RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ: Procesy Środowisko

Transkrypt

1 Nadzór pedagogiczny System Ewaluacji Oświaty RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ: Procesy Środowisko Gimnazjum nr 28 Bydgoszcz Kujawsko - Pomorski Kurator Oświaty Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy

2 Przebieg ewaluacji: Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole (lub placówce) przez wizytatorów do spraw ewaluacji. Raport z ewaluacji problemowej dotyczy jednego z przedstawionych poniżej obszarów. Ewaluacja polega na zbieraniu i analizowaniu informacji: o efektach działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki (na podstawie danych informujących o wynikach pracy szkoły (lub placówki) odzwierciedlonych w umiejętnościach, zachowaniach, postawach, działaniach uczniów i w osiąganych przez nich rezultatach na różnego rodzaju testach, egzaminach), o procesach zachodzących w szkole lub placówce (na podstawie danych, które informują o procesach i działaniach zachodzących i podejmowanych w szkole (lub placówce), a decydujących o sposobie funkcjonowania, charakterze szkoły (lub placówki) i przede wszystkim prowadzących do pożądanych efektów), o funkcjonowaniu szkoły lub placówki w środowisku lokalnym, w szczególności w zakresie współpracy z rodzicami uczniów (na podstawie danych informujących o sposobie współpracy ze środowiskiem i funkcjonowaniu w środowisku oraz wykorzystaniu tych zasobów w procesie nauczania i uczenia się), o zarządzaniu szkołą lub placówką (na podstawie danych informujących o sposobach zarządzania decydujących o jakości działań podejmowanych w szkole lub placówce). Ewaluacja ma na celu zebranie informacji i ustalenie poziomu spełniania przez szkołę lub placówkę wymagań zawartych w załączniku do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego. Szkoła lub placówka może spełniać te wymagania na pięciu poziomach: Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. 2 / 33

3 Opis metodologii: Badanie zostało zrealizowane w dniach przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji, w skład którego weszli Adam Wnorowski, Krzysztof Bylicki. W trakcie ewaluacji w placówce zbierano informacje pochodzące z wielu źródeł - dyrektora, uczących w szkole nauczycieli, innych pracowników, uczniów, rodziców, partnerów szkoły i przedstawicieli organu prowadzącego. Do gromadzenia danych wykorzystano metody ilościowe (ankiety w wersji elektronicznej i papierowej), jakościowe (wywiady indywidualne, grupowe, obserwację i analizę źródeł zastanych). Zestawienie metod, technik doboru próby i liczby osób, które wzięły udział w badaniach znajduje się w tabeli poniżej. Wywiady grupowe zostały przeprowadzone po realizacji i analizie ankiet, pełniąc wobec nich funkcję wyjaśniającą. Kategoria badanych/źródła danych Dyrektor szkoły Nauczyciele Pracownicy niepedagogiczni Uczniowie Rodzice Partnerzy szkoły, przedstawiciele organu prowadzącego Metoda/technika Sposób doboru próby Wielkość próby/liczba obserwowanych jednostek Indywidualny wywiad nd nd pogłębiony Ankieta elektroniczna (CAWI) nd nd Ankieta elektroniczna (CAWI) Badanie na próbie pełnej 16 "Szkoła, w której pracuję" Wywiad grupowy Nauczyciele zróżnicowani pod 0 zogniskowany (FGI) względem stażu, nauczanego przedmiotu i pracy w zespołach zadaniowych oraz pedagog szkolny Wywiad grupowy Pracownicy inni niż 5 zogniskowany (FGI) nauczyciele Ankieta elektroniczna (CAWI) "Moja szkoła" Ankieta elektroniczna (CAWI) "Mój dzień" Wywiad grupowy zogniskowany (FGI) Wywiad grupowy zogniskowany (FGI) Ankieta audytoryjna (PAPI) Wywiad grupowy zogniskowany (FGI) Badanie na próbie pełnej uczniów klas rok niższych od najstarszych Badanie na próbie pełnej uczniów najstarszych klas Przedstawiciele trzech ostatnich roczników, dobrani losowo oraz przedstawiciele samorządu szkolnego Przedstawiciele rady rodziców i rad klasowych, reprezentujący różne roczniki oraz wszyscy chętni Badanie na próbie pełnej rodziców uczniów klas rok niższych od najstarszych Przedstawiciele organu prowadzącego i instytucji wskazanych przez dyrektora jako partnerzy Obserwacja zajęć 6 Obserwacja zajęć pozalekcyjnych Obserwacja szkoły Na zewnątrz, przed i po nd lekcjach, podczas przerw, podczas zajęć pozalekcyjnych Analiza danych zastanych / 33

4 Informacja o placówce Nazwa placówki Gimnazjum nr 28 Patron Typ placówki Miejscowość Ulica Maria Skłodowska - Curie Gimnazjum Bydgoszcz Żeglarska Numer 67 Kod pocztowy Urząd pocztowy Bydgoszcz Telefon Fax Www Regon Publiczność Kategoria uczniów Charakter publiczna Dzieci lub młodzież brak specyfiki Uczniowie, wychow., słuchacze 212 Oddziały 9 Nauczyciele pełnozatrudnieni 18 Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy) 5 Nauczyciele niepełnozat._(w etatach) 2 Średnia liczba uczących się w oddziale Liczba uczniów przypadających na jednego pełnozatrudnionego nauczyciela Województwo Powiat Gmina Typ gminy KUJAWSKO-POMORSKIE Bydgoszcz Bydgoszcz gmina miejska Liczba mieszkańców Wysokość wydatków na oświatę Stopa bezrobocia 4 / 33

5 Wprowadzenie: obraz placówki Gimnazjum 28 w Bydgoszczy mieści się w oddanym do użytku w 1935 r. budynku, wybudowanym staraniem Towarzystwa Popierania Budowy Publicznych Szkół Powszechnych. 16 listopada 1935 do budynku wprowadziła się Szkoła Podstawowa nr 32, której w tym dniu nadano imię Marii Skłodowskiej Curie. Losy szkoły i budynku obfitowały w wiele epizodów, które zwieńczyło wprowadzenie 1 września 2001 r. na ulicę Żeglarską 67 Gimnazjum nr 28. W 2004 pod wspomniany adres powróciła tradycja związana z postacią Marii Skłodowskiej Curie. Uchwałą z dnia 26 listopada 2003 r. Rada Miasta Bydgoszczy nadała Gimnazjum nr 28 imię pierwszej polskiej Noblistki. Obecnie do szkoły uczęszcza ponad dwustu uczniów, uczonych w 8 oddziałach przez ponad dwudziestu nauczycieli. Uczniami szkoły są głownie dzieci zamieszkałe na osiedlu Jachcice ale od wielu lat jest ona popularna wśród rodziców, którzy zamieszkują obwody innych szkół gimnazjalnych, działających w Bydgoszczy. Co roku chętnych spoza obwodu gimnazjum jest więcej niż szkoła może przyjąć. Niezbyt wielkie rozmiary szkoły sprzyja środowiskowemu charakterowi szkoły. Współpraca ze środowiskiem to jeden z najoczywistszych atutów szkoły. Gimnazjum wykorzystuje nie tylko zasoby swego lokalnego otoczenia ale też możliwości, jakie daje współpraca z placówkami i instytucjami działającymi w Bydgoszczy. Partnerami szkoły są więc samorządy osiedli, parafia, działająca na nich organizacje i stowarzyszenia ale również wyższe uczelnie oraz placówki kulturalne miasta. Dzięki tej współpracy uczniowie mają zdecydowanie większe możliwości rozwoju. Uczestniczą w zdarzeniach kulturalnych, programach edukacyjnych. Szkoła skutecznie pozyskuje środki na realizację zajęć dodatkowych. Szkoła wspiera też działania na rzecz lokalnej społeczności. Użycza swych pomieszczeń Radzie Osiedla Jachcice oraz organizacjom społecznym. Organizuje też i współorganizuje imprezy dla lokalnego środowiska. Możliwość wszechstronnego rozwoju, jaką szkoła oferuje swoim uczniom to nie tylko przekazywanie wiedzy. Gimnazjum 28 to placówka, która wiele uwagi przywiązuje do tego, aby jej absolwenci byli jak najlepiej przygotowani do dalszej nauki i dalszego życia. Ważnym elementem oddziaływań wychowawczych jest wpajanie uczniom wrażliwości i chęci niesienie pomocy innym. Głównym polem działania szkoły w tym kierunku są organizowane przez szkołę i przez uczniów akcje i imprezy charytatywne. W trakcie ewaluacji uczniowie zaangażowani byli w zbiórkę środków na operację chorego dziecka. Podobnych akcji oraz działań w ramach akcji o szerszym zasięgu odbywa się w szkole bardzo wiele. Ale uczniom poza wrażliwością wpaja się też konkretne umiejętności, które są nie tylko przydatne ale mogą komuś uratować życie. Uczniowie gimnazjum przechodzą kurs pierwszej pomocy przedmedycznej. O skuteczności i przydatności tej formy edukacji zaświadczyć może przypadek ucznia Gimnazjum 28, który uratował życie człowiekowi, którzy zasłabł w środku miejskiej komunikacji. Na oddzielne wspomnienie i wyróżnienie zasługuje współpraca nauczycieli w organizowaniu i realizowaniu zachodzących w szkole procesów. O wydolności zespołu nauczycielskiego świadczą najlepiej okoliczności, w jakich szkoła przeszła proces ewaluacji. Tuż przez rozpoczęciem badań w ramach procesu ewaluacji dyrektor gimnazjum znalazł się w szpitali i do końca ewaluacji nie mógł w niej uczestniczyć. Mimo formalnego braku kierownictwa szkoły nie dało się w najmniejszym choćby stopniu odczuć, że proces ewaluacji odbywa się w specjalnych warunkach. Sam proces, dzięki świetnemu przygotowaniu i współpracy ze strony szkoły nie odbiegał od innych, podobnych badań w szkołach, które z podobnymi kłopotami nie musiały się zmagać. 5 / 33

