T W O J A P R A C A W E U R O P I E

Transkrypt

1 TWOJA PRACA W EUROPIE Departament Rynku Pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej TWOJA PRACA W EUROPIE Warunki życia i pracy 2014 w Polsce Wrzesień

2 Spis treści I. Informacje ogólne o Polsce... 4 II. Pobyt w Polsce... 6 Wjazd na terytorium Polski... 6 Uzyskanie prawa pobytu w Polsce... 6 Wynajem mieszkania Zakup nieruchomości Prawo jazdy Przepływ kapitału i płatności III. Praca w Polsce Jak znaleźć pracę w Polsce? Jak napisać życiorys (CV) i list motywacyjny? Umowy będące podstawą wykonywania pracy w Polsce Uznawanie kwalifi kacji zawodowych Świadczenie usług transgranicznych IV. Podatki V. Prowadzenie działalności gospodarczej Indywidualne prowadzenie działalności gospodarczej jako osoba fizyczna Spółka cywilna Spółki osobowe Spółki kapitałowe Oddział lub przedstawicielstwo VI. Ubezpieczenia społeczne w Polsce Ubezpieczenie emerytalne Ubezpieczenie rentowe Ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych Ubezpieczenie społeczne w razie choroby i macierzyństwa VII. Bezrobocie Zasiłki dla bezrobotnych Możliwość transferu do Polski zasiłku dla bezrobotnych uzyskanego w innym państwie UE/EOG lub Szwajcarii Warunki życia i i pracy w Polsce 1

3 VIII. Opieka zdrowotna Prawo do świadczeń zdrowotnych Uzyskanie świadczeń zdrowotnych IX. Życie w Polsce Dochody i koszty utrzymania Sklepy Transport Kultura i rozrywka X. Życie prywatne Urodzenie dziecka Zawarcie związku małżeńskiego Śmierć Szkolnictwo Nauka języka polskiego

4 Szanowni Państwo Mamy przyjemność udostępnić Państwu broszurę Warunki życia i pracy w Polsce. Niniejsza broszura została przygotowana przez Departament Rynku Pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Informowanie o warunkach życia i pracy w Polsce jest jedną z usług sieci EURES świadczonych wobec cudzoziemców obywateli państw Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii, zwanych dalej obywatelami UE. EURES jest międzynarodową siecią współpracy publicznych służb zatrudnienia oraz ich partnerów na rynku pracy i ma na celu wspieranie mobilności zawodowej na europejskim rynku pracy. W niniejszej broszurze można znaleźć informacje przydatne obywatelom UE, którzy zamierzają przyjechać do Polski, między innymi, na temat: prawa pobytu, podejmowania pracy, uznawania kwalifikacji zawodowych, zakładania własnej działalności gospodarczej, ubezpieczeń społecznych oraz warunków życia w Polsce. Informacje tu zawarte przedstawiają stan prawny obowiązujący we wrześniu 2014 r. Dotyczą obywateli Austrii, Belgii, Bułgarii, Chorwacji, Cypru, Czech, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Litwy, Luksemburga, Łotwy, Malty, Niemiec, Portugalii, Rumunii, Słowacji, Słowenii, Szwecji, Węgier, Wielkiej Brytanii, Włoch oraz Islandii, Liechtensteinu, Norwegii i Szwajcarii. Elektroniczna wersja niniejszej broszury jest okresowo aktualizowana i dostępna na stronie internetowej Mamy nadzieję, że informacje zawarte w broszurze będą pomocne w świadomym podejmowaniu decyzji o przyjeździe do Polski w celu zamieszkania i zatrudnienia. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Departament Rynku Pracy Warunki życia i i pracy w Polsce 3

