ferie, ludzie planujà kuligi no i przede wszystkim rolnikom potrzeba Êniegu na polach. yczy potrzebujàcym Êniegu, nawet mimo tego, e potem trzeba odênie aç. yczeƒ chyba wys uchano gdzie trzeba, bo wkrótce sypnà Ênieg. Kto chcia Êniegu, niech odênie a! W sobot 19 stycznia wygnaliêmy szefa na dwór, by odênie y wokó redakcji. A po Brynicy wodzili akurat niedêwiedzia (grupa Gdy wi c ma a jest pusta, to uzupe niam jà z tej du ej. Nie kupuj tych po 0,5 litra, bo sà po 3,20 z a 1,5 litra po 7,30 z. Za trzy butelki 0,5 litra zap aci abym wi c 9,60 z. Kupujàc 1,5 litra mam o 2,30 z taniej i mniej jest plastików w Êmieciach. Gdy zastanowiç si nad tym problemem, to okazuje si, e jest on jeszcze g bszy ni sprawa zaoszcz dzonych 2,30 z na kupnie p ynu i teoretycznie jakichê dodatkowych grosików na Êmieciach. Wi cej na ten temat na klepce 8. Piotr Badura na zdj ciu) i zastali go przy tym Êniegu. Szef zataƒczy z niedêwiedziem, bo to daje szcz Êcie, i z pannà m odà, bo kto by sobie odmówi. Przez to taƒcowanie zgubi jednak opat do odênie ania (zawsze coê gubi). Musia by jechaç do sklepu po nowà, ale okaza o si, e cyganka towarzyszàca niedêwiedziowi mia a akurat takà w a- Ênie opat i w dodatku niepotrzebnà jej. Zgodzi a si wi c sprzedaç jà za niewygórowanà cen. Mia szcz Êcie! Nie musia jechaç do sklepu a jeszcze u cyganki by o taniej. Dyl Sowizdrza Cena 2z (5% VAT) Opolszczyzna do wynaj cia? Opolski Rynek wyglàda tak nieciekawie, e tematem zaj a si Gazeta Wyborcza. W tekêcie Rynek straszy pustkami... Anna Pawlak opisuje kolejno wszystkie lokale do wynaj cia. Najgorzej wyglàda po udniowa strona. Od dawna straszy tam nieczynny lokale po by ej restauracji Napoli. Teraz dosz a jeszcze likwidacja sklepu Quiosque i praktycznie ca a ta strona Rynku jest do wynaj cia. Inne strony te majà pustki. Tymczasem wszystko to wydaje si zaledwie wierzcho kiem góry lodowej. Wi cej o tym na klepce 8. W NUMERZE: Park Prus to znak czasów Opolski Rynek dawniej i dziê Morsy nasze i zagraniczne KLEPKA 1

2 FAKTY * Banki centralne z kwartalnym opóênieniem informujà o stanie zad u enia zagranicznego. Na koniec roku informowa y o d ugu na 30 wrzeênia W Polsce d ug zagraniczny, liczàc na g ow, wzrós od 1 stycznia do 30 wrze- Ênia z 8320 do 9139 dolarów. W tym samym czasie na Bia orusi zmala z 3595 do 3483 dolarów na g ow. Bank Japonii ostrzeg, e od 2014 b dzie drukowaç jeny bez ograniczeƒ, bo nie widzi innych metod ratowania gospodarki. Paƒstwa drukujàce pieniàdze bez umiaru os abiajà swà walut, przez co ich eksport jest bardziej op acalny a import mniej. Jest to korzystne dla ich gospodarki, ale niekorzystne dla innych paƒstw. Japonia nie b dzie wyjàtkiem, bo np. USA obecnie dodrukowujà miesi cznie Êrednio 85 miliardów dolarów. Niektóre paƒstwa wolà zwi kszaç rezerwy z ota. W ostatnich czterech latach najwi cej kupi y go: Chiny, Rosja, Indie, Turcja, Meksyk, Filipiny, Kazachstan i Bia oruê. Liczàc na g ow, bia oruskie rezerwy z ota sà wyraênie wy sze ni polskie. Tymczasem w grudniu Narodowy Bank Polski poinformowa, e od 1 stycznia 2013 wstrzymuje skup z ota we wszystkich oddzia ach. Wiele paƒstw trzyma z oto bankach innych paƒstw (g ównie w USA i Wielkiej Brytanii). Niektóre paƒstwa wolà, by z oto wróci o do nich. W 2011 zwrotu 99 ton z ota z Banku Anglii za àda a Wenezuela. Ostatnio na amach Handelsblatt poinformowano, e Deutsche Bundesbank chce zabraç cz Êç niemieckiego z ota z Nowego Jorku, Londynu i Pary a. Polska trzyma niemal ca e z oto za granicà i nie s ychaç, by ktoê si o nie upomina. Ka dego roku GUS trzykrotnie informuje o pog owiu Êwiƒ (na koniec marca, lipca i listopada). W listopadzie 2012 by o w Polsce oko o 11 mln Êwiƒ, co jest powa nym spadkiem wobec listopada 2011, gdy by o ich oko o 13 mln. Wtedy te by to powa ny spadek wzgl dem listopada 2010, gdy pog owie by o bliskie 15 mln. * Wersja faktów obowiàzujàca w dniu zamkni cia tego wydania Beczki. Chyba p yniemy na Titanicu W 2004 weszliêmy na pok ad Êlicznego a jednoczeênie pot nego statku i ruszyliêmy w podró marzeƒ. Ju widzieli- Êmy z ote pla e pod palmami i czuliêmy smak egzotycznych drinków podawanych przez Êliczne hostessy. A sam statek jaki by luksusowy, a obs uga jaka czarujàca. Z oszo omienia nie sprawdziliêmy, jak on si nazywa, a chyba nazywa si Titanic. Wprawdzie wcià nim p yniemy, ale coê jest nie tak. Ja tam jestem zwyk y wsiowy Burek, wi c mog niewiele rozumieç. Gdy jednak czytam, e na koniec wrzeênia ca kowite zad u enie zagraniczne Polski si ga o 9139 dolarów na g ow, to zastanawiam si, kto ma to sp aciç. Przecie wêród tych g ów jest Rysiek z noclegowni, który ca y majàtek ma w torbie z Biedronki. WÊród tych g ów a szeêç to bezrobotni Marzena i Staszek oraz ich czwórka dzieci. yjà z zasi ków i nie sp acà ani dolara. Czyli za nich muszà sp aciç inni. Czytam komunikat GUS, e dwa lata temu mieliêmy blisko 15 mln Êwiƒ, rok temu Prawie 6 milionów bezrobotnych w Hiszpanii. Stopa bezrobocia w grupie wiekowej lata przekroczy a 60 proc. wynika z danych rzàdowych przedstawionych w czwartek. Ogó em ju 26 proc. Hiszpanów nie ma pracy, co oznacza najwy szy poziom zanotowany od momentu rozpocz cia jego pomiarów w latach 70- tych. W IV kwartale 2012 bezrobocie w ca- ym kraju wzros o o kolejny punkt procentowy. Oznacza to, e w Hiszpanii jest ju dwa razy wy sze ni Êrednio w ca ej Unii Europejskiej. Od momentu przej cia w adzy przez konserwatywny rzàd Mariano Rajoya rozpocz y si ogromne ci cia w wydatkach publicznych i podwy ka podatków, ale najnowsze prognozy potwierdzi y, e w 2013 Hiszpanii i tak nie uda si wyjêç z recesji. Oznacza to, e z du ym prawdopodobieƒstwem w nachodzàcych 12 miesiàcach nie przyb dzie na rynku nowych miejsc pracy. tvn.pl 24 stycznia 13 mln a teraz 11 mln. Nie s ysz, by kogoê to przej o. Skoro kupujemy za granicà w giel i kartofle, to przecie i wieprzowin kupimy, jeêli ktoê nam po yczy jeszcze troch. A d ug, czy go jest 9 tys. czy 90 tys. dolarów na g ow, to i tak bez znaczenia, bo nie wierz w mo liwoêç sp aty nawet tych 9 tys. na g ow. O tym, e nasz statek to Titanic, upewnia mnie kadra oficerska. Panowie oficerowie byli ostatnio w szwajcarskim uzdrowisku Davos, by tradycyjnie podyrdymaliç, ale najwa niejsze by o tam dla nich chyba to, e za obiad w restauracji p acili w przeliczeniu na z otówki 150 z. I jakie znaczenie wobec tak oczywistego upienia oficerskich portfeli ma jakieê g upie 60 proc. bezrobocia wêród m odych Hiszpanów? Mimo wszystko patrz w przysz oêç z optymizmem. Titanic wprawdzie pójdzie na dno, ale my to przetrwamy i znów b dziemy sadziç kartofle, hodowaç Êwinie, wydobywaç w giel, budowaç domy etc. Starsi pami tajà, jak si to robi. Piotr Badura Z INNEJ BECZKI Trzeba nie tylko zahamowaç wzrost zad u enia, ale bardzo wa na jest równie walka z bezrobociem przypominali uczestnicy jednego z ostatnich paneli dyskusyjnych tegorocznego Âwiatowego Forum Gospodarczego w Davos. We W oszech bezrobocie wynosi 11 procent, w Hiszpanii 27 procent. Brak pracy najbardziej dotyczy ludzi m odych (do 25 lat). We W oszech pracy nie ma 37 procent z nich a w Hiszpanii prawie 60 procent takie dane przytaczali w Davos ministrowie tych krajów. Tegoroczne Forum przejdzie jednak do historii nie tylko jako miejsce, gdzie bardzo du o si dyskutuje a nic konkretnego z tego nie wynika, lecz z powodu dro yzny. Kiedy za pokój w hotelu, bez adnych luksusów trzeba zap aciç 2 tys. z, a za zwyk y kotlet z odrobinà ry u ponad 150 z, to okazuje si, e nawet dla goêci Âwiatowego Forum jest to zbyt drogo. forsal.pl 26 stycznia REKLAMA W BECZCE tel wysoka skutecznoêç niskie ceny beczka@ceti.com.pl Krzysztof Kasperek Krzanowice k/opola ul. Stara Droga 18 Obwodnica Opola tel czynne pn-pt 8-16 klimatyzacja rozruszniki, alternatory autoalarmy centralne zamki (sterowane pilotem) wymiana oleju (GRATIS!) KLEPKA 2