6 Wyniki ewaluacji: Obszar: Procesy Wymaganie: Szkoła lub placówka ma koncepcję pracy Komentarz: Pracownicy szkoły znają istniejącą w niej koncepcję pracy, którą przyjęła Rada Pedagogiczna. W szkole prowadzone są działania, które realizują przyjętą koncepcję jej pracy. W szkole analizuje się koncepcję pracy szkoły. Modyfikacje koncepcji pracy szkoły są wynikiem analiz, które są prowadzone w szkole. Uczniowie oraz rodzice znają i akceptują istniejącą koncepcję pracy szkoły. Istniejąca w szkole koncepcja pracy szkoły została przyjęta przez radę pedagogiczną, jest znana pracownikom szkoły. Na podstawie analizy dokumentów można stwierdzić, że Koncepcja przewiduje kształtowanie wzoru osobowego dla uczniów i nauczycieli. Stanowi go patron szkoły -Maria Skłodowska-Curie. Cele gimnazjum to; przyswojenie przez uczniów określonego zasobu wiadomości na temat faktów, teorii, zasad i praktyki, zdobycie umiejętności wykorzystania posiadanych wiadomości, kształtowanie postaw warunkujących sprawne i odpowiedzialne funkcjonowanie we współczesnym świecie. Istotne jest wyrównywanie szans edukacyjnych oraz rozwijanie talentów i pasji. Oprócz zadań szczegółowych, które umożliwiają uczniom zdobycie umiejętności kluczowych szkoła rozwija sprawności umysłowe oraz osobiste zainteresowania, dba o bezpieczeństwo uczniów oraz promocję ochrony zdrowia, kształtuje postawy opisane w Szkolnym Programie Wychowawczym i podstawie programowej dla gimnazjum takie jak: odpowiedzialność, kultura osobista, uczciwość, wiarygodność, wytrwałość, poczucie własnej wartości, szacunek dla innych ludzi, tolerancja, patriotyzm, ciekawość świata, postawa obywatelska. Informacje te są zbieżne z przekazanymi przez dyrektora szkoły, który podkreślał, że wzorem dla uczniów jest Maria Skłodowska-Curie (pragnienie wiedzy, pracowitość, dążenie do celu. Rada pedagogiczna uchwala i poddaje ciągłej ewaluacji dokumenty szkolne, nowelizując je zgodnie z wnioskami z ewaluacji wewnętrznej. Na sierpniowej radzie ustala się zgodnie z planem pracy wychowawczej na 5 lat działania na bieżący rok; poszczególne zespoły składają propozycje imprez i uroczystości, które zamierzają przeprowadzić, wybiera się wymagania MEN do ewaluacji wewnętrznej. Na tej podstawie i po wysłuchaniu propozycji Samorządu szkolnego do 15 września każdego roku dyrektor szkoły przedstawia radzie pedagogicznej plan nadzoru pedagogicznego z harmonogramem imprez, przydziałem zadań dodatkowych i bankiem projektów edukacyjnych dla klas drugich. Nauczyciele w wywiadzie wymienili podobne elementy koncepcji pracy szkoły: ich zdaniem statut przewiduje, ze wzorem dla szkoły są cechy patrona pracowitość w dążeniu do celu, odpowiedzialność, jak najlepsze wyniki w pracy. Organizując Dzień Patrona szczególnie podkreśla się te cechy tak, by uczniowie wiedzieli, że jest to dla nich wzorzec do naśladowania. Służy temu konkurs poświęcony patronce. Prezentuje się pasje uczniów, rodziców i nauczycieli. Ważne jest też uwrażliwianie uczniów na potrzeby innych. Służy temu rozwój wolontariatu.(współpraca z urzędem miasta akcje zbierania żywności dla domów dziecka. W maju udział w akcji Maj dla matek uczniowie pilnują dzieci a matki uczestniczą w kursach. Przez cały rok trwa współpraca z PCK. akcje Wyprawka dla żaka, Świąteczny prezent dla każdego dziecka, Wielkanoc z PCK zbiera się żywność na terenie szkoły i przekazuje rodzinom potrzebującym. Promuje się wiedze związaną z udzielaniem pierwszej pomocy. Uczniów szkolą wolontariusze z PCK a uczniowie otrzymują certyfikaty. Uczniowie czują się zobowiązani do pomocy. Przykładem jest przypadek Mateusza, który udzielił pomocy osobie, która straciła przytomność w autobusie. Uczeń otrzymał podziękowania od Prezydenta. Uczniowie biorą udział w konkursach PCK. W szkole trwa teraz akcja zbierania środków na pomoc dziecku, które urodziło się z wadą serca. Wcześniej organizowane były zbiórki na wsparcie innego młodego człowieka, który jest niepełnosprawny. To jest inicjatywa samych uczniów i nauczycieli. Na terenie szkoły odbywają się działania WOŚP. Dba się w szkole o bezpieczeństwo. Dyżury organizowane są tak, by dzieci nigdy nie były bez opieki. Są też zapewnione dyżury rezerwowe na wypadek nieobecności nauczycieli. Na podstawie diagnozy stanu bezpieczeństwa zwiększono ilość dyżurujących oraz wprowadzono monitoring. Nie wolno uczniom opuszczać terenu szkoły bez pisemnej zgody rodziców. Przewiduje to regulamin szkoły i wycieczek szkolnych. Zwraca się uwagę na efektywność nauczania. Organizuje się zajęcia wyrównawcze, każdy uczeń może korzystać z konsultacji, np. dzięki godzinom z art. 42 KN. Duży nacisk kładzie się na promocję szkoły. Współpracuje się z ościennymi szkołami, które odwiedzają nauczyciele z delegacją uczniów. Efektem jest to, 6 / 33

7 że 70% uczniów pochodzi z poza rejonu. Organizuje się Drzwi otwarte, które cieszą się coraz większym zainteresowaniem rodziców i uczniów. Mają te imprezy atrakcyjną formę. Warto wspomnieć, że szkoła jest popularna w środowisku Kościoła domowego co wskazuje na akceptowanie programu wychowawczego również przez środowiska o bardzo wysokich wymaganiach wychowawczych. Szkoła cieszy się też popularnością wśród rodziców szukających miejsca dla swoich dzieci, które mają problemy z socjalizacją lub sprawiają problemy wychowawcze. Szkoła działa na rzecz integracji uczniów ze szkołą. Propaguje działania w lokalnym środowisku. Szkoła kształtuje kompetencje kluczowe, zwracając uwagę na pracę zespołową. Stosuje się ją nie tylko na lekcjach ale i przygotowaniu imprez. Sprzyja temu organizacja. Kształtuje to odpowiedzialność, terminowość i współdziałanie. Kładzie się nacisk na kształcenie językowe. W szkole kładzie się nacisk na prace z uczniem zdolnym. W związku z tym organizuje się szereg zajęć, w których uczniowie chętnie biorą udział. Uczestniczą też w konkursach, zdobywając tytuły finalistów i laureatów. Dotyczy to takich konkursów jak Liga zadaniowa, Kangur matematyczny, konkursy recytatorskie "Amor" i "Srebrna Maska", konkurs historyczno - literacki "Dokonania Kazimierza Wielkiego", konkurs polonistyczny "Humanista być", konkurs "Strofy o Bydgoszczy", konkursy językowe "Pocztówka z Bydgoszczy w języku niemieckim" i "Deutsch ist leicht". Szkoła dba o wyrównywanie szans edukacyjnych. Zdaniem pracowników niepedagogicznych w szkole najważniejsze wartości to: pracowitość, uczciwość, wytrwałość w dążeniu do celu, kultura osobista. Ich zdaniem szkoła to drugi dom, więc istotne są patriotyzm i inne wzorce do naśladowania. Ważne jest też poczucie bezpieczeństwa i kultura osobista, wpajanie szacunku do innych (dorosłych i rówieśników). Spełnia się to w akcjach charytatywnych. (Góra grosza, opieka nad zwierzętami w schroniskach, Sprzątanie świata). Szkoła organizuje apele dla upamiętnienia ważnych rocznic. Młodzież upamiętnia ważne rocznice uczestnicząc w manifestacjach oraz opiekując się pomnikami i miejscami pamięci narodowej. Preferuje się takie postawy jak skromność czy wytrwałość. Pomocna jest w tym postać patrona szkoły. Szkoła jest miejscem, które obok nauki musi kształtować osobowość dzieci. Ważne w tym jest też wychowanie przez sport. Szkoła prowadzi działania realizujące koncepcję pracy szkoły W wywiadzie rodzice stwierdzili, że w szkole prowadzi się działania wzmacniające te wartości, które wynikają z koncepcji pracy szkoły. Organizowany jest Dzień Patrona. Podkreśla się, że jest to postać godna naśladowania. Patriotyzm jest wzmacniany poprzez kontakty ze związkami kombatantów, daje to możliwość żywego kontaktu ze świadkami historii. Większość uczniów odbiera to bardzo pozytywnie. Uczniowie chętnie odwiedzają miejsca przypominające wydarzenia z historii. Uczniowie są wtedy włączani w działania organizacyjne, aby podejmować nowe działania, a przede wszystkim uczyć się odpowiedzialności. System nagród w szkole uczy pewnych pozytywnych umiejętności i wzbudza przekonanie, że warto działać i być odpowiedzialnym. Koncepcja pracy szkoły jest analizowana, a jej modyfikacje są wynikiem tych analiz Wszyscy respondenci byli zgodni, że koncepcja pracy szkoły jest analizowana. Nauczyciele stwierdzili, że z analizy wynika, iż szczególnie trzeba zwracać uwagę na uczniów o średnim potencjale. Jest ich najwięcej i od nich zależy wynik szkoły. Ta analiza i zróżnicowanie potencjałów pozwalają racjonalnie planować i realizować zajęcia kompensacyjne i rozwojowe. Bierze się pod uwagę inicjatywy uczniów poszerzając działania o charakterze wychowawczym i rozrywkowym. Cały czas trwa ewaluacja wewnętrzna. Planują ją wszyscy, począwszy od wyboru obszarów i zakresu. Ostatnio analiza objęła sprawy motywacji związanych z uczęszczaniem na WF. Stwierdzono przyczyny niechęci wobec zajęć. Jedną z nich jest brak możliwości rozwijania zainteresowań w zależności od płci. Od dwóch lat klasy nie są dzielone, co utrudnia organizację lekcji. To nakłada na nauczycieli dodatkowe obowiązki i utrudnienia. Jednym z rozwiązań jest organizacja dodatkowych fakultetów. Chęć uczestnictwa diagnozuje się na początku roku. Prawie wszyscy nauczyciele 15/16 stwierdzili, że uczestniczyli w pracach nad analizą i/lub modyfikacją koncepcji pracy szkoły. Dyrektor podał następujące wnioski z analizy koncepcji pracy szkoły: otoczyć opieką szczególnie uczniów o średnim potencjale, wzmocnić dyżury w przyziemiu, zamontować dodatkową kamerę w przyziemiu, kontynuować zajęcia wyrównawcze, poszerzyć wachlarz imprez szkolnych i kółek zainteresowań promować osiągnięcia uczniów w szkole i poza nią ( eksponować w klasach i na korytarzach wytwory uczniów uznawanych za średnich i słabych. Istniejąca w szkole koncepcja pracy szkoły jest znana uczniom i akceptowana przez nich Zdaniem uczniów najważniejsza w szkole jest tolerancja. Szkoła i klasy są małe, co pozwala na organizowanie wielu zajęć w grupie, a to uczy porozumienia i komunikacji. W szkole wszyscy się znają i czują się przez to bezpiecznie. Pielęgnuje się tradycje, kulturę, historię. Uczniom najbardziej podoba się to, że klasy są nieliczne i że każdy dzięki temu może zaistnieć, a nauczyciele podchodzą do nich indywidualnie. Także i to, że z dyrektorem można porozmawiać bez jakichś formalnych ograniczeń. Nauczyciele pozwalają rozwijać zainteresowania i umieją urozmaicać naukę (żywe lekcje historii). Ważne jest to, że można rozwijać zainteresowania, w tym sportowe. Uczniowie są zapoznawani z koncepcją pracy szkoły na godzinach wychowawczych, apelach, podczas spotkań SU i w rozmowach z nauczycielami oraz przez stronę internetowa, informacje w gablotach i na plakatach. Istniejąca w szkole koncepcja pracy szkoły jest znana rodzicom i akceptowana przez nich 7 / 33