5 Informacje ogólne o Polsce SZCZECIN GDAŃSK BYDGOSZCZ POZNAŃ WARSZAWA WROCŁAW ŁÓDŹ LUBLIN KATOWICE KRAKÓW 4

6 Informacje ogólne o Polsce Polska Język urzędowy Stolica Główne miasta Ustrój polityczny Podział administracyjny Położenie geograficzne Powierzchnia Liczba ludności Klimat Wyznania religijne Skład etniczny Centralny bank Waluta Telefony alarmowe i informacyjne Dni świąteczne pełna nazwa Rzeczpospolita Polska (RP) polski Warszawa Łódź, Kraków, Wrocław, Poznań, Gdańsk, Szczecin, Bydgoszcz, Katowice, Lublin, Białystok, Olsztyn demokracja parlamentarna. Władzę ustawodawczą sprawuje dwuizbowy parlament (Sejm 460 posłów, Senat 100 senatorów), władzę wykonawczą Rada Ministrów i Prezydent, a władzę sądowniczą niezawisłe sądy od 1 stycznia 1999 r. obowiązuje w Polsce trójstopniowa struktura samorządu terytorialnego składająca się z: samorządu gminnego, samorządu powiatowego oraz samorządu województwa. Polska dzieli się na (stan na 1 stycznia 2013 r.) gmin, 314 powiatów i 16 województw (Dolnośląskie, Kujawsko-Pomorskie, Lubelskie, Lubuskie, Łódzkie, Małopolskie, Mazowieckie, Opolskie, Podkarpackie, Podlaskie, Pomorskie, Śląskie, Świętokrzyskie, Warmińsko-Mazurskie, Wielkopolskie, Zachodniopomorskie) Polska leży w Europie Środkowej nad Morzem Bałtyckim. Graniczy na wschodzie z Rosją, Litwą, Białorusią, Ukrainą, na południu ze Słowacją i Czechami, a na zachodzie z Niemcami tys. km² ok. 38 mln klimat umiarkowany. Średnia temperatura w lecie waha się pomiędzy 16,5 C a 20 C, w zimie między -6 C a 0 C. Najcieplejszy miesiąc lipiec. Najzimniejszy miesiąc styczeń katolicy 95%, prawosławni 1,5%, protestanci 1% i inni. Polska jest krajem prawie jednolitym narodowościowo. Polacy stanowią ok. 97% ludności. Najliczniejsze mniejszości narodowe: Niemcy, Ukraińcy i Białorusini Narodowy Bank Polski z siedzibą w Warszawie przy ul. Świętokrzyskiej 11/21 średni kurs euro w 2013 r. według Narodowego Banku Polskiego to 4,1975 zł; Wartość 1 złotego to ok. 0,24 euro 997 policja, 998 straż pożarna, 999 pogotowie ratunkowe lub ogólny numer alarmowy 112 (połączenia są bezpłatne) 1 stycznia Nowy Rok, 6 stycznia Święto Trzech Króli, Wielkanoc (święto ruchome), 1 maja Święto Pracy, 3 maja Święto Konstytucji 3 Maja, Boże Ciało (święto ruchome), 15 sierpnia Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny, 1 listopada Wszystkich Świętych, 11 listopada Święto Niepodległości, 25 i 26 grudnia Święta Bożego Narodzenia Warunki życia i i pracy w Polsce 5

7 Pobyt w Polsce Wjazd na terytorium Polski1 Obywatel Unii Europejskiej (UE)2 może wjechać na terytorium Polski na podstawie ważnego dokumentu podróży lub innego dokumentu potwierdzającego jego tożsamość i obywatelstwo. Członek rodziny obywatela UE, który nie posiada obywatelstwa unijnego, może wjechać na terytorium Polski na podstawie ważnego dokumentu podróży oraz wizy, o ile jest wymagana. Wniosek o wydanie wizy składa się do konsula lub komendanta placówki Straży Granicznej. Członek rodziny obywatela UE to: a) małżonek, b) bezpośredni zstępny obywatela UE lub jego małżonka (potomek w linii prostej: dziecko), w wieku do 21 lat lub pozostający na utrzymaniu obywatela UE lub jego małżonka, c) bezpośredni wstępny obywatela UE lub jego małżonka (przodek w linii prostej: ojciec, matka), pozostający na utrzymaniu obywatela UE lub jego małżonka. Uzyskanie prawa pobytu w Polsce 1. Pobyt w Polsce do 3 miesięcy Obywatel UE i członek rodziny niebędący obywatelem UE może przebywać na terytorium Polski do 3 miesięcy, bez konieczności zarejestrowania pobytu. Jeśli obywatel Szczegółowe informacje znajdziesz w ustawie z 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin, Dz.U. z 2006 r. Nr 144, poz ze zm. Dla celów niniejszej broszury skrót UE odnosić się będzie do państw Unii Europejskiej, Norwegii, Islandii, Liechtensteinu oraz Szwajcarii. UE wjechał do Polski w celu poszukiwania pracy może przebywać w Polsce bez konieczności zarejestrowania pobytu przez okres nie dłuższy niż 6 miesięcy. Okres ten może być dłuższy jeśli obywatel UE wykaże, że aktywnie poszukuje pracy i ma rzeczywiste szanse na zatrudnienie. Przebywając na terytorium Polski obywatel UE jest obowiązany posiadać ważny dokument podróży lub inny ważny dokument potwierdzający jego tożsamość i obywatelstwo. Członek rodziny, niebędący obywatelem UE, obowiązany jest posiadać ważny dokument podróży oraz wizę, jeśli jest wymagana. 2. Pobyt w Polsce powyżej 3 miesięcy Obywatel UE może przebywać w Polsce przez okres dłuższy niż 3 miesiące, jeżeli: 1) jest pracownikiem lub osobą pracującą na własny rachunek na terytorium Polski,