3 Park Prus to znak czasów W poprzedniej Beczce, wspominajàc berliƒski Nowy Rok, obieca em, e wróc do sprawy Parku Prus, po o onego w dzielnicy Wilmersdorf, zwracajàc uwag na kontekst niemiecko-polskobia oruski. Zanim jednak przejd do tego tematu, pozwol sobie przypomnieç czyjàê cennà myêl. Brzmi ona tak: Fakty sà jak kamyki na brzegu morza. Mo na z nich u o yç ka dà mozaik. Wydaje mi si, e powiedzia to Waƒkowicz, ale nie mam pewnoêci. Sens przytoczonej myêli jest taki, e z samych najprawdziwszych faktów mo na zbudowaç dowolne k amstwo, odpowiednio te fakty dobierajàc. Budowanie sobie obrazu na podstawie najprawdziwszych faktów, podanych przez media, jest ryzykowne, bo fakty mogà byç odpowiednio dobrane. JeÊli np. mamy zarejestrowanych w Polsce 2,2 mln bezrobotnych a wêród nich jest 2,1 mln takich, którzy chcà pracowaç i 0,1 mln (czyli 100 tys.) takich, którzy tylko udajà bezrobotnych, to dziennikarz mo- e w kó ko wybieraç kogoê z tych 100 tys. obiboków i opisywaç. Gdyby w codziennej gazecie ka dego dnia opisa dziesi ciu nowych obiboków, to po roku uszczknà by z tych 100 tys. zaledwie 3 proc. a czytelnik nabra by wra enia, e wszyscy bezrobotni to obiboki. Ka dy opisany przez dziennikarza przypadek by by oczywiêcie absolutnie prawdziwy, ale w ca oêci wysz oby wielkie k amstwo. Podobnie jest z pisaniem o zagranicy. Dobierajàc odpowiednio najprawdziwsze fakty mo na zbudowaç ca kowicie fa szywy obraz. W poprzedniej Beczce przytaczali- Êmy za Deutsche Welle informacj berliƒskiego Caritasu, którego przedstawicielka Renate Stark, informowa a, e obserwuje si, i wêród przegrzebujàcych kosze na Êmieci jest coraz wi cej berliƒskich emerytów, którym emerytura nie wystarcza na ycie. Po op aceniu kosztów mieszkaniowych nie za bardzo staç ich jeszcze na kupowanie jedzenia. Dorabiajà wi c wygrzebywaniem z koszy na Êmieci opakowaƒ, za które mogà dostaç kaucj. Pracownicy berliƒskiego Caritasu martwià si, e biednych emerytów przybywa i wkrótce mo e zabraknàç dla nich Êmieci do przegrzebania. Nie odczu em zainteresowania polskich mediów wspomnianà informacjà Deutsche Welle ani adnà innà tego typu. U nas obowiàzuje poglàd, e niemiecki emeryt jest zamo ny i staç go na opiekunk z Polski. OczywiÊcie wcià jest w Niemczech wielu zamo nych emerytów, których staç na opiekunk z Polski, ale sà te biedni, których grzebanie w Êmieciach ratuje przed niedojadaniem, i w dodatku tych biednych przybywa a tych zamo nych ubywa. Tego nasze media jakoê nie chcà zauwa yç. Bywajàc od lat z pewnà systematycznoêcià w Niemczech nie polegam na wra- eniach zza szyby samochodu, z centrów miast czy galerii handlowych. Du o je d rowerem po peryferyjnych dzielnicach miast, po wioskach, daleko od g ównych dróg. Niemieckie Êcie ki rowerowe sà wspania e. To rzecz bezdyskusyjna. Odnosz jednak wra enie, e z up ywem lat ich jakoêç pogarsza si. Nawet w najlepszej Êcie ce robià si czasem dziury. KiedyÊ znika y prawie natychmiast. Teraz zdarza si, e dziur, która pojawi a si w jednym roku, spotykam jeszcze w nast pnym roku. Du o rzadziej sà te chyba koszone pobocza. Bywa e przeroêni te trawy, k adàc si na Êcie k, zas aniajà jà ju prawie w ca o- Êci. Wszystko to jednak tylko wra enia, które mogà myliç. Gdy po goràczce sylwestrowej nocy udaliêmy si do Parku Prus, by poçwiczyç tam troch na si owni dla emerytów (Senioren-Aktivplatz), to u wej- Êcia do parku przywita a nas tablica, której zdj cie zamieszczone jest u góry. I ta tablica nie by a tylko moim wra eniem. Napis na niej g osi: Do wszystkich Odwiedzajàcych Park Prus: Dotychczas usuwanie Êmieci z parku powodowa o roczne koszty w wysokoêci euro. Urz du Dzielnicy nie staç ju na pokrywanie takich kosztów, wi c prosimy Odwiedzajàcych, by w przysz oêci nie zostawiali Êmieci w parku, lecz zabierali je ze sobà. Urzàd Dzielnicy Charlottenburg- Wilmersdorf w Berlinie. Nie chodzi oczywiêcie tylko o t jednà tablic. Urzàd ma pod opiekà kilka takich parków i wiele innych podobnych terenów. (ciàg dalszy na klepce 4) firany zas ony karnisze szycie i monta ul. Namys owska Dobrzeƒ Wielki tel tel tel NOWOÂå! Oprawiamy prace: - dyplomowe - magisterskie - in ynierskie Dobrzeƒ Wielki, ul. KoÊcielna (przy koêciele Êw. Katarzyny) KLEPKA 3

4 Park Prus to znak czasów (ciàg dalszy z klepki 3) Park Prusów powsta w 1905 roku. Jest niewielki. Ma zaledwie 5,5 hektara, z czego trzecià cz Êç zajmuje kolisty trawnik otoczony alejkà. Na tym trawniku mo na sobie posiedzieç w ciep à por roku, mogà pobiegaç po nim dzieci, dla których urzàdzono te obok plac zabaw. Si ownia dla emerytów jest w zadrzewionej cz Êci parku. Na granicy trawnika i cz Êci zadrzewionej na dwumetrowym cokole stoi pi ciometrowa Borussia, czyli personifikacja Prus (zdj cie). Borussia to aciƒska nazwa Prus. Borussia ma he m na g owie, w r ce trzyma miecz a na jej ods oni tej lewej ydce widaç zbroj. Ta rzeêba to tylko kopia marmurowego orygina u, który w 1885 wykona Reinhold Begas. Jak rozumieç umieszczonà na parkowej tablicy urz dowà informacj? W adze samorzàdowe w grzecznej formie informujà mieszkaƒców dzielnicy, e pieniàdze si skoƒczy y i teraz majà do wyboru: Albo b dà sami dbaç o czystoêç dzielnicowego parku, albo b dà mieç chlew a nie park. Mnie ta tablica ucieszy a, bo pokazuje ona, e Niemcy sà màdrzy, a przynajmniej màdrzejsi od nas Polaków. Oni szybciej zrozumieli powag chwili. Uwa ni czytelnicy Beczki znajà moje poglàdy. Zawsze irytowa y mnie takie sytuacje, jak np. z niewielkim parkiem, ciàgnàcym si wzd u Ozimskiej w Opolu w okolicy nowego Tesco. Jest tego parku co kot nap aka, a za to domków przy nim sporo. Ich mieszkaƒcy, za poêrednictwem opolskiej gazety, alarmujà w adze miasta, e w parczku le à Êmieci i niech si s u by miejskie wezmà do roboty. Popaprani dziennikarze oczywiêcie takie alarmy drukujà. Tymczasem w adze Opola, wzorem Berlina, powinny w parczku postawiç tablic : Sprzàtajcie sami, albo b dziecie mieç ko o domu chlew. Porównuj nasze obyczaje z bia oruskimi i musz przyznaç, e gdy chodzi o porzàdek, to Bia orusini sà w stosunku do nas daleko do przodu. Oni sà do przodu nawet w stosunku do Niemców. Podany przeze mnie przyk ad Parku Prusów pokazuje jednak, e Niemcy, pod wzgl dem utrzymania porzàdku w otoczeniu, zaczynajà post powaç jak Bia orusini. To stwarza nadzieje dla nas Polaków. NaÊladowaç Bia orusinów Krzy na cmentarzu w K pie Kiedy powsta kamienny krzy, stojàcy na cmentarzu w K pie (gmina ubniany), nie uda o mi si jednoznacznie stwierdziç. Mimo wielokrotnych rozmów z mieszkaƒcami wsi, nie uda o mi si ustaliç nawet przybli onej daty jego postawienia. W Êrodkowej cz Êci tego krzy a jest tablica z 24 nazwiskami poleg ych, a pod nazwiskami widnieje napis: Niech odpoczywajà w pokoju. Czy krzy powsta po pierwszej wojnie Êwiatowej dla uczczenia poleg ych, czy istnia ju wczeêniej, a po wojnie dopisano tylko nazwiska poleg ych? Na tablicy znajdujàcej si na cmentarnym krzy u wyryto symbol elaznego krzy- a oraz ga àzki z liêçmi d bu. Krzy elazny ustanowiono 10 marca 1813 roku a po raz pierwszy nadano go 21 kwietnia1813 Karlowi Augustowi Ferdinandowi von Borcke. Pod koniec XX wieku mieszkaƒcy K py wykonali i ustawili ko o krzy a na cmentarzu dodatkowe tablice na których znalaz y si nazwiska poleg ych, pomordowanych i zaginionych w czasie drugiej wojny Êwiatowej. Stojàcy w Êrodku K py pomnik poêwi cony poleg ym i zaginionym w pierwszej wojnie wzniesiono dopiero w latach trzydziestych ubieg ego wieku. Po drugiej wojnie pomnik ten zosta cz Êciowo zniszczony. Ponoç zachowa y si gdzieê tablice z nazwiskami, które znajdowa y si przy tym pomniku. W 2004 roku obok pomnika ustawiono kamieƒ upami tniajàcy 750 rocznic powstania wsi. Dodatkowo postawiono tablice obrazujàce nazwy miejscowoêci w poszczególnych wiekach. Jak z tego spisu nazw wynika, nie wrócono po 1945 roku do adnej z historycznych nazw wioski. Wioska otrzyma a nazw której nigdy na przestrzeni wieków nie posiada a. Mam pytania do czytelników Beczki : Czy ktoê posiada zdj cie pomnika stojàcego w Êrodku wsi, jeszcze z tablicami, na których znajdowa y si nazwiska poleg ych i zaginionych? JeÊli te tablice rzeczywiêcie zachowa y si, to czy jest mo liwe zrobienie ich zdj ç? absolutnie nam przecie nie wypada, ale naêladowaç Niemców to ju mo emy. Niech wi c Niemcy naêladujà Bia orusinów, a my wtedy podà ymy w Êlad za Niemcami. Na Bia orusi oczywistoêcià jest, e mieszkaƒcy majà ogromny udzia w sprzàtaniu swych miejscowoêci, w drobnych naprawach placów zabaw, boisk etc. Na te cele s u à zwykle soboty. Nie jest to taki znów problem, by w ciàgu roku w kilka sobót poêwi ciç po kilka godzin na porzàdkowanie otoczenia. Ile ja si w naszych mediach naczyta em kpin i szyderstw z tych bia oruskich subotników. Ale Bia orusini si nie przejmujà i dalej sami porzàdkujà parki, zieleƒce i miejskie podwórka. Ostatnio wpad mi w r ce materia Polskiej Agencji Prasowej, omawiajàcy sonda prowadzony niedawno w Polsce przez firm BIOSTAT. WÊród wielu innych rzeczy, które sondowano, by o te badanie gotowoêci ludzi do brania udzia u w porzàdkowaniu okolicy miejsca zamieszkania, czyli takim sprzàtaniu parków, trawników, podwórek, chodników etc. Z badania wysz o, e 66 proc. Polaków chcia oby braç udzia w takich porzàdkach. Bardzo si zdziwi- em. Okazuje si, e nasze spo eczeƒstwo wcià jest w duchu zdrowe. Dlaczego wi c w tylu miejscach mamy chlew? Podejrzewam, e jednà z wielu przyczyn jest fakt, i te 66 proc. boi si ujawniaç ze swà ch cià sprzàtania. Bojà si, e gdy zacznà coê robiç, a tym bardziej organizowaç, to pseudo-spo ecznicy, wyspecjalizowani w musztrowaniu mitycznych s u b miejskich czy gminnych, z poparciem popapranych dziennikarzy, b dà ich wyêmiewaç jako sieroty po komunie itp. I to jest chyba nasza wielka przegrana. Piotr Badura Na zamieszczonym tutaj zdj ciu widaç kamienny krzy na cmentarzu w K pie a po jego bokach tablice z nazwiskami poleg ych w czasie drugiej wojny Êwiatowej. Ernst Mittmann KLEPKA 4

5 Bery 2013 Biadacz Fot. Stanis aw B achowicz Bery 2013 K pa Fot. Stanis aw B achowicz Bery w K pie i Biadaczu Wodzenie niedêwiedzia (Bery) odby o si w K pie w sobot 19 stycznia. Na zdj ciach z prawej strony: 1) k pska grupa niedêwiedziowa, 2) paƒstwo Czok, w których gospodarstwie odby o si dla uczestników wodzenia przyj cie (z pieczonym prosiakiem) oraz 3) weso a atmosfera podczas przyj cia. Tydzieƒ póêniej (26 stycznia) niedêwiedzia wodzono w Biadaczu. Zdj cia z Biadacza zamieêciliêmy po lewej stronie. Za informacje i zdj cia serdecznie dzi kujemy panu Stanis awowi B achowiczowi, który ofiarnie dokumentuje fotograficznie wydarzenia w gminie ubniany. KLEPKA 6

6 Opolski Rynek dawniej i dziê (1) Sklep Wernera Großmanna Wszystkie przedstawione tu fotografie dotyczà kamienicy numer 15 w pó nocnej pierzei opolskiego rynku, tu przy wejêciu w ul. Ksià àt Opolskich. Przed wojnà ta ogromna kamienica ozdobiona u góry balustradà i wazonami, by a w asnoêcià kupca Emila Dawida. Prawà stron parteru zajmowa jego sklep z ubraniami dla panów i ch opców. Po lewej stronie mia swój geszeft H. Süsskind, na I pi trze handlowa H. Proskauer a na II pi trze sklep ze szk em i porcelanà mia F. Wilsnack. Oko o 1928 roku zmieni si w aêciciel dwóch wynajmowanych na parterze sklepów. Po lewej stronie otwarto Spitzen-Haus (sklep z artyku ami dla domu), a po drugiej stronie swój sklep otwar o dwóch panów Großmann & Heider, którzy kontynuowali tam handel odzie à. Ten stan pokazuje górne zdj cie (ze zbiorów autora). Sklepów na pi trach chyba ju wtedy nie by- o, bo nie ma o nich adnej informacji na Êcianie. Wspólny sklep odzie owy Großmann & Heider dzia a krótko, a potem a do 1945 prowadzi go ju tylko jeden w aêciciel Werner Großmann, który zapami tany zosta przez pracowników jako surowy i wymagajàcy. By on bardzo oty ym cz owiekiem i ju po zawale serca. Jego sklep widoczny jest na drugim zdj ciu (zbiory autora). Z wystawy sklepowej widaç, e Großmann sprzedawa eleganckie ubrania dla ca ej rodziny. Zwracajà te uwag u ywane w tamtych czasach manekiny, które sà bardzo dobrze wykonane, by do z udzenia przypomina y ludzi. Z anonsów prasowych mo emy si dowiedzieç, e Großmann prowadzi w swym sklepie specjalny dzia dla o nierzy, mo na tam by o nabyç p aszcze, ciep e skarpety, a nawet ksià ki o Führerze i o tematyce wojskowej. Reklam tego dzia- u widaç na wystawie sklepowej (z prawej strony). Kres sklepu Großmanna i ca ej kamienicy nastàpi w 1945, kiedy to wyzwoliciele_h najpierw jà rozszabrowali a potem spalili. Kamienica grozi a zawaleniem, wi c po wojnie rozebrano jà do fundamentów, a na jej miejscu, po odbudowie opolskiego rynku z ruin, zbudowano dwie identyczne kamieniczki, wyglàdem nawiàzujàce do baroku (noszà one dziê numery 15a i 15b). Pierzeja pó nocna opolskiego rynku wczeêniej liczy a pi ç domów, jednak po 1945 roku ta liczba wzros a do szeêç. DziÊ na parterze kamienic 15a i 15b dzia a od lat apteka Pod or em prowadzona przez aptekarza pana Andrzeja J drzejewskiego. Kilka lat temu jego aptek odwiedzi goêç z Niemiec, by y pracownik sklepu Wernera Großmanna, który z sentymentem wspomina sp dzone w nim lata. Dwa zdj cia u do u pochodzà z ksià ki Opole 1945 i dziê, wydanej w 1970 roku. Lewe pokazuje stan z 1945 a prawe to ju lata szeêçdziesiàte. Romuald Kulik KLEPKA 7