8 Rodzice w zeszłym roku na zebraniach mieli możliwość wypowiedzi na ten temat. Mogli zaakceptować propozycje szkoły albo zgłosić swoje uwagi. Szkoła kładzie nacisk na kulturę osobistą i na szlachetny kształt rywalizacji i współzawodnictwa. Ważne jest propagowanie kultury. Kształci się wrażliwość na potrzeby drugiego człowiek. Świadczą o tym akcje charytatywne. Uczniowie są przygotowywani do tego, by nieść pomoc. Często rezygnując z własnych drobnych potrzeb. Kształci się patriotyzm i robi się to skutecznie. Warto również wspomnieć o współpracy szkoły z weteranami. Uczniowie widzą, ze jest to ważne i zaczynają podzielać taki punkt widzenia. Reagują żywo na takie treści. Nauczyciele robią wiele, by konflikty były rozwiązywane w sposób łagodny, oparty na poszanowaniu innych. Te działania nauczycieli są bardzo skuteczne. Zdaniem rodziców kierunki pracy szkoły są właściwe. Inicjatywy szkoły są wartościowe i potrzebne. Poziom spełniania wymagania: B Wymaganie: Oferta edukacyjna umożliwia realizację podstawy programowej Komentarz: Szkoła ma ofertę edukacyjną, która jest spójna z podstawą programową. Oferta edukacyjna szkoły odpowiada potrzebom uczęszczających do niej uczniów. W ofercie edukacyjnej szkoły uwzględniono potrzebę kształtowania kompetencji przydatnych na rynku pracy. W szkole monitoruje się realizację podstawy programowej. Szkoła modyfikuje swą ofertę edukacyjną, by umożliwić uczniom pełniejszy rozwój. W szkole realizowane są nowatorskie rozwiązania programowe. Oferta edukacyjna jest spójna z podstawą programową Programy nauczania, tworzące Szkolny zestaw programów nauczania, uwzględniają wszystkie wymagania opisane w podstawie programowej. Odnoszą się do celów kształcenia wymagań ogólnych oraz treści nauczania wymagań szczegółowych. Uwzględniają również zalecane warunki i sposoby realizacji podstawy programowej. Oferta edukacyjna jest zgodna z potrzebami uczniów Nauczyciele w wywiadzie wymienili następujące działania szkoły z punktu widzenia potrzeb edukacyjnych uczniów: zajęcia dodatkowe (wyrównawcze, fakultatywne, koła zainteresowań, konsultacje), przygotowanie ucznia do konkursów. Konsultacje i dyżury nauczycielskie dla uczniów i rodziców. Rodzice w ankiecie wskazali na następujące potrzeby edukacyjne dzieci: bardziej zaawansowana nauka języków obcych, więcej zadań domowych, które zmobilizują dziecko do szukania informacji, większy nacisk na naukę przedmiotów ścisłych i możliwość uczestnictwa w konkursach, rozwijanie zainteresowań, dobre przygotowanie do egzaminu gimnazjalnego, podejście indywidualne do ucznia, motywowanie do pracy. Ponadto uzyskanie wiedzy potrzebnej do dalszych etapów edukacji, rozwijanie zdolności i zainteresowań, umiejętność autoprezentacji. W szkole brakuje klubu dyskusyjnego, w którym odbywałyby się debaty na ważne tematy. Chęć wyrażenia własnego zdania, punktu widzenia oraz opinii, stosowanie metod pracy zespołowej. Ponad połowa uczniów 32/54 jest zdania, że szkoła umożliwia nauczenie się najważniejszych dla nich rzeczy. Oferta edukacyjna uwzględnia kształtowanie kompetencji potrzebnych na rynku pracy Partnerzy szkoły wymienili następujące umiejętności przydatne w przyszłości uczniom na rynku pracy kształtowane przez szkołę. Uczniowie szkoły są uczeni języków obcych i technik informatycznych. Zwraca się uwagę na kształcenie autoprezentacji, prezentacji swoich umiejętności. Pedagog wprowadza uczniów w zagadnienia preorientacji zawodowej. Uczniowie uczestniczą w zajęciach w PPP mających charakter punktów informacji zawodowej. Jest kładziony mocny nacisk na rozwój kreatywnego myślenia i umiejętności komunikacyjne. Uczą się też pierwszej pomocy przedmedycznej. Nauczyciele wymienili przede wszystkim umiejętności interpersonalne, pracy w zespole, autoprezentacji, posługiwania się językami obcymi, technologiami informacyjnymi, wykorzystania narzędzi matematycznych. Uczniów uczy się pisania pism urzędowych i wypełniania formularzy. Z kolei dyrektor wymienił Kompetencje kluczowe: -komunikacji werbalnej w języku ojczystym i językach obcych, -informatyczne poprzez posługiwanie się technologią informacyjną, -matematyczne i naukowo techniczne przez kształtowanie zdolności logicznego i przestrzennego myślenia, prezentacji oraz rozumienia zmian powodowanych działaniem człowieka, -umiejętności uczenia się przez wykorzystywanie własnych doświadczeń, wiarę we własne możliwości w dążeniu do samorealizacji. Realizacja podstawy programowej jest monitorowana Realizacja podstawy programowej jest monitorowana. Nauczyciele wymienili następujące sposoby monitorowania realizacji podstawy programowej: Przeprowadza się diagnozę wstępną, co pozwala odkryć zaległości i zniwelować 8 / 33

9 je. Przede wszystkim przeprowadzany jest też Multitest, stworzony w zespole nauczycielskim. Przeprowadza się go po klasie pierwszej i drugiej. Odbywa się egzamin próbny. Uczniowie są systematycznie oceniani. Świadczy o tym ilość ocen. Towarzyszy temu systematyczne monitorowanie postępów. Uczniowie zaakceptowali taki sposób. Dobierając programy wybiera się te, które zdaniem zespołu nauczycielskiego w najlepszym stopniu uwzględniają podstawę programową. Prowadzi się też statystykę pracy nauczycieli (kontrola realizowanych godzin). Oferta edukacyjna szkoły jest modyfikowana w celu umożliwienia pełniejszego rozwoju uczniów Dyrektor wymienił następujące zmiany, by umożliwić uczniom pełniejszy rozwój: 1. utworzenie klas: humanistycznej ze zwiększoną ilością godzin z j.angielskiego i j.polskiego, i przyrodniczej ze zwiększona ilością godzin z matematyki, biologii i informatyki innowacja pedagogiczna), dodatkowe zajęcia w ramach godzin na sport z unihokeja 2. Zwiększenie godzin zajęć wyrównawczych 3. zajęcia kompensacyjno 4. powstało koło kabaretowe i taneczne 5. warsztaty w teatrze 6. lekcje w kinie 7. żywa lekcja historii 8. P rojekt edukacyjny Szkolna Giełda Papierów Wartościowych 9. Zajęcia sportowe ze wszystkich gier zespołowych. Rodzice w większości uznali (25/40), że szkoła pomaga rozwijać zainteresowania i aspiracje ich dziecka. Partnerzy dostrzegają zmiany w ofercie edukacyjnej. Ich zdaniem na pewno istotne jest to, ze oferta w szkole obejmuje zajęcia dla uczniów z trudnościami w uczeniu. Jest to poważny problem i taka oferta jest istotna. Szkoła radzi sobie samodzielnie, mając świadomość, że pomoc zewnętrzna jest dość ograniczona. Poszerzone zostały zajęcia sportowe. Wiąże się to z rozwojem bazy szkoły i oddaniem do użytku sali gimnastycznej. Baza szkoły jest systematycznie modernizowana. Obejmuje to remonty i rozbudowę. Jednak ponad połowa uczniów 31/54 odpowiedziała w ankiecie, że szkoła nie pomaga rozwijać ich zainteresowań. Nauczyciele wymienili następujące zmiany: - zwiększenie liczby godzin pozalekcyjnych, w tym godzin korekcyjno-kompensacyjnych - organizacja nowych cyklicznych wydarzeń w kalendarzu imprez (Mikołajki, Walentynki) - uroczysty Dzień Patrona, stworzenie kółka teatralnego i kabaretu - żywe lekcje historii - udział w programie "Lekcje w kinie" - współpraca z Europejskim Forum Kultury - współpraca z UKW w Bydgoszczy związana z realizacją programu-doktoratu "Pozytywnie nakręceni". Nowatorskie formy prowadzenia zajęć : żywe lekcje historii, warsztaty językowe, lekcje w kinie i teatrze, Debaty Samorządu Uczniowskiego, przeprowadzenie multitestu, wycieczka rowerowa, poszerzenie repertuaru koła teatralnego o treści i formy kabaretowe, zwiększenie godzin korekcyjno- kompensacyjnych, koło szachowe, realizacja grantu oświatowego dotyczącego zdrowego stylu życia i właściwego odżywiania. W szkole odbywają się zajęcia Szkolnej Giełdy Papierów Wartościowych w których uczestniczą uczniowie i nauczyciele. Jest to autorki pomysł jednego z nauczycieli. Również nowatorskie były zajęcia "Maria Skłodowska - Curie wzorem do naśladowania" realizowane w setną rocznicę otrzymania przez patronkę szkoły Nagrody Nobla dzięki otrzymaniu grantu. Realizowany jest również autorki program w wychowania fizycznego. Młodzież ma możliwość udziału w zajęciach fakultatywnych, może uczyć się tańca,uprawiać aerobik czy korzystać z siłowni. Niektóre zajęcia WF dla klas 3przy sprzyjającej pogodzie przeprowadzane są w lesie, gdzie młodzież uczy się rzadkich na lekcjach konkurencji lekkoatletycznych: rzutu dyskiem, rzutu oszczepem i pchnięcia kulą. Wykorzystuje zdobyte w ten sposób umiejętności na zawodach międzyszkolnych o randze Mistrzostw Bydgoszczy, co owocuje licznymi medalami i pucharami. Oprócz wymienionych realizowany jest program autorski "Edukacja dla bezpieczeństwa" oraz program autorski z informatyki. Poziom spełniania wymagania: B 9 / 33

10 Wymaganie: Procesy edukacyjne mają charakter zorganizowany Komentarz: Szkoła tworzy i wykorzystuje zalecane warunki i sposoby realizacji podstawy programowej. Szkoła planuje realizację procesów edukacyjnych. Procesy edukacyjne są organizowane przez szkołę w sposób, który sprzyja uczeniu się. W szkole stosuje się metody nauczania, które sprzyjają uczeniu się. Stosowany w szkole system oceniania pozwala uczniom na uzyskanie informacji o ich postępach w nauce. Szkoła monitoruje sukcesy i osiągnięcia, które odnoszą i uzyskują jej uczniowie. Procesy edukacyjne, które przebiegają w szkole są przez szkołę monitorowane. Szkoła wykorzystuje do planowania procesów edukacyjnych wnioski z ich monitoringu. Współpraca między nauczycielami i uczniami dotyczy również procesów edukacyjnych. Sposoby wspierania i motywowania uczniów, stosowane przez nauczycieli w procesie uczenia się są różnorodne. Szkoła wdraża wnioski z monitorowania osiągnięć uczniów. Informacja o postępach w nauce pomaga uczniom uczyć się. W szkole wykorzystuje się zalecane warunki i sposoby realizacji podstawy programowej Dyrektor stwierdził, że dotyczą one kształcenia umiejętności kluczowych, wykorzystania środków dydaktycznych, możliwości stosowania różnych metod pracy oraz indywidualizacji procesu nauczania. Programy nauczania wybrane przez nauczycieli uwzględniają: -stwarzanie uczniom warunków do nabywania umiejętności wyszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł, z zastosowaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych, -odwoływanie się do zasobów biblioteki szkolnej i współpracy z nauczycielem bibliotekarzem w celu wszechstronnego przygotowania uczniów do samokształcenia i świadomego wyszukiwania, selekcjonowania i wykorzystywania informacji, -rozwijanie u uczniów postawy dbałości o zdrowie własne i innych oraz umiejętności tworzenia środowiska sprzyjającego zdrowiu. Nauczyciele wymienili: zapewnienie uczniom kontynuacji nauki języka obcego nauczanego w szkole podstawowej, przeprowadzanie testów diagnostycznych, pozwalających na zakwalifikowanie uczniów do odpowiednich grup zaawansowania, odpowiednio wyposażona sala: słowniki, pomoce wizualne, odtwarzacz płyt CD, komplet płyt do nauczania języka, dostęp do komputerów z łączem internetowym, literatura piękna(bajki, baśnie, krótkie opowiadania. Procesy edukacyjne są planowane Dyrektor wymienił następujące sposoby planowania w szkole procesów edukacyjnych: -analiza aktów prawnych (podst. kierunki polityki oświatowej państwa i plan nadzoru kuratora oświaty) -wykorzystanie wniosków z nadzoru w tym raportu z ewaluacji zewnętrznej z poprzedniego roku szkolnego -tworzenie obowiązującego Szkolnego Zestawu Programów Nauczania Zestawu podręczników -ustala się plan zajęć obowiązkowych w miarę możliwości, stosując zasady higieny pracy umysłowej -nauczyciele po zasięgnięciu potrzeb i życzeń uczniów zgłaszają propozycje zajęć dodatkowych wyrównawczych, przygotowujących do egzaminu i rozwijających talenty - opiekun samorządu wraz z jego członkami ustalają i planują imprezy organizowane przez SU -planuje się działania wychowawcze w oparciu o pięcioletni plan działań wychowawczych, programy profilaktyki i doradztwa zawodowego -nauczyciele w zespołach planują harmonogram imprez i uroczystości rocznicowych i dnia patrona z obowiązkowym konkursem wiedzy o patronce w różnych formach- w np. konkurs międzyklasowy na najlepiej zainscenizowany obraz z życia patronki, konkurs literacki i plastyczny. Ustala się terminy zebrań z rodzicami, drzwi otwartych. - nauczyciele po zasięgnięciu opinii uczniów planują konkursy wewnątrzszkolne, np. wiedzowe -obowiązkowo konkurs, w którym chętni prezentują swoje talenty- także nauczyciele -z udziałem uczniów planuje się przebieg konkursu dla szóstoklasistów Ja to wiem - po zasięgnięciu opinii drugoklasistów nauczyciele tworzą Bank Projektów Edukacyjnych spośród których uczniowie dobrani w zespoły ( dobierają się sami) wybierają interesujący ich projekt - co roku ewaluuje się WSO pod kątem przydatności sposobów oceniania dla motywacji uczniów - dla uczniów chętnych do udziału w konkursach kuratoryjnych planuje się zajęcia przygotowujące do nich/koła zainteresowań - nauczyciele wybierają zagadnienia do ewaluacji wewnętrznej i planują jej przebieg. Organizacja procesów edukacyjnych sprzyja uczeniu się Z analizy dokumentów wynika, że Plan lekcji rozkłada równomiernie obciążenia na poszczególne klasy. Szkoła zadbała o to, by w piątki zajęcia kończyły się nie później niż o W każdym dniu klasy mają lekcje wymagające intensywnego wysiłku, ale też co najmniej jedną tzw. luźniejszą; jeśli klasa ma dużo godzin, to kończy dzień lekcją w-f. Po tych zajęciach uczniowie mogą wziąć prysznic, co jest wpisane w organizację tych zajęć i do czego bardzo się młodzież zachęca. Wielkość sal lekcyjnych jest odpowiednia do liczebności klas. Stosowane w szkole metody nauczania sprzyjają uczeniu się Nauczyciele wymienili następujące metody sprzyjające uczeniu się: w nauce języków obcych bardzo istotna jest 10 / 33

