NR 4/2011 EGZEMPLARZ BEZPŁATNY. Komercjalizacja badań w instytucie PAN. Słabe i mocne strony przedsiębiorcy

Transkrypt

1 NR 4/2011 EGZEMPLARZ BEZPŁATNY Komercjalizacja badań w instytucie PAN Słabe i mocne strony przedsiębiorcy NewConnect

2 PARTNEREM PROJEKTU JEST: PATRONAT HONOROWY NAD PROJEKTEM SPRAWUJĄ: PATRONAT MEDIALNY NAD PROJEKTEM SPRAWUJĄ: Wydawca: Fundacja ProRegio ul. 23 Lutego 7, Poznań tel , tel./fax Redakcja: Projekt graficzny: Anna Tomtas-Anders Wojciech Janicki

3 W NUMERZE NR 4/2011 EGZEMPLARZ BEZPŁATNY KOMERCJALIZACJA BADAŃ W INSTYTUCIE PAN SŁABE I MOCNE STRONY PRZEDSIĘBIORCY NEWCONNECT FOT. EWA BIELAŃCZYK/SŁAWOMIR OBST 4 Przedsiębiorczy instytut wywiad z prof. dr hab. Wojciechem T. Markiewiczem, dyrektorem Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN. 6 Czy jestem dobrym biznesmenem? ocena słabych i mocnych strony przedsiębiorcy. Drodzy Czytelnicy Niejednokrotnie rozważając możliwość rozpoczęcia własnego biznesu próbujemy znaleźć odpowiedź na pytanie czy jesteśmy dobrym materiałem na przedsiębiorcę, co może stanowić o naszej przewadze nad pozostałymi uczestnikami rynku? Gdy stwierdzimy, że posiadamy odpowiednie umiejętności i kwalifikacje przychodzi czas na sprawdzenie ich w praktyce. Pierwsze kroki w biznesie może ułatwić nam wsparcie w postaci właściwej preinkubacji. Kolejne dylematy młodego przedsiębiorcy najprawdopodobniej związane będą z obsługą księgową nowopowstałej firmy i wyborem formy opodatkowania. Gdy firma zacznie rozwijać się w obiecującym kierunku, warto poszukać będzie kapitału na jej dalszy rozwój. Właściwym źródłem kapitału może okazać się rynek NewConnect. Te wszystkie tematy prezentujemy w szóstym numerze biuletynu Spin off. Polecam także wywiad z Dyrektorem Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN na temat procesów komercjalizacji w instytucie badawczym. Po raz kolejny zachęcam do wypełniania dostępnej na stronie internetowej Fundacji ankiety, która umożliwia nam dopasowanie tematyki biuletynu do Państwa potrzeb i oczekiwań. Zapraszam do lektury 8 Rynek NewConnect jak pozyskać kapitał na innowacyjne projekty? 10 Księgowe dylematy podstawy prowadzenia finansów nowopowstałej firmy. 12 Audyt Innowacyjności proaktywne wsparcie rozwoju innowacyjnych MSP w Wielkopolsce. 14 Pierwsze kroki w biznesie idea preinkubacji na przykładzie działania Akademickiego Inkubatora Przedsiębiorczości Politechniki Poznańskiej. 15 FLESZ ważne wydarzenia z regionu. Jakub Anders Dyrektor Finansowy Fundacji ProRegio SPIN OFF PORADNIK PRZEDSIĘBIORCZYCH NAUKOWCÓW 4/2011 3

4 WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA Przedsiębiorczy instytut prof. dr hab. Wojciech T. Markiewicz dyrektor Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN FOT. Ewa Bielańczyk/Sławomir Obst Czy Pana zdaniem w instytucie naukowym jest miejsce na przedsiębiorczość akademicką? Jestem w pełni przekonany o tym, że w instytucie naukowym nie tylko jest miejsce na przedsiębiorczość akademicką, ale być powinno. Przedsiębiorczość akademicka jest, tak to rozumiem, związana nierozerwalnie z poziomem prowadzonych badań naukowych. Wysoki poziom badań naukowych, oryginalność, wyprzedzanie konkurencji, stwarza szansę na odkrywanie prawd naukowych, z których wiele może znaleźć zastosowanie praktyczne. Jestem zdania, że im bardziej zasadnicze, podstawowe jest odkrycie naukowe, tym lepsze, szersze i bardziej innowacyjne może znaleźć zastosowanie. Jestem daleki od robienia ostrego podziału pomiędzy badaniami podstawowymi a aplikacyjnymi. To czy dla odkryć znajdziemy zastosowanie praktyczne zależy przede wszystkim od postawy badaczy. Powinni oni, moim zdaniem, przed przystąpieniem do publicznej prezentacji osiągniętych wyników swoich badań, rozpatrzyć