7 Opolszczyzna do wynaj cia? Gdy Anna Pawlak z opolskiej Gazety Wyborczej pisze, e opolski Rynek straszy pustkami..., to sugeruje, byç mo e mimowolnie, e problem dotyczy opolskiego Rynku, a nawet jeszcze w ziej, placówek handlowych i us ugowych przy opolskim Rynku. Tymczasem jest to problem ca ego Opola. Wystarczy przejêç si Krakowskà, by zauwa yç, e np. Rossmann w lokalu, w którym dziesiàtki lat by a apteka (róg KoÊciuszki), nie pociàgnà d ugo. DziÊ jest tam sklep Kupciuszek z odzie à na wag. W sàsiednim sklepie z tanimi butami ju wisi kartka, e jest on do wynaj cia. Tak wyglàda wiele innych lokali tej najbardziej reprezentacyjnej ulicy Opola. Poza centrum jest jeszcze gorzej, tylko gdy tam pada y jeden po drugim sklepy i punkty us ugowe, to nie rzuca o si to tak bardzo w oczy. Podobnie jak w Opolu, sytuacja wyglàda tak e poza Opolem. To nie jest problem samego tylko wojewódzkiego Starsi zapewne jeszcze pami tajà czasy, gdy np. cukier przywo ono do sklepów luzem w workach po 50 kg a sklepowa rozwa a a go do torebek po 1 kg. Za cukier luzem i oddzielnie torebki, sklep p aci dostawcy mniej, ni gdyby ten cukier przywieziono ju w torebkach. Sklepy, które mia- y ma y ruch i w zwiàzku z tym ma e obroty, powi ksza y swój dochód kupowaniem cukru luzem i paczkowaniem go, gdy akurat nie by o klientów. Dzi ki temu przy tej samej cenie sprzeda y, mia y wi cej zysku na kilogramie, bo zarabia y te na rozwa- aniu. W póêniejszych latach straci o to sens, gdy maszynowe paczkowanie cukru tak bardzo obni y o ró nic na kilogramie, e ca kiem przesta o si op acaç rozwa aç w sklepie. Jak jednak wyglàda sprawa z p ynem do mycia naczyƒ? Skoro 1,5 litra w jednej butelce kosztuje 7,30 z a w trzech butelkach 9,60 z, to znaczy, e za dodatkowe dwie butelki dop acam 2,30 z, czyli po 1,15 z za butelk. Faktycznie dop acam nawet wi cej, gdy butelka 1,5 litra powinna byç dro sza od tej 0,5 litra, bo idzie na nià wi cej plastiku. miasta, ale problem ca ego województwa (a nawet szerzej). Niektórzy t umaczà, e sklepy nie tyle padajà, ile wolà przenosiç si do du- ych centrów handlowych i galerii. To u uda. Jeszcze w Êredniowieczu, gdy w obleganym grodzie zaczyna o brakowaç si do obrony, to poêwi cano najpierw obwa owane podgrodzia, potem poêwi cano sam gród, broniàc si ju tylko w zamku. Na koniec poddawano zamek a niedobitki przenosi y si do wie y zamkowej (sto p), która by a ju ostatnim punktem obrony. Zlekcewa yliêmy uciekanie sklepów z ma ych wiosek, a to by y tracone podgrodzia. Zlekcewa yliêmy uciekanie sklepów z wi kszych wiosek i cichszych dzielnic w miastach, a to pada gród. Uciekanie ma- ych sklepów z centrów miast to ju oddawanie zamku. Mamy wi c dzwonek alarmowy. Centra handlowe i galerie sà wie à ostatniej szansy. Stamtàd nie b dzie ju RozmyÊlania o Êmieciach Z p ynem jest wi c inaczej ni z cukrem. Papierowa torebka to grosiki, ale plastikowa butelka to ju ponad z otówka. W ma ych butelkach z p ynem sama butelka to po owa ceny. Mo na sobie wyobraziç sytuacj, e gdy skoƒczy mi si w domu p yn w du ej butelce, to nie wyrzucam jej, tylko zabieram do sklepu i ka nape niç. P ac za sam p yn, a za butelk ju nie, bo przecie przynios em swojà. Tak samo wyglàda sprawa z p ynem do kàpieli, z p ynem do p ukania prania etc. Ca y czas trzeba p aciç w sklepie za nowe plastikowe butelki a potem jeszcze za ich utylizacj. Gdyby butelka kosztowa a 5 groszy, nale a oby machnàç r kà, A gdy kosztuje du o ponad z otówk? Czy jednak producenci plastikowych butelek majà interes w mniejszej ich produkcji? Wàtpi. Oni chcà chyba jak najwi cej sprzedaç. Zawsze o tym myêl, gdy przy odgarnianiu Êniegu uderzam plastikowà opatà w jakiê kawa lodu i opata natychmiast p ka. Na opaty do Êniegu u ywa si cz sto najbardziej amliwego plastiku. A przecie sà takie plastiki, których z amanie jest wielkà sztukà, gdzie uciec, no chyba e do ca kiem innego grodu. B dem wydaje si zaw anie problemu tylko do placówek handlowych i wàsko rozumianych us ugowych, bo dotyczy on tak e oêwiaty, s u by zdrowia, kultury, komunikacji publicznej, poczty etc. Po prostu Opolszczyzna si zwija i coraz trudniej tego nie zauwa aç. Zwijanie si Opolszczyzny jest z pewno- Êcià zjawiskiem bardzo dla nas niekorzystnym, ale màdrà politykà mo na wyraênie zmniejszyç z e skutki tego zwoju. Wskutek niemàdrej polityki z e skutki stanà si du o bardziej dotkliwe. Prowadzenie màdrej polityki wymaga jednak w pierwszej kolejnoêci zrozumienia, e czeka nas zwój a nie rozwój. JeÊli jednak ktoê z uporem lansuje poglàd o rozwoju Opola i Opolszczyzny, to logiczne, e chce dzia aƒ nakierowanych na rozwój. A to jest w aênie najg upsza polityka w sytuacji zwijania si. Najwa niejszym dziê zadaniem wydaje si wi c walka o zrozumienie, e zwijamy si i nie ma ju takiej si y, która mog aby temu zapobiec. Piotr Badura i wcale nie sà one dro sze. Gdy po z amaniu kolejnej opaty, dziwi em si przy znajomym, e robià je tak tandetne, to przekonywa mnie, e to specjalnie. Gdyby opata by a trwa a, to kupi bym jednà i u ywa pi ç lat, a tych nietrwa ych zu yj trzy za sezon. To po co producent ma robiç trwa e? To wbrew jego interesom. Tak jest z wieloma sprawami. Producenci telefonów komórkowych chyba specjalnie dbajà o to, by nie by y one zbyt trwa e. Do ich produkcji zu ywa si cenne surowce, których brak w przysz oêci mo e byç dla nas groêny. Potrzeba do nich metali ziem rzadkich, których Chiny nie chcà ju sprzedawaç w nieograniczonych iloêciach, ale jakoê nikt nie poprawia trwa oêci komórek. W dodatku choç komórka szwankuje, to adowarka do niej jest zwykle w pe ni sprawna, ale i tak idzie do elektroêmieci, bo nowy telefon zawsze potrzebuje adowarki z nieco innà wtyczkà. Najwyraêniej nie liczy si mój interes jako konsumenta, nie liczy si interes Êrodowiska, wa ne jest tylko, by producenci tych wszystkich towarów mieli atwy zysk. A potem wszyscy chcà przerzuciç na mnie rosnàce koszty Êmieci i jeszcze wychowywaç mnie ekologicznie na mój koszt. Piotr Badura MI DZYNARODOWY PRZEWÓZ OSÓB I TOWARÓW Marcin Nowok MARTI-TRANS, ul. Pokojska 3 kom Nowe Sio kowice tel KLEPKA 8

8 Âladem by ych Gescheftów Piekarnia Slottów w Czarnowàsach (3) W 1950 nestor rodziny Józef i jego ona Katarzyna obchodzili swoje z ote gody 50 lat po ycia ma eƒskiego. Z uroczystoêci pozosta o familijne zdj cie, zrobione tradycyjnie przed S otownià. Na nim: jubilat z ma ym dzieckiem na kolanie, jubilatka po jego prawej r ce, w tym samym rz dzie bracia jubilata z lewej (dwóch) Jan i Tomasz, z prawej Franciszek (piekarz w Osowcu), z lewej strony kadru przyjaciel domu ks. Henryk Mainka, wêród familii jest te syn Józef piekarz (w ostatnim rz dzie w pionowym rzucie mi dzy g owami wujków) i Wiktor z ma onkà (tu nad g owà jubilata), którzy póêniej byli na piekarni w Âwierkli u Kampy. W 1953 Józef S ota senior, niedawny jubilat zmar. Nadchodzi y akurat nieciekawe czasy dla prywaciarzy. Nie do y momentu smutnego dla pozosta ych, gdy to syn Józef by zmuszony piec wygasiç i piekarni zamknàç na prze omie 1954 i Józefowi S ocie synowi przysz o zatrudniç si w GS-owskiej piekarni u Kalle (GS wynajmowa jà) przy ul. WolnoÊci i tam pracowaç do emerytury. W piekarni rodzinnej na Zap ociu cisza trwa a do odwil y politycznej w kraju. KtoÊ z zewnàtrz si nià zainteresowa, wynajà i znów w 1963/1964 zapachnia o tam chlebem. Wpierw wynajà jà Gralak i kilka lat prowadzi. Po nim T gowski przez ok. dwa lata, póêniej Michalak, ale ju jako cukierni. Podobnie nast pny i ostatni cukiernik K ysek. Zmiana wynajmujàcego piekarni by- a doêç ciekawa. eby si nie zdarzy o, e któremuê nowemu odmówiono by zezwolenia, ka dy odchodzàcy wchodzi w spó k z przychodzàcym na kilka miesi cy, by by a zachowana ciàg oêç. Za pierwszych dwóch w cz Êci mieszkalnej czynny by równie salon fryzjerski, wpierw Barbary Ka u y, a póêniej pani Kwiatkowskiej. W 1996 K ysek przeprowadzi si do swojego nowo wybudowanego domu tu obok i tam otworzy okaza à ciastkarni. W 1997 przysz a powódê i wszystko wokó zala a. Spowodowa a wielkie zniszczenia, szczególnie w budynku Slottów, nisko po o onym. Po osuszeniu i lekkim wyremontowaniu jakiê czas ktoê tam jeszcze pomieszkiwa. Z czasem, ze staroêci, a i wskutek powodzi dom niebezpiecznie zniszcza i mimo e by w rejestrze zabytków zdecydowano si go skreêliç z listy i rozebraç. Sta- o si to w Zosta a pami ç i kilka fotografii, niestety ani jedna nie obejmuje ca ej S otowni z piekarnià. DziÊ starsi i bardzo starsi mieszkaƒcy, a i ci w kwiecie wieku wspominajà t piekarni -cukierni. Ci pierwsi, pami tajàcy czasy najodleglejsze przywo ujà smakowite: Êtyrorogate ko o cyki, Berntaze, Ebaki, Makrouny, Amerykany, Âplytry i Hanyskichle, wspominajà jak to matka wysy a- a ich po kwas na ur, czy wyprawy z domowym ciastem w dziysce (zrobiony z desek pojemnik na zarabianie ciasta chlebowego) do piekarni, gdzie ktoê je poporcjowa, wypiek na chleby, tzw. Hausback. Podobnie by o z ko aczami, szczególnie przed odpustem. Pokolenie powojenne ma w pami ci podobne sytuacje, ale te i inne, choçby z okresu om otów. Opodal piekarni by o boisko (jeszcze przed wojnà wybudowane na gruncie koêcielnym obecna po aç Prowodu), na którym w czasie g bokiego PRL-u m ócono zbo e. Nieraz wtedy przychodzi a ochota na ciastko, a czasami i lody. Podobnie by o przy okazji odpustu. Tam by rumel (weso e miasteczko), ruch by spory. DziÊ z Gescheftu S otów nic nie zosta o, mo na o nim powspominaç tu obok w podobnym s odkim interesie o znacznie wi kszym wymiarze i ofercie przy ciastku cukierni K yska. Smacznego. Józef Moczko Êwierklanin Od redakcji Zamieszczony obok trzeci odcinek historii piekarni Slottów w Czarnowàsach jest ju ostatnim. Po publikacji pierwszego odcinka napisa a do nas pani Teresa Kowaluk z domu Slotta, córka Józefa Slotty juniora i wnuczka Józefa Slotty seniora. Pani Teresa cieszy si, e ktoê znajduje czas na to, by chroniç pami ç o dawnych czasach i uwa a, e takim ludziom nale y si chwa a, co przekazujemy autorowi tekstu, panu Józefowi Moczko. Pani Teresa dostrzeg a b àd w pierwszej cz Êci tekstu ( Beczka nr 16/273 z 13 grudnia 2012) i chcia a go sprostowaç a przy okazji dorzuciç garêç dodatkowych informacji. Oddajmy wi c g os pani Teresie, która napisa a: Jestem wnuczkà Józefa Slotty seniora i córkà Józefa Slotty juniora. Mój Ojciec urodzi si w 1903 a zmar w 1988 roku (w tekêcie podano b dnie ). W 1912 roku urodzi a si moje mama Maria Slotta z domu Laksy, która zmar a w listopadzie 2001 roku. Pragn jeszcze zaznaczyç, e Józef i Maria Slotta (po wojnie nasze rodowe nazwisko zosta o spolszczone na S ota) mieli czworo dzieci: 1) Krystyna Slotta Âwierc urodzona w 1939 roku, 2) Norbert Slotta ur. 1941, 3) Teresa Slotta Kowaluk ur. w 1950 oraz Hubert Slotta ur. w Hubert niestety zmar tragicznie. Dzi kujemy pan Teresie Kowaluk za sprostowanie i za dodatkowe informacje a czytelników informujemy, e na zamieszczonym tutaj zdj ciu zbiorowym jest tak e pani Teresa Kowaluk. Wtedy by a ona jeszcze maleƒkà Rejskà. To w aênie jà Józef Slotta senior trzyma na kolanach. Rejska by a jego oczkiem w g owie. KLEPKA 9