11 praca w grupach. Pozwala na swobodniejsze użycie języka, a więc i doskonalenie umiejętności komunikacyjnych, na które kładzie nacisk podstawa programowa. Z kolei, praca nad projektem umożliwia realizację tematów związanych z szeroko pojętą kulturą i tradycją krajów danego obszaru językowego lub tematów własnych uczniów, na co nie zawsze jest czas w trakcie regularnych zajęć. Jeśli chodzi o godziny wychowawcze, tutaj metoda zależy od tematu. Tematom związane z historią naszej ojczyzny sprzyja krótka prelekcja, po której następuje często ożywiona debata. Tematy związane z emocjami, relacjami oraz sytuacjami społecznymi to dobra okazja do burzy mózgów, dramy czy mówiącej ściany. Organizowane są wycieczki edukacyjne do Centrum Edukacji Ekologicznej i Sanepidu. Odbywają się zajęcia na ścieżkach dydaktycznych oraz wyjazdy do "Zielonej szkoły" dotyczące flory i fauny Borów Tucholskich. Odbywają się też warsztaty artystyczne. Ocenianie uczniów daje im informację o ich postępach w nauce Na pytanie,,czy wiesz dlaczego otrzymałeś taką, a nie inną ocenę" ponad 90% uczniów odpowiedziało w ankietach twierdząco. Z analizy dokumentów wynika, że oprócz bieżących zapisów w dziennikach zajęć dydaktycznych monitorowanie jakości i efektywności procesu uczenia się potwierdza także dokumentacja procesu ewaluacji wewnętrznej-teczka analiz wyników nauczania- egzaminów zewnętrznych- w tym obliczanie EWD, diagnozy na wejściu, szacowanie potencjału nowych uczniów na podstawie sprawdzianu po szóstej klasie, próbnych egzaminów np. z Operonem, diagnozy CKE (rok ubiegły), multitestu (autorski pomysł nauczycieli, gdzie po każdym semestrze bada się wybrane umiejętności i wiadomości z prawie wszystkich przedmiotów),efektów nauczania matematyki). Szkoła prowadza na początku I klasy diagnozę wstępną a w kolejnych latach określa pozom opanowania przez każdego ucznia treści i umiejętności przewidzianych w podstawie. Do tej diagnozy odnosi kolejne działania. Protokólarz z posiedzeń Rady Pedagogicznej zawiera wnioski ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego. Są one prezentowane 2 razy w semestrze. Monitorowaniu służą też narzędzia ewaluacji wewn. karty obserwacji zajęć. Z dokumentów wynika, że w szkole priorytetem jest dbałość o wysokie wyniki nauczania, współmierne do możliwości poszczególnych uczniów. Ewaluacja wewnętrzna wskazuje, że najbardziej udaje się szkole rozwijać umiejętności uczniów o wysokim i niskim potencjale. Zapisy w szkolnym systemie oceniania wskazują, że ocenianie zakłada dawanie uczniom informacji o postępach w nauce. Ocenianie uczniów motywuje ich do dalszej pracy Uczniowie są zadowoleni z systemu oceniania, bo jeśli ktoś się nauczy, zostanie oceniony właściwie i sprawiedliwie. Można się poprawić a nauczyciele doceniają już sama chęć nauki. Jest sporo zajęć pozalekcyjnych, a nauczyciele często zostają dodatkowo po lekcjach, by lepiej przygotować uczniów. Jednak ponad 77% uczniów stwierdziło, że nauczyciele nie rozmawiają z nimi na temat przyczyn trudności w nauce, a ponad 85% udzieliło odpowiedzi, że nauczyciele nie rozmawiają z nimi na temat przyczyn ich sukcesów w nauce. 30 na 40 rodziców stwierdziło w ankiecie, że ocenianie zachęca dziecko do dalszego uczenia się. W szkole monitoruje się osiągnięcia uczniów Dyrektor wymienił następujące sposoby: sporządzanie wykazu ocen dla rodziców,, -diagnozowanie klasy i indywidualnych uczniów (na wejściu i wyjściu), -stosowanie kryteriów zgodnie z WSO, -analizowanie wyniki klasyfikacji śródrocznej i rocznej w klasie i szkole, -analizowanie wyników egzaminów zewnętrznych, -analizowanie wyników egzaminów próbnych, -analizowanie wyników uczniów w konkursach przedmiotowych, artystycznych i sportowych o zasięgu szkolnym i pozaszkolnym. Poszukuje się odpowiedzi na pytanie, czy w szkole wykorzystujemy i rozwijamy potencjał uczniów? -jakie są wyniki szkoły na tle wyników szkół z całego kraju? jaki jest wskaźnik EWD dla szkoły i poszczególnych klas? -w jakim stopniu stosowane narzędzia i metody pracy wpływają na osiągnięcia edukacyjne uczniów? -jak rozszerzyć ofertę edukacyjną szkoły, aby wspomagała ona wszechstronny rozwój uczniów, zaspokajała ich oczekiwania? -jakie działania należy podjąć, aby zmniejszyć liczbę uczniów nieklasyfikowanych i niepromowanych -w jaki sposób współpracować z rodzicami aby brali udział w edukacji swoich dzieci -jakie podjąć działania,aby zwiększyć liczbę uczniów w konkursach kuratora. Trzy najważniejsze wnioski z monitorowania osiągnięć uczniów to: Utrzymywać co najmniej dotychczasowy poziom wyników egzaminów zewnętrznych - nie zaniedbywać uczniów tzw. średnich, aktywizować ich, mobilizować do rozwoju - rozwijać bazę szkoły, aby na każdej lekcji mieć dostęp do technologii IT. Nauczyciele wymienili następujące wnioski z monitorowania osiągnięć uczniów: uczniowie nie uczą się w tym samym tempie ani w ten sam sposób (a więc różny czas pracy i różne metody pracy) - liczba godzin nie wystarcza na realizację programu, zwłaszcza na realizację treści związanych z kulturą oraz dodatkowych - część uczniów przychodzi z zaległościami różnego stopnia z wcześniejszego etapu edukacyjnego. Ponadto należy dostosować metody do możliwości uczniów. Procesy edukacyjne przebiegające w szkole są monitorowane Dyrektor podał następujące sposoby monitorowania procesów edukacyjnych: -analiza sytuacji dydaktycznej i wychowawczej uczniów, informowanie o postępach w nauce, wspieranie uczniów, -organizowanie diagnozy wstępnej dla uczniów klas I. Analiza wyników -analiza wyników egzaminów zewnętrznych z wykorzystaniem różnorodnych metod, wdrażanie wniosków z analizy, -zapewnienie atrakcyjności prowadzonych lekcji poprzez 11 / 33

12 stosowanie różnych metod pracy, wykorzystywanie, w miarę możliwości, nowoczesnych środków dydaktycznych, -dbałość o wyposażenie pracowni przedmiotowych, ubieganie się o granty na remont i wyposażenie (w bieżącym roku szkolnym: 4 wnioski), -przeprowadzanie zajęć dodatkowych dla uczniów zainteresowanych przedmiotem i wymagającym wsparcia. Wnioski z monitoringu są wykorzystywane do planowania procesów edukacyjnych, a współpraca nauczycieli i uczniów dotyczy procesów edukacyjnych Dyrektor wymienił przykłady decyzji dotyczących procesów edukacyjnych, które wynikają z monitoringu tych procesów. -zainstalować internet w salach lekcyjnych, by mozna swobodnie korzystać z multibooków i słowników online -zakupić lektury i inną literaturę i czasopisma do biblioteki -obserwacje zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych - zwiększyć częstotliwość oceniania - zdecydowanie przypisywać i sprawdzać zadania domowe - zrezygnowano z klasy autorskiej, gdzie selekcjonowano uczniów. Współpraca nauczycieli i uczniów dotyczy procesów edukacyjnych Uczniowie podali przykład zmiany w szkole, która została przygotowana wspólnie przez nauczycieli i uczniów. Uczniowie wymyślili kupon na niepytanie, który otrzymuje się za aktywność szkolną. Można je czasem kupić przy okazji akcji charytatywnych lub wygrać w konkursach. Uczeń, który ma taki kupon może go przekazać koledze. Jest to dość stara forma, ale gdyby nie akceptacja uczniów i nauczycieli, forma ta by nie przetrwała. Rok temu nauczyciele przygotowali program na apel (z okazji Dnia Patrona). Nauczyciele angażują się w imprezy organizowane przez uczniów. Co roku na zakończenie nauki klas III nauczyciele ćwiczą z nimi poloneza. Są też zapraszani na bal klas III. Dyrektor stwierdził, że podejmowane przez szkołę działania uwzględniają propozycje, opinie uczniów. Organizowanie imprez przez samorząd szkolny (otrzęsiny, dyskoteki, wybory itp.) Organizowanie zawodów sportowych, wyjść do kina, teatru (na wieczorne spektakle),kółek zainteresowań, akcji charytatywnych świąt także tych mniej poważnych- walentynki, andrzejki Współorganizowanie i propozycje programowe do imprez szkolnych (dni patrona, drzwi otwarte), wolontariat, WOŚP, góra grosza, zbieranie nakrętek na szczytny cel. planowanie działań wychowawczych i profilaktycznych w klasach, oferta zajęć pozalekcyjnych, organizowanie imprez szkolnych np.: otrzęsiny dla klas pierwszych, zabawy integracyjne, uroczystości związanych z dniem patrona, dnia sportu itp., podejmowanie działań charytatywnych: współpraca z PCK, z Fundacją Arka udział w akcji Góra Grosza, całoroczna akcja tzw. zbieranie nakrętek.. elementy wystroju szkoły Nauczyciele stosują różne sposoby wspierania i motywowania uczniów w procesie uczenia się Na pytanie, co nauczyciele robią, aby uczniowie chcieli się uczyć uczniowie odpowiedzieli, że nauczyciele organizują warsztaty, np. warsztaty teatralne czy z j. angielskiego. Uczniowie mogą uczestniczyć w konkursach, za które nauczyciele nagradzają ocenami. Organizuje się w szkole apele, podczas których odbywają się spektakle, żywe lekcje historii. Z takich form zapamiętuję się więcej. Nauczyciele proponują też pracę w grupach, co też jest ciekawsze niż zdobywanie wiedzy książkowej. Stosują multimedia oraz przygotowują doświadczenia. Nauczyciele oczywiście wskazują kogo by widzieli w konkursach ale nie ma tak, że uczniowie inni niż wskazani mieliby ograniczony dostęp. Nauczyciele wymienili następujące sposoby motywowania uczniów; premiowanie aktywności i pracowitości (plusy i oceny, pochwały publiczne, wywieszanie prac) - dodatkowe zadania dla uczniów chętnych - różnorodne metody pracy - życzliwa atmosfera i wzajemny szacunek na zajęciach, pochwała na forum, wywieszanie prac, plusy za aktywność, pochwała do rodziców. Natomiast rodzice wymienili orgaznizowane kół zainteresowań i inne dodatkowe zajęcia. Nauczyciele mobilizują uczniów nagrodami (plusy, pozytywne uwagi, zachęcają do udziału w konkursach. Potrafią wyłowić talenty i zdiagnozować zainteresowania. Potrafią rozumieć, że dzieci mogą mieć słabsze dni, nie etykietują uczniów jako słabych i dobrych. Uczniowie mogą poprawiać oceny. Nie tylko zresztą te najgorsze. Potrafią też wzbudzić chęć do działania. To często skutkuje zadowoleniem uczniów. Nie ma presji, a raczej pozytywne oddziaływania. Uczniowie mają otwartą drogę do tego, by uzyskiwać jak najlepsze wyniki. Włączają zresztą też rodziców w motywowanie. Ważne jest to, że nauczyciele starają się dotrzeć do źródeł braku motywacji. Wnioski z monitorowania osiągnięć uczniów są wdrażane Dyrektor wymienił następujące wnioski z monitorowania osiągnięć uczniów: - dbamy o rozwój dzieci ze średnim potencjałem, angażuje się je do dodatkowych zadań i pracy na rzecz szkoły -rosnąca liczba uczniów z dobrymi i bardzo dobrymi wynikami w nauce, -rosnąca liczba uczniów biorących udział w konkursach i zawodach szkolnych i pozaszkolnych, wobec powyższego: -motywuje i mobilizuje się uczniów do aktywności intelektualnej - system nagród za aktywność na lekcji, ekspozycja wytworów działania w klasach i na korytarzach Praca w grupachprzydzielanie odpowiedzialnych ról uczniom średnim, także w realizacji projektów edukacyjnych promuje się nawet drobne osiągnięcia -indywidualizuje się pracę na lekcji z uczniem dobrym, stwarza więcej sytuacji, w których może on odnieść sukces, -promuje sukcesy uczniów na forum klasy i, szkoły, wśród rodziców -zachęcać uczniów do udziału w zajęciach pozalekcyjnych umożliwiających poszerzenie wiedzy i uzupełnienie braków wiedzy i umiejętności, -kontynuowanie i wzmacnianie współpracy z rodzicami- poprzez dziennik elektroniczny 12 / 33

