Dialog społeczny w praktyce na przykładzie działań Centrum Komunikacji Społecznej w Warszawie
|
|
- Dagmara Walczak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Anna Petroff-Skiba Aleksandra Winiarska CKS Warszawa Dialog społeczny w praktyce na przykładzie działań Centrum Komunikacji Społecznej w Warszawie Wprowadzenie W styczniu 2008 roku w Urzędzie m.st. Warszawy powstało Centrum Komunikacji Społecznej (CKS) instytucja, która na poziomie warszawskiego samorządu lokalnego odpowiedzialna jest za dialog oraz konsultacje z rozmaitymi grupami społecznymi zamieszkującymi teren stołecznej aglomeracji. Idea leżąca u podstaw powstania CKS to umożliwienie i rozwijanie zasady partycypacji społecznej w różnych sferach życia miasta oraz zapewnienie udziału mieszkańców w dyskusji na temat spraw ich dotyczących. Działania CKS posłużą nam w niniejszym tekście jako przykład realizacji idei dialogu obywatelskiego w mieście Warszawie. Przedmiotem naszego zainteresowania będą przede wszystkim bariery tego dialogu pomiędzy władzami miasta a mieszkańcami podejmiemy próbę analizy ograniczeń i przeszkód w jego prowadzeniu. Należy zaznaczyć, że terminu dialog społeczny używamy tu zamiennie z terminem komunikacja społeczna, która realizowana jest m.in. poprzez konsultacje społeczne. Pod pojęciem konsultacji społecznych rozumiemy każdą formę wymiany oraz dwustronnego przekazu informacji pomiędzy instytucjami samorządu lokalnego a mieszkańcami miasta zarówno organizacjami pozarządowymi, grupami zorganizowanymi, jak również pojedynczymi obywatelami. Ma to na celu nie tylko wyrażanie opinii obywateli i recenzowanie działań miasta, ale czasem także współdecydowanie przez mieszkańców w ważnych dla miasta kwestiach. Tekst ma charakter ściśle praktyczny i opiera się na doświadczeniach wyniesionych z naszej pracy zawodowej. Warto zaznaczyć, iż w pracy tej podejmujemy współpracę z wieloma urzędnikami, mamy w związku z tym swoisty przegląd podejść i opinii na temat konsultacji zarówno tych, które w Urzędzie Miasta zdecydowano się prowadzić, jak i tych, które uznano za niepotrzebne. I. Zadania Centrum Komunikacji Społecznej Centrum Komunikacji Społecznej jest kontynuacją i rozwinięciem działań Ośrodka Konsultacji i Dialogu Społecznego, który powstał w roku 1998 w ramach Gabinetu
2 Prezydenta m.st. Warszawy. CKS ma obecnie status Biura Urzędu i w jego skład wchodzi 5 wydziałów merytorycznych: Wydział Miejskiego Rzecznika Konsumentów, Wydział Badań, Analiz i Strategii, Wydział Prasowy, Wydział Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi oraz Wydział Konsultacji i Dialogu Społecznego. Celem powstania CKS było m.in. umożliwienie realizacji projektów interdyscyplinarnych, przyczynienie się do poprawy przepływu informacji między miastem a mieszkańcami oraz poszerzenie współpracy władz samorządowych z organizacjami pozarządowymi. Ponadto, co z punktu widzenia niniejszego artykułu jest szczególnie istotne, celem powstania CKS było również koordynowanie i nadzorowanie prowadzenia konsultacji społecznych w Warszawie. W prowadzeniu dialogu społecznego CKS ma za zadanie współpracować ze wszystkimi biurami Urzędu m.st. Warszawy, zatem szczegółowe obszary dialogu zakreślone są przez zakres merytoryczny działalności tych biur 1. Wiodącą rolę w ramach CKS, w zakresie interesującego nas w niniejszym tekście tematu, odgrywa wspomniany wcześniej Wydział Konsultacji i Dialogu Społecznego, a w jego ramach Dział Konsultacji. Do zadań Wydziału należy m.in. prowadzenie konsultacji społecznych lub wspieranie innych biur Urzędu, wydziałów dla dzielnic i jednostek organizacyjnych m.st. Warszawy w prowadzeniu konsultacji społecznych 2 oraz prowadzenie kampanii społeczno-informacyjnych i innych działań informacyjnych dla mieszkańców Warszawy. Szczegółowe zadania Działu Konsultacji precyzują charakter wspomnianego wsparcia jest to współpraca z biurami Urzędu, wydziałami dla dzielnic i jednostkami organizacyjnymi m.st. Warszawy w zakresie: planowania kampanii konsultacyjnych, prowadzenia konsultacji społecznych, mediacji w konfliktach społecznych, monitoringu konfliktów społecznych w m.st. Warszawie oraz prowadzenia działań informacyjnych dla mieszkańców, ponadto prowadzenie dialogu społecznego pomiędzy Urzędem a mieszkańcami lub grupami (formalnymi i nieformalnymi) stanowiącymi ich reprezentację oraz opiniowanie strategii, planów oraz akcji informacyjno-konsultacyjnych opracowanych przez jednostki organizacyjne Urzędu ; a także monitorowanie konfliktów społecznych 1 Szczegółowe informacje na temat zadań Centrum Komunikacji Społecznej oraz jego struktury i organizacji wewnętrznej dostępne są w Zarządzeniu nr 4285/2010 Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 8 marca 2010 r. w sprawie nadania wewnętrznego regulaminu organizacyjnego Centrum Komunikacji Społecznej Urzędu miasta stołecznego Warszawy oraz w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie internetowej: 2 Zarządzenie nr 4285/2010 Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 8 marca 2010 r. w sprawie nadania wewnętrznego regulaminu organizacyjnego Centrum Komunikacji Społecznej Urzędu miasta stołecznego Warszawy, GP-0151/4285/2010.
3 oraz inicjowanie i współpraca przy organizacji szkoleń z zakresu konsultacji, negocjacji i mediacji 3. II. Ograniczenia rozwoju konsultacji społecznych w Warszawie: na przykładzie doświadczeń CKS Wydawać się może, że założenia leżące u podstaw działalności CKS powinny sprzyjać istotnemu rozwojowi konsultacji społecznych w Warszawie oraz dialogu pomiędzy instytucjami miasta, a jego mieszkańcami. Dzieje się to jednak bardzo powoli, zaś w pewnych obszarach jest nadal niezauważalne. Wspomniane wyżej przeszkody prowadzenia dialogu znaleźć można naszym zdaniem zarówno po stronie Urzędu, jak i mieszkańców. Nieprzekraczalny podział na urzędników i petentów widoczny jest w pewnych ironicznych stereotypach każdej z tych grup. Podczas szkolenia z zakresu konsultacji społecznych w konwencji żartu poproszono przedstawicieli Urzędu o narysowanie, jak postrzegają typowego uczestnika takich konsultacji. W otrzymanych obrazach mieszkaniec miasta był uosobieniem krzykacza i pieniacza, posiadał także pewne charakterystyczne atrybuty, takie jak megafon, rękawice bokserskie czy teczki pełne dokumentów symbolizujące argumenty, których zadaniem jest przytłoczenie drugiej strony i siłowe przekonanie jej do własnych racji. W odpowiedzi na pytanie jak urzędnicy myślą, że są postrzegani przez przedstawicieli społeczeństwa, otrzymano równie krytyczny obraz osoby znudzonej, schowanej za biurkiem, zajętej piciem kawy i układaniem pasjansa, nie zainteresowanej jakąkolwiek pracą ani kontaktem z kimkolwiek. Z przykładu tego można wyciągnąć pewne ogólniejsze i zarazem bardziej poważne wnioski. Obie strony kontaktu urzędnik mieszkaniec zarzucają sobie często nawzajem niekompetencję, brak zrozumienia, czy wręcz zainteresowania drugą stroną. Istotny w tych kontaktach jest również wzajemny brak zaufania do prawdziwości przekazywanych informacji, wzajemnej wiedzy, a często nawet dobrej woli. Obie strony są w wielu przypadkach nieprzygotowane do prowadzenia rzeczowej i konstruktywnej rozmowy na temat ważnych dla siebie kwestii. Dlaczego tak się dzieje? Z jednej strony instytucje samorządu lokalnego w bardzo powolny sposób uczą się korzystania z instrumentów konsultacji i komunikacji społecznej, co oznacza, że partycypacja społeczna w niewystarczającym stopniu staje się na przykładzie miasta Warszawy trwałym elementem instytucjonalnego i proceduralnego krajobrazu. Dzieje się tak z różnych 3 Ibidem