9 INFORMACJE LOKALNE Z GMINY DOBRZE WIELKI Sesja wizytowa Taka w aênie, zaczynajàca si od wizyt, by a ostatnia sesja Rady Gminy Dobrzeƒ Wielki w czwartek 24 stycznia. Gdy tylko przeg osowano zmiany w porzàdku obrad, weszli kol dnicy z jase kowà krotochwilà. Âpiew, ruch, kolorowe przedstawienie, jak si okaza o w wykonaniu Kabaretu Kuloch z Dobrzenia Wielkiego. By a to mi a dla obradujàcych niespodzianka, a pewnie i dla innego goêcia Komendanta Komisariatu Policji w Dobrzeniu Wielkim kom. Grzegorza Sobkowiaka, który informowa uczestników sesji o efektach pracy policyjnej tzw. s u b ponadnormatywnych (majà miejsce tylko w Gminie Dobrzeƒ Wielki i op acane sà z gminnego bud etu). Z relacji komendanta wynika o, e w ubieg ym roku s u ba ta odnotowa a 590 wykroczeƒ, w tym 152 szczególnie spo ecznie ucià liwe (sà to m.in.: kradzie mienia, zak ócanie porzàdku, za- Êmiecanie, u ywanie wulgarnych s ów, wybryki nietrzeêwych, itd.). S u ba ponadnormatywna zatrzyma a te 16 sprawców wykroczeƒ i 12 osób poszukiwanych oraz kilka praw jazdy i dowodów rejestracyjnych. Dokona a 280 interwencji, 370 kontroli samochodowych itd. Zabezpiecza a tak e imprezy (mecze, festyny itp.). Stare ust puje nowemu Tu budowa, tam budowa, wcià coê znika, a na jego miejscu stawia si coê nowego. Czasem jest tak, e stare, jakby od zawsze obecne, znaczàce swym ogromem,stwarza wra enie niezagro onego dalszego trwania takiej sytuacji. Nawet obiektu si specjalnie nie fotografuje, bo przecie jest czas. A potem nagle starego ju nie ma. Na ul. K pskiej w Opolu, czyli po sàsiedzku do gminy Dobrzeƒ Wielki, taki w aênie przemys owy matuzalem od lat sta a po cz - Êci jeszcze stoi, ale roênie na nim nowe, widaç e coê wielkiego. Tu by a kiedyê cementownia Silesia", wybudowana na prze omie XIX i XX wieku. Czy coê architektonicznego zostanie z niej wkomponowane w to coê nowego? Pewnie czas poka e. Ech te zmiany, jak za nimi nadà yç? Józef Moczko Êwierklanin Ocenia si, e Gmina Dobrzeƒ Wielki pod wzgl dem porzàdku jest, mimo podanych liczb, jednà z bardziej spokojnych. Komendant zapewni, e szczegó owà relacj z pracy policji dobrzeƒskiego komisariatu przedstawi na jednej z najbli szych sesji Rady Gminy. W dalszej cz Êci sesji radni podj li kolejne punkty porzàdku obrad w ró nych tematach, od gospodarki odpadami komunalnymi, przez mienie komunalne do bie àcych zmian bud etowych itd. Józef Moczko Êwierklanin Dla babç i dziadków Majà w Êwierklaƒskiej placówce przedszkolnej (oddzia Publicznego Przedszkola w Czarnowàsach) sporo inwencji, by czymê ciàgle zaskakiwaç tych, którzy sà blisko niej i od czasu do czasu z ró nych okazji w niej bywajà. Maluchy i ich wychowawcy doskonale sobie z tym radzà. Dopiero co mieli tam Karnawa owy Bal" (foto), a ju na dzieƒ babci i dziadka przygotowano prezentacj jase kowà zakoƒczonà akcentem: coê dla ka dej babci i ka dego dziadka". To znaczy upominek laurk w asnej twórczoêci oraz galeri rysunków w temacie moja babcia i mój dziadek. Tyle e dziadkowie mieli za zadanie odgadnàç który to obrazek jest od swojej wnuczki, czy wnuka. Wszystkie zosta y rozpoznane. Po prezentacjach tradycyjne ciastko i kawa, biesiada wszystkich obecnych. W imieniu wszystkich babç i dziadków dzi kuje dziadek, który tam by. Józef Moczko Êwierklanin Popielów, ul. Klasztorna 3 Sklep Dobrzeƒ Wielki ul. Namys owska 22 tel , kom MEBLE NA WYMIAR kuchnie, sypialnie, azienki, garderoby, szafy i inne Aran acja, pomiar i projekt w cenie mebli W ofercie tak e sprz t AGD KLEPKA 10

10 INFORMACJE LOKALNE Z GMINY POPIELÓW Wyniki turnieju Turniej Tenisa Sto owego rozegrany 26 stycznia w Popielowie cieszy si du ym zainteresowaniem. Wystartowa o w nim 94 zawodników. Chcia bym serdecznie podzi kowaç wszystkim licznie przyby- ym zawodnikom ma ym i du ym a tak e wszystkim kibicom i sympatykom tenisa sto owego. Oto wyniki turnieju wed ug kategorii: Szko a podstawowa niezrzeszeni: 1) Jakub Koziol, 2) Julia Kania, 3) Lukas Gross. Szko a podstawowa zrzeszeni: 1) Julia Wójcik, 2) Klaudiusz Kràpiec, 3) Adrianna Kolczyk. Oldboje: 1) Szczepan Ma y, 2) Jan Izydorczyk, 3) Andrzej Banik. Gimnazjum niezrzeszeni: 1) Micha Klimek, 2) Dominik Klisz, 3) Krystian Jakubik. Gimnazjum zrzeszeni: 1) Dawid Po oszczaƒski, 2) Patryk Gamrot, 3) Magda Kozubek. M odzie i doroêli niezrzeszeni: 1) Rados aw Osada, 2) Jan Zió kowski, 3) Krzysztof Langhamer. M odzie i doroêli zrzeszeni: 1) Maciej Sinicki, 2) Wojciech G uszek, 3) ukasz Bernadzki. Na zakoƒczenie dzi kuj sponsorom, bez wsparcia których nie by oby mo liwe zorganizowanie tej imprezy. Pragnà bym szczególnie podzi kowaç Wójtowi i Gminie Popielów, Publicznej Szkole Podstawowej w Popielowie, Centrum Kultury Turystyki i Rekreacji w Popielowie, Lokalnej Grupie Dzia ania Stobrawski Zielony Szlak, Bankowi Spó dzielczemu w Dobrzeniu Wielkim, Towarzystwu Spo eczno-kulturalnemu Niemców na Âlàsku Opolskim (Ko o Popielów), Gminnemu Zwiàzkowi Ludowe Kluby Sportowe w Popielowie, firmom: Kampa, Seba, Zak ad Mechaniczny Ko odziej, Piekarni Wodnicki; sklepom i hurtowniom: Beck, Tadej, Best-Opole oraz Stowarzyszeniu Razem. Dzi kuj wszystkim organizatorom i sponsorom za udzia w zorganizowaniu tego turnieju. Damian Gamrot Kar owice bez poczty Strona internetowa Kar owic poinformowa a o zamkni ciu od 15 stycznia agencji pocztowej w Kar owicach przy ul. Polnej 14. Teraz najbli sze w okolicy placówki to: odleg y o 7 km Urzàd Pocztowy w Popielowie, ul. WolnoÊci 10a lub odleg y o 12 km Urzàd Pocztowy w Pokoju, ul. 1 Maja 9. Poczta w Popielowie (tel ) pracuje w dni robocze 8:00-16:00 a poczta w Pokoju (tel ) w dni robocze 8:00-15:00. OKR GOWA STACJA KONTROLI POJAZDÓW Popielów, ul. Szenwalda 39 A, tel do 92 przeglàdy techniczne (rejestracja) wszystkich typów pojazdów komputerowa diagnostyka silnika remonty pojazdów wymiana opon i szyb samochodowych Godziny otwarcia: i w ka dà sobot od 8.00 do KLEPKA 11 Wodzenie Niedêwiedzia W sobot i niedziel, 2-3 lutego po Starych Sio kowicach b dzie wodzony niedêwiedê. W sobot korowód wyruszy o godz. 9:30 ulicami: B onie, Kopiec, Ma y Kopiec, Micha a, Zap ocie, Powstaƒców i Piastowska. W niedziel poczàtek o godz. 12:30 a zaplanowana trasa to ulice: M yƒska, Nowo M yƒska, 1 Maja, Zielona, àczna, Wac awa, ytnia i Pocztowa. W niedziel w godz. 18:00 20:00 odb dzie si spotkanie niedêwiedziem i zabawa dla wszystkich dzieci w restauracji Âtantin. Wst p wolny, a nawet obowiàzkowy! dodajà organizatorzy. Póêniej, o godz. 20:00, rozpocznie si u Âtantina zabawa taneczna dla wszystkich mieszkaƒców. Wst p jak poprzednio wolny i obowiàzkowy. Do obu zabaw przygrywaç b dzie Atlantis. Odwiedzajàc z niedêwiedziem mieszkaƒców, organizatorzy chcà podtrzymywaç ludowà tradycj a mieszkaƒcom sprawiç troch rado- Êci i z góry dzi kujà wszystkim za serdecznoêç i goêcinnoêç. B dà jeêdziç na y wach Przez dziesi ç kolejnych tygodni stycznia, lutego i marca odbywaç si b dà wyjazdy uczniów gminnych szkó podstawowych i gimnazjum na sztuczne lodowisko Toropol w Opolu. Tam, pod okiem instruktorów, odbywaç si b dzie nauka jazdy na y wach. Zaj cia dla uczniów szkó podstawowych odbywaç si b dà w Êrody w godz. 16:30-17:30 a zaj cia dla uczniów gimnazjum w piàtki w godz. 17:40-18:40. Projekt nosi nazw y wiarstwo mojà pasjà i zosta zorganizowany przez Urzàd Gminy w Popielowie. Jest on wspó finansowany przez Ministerstwo Sportu i Turystyki ze Êrodków finansowych Funduszu Zaj ç Sportowych dla Uczniów. Dotacje ju przyznane Wójt gminy og osi wyniki otwartych konkursów ofert na realizacj zadaƒ publicznych w 2013 roku. 1) Na realizacj zadania pod nazwà,,rozwijanie ró nych form wspó zawodnictwa sportowego oraz organizowanie imprez sportowych i sportowo- rekreacyjnych na terenie gminy Popielów. przyznano Gminnemu Zwiàzkowi Ludowe Kluby Sportowe w Popielowie kwot z. 2) Na realizacj zadania pod nazwà Upowszechnianie kultury fizycznej wêród dzieci i m odzie y poprzez prowadzenie zaj ç w ró nych dyscyplinach sportu przyznano Gminnemu Zwiàzkowi Ludowe Kluby Sportowe w Popielowie kwot z. 3) Na realizacj zadania pod nazwà Piel gnacja w Êrodowisku domowym osób chorych, niepe nosprawnych, samotnych i starszych zamieszka ych na terenie gminy Popielów, przyznano Caritas Diecezji Opolskiej w Opolu z. 4) Na realizacj zadania pod nazwà Rehabilitacja lecznicza dzieci, m odzie y oraz osób doros ych przyznano Caritas Diecezji Opolskiej w Opolu kwot z. Warsztaty dla gimnazjalistów Stowarzyszenie Nasza WieÊ Stare Sio kowice b dzie realizowaç projekt Sio kowicka tradycja sposobem na edukacj m odzie y i jej dobry start we wspó czesnoêç. W ramach tego projektu zainteresowani nim gimnazjaliêci uczestniczyç b dà w warsztatach wikliniarskich i warsztatach fotograficznych. Projekt ma na celu edukacj m odzie y w zakresie poznawania w asnego Êrodowiska, piel gnowania lokalnego dziedzictwa oraz jego promocji.