13 informowanie o sukcesach, porażkach i o tym, co jest zadane, kiedy będzie klasówka, jaka -wspieranie rodziców w kierowaniu uczniów na badania poradni psychologiczno-pedagogicznej. - Współpraca z sądem w przypadku niespełniania obowiązku szkolnego przydzielanie godzin dyrektorskich na matematykę i język angielski. Nauczyciele podali następujące wnioski z monitorowania osiągnięć uczniów; indywidualizować czas pracy oraz metody pracy - uzupełniać zaległości z poprzedniego etapu edukacyjnego (zajęcia dodatkowe, powtórki materiału), w razie uczniów ze specyficznymi trudnościami, w porozumieniu z pedagogiem i rodzicem kierować ucznia do poradni psychologiczno-pedagogicznej - prowadzić bieżącą współpracę z rodzicami w celu czy to niwelacji zaległości czy motywowania uczniów. Informacja o postępach w nauce pomaga uczniom uczyć się Uczniowie stwierdzili, że w szkole rozmawia się z nimi o tym, jak się uczyć. Ostatnio została zorganizowane zajęcia poświęcone temu, jak powinno się uczyć. Była to prelekcja wskazująca specjalne techniki uczenia się. Nauczyciele kładą nacisk na systematyczne uczenie. Dzielą się też swymi sposobami na zapamiętywanie lub kojarzenie. Te rozmowy pomagają w nauce. Większość uczniów w ankietach stwierdziła, że nauczyciele wyjaśniają im, jak się uczyć. 47 na 54 stwierdziło, że potrafi się uczyć. Poziom spełniania wymagania: B Wymaganie: Procesy edukacyjne są efektem współdziałania nauczycieli Komentarz: Nauczyciele są współtwórcami odbywających się w szkole procesów edukacyjnych. Udzielają sobie wsparcia w organizacji i realizacji procesów edukacyjnych. Analiza procesów edukacyjnych jest efektem wspólnej pracy zespołu nauczycielskiego. Zachodzący w szkole proces zmiany to efekt współpracy zespołu przy podejmowaniu najistotniejszych decyzji. Nauczyciele współdziałają przy tworzeniu organizacji i realizacji procesów. Nauczyciele, pytani w ankiecie czy konsultują swoje plany zajęć edukacyjnych z innymi nauczycielami niemal wszyscy (15 z 16 ankietowanych) odpowiedzieli, że tak. Jedna osoba nie udzieliła odpowiedzi. Pytani jakie wsparcie uzyskują od innych nauczycieli w swojej pracy z uczniami wskazali wymianę doświadczeń, dzielenie się pomocami naukowymi, współpracę z wychowawcami, na przykład podczas organizacji wycieczek szkolnych, wsparcie pedagoga i dyrektora w rozwiązywaniu problemów wychowawczych. Jeden z ankietowanych przyznał, że otrzymuje wsparcie, jakiego potrzebuj i o jakie zabiega. Pracują w małym zespole, wszyscy dobrze się znają i wszyscy też dobrze znają potrzeby i trudności naszych wychowanków. W rezultacie, na bieżąco nauczyciele dzielą się doświadczeniami, pomysłami, pomocami naukowymi. Współpracują, oficjalnie lub nieformalnie, w organizacji imprez szkolnych. Problemy wychowawcze rozwiązują wspólnie z wychowawcami, pedagogiem, w razie potrzeby dyrektorem. Pytani czy wsparcie, jakie uzyskują od innych nauczycieli jest wystarczające stwierdzili, że raczej tak (10 ankietowanych) lub zdecydowanie tak (4 osoby). 2 osoby nie udzieliły odpowiedzi. poproszeni w trakcie wywiadu o przykłady, w jaki sposób jako nauczyciele wspierają się wzajemnie w organizacji i realizacji procesów edukacyjnych stwierdzili, że wspierają się w przypadku adaptacji zawodowej. Wśród nauczycieli panuje znakomita atmosfera i proces wprowadzania nowych osób odbywa się bez komiczności tworzenia formalnego procesu. Ta współpraca jest powszechna i zwracanie się o pomoc jest wśród nauczycieli czymś naturalnym. Nauczyciele dzielą się pomuskało, doświadczeniami czy pomocami dydaktycznymi. Odbywa się praca w zespołach przedmiotowych. Służy to przede wszystkim diagnozie. Zespoły przygotowują też narzędzia ewaluacji, ewaluują i opracowują wyniki ewaluacji. Dyrektor, pytany w trakcie wywiadu w jaki sposób nauczyciele wspierają się wzajemnie w pracy z uczniami stwierdził, że wspólnie określają przydział zadań i obowiązków do zadań wynikających z planu pracy, analizują wyniki ewaluacji i formułują wnioski do planowania pracy w kolejnym semestrze i roku szkolnym, ustalają sposoby udzielania wsparcia w rozwiązywaniu trudności i problemów wynikających ze specjalnych potrzeb i możliwości uczniów. Ustalają również strategie postępowania w stosunku do ucznia stwarzającego lub mającego problemu. Często też decydują komu udzielić pomocy materialnej, komu udzielić pomocy dydaktycznej i jak ją zorganizować. W ramach pracy zespołów ds. pomocy psychologiczno-pedagogicznej ustalają zakres pomocy, jakiej wymaga uczeń, określają zalecane formy, sposoby i okres udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wymiar godzin, w którym poszczególne formy pomocy będą realizowane, opracowują kartę indywidualnych potrzeb ucznia (KIPU) i plan działań wspierających (PDW). Informują też oczywiście rodziców ucznia o efektach podjętych działań. Nauczyciele współpracują w zespołach: ds. statutu i regulaminów, ds. wychowania i profilaktyki, ds. realizacji 13 / 33

14 szkolnych projektów edukacyjnych, ds. ewaluacji wewnętrznej, przedmiotowych, klasowych zespołach nauczycielskich, ds. pomocy psychologiczno-pedagogicznej, zespołach zadaniowych np.: rekrutacji, organizacji konkursów, imprez. Wspólnie planując pracę, określając przydział zadań i obowiązków. Dokonują ewaluacji realizowanych zadań i przedsięwzięć, analizują wyniki ewaluacji i formułują wnioski do planowania pracy w kolejnym semestrze i roku szkolnym. Dzielą się też oczywiście doświadczeniem w pracy dydaktycznej i wychowawczej, dzielą się wiedzą, upowszechniają materiały, narzędzia badawcze, scenariusze lekcji, pomoce dydaktyczne, zapraszają na zajęcia otwarte. Pozyskują środki finansowe w ramach Bydgoskich Grantów Oświatowych na organizację imprez i projektów edukacyjnych. Wspólnie sprawdzają prace uczniów konkursów szkolnych i pozaszkolnych, testy egzaminów próbnych, analizują wyniki, formułują wnioski do dalszej pracy z uczniami. Pozyskują środki na rozbudowę i modernizację pracowni opracowując projekty wniosków na rozbudowę, modernizację i wyposażenie gabinetów dydaktycznych, świetlic, bibliotek. Wychowawca, współpracując z nauczycielami uczącymi w klasie informuje nauczycieli o potrzebach uczniów i ich rodziców, przedstawia sytuację szkolną uczniów z trudnościami dydaktycznymi i uczniów, którzy odnoszą sukces, ustala z nauczycielami działania w odniesieniu do tych uczniów. Wskazuje też sposób dostosowania warunków i form przeprowadzania egzaminu. Wszyscy nauczyciele, współpracując z pedagogiem szkolnym w zakresie pomocy uczniom o specjalnych potrzebach edukacyjnych: -zapoznają się z opiniami i orzeczeniami poradni psychologiczno pedagogicznej dot. uczniów. Analiza dokumentów potwierdziła, wspólne planowanie przez nauczycieli procesów edukacyjnych. Statut: rozdział 6 26,pkt.5 Cele i zadania zespołów nauczycielskich: 1. Uzgodnienie sposobów realizacji programów nauczania, korelowania treści nauczania przedmiotów pokrewnych, uzgadnianie decyzji w sprawie wyboru programu nauczania i podręcznika 2. Wspólne opracowanie szczegółowych kryteriów oceniania uczniów oraz sposobu badania wyników nauczania 3. Organizowanie wewnątrzszkolnego doskonalenia zawodowego oraz doradztwa metodycznego dla początkujących nauczycieli 4. Współdziałanie w organizowaniu pracowni, a także w uzupełnianiu ich wyposażenia 5. Opiniowanie przygotowanych w szkole autorskich, innowacyjnych i eksperymentalnych programów nauczania 6. Zespołowe planowanie harmonogramów imprez i uroczystości- Harmonogram Zespołowe przygotowywanie i organizowanie imprez i uroczystości- Kronika szkoły np. Dzień Patrona, otrzęsiny, dyskoteki, Drzwi otwarte dla szóstoklasistów, wigilii, Dzień Nauczyciela, WoŚP Zespołowe planowanie ewaluacji wewnętrznej, tworzenie narzędzi, przeprowadzanie tej ewaluacji, sporządzanie i prezentowanie raportów z ewaluacji- Protokólarz RP- dział -projekty ewaluacyjne plan nadzoru Zespołowe organizowanie konkursów wewnątrzszkolnych np. recytatorskiego - kronika, Zespołowe planowanie organizacji szkolnego etapu konkursów przedmiotowych - Księga zarządzeń Zespołowe planowanie wycieczek szkolnych -zapisy w dziennikach, Udział w projektach edukacyjnych poza szkołą np. poloniści warsztaty teatralne- zapis w kronice i na stronie internetowej Zespołowe przygotowanie młodzieży do udziału w konkurach np. Amor, Gimartkronika. Wspólne (w KZN) planowanie pomocy pedagogiczno- psychologicznej, tworzenie KIPU I PDW dla uczniów pomocy potrzebujących. Nauczyciele współpracują przy analizie procesów edukacyjnych a proces zmiany jest efektem wspólnych decyzji. Nauczyciele, spytani w ankiecie w jaki sposób dokonują analizy procesów edukacyjnych zachodzących w szkole wskazali, że analizę podejmują wspólnie z innymi nauczycielami np. w zespołach zadaniowych (15 z 16 ankietowanych), samodzielnie przeprowadzają analizę procesów, za które ponoszą odpowiedzialność (12 ankietowanych) oraz, że analizy tego typu są prowadzone z innymi nauczycielami przy okazji nieformalnych spotkań i rozmów ( 4 ankietowanych). Żaden z nauczycieli nie stwierdził, że w szkole nauczyciele nie prowadzą tego rodzaju analizy. Pytani czy uważają, że ich głos jest brany pod uwagę w trakcie podejmowania decyzji o wprowadzaniu koniecznych zmian w realizacji procesów edukacyjnych w zdecydowanej większości potwierdzili. 11 odpowiedziało, że raczej tak a 1, ze zdecydowanie tak. 2 osoby uważają, że ich głos nie jest raczej w takich sprawach brany pod uwagę a 2 osoby nie udzieliły odpowiedzi. Poproszeni o uzasadnienie odpowiedzi nauczyciele wskazywali, że istnieje możliwość zgłaszania uwag i wniosków na bieżąco, dyrekcja uwzględnia sugestie nauczycieli związane z planowaniem zajęć dodatkowych, dyrekcja organizuje wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli, zajęcia dla uczniów są planowane po uwzględnieniu potrzeb uczniów czasami jednak nie jest możliwa natychmiastowa realizacja przedstawionych wniosków. Oprócz pomysłu, ważne są siły i środki. Nie wszystkie dobre pomysły da się zrealizować, choćby z powodów finansowych czy logistycznych. Poza tym, nie wszystkie pomysły są równie ważne. Zawsze porusza się problem i debatuje nad propozycjami, choć wiadomo, że nie wszystko jest możliwe do zrealizowania. Nowe zadania stawiane przed nauczycielami wymagają czasem zgłaszania propozycji rozwiązań. W trakcie wywiadu, proszeni o podanie przykładu analiz procesów edukacyjnych prowadzonych wspólnie przez nauczyciel wymienili tworzenie, prowadzenie i analizę Multitestu, stanowiącego bieżącą diagnozę poziomu opanowania wiadomości i umiejętności przez uczniów. Wymienili też badanie Edukacyjnej Wartości Dodanej, diagnozę wstępną, egzamin próbny oraz ewaluację wewnętrzną. Dyrektor, spytany w ankiecie jaki sposób w szkole zorganizowana jest analiza procesów edukacyjnych stwierdził, że analiza procesów edukacyjnych prowadzona jest w ramach nadzoru pedagogicznego w zespołach: ds. ewaluacji, klasowych zespołach nauczycielskich i zespołach przedmiotowych., a także w czasie analitycznych posiedzeń RP. 14 / 33