8 Pobyt w Polsce i członków rodziny w Polsce, tak aby nie stanowić obciążenia dla pomocy społecznej, 4) jest małżonkiem (małżonką) obywatela polskiego, 5) poszukuje pracy, jednak jego pobyt bez konieczności rejestracji może wynosić nie dłużej niż 6 miesięcy, chyba że po upływie tego okresu wykaże, że aktywnie kontynuuje poszukiwanie pracy i ma rzeczywiste szanse na zatrudnienie. 2) posiada wystarczające środki finansowe do utrzymania siebie i członków rodziny w Polsce, tak aby nie stanowić obciążenia dla pomocy społecznej oraz jest objęty powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym albo jest osobą uprawnioną do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego albo też posiada prywatne ubezpieczenie zdrowotne, pokrywające wszelkie wydatki, które mogą powstać podczas pobytu w Polsce, 3) studiuje lub odbywa szkolenie zawodowe i jest objęty powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym albo jest osobą uprawnioną do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oraz posiada wystarczające środki finansowe do utrzymania siebie Obywatel UE powinien posiadać wystarczające środki finansowe do utrzymania siebie i członków rodziny na terytorium Polski, tak aby nie stanowić obciążenia dla pomocy społecznej. Dowodami potwierdzającymi posiadanie wystarczających środków finansowych do utrzymania siebie i członków rodziny mogą być, w szczególności: 1) karta kredytowa, 2) zaświadczenie o posiadaniu środków płatniczych w banku lub innej instytucji finansowej, potwierdzone pieczęcią i podpisem upoważnionego pracownika tego banku lub tej instytucji, wystawione najpóźniej na miesiąc przed złożeniem wniosku o zarejestrowanie pobytu. 3. Obowiązek zarejestrowania pobytu UWAGA! Jeżeli pobyt na terytorium Polski jest dłuższy niż 3 miesiące to obywatel UE jest obowiązany zarejestrować swój pobyt, a członek rodziny niebędący obywatelem UE jest obowiązany uzyskać kartę pobytu członka rodziny obywatela UE Warunki Warunkiżycia życiaiipracy pracyw wpolsce Polsce 77