11 Atrakcyjne ceny! INFORMACJE LOKALNE Z GMINY MURÓW W Zagwiêdziu Turniej Tenisa Sto owego W sobot 9 lutego odb dzie si w Zagwiêdziu Turniej Tenisa Sto owego. Jest on przeznaczony wy àcznie dla amatorów, tak- e spoza gminy Murów. Aktualni i byli zawodnicy sà jednak mile widziani jako kibice. O godz. 9:30 rozpocznà si rozgrywki dla szkó podstawowych (klasy I-III oraz IV-VI) oraz gimnazjów i do lat 18. O godz. 14:00 zacznà graç seniorzy, do których do àczy czwórka zwyci zców z kategorii gimnazjum i do lat 18. Zapisy przyjmowane sà w piekarni, u proboszcza, u so tysa, telefonicznie ( wew. 108) lub em (info@murow.pl) a tak e bezpoêrednio przed zawodami do 9:15 i 13:4. Organizatorem turnieju jest Nieformalne Zrzeszenie Sympatyków Tenisa Sto owego a patronat nad turniejem pe nià Wójt Gminy Murów oraz Rada So ecka, Parafia i Gimnazjum w Zagwiêdziu. Grabczok nie nudzi si Od 25 stycznia w Sali Wiejskiej pani Magdalena Gleƒ prowadzi spotkania dla dzieci i m odzie y z Grabczoka. Trwajà w godz Uczestnicy mogà rozwijaç zdolnoêci plastyczne, muzyczne i teatralne. Terminy to: 25, 29 i 31 stycznia oraz 7 i 15 lutego. W sobot 26 stycznia odby si w Grabczoku Bal Karnawa- owy a na Êrod 30 stycznia dla dzieci z Grabczoka zaplanowano Bal Przebieraƒców. W sobot 2 lutego w Êwietlicy OSP w Grabczoku odb dzie si V Otwarty Turniej Tenisa Sto owego o ufundowany przez Wójta Gminy Murów Puchar Grabczoka. Informacje pod telefonami: lub W poniedzia ek 11 lutego o godz. 19:00 panie z Grabczoka spotkajà si w Êwietlicy wiejskiej na Babskim combrze. B dà tradycyjne gry i konkursy dla wszystkich uczestniczek oraz dobra zabawa przy muzyce DJ Angule. Wst p jest bezp atny a So tys serdecznie zaprasza wszystkie panie. Sport w gimnazjum O wydarzeniach sportowych Publicznego Gimnazjum w Zagwiêdziu informuje nieoficjalna strona internetowa o adresie: DowiedzieliÊmy si z niej, e 10 grudnia gimnazjaliêci uczestniczyli w pó finale powiatu halowej pi ki no nej ch opców. Gospodarzem turnieju by o PG Tarnów Opolski. Gimnazjum w Zagwiêdziu trafi o do grupy z Biadaczem i D bskà Kuênià. Dru yna z Zagwiêdzia (Matthias Morka, Brajan Jonienc, Stefan Filip, Szymon Skrzypek, Dominik Klemens, Rafa Konefa, Oliwer Âwi tek) zwyci y a z D bskà Kuênià 4:1, ale uleg a Biadaczowi 1:4. W meczu z Ozimkiem o awans do fina u uleg a 5:0. W styczniu odby y si Mistrzostwa Gimnazjum w pi ce siatkowej. Zg osi y si a dwie dru yny, wi c automatycznie gra y w finale. Jedna z dru yn reprezentowa a klas III a ( ukasz CieÊlak, Stefan Filip, Maja Jonientz, Tomasz Nowakowski) a druga klas II b (Brajan Jonienc, Rafa Konefa, Matthias Morka, Marcin Stiller). Po trzysetowym meczu zwyci y a III a. Zima ostrzy k y! Kup opa! Stare Budkowice, ul. Targowa 40 tel./fax kom KLEPKA 12 Zagwiêdzie ma swà stron So ectwo Zagwiêdzie ma swojà stron internetowà. Ukazujà si na niej informacje, co dzieje si w so ectwie, a dzieje si wiele. W Êrod 23 stycznia w sali obrad nad remizà OSP odby o si zebranie wiejskie. Przedstawiono na nim sprawozdanie z dzia- alnoêci Rady So eckiej za 2012 rok oraz plany dzia aƒ na lata nast pne. W sobot 26 stycznia dru yna z Zagwiêdzia wzi a udzia w III Turnieju Tenisa Sto owego w Popielowie. Indywidualnie w kategorii szkó podstawowych reprezentant Zagwiêdzia zajà piàte miejsce. Turniej rozgrywano na 15 sto ach z udzia em 94 zawodników. Tak e w sobot 26 stycznia w sali parafialnej odby si Bal Karnawa owy organizowany przez przedszkole w Zagwiêdziu. W niedziel 27 stycznia dru yna z Zagwiêdzia (zawodnicy do lat 12) zrzeszona w PZW Murów wzi a udzia w Okr gowych Halowych Zawodach Rzutowych w Grodkowie. Wystartowa o 65 zawodników w trzech kategoriach. Indywidualnie zawodnik z Zagwiêdzia zajà 6 miejsce. Tak e w niedziel 27 stycznia w leênej Studzionce odby o si spotkanie integracyjne mieszkaƒców Zagwiêdzia (zdj cie u do u). We wtorek 29 stycznia w Zagwiêdziu odby si parafialny kulig dla dzieci (zdj cie u góry). Na poczàtek lutego ju zapowiedziano kolejne imprezy. W niedziel 3 lutego o godz. 15:00 w sali parafialnej odb dzie si Bal Karnawa owy dla wszystkich dzieci. Organizatorzy zapraszajà na niego równie rodziców. Z kolei w niedziel 9 lutego odb dzie si turniej tenisa sto owego, o którym piszemy oddzielnie obok. Atrakcyjne ceny!

12 OPOLE I OKOLICE DAWNIEJ I DZIÂ Z historii opolskiego piwowarstwa (37) Kultura picia piwa Opolan piwo pite w domu W poprzedniej Beczce pisa em o piwach spo ywanych przez Opolan w domu. Najch tniej piwo pito jednak poza domem. Ju w Êredniowieczu miejscem spotkaƒ mieszkaƒców miasta by y domy z wyszynkiem, karczmy, aênia miejska, czy piwnica ratuszowa. We wszystkich tych miejscach mo na by o sp dziç wolny czas przy kuflu. Na kufel piwa do lokalu z wyszynkiem zachodzi o si, aby spotkaç przyjació i znajomych, poêmiaç si, czy podyskutowaç o wielkiej polityce. Z biegiem czasu liczba lokali z wyszynkiem piwa wzrasta a, a odwiedzanie ich sta o si niemal rytua em. Opolanie byli prawdziwymi piwoszami, o czym Êwiadczà dane statystyczne. W 1898 roku na jednego mieszkaƒca przypada o Êrednio 188 wypitych kufli o pojemnoêci 0,4 litra. W wi kszoêci lokali znajdowa si tak zwany Stammtisch, czyli kàcik zarezerwowany dla sta ych bywalców, spotykajàcych si regularnie przy piwie. Niejeden AUTO ELEKTRYKA MECHANIKA Diagnostyka komputerem KLIMATYZACJA serwis + naprawa NAPRAWA: rozruszników, alternatorów, elektroniki, ABS i sterowników, AIRBAG itp. REGENERACJA TURBOSR AREK PE NA GAMA AKUMULATORÓW Józef Patrzek Brynica ubniaƒska 31a tel./fax: tel. kom Naprawa i monta zamków centralnych z pilotem alarmów, monta sprz tu audio, naprawa ogrzewania webasto przeglàdy okresowe, elektryka ciàgników i maszyn rolniczych. z nich posiada w lokalu w asny, przyniesiony z domu kufel, który szynkarz przechowywa w specjalnej gablocie lub powieszony na haku dnem do góry, aby jego wn trze zawsze by o suche i czyste. Na fotografii u do u widaç kàcik sta ych goêci Stammtisch w lokalu Paula Scholza przy dzisiejszej ul. Ksià àt Opolskich (dawniej Nikolaistr.) pod numerem 40. Tabliczka z napisem Stammtisch (w tej jakoêci niestety nieczytelna) wisi nad tym w aênie sto em, przy którym szeêciu panów raczy si ciemnym piwem wroc awskiego browaru C. Kipke. Od drugiej po owy XIX wieku piwo szynkowano ju niemal wsz dzie, nawet w cukierniach i kawiarniach. Do koƒca 1944 roku na terenie Opola znajdowa o si 85 lokali, w których mo na by o napiç si tego trunku. Wi kszoêç z nich mia a podpisane kontrakty z browarami, które nierzadko by y fundatorami wystroju wn trz. Browary stara y si te o odpowiednià iloêç reklamy, umieszczajàc jà na szybach okien wystawowych oraz na blaszanych szyldach mocowanych obok wejêcia do lokalu. W okresie letnim bardzo du à popularnoêcià cieszy y si restauracje ogrodowe. W upalne dni mo na w nich by o usiàêç na wolnym powietrzu i w cieniu drzew raczyç si ch odnym napojem. Do najpopularniejszych nale a y: restauracja Bolko nad Odrà, Bürgergarten czyli Ogródek Mieszczaƒski na Pasiece, Eiskeller czyli Piwnica Lodowa równie na Pasiece nad M ynówkà i Bellevue przy ul. Oleskiej. Ch tnie odwiedzany by równie malowniczy ogródek nale àcy do znajdujàcego si przy ul. Krakowskiej hotelu rodziny Form. Do koƒca XIX wieku bardzo popularny by tak e ogródek A. Siwinny przy ul. angowskiego. Za lokal dla ludzi z wy szych sfer uznawano po o ony na po udniowej stronie Rynku Siwinnas Altdeutsche Stuben. Spotykali si tam wysocy urz dnicy, kupcy, oficerowie, lekarze, nauczyciele itp. Za lokal mieszczaƒski uznawano po o onà w pó nocnej cz Êci rynku restauracj Dirska. Lokalem ch tnie odwiedzanym przez wszystkie warstwy spo eczne by a s ynna z dobrej kuchni restauracja dworcowa rodziny Langer. Du- à popularnoêcià cieszy si te opisany przez pana Badur w numerze 13 zesz orocznej Beczki lokal Tivoli. Piwo podawano równie w kawiarniach i cukierniach. Do najbardziej znanych KLEPKA 13