4 powodów. Pierwszym z nich mogą być długoletnie przyzwyczajenia załatwiania spraw odgórnie, bez konsultacji z zainteresowanymi mieszkańcami, a także niechęć urzędu do delegowania decyzyjności (czyli w rozumieniu urzędu władzy) na społeczeństwo. Konsultowane sprawy, czy dokumenty, są często obszerne i skomplikowane, zaś urzędnicy mają poczucie, że aby w pełni zrozumieć ich sens oraz założenia, konieczne jest posiadanie szczególnych kompetencji. Wiąże się z tym jeszcze inny problem: dokumenty, plany czy koncepcje są często konsultowane na zaawansowanym etapie ich tworzenia, co powoduje, iż urzędnicy, którzy włożyli w ich powstanie wiele namysłu i pracy, niechętni są wprowadzaniu w nich jakichkolwiek zmian. Przedstawiciele społeczeństwa są z kolei zirytowani brakiem informacji na wcześniejszym etapie oraz brakiem faktycznej możliwości wpływu na sprawy bezpośrednio ich dotykające. Powoduje to często napiętą atmosferę spotkań konsultacyjnych, szczególnie, jeśli omawiana kwestia ma charakter kontrowersyjny, bądź niewiele aspektów danego zagadnienia podlega tak naprawdę dyskusji. Innym problemem są doraźne koszty, które urzędnicy dostrzegają w sytuacji przygotowania i prowadzenia konsultacji. Wymienić można wśród nich: dodatkowy czas poświęcony ponad zwykłe obowiązki, a także dodatkową pracę i stres związany z wystąpieniami publicznymi oraz obawę przed konfrontacją z nieprzychylnie nastawionymi słuchaczami. Urzędnicy często nie dostrzegają potencjalnych korzyści, które mogłyby uzasadnić poniesienie owych kosztów. Po stronie Miasta brakuje motywacji do podejmowania szeroko zakrojonego dialogu społecznego. Wynika to z jednej strony z obowiązujących uregulowań prawnych 4, które ściśle określają tryb prowadzonych konsultacji. Wielu urzędników uważa bowiem na przykład, że ustawowe zapisy trzeba stosować literalnie, a sformułowania nie krótszy niż 21 dni 5 odnoszące się do czasu informowania mieszkańców, czy też czasu prowadzenia konsultacji (wnoszenia uwag), oznacza dokładnie 21 dni. Ograniczony jest także zakres zagadnień, które ustawowo należy konsultować, do kwestii związanych z szeroko rozumianą ochroną środowiska, planowaniem przestrzennym i współpracą z organizacjami pozarządowymi. Wiele osób i organizacji uznaje ten katalog za zbyt wąski i niewystarczający 6, jednak wszystko, co wykracza poza owe ramy, jest wynikiem polityki Urzędu, a także dobrej woli urzędników, nie zaś nakazem prawnym. 4 Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 2008r. Nr 199, poz. 1227). Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2003r. nr 80 poz. 717). 5 Np. artykuł 11, pkt 1 i 11, artykuł 17, pkt. 1 i 10 Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. 6 USTAWA z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym wprawdzie dopuszcza konsultacje z mieszkańcami gminy w sprawach ważnych dla gminy (art. 5a pkt.1), ale nie sugeruje, jakie to są tematy oraz nie stwierdza rzeczywistej konieczności przeprowadzania konsultacji.
5 Kolejną barierą prowadzenia dialogu, leżącą po stronie Miasta, bywa brak wiedzy i umiejętności urzędników, którzy nie rozumiejąc mechanizmów i zasad konsultacji społecznych, prowadzą je nieudolnie, bądź nie prowadzą ich w ogóle. Należy dodać, że owe braki kompetencyjne nie są rzeczą zaskakującą, w sytuacji, gdy konsultacje nie są jeszcze na dobre wpisane w funkcjonowanie urzędu oraz obowiązki jego pracowników, Z drugiej jednak strony częściowo odpowiada za ten stan postawa mieszkańców; sposób, w jaki obywatele odpowiadają na podejmowane inicjatywy Miasta, zwiększające pole partycypacji społecznej w podejmowaniu ważnych decyzji,. Część mieszkańców uznaje bowiem mechanizmy partycypacji jako okazję do bezwarunkowego przeforsowania swojego stanowiska, nie wykazując zaufania do instytucji publicznych oraz do dialogu jako mechanizmu rozstrzygania sporów. Osoby te często nie biorą pod uwagę, a niekiedy nie rozumieją celu oraz zakresu konsultacji, zaś spotkania z urzędnikami traktują jako okazję do wyrażenia (czy też wykrzyczenia) swoich poglądów na rozmaite kwestie często w ogóle z danym tematem niezwiązane. Urzędnik jest w takiej sytuacji traktowany jak przeciwnik, zaś konsultacje jako forum do walki o różnorakie interesy 7. Prowadzi to, z jednej strony, do zaburzenia przebiegu procesu dialogu, z drugiej zaś, do wzajemnej irytacji, niechęci i frustracji, gdy strony utrudniają sobie wzajemnie realizację celów, z którymi przystąpiły do rozmów. Może to też doprowadzić do swoistego błędnego koła brak wiary obu stron w skuteczność i sens dialogu potęguje dystans i sprzyja przyjmowaniu postawy obronnej we wzajemnych kontaktach, zaistnienia syndromu oblężonej twierdzy, co z kolei istotnie utrudnia dialog i sprawia, że jest on nieskuteczny. Poza ogólnymi barierami prowadzenia dialogu społecznego ze strony Urzędu oraz przedstawicieli społeczeństwa wyróżnić możemy również problemy przebiegu samego procesu. Do najważniejszych zaliczyć można z jednej strony problem reprezentacji tego, kto powinien w dialogu uczestniczyć (zarówno ze strony Miasta, jak i mieszkańców) oraz czyje opinie i decyzje mogą być istotne i wiążące. Problem ten widoczny jest również w podejściu do konsultacji reprezentowanym przez niektóre organizacje pozarządowe. Przejawia się on w utożsamianiu konsultacji (przez organizacje, ale też coraz częściej przez urzędników) z dialogiem z organizacjami pozarządowymi. Jest to niepokojące dlatego, że konsultacje społeczne, będące doskonałym narzędziem włączania nieaktywnych często mieszkańców w podejmowanie decyzji, zredukowane do dialogu z organizacjami tracą swój 7 Spotkanie konsultacyjne może zostać wykorzystane m.in. do promocji politycznej, czy próby zaspokojenia partykularnych interesów, gdy np. rozmowa z założenia dotyczy przebiegu trasy tramwajowej, a część mieszkańców porusza temat wycinki drzew lub kanalizacji.
6 powszechnie partycypacyjny charakter i nie uzyskują podstawowego celu, jakim jest wypracowanie efektu odpowiadającego w jak najlepszy sposób potrzebom mieszkańców. Problem przedstawicielstwa pojawia się też niekiedy na szczeblu samorządu, gdyż proces konsultacji społecznych bywa traktowany przez zarządy i rady dzielnic, czy też gmin, jako zamach na demokrację. Niektórzy uważają bowiem, że skoro zostali wybrani w wyborach jako przedstawiciele społeczeństwa, to ich głos w dyskusji wystarczy i nie jest konieczne, aby dodatkowo pytać innych mieszkańców. Problematyczna jest również kwestia zakresu konsultowanych spraw oraz dopuszczalnego wpływu społeczeństwa na nie to urzędnicy ustalają, w jakim stopniu mieszkańcy będą w danej kwestii decyzyjni oraz czy stanowiska prezentowane przez różne grupy społeczne będą miały status opinii czy decyzji. Pamiętać należy przy tym, iż ostateczna odpowiedzialność za merytoryczne aspekty konsultowanych kwestii oraz wdrażanych przez Miasto rozwiązań leży zawsze po stronie urzędników. Nawet, jeśli uznają oni, że dana kwestia może być nie tylko konsultowana, ale również delegowana, zaś podjęta w efekcie decyzja społeczna okaże się błędna, odpowiedzialność leży po stronie Urzędu, który zdecydował się na taką formę partycypacji. Dostrzegamy jednocześnie pewne istotne bariery nie tylko w fazie prowadzenia już istniejącego dialogu ale na etapie samego przystąpienia do tego procesu, Są nimi z jednej strony brak czasu, z drugiej zaś brak motywacji wynikający z przekonania o znikomym wpływie mieszkańców miasta na działania urzędników. Sytuacja taka może wynikać z braku, przekonujących doświadczeń obywateli w kontaktach z instytucjami, co prowadzi do uznawania konsultacji społecznych za iluzoryczny i fałszywy mechanizm ukrywania i usprawiedliwiania decyzji zapadających według odrębnych zasad. Wrażenie takie może być szczególnie silne w przypadku, gdy dialog podejmowany jest na końcowym etapie tworzenia koncepcji, planu czy dokumentu o czym pisano wcześniej. Z naszych doświadczeń wynika, że w konsultacjach społecznych zazwyczaj biorą udział tylko osoby posiadające silną motywację do angażowania się w sprawy lokalne ze względu na fakt, iż oczekują określonych działań urzędników, bądź sprzeciwiają się tym, które zostały już podjęte. Istotną barierą uczestnictwa ze strony społeczeństwa może w tym kontekście być również chęć podjęcia protestu wobec działań urzędników. Wieloletnie doświadczenia funkcjonowania w systemie politycznym opartym na przemocy i wykształcona w związku z tym kultura protestu utrudniają obecnie prowadzenie dialogu z władzą oraz wzajemny kompromis. Mieszkańcy są bardziej skłonni do zorganizowania pikiety, strajku, czy protestu, czasem nawet na zapas, kiedy nie ma przeciwko czemu protestować, niż do podjęcia rozmów.