9 Pobyt w Polsce Wniosek o zarejestrowanie lub wydanie karty pobytu członka rodziny obywatela UE należy złożyć osobiście do wojewody właściwego ze względu na miejsce pobytu. W urzędzie wojewódzkim należy okazać ważny dokument podróży lub inny dokument potwierdzający tożsamość i obywatelstwo (w przypadku obywatela UE) lub dokument podróży (w przypadku członka rodziny obywatela UE). Do wniosku o zarejestrowanie pobytu obywatela UE dołącza się odpowiednio: 1) w przypadku pracowników: a) pisemne oświadczenie pracodawcy lub innego podmiotu o zamiarze powierzenia mu wykonywania pracy, b) zaświadczenie o wykonywaniu pracy, 2) w przypadku osób pracujących na własny rachunek: a) odpis z Krajowego Rejestru Sądowego, jeżeli taki wpis jest wymagany przepisami prawa, b) zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, c) inny dowód potwierdzający, że obywatel UE jest osobą pracującą na własny rachunek na terytorium Polski, 3) w przypadku studentów lub osób odbywających szkolenie zawodowe: a) zaświadczenie szkoły wyższej o przyjęciu na studia lub skierowanie na szkolenie zawodowe, b) dokument potwierdzający objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym lub uprawnienia do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, c) pisemne oświadczenie o posiadaniu wystarczających środków fi nansowych do utrzymania siebie i członków rodziny, tak aby nie stanowić obciążenia dla pomocy społecznej lub dowód potwierdzający ich posiadanie, 4) w przypadku małżonka obywatela polskiego: dokument potwierdzający zawarcie małżeństwa z obywatelem polskim, 5) w pozostałych przypadkach: a) dokument potwierdzający objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym lub uprawnienia do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, b) dowód potwierdzający posiadanie wystarczających środków fi nansowych do utrzymania siebie i członków rodziny, tak aby nie stanowić obciążenia dla pomocy społecznej. Do wniosku o wydanie karty pobytu członka rodziny obywatela UE dołącza się odpowiednio: 1) zaświadczenie o zarejestrowaniu pobytu obywatela UE, wydane obywatelowi UE, z którym członek rodziny przebywa na terytorium Polski, 2) 5 aktualnych fotografii, 3) dokument potwierdzający zawarcie małżeństwa z obywatelem UE (małżonek), 4) dokument potwierdzający istnienie więzi rodzinnych oraz dokument potwierdzający wiek lub poświadczający pozostawanie na utrzymaniu obywatela UE lub jego małżonka (zstępni), 5) dokument potwierdzający istnienie więzi rodzinnych oraz dokument poświadczający pozostawanie na utrzymaniu obywatela UE (wstępni). 88

10 Pobyt w Polsce 4. Prawo stałego pobytu w Polsce UWAGA! Po upływie 5 lat nieprzerwanego pobytu na terytorium Polski obywatel UE nabywa prawo stałego pobytu. Członek rodziny niebędący obywatelem UE nabywa prawo stałego pobytu po upływie 5 lat nieprzerwanego pobytu na terytorium Polski wraz z obywatelem UE. Pobyt uważa się za nieprzerwany gdy zainteresowany nie opuścił Polski na dłużej niż 6 miesięcy w roku (łącznie). Pobyt poza granicami Polski może być jednak dłuższy z powodu: odbycia obowiązkowej służby wojskowej albo ważnej sytuacji osobistej, w szczególności z powodu: ciąży, porodu, choroby, studiów, szkolenia zawodowego, oddelegowania, pod warunkiem, że okres ten jest nie dłuższy niż 12 kolejnych miesięcy. Obywatelowi UE, który nabył prawo stałego pobytu wydaje się, na jego wniosek, dokument potwierdzający prawo stałego pobytu. Członek rodziny niebędący obywatelem UE, który nabył prawo stałego pobytu, jest obowiązany uzyskać kartę stałego pobytu członka rodziny obywatela UE. Wniosek o wydanie w/w dokumentów należy złożyć osobiście do wojewody, właściwego ze względu na miejsce pobytu obywatela UE. Do wniosku o wydanie dokumentu potwierdzającego prawo stałego pobytu lub karty stałego pobytu członka rodziny obywatela UE dołącza się 5 aktualnych fotografii o określonych wymogach oraz należy okazać ważny dokument podróży. Obywatel UE może okazać inny dokument potwierdzający tożsamość i obywatelstwo. 5. Odmowa zarejestrowania pobytu lub wydania karty pobytu członka rodziny obywatela UE a także dokumentu potwierdzającego prawo stałego pobytu lub karty stałego pobytu członka rodziny obywatela UE. Wojewoda wydaje decyzję odmowną gdy: 1) nie zostały spełnione warunki pobytu lub odpowiednio stałego pobytu określone w przepisach lub 2) pobyt zainteresowanego stanowi zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego lub 3) związek małżeński z obywatelem UE został zawarty dla pozoru Warunki życia i i pracy w Polsce 9