13 OPOLE I OKOLICE DAWNIEJ I DZIÂ nale a y: Cafe Kynast przy Hafenstr. (ul. Piastowska), Cafe Osten, na dzisiejszej ul. Ozimskiej oraz popularna Resi, czyli Cafe Residenz przy ul. Krakowskiej. Du y obrót piwem gwarantowa y równie lokale znajdujàce si na terenie okr gu wiejskiego miasta Opola, które by y zaopatrywane cz Êciowo ci arówkami, a cz Êciowo przez zaprz gi konne. W podopolskich miejscowoêciach znajdowa o si wiele sielankowo po o onych lokali leênych oraz ogródków piwnych, które ch tnie by y odwiedzane przez goêci z miasta. Dojazd do nich u atwia a kolej elazna oraz regularnie kursujàce doro ki. Najpopularniejsze takie lokale znajdowa y si w Suchym Borze, Chrzàstowicach, Dàbrowie Niemodliƒskiej, Winowie, Szczepanowicach, Nowej Wsi Królewskiej i Walidrogach. Ilustracje na klepce 13 u góry przedstawiajà restauracj z ogródkiem w Szczepanowicach (po lewej) oraz dostaw piwa do restauracji Anio a (Aniols Gasthaus) w W grach. Zdj cie u góry to kamieniczka przy opolskim Rynku, w której fabrykant likierów S. Kassel mia swà hurtowni. Oferowa te w niej mi dzy innymi piwa butelkowe browaru Schultheiss. (cdn.) Andrzej Urbanek WieÊci z dzielnic Choç do Wielkanocy troch czasu, to Filia nr 15 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Opolu oraz Rada Dzielnicy Grudzice w ramach cyklu Piel gnujàc Êlàskie tradycje zapraszajà w piàtek 8 lutego do budynku OSP przy ul. M odej Polski 14 na warsztaty kroszonkarskie. Poprowadzà je twórczynie ludowe: Stefania Topola, Anna Ko- Êny oraz Ró a Okos. Zapoznajà one uczestników z tradycyjnymi technikami zdobienia jajek. Wst p wolny a zapisy trwajà do 6 lutego: tel lub f15@mbp.opole.pl Ju w zesz ym roku jeden z m odych mieszkaƒców Groszowic zaproponowa, by stworzyç dla m odzie y z dzielnicy miejsce spotkaƒ, w którym mo na posiedzieç a tak- e sp dziç czas na sportowo informuje pan Marcin Gambiec. Zamys m odych osób, których ju kilkunastu do àczy o do inicjatywy, przeradza si powoli w projekt. Przedstawià go oni w opolskim ratuszu podczas ferii. W 2013 kontynuowany b dzie cieszàcy si zainteresowaniem mieszkaƒców Groszowic projekt Zumba (co czwartek o godz. 19:00). Od lutego rozpocznie si te projekt Si ownia i sztuki walki, kierowany g ównie do m skiej cz Êci groszowickiej spo ecznoêci. B dà to cotygodniowe treningi po 1,5 godz., przemiennie, tj. raz si ownia a raz sztuki walki informuje Rada Dzielnicy Groszowice. Spotkanie w DFK Gos awice W spotkaniu adwentowym uczestniczyli cz onkowie gos awickiego DFK 15 grudnia. Rozpocz o si ono o godzinie 15:00. Ponad czterdzieêci osób zebra o si, aby wspólnie poêpiewaç i wys uchaç okolicznoêciowych wierszy. Przygrywa a kapela Heimatklang. Przy akompaniamencie muzycznym odêpiewano wiele pieêni adwentowych. Ba agan przy ulicy Górnej Mija ju pó roku od czasu gdy firma budujàca domki jednorodzinne przy ul. Górnej w Opolu Gos awicach zakoƒczy a prace budowlane. Do nowo wybudowanych domów wprowadzili si ju mieszkaƒcy a pozosta- oêci po budowie mo na oglàdaç do dziê. Tradycyjnie na sto ach pojawi o si ró norodne ciasto, pierniki, owoce cytrusowe. Dla poprawy stimungu (dobrej atmosfery) podawano te grzane wino. Przy zorganizowaniu spotkania pomaga a m odzie zrzeszona w VDH (Zwiàzek Niemieckich Studentów). Na zakoƒczenie spotkania ka dy uczestnik zosta obdarowany ma à paczuszkà. Ernst Mittmann Teren, który straszy swoim wyglàdem (zdj cie), le y po przeciwnej stronie nowo zbudowanego obka. Jest on w asnoêcià miasta albo Wojewódzkiego Centrum Medycznego. Jest ju chyba najwy szy czas, by zrobiç w tym miejscu porzàdek. Mo e Stra Miejska ustali kto odpowiada za ten teren i przypomni mu o doprowadzeniu go do porzàdku. Ernst Mittmann GABINET DENTYSTYCZNY Czynne 6 dni w tygodniu w godzinach prestige4@op.pl Opole ul. G. Morcinka 43 tel tel. kom KLEPKA 14

14 INFORMACJE LOKALNE Z GMINY UBNIANY Schwebenried. Pod kierunkiem Margarete Weinand Teatr Wiejski w Schwebenried przygotowa premier nowej sztuki. Nosi ona tytu Karnawa w oêlej stajni. Premiera odby a si 26 grudnia. Trójaktowa sztuka opowiada z przymru eniem oka o ludzkich s aboêciach i zaskakujàcych ingerencjach losu w ycie bohaterów. Arnstein. Nieznany sprawca od jakiegoê czasu podkrada drewno opa owe ze sk adu przy jednej z ulic Arnstein. KiedyÊ mu si noga powinie. Müdesheim. Ju po raz dziewiàty ukaza si w Müdesheim kalendarz wiejski na 2013 rok. Kalendarz zawiera reprodukcje zdj ç, prezentujàcych wa ne dawniej miejsca wsi, np. plac na którym m ócono zbo e, stró ówk, starà lip. Schwebenried. Rodzice, uczniowie i nauczyciele z tutejszej szko y podstawowej postanowili pomalowaç klasy lekcyjne. Do akcji do àczy y te inne osoby. Praca post powa a bardzo sprawnie. Po zakoƒczonej pracy wszyscy zjedli zas u- ony posi ek. Zaproszenia Dyrektor ubniaƒskiego OÊrodka Kultury zaprasza na Karnawa owà Biesiad. Odb dzie si ona 10 lutego o godz. 17:00 w sali ubniaƒskiego OÊrodka Kultury. Wystàpi Andrzej Toczek wodzirej, humorysta, wspó twórca Szczepanowickiego Betlejem. B dà ko acz, kawa i herbata. Cena biletu: 10 z od osoby. Rezerwacja miejsc (do 1 lutego!) tel Biblioteka w Brynicy zaprasza na Karnawa owy Turniej Szachowy o Puchar Wójta Gminy ubniany. Turniej odb dzie si w Êrod 6 lutego w sali OSP w Brynicy. Rozpocz cie o godz. 9:00. Regulamin turnieju jest na stronach OK i Brynicy. IV ubniaƒska Betlejka Sukces Jakuba Poliwody Podsumowanie IV edycji organizowanego przez ubniaƒski OÊrodek Kultury konkursu ubniaƒska Betlejka odby o si 18 stycznia. Jury w sk adzie: Janina G dêba, Jerzy Czech i Urszula Polok oceni o 40 szopek bo- onarodzeniowych w trzech kategoriach wiekowych. W kategorii przedszkolaków zg oszono 6 betlejek, wykonanych ró nà technikà. W kategorii klas I-III szkó podstawowych zg osi o si a 19 wykonawców a w kategorii klas IV-VI by o 15 betlejek, z tym e nagrodzone pierwszymi miejscami Milena KrzyÊcin z Brynicy i Paulina Kochanek z K py wykona y po dwie ró nymi technikami. Organizatorzy dzi kujà za liczne uczestnictwo i wspólne rodzinne Êpiewanie kol d. Wspólne wysi ki dajà efekty W naszej gminie dzieje si du o, cz sto dzi ki inicjatywie so tysów i rad so eckich oraz zaanga owaniu mieszkaƒców. Tak jest w Luboszycach, gdzie w 2012 roku stale coê si dzia o. Rok 2012 rozpoczà si tam koncertem noworocznym chóru gminnego. Po uczcie duchowej artyêci i s uchacze wzi li udzia w przyj ciu w Domu Parafialnym. Zorganizowali je cz onkowie Rady Parafialnej i Rady So eckiej. Bardzo udany by te Dzieƒ Babci i Dziadka. Póêniej Rada So ecka kolejny raz zaprosi a do udzia u w konkursie kroszonkarskim wszystkich ch tnych, bez wzgl du na wiek. Uczestniczà w nim ju tak e ludzie spoza Luboszyc, wi c frekwencja wzros a. Wszyscy uczestnicy otrzymali nagrody, dzi ki sponsorom wspierajàcym wszelkie spo eczne inicjatywy. Kolejna impreza to do ynki wiejskie po- àczone z Dniem Dziecka. Pani so tys kieruje tu goràce podzi kowania do stra aków, dzi ki którym dzieci by y ze swego Êwi ta naprawd zadowolone, bo czy mo- e byç wi ksza atrakcja od przeja d ki wozem stra ackim?! Stra acy dofinansowali te upominki dla dzieci. Przedstawiciele Luboszyc reprezentowali w tym roku gmin na do ynkach diecezjalnych na Górze Êw. Anny. Póêniej by a zabawa andrzejkowa, na której bawi o si 40 par, a w grudniu kolejne dwie imprezy. Najpierw odwiedziny Êw. Miko aja w Domu Parafialnym. Podczas dwugodzinnego spotkania wszystkie dzieci dosta y prezenty, kupione za pieniàdze wypracowane dotychczas przez Rad So eckà, a tak e dzi ki dzi ki wsparciu finansowemu przez fundusz antyalkoholowy z gminy. Ksiàdz proboszcz Micha ObruÊnik by gospodarzem wigilii dla seniorów i osób samotnych. GoÊciom podano tradycyjne potrawy, m.in. makówk, kapust z grzybami, pierogi ruskie, na stole nie zabrak o te ciasta. Dania przygotowa y panie z Luboszyc. Wigilia uda a si dzi ki temu, e mieszkaƒcy Luboszyc bardzo ch tnie stan li do wspólnej pracy na rzecz ludzi samotnych i seniorów. Nasz organista Feliks Ka u a zagra nam znane kol dy, wi c atmosfera by a wspania a ocenia to wydarzenie pani so tys. W ogóle wszystkie imprezy wiejskie uda y si dzi ki du emu zaanga owaniu Rady So eckiej i innych mieszkaƒców. Ludzie czasem nawet sami przychodzà i mówià, co mo na by zrobiç, za co im serdecznie dzi kuj. Sà te np. tacy, którzy systematycznie porzàdkujà skwer w centrum wsi czy dbajà o kapliczki. Musz te wspomnieç, e Rada So ecka zakupi a zastaw sto owà na 120 osób. Przechowujemy jà w Domu Parafialnym, gdzie przy pomocy cz Êci mieszkaƒców wyremontowali- Êmy kuchni, za co te w imieniu swoim i ca ej Rady dzi kuj. Pozostaje nam tylko yczyç mieszkaƒcom udanej realizacji kolejnych przedsi wzi ç na rzecz w asnego Êrodowiska. Rozwita Pierzyna W szkole pó metek, a zarazem ostatnie sukcesy przed feriami zimowymi. Jak co roku uczniowie z Publicznej Szko y Podstawowej w ubnianach uczestniczyli w Wojewódzkim Turnieju Recytatorskim O Bu aw Hetmaƒskà, organizowanym przez OÊrodek Kultury w Byczynie, Starostwo Powiatowe w Kluczborku oraz Urzàd Marsza kowski Województwa Opolskiego. G ównym celem turnieju jest upowszechnianie twórczoêci poetów Êlàskich. W tym roku konkurs odby si 24 stycznia, a szko w ubnianach reprezentowali cz onkowie Ko a Teatralno-Recytatorskiego z klasy V: Zosia Sobków, Ola Pilipowska, Dominika Nawrat i Kuba Poliwoda. Opiekunkà m odych artystów jest pani Jolanta Begiƒska nauczycielka j zyka polskiego, która od kilkunastu lat pomaga wychowankom w doborze repertuaru, uczàc zarazem zasad dobrej recytacji. Wspólne dzia ania tak e tym razem zaowocowa y sukcesem. Jakub Poliwoda zajà III miejsca w kategorii szkó podstawowych. Laureat zaprezentowa dwa wiersze: R enie Pegaza Edmunda Borzemskiego i Sekwencje Gogoliƒskie Tadeusza Soroczyƒskiego. Sukces cieszy tym bardziej, e podopieczni pani Begiƒskiej od wielu lat zajmujà czo owe miejsca w zmaganiach turniejowych, w Byczynie. KLEPKA 15