7 W takiej sytuacji przystąpienie do dialogu może być traktowane jako swoista legalizacja oraz legitymizacja działań Miasta, postrzegana jako niekorzystna przez stronę społeczną (bądź jej określonych reprezentantów). Obserwując procesy konsultacyjne organizowane w stolicy, można zauważyć, że wydarzenia postrzegane przez mieszkańców, jako zagrożenie ich status quo, gromadzą o wiele więcej mieszkańców, niż wydarzenia mające na celu konsultację jakiegoś projektu, czy programu nie ingerującego w życie mieszkańców. Trzeba jednakże podkreślić, że tak liczne bariery dialogu nie uniemożliwiają go, a tym bardziej nie przekreślają jego sensu. Istotne jest wypracowanie rozwiązań, które niwelować będą problemy i dzięki którym dialog, a w tym także konsultacje społeczne, będą mogły przynosić założone efekty, czyli wypracowywanie jak najlepszych projektów i rozwiązań, których odbiorcami i zarazem twórcami będą obywatele mieszkańcy miasta. III. Projekt Wzmacnianie mechanizmu partycypacji społecznej w m.st. Warszawie Aby przełamać wspomniane bariery, dotyczące przede wszystkim prowadzenia konsultacji społecznych, Centrum Komunikacji Społecznej przygotowało i realizuje projekt pt. Wzmacnianie mechanizmu partycypacji społecznej w m.st. Warszawie. Przygotowaniom do tego projektu przyświecała myśl, że im większy udział społeczeństwa w wypracowywaniu decyzji bezpośrednio dotyczących mieszkańców Warszawy oraz dla nich ważnych, tym większe prawdopodobieństwo, że będą one odpowiadały na potrzeby warszawiaków. Projekt Wzmacnianie mechanizmu partycypacji społecznej mógł zostać zrealizowany dzięki finansowaniu uzyskanemu z Norweskiego Mechanizmu Finansowego oraz Urzędu m.st. Warszawy. Realizowany jest od lipca 2009 do marca 2011, chociaż przygotowania merytoryczne i formalne zaczęły się wcześniej, tuż po powstaniu CKS. Projekt składa się z kilku działań: 1. Szkolenie i kształcenie urzędników oraz kadry kierowniczej z zakresu komunikacji społecznej; 2. Przeprowadzenie wizyt studyjnych w Oslo dla urzędników; 3. Przygotowanie diagnozy przeprowadzanych w Warszawie konsultacji; 4. Przygotowanie i przeprowadzenie modelowych konsultacji społecznych w Warszawie i jej dzielnicach; 5. Uruchomienie platformy internetowej do konsultacji społecznych;
8 6. Wydanie podręcznika dobrych praktyk. Większość działań w momencie pisania tego tekstu (listopad 2010) została już zrealizowana, aktualnie trwają prace nad platformą internetową wspomagającą prowadzenie konsultacji, która powinna ruszyć na początku 2011 roku, oraz nad przygotowaniem podręcznika dobrych praktyk, którego wydanie planowane jest na luty Powyższym działaniom, realizowanym w projekcie, towarzyszyła idea, że im więcej urzędnicy, jak i warszawiacy dowiedzą się o konsultacjach, im bardziej przećwiczą je w praktyce, tym większe będzie zaufanie do takiego mechanizmu dialogu i partycypacji. Stąd też projekt zaczęliśmy od szkoleń dla urzędników, a także dla kadry zarządzającej dyrektorów biur Miasta i członków zarządów dzielnic, podczas których uczestnicy dowiadywali się o sensie, zasadach i metodach prowadzenia konsultacji. Udało się przeszkolić ponad 130 osób. Część z nich to wyznaczeni w biurach i dzielnicach koordynatorzy konsultacyjni, którzy odpowiedzialni będą za prowadzenie konsultacji w swoich jednostkach. Osoby te uczestniczyły także w wizytach studyjnych w Oslo w Norwegii, podczas których mogli przyjrzeć się, jak proces dialogu społecznego realizowany jest przez naszego partnera miasto Oslo. Jednakże najciekawszym dla wszystkich elementem projektu była praktyka, czyli przeprowadzenie procesów konsultacyjnych w dzielnicach Warszawy oraz jednej konsultacji ogólno miejskiej dotyczącej planowanych zmian na warszawskiej Starówce. Konsultacje udało się przeprowadzić w 16 z 18 warszawskich dzielnic. Realizowane były przez koordynatorów konsultacyjnych w dzielnicach, przy wsparciu merytorycznym udzielonym przez pracowników Centrum Komunikacji Społecznej oraz przy współpracy zatrudnionych ekspertów: architektów, psychologów środowiskowych, socjologów, zawodowych moderatorów. Tematy konsultacji zgłaszane były przez zarządy dzielnic, a metody ich realizacji ustalane wspólnie przez Centrum Komunikacji Społecznej oraz przedstawicieli dzielnic. Zakładaliśmy, że urzędnicy wyposażeni uprzednio w wiedzę, którzy wezmą czynny udział w prawidłowo przygotowanych i przeprowadzonych konsultacjach, przekonają się do tego mechanizmu. Istotne jest to, że w większości dzielnic oprócz koordynatora konsultacyjnego w sam proces konsultacji zaangażowani byli także inni przedstawiciele urzędów m.in. członkowie zarządów oraz naczelnicy różnych wydziałów merytorycznych. To oni traktowani byli jako gospodarze tych konsultacji. Wydaje się, że także dzięki temu
9 w wielu dzielnicach założony efekt udało się osiągnąć. Spotkania z mieszkańcami wywoływały często zdziwienie urzędników, że można rozmawiać bez awantury, a mieszkańcy wnoszą tak dużo do konsultowanego tematu i mają tak szeroką wiedzę o swojej dzielnicy. Mamy nadzieję że takie, nawet pojedyncze, doświadczenia będą zachętą do organizacji kolejnych działań konsultacyjnych przez Urzędy Dzielnic. Celem projektu było również pokazanie, jak pokonywać można bariery, które leżą po stronie mieszkańców. Dlatego też sam proces przygotowywany był i realizowany w przemyślany sposób. By pokonać brak motywacji mieszkańców do brania udziału w konsultacjach i brak zrozumienia dla celu konsultacji, kładliśmy nacisk, by konsultować tematy bliskie ludziom: ofertę domów kultury, zagospodarowanie parków, skwerów osiedlowych, rozmieszczenie latarni wokół budynków mieszkalnych, zapotrzebowanie na usługi na danej ulicy, komunikację rowerową, remont ulicy. Prawdopodobnie dzięki takiemu doborowi tematów, a także przygotowaniu dobrej kampanii informacyjnej i materiałów wyjaśniających, po co mieszkańcy mają brać udział w konsultacjach, cieszyły się one dość dużym zainteresowaniem społeczności lokalnej. Częstą praktyką urzędów jest wywieszanie informacji o prowadzonych działaniach jedynie na tablicy urzędowej oraz zamieszczanie ich na stronach internetowych Biuletynu Informacji Publicznej. W prowadzonych konsultacjach staraliśmy się docierać do mieszkańców bardziej bezpośrednio poprzez wykorzystywanie portali społecznościowych (Facebook), forów internetowych, ogłoszeń parafialnych, ulotek, plakatów, lokalnej prasy. Wydaje się też, że kluczem do sukcesu było wyjście urzędników w teren. Ustawienie punktów konsultacyjnych bezpośrednio na ulicach oraz podczas festynów i imprez dzielnicowych ułatwiało mieszkańcom wzięcie udziału w toczącym się procesie. W jednym przypadku opinie mieszkańców zbierane były przy użyciu ruchomego punktu konsultacyjnego, samochodu, który przez 12 dni poruszał się wzdłuż ulicy Grochowskiej. Do pomysłu tego zainspirowało nas działanie podjęte przez jedną z dzielnic Oslo, o którym dowiedzieliśmy się podczas wizyty studyjnej. Zarówno w Oslo, jak i Warszawie, celem funkcjonowania tego punktu było zebranie głosów i opinii osób zamieszkujących dość duży teren, do których trudno byłoby dotrzeć przez plakaty, czy Internet. Wszystkie tego rodzaju działania niwelowały również kolejną barierę dialogu, czyli brak czasu mieszkańców. Dzięki temu, że mieszkańcy mogli wypowiedzieć się po drodze do sklepu wielu z nich decydowało się na podzielenie swoimi opiniami. Także formy zbierania uwag od mieszkańców zachęcały ich do uczestnictwa. Możliwość samodzielnego zagospodarowania przestrzeni na makiecie i ułożenia swojego skweru
10 osiedlowego, praca przy mapie, przejazdy rowerowe identyfikujące problemy na ścieżkach rowerowych, spacery badawcze, podczas których mieszkańcy mogli podzielić się swoimi opiniami, obserwacje i badania prowadzone w terenie, warsztaty, w czasie których spotykały się osoby reprezentujące różne opinie, moderowane dyskusje. Katalog form był niezwykle szeroki. Ale chodziło w nich nie tylko o uatrakcyjnienie samego procesu, ale także o nadanie ram prowadzonym konsultacjom i dotarcie do odpowiednich grup docelowych. Dzięki temu, żaden z 17 procesów konsultacyjnych nie skończył się tak częstą w dialogu między mieszkańcami a władzą awanturą. Słyszeliśmy opinie, że mieszkańcy nie uczestniczyli jeszcze w tak miłych, spokojnych i konstruktywnych spotkaniach. Za sukces uznajemy również to, że roszczeniowa postawa mieszkańców wobec Urzędu, tak nierzadka podczas wcześniejszych spotkań, tym razem nie zdominowała całego procesu. Wszystkie konsultacje 8 zakończyły się konstruktywnymi wnioskami oraz informacją zwrotną do mieszkańców (w formie dodatkowego spotkania, opublikowanego raportu, zamieszczenia informacji na tablicy w konsultowanym parku), co z tymi wnioskami się stanie. Mamy nadzieję, że dla tych osób, które wzięły udział w konsultacjach prowadzonych w projekcie, było to tak samo ciekawe doświadczenie jak dla nas, i że konsultacje społeczne przestaną być utożsamiane z awanturą, a staną się konstruktywnym narzędziem dialogu w mieście Warszawie. Istotną rolę w dalszym funkcjonowaniu konsultacji społecznych w Warszawie może odegrać Centrum Komunikacji Społecznej, które pełnić będzie funkcję doradczą dla biur, dzielnic i jednostek Urzędu. W Warszawie przygotowywana jest nowa Uchwała Rady Miasta wraz z Zarządzeniami, która uporządkować ma kwestie związane z tą tematyką i zachęcić do prowadzenia konsultacji, wskazując CKS jako biuro odpowiedzialne merytorycznie za nie. Mamy nadzieję, że tak, jak planujemy, również platforma internetowa do konsultacji społecznych skupiać będzie w jednym miejscu wszystkie procesy konsultacyjne, które będą działy się w stolicy. Dzięki temu mieszkańcy Warszawy będą mieli dostęp do wiarygodnego źródła, informującego o konsultacjach. Platforma ta przewiduje też pewne formy interaktywne, wspomagające prowadzenie i uczestniczenie w konsultacjach społecznych. Wydany w projekcie Podręcznik dobrych praktyk będzie materiałem, do którego uczestnicy projektu, a także inni urzędnicy będą mogli się odwoływać, organizując kolejne konsultacje. 8 Bardziej szczegółowy opis wszystkich prowadzonych w projekcie konsultacji znajduje się na stronie internetowej um.warszawa.pl/konsultacjespoleczne
11
Wydział Współpracy Społecznej
Wydział Współpracy Społecznej Wzmacnianie mechanizmu partycypacji społecznej w m.st. Warszawie Urząd Miasta Stołecznego Warszawy Centrum Komunikacji Społecznej Anna Petroff-Skiba Konsultacje społeczne
Bardziej szczegółowoKonsultacje społeczne w Warszawie
www.konsultacje.um.warszawa.pl Historia powstania CKS Ośrodek Konsultacji i Dialogu Społecznego 1998 r. Centrum Komunikacji Społecznej - 2008 r. Idea powstania CKS możliwość realizacji projektów interdyscyplinarnych,
Bardziej szczegółowoOpis przedmiotu zamówienia / komunikacja w konsultacjach społecznych
Opis przedmiotu zamówienia / komunikacja w konsultacjach społecznych Centrum Komunikacji Społecznej Urząd m.st. Warszawy Cel: Stworzenie strategii komunikacji dla konsultacji społecznych organizowanych
Bardziej szczegółowoMłodzieżowe Rady. sposób na systematyczne uczestnictwo młodzieży w życiu publicznym
Młodzieżowe Rady sposób na systematyczne uczestnictwo młodzieży w życiu publicznym VI seminarium Laboratorium Partycypacji Obywatelskiej: partycypacja młodzieży 11-12 października 2011 roku Zaczęło się
Bardziej szczegółowoMłodzieżowe rady gmin jak zagwarantować ciągłość działania
Młodzieżowe rady gmin jak zagwarantować ciągłość działania Warsztat podczas konferencji: "Partycypacja - milowy krok do rozwoju lokalnego" (Kraków, 12.01.2016) Co to jest MRG, czyli Młodzieżowa Rada Gminy
Bardziej szczegółowoAktywnie konsultujemy lepiej współpracujemy. Warsztat prowadzi Mirosława Tomasik 01.12.2013
Aktywnie konsultujemy lepiej współpracujemy Warsztat prowadzi Mirosława Tomasik 01.12.2013 1 Konsultacje społeczne- cel Celem konsultacji społecznych jest nawiązanie dialogu pomiędzy mieszkańcami a władzą
Bardziej szczegółowoKonsultacje społeczne w Mieście Będzin
Konsultacje społeczne w Mieście Będzin SZKOLENIE W RAMACH PROJEKTU PARTYCYPACYJNY BĘDZIN WDROŻENIE PLATFORMY KONSULTACJI SPOŁECZNYCH ONLINE W BĘDZINIE Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej 2014 rok PROJEKT
Bardziej szczegółowoPARTYCYPACJA OBYWATELSKA ZASADY i PRAKTYKA
PARTYCYPACJA OBYWATELSKA ZASADY i PRAKTYKA Ewa Stokłuska Kraków, 12.05.2014r. PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI UNII EUROPEJSKIEJ
Bardziej szczegółowoNowy tryb i zasady konsultacji z mieszkańcami Warszawy
Nowy tryb i zasady konsultacji z mieszkańcami Warszawy Skonsultuj, jak konsultować, czyli o jakich dokumentach rozmawiamy Projekt uchwały w sprawie zasad i trybu konsultacji z mieszkańcami m.st. Warszawy.
Bardziej szczegółowoSamorządna Młodzież 2.0
Samorządna Młodzież 2.0 Program Młoda Warszawa. Miasto z klimatem dla młodych 2016-2020 Aktywność obywatelska młodzieży jest niezwykle ważnym aspektem budowania tożsamoś ci Warszawy. M ł odzi ludzie włączani
Bardziej szczegółowoId: D08360E8-7AA2-4DE9-9FF4-4EB2839F9F63. Projekt Strona 1
Projekt z dnia... UCHWAŁA NR... RADY MIASTA OPOLA z dnia... 2015 r. w sprawie zasad i trybu przeprowadzania konsultacji społecznych na terenie Miasta Opola Na podstawie art. 5 a ust. 2 ustawy z dnia 8
Bardziej szczegółowoUchwała Nr 722/XXVIII/2017 Rady Miasta Lublin. z dnia 30 marca 2017 r.
Uchwała Nr 722/XXVIII/2017 Rady Miasta Lublin z dnia 30 marca 2017 r. w sprawie trybu i zasad przeprowadzania konsultacji społecznych z Mieszkańcami Miasta Lublin Na podstawie art. 5a ust. 2 ustawy z dnia
Bardziej szczegółowoREGULAMIN KONSULTACJI SPOŁECZNYCH. Rozdział 1. Zasady ogólne
REGULAMIN KONSULTACJI SPOŁECZNYCH Rozdział 1. Zasady ogólne 1 1. Regulamin konsultacji społecznych, zwany dalej Regulaminem, określa zasady i tryb prowadzenia konsultacji społecznych z mieszkańcami gminy
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W BIERUNIU. z dnia r. w sprawie zasad i trybu przeprowadzania konsultacji społecznych z mieszkańcami Gminy Bieruń
Projekt z dnia 22 grudnia 2016 r. Zatwierdzony przez... UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W BIERUNIU z dnia... 2016 r. w sprawie zasad i trybu przeprowadzania konsultacji społecznych z mieszkańcami Gminy Bieruń
Bardziej szczegółowoWarsztaty dialogu społecznego, animowanie partycypacji obywatelskiej: wyzwania i wnioski
Warsztaty dialogu społecznego, animowanie partycypacji obywatelskiej: wyzwania i wnioski Agata Urbanik, ISS UW Projekt Partycypacja obywatelska: diagnoza barier i stworzenie narzędzi wspomagających dobre
Bardziej szczegółowoJednym z podstawowych aktów prawnych, regulujących udział mieszkańców w życiu publicznym, jest Europejska Karta Samorządu Lokalnego (EKSL).
Jedną z bardzo ważnych kwestii, jakie pojawiają się w praktycznym aspekcie inicjowania i prowadzenia działań konsultacyjnych, jest ich formalne oraz nieformalne uregulowanie. Okoliczność ta jest o tyle
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR... RADY MIASTA OPOLA. z dnia r.
Dru nr 638 Projekt z dnia... UCHWAŁA NR... RADY MIASTA OPOLA z dnia... 2016 r. w sprawie szczegółowego sposobu konsultowania z Opolską Radą Działalności Pożytku Publicznego lub z organizacjami pozarządowymi
Bardziej szczegółowoWłączanie wspólnot lokalnych w proces podejmowania decyzji władz lokalnych
Włączanie wspólnot lokalnych w proces podejmowania decyzji władz lokalnych Marta Szaranowicz-Kusz, IS UW Projekt Partycypacja obywatelska: diagnoza barier i stworzenie narzędzi wspomagających dobre rządzenie
Bardziej szczegółowoluty-czerwiec 2010 r.
Konsultacje społeczne: wspólne z mieszkańcami przygotowanie aktu prawa miejscowego - uchwały o trybie i zasadach przeprowadzania konsultacji społecznych w Częstochowie. luty-czerwiec 2010 r. Cel projektu
Bardziej szczegółowoJasne, że konsultacje. Częstochowa, styczeń 2014
Jasne, że konsultacje Częstochowa, styczeń 2014 Budżet partycypacyjny w Częstochowie stwórzmy go wspólnie! Miasto Częstochowa, w partnerstwie z Instytutem Mediacji i Integracji Społecznej, realizuje projekt
Bardziej szczegółowoZasady i tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami miasta Tychy
TYSKI REGULAMIN KONSULTACJI SPOŁECZNYCH - PROJEKT Zasady i tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami miasta Tychy Rozdział 1 Zasady ogólne 1 Konsultacje społeczne to otwarty proces dialogu władz
Bardziej szczegółowo3 Zasady przeprowadzania konsultacji społecznych
REGULAMIN Prowadzenia konsultacji społecznych przez Gminę Miasto Elbląg Konsultacje społeczne powinny tworzyć płaszczyznę do partycypacji publicznej mieszkańców miasta Elbląga oraz elbląskich organizacji
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR XII/9/2016 RADY MIEJSKIEJ W BIERUNIU. z dnia 29 grudnia 2016 r.
UCHWAŁA NR XII/9/2016 RADY MIEJSKIEJ W BIERUNIU z dnia 29 grudnia 2016 r. w sprawie zasad i trybu przeprowadzania konsultacji społecznych z mieszkańcami Gminy Bieruń Na podstawie art. 5a ust. 2 ustawy
Bardziej szczegółowoRADY POWIATU NOWODWORSKIEGO. z dnia 12 czerwca 2014 r.
PADA POVlIATU w Nowym Dworse Mazowieckim ul. Ignacego Paderewskiego 18 O()- 'I 00 Nowy DW0r Mazowiecki RADY POWIATU NOWODWORSKIEGO z dnia 12 czerwca 2014 r. w sprawie prac nad opracowaniem Strategii Rozwiązywania
Bardziej szczegółowoRola NGO w procesie stanowienia prawa
Rola NGO w procesie stanowienia prawa Gdyby rząd we wszystkim zastąpił stowarzyszenia, moralność i poziom umysłowy demokratycznego społeczeństwa narażone zostałyby na nie mniejsze ryzyko niż jego handel
Bardziej szczegółowoPARTYCYPACJA NA ETAPIE REALIZACJI, MONITORINGU I EWALUACJI PROGRAMU REWITALIZACJI
Partycypacja społeczna i partnerstwo w działaniach rewitalizacyjnych PARTYCYPACJA NA ETAPIE REALIZACJI, MONITORINGU I EWALUACJI PROGRAMU REWITALIZACJI Anna Mielczarek-Żejmo Fundacja PARTYCYPACJA Partycypacja
Bardziej szczegółowoPolacy o samorządzie, władzach lokalnych oraz zaangażowaniu w funkcjonowanie społeczności lokalnej. Prezentacja wyników badań
Polacy o samorządzie, władzach lokalnych oraz zaangażowaniu w funkcjonowanie społeczności lokalnej Prezentacja wyników badań Informacja o wynikach badań Prezentowane wyniki pochodzą z badań ogólnopolskich
Bardziej szczegółowoPartycypacja w procesie tworzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Kraków, r.
Partycypacja w procesie tworzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego Kraków, 12.01.2016 r. Definicja PARTYCYPACJA PUBLICZNA udział mieszkańców w definiowaniu i rozwiązywaniu problemów lokalnych
Bardziej szczegółowoRada Seniorów. 19 czerwca 2015 roku
Rada Seniorów 19 czerwca 2015 roku Formalne umocowanie RS Art. 5c ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym 1. Gmina sprzyja solidarności międzypokoleniowej oraz tworzy warunki do pobudzania aktywności
Bardziej szczegółowoSpołeczeństwo obywatelskie w Parlamencie RP V kadencji (2005-2009) Projekt badawczy Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych ANKIETA
ul. Szpitalna 5/5, 00-031 Warszawa, tel. (022) 828 91 28 wew. 135 fax. (022) 828 91 29 Społeczeństwo obywatelskie w Parlamencie RP V kadencji (2005-2009) Projekt badawczy Ogólnopolskiej Federacji Organizacji
Bardziej szczegółowoSPRAWOZANIE KOŃCOWE. akcji Masz Głos, Masz Wybór Zadanie Inicjatywa Lokalna
SPRAWOZANIE KOŃCOWE akcji Masz Głos, Masz Wybór 2015 Zadanie CZĘŚĆ I 1. Nazwa organizacji lub grupy nieformalnej: Kaliska Inicjatywa Miejska 2. Data przesłania sprawozdania końcowego: 20.04.2016 3. Osoba
Bardziej szczegółowoPROGRAM ROZWÓJ DIALOGU I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ. Podsumowanie I etapu prac 24 maja 2017r. m.st. Warszawa Program Dialog
PROGRAM ROZWÓJ DIALOGU I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ Podsumowanie I etapu prac 24 maja 2017r. Dialog publiczny Każda forma komunikacji pomiędzy mieszkańcami i przedstawicielami władz samorządowych, w sprawach
Bardziej szczegółowoEwaluacja pierwszej edycji budżetu partycypacyjnego w Częstochowie Częstochowa, luty 2015
Ewaluacja pierwszej edycji budżetu partycypacyjnego w Częstochowie Częstochowa, luty 2015 Autorki raportu: Agata Wierny Weronika Olawińska - Klimczak WSTĘP Jasne, że razem! W styczniu 2011 roku w Urzędzie
Bardziej szczegółowoProcedury i standardy konsultacji społecznych programów i polityk i publicznych realizowanych przez Gminę Miasto Płock
Projekt Potencjał Działanie - Rozwój: nowy wymiar współpracy Miasta Płocka i płockich organizacji pozarządowych Procedury i standardy konsultacji społecznych programów i polityk i publicznych realizowanych
Bardziej szczegółowoP artycypacja. zróbmy kolejny krok! Wzmocnienie dialogu społecznego samorządów z mieszkańcami w wybranych gminach Małopolski
P artycypacja zróbmy kolejny krok! Wzmocnienie dialogu społecznego samorządów z mieszkańcami w wybranych gminach Małopolski O projekcie Celem projektu Partycypacja zróbmy kolejny krok! jest wzmocnienie
Bardziej szczegółowoTFPL2006/018-180.03.02
Znaczenie komunikacji w procesie wdraŝania sieci Natura 2000 doświadczenia polsko hiszpańskie w ramach projektu TFPL2006/018-180.03.02 Komunikacja, świadomość społeczna i wzmocnienie instytucjonalne dla
Bardziej szczegółowoPrezentacja szans i możliwości dla samorządów wynikających z wykorzystania procesów partycypacji społecznej. Paweł Orłowski
Prezentacja szans i możliwości dla samorządów wynikających z wykorzystania procesów partycypacji społecznej Paweł Orłowski DEFINICJA Partycypacja publiczna / społeczna to uczestnictwo obywateli w procesie
Bardziej szczegółowoRAPORT Z KONSULTACJI SPOŁECZNYCH PROGRAMU WSPÓŁPRACY ORGANÓW SAMORZĄDOWYCH MIASTA LESZNA Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI ORAZ PODMIOTAMI WYMIENIONYMI W
RAPORT Z KONSULTACJI SPOŁECZNYCH PROGRAMU WSPÓŁPRACY ORGANÓW SAMORZĄDOWYCH MIASTA LESZNA Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI ORAZ PODMIOTAMI WYMIENIONYMI W ART. 3 UST. 3 USTAWY O DZIAŁALNOŚCI POŻYTKU PUBLICZNEGO
Bardziej szczegółowoDOSTĘPNI SAMORZĄDOWCY RELACJA Z BADAŃ
DOSTĘPNI SAMORZĄDOWCY RELACJA Z BADAŃ Bielsko-Biała, 24.10.2013 r. Organizatorzy Dawid Zieliński Badane zagadnienia Formy komunikacji na linii władze mieszkańcy Bariery w komunikacji Możliwości usprawnienia
Bardziej szczegółowoSieć to statek, na którym nie ma pasażerów, wszyscy jesteśmy jego załogą Marshall McLuhan
Sieć to statek, na którym nie ma pasażerów, wszyscy jesteśmy jego załogą Marshall McLuhan Sieć - co to takiego? Skupia nauczycieli z różnych przedszkoli wokół interesującego ich obszaru działań. Głównym
Bardziej szczegółowoStworzenie Biura Inicjatyw Lokalnych i Konsultacji Społecznych - wdrażanie idei partycypacji społecznej. styczeń 2011 r.
Stworzenie Biura Inicjatyw Lokalnych i Konsultacji Społecznych - wdrażanie idei partycypacji społecznej. styczeń 2011 r. Geneza powstania biura Trudności związane z koordynowaniem działań w zakresie partycypacji
Bardziej szczegółowoKonsultacje społeczne w praktyce. Projekt Razem dla Zdrowia. Magdalena Kołodziej Fundacja MY Pacjenci
Konsultacje społeczne w praktyce. Projekt Razem dla Zdrowia Magdalena Kołodziej Fundacja MY Pacjenci Czym są konsultacje publiczne? Konsultacje publiczne Konsultacje publiczne stanowią formę dialogu pomiędzy
Bardziej szczegółowoProNGO standardy III sektora Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Standardy organizatora pieczy zastępczej wypracowane przez przedstawicieli organizacji pozarządowych i jednostek samorządu terytorialnego w województwie opolskim i śląskim przy wsparciu sieci SPLOT. 1
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR... RADY MIASTA LUBLIN. z dnia r. w sprawie trybu i zasad przeprowadzenia konsultacji społecznych z mieszkańcami Miasta Lublin
Projekt UCHWAŁA NR... RADY MIASTA LUBLIN z dnia... 2015 r. w sprawie trybu i zasad przeprowadzenia konsultacji społecznych z mieszkańcami Miasta Lublin Na podstawie art. 5a ust. 2 ustawy z dnia 8 marca
Bardziej szczegółowoURZĄD MIASTA KRAKOWA WYDZIAŁ ROZWOJU MIASTA. Kraków 29.06.2015 r.
WYDZIAŁ ROZWOJU MIASTA Kraków 29.06.2015 r. PARTYCYPACJA SPOŁECZNA W KRAKOWIE Zarządzanie Miastem wymaga podejmowania decyzji w oparciu o regularne działania z dziedziny dialogu społecznego Udział obywateli
Bardziej szczegółowoOlsztyn, dnia 9 kwietnia 2013 r. Poz UCHWAŁA NR XXIX/3/2013 RADY MIEJSKIEJ W MRĄGOWIE. z dnia 28 lutego 2013 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO Olsztyn, dnia 9 kwietnia 2013 r. Poz. 1475 UCHWAŁA NR XXIX/3/2013 RADY MIEJSKIEJ W MRĄGOWIE z dnia 28 lutego 2013 r. w sprawie określenia zasad i trybu
Bardziej szczegółowoSzanowni Państwo, z prawdziwą przyjemnością przekazuję Państwu poradnik adresowany do wszystkich, którzy chcą wiedzieć więcej o radach seniorów w
Szanowni Państwo, z prawdziwą przyjemnością przekazuję Państwu poradnik adresowany do wszystkich, którzy chcą wiedzieć więcej o radach seniorów w Warszawie. Obecnie jesteśmy świadkami intensywnych zmian
Bardziej szczegółowoPROPOZYCJA ZAŁOŻEŃ BUDŻETU OBYWATELSKIEGO W BIAŁYMSTOKU NA 2015 ROK
PROPOZYCJA ZAŁOŻEŃ BUDŻETU OBYWATELSKIEGO W BIAŁYMSTOKU NA 2015 ROK Przedstawiamy Państwu dokument, opisujący założenia budżetu obywatelskiego w Białymstoku na rok 2015. Został on opracowany przez grupę
Bardziej szczegółowoPROGRAM WSPARCIA EKONOMII SPOŁECZNEJ W GMINIE OSTROWIEC ŚWIĘTOKRZYSKI NA LATA 2015-2021
PROGRAM WSPARCIA EKONOMII SPOŁECZNEJ W GMINIE OSTROWIEC ŚWIĘTOKRZYSKI NA LATA 2015-2021 Ostrowiec Świętokrzyski 2015 Wstęp Program Wsparcia Ekonomii Społecznej w Gminie Ostrowiec Świętokrzyski na lata
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA Nr.. RADY MIASTA SOPOTU. w sprawie wprowadzenia Regulaminu Konsultacji Społecznych
UCHWAŁA Nr.. RADY MIASTA SOPOTU z dnia w sprawie wprowadzenia Regulaminu Konsultacji Społecznych Na podstawie art. 5a ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity: Dz. U.
Bardziej szczegółowoPartycypacja społeczna
Społecznie zaradni Zwiększenie udziału legnickich seniorów w życiu publicznym miasta www.futurama.org.pl www.facebook.com/fundacjafuturama Partycypacja społeczna Projekt Społecznie zaradni - zwiększenie
Bardziej szczegółowoSprawozdanie z prac grupy B
B/1 Sprawozdanie z prac grupy B W dniu 11 lipca 2015 roku w godzinach 10:00 14:00 obyło się pierwsze spotkanie grupy roboczej B w ramach projektu Nowy Wymiar Konsultacji. Projekt został dofinansowany ze
Bardziej szczegółowoNarzędzie do pomiaru partycypacji Jak mierzyć partycypację na poziomie lokalnym
Decydujmy razem Narzędzie do pomiaru partycypacji Jak mierzyć partycypację na poziomie lokalnym dr Anna Olech dr Tomasz Kaźmierczak Warszawa 31 maja 2011 r. Dekonstruując partycypację jako relację postawy
Bardziej szczegółowoPROGRAM WSPÓŁPRACY POWIATU PISKIEGO Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI ORAZ PODMIOTAMI, O KTÓRYCH MOWA W ART. 3 UST. 3 USTAWY Z DNIA 24 KWIETNIA 2003 R.
PROGRAM WSPÓŁPRACY POWIATU PISKIEGO Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI ORAZ PODMIOTAMI, O KTÓRYCH MOWA W ART. 3 UST. 3 USTAWY Z DNIA 24 KWIETNIA 2003 R. O DZIAŁALNOŚCI POŻYTKU PUBLICZNEGO I O WOLONTARIACIE,
Bardziej szczegółowoRAPORT W PRZEDMIOCIE. Projektu Wieloletniego Programu Współpracy Gminy Miejskiej Kraków z organizacjami pozarządowymi na lata W TRYBIE
RAPORT z konsultacji z organizacjami pozarządowymi i podmiotami określonymi w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie W PRZEDMIOCIE Projektu
Bardziej szczegółowoSPRAWOZANIE KOŃCOWE akcji Masz Głos, Masz Wybór 2013 Zadania Inicjatywa Lokalna
SPRAWOZANIE KOŃCOWE akcji Masz Głos, Masz Wybór 2013 Zadania Inicjatywa Lokalna CZĘŚĆ I 1. Nazwa organizacji lub grupy nieformalnej: Europejska Fundacja na Rzecz Edukacji, Profilaktyki i Wychowania - Norma
Bardziej szczegółowoŁukasz Gibała Poseł na Sejm RP
Kraków, czerwca 2012 r. Szanowny Pan Donald Tusk Prezes Rady Ministrów INTERPELACJA w sprawie konieczności udziału Polski w międzynarodowym porozumieniu Partnerstwo Otwartych Rządów (Open Government Partnership)
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR LVI/1065/14 RADY MIASTA MYSŁOWICE. z dnia 26 czerwca 2014 r.
UCHWAŁA NR LVI/1065/14 RADY MIASTA MYSŁOWICE z dnia 26 czerwca 2014 r. w sprawie zasad i trybu przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami miasta Mysłowice Na podstawie art. 5a ust. 2 ustawy z dnia 8 marca
Bardziej szczegółowoMATRYCA PARTYCYPACJI I MAPA AKTYWNOŚCI
MATRYCA PARTYCYPACJI I MAPA AKTYWNOŚCI Matryca partycypacji oraz mapa aktywności to narzędzia ułatwiające współpracę mieszkańców i mieszkanek z władzą. Matryca wskazuje w jakich obszarach Urząd Miasta
Bardziej szczegółowoPartycypacja społeczna. Joanna Pietrasik
Partycypacja społeczna Joanna Pietrasik Demokracja przedstawicielska Demokracja partycypacyjna Co to znaczy partycypacja obywatelska? Formy partycypacji obywatelskiej dobrepraktyki.decydujmyrazem.pl Czym
Bardziej szczegółowoKarpacki Uniwersytet Partycypacji Gmina Zarszyn
Karpacki Uniwersytet Partycypacji Gmina Zarszyn Przebieg uczestnictwa w projekcie - harmonogram realizacji - 9 lipca 2015 r. Gmina Zarszyn przystępuje do realizacji projektu - 26 sierpnia 2014 r. odbyło
Bardziej szczegółowoNa podstawie art. 30 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tj. Dz. U. z 2015 r. poz. 1515) zarządza się, co następuje:
ZARZĄDZENIE Nr 3184/2015 PREZYDENTA MIASTA KRAKOWA z dnia 24.11.2015 r. w sprawie przyjęcia i przekazania pod obrady Rady Miasta Krakowa projektu uchwały Rady Miasta Krakowa w sprawie przyjęcia Miejskiego
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE NR./20 r. PREZYDENTA MIASTA STOŁECZNEGO WARSZAWY z dnia (dzień, miesiąc) 20 r.
projekt ZARZĄDZENIE NR./20 r. PREZYDENTA MIASTA STOŁECZNEGO WARSZAWY z dnia (dzień, miesiąc) 20 r. w sprawie określenia zasad postępowania w Urzędzie m.st. Warszawy w związku z przeprowadzanymi konsultacjami
Bardziej szczegółowoD3.3 Agendy na Rzecz Odpowiedzialnych Innowacji Poziom krajowy
D3.3 Agendy na Rzecz Odpowiedzialnych Innowacji Poziom krajowy 1 6. Polska 2 6.1 Ogólne informacje o warsztatach dialogu z interesariuszami w Polsce Dane na temat warsztatów dialogu Location of the dialogue
Bardziej szczegółowoREGULAMIN REKRUTACJI dla potrzeb procesu rekrutacji karpackich samorządów do udziału w projekcie Karpacki Uniwersytet Partycypacji
REGULAMIN REKRUTACJI dla potrzeb procesu rekrutacji karpackich samorządów do udziału w projekcie Karpacki Uniwersytet Partycypacji 1 POSTANOWIENIA OGÓLNE 1. Niniejszy Regulamin określa warunki rekrutacji
Bardziej szczegółowoPanel Obywatelski Jak wspierać aktywność obywatelską w Gdańsku?
Panel Obywatelski Jak wspierać aktywność obywatelską w Gdańsku? Panel Obywatelski sposób na demokratyczne podejmowanie decyzji dot. społeczności lokalnej; uczestnicy losowo wyłoniona reprezentatywna grupa
Bardziej szczegółowoPartycypacja na etapie opracowywania programu rewitalizacji. Dorota Bazuń
Partycypacja na etapie opracowywania programu rewitalizacji Dorota Bazuń Plan wystąpienia 1.Co na temat konsultacji mówi ustawa o rewitalizacji? 2.Ramy czasowe procesu konsultacyjnego 3.Informowanie o
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR XLI/502/08 Rady Miasta Krakowa z dnia 23 kwietnia 2008 r.
UCHWAŁA NR XLI/502/08 Rady Miasta Krakowa z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie zasad i trybu przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami Gminy Miejskiej Kraków przy realizacji inwestycji i projektów miejskich.
Bardziej szczegółowoNajczęściej zadawane pytania
Najczęściej zadawane pytania dotyczące konkursu nr POWR.02.19.00-IZ.00-00-004/15 Wzmocnienie procesu konsultacji społecznych i monitoringu społecznego w zakresie działań prowadzonych przez jednostki samorządu
Bardziej szczegółowoWarszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń Instytucja Edukacyjna m.st. Warszawa
Budżet partycypacyjny Uczniowie szkół ponadgimnazjalnych Budżet gminy Budżet gminy to plan jej dochodów i wydatków. Wyłączną kompetencję do uchwalania budżetu gminy oraz dokonywania w nim zmian w trakcie
Bardziej szczegółowoWarszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń
Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń Działania Warszawskie go Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń na rzecz warszawskiego środowiska rodzicielskiego w odpowiedzi
Bardziej szczegółowoDziałania zakładane w Programie będą wdrażane za pomocą partnerstw realizowanych na różnych poziomach:
Wytyczne MRR dotyczące partnerstw w ramach Programu Rozwój miast poprzez wzmocnienie kompetencji jednostek samorządu terytorialnego, dialog społeczny oraz współpracę z przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego
Bardziej szczegółowoPLAN WŁĄCZENIA SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
PLAN WŁĄCZENIA SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ Podstawowym założeniem, które przyjęto dla potrzeb opracowania Lokalnej Strategii Rozwoju dla obszaru PROWENT na lata 2014-2020 jest szerokie włączenie mieszkańców
Bardziej szczegółowoTeoria zmiany w praktyce. Marilyn Taylor Institute for Voluntary Action
Teoria zmiany w praktyce Marilyn Taylor Institute for Voluntary Action Forma warsztatu Jak postrzegasz ewalaucję? Czego chcesz się o niej dowiedzieć? Wyjaśnienie, jak korzystałam z teorii zmiany Praca
Bardziej szczegółowoRaport z przeprowadzonych konsultacji społecznych projektu Regulaminu określającego zasady wyznaczania składu oraz zasady działania Komitetu
Raport z przeprowadzonych konsultacji społecznych projektu Regulaminu określającego zasady wyznaczania składu oraz zasady działania Komitetu Rewitalizacji w Starachowicach przeprowadzonych w formie pogłębionego
Bardziej szczegółowoSZKOLNY PROGRAM EDUKACJI KULTURALNEJ GIMNAZJUM Z ODDZIAŁAMI DWUJĘZYCZNYMI NR 93 IM. KSIĘŻNEJ IZABELI CZARTORYJSKIEJ W WRSZAWIE
SZKOLNY PROGRAM EDUKACJI KULTURALNEJ GIMNAZJUM Z ODDZIAŁAMI DWUJĘZYCZNYMI NR 93 IM. KSIĘŻNEJ IZABELI CZARTORYJSKIEJ W WRSZAWIE 1 1. Podstawy prawne 1) Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA Nr. Rady Miasta Milanówka. w sprawie wprowadzenia Regulaminu konsultacji społecznych
UCHWAŁA Nr. Rady Miasta Milanówka z dnia w sprawie wprowadzenia Regulaminu konsultacji społecznych Na podstawie art. 5a ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2017 r. poz.
Bardziej szczegółowoAnaliza stron internetowych urzędów miast poświęconych konsultacjom społecznym w województwach: lubuskim, podlaski, pomorskim i warmińsko-mazurskim
Analiza stron internetowych urzędów miast poświęconych w województwach: lubuskim, podlaski, pomorskim i warmińsko-mazurskim Katarzyna Misiak Analiza, którą dokonałam, obejmuje cztery województwa: lubuskie,
Bardziej szczegółowoBudżet partycypacyjny w Warszawie ZASADY 2017
Budżet partycypacyjny w Warszawie ZASADY 2017 Budżet partycypacyjny CO TO JEST? to proces, w trakcie którego mieszkańcy decydują o wydatkowaniu części budżetu dzielnicy lub miasta. w ramach budżetu partycypacyjnego
Bardziej szczegółowoRAPORT W PRZEDMIOCIE W TRYBIE. uchwały nr XII/135/11 Rady Miasta Krakowa z dnia 13 kwietnia 2011r. KRAKÓW, PAŹDZIERNIK
RAPORT z konsultacji z organizacjami pozarządowymi i podmiotami określonymi w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie W PRZEDMIOCIE Programu
Bardziej szczegółowoMediacja, jako sposób rozwiązywania sporów. Daria Bernaś Mediacje i negocjacje społeczne Rok II, sem. II, studia II stopnia, stacjonarne
Mediacja, jako sposób rozwiązywania sporów Daria Bernaś Mediacje i negocjacje społeczne Rok II, sem. II, studia II stopnia, stacjonarne Drogi Nauczycielu! 1. Czym jest mediacja? 2. Procedura mediacji 3.
Bardziej szczegółowoPRZEDSZKOLNY PROGRAM EDUKACJI KULTURALNEJ PRZEDSZKOLA INTEGRACYJNEGO NR 137 IM. JANUSZA KORCZAKA W WARSZAWIE
PRZEDSZKOLNY PROGRAM EDUKACJI KULTURALNEJ PRZEDSZKOLA INTEGRACYJNEGO NR 137 IM. JANUSZA KORCZAKA W WARSZAWIE Czas realizacji programu: 2015 r. 2020 r. Opracowała: Małgorzata Polkowska Agnieszka Lasota
Bardziej szczegółowoSTANDARDY RAD ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH
STANDARDY RAD ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH Proces budowania i reprezentacji w woj. pomorskim na dobre rozpoczął się już w początkach roku 2002. Wybraliśmy model tworzenia reprezentacji terytorialnych przede
Bardziej szczegółowoRaport z konsultacji społecznych
Gmina Stryszawa Raport z konsultacji społecznych w sprawie projektu Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Stryszawa na lata 2016-2023 Spis treści Wstęp... 2 1. Konsultacje społeczne... 4 2. Uwagi, opinie
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W WASILKOWIE. z dnia r. w sprawie wprowadzenia Regulaminu konsultacji społecznych w Gminie Wasilków
Projekt z dnia 10 lutego 2017 r. Zatwierdzony przez... UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W WASILKOWIE z dnia... 2017 r. w sprawie wprowadzenia Regulaminu konsultacji społecznych w Gminie Wasilków Na podstawie
Bardziej szczegółowoJak uczyć się od innych? Międzyszkolne sieci współpracy i samokształcenia
Jak uczyć się od innych? Międzyszkolne sieci współpracy i samokształcenia Warszawa, 1 lipca 2015 Jak wykorzystać TIK do tworzenia kapitału społecznego? Kapitał społeczny to zdolność do kooperacji i tworzenia
Bardziej szczegółowoRaport ewaluacyjny obszar IV. Diagnoza stopnia partycypacji uczniów i ich oczekiwań w tym względzie we współdecydowaniu o szkole
Raport ewaluacyjny obszar IV Diagnoza stopnia partycypacji uczniów i ich oczekiwań w tym względzie we współdecydowaniu o szkole Spis treści 1. Wprowadzenie 2. Harmonogram ewaluacji wewnętrznej 3. Analiza
Bardziej szczegółowoWzmocnienie mechanizmów współpracy finansowej administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi jako realizatorami zadań publicznych
Wzmocnienie mechanizmów współpracy finansowej administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi jako realizatorami zadań publicznych Raport z wdrożenia (skrót) URZĄD NAZWA WDROŻONYCH INSTRUMENTÓW
Bardziej szczegółowoEdukacja Dialog - Partycypacja
Mamy zaszczyt zaprosić na konferencję Edukacja Dialog Partycypacja. Wyzwania i szanse Dolnego Śląska w zakresie polityki młodzieżowej i aktywizacji obywatelskiej młodzieży, będącej elementem projektu Gmina
Bardziej szczegółowoRozdział IX Plan komunikacji
Rozdział IX Plan komunikacji Zapewnienie odpowiedniej komunikacji pomiędzy LGD, a społecznością lokalną obszaru grupami docelowymi, w tym grupą defaworyzowaną, jest głównym sposobem skutecznego zaangażowania
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA Nr / /18. Rady Miasta Milanówka. w sprawie trybu i zasad przeprowadzania konsultacji społecznych z Mieszkańcami Miasta Milanówka
PROJEKT UCHWAŁA Nr / /18 Rady Miasta Milanówka z dnia w sprawie trybu i zasad przeprowadzania konsultacji społecznych z Mieszkańcami Miasta Milanówka Na podstawie art. 5a ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990
Bardziej szczegółowoBudżet partycypacyjny w Warszawie
Budżet partycypacyjny w Warszawie Informacje ogólne: - Budżet Partycypacyjny Domu Kultury Śródmieście wrzesień-listopad 2012-17 lipca 2013 ogłoszenie o przystąpieniu do budżetu partycypacyjnego przez Prezydenta
Bardziej szczegółowoRaport z konsultacji społecznych budżetu partycypacyjnego
Raport z konsultacji społecznych budżetu Mając na uwadze rozwój społeczeństwa obywatelskiego, udział mieszkańców w formułowaniu priorytetów w zakresie kierunków rozwoju miasta i dzielnic, a także doskonalenia
Bardziej szczegółowoKonsultacje społeczne zło konieczne czy narzędzie świadomego planowania przestrzennego.
Konsultacje społeczne zło konieczne czy narzędzie świadomego planowania przestrzennego. Dagmara Bieńkowska Ewelina Romuzga Centrum Doradztwa Strategicznego s.c. Wałbrzych,.. Struktura wystąpienia = struktura
Bardziej szczegółowoUrząd Miejski w Kaliszu
Urząd Miejski w Kaliszu Jak skutecznie korzystać z możliwości współpracy wdrożenie Modelu współpracy administracji publicznej i organizacji pozarządowych w Kaliszu Barbara Bocheńska Biuro Obsługi Inwestora
Bardziej szczegółowoPrzebieg i organizacja kursu
Przebieg i organizacja kursu ORGANIZACJA KURSU: Kurs Wdrożenie podstawy programowej kształcenia ogólnego w przedszkolach i szkołach. Rola koordynatora w projekcie prowadzony jest przez Internet. Zadania
Bardziej szczegółowoSKUTECZNA PARTYCYPACJA PUBLICZNA NGO
SKUTECZNA PARTYCYPACJA PUBLICZNA NGO W KONTEKŚCIE PODNOSZENIA KOMPETENCJI PRZEDSATWICIELI ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH W ZAKRESIE NIEZBĘDNYM DO UDZIAŁU W PROCESIE STANOWIENIA PRAWA Czym jest partycypacja
Bardziej szczegółowoProgram wolontariatu w Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku
Program wolontariatu w Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku Cel wolontariatu Celem wolontariatu jest stworzenie przestrzeni do działań społecznych, w której wolontariusze będą rozwijać i dzielić się
Bardziej szczegółowoDIAGNOZA, CZYLI BADANIE POTRZEB
DIAGNOZA, CZYLI BADANIE POTRZEB EATPY PROCESU PARTYCYPACYJNEGO KOMUNIKACJA DIAGNOZA ZASIĘGANIE OPINII INFORMACJA ZWROTNA DOBRA DECYZJA EWALUACJA Badać można wszystko Tylko po co? DIAGNOZA W PROCESIE PARTYCYPACYJNYM
Bardziej szczegółowoRekomendacje. dotyczące zakresu kompleksowego kursu szkoleniowego dla potencjalnych wolontariuszy powyżej 50 roku życia
Rekomendacje dotyczące zakresu kompleksowego kursu szkoleniowego dla potencjalnych wolontariuszy powyżej 50 roku życia Ways to enhance active aging through volunteering WEActiveVol Erasmus+ Strategic Partnership
Bardziej szczegółowo