15 Istnieje specjalny zespół do spraw analizy efektów kształcenia, który koordynuje ewaluacją efektów kształcenia i formułuje wnioski do dalszej pracy, analiza Edukacyjnej Wartości Dodanej, ewaluacja wyników, analiza Multitestu, analiza diagnozy wstępnej, egzamin próbny. Pytany jakie zmiany dotyczące procesów edukacyjnych zostały wprowadzone w szkole w wyniku wspólnie podjętych decyzji, kto brał udział w podejmowaniu decyzji, czego one dotyczyły, jaki jest ich efekt i kto się angażował w ich realizację wymienił zmianę w lekcjach wos- prowadzone są w 2. i 3. klasie, by uczniowie mieli świeżą wiedzę. Rada Pedagogiczna podjęła decyzję na podstawie analizy wyników egzaminu próbnego i zewnętrznego. Zmiana Przedmiotowego Systemu Oceniania z w-f i zorganizowanie zajęć fakultatywnych, unikanie łączenia dziewcząt i chłopców na w-f, zorganizowanie projektu z w-f ( wnioski z ewaluacji wewnętrznej sformułował zespół do spraw ewaluacji, wdrożyli nauczyciele w-f). Efektem było to, że uczniowie chętniej uczestniczą w lekcjach w f. Angliści zorganizowali wyjazd na warsztaty czego widocznym efektem jest dziś lepsza znajomość angielskiego. Poloniści skorzystali z ofert Teatru Polskiego dzięki czemu uczniowie chcą chodzić do teatru, z chęcią rozwijają kreatywność na warsztatach, piszą recenzje sztuk. Poziom spełniania wymagania: B Wymaganie: Kształtuje się postawy uczniów Komentarz: Szkoła podejmuje spójne działania wychowawcze. Podejmowane przez szkołę działania o charakterze wychowawczym są adekwatne do potrzeb uczniów. Szkoła daje uczniom możliwość uczestnictwa w działaniach, które sprzyjają kształtowaniu pożądanych społecznie postaw. Szkoła angażuje uczniów w proces planowania i modyfikowania działań wychowawczych w szkole. Szkoła wdraża w nioski z prowadzonej analizy działań wychowawczych. Działania wychowawcze podejmowane w szkole są spójne i adekwatne do potrzeb uczniów. Uczniowie, pytani w trakcie ankiety czy czują się traktowani w równy sposób z innymi uczniami w zdecydowanej większości potwierdzili. 34 z 54 ankietowanych odpowiedziało raczej tak a 7 zdecydowanie tak. Odpowiedź raczej nie wybrało 12 uczniów a zdecydowanie nie 1. Pytani, czy nauczyciele i wychowawcy/instruktorzy traktują ich sprawiedliwie również w większości odpowiedzieli pozytywnie. 37 odpowiedziało raczej tak a 4 zdecydowanie tak. Raczej nie odpowiedziało 11 uczniów a zdecydowanie nie 2. Na pytanie, czy postawy promowane przez szkołę są zgodne z postawami, które oni uważają za ważne w zdecydowanej większości potwierdzili. 36 z 54 ankietowanych odpowiedziało, że raczej tak a 5, że w całości tak. 10 osób uznało, że promowane postawy raczej im nie odpowiadają a 2 zupełnie nie odpowiadają. 1 osoba nie udzieliła odpowiedzi. Rodzice, pytani w ankiecie czy to, w jaki sposób szkoła wychowuje uczniów odpowiada potrzebom ich dziecka najczęściej (27 z 40 uczestników ankiety) odpowiedzieli, że raczej tak. 7 osób uznało, że zdecydowanie odpowiada to ich dzieciom, 5, że raczej nie odpowiada a 1 osoba, że zdecydowanie nie odpowiada. Spytani, czy ich zdaniem nauczyciele traktują ich dziecko sprawiedliwie w znacznej większości (31 z 40 ankietowanych) uznali, że raczej tak. 4 osoby sądzą, ze zdecydowanie ich dziecko jest traktowane sprawiedliwie, 3, że raczej nie jest a 1, że zdecydowanie nie jest. Nauczyciele, spytani w trakcie wywiadu w sposób dbają o utrzymanie spójności działań wychowawczych wskazali, iż widać to choćby na przykładzie współpracy z parafią, z którą ustala się na przykład terminy jasełek i Dnia Patrona. Ustalony jest harmonogram działań wychowawczych i program profilaktyki,. System oceniania przewiduje system kar i nagród. Kameralność szkoły sprzyja temu, by wszelkie zagrożenia były szybko identyfikowane i rozwiązywane. Wychowawcy na poszczególnych poziomach korelują swoje plany wychowawcze. Kiedy jest potrzeba działania wychowawcze są podejmowane zespołowo, z udziałem pedagoga i za wiedzą dyrektora. Udaje się na bieżąco kontrolować sytuację wychowawczą i dzięki temu nie ma zaniedbań wynikających z opieszałości. Pytani co w tej materii im się udaje, z czym mają trudności stwierdzili, że udaje się integrowanie młodzieży. Uczenie umiejętności społecznych. Młodzież jest chętna i gotowa działać na rzecz społeczeństwa. Bardzo aktywny jest Samorząd Uczniowski, będący animatorem działań uczniowskich. Nie zawsze układa się współpraca z niektórymi rodzicami. Oczywiście w przypadku wydolnych wychowawczo rodzin takiego problemu nie ma. Szkoła posiada dziennik elektroniczny, z którego pewna część rodziców nie korzysta. Nie zawsze starcza pieniędzy na zakup potrzebnego sprzętu. Są braki w wyposażeniu sal. Doskwiera brak podziału na grupy na zajęciach. Pracownicy niepedagogiczni, spytani w trakcie wywiadu czy w szkole dyskutuje się na temat pożądanych postaw uczniów i kto bierze udział w takich dyskusjach przyznali, że pierwszym adresem, pod którym można zawracać się w sprawach związanych z zachowaniem jest pedagog szkolny. Ale wszyscy są włączeni w proces wychowanie. To 15 / 33