15 INFORMACJE LOKALNE Z GMINY TURAWA Ksi ga historii Ziemi Turawskiej Urzàd Gminy Turawa og osi 17 stycznia przetarg na przygotowanie do druku i druk Ksi gi historii Ziemi Turawskiej wraz z dostarczeniem jej do miejsca wskazanego przez zamawiajàcego. Stàd wiemy, e planowane jest jej wydanie. Autorem ksià ki jest pan Jerzy Farys. Nie b dzie to jakieê skromne wydawnictwo, jakaê broszura, bo z zamówienia wyczytaliêmy, e planowane jest dzie o dwutomowe. Materia przygotowany do pierwszego tomu liczy 647 stron A4 (to taki format jak Beczka ) i obejmuje 1116 fotografii. Do drugiego tomu materia u jest 422 strony a fotografii 805. JeÊli pierwszy tom okaza by si zbyt du y, to mo e byç jeszcze podzielony. Ksi ga historii Ziemi Turawskiej ma byç wydrukowana w nak adzie 500 egzemplarzy i to nie w jakimê odleg ym terminie. Zainteresowani tym zadaniem majà czas do 1 lutego, by z o yç oferty. Od momentu zawarcia umowy z wybranym oferentem, b dzie on mia 40 dni na wykonanie zadania. Czy to znaczy, e ksi ga b dzie gotowa ju na poczàtek wiosny? Zobaczymy. O tym, e ksi ga ma byç ju za kilka tygodni wydrukowana przez Wydawnictwo Âwi tego Krzy a w Opolu, czytaliêmy ju kilka miesi cy temu. Wyglàda jednak na to, e tym razem ksi ga rzeczywiêcie b dzie wydrukowana. Po wydrukowaniu dzie o nie trafi chyba do sprzeda y w normalnym trybie. Z zamówienia wynika, e ca y nak ad ma byç dostarczony do urz du gminy. Zapewne wi c kolporta em, wed ug jakiegoê specjalnego trybu, zajmie si w aênie urzàd gminy. Spodziewamy si, e w najbli szym czasie pojawià si bardziej szczegó owe informacje w sprawie ksi gi. Wystawa szopek Tylko do 8 lutego mo na w du ej sali Urz du Gminy w Turawie obejrzeç wystaw szopek bo onarodzeniowych, wykonanych w ramach zaj ç artystycznych przez uczniów Publicznego Gimnazjum w Turawie. Wystawa jest czynna w godzinach pracy urz du. SCHODY LUBDA Henryk Lubda NOWE SIOŁKOWICE, ul. PIASKOWA 12 tel kom Z ote Gody 50 lat razem KLEPKA 16 OPONY WULKANIZACJA Wojciech Filipowicz Kup, ul. 1 Maja 1b czynne w soboty tel kom W dniu 20 grudnia w Restauracji Turawianka w Turawie odby o si spotkanie Jubilatów par, które obchodzi y w tym roku jubileusze 50 lat po ycia ma eƒskiego poinformowa a na gminnej stronie internetowej pani Agnieszka Balewska Kierownik USC w Turawie.Na uroczystoêç zaproszonych zosta o 17 par, Êwi tujàcych Z ote Gody. Wójt Gminy Turawa Waldemar Kampa z o y Jubilatom najserdeczniejsze yczenia oraz wr czy upominki. Z ote Gody obchodzi y nast pujàce ma eƒstwa: Helga i Rudolf Hys z Turawy, Maria i Józef Kensy z Turawy, Gerda i Pawe Kowol z W grów, Danuta i Piotr S owik z Rz dowa, Hildegarda i Franciszek Sosna z Zawady, Stefania i Leonard Brejwo z Zawady, Lucja i Piotr Lauer z Kotorza Ma ego, Matylda Lotko i Günter Lottko z Kotorza Ma ego, Jadwiga i Rudolf Czora z Kotorza Ma ego, Krystyna i Henryk Bieniek z Kotorza Ma ego, Gertruda i Pawe Czech z Kotorza Ma ego Eryka i Jerzy Bekierz z Kotorza Ma ego, Krystyna i Józef Strzelczyk z Bierdzan, Paulina i Jerzy Krawczyk z Kotorza Wielkiego, Gizela i Henryk Âwi tek z Osowca, Gertruda i Jerzy Blacha z Osowca oraz Bogumi a i Tadeusz TrzeÊniewscy z Kotorza Ma ego. Na stronie internetowej gminy znajdujà si zdj cia z tej uroczystoêci. Jedno z nich zbiorowe zamieszczamy tutaj. Aby obejrzeç zdj cia indywidualne, trzeba wejêç na gminnà stron. Sesja Rady Gminy Turawa Na 7 lutego zwo ano kolejnà sesj rady gminy. Rozpocznie si ona o godz. 9:00 w siedzibie urz du. W porzàdku obrad znalaz y si mi dzy innymi: uchylenie ubieg orocznej uchwa y w sprawie Statutu Gminy Turawa i przyj cie nowej uchwa y w tej sprawie, uchylenie ubieg orocznej uchwa- y w sprawie regulaminu utrzymania czystoêci i porzàdku na terenie Gminy Turawa i przyj cie nowej uchwa y w tej sprawie. Radni podejmà te uchwa y: w sprawie przyj cia opieki nad zwierz tami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomnoêci zwierzàt na terenie Gminy Turawa w 2013 roku; w sprawie wyra enia zgody na wyodr bnienie w bud ecie Gminy Êrodków stanowiàcych fundusz so ecki oraz szereg innych. WÊród tematów sesji jest równie ocena dzia alnoêci bibliotek na terenie Gminy Turawa w kontekêcie wykorzystania dotacji z Urz du Gminy, oraz ocena dzia alno- Êci LZS na terenie Gminy Turawa, tak e w kontekêcie wykorzystania dotacji z Urz du Gminy. opony nowe i u ywane zachodnich firm do samochodów osobowych i dostawczych monta i wywa anie us ugi wulkanizacyjne oleje Castrol + wymiana

16 INFORMACJE LOKALNE Z GMINY CHRZÑSTOWICE Okruszek historii Zamieszczone wy ej og oszenie ukaza- o si w Oppelner Zeitung" z 5 paêdziernika 1906 roku. Pani Meyer, ona leêniczego z D bia, og asza a, e sprzeda t uste m ode kaczki, zabite i oskubane w cenie 70 fenigów za funt. Mo e jest jakaê kronika le- Ênictwa w D biu, a mo e jej nie ma. W ka dym razie dzi ki hodujàcej kaczki na sprzeda onie, leêniczy Meyer z D bia zostanie zapami tany. Krótko z gminy 13 stycznia w koêciele p.w. Êw. Anny i Êw. Jadwigi w D bskiej Kuêni mia miejsce koncert Êwiàteczno-noworoczny z udzia em chórów parafialnych z D bskiej Kuêni i Suchego Boru oraz M odzie owej Orkiestry D tej Gminy Chrzàstowice. 19 stycznia (sobota) wodzono niedêwiedzia w Dàbrowicach a tydzieƒ póêniej 26 stycznia niedêwiedê odwiedza mieszkaƒców D bskiej Kuêni. 25 stycznia, przy wype nionej sali, ju po raz trzeci w Publicznym Przedszkolu w Chrzàstowicach odby si wieczór kol d. W programie by o te przedstawienie dla dziadków i babç oraz goêcinny wyst p chóru z D bskiej Kuêni. 27 stycznia M odzie owa Orkiestra D ta Gminy Chrzàstowice zagra a koncert Êwiàteczno-noworoczny w koêciele Êw. Józefa w Daƒcu. 27 stycznia w Falmirowicach odby si Ogólnopolski WyÊcig w Kolarstwie Prze- ajowym kat. B. Organizatorami wyêcigu byli: LKS Ziemia Opolska, DSR Author Opole oraz Urzàd Gminy Chrzàstowice. 6 lutego o godz. 16:00 w klubie samorzàdowym w Chrzàstowicach rozpocznie si XXI sesja Rady Gminy Chrzàstowice. Plany so ectw na 2013 rok Fundusz So ecki dla ca ej gminy wynosi w 2013 roku ,29 z. Pieniàdze te sà dzielone mi dzy so ectwa w taki sposób, e liczàc na mieszkaƒca mniejsze so- ectwa dostajà wi cej a wi ksze so ectwa mniej. Najmniejsze Niwki (200 mieszkaƒców) dostajà po oko o 43 z na mieszkaƒca a najwi ksze Chrzàstowice (1335 mieszkaƒców) ju tylko 16 z na mieszkaƒca. OczywiÊcie àczna kwota jest dla Chrzàstowic wi ksza ni dla Niwek. Warto jeszcze dodaç, e kwota, którà so ectwo dostaje przy 800 mieszkaƒcach, jest maksymalna. Wi ksza liczba mieszkaƒców nie wp ywa ju wcale na àcznà kwot. Poni ej podajemy, na co ka de z so ectw planuje wydaç swoje pieniàdze. 1. Chrzàstowice wyposa enie samochodu jednostki Ochotniczej Stra y Po arnej w Chrzàstowicach ,70 z. 2. Daniec wykonanie zadaszeƒ na wejêciami do Êwietlicy wiejskiej w Daƒcu ( z ) oraz zagospodarowanie terenu przy ul. D bskiej Kuêni (9.757,70 z ) ,70 z. Skoro informujemy wy ej, co planujà so- ectwa na 2013, to warto te przypomnieç, co zrealizowa y one poprzednim roku. 1. Chrzàstowice po o enie nawierzchni asfaltowej na drodze dojazdowej do parkingu i na parkingu przed boiskiem LZS w Chrzàstowicach. Zadanie wynios o ogó- em z, z funduszu so eckiego sfinansowano z. 2. Daniec remont elewacji zewn trznej i schodów klubu wiejskiego w Daƒcu. W ramach zadania zakupiono niezb dne materia y malarskie i budowlane, zdemontowano stare schody i wykonano nowe. Zagospodarowanie placu przy ul. D bskiej Kuêni (budowa ogrodzenia). W ramach zadania zakupiono elementy ogrodzenia àcznie ,34 z. 3. Dàbrowice zakup materia ów i ocieplenie klubu wiejskiego w Dàbrowicach. Zadanie kosztowa o ogó em ,00 z, z funduszu so eckiego sfinansowano z. 4. D bie zakup osprz tu do zestawu ratownictwa drogowo-technicznego dla 3. Dàbrowice remont wie y klubu wiejskiego w Dàbrowicach 9.077,02 z. 4. D bie wyasfaltowanie odcinka ul. M yƒskiej w D biu ,16 z. 5. D bska Kuênia przebudowa wjazdu i placu przy remizie OSP w D bskiej Kuêni przy ul. Kolonia (16.357,70 z ) oraz wyasfaltowanie cz Êci drogi na cmentarz w D bskiej Kuêni (5.000,00 z ) ,70 z. 6. Falmirowice zakup materia ów budowlanych do odnowienia elewacji klubu wiejskiego w Falmirowicach ,34 z. 7. L dziny budowa brakujàcego ogrodzenia przy Êwietlicy wiejskiej w L dzinach (5.000 z ) oraz przebudowa ogrodzenia na placu zabaw w L dzinach (9.800,89 z ) ,89 z. 8. Niwki budowa oêwietlenia przy ul. D bowej w Niwkach 8.543,08 z. 9. Suchy Bór ocieplenie dwóch Êcian budynku Êwietlicy wiejskiej w Suchym Borze (11.000,00 z ) oraz zakup i posadowienie urzàdzenia zabawowego na placu zabaw przy Êwietlicy wiejskiej w Suchym Borze (10.357,70 z ) ,70 z. Zadania wykonane w 2012 Ochotniczej Stra y Po arnej w D biu ,00 z. 5. D bska Kuênia dofinansowanie wyasfaltowania drogi na cmentarz w D bskiej Kuêni. Zadanie wykonano w ramach remontu dróg gminnych na terenie gminy Chrzàstowice ogó em ,74 z, z funduszu so eckiego sfinansowano z. Utwardzenie terenu i remont wjazdu do remizy OSP i placu gminnego przy ul. Kolonia w D bskiej Kuêni ,96 z. àcznie z funduszu so eckiego ,96 z. 6. Falmirowice remont klubu wiejskiego w Falmirowicach. Prace remontowe dotyczy y przede wszystkim malowania wn trza klubu ,87 z. Poniewa pozosta e so ectwa (Suchy Bór, L dziny i Niwki) nie zosta y umieszczone w opublikowanym przez Urzàd Gminy Chrzàstowice rozliczeniu funduszu so eckiego za 2012 rok, to domyêlamy si, e nie realizowa y one w 2012 adnych zadaƒ OPOLE Plac Kopernika nr 13 telefony: OFERUJEMY: LEGALNÑ PRAC W HOLANDII WYSOKIE ZAROBKI UBEZPIECZENIE ZAKWATEROWANIE Certyfikat nr opole@worksupport.pl KLEPKA 17

17 MARMURY GRANITY Firma kamieniarska Jerzy Iskierka Kotórz Ma y ul. Opolska 69 telefon/fax telefon kom produkcja i monta schody kamienne wewn trzne samonoêne schody zewn trzne blaty kuchenne i azienkowe parapety posadzki KLEPKA 18