11 Pobyt w Polsce Wojewoda jest organem właściwym także w sprawach: unieważnienia zarejestrowania pobytu, wymiany lub wydania nowego zaświadczenia o zarejestrowaniu pobytu obywatela UE, wydania, wymiany lub unieważnienia karty pobytu członka rodziny obywatela UE oraz w sprawach wydania, wymiany lub unieważnienia dokumentu potwierdzającego prawo stałego pobytu lub karty stałego pobytu członka rodziny obywatela UE. Od decyzji wojewody przysługuje odwołanie do Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców w Warszawie, za pośrednictwem właściwego wojewody. Pisemne odwołania należy składać w terminie 14 dni od daty otrzymania decyzji. Adresy wydziałów właściwych do spraw cudzoziemców Urzędów Wojewódzkich przyjmujących wnioski znajdują się na stronie internetowej Urzędu do Spraw Cudzoziemców: w zakładce Instytucje współpracujące. Więcej informacji: Urząd do Spraw Cudzoziemców Obowiązek meldunkowy Obywatel UE i członek jego rodziny przebywający poza zakładem hotelarskim, zakładem udzielającym pomieszczenia w związku z pracą, nauką, leczeniem się lub wypoczynkiem jest obowiązany zameldować się we właściwym miejscowo urzędzie miasta lub gminy na pobyt czasowy najpóźniej przed upływem czwartej doby licząc od chwili przekroczenia granicy Rzeczypospolitej Polskiej. OPŁATY: Zaświadczenie o zarejestrowaniu pobytu obywatela UE, dokument potwierdzający prawo stałego pobytu obywatela UE, karta pobytu / stałego pobytu członka rodziny obywatela UE wydawane są bezpłatnie. Wynajem mieszkania Mieszkania do wynajęcia można poszukiwać: we własnym zakresie pytając znajomych, czytając ogłoszenia w gazetach i na stronach internetowych, dając własne ogłoszenia do gazet i portali internetowych lub rozwieszając je w okolicy, w której chce się zamieszkać, przy pomocy pośrednika w obrocie nieruchomościami pośrednikiem w obrocie nieruchomościami jest osoba fizyczna, posiadająca licencję zawodową w tym zakresie, wpisana do centralnego rejestru pośredników w obrocie nieruchomościami. Decydując się na pomoc pośrednika w obrocie nieruchomościami, warto wcześniej sprawdzić, czy posiada on licencję zawodową w tym zakresie, czy posiada ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku z wykonywaniem czynności pośrednictwa. Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej nadaje licencje zawodowe w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami i rozpatruje skargi na działalność pośredników w obrocie nieruchomościami. Na stronie internetowej Ministerstwa Infrastruktur i Rozwoju znajduje się wyciąg z rejestru pośredników w obrocie nieruchomościami i w każdej chwili można sprawdzić czy dana osoba posiada licencję zawodową 1010