16 reakcje na sytuacje wychowawcze. Nikt nie czuje się zwolniony z obowiązku dbanie o to, jak młodzież w szkole się czuje i jak się zachowuje. W szkole organizuje się imprezy, spotkanie i inne formy działań wychowawczych ale też są nimi nieformalne rozmowy pracowników. Szkoła jest mała i uczeń jest bezpieczny także przez to, że nie jest anonimowy. Dlatego często uwaga związana z drobnym i niewłaściwymi zachowaniami przynosi skutek. W szkole jest monitoring który też działa mitygująco na zachowania uczniów. Oczywiście szkoła ma regulaminy, które też obligują młodzież do odpowiedniego zachowania. Pytani w jaki sposób przeprowadza się diagnozę wychowawczych potrzeb uczniów stwierdzili, że przede wszystkim prowadzona jest obserwacja uczniów. Prowadzi się testy socjometryczne czy metaplany. Sprawdzają się najlepiej metody aktywne jak mówiąc ściana. Ważne są rozmowy z rodzicami, analiza dokumentów z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną. Pomaga kontakt z pracownikami instytucji wspomagających (pracownicy socjalni, kuratorzy sądowi). Pytani jakie potrzeby zostały określone w wyniku tej diagnozy wymienili przede wszystkim potrzebę wsparcia psychologiczno pedagogicznego. Poproszeni o wskazanie jakie działania prowadzą w celu zaspokojenia tych potrzeb wyjaśnili, że działa zespół wsparcia, który określa formy pomocy, jakie są konieczne. Dostosowuje się je indywidualnie. To wiąże się głownie z etapem rozwoju fizycznego i psychicznego uczniów. Pedagogizuje się rodziców. Współpracuje się z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną organizując działania profilaktyczne. Organizowana jest pomoc materialna. Dzięki pracy uczniów w wolontariacie PCK szkoła bierze udział w akcji Stop bosym stopom dzięki którym uczniowie potrzebujący otrzymali buty. Wysłano uczniów na kolonie letnie w ramach współpracy z Bydgoskim Ośrodkiem Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, PCK i Radą Osiedla. Współpraca z ROPS dożywianie uczniów, którym objętych jest kilkunastu uczniów szkoły. Wspiera się rodziny w sytuacjach szczególnych. Wsparto zakup leków dla chłopca, który złamał nogę. Zbierano pieniądze dla rodziny pogorzelców. Pieniądze pochodziły od uczniów, którzy zrezygnowali z robienia sobie prezentów na święta. Nauczyciele organizują zbiórki odzieży dla uczniów. Pozyskuje się potrzebne środki organizując imprezy w szkole (sprzedaż ciast). Szkoła stara się dla uczniów o stypendia socjalne z instytucji miejskich. Dyrektor, poproszony o wskazanie przykładów pracy szkoły na rzecz spójności działań wychowawczych prowadzonych przez nią wskazał, że istnieje harmonogram działań wychowawczych. Wszyscy nauczyciele dają przykład stosowania się do zapisów zawartych w dokumentach szkoły. Wykazują też konsekwencję w pozostawaniu w zgodzie z WSO (nagrody i kary, oceny zachowania). Pojawiające się konflikty są rozwiązywane konfliktów w trybie natychmiastowym. Działania wychowawcze planowane i realizowane są w oparciu o Szkolny Program Wychowawczy, Szkolny Program Profilaktyki i plany działań wychowawczych i profilaktycznych. Wychowawcy klas, ustalając plan działań, konsultują go z uczniami, ich rodzicami oraz innymi nauczycielami w szkole. Ewaluacja ww. programów i planów dokonywana jest przede wszystkim w zespołach nauczycielskich. Wspólnie wypracowane wnioski i propozycje prezentowane są na posiedzeniu rady pedagogicznej i przyjmowane do realizacji. Innym przykładem wspólnych działań wychowawczych może być organizacja dnia patrona i innych uroczystości szkolnych. Nauczyciele w zespołach ustalają plan uroczystości, plan działań przygotowujących oraz osoby odpowiedzialne. Wynikiem takiej pracy jest zawsze impreza szkolna, która cieszy się zainteresowanie społeczności szkolnej i lokalnej. Wytworzyła się swego rodzaju tradycja rywalizacji o to, kto zrobi lepsze przedstawienie. Generuje to wysoki poziom imprez i uczy młodzież wytrwałości, staranności, odpowiedzialności. Uczniowie uczestniczą w planowaniu i modyfikowaniu działań wychowawczych w szkole oraz w realizowanych działaniach, sprzyjających kształtowaniu pożądanych społecznie postaw. Uczniowie, pytani w ankiecie kiedy ostatnio w szkole brali udział w rozmowie na temat odpowiedniego zachowania najczęściej (21 z 54 uczestniczących w ankiecie) odpowiadali, że w tym semestrze. 17 wskazało, że w poprzednim roku szkolnym lub dawniej, 12 w poprzednim semestrze a 4 nigdy. Spytani kiedy ostatnio w szkole brali udział w innych zajęciach związanych z zachowaniem i relacjami z innymi ludźmi najczęściej (17 uczniów) odpowiadali, że w ostatnim miesiącu. 16 stwierdziło, że kilka miesięcy temu, 9 około pół roku temu lub dawniej a 12 nigdy. Pytani, czy uważają, że w ich szkole uczniowie mają wpływ na to, jakie postawy są promowane w większości uznali, że tak. Jednak różnica między nimi i odpowiadającymi negatywnie nie była zbyt duża. 27 z 54 ankietowanych uczniów odpowiedziało, że uczniowie raczej mają wpływ a 3, że ten wpływ jest duży. 20 uczniów stwierdziło, że uczniowie raczej nie mają wpływu na kształtowanie postaw w szkole a 4, że nie mają go w ogóle. W trakcie wywiadu, pytani jakich postaw i zachowań oczekuje się od nich w szkole i czy uważają, że one są dla nich ważne stwierdzili, że w szkole wymaga się większej odpowiedzialności i tolerancji. To ważne bo każdy jest inny a musimy nauczyć się pracować ze sobą. W szkole uczy się wzajemnego szacunku. Tak jest łatwiej gdy ludzie są dla siebie mili. Lżej się chodzi do takiej szkoły. Wymaga się szacunku do wszystkich. To jest ważne i akceptują to uczniowie kształtują swoje wartości, które pomogą w przyszłym życiu. Nie ma jakichś większych konfliktów z nauczycielami bo oni starają się rozumieć. Spytani czy ich pomysły, oczekiwania mają wpływ na to, w jaki sposób w szkole kształtuje się właściwe zachowania, pożądane postawy, czy mogą na to wpływać, przedstawiać swoje oczekiwania, pomysły a jeśli nie, to dlaczego przyznali, że uczniowie akceptują sytuację wychowawczą szkoły ale mają świadomość tego, że mogą wykluczyć o swoje prawa i interesy. Regulaminy klas są negocjowane z uczniami i przez nich akceptowane na zasadzie kontraktu. Uczniowie potrafią wybierać między solidarnością grupową a poczuciem 16 / 33

17 odpowiedzialności. Znają wartość porozumienia i kompromisu. Rodzice, spytani w trakcie wywiadu czy uważają, że dzieci wiedzą, dlaczego te zachowania są wskazane, czy one są dla nich ważne i czy uczniowie mają wpływ na ustalanie zasad obowiązujących w szkole uznali, że jak najbardziej wiedzą i akceptują. Szkoła tylko wspomaga rodziców w procesie wychowania. Zatem jej działania są przedłużeniem tego, co dzieje się w domu. Oczywiście nikt nie traktuje tego, co robi szkoła jako działań o charakterze działań podjazdowych, służących jakimś celom niezgodnym z tym, czego życzą sobie rodzice. Rodzice i uczniowie mogą o tym mówić i są wysłuchiwani. Rolą wychowawców i nauczycieli jest to, by uczniowie mieli poczucie że ich głos w sprawach szkoły i ich sprawach jest brany po uwagę. Z opinii przekazywanych przez dzieci szkoła obecna jawi się być znacznie przyjaźniejsza niż ta, która rodzice pamiętają ze swego dzieciństwa. Nauczyciele, pytani w ankiecie kiedy ostatnio w szkole miała miejsce dyskusja na temat pożądanych postaw uczniów wszyscy (14 osób, które na to pytanie odpowiedziały) wskazali, że w przeciągu ostatnich sześciu miesięcy. Spytani w wywiadzie czy uczniowie biorą udział w działaniach kształtujących społecznie pożądane postawy i poproszeni o wymienienie tych działań wskazali, że uczniowie dbają o miejsca pamięci, co jest elementem współpracy szkoły z Kołem Kombatantów. Trwa akcja zbierania nakrętek. Teraz celem jest pomoc dziecku z wadą serca (akcja dla Emilki). Akcję koordynuje ksiądz katecheta a dotąd zebrano 26 tys. Sztuk. Rodzi to zdrową rywalizację, w która włączają się wychowawcy i rodziny uczniów. Uczniowie biorą udział w Sprzątaniu świata. Wszyscy nauczyciele, pytani w ankiecie czy uczniowie uczestniczą w tworzeniu i zmianie działań wychowawczych potwierdzili udział uczniów w tym procesie. 12 odpowiedziało, że uczniowie raczej w tym uczestniczą a 2, ze uczestniczą zdecydowanie. 2 nauczycieli nie udzieliło odpowiedzi. poproszeni o podanie przykładów tego w jaki sposób uczniowie uczestniczą we współtworzeniu i modyfikowaniu działań wychowawczych wskazali, że pośród wielu okazji, które mają uczniowie, najważniejsze to praca w Samorządzie Uczniowskim, gdzie mają wpływ na wybór tematów zajęć do dyspozycji wychowawcy (choć nieczęsto z tego korzystają), mogą w dużym stopniu planować pracę wolontariatu oraz współorganizują imprezy szkolne, a nierzadko decydują jakie imprezy są organizowane i jak wyglądają. Zgłaszają swoje propozycje do planu pracy samorządu. Uczniowie są włączani w planowanie pracy wolontariatu, wybór akcji w które angażuje się szkoła. Są współautorami i współorganizatorami akcji " Góra Grosza", WOŚP, organizują imprezę szkolną "Mam Talent", podczas której uczniowie prezentują swoje zdolności. Biorą udział w licznych projektach edukacyjnych organizowanych na terenie szkoły. Pytani w trakcie wywiadu jakie postawy są promowane w szkole, z którymi z nich uczniowie się zgadzają a z którymi nie i czy szkoła powinna promować inne postawy podkreślili, że szkoła propaguje umiejętności rozpoznania czym jest dobro i zło. Propaguje się prawdomówność, otwartość na innych, umiejętność współpracy z innymi. Wspiera się poczucie obowiązkowości i punktualności. Uczy się uczniów poszanowania tradycji ale też kreatywności. Uczniowie powinni być wytrwali i dbać o zdrowie fizyczne. Uczy się uczniów otwartości na świat. Ilość uczestników poszczególnych działań wskazuje, ze większość uczniów akceptuje takie postawy. Dobrowolnie angażują się w działania wolontariatu i samorządu. Dyrektor, na pytanie ankiety czy uczniowie uczestniczą w tworzeniu i zmianie szkolnego systemu oddziaływań wychowawczych odpowiedział, że zdecydowanie tak. Poproszony o przykłady stwierdził, że uczestniczą w tworzeniu planu działań wychowawczych i działań profilaktycznych w poszczególnych klasach w oparciu o Szkolny program wychowawczy i Szkolny program profilaktyki. Planują pracę samorządu uczniowskiego, są inicjatorami i współorganizatorami klasowych imprez integracyjnych, współuczestniczą w organizowaniu imprez szkolnych. Są też inicjatorami akcji charytatywnych. Na większości obserwowanych zajęć nauczyciele uwzględniali inicjatywy zgłaszane przez uczniów. Dotyczyły one treści lekcji, sposobu oceniania, terminów testów, sprawdzianów oraz wyjścia poza szkołę. Obserwowane zajęcia potwierdziły, że nauczyciele, poprzez swój sposób zachowania, kształtują pożądane społecznie postawy. Uczniowie uczestniczą w działaniach sprzyjających kształtowaniu pożądanych społecznie postaw realizując część działań porządkowych w trakcie zajęć. Znaczna część jednej z obserwowanych lekcji była prowadzona przez uczniów, wykonujących serię doświadczeń. Udział w organizacji zajęć oraz ocena tego udziału spowodowały, że inni uczniowie też wyrażali chęć podobnego udziału w kolejnych lekcjach. Zachowanie uczniów przez całe obserwowane lekcje było bez zarzutu. Wnioski z analizy działań wychowawczych są wdrażane. Nauczyciele, pytani jakie są wnioski z analiz działań wychowawczych i jak są wykorzystywane stwierdzili, iż ważne jest włączanie w działania w szkole także uczniów, którzy mają problemy z zachowaniem czy nie odnoszą sukcesów na co dzień. To jest ważne, świetnie wpływa na ich funkcjonowanie i sprawdza się. Działania na rzecz uczniów, którzy czują się wykluczeni przynoszą naprawdę widoczne efekty. Działania w tym kierunku wyzwala z nich wielką energię i pozytywne reakcje. Dyrektor, pytany w trakcie wywiadu o to samo wskazał, że uznano iż trzeba dostosować działania wychowawcze do potrzeb, oczekiwań uczniów. Zachęcać, motywować uczniów do udziału w zajęciach pozalekcyjnych, konkursach szkolnych i pozaszkolnych. Ważne jest wykorzystanie dostosowania oferty zajęć pozalekcyjnych do potrzeb i możliwości uczniów, promowanie sukcesów uczniów na forum klasy i szkoły (pochwały, dyplomy dla uczniów. Istotne jest prezentowanie sukcesów na stronie internetowej, tablicach informacyjnych, gazetce szkolnej itp.) Należy włączać do organizacji imprez szkolnych szczególnie uczniów o niskiej samoocenie i z problemami wychowawczymi, wybierać do organizacji imprez uczniów chętnych, nie selekcjonować na podstawie zdolności. 17 / 33