możliwość ochrony własności intelektualnej poprzez rozpoczęcie procedury patentowej. Jest to warunek konieczny. Bez jego spełnienia nie może być mowy o jakiejkolwiek przedsiębiorczości akademickiej. Dokonanie zgłoszenia patentowego i ostatecznie uzyskanie ochrony patentowej dla opracowanego rozwiązania technologicznego, staje się podstawą do podjęcia dalszych kroków, jakimi są komercjalizacja opracowania czy też założenie przedsiębiorstwa przez instytut, samego odkrywcę, odkrywcę we współpracy z instytutem lub innymi partnerami. W taki właśnie sposób mogą powstawać firmy typu start-up czy spinoff, o których ostatnio tak wiele się mówi i myślę, że w krótkim czasie będziemy nie tylko o nich mówić ale również słyszeć o ich sukcesach. Naturalnie, można zadać pytanie, czy droga od odkrycia naukowego do aplikacji jest rzeczywiście tak krótka, że prowadząc badania naukowe o charakterze podstawowym jesteśmy blisko zastosowań? Należy pamiętać o dystansie, który zawsze dzieli badania naukowe i działania praktyczne, ale w obszarze nauk bio dystans ten jest stosunkowo krótki. Współcześnie, większość badań ma zresztą w coraz większym stopniu charakter interdyscyplinarny. Spojrzenie na ten sam problem współpracujących ze sobą badaczy jest więc dodatkowym atutem pozwalającym szybciej zbliżyć się do sfery zastosowań. Ponadto, należy wspomnieć o aspekcie ekonomicznym przedsiębiorczości akademickiej. Zachętą dla badaczy jest z pewnością przejrzyste i trwałe uregulowanie kwestii własności intelektualnej i przyszłych, ewentualnych korzyści finansowych pomiędzy nimi a instytutem. Jakie znaczenie dla instytutu naukowego, zdaniem Pana Dyrektora, powinna mieć komercjalizacja badań? Komercjalizacja badań nie może stać się jedynym celem działalności w instytucie naukowym. Jej znaczenie jest jednak bardzo duże dla instytutu, który może mieć w komercjalizacji istotne źródło finansowania swojej działalności podstawowej. Dla jego pracowników, szczególnie tych, którzy byli autorami skomercjalizowanych osiągnięć, może ona stać się ważnym uzupełnieniem ich dochodów osobistych. Dostrzeganie znaczenia komercjalizacji w instytucie nie powinno się ograniczać wyłącznie do aspektu finansowego, bo zainteresowanie nim może jednocześnie inicjować nową, ambitną problematykę badawczą. Jak powiedziałem na wstępie, najnowsze i najlepsze wyniki badań niosą ze sobą największy potencjał innowacyjności. Działanie na rzecz komercjalizacji, będącej efektem innowacyjności, jest jednocześnie zachętą do podejmowania, w coraz większym zakresie, badań o charakterze interdyscyplinarnym. Instytut Chemii Bioorganicznej PAN jest tutaj dobrym przykładem. W swojej nazwie ma chemię i przygotowanie zawodowe wielu pracowników jest stricte 4 SPIN OFF PORADNIK PRZEDSIĘBIORCZYCH NAUKOWCÓW 4/2011

5 WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA chemiczne, ale działamy w szeroko rozumianym obszarze nauk biologicznych i na przykład w strukturze Polskiej Akademii Nauk jesteśmy w Wydziale Nauk Biologicznych i Rolniczych. Instytut Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu może poszczycić się wieloma patentami. Czy mogą one stać się przedmiotem komercjalizacji? Udało nam się dostrzec i wprowadzić w życie oczywiste zobowiązanie uczonych do wykorzystywania, dla pożytku publicznego, wyników badań, które prowadzimy z wykorzystaniem pieniędzy podatnika. Nie mamy prawa, takie jest rozumienie tych kwestii w Instytucie, przechodzić obojętnie, tzn. bez podjęcia próby ochrony własności intelektualnej, wobec odkryć, które powstają z naszym udziałem. Takie myślenie udało się skojarzyć w czasie z rozumieniem tych kwestii przez decydentów przyznających środki na badania naukowe i innowacyjność. Dzięki specjalnym programom, takim