12 Pobyt w Polsce ( zakładka: Budownictwo, Uprawnienia zawodowe). Wszelkie czynności wykonywane przez pośrednika w obrocie nieruchomościami powinny być poprzedzone zawarciem umowy pośrednictwa. W umowie pośrednictwa należy zawrzeć, jakie konkretnie czynności zawodowe wykona pośrednik i w związku z tym jakie przysługuje mu wynagrodzenie. W umowie tej wskazuje się także pośrednika odpowiedzialnego za jej wykonanie, numer jego licencji zawodowej oraz oświadczenie o posiadanym ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku z wykonywaniem czynności pośrednictwa. Umowa pośrednictwa wymaga formy pisemnej. Usługa pośrednictwa wiąże się z opłatą, zwykle od 50 do 100% wysokości ustalonego w umowie, miesięcznego czynszu za najem. Umowa najmu mieszkania może być zawarta na czas oznaczony albo na czas nieoznaczony. Wypowiedzenie przez właściciela umowy najmu może nastąpić z przyczyn określonych przepisami ustawy. Przed podpisaniem umowy, właściciel może zażądać od najemcy wpłacenia kaucji. Kaucja jest to zabezpieczenie ewentualnych roszczeń z tytułu zużycia lokalu ponad zużycie wynikające z użytkowania oraz zabezpieczenie wszelkich należności finansowych z tytułu najmu lokalu (kaucja nie może przekraczać dwunastokrotności miesięcznego czynszu). Kaucja podlega zwrotowi w ciągu miesiąca od dnia opróżnienia lokalu, po ewentualnym potrąceniu należności wynajmującego z tytułu najmu lokalu. Wysokość czynszu za wynajęcie lokalu zależy od miasta, standardu i powierzchni mieszkania. Najdroższe mieszkania są w Warszawie i innych dużych miastach. Przykładowy poziom cen wynajęcia mieszkania w Warszawie: w przypadku mieszkania jednopokojowego od 900 zł do zł (ok euro), w przypadku mieszkania dwupokojowego od zł do zł (ok euro), w przypadku mieszkania trzypokojowego od zł do zł (ok. od 360 do 720 euro). Duże różnice w cenach czynszów najmu w obrębie tej samej kategorii mieszkań są wynikiem ich lokalizacji względem centrów miast. Powyższe stawki nie obejmują opłat za media. Opłaty za gaz, energię elektryczną, ogrzewanie i wodę zazwyczaj nie są wliczane w koszt czynszu. Ogłoszenia prasowe zawierające oferty najmu i sprzedaży nieruchomości można znaleźć w gazetach: Oferta, Metro, środowe wydanie Gazety Wyborczej (dodatek Nieruchomości ), a także na portalach internetowych takich jak: www. szybko.pl. Więcej informacji: Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju lista agencji nieruchomości w podziale na województwa Warunki życia i i pracy w Polsce 11

13 Pobyt w Polsce Pobyt w Polsce UWAGA! Zakup nieruchomości 3 Obywatel UE nie ma obowiązku ubiegania się o zezwolenie Ministra Spraw Wewnętrznych, jeżeli zamierza nabyć samodzielny lokal mieszkalny bądź lokal użytkowy np. garaż albo nieruchomość gruntową nie mającą przeznaczenia rolnego ani leśnego. Od 1 maja 2009 r. cudzoziemcy z Unii Europejskiej nie muszą się już legitymować zezwoleniem na nabycie tzw. drugiego domu, tj. nieruchomości gruntowej przeznaczonej pod zabudowę mieszkaniową lub na cele rekreacyjno- -wypoczynkowe, która nie będzie stanowić stałego miejsca zamieszkania cudzoziemca. Cudzoziemcy z UE mają obecnie obowiązek legitymować się zezwoleniem na nabycie nieruchomości w Polsce jedynie w przypadku nabywania nieruchomości rolnych i leśnych. Do nabycia każdego rodzaju nieruchomości polski Kodeks cywilny wymaga umowy zawartej przed notariuszem w formie aktu notarialnego. Ogłoszeń o sprzedaży mieszkań lub domów można szukać w gazetach, na stronach internetowych lub w agencjach nieruchomości. Korzystając z pomocy pośrednika z agencji warto wcześniej sprawdzić, czy posiada on licencję zawodową, czy jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej i czy posiada pełnomocnictwo do 3 Zakup nieruchomości w Polsce reguluje ustawa z 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (Dz.U. z 2004 r. Nr 167, poz ze zm.). działania w imieniu agencji i do podpisywania umów. Za korzystanie z usług agencji nieruchomości płaci się prowizję w wysokości ok. 2 3% ceny mieszkania (więcej o pośrednictwie w obrocie nieruchomościami w rozdziale: Wynajem mieszkania ). Zezwolenie Ministra Spraw Wewnętrznych na nabycie nieruchomości jest niezbędne w przypadku nabywania nieruchomości rolnej lub leśnej (przez okres 12 lat od dnia akcesji Polski do Unii Europejskiej tj. do 1 maja 2016 r.). W tym celu należy wystąpić do Ministra Spraw Wewnętrznych z wnioskiem o wydanie zezwolenia na nabycie nieruchomości. Zezwolenie jest wydawane jeżeli: 1) nabycie nieruchomości nie spowoduje zagrożenia obronności, bezpieczeństwa państwa lub porządku publicznego, a także nie sprzeciwiają się temu względy polityki społecznej zdrowia, społeczeństwa, 2) obywatel UE wykaże, że zachodzą okoliczności potwierdzające jego więzi z Polską. Wniosek o wydanie zezwolenia na zakup nieruchomości należy kierować do Ministra Spraw Wewnętrznych na adres: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Departament Zezwoleń i Koncesji ul. Rakowiecka 2a, Warszawa. Więcej informacji: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Nabywanie_nieruchomosci.html szczegółowe informacje na temat nabywania nieruchomości w Polsce. 1212