18 Morsy nasze i zagraniczne W Dobrzeniu Wielkim dzia a Klub Dobrzeƒskich Morsów. PisaliÊmy ju o nim w Beczce. To jedyna znana nam organizacja morsów w okolicy. Dobrzeƒskie morsy spotykajà si zimà w ka dà niedziel o godz. 15:00 nad Balatonem. Nieznajàcym okolicy wyjaêniam, e Balaton to ma e jeziorko obok stacji kolejowej w Dobrzeniu Wielkim (za torami). W przer bli tego Balatonu ka dej zimowej niedzieli dobrzeƒskie morsy za ywajà wspólnej kàpieli, co widaç na plakacie obok. Zainteresowani wspólnym morsowaniem, nie tylko z Dobrzenia czy gminy Dobrzeƒ, ale skàd by nie byli, sà zawsze mile widziani w balatoƒskiej przer bli. Nowicjuszom, przed wybraniem si na morsowanie, proponujemy jednak upewniç si telefonicznie pod numerem: , czy morsowanie odb dzie si, gdy dobrzeƒskie morsy sà ciekawe Êwiata i bywa, e sà na wyjeêdzie. Taki wyjazd b dzie w dniach 7-10 lutego, a 10 lutego to w aênie niedziela. We wspomnianych dniach dobrzeƒskie morsy b dà na Zlocie Morsów w Mielnie nad Ba tykiem i morsowaç b dà w morzu. Kto by chcia do àczyç do tej wyprawy, mo e zatelefonowaç pod podany ju numer, by uzyskaç niezb dne informacje. Poniewa staramy si Êledziç, co dzieje si za granicami Polski, a ju szczególnie, co dzieje si na Bia orusi, to nie umkn o naszej uwadze, e i tam morsy sà aktywne, mo e nawet bardziej ni u nas, co ma zresztà g bsze uzasadnienie. U do u zamieszczamy dwa zdj cia niezawodnej agencji Bie TA. Zdj cie po lewej to bia oruski tata mors, który jednak pami ta o swych rodzicielskich obowiàzkach. Mama ciepluteƒko ubra a synka a tata godzink powozi go na sankach po lesie. Ma emu wyjdzie to na zdrowie, a wierzymy, e tacie te, zw aszcza gdy jest tylko minus pi ç. Drugie zdj cie ma ju charakter religijny. Prawos awni obchodzà 19 stycznia Âwi to Chrztu Paƒskiego. U nas jest ono w niedziel po Trzech Królach, ale nie obchodzi si go szczególnie g oêno. W prawos awiu jest to jednak bardzo wa ne Êwi to, bo podczas chrztu Jezusa w Jordanie Bóg po raz pierwszy objawi si ludziom w trzech osobach chrzczony Jezus, Duch Âwi ty, który zstàpi w postaci go bicy, i g os Boga Ojca z nieba. Ponadto prawos awni uwa ajà, e poprzez chrzest Jezusa nastàpi o uêwi cenie wód. Wielu prawos awnych uwa a, e gdy wytnie si w lodzie przer bel w kszta cie krzy a, to woda w niej 19 stycznia jest wodà Jordanu. Ta przer bel nazywa si Jordan. Wykàpanie si w Jordanie w Êwi to Chrztu Paƒskiego ma mieç moc oczyszczajàcà. Cerkiew ma nieco krytyczny stosunek do tego obyczaju, bo uwa a, e wystarczy pokropienie wodà Êwi conà i nie trzeba skakaç do przer bli. W adze paƒstwowe te majà mieszane uczucia, bo to niebezpieczne. W tym roku zapowiadano na 19 stycznia stopni mrozu i wiatr. Ca y czas jest jednak wielu ludzi, którzy absolutnie muszà wskoczyç do Jordanu-przer bli. Trzeba wi c ustàpiç, by nie poszli w dzikie miejsca. W urz dowo wyznaczonych miejscach 19 stycznia sà wi c przy Jordanach paƒstwowe ekipy ratowników i termosy z goràcà herbatà. KLEPKA 19

19 Synagoga W poprzedniej Beczce pisa em w tym miejscu mi dzy innymi o berliƒskiej synagodze przy Münstersche Straße. Zabrak o wtedy miejsca na jej zdj cie, wi c zamieszczam je dziê. Münstersche Straße to Êlepa uliczka. Wjazd do niej jest obserwowany przez specjalny posterunek policji. Przed samà synagogà jest kolejny posterunek policji. Wzd u ca ej posesji zapora z betonowych walców uniemo liwia podjechanie samochodem do budynku. Obowiàzuje tam zakaz zatrzymywania si samochodów. Kamery obserwujà ca y teren. Obiekt nie sprawia ju wra enia Êwiàtyni, lecz raczej obl onej twierdzy. A przecie nie jest to w jakimê dzikim kraju, tylko w stolicy Niemiec. Trzeba chyba widzieç w tym jakiê znak czasu. awka KiedyÊ w krajobrazie wiejskim awki by y sta ym elementem przy ka dej posesji. Sta y obok furtki, a p ot s u y za oparcie. awka miejsce spotkaƒ sàsiedzkich i wymiany poglàdów, forum towarzyskie, ale te miejsce spokojnego odpoczynku, na ogó ludzi starszych. O my i o py w pi kne dni odpoczywali na nich, oglàdajàc sobie Êwiat wokó. Z kolei po po udniu i wieczorem ob o ona towarzysko awka nieraz rozbrzmiewa a wspólnym Êpiewem. By y te awki relaksacyjne, przed Gescheftami, dla chcàcych odetchnàç nieco, a przy tym spragnionych. DziÊ aweczk przedstawia si cz sto karykaturalnie, np. jako aweczk Wilkowyje (dolne zdj cie). Nasza archiwalna fotografia pokazuje odêwi tnie ubranych d entelmenów gaszàcych pragnienie na aweczce. Jak widaç sà zwolennikami kuflowego, choçby nawet by o nalewane z butelki. Szkoda, e nie widaç w jakiej marce gustujà. A tak przy okazji: czy takie aweczki jeszcze gdzieê dzisiaj sà? Józef Moczko Êwierklanin Od redakcji: Wydaje nam si, e m czyêni z archiwalnego zdj cia nie tyle byli zwolennikami piwa kuflowego, ile byli eleganccy, co wyklucza o picie z butelki. Przy pracy w polu czy na budowie picie z butelki mog o byç akceptowane, ale w bardziej eleganckiej sytuacji, a taka jest na zdj ciu, piç z butelki nie wypada o. Gdzie i kiedy zrobiono to zdj cie? Z powi kszenia ustaliliêmy, e na wystawie sklepu sà g ównie pude ka z ró nymi cygarami i reklamy papierosów Yaro a na wiszàcym tam obrazie (zapewne te reklamie) wielb àdy idà wzd u brzegu jakiejê wody. Jeden z nich pije. Mo e ktoê z czytelników rozpozna czas i miejsce. KLEPKA 20

20 Wichtorzine omêlagi o jaki jo bo chory! Wierza byêcie mi nie uwierzyli. Tak zejch sie nasykowo bes swoja gupota. A niekiedy zejch tez je doêç sporny, toch obdzierzo za jedne i drugy. No piyrwej mi sie ca y cas zimno robiy o, potyn mie zima trzons a, potyn zejch zacon kucaç i Hejdla pejdzia a Âtop!. Wegna a mie do oska, przikry- a to rubo pierzino i na g owa zawdzio a Êtrykowano mycka. Tera ida po fibermeser, a ty lez ani nie dychej! A wejy dejm mi ta mycka Êciongnies! Coch mio robiç!? Kobiyty trzeba suchaç. PodniyÊ ranka Hejdla mi wcis a fibermeser pod paza, potyn mie przikry a co mi yno ocy by o widaç i siad a sie przi mie. Paulu, jo wia, ize cie ta mycka fest Êteruje, ale ty mo s trocha glace, to sie musis ogrzo ç. Yno nic nie go dej! Robota nie zajonc, nie uciece. Jak siyƒ pomalujes za dwa tydnie, tez be dobrze. A zresto wiys co? Kazdy malyrz ci powiy, ize we taky mroze sie siyni nie maluje, bo mroz w azi przi kazdy otwiyraniu dwiyrzi. Potyn be farba juz na Wielkanoc oblatowaç Hejdla co w a pierzinka, wymnona fibermeser i za g owa sie chyciy a. Chopie! Dyç ty mo s fiber! i jescy barzej mie to pierzinko przikry a. Ledwiech dyso. To wiela mo tego fibru? wyjynco ch pod pierzinko. TrzidziejÊci siedym i dwie Êtryfki. To be gripa moja kobiyta zacona owiç lykow. Dyç jo tu mia a tabletki na fiber, dzie one so? Bana musia a lejciejç do haptyki. Ale jo cie tu przeca nie moga samego ostawiç. Poleca po Wichtora i Hejdla sie ofyrt a ich nic nie zdonzo pejdzieç. Alech sie chodziyno ta mycka trocha ze g owy sjon, bo mie okropnie Êwiyrzbia a. Do wo ch pozor, zeby mie Hejdla bez mycki nie chyciy a, bo by by- a z o co jus tes. I wiycie, izech ledwie jo na g owa wciong, Wichtora, a za nio Hejdla do ÊlafÊtuby wlaz y. Niech baƒdzie pokwalony Wichtora stanoni w nogach oska i patrzejli na mie jak na jakygo cudo ka. Hejdlo, cos to tyn chop mo na g owie?! Dyç to je zwycajno mycka! To musi byç ekstra mycka, jo mo tako. Jak pojda do dom, to pojdzies sy mno i jo Paulowi prziniejsies. A tera lejç po jaky lyki. Jo bana na niego do waç pozor Wichtora wyjoni rozaniec i zaconi rzykaç. Ja ja, Paulu, dzisiej my tu so, a jutro no s niy ma. Niejedyn sie uk o d rano, bo mio fiber, a wiecor juz za niego rzykali... Jernika, ty sie pocis! Nie podo bo s mi si... Wichtora zaconi po cichu septaç rozaniec, a jo rzecywiêcie ledwie dyso pod to pierzinko. I zacon zejch sie trocha bo ç. Bo przeca rostomajtnie w zyciu przidzie. Wichtora, wyglondo êle? Powiyccie mi... Nie no lepej, ale ty som musis wiejdziejç. Jak sie nie cujes chory, to wyskoc ze oza i dej sie we jako robota. Siafnies jo, toê zdrowy. Nie siafnies, toê chory. Jo by cie ta raz dwa wylycy a, ale Hejdla by mi nie podzwoly a. Ni, Wichtora, zapomnicie o takich lykach! Bo Hejdla si zmysi! Paulu! Co ty bojo s?! Jo by ci zo dnych kropkow nie da a, yno bych cie namaza a i omêlagi zrobiy a. W ty przis a Hejdla. Seblyk a mantel, co pka i zaro ski mi tabletka da a i wody do popicio, a potyn zaro fibermeser pod paza mi wraziy a. Dziynkuja wo Wichtora za pomoc. Wypijecie kafej? Toç! Tak mie tez zima otrzons a. Hejdla lo ta a drapko, ta i nazo d. Potyn mi fiber obejrza a. Paulu, fiber ci Êtajguje, juz mo s trzidziejêci oziym. Abo po lykarka zazwoniymy? Po co? Wichtora uchlipli tego gorkygo kafeju. Jo by mu mynto lzalbo pleca namaza a i zrobiy a omêlagi. Piyrwej sie yno fiber tak lycy o. Wiycie co? Jak do popo ejdnia mu sie nie poprawi, to tak zrobiymy. Jo sie ta kans przi ty nie myêlo. Wichtora poêli do dom i prziêli kole trzjciej ze to jejich mycko. Musa pejdziejç, ize by a lepso od nasej, bo mie nie drapa a we g owa. Zata siowo ch mycki i zejch sie gymitlich lezo, a kobiyty ta we kuchni sie septa y. Potyn mi Hejdla fiber zmierzy a, dalej by o trzidziejêci oziym. Niy ma co, Hejdlo padali Wichtora. Nasykuj dwa frotejowe rancniki. Kobiyty wylaz y ze ÊlafÊtuby i za kwilka przis y nazo d. Paulu, przewrocis si tera na brzuch, a jo ci pleca namaza, potyn zrobiymy ci taki omêlag Hejdla mie odkry a do pu i co w a jaka od Êlafancuga, a jo sie na brzuch musio przewrociç. Co by o dalej powia wo za trzi tydnie. Was Paul TRATTORIA PIZZERIA RISTORANTE Nowy kàcik winny oferuje ponad 40 rodzajów win z ca ej Italii Restauracja Da Enzo MURÓW ul. WolnoÊci 17b telefon organizujemy wesela, komunie, urodziny, bankiety, konferencje i inne imprezy okolicznoêciowe w salach nawet do 140 miejsc, wesela ju od 130 z za osob, oferujemy te 9 komfortowych, 2-osobowych pokoi z azienkami i oraz sal konferencyjnà z mo liwoêcià wideokonferencji. Jedyny na Opolszczyênie specjalny piec do wypiekania pizzy, opalany drewnem, gwarantuje goêciom niezapomniane wra enia smakowe. Szef Vincenzo Viola jest rodowitym W ochem z Pizy (Toskania). Daje to gwarancj oryginalnej kuchni w oskiej, wzbogaconej doêwiadczeniem 25 lat prowadzenia restauracji w Niemczech oraz 14 lat takiej dzia alnoêci w Polsce. Zapraszamy tak e do naszych dwóch opolskich pizzerii: w Galerii Opolanin Tesco przy pl. Teatralnym, tel i ul. Sosnkowskiego, tel KLEPKA 21