jak np. Patent Plus, finansowanym ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, mogliśmy w instytutach naukowych w Polsce, podjąć aktywne patentowanie rezultatów naszych badań. Zdajemy sobie sprawę z tego, że nie każde zgłoszenie patentowe, nie każdy patent mogą być przedmiotem komercjalizacji. Jednak na pewno nie uda się skomercjalizować skutecznie osiągnięć nieopatentowanych. Nasz portfel zgłoszeń patentowych i patentów powinien być więc jak najgrubszy. Instytut może poszczycić się 23 przyznanymi patentami oraz 19 krajowymi i 9 międzynarodowymi zgłoszeniami patentowymi. Aktywna obserwacja rynku, surowa ocena szans na skomercjalizowanie naszych zgłoszeń patentowych jest koniecznym warunkiem codziennego działania w tym zakresie. Mamy nadzieję na komercjalizację przynajmniej dwóch patentów w najbliższej przyszłości, ale oczywiście wierzymy, że takich sukcesów może i powinno być więcej. Czy fundusze europejskie stanowią duże wsparcie w procesie patentowania wyników badań prowadzonych w Instytucie, szczególnie w odniesieniu do ochrony międzynarodowej? Fundusze unijne stanowią bardzo duże wsparcie w procesie patentowania wyników badań prowadzonych w Instytucie. Bez środków europejskich wejście w procedury patentowania byłoby, przy rażąco niskim finansowaniu badań naukowych w Polsce, po prostu niemożliwe. Obecnie w Instytucie większość procedur patentowych finansowana jest ze środków funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. Prowadzimy 8 projektów wspierających ochronę patentową w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka , w tym między innymi patentów na substancję antystarzeniową, leki przeciw HIV oraz leki przeciwnowotworowe. Naszym zmartwieniem jest fakt, że przecież tego wsparcia nie będzie zawsze. Naturalnie, udane komercjalizacje powinny w przyszłości poprawić sytuację finansową Instytutu i umożliwić nam samodzielne podejmowanie procedur patentowania w Europie i na świecie. Takie myślenie jest jednak obarczone sporym elementem ryzyka. Nieodzowne jest zwiększenie poziomu finansowania badań w Polsce i przejście z kilkunastoletniej przynajmniej fazy składania obietnic w tym zakresie do fazy realizacji tych deklaracji, które środowiska naukowe słyszały tyle razy. Bez rezultatu. I nie o zaspokojenie oczekiwań badaczy tu chodzi, ale o przyszłość cywilizacyjnego awansu Polski. Gdybyśmy osiągnęli finansowanie badań naukowych z budżetu państwa na poziomie 1% PKB, to wciąż byłby to najniższy poziom w Unii Europejskiej, a przecież jakże nam do tej wartości daleko. Jakie inne projekty z tematyki komercjalizacji badań, współfinansowane z funduszy europejskich Państwo realizują? W Instytucie prowadzimy szereg projektów, z których wiele wspierają fundusze europejskie. W ostatnich latach podjęliśmy badania o dużym potencjale aplikacyjnym, finansowane w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka W obszarze chemiczno-biologicznym realizujemy osiem projektów rozwojowych w ramach osi priorytetowej Badania i rozwój nowoczesnych technologii, w tym poszukiwania leków przeciw guzom mózgu, wspomagających leczenie chorób układu krążenia, schorzeń neurologicznych jak również badania nad konstrukcjami mikromacierzy DNA/RNA czy zaawansowane badania o charakterze biotechnologicznym. W ramach jednego z projektów prowadzimy również międzynarodowe studia doktoranckie. Dwa Dostrzeganie znaczenia komercjalizacji w instytucie nie powinno się ograniczać wyłącznie do aspektu finansowego, bo zainteresowanie nim może jednocześnie inicjować nową, ambitną problematykę badawczą. z prowadzonych projektów realizowane są w konsorcjach naukowych, a pozostałe samodzielnie. Wszystkie te projekty przyczyniają się do zwiększenia konkurencyjności oraz prestiżu naszego Instytutu na arenie światowej. Instytut Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk, oprócz badań w zakresie chemii bioorganicznej i biologii chemicznej, realizuje również prace badawczo-rozwojowe i wdrożeniowe, w afiliowanym przy Instytucie, Poznańskim Centrum Superkomputerowo-Sieciowym. Szczegóły dotyczące prowadzonych projektów dostępne są na naszej stronie internetowej. Do zwiększenia szans na komercjalizację może przyczynić się fakt, iż podnosimy potencjał badawczy Instytutu poprzez realizację dwóch projektów infrastrukturalnych. Jeden z nich, realizowany w ramach konsorcjum z Politechniką Poznańską, poświęcony jest utworzeniu Europejskiego Centrum Bioinformatyki i Genomiki. Drugi projekt Zwiększenie potencjału badawczego Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN w zakresie analizy strukturalnej biomolekuł metodami NMR i krystalografii ma na celu stworzenie w Instytucie infrastruktury do prowadzenia kompleksowych badań struktury związków chemicznych. Myślę, że dzięki temu staniemy się jeszcze atrakcyjniejszym ośrodkiem nauki dla młodych naukowców. Na początku tego roku otrzymaliśmy tytuł JAKOŚĆ ROKU 2010 w ramach programu organizowanego przez Redakcję Biznes Raport w Dzienniku Gazeta Prawna. Eksperci Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji S.A. docenili wysokie standardy naszej działalności. Mam nadzieję, że także to wyróżnienie przyniesie Instytutowi wymierne oraz długofalowe korzyści. SPIN OFF PORADNIK PRZEDSIĘBIORCZYCH NAUKOWCÓW 4/2011 5

6 PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ AKADEMICKA Czy jestem dobrym biznesmenem? June Lavelle Prezes Lavelle & Associates; Przedsiębiorca roku 1992 w plebiscycie Ernst & Young, Merrill Lynch oraz Inc. Magazine FOT. Archiwum Autorki Istnieje wiele aspektów, które mogą wpłynąć na niepowodzenie biznesu. Do podstawowych należą brak kapitału, wiedzy na temat prowadzenia działalności gospodarczej czy też niedopasowanie oferty firmy do potrzeb rynku. Często jednak okazuje się, że faktyczną przyczyną niepowodzenia jest zwyczajnie osobowość samego przedsiębiorcy. Niedoświadczeni biznesmani myślą, że są w stanie podjąć się wszelkich działań prowadzących do sukcesu, co w dzisiejszym, dynamicznym świecie gospodarczym jest wręcz niemożliwe. Uświadomienie sobie tego po fakcie sprawia, iż wiele firm upada. W oparciu o przykre doświadczenia wielu przedsiębiorców powstały podstawowe motta pomagające przy tworzeniu biznesu. Oto niektóre z nich: Rób to co potrafisz i rób to najlepiej jak umiesz. Skup się na kapitalizacji swojej specjalistycznej wiedzy i doświadczenia. Otocz się partnerami uzupełniającymi twoje silne strony i niwelującymi twoje słabości. Innymi słowy znaj siebie i buduj potęgę swojego biznesu na tej wiedzy. Jak zatem przedsiębiorca może ocenić swoje silne i słabe strony? Artykuł ten przedstawia moje autorskie podejście do ewaluacji potencjału przedsiębiorcy, jakie stosuję w swojej wieloletniej praktyce. Istnieją dwa podstawowe aspekty oceny biznesu: ocena przedsiębiorcy i samego przedsięwzięcia. W ramach każdego z tych obszarów należy dokonać oceny, czy posiadana wiedza, doświadczenie i zrozumienie biznesu są nieodpowiednie, odpowiednie bądź bardzo dobre. W analizie należy wziąć pod uwagę zarówno cechy charakteru potencjalnego przedsiębiorcy jak i jego sytuację życiową oraz biznes plan. Na podstawie tych informacji kształtuje się zarys działania, celem którego jest wyłonienie słabości planowanego biznesu. Doświadczenie przedsiębiorcy w biznesie Wiedza: czy ewaluowany przedsiębiorca posiada jakiekolwiek doświadczenie bądź przeszedł szkolenia w następujących, kluczowych obszarach biznesowych: n Marketing/sprzedaż n Działania operacyjne n Zarządzanie/finanse Doświadczenie zawodowe: czy oceniany przedsiębiorca posiada jakiekolwiek doświadczenie w biznesie lub przemyśle, w którym zamierza podjąć działalność gospodarczą? Temperament i osobowość przedsiębiorcy Osobowość zdobywcy. Przedsiębiorca winien pałać entuzjazmem do własnego pomysłu na biznes, być jego fanem i wykazywać determinację działania. Pytanie jednak brzmi, czy taki przedsiębiorca do końca rozumie czego potrzebuje by osiągnąć sukces? I jakimi ze swoich posiadanych umiejętności może posłużyć się w rozwoju własnej firmy? Przywiązanie do szczegółów. Przedsiębiorca powinien umieć sprecyzować w szczegółach elementy tworzonego przez siebie biznesu oraz potencjalnych działań. Jeśli posługuje się ogólnikami, może to oznaczać, że nie przełożył jeszcze swojego pomysłu na rzeczywistość. Dyscyplina finansowa. Ten kto rozumie, iż istotą biznesu jest generowanie pieniędzy a nie ich pochopne wydawanie, wie też doskonale czym jest utrzymanie firmy. Wielkość kapitału finansowego jest wtórna do sposobu w jaki jest on dystrybuowany. Optymizm zbilansowany z realizmem czyli przedsiębiorca wizjoner czy realista zdający sobie sprawę z ryzyka? Niedoświadczeni przedsiębiorcy często otwierają własną firmę sądząc, że przyniesie ona spodziewane profity już od pierwszego dnia działalności. Ale biznes musi dojrzeć aby przynosić zyski i potrzebuje na to około roku. Początki działalności to w głównej mierze narastające koszty, których należy być świadomym i nauczyć się ich maksymalnej redukcji. 6 SPIN OFF PORADNIK PRZEDSIĘBIORCZYCH NAUKOWCÓW 4/2011

7 PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ AKADEMICKA Nastawienie na innych. W początkowej fazie działalności większość firm jest na tyle małych, że sam właściciel musi zabiegać o rynek i odbiorców. Jeśli zatem nie ma umiejętności nawiązywania kontaktów i utrzymywania relacji międzyludzkich, stanowi to poważne wąskie gardło jego biznesu. Taka osoba musi sobie zdać sprawę ze swojej słabości i zatrudnić pracownika o wymaganych kompetencjach. Rozpoznanie swoich ograniczeń. Wielu ludzi zaczynających biznes sądzi, iż są nieomylni i przez to nie przyjmują jakichkolwiek porad płynących z zewnątrz. Zdanie sobie z tego sprawy pozwala zrozumieć czego nie udźwignie się samemu i jakie obowiązki należy delegować innym. Poświęcenie. Amerykański Departament Handlu przeprowadził badanie przedsiębiorców, którego rezultaty wykazały silną zależność pomiędzy liczbą godzin poświęconych biznesowi a jego sukcesem. Początkujący przedsiębiorca musi rozumieć, iż prowadzenie własnej firmy będzie wymagało od niego wielu wyrzeczeń, godzin pracy i odpowiadającej temu kondycji również fizycznej. Umiejętność rozwiązywania problemów. Przedsiębiorca musi umieć identyfikować problemy, stawiać im czoła i szukać konstruktywnych rozwiązań. Kreatywne myślenie jest tutaj kluczowym czynnikiem sukcesu. Elastyczność. Ważnym jest, jak skutecznie przedsiębiorca jest w stanie przewidzieć nadchodzące zmiany i jak szybko na nie zareagować? Zdarzają się przypadki osób, które po zdefiniowaniu swojego biznesplanu trzymają się kurczowo obranego w nim nurtu działania i nie zważają na zmieniające się warunki otoczenia. Przedsiębiorca i jego biznes plan muszą być elastyczni i szybko odpowiadać na zmienne warunki egzystowania. Osobista zdolność finansowa Poświęcenie finansowe. Czy potencjalny przedsiębiorca ma jakieś zabezpieczenie finansowe w postaci rezerwy, ubezpieczenia na życie, pracującego współmałżonka, etc? Dają one chociaż częściowe zabezpieczenie płynności finansowej w chwili kryzysu. Przedsiębiorca musi zdać sobie sprawę, że pierwszym, który w ciężkich dla biznesu czasach zostanie bez wynagrodzenia za swoją pracę, będzie właśnie właściciel firmy. Stosunek