14 Pobyt Pobyt w Polsce w Polsce Prawo jazdy 4 Prawo jazdy wydane w państwach UE zachowuje ważność na terytorium Polski. Polskie prawo jazdy wydawane jest osobie, która: 1) osiągnęła minimalny wiek wymagany do kierowania pojazdami odpowiedniej kategorii, 2) uzyskała orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem i orzeczenie psychologiczne o braku przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem o ile jest ono wymagane, 3) odbyła wymagane dla danej kategorii szkolenie, 4) zdała z wynikiem pozytywnym egzamin państwowy wymagany dla danej kategorii, 5) przebywała na terytorium Polski przez co najmniej 185 dni w każdym roku kalendarzowym ze względu na swoje więzi osobiste lub zawodowe, albo przedstawi zaświadczenie, że studiuje w Polsce od co najmniej, 6 miesięcy. UWAGA! Obywatel UE, aby uzyskać polskie prawo jazdy powinien osiągnąć wiek wymagany dla danej kategorii: 14 lat AM; 16 lat A1, B1, T; 18 lat A2, B, B+E, C1, C1+E; 20 lat A, jeśli osoba co najmniej od 2 lat posiada prawo jazdy kategorii A2; 21 lat C, C+E, D1, D1+E, z zastrzeżeniem szczegółowych przepisów dotyczących minimalnego wieku do kierowania dla przedstawicie- 4 Zasady uzyskiwania prawa jazdy reguluje ustawa o kierujących pojazdami z 5 stycznia 2011 r. Dz.U. z 2014 r. poz. 600 ze zm.). li służb mundurowych i osób posiadających kwalifi kację wstępną; 24 lata A, jeżeli osoba nie posiadała co najmniej przez 2 lata prawa jazdy kategorii A2; D i D+E, z zastrzeżeniem szczegółowych przepisów dotyczących minimalnego wieku do kierowania dla przedstawicieli służb mundurowych i osób posiadających kwalifi kację wstępną. Prawo jazdy nie może być wydane osobie: 1) u której w wyniku badania lekarskiego stwierdzono aktywną formę uzależnienia od alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu, 2) w stosunku do której orzeczony został, prawomocnym wyrokiem sądu, zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych w okresie i zakresie obowiązywania tego zakazu, 3) w stosunku do której wydano decyzję o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami lub zatrzymaniu prawa jazdy w okresie i zakresie obowiązywania tej decyzji, 4) posiadającej inny dokument stwierdzający uprawnienie do kierowania pojazdem silnikowym, 5) która uzyskała za granicą prawo jazdy, a to prawo jazdy zostało zatrzymane lub uprawnienie do kierowania pojazdami zostało cofnięte w okresie obowiązywania zatrzymania prawa jazdy lub cofnięcia uprawnienia, 6) której prawo jazdy zostało wymienione w związku z realizacją nadzoru nad kierującym pojazdami w zakresie opisanym w ustawie o kierujących pojazdami. Uzyskiwane kategorie prawa jazdy są kategoriami ujednoliconymi na terytorium całej UE Warunki życia i i pracy w Polsce 13

15 Pobyt w Polsce Więcej informacji: Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, zakładka Transport drogowy Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego Przepływ kapitału i płatności UWAGA! Polska, zgodnie z art. 63 Traktatu o Funkcjonowaniu UE, nie stosuje żadnych ograniczeń w przepływie kapitału i dokonywaniu płatności między państwami członkowskimi. bez względu na ilość. Środki takie oraz wartości dewizowe należy zgłaszać w formie pisemnej polskim organom celnym lub organom Straży Granicznej przy wjeździe do Polski lub wyjeździe z Polski 5. Obowiązek zgłoszenia tych środków oraz wartości dewizowych nie dotyczy jednak przypadków, w których przekroczenie granicy państwowej następuje z innym państwem obszaru Schengen. Więcej informacji: Ministerstwo Finansów Obywatele UE mogą dokonywać w Polsce wszelkich transakcji finansowych polegających m.in. na otwieraniu rachunków bankowych oraz zaciąganiu kredytów lub pożyczek od instytucji finansowych mających w Polsce siedzibę. Obywatele UE mogą także swobodnie transferować za granicę przekazane do Polski środki pieniężne oraz uzyskane w Polsce dochody. Przy dokonywaniu takich transakcji i operacji mogą być stosowane w określonych przypadkach i zgodnie z prawem UE, procedury kontrolne mające na celu wprowadzenie działań zapobiegawczych dla zwalczania prania pieniędzy i finansowania organizacji terrorystycznych. Procedury te polegają na identyfikacji klientów oraz rejestracji transakcji. Kontroli, także w celu przeciwdziałania wyżej wymienionych negatywnym zjawiskom, podlega również przywóz do Polski oraz wywóz z Polski środków pieniężnych o wartości euro lub wyższej oraz złota i platyny w postaci dewizowej (sztab, monet, półfabrykatów) 5 Od 15 czerwca 2007 r. stosowane jest, w zakresie wwozu i wywozu środków pieniężnych we wszystkich państwach członkowskich UE, rozporządzenie (WE) nr 1889/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 października 2005 r. w sprawie kontroli środków pieniężnych wwożonych do Wspólnoty lub wywożonych ze Wspólnoty (Dz. Urz. L 309 z , str. 9). 14

16 Praca w Polsce Jak znaleźć pracę w Polsce? W Polsce można szukać pracy na wiele sposobów. Jednym z nich jest przeglądanie stron internetowych na których prezentowane są oferty pracy. Innym sposobem poszukiwania pracy jest złożenie CV i listu motywacyjnego u wybranego pracodawcy. Można także skorzystać z pośrednictwa: publicznych służb zatrudnienia Powiatowe urzędy pracy dysponują ofertami pracy, które publikowane są w Internecie w centralnej bazie ofert pracy na stronie internetowej Skorzystanie z pomocy w poszukiwaniu pracy oraz innych form pomocy i form aktywizacji zawodowej wymaga rejestracji w urzędzie pracy jako poszukujący pracy lub bezrobotny. Rejestracji można dokonać bezpośrednio w powiatowym urzędzie pracy lub z wykorzystaniem Internetu 6. Osoba ubiegająca się o zarejestrowanie jako bezrobotny albo poszukujący pracy przekazuje pracownikowi urzędu do wglądu: 1) dowód osobisty lub inny dokument tożsamości, 2) świadectwa ukończenia szkoły, dyplomy lub inne dokumenty potwierdzające kwalifikacje lub zaświadczenia o ukończeniu szkolenia, 3) świadectwa pracy i inne dokumenty niezbędne do ustalenia uprawnień, 4) dokumenty stwierdzające przeciwwskazania do wykonywania określonych prac, jeżeli osoba rejestrująca się w urzędzie pracy takie posiada. 6 Tryb rejestracji bezrobotnych i poszukujących pracy zawiera rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 12 listopada 2012 r. w sprawie rejestracji bezrobotnych i poszukujących pracy (Dz.U. z 2012 r., poz. 1299). agencji zatrudnienia Legalnie działająca agencja zatrudnienia powinna być wpisana do rejestru podmiotów prowadzących agencje zatrudnienia, czego potwierdzeniem jest certyfikat wydany przez marszałka województwa. Lista agencji znajduje się na stronie internetowej lub na stronie serwisu informacyjnego urzędów pracy: w zakładce: Rejestr agencji zatrudnienia. Lista ta dostępna jest także do wglądu w powiatowym urzędzie pracy i wojewódzkim urzędzie pracy w Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej. Agencja zatrudnienia od osób, dla których poszukuje zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub którym udziela pomocy w wyborze odpowiedniego za Warunki życia i pracy w Polsce 15