18 Poziom spełniania wymagania: A Wymaganie: Prowadzone są działania służące wyrównywaniu szans edukacyjnych Komentarz: Możliwości i ograniczenia uczniów są znane przez szkołę i ich nauczycieli. Sukcesy edukacyjne, osiągane przez uczniów są na miarę ich możliwości. Szkoła podejmuje działania, których celem jest zwiększenie szans edukacyjnych uczniów oraz takie, które uwzględniają potrzeby indywidualizacji procesu edukacji. Nauczyciele znają możliwości swoich uczniów, którzy osiągają sukcesy edukacyjne na miarę swoich możliwości. Uczniowie, pytani w ankiecie co czują gdy myślą o swoich wynikach pracy w szkole najczęściej (30 z 54 ankietowanych) wskazywali, iż uważają, że wszystko jest w porządku. 18 odczuwa niezadowolenie, że nie mogli zrobić więcej, 4 radość a 1 przyznał, że nie obchodzi go to. 1 uczeń nie udzielił odpowiedzi. Partnerzy szkoły, zapytani w trakcie wywiadu czy w miejscach, w których mieszkają uczniowie pojawiają się jakieś problemy społeczne zwrócili uwagę, że występuje bezrobocie. Na osiedlu Jachcice dzieci nie mają też za bardzo gdzie spędzać czasu. Jedyną możliwość daje właśnie szkoła. Trudno powiedzieć jak istotny jest problem ubóstwa. W obwodzie szkoły są dwa rejony patologii i ubóstwa. Obserwując działania szkoły można stwierdzić, że mocno angażuje się ona w rozwiazywanie tych problemów. Szczególnie pedagog szkoły stara się rozwiązywać te problemy w miarę możliwości jakie daje szkoła. Często też sami uczniowie organizują pomoc dla ubogich z rejonu. Są to najczęściej inicjatywy świąteczne. Szkoła kreuje i podtrzymuje wrażliwość na takie sprawy. W szkole działa koło Czerwonego Krzyża, które jest jednym z najdłużej działających w placówkach oświatowych Bydgoszczy. Ta forma też wiąże się z działaniami o charakterze pomocy innym. Często uczniowie są źródłem informacji na temat potrzeb. Wsparcia udziela tez BORPA. Jeśli chodzi o diagnozę, często we współpracy z innymi placówkami szkolnymi pedagog tworzy bazę informacji, dzięki którym potrzeby są zaspokajanie efektywnie. Dzięki temu można powiedzieć że te potrzeby udaje się zaspokajać. Nauczyciele, pytani w ankiecie czy diagnozują możliwości edukacyjne swoich uczniów w zdecydowanej większości (13 na 16 biorących udział w ankiecie) odpowiedzieli, że tak, w odniesieniu do wszystkich uczniów których uczę. 1 osoba przyznała, że nie diagnozuje tego problemu a 2 nie udzieliły odpowiedzi. Zapytani jaka informacja wynika z diagnozy zwrócili uwagę, że jest to szacowanie potencjału uczniów po poprzednim etapie edukacyjnym. Najważniejsze wnioski płynące z diagnozy to spore zaległości części uczniów z II etapu edukacyjnego. Ów szacunek wskazuje też na małą liczbę uczniów o potencjale wysokim. Ponadto zauważa się stale pogarszający się poziom ogólnej sprawności fizycznej, niechęć do uczestnictwa w zajęciach dodatkowych. Dyrektor, pytany w ankiecie czy są jakieś czynniki, które sprawiają, że uczniowie średnio-zdolni lub bardzo zdolni w szkole nie osiągają sukcesu edukacyjnego i poproszony o wskazanie najważniejszych z nich stwierdził, że wszyscy tacy uczniowie osiągają sukcesy na miarę swoich możliwości, są motywowani do pracy nakierowanej na osiągnięcie sukcesu. W szkole prowadzone są działania zwiększające szanse edukacyjne uczniów, uwzględniające także indywidualizację procesu edukacji. Uczniowie, pytani czy nauczyciele pomagają im uczyć się, gdy maja oni trudności w nauce stwierdzali najczęściej (19 z 54 ankietowanych), że mogą się o taką pomoc zwracać do mniej niż połowy nauczycieli. 12 wskazało na połowę nauczycieli, 11 większość a 8 wszystkich. 4 uczniów stwierdziło, że nie może się o taką pomoc zwrócić do żadnego nauczyciela. Pytani, czy nauczyciele mówią im, że mogą się nauczyć nawet trudnych rzeczy w takiej samej liczbie (po 12 uczniów) wskazali wszystkich, większość i około połowę nauczycieli. 9 uczniów stwierdziło, ze dotyczy to mniej niż połowy nauczycieli, 8, że żadnego a jeden uczeń nie udzielił odpowiedzi. Pytani, czy czują, że nauczyciele w nich wierzą stwierdzali najczęściej (16 z 54 ankietowanych), że wierzy mniej niż połowa. 14 uznało, ze dotyczy to około połowy nauczycieli, 11, że żadnego, 8, że większości a 5 że wszystkich nauczycieli. Rodzice, zapytani w ankiecie czy maja poczucie, że w szkole dziecko traktowane jest indywidualnie w ponad połowie (21 z 40 ankietowanych rodziców) uznali, że raczej nie. 4 stwierdziły, że zdecydowanie nie, 11, że raczej tak, 2, że zdecydowanie tak a 2 nie udzieliły odpowiedzi. Rodzice, pytani w ankiecie czy w szkole podejmuje się starania by ich dziecko miało poczucie sukcesu w nauce na miarę jego możliwości najczęściej (22 na 40 ankietowanych) stwierdzało, że raczej tak. 4 osoby uznały, że zdecydowanie tak, 11 że raczej nie, że a 2, że zdecydowanie nie. Jedna osoba nie udzieliła odpowiedzi. Poproszeni o podanie przykładu takich działań wskazali, że nauczyciele oceniają bieżące osiągnięcia dziecka starając się nie sugerować 18 / 33

19 dotychczasowymi ocenami ani chwilowymi niepowodzeniami nakierowując dziecko na nowe osiągnięcia i rozwiązania zachęcając do podejmowania wysiłku oraz do nie poddawania się chwilowym niedyspozycjom. Rozwija się zdolności dziecka, zainteresowania na dodatkowych zajęciach. Szkoła umożliwia uczniom rozwój umiejętności poprzez udział w różnego typu konkursach, np. konkurs wiedzy historycznej na szczeblu międzyszkolnym. W momentach kłopotów nauczyciel zawsze służy dodatkowym czasem na wytłumaczenie niezrozumiałej partii materiału. Szkoła organizuje zawody sportowe jak i naukowe, w których można wykazać swoje możliwości i wiedzę. Organizowane są wyjazdy językowe, na których można wykazać się wiedzą lub sprawnością sportową. Takie działania sprzyjają poczuciu sukcesów mojego dziecka. Ważne też jest to, że dziecko za dobrą ocenę jest chwalone, co je bardzo motywuje. Partnerzy szkoły, pytani w trakcie wywiadu czy w szkole podejmuje się starania, aby umożliwić wszystkim uczniom odniesienie sukcesu szkolnego na miarę ich możliwości zwrócili uwagę, że uczniowie szkoły uczestniczą w konkursach, organizowanych w mieście i w innych placówkach oświatowych. Przykładem jest forma, organizowana Zespól szkól nr 16 GimArt. Organizowany także konkurs recytatorski Amor, w którym wielokrotnie wyróżnienia uzyskiwali uczniowie Gim28. Szkoła umie więc zdiagnozować zdolności i znaleźć formy, w których mogą się uczniowie zaprezentować ("Ojczyzna Polszczyzna" Kujawsko-Pomorskie Centrum Edukacji Nauczycieli). Uczniowie uczestniczą w spektaklach teatralnych z których piszą recenzje spektakli. Owocem współpracy z teatrem są też scenariusze lekcji teaktralnych autorstwa nauczyciela języka polskiego, które ukazują się w Zeszytach teatralnych (biuletyn Teatru Polskiego). Uczniowie zdobywają umiejętność udzielania pierwszej pomocy, biorą udział w konkursach wiedzy o zdrowiu. Równie z wynik egzaminu wskazuje na sukces edukacyjny. Najbardziej świadczy o tym fakt, ze te wyniki utrzymują się prze zlata a nie są jednorazowym sukcesem, Pomagają w tym zajęcia wyrównawcze i kompensacyjne. Nauczyciele namawiają rodziców do diagnozy ich dzieci i określenia ewentualnych dostosowań. Najistotniejsze jest to, że udaje się wychwyci większość tych uczniów, którzy tego potrzebują. Często też szansą na rozwój pasji są zajęcia sportowe. W zajęcia te często angażowani są uczniowie mający problemy natury społecznej. Uczniowie szkoły osiągają dobre wyniki w konkursach organizowanych przez Kuratorium. Szkoła może się poszczycić wieloma laureatami jak też finalistami. Pedagog szkoły otrzymała nagrodę w konkursie za scenariusz spektaklu, organizowany w związku z prezydencją Polski w Unii. Europejskiej przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Został on opublikowany na stronie Ministerstwa oraz rozpowszechniony na płycie CD, która została rozesłana do szkól w całej Polsce. Pytani jakie są efekty tych działań wskazali, że młodzież potrafi udzielić pierwszej pomocy na miejscu wypadku. Młodzież jest wrażliwa i nieobojętna na problemu innych ludzi. Świetnym miernikiem jest wysoka średnia egzaminów. Nauczyciele z liceów często w rozmowach przyznają, że uczniowie tej szkoły świetnie sobie radzą na dalszym etapie edukacyjnym. Niewielu uczniów nie kończy szkoły. Szkoła ma dobrą opinie w mieście o czym świadczy to, że uczęszcza do niej sporo młodzieży spoza jej rejonu. Nauczyciele, pytani w trakcie wywiadu w jaki sposób indywidualizowany jest proces edukacji stwierdzili, że indywidualizacja odbywa się poprzez różnicowanie stopnia trudności, wydłużenie czasu pracy uczniom z opiniami. Organizuje się zajęcia dodatkowe. Uczniowie mogą konsultować się z nauczycielami gdy mają problemy. Podczas działań wobec uczniów mających trudności uczy się ich strategik działania związanej z przyszłymi egzaminy. Uczy się ich czytać wykresy, tabele. Przygotowanie uczniów do egzaminów z języków polega też na nauce uczniów słuchania tekstów. Ale dotyczy to też uczniów zdolnych, którzy są przygotowywani na zajęciach i indywidualnie do udziału w konkursach. Często do konkursów organizowanych poza szkoła organizuje się specjalne zajęcia podczas których można ich przygotować. Dyrektor, pytany w ankiecie jaki odsetek uczniów posiadających orzeczenia lub opinie Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej o potrzebie terapii pedagogicznej jest objęty terapią wyjaśnił, że uczniowie z opiniami i orzeczeniami PPP objęci są pomocą psychologiczno- pedagogiczną (Karta Indywidualnych Potrzeb Ucznia, Plan Działań Wspierających). Uczniowie mają możliwość korzystania z zajęć korekcyjno - kompensacyjnych. Uczniom z orzeczeniem o potrzebie nauczania indywidualnego organizuje się takie nauczanie: w szkole lub domu- korzysta z pomocy ok. 60 procent, ale proponuje się ją wszystkim posiadającym opinię lub orzeczenie. Zapytany jakie działania zwiększające szanse edukacyjne uczniów prowadzi szkoła wskazał, że prowadzone są zajęcia pozalekcyjne (rozwijające uzdolnienia oraz dla uczniów osiągających słabsze wyniki), organizowana jest pomoc psychologiczno-pedagogiczna oraz nauczanie indywidualne. Zachęca się uczniów do udziału w konkursach przedmiotowych, artystycznych, sportowych, organizuje się imprezy integrujące uczniów: Otrzęsiny klas pierwszych, Dzień sportu i rekreacji, imprezy towarzyszące organizacji Dnia Patrona. Prowadzi się systematycznie ( dobrowolny udział) zajęcia dla trzecioklasistów takie jak rozwiązywanie testów. Angażuje się uczniów nieśmiałych do kabaretu szkolnego i występów artystycznych. Jako formy działań wskazał zajęcia edukacyjne, zajęcia integrujące, zajęcia kompensacyjne, rozmowy indywidualne z nauczycielem przedmiotu, wychowawcą, pedagogiem, dyrektorem, stosowanie nagród, pochwał ustnych i pisemnych. Uczestniczą w nich prawie wszyscy uczniowie to jest ok.80 procent. Pytany w wywiadzie w jaki sposób uczniowie są motywowani do pełnego wykorzystania swoich możliwości stwierdził, że nauczyciele w swojej pracy starają się przede wszystkim organizować interesujące zajęcia, budować sprzyjającą pracy atmosferę (życzliwość, sprawiedliwość, profesjonalizm), stosują indywidualizowanie pracy z uczniami, powierzają role uczniom, stosują metody aktywizujące w pracy dydaktycznej i wychowawczej, pochwały, wzmocnienia słowne, eksponują (nawet małe) 19 / 33

20 sukcesy i osiągnięcia uczniów, wskazują autorytety uczniom, oferują róże formy zajęć pozalekcyjnych odpowiadające potrzebom i zainteresowaniom uczniów. Poziom spełniania wymagania: B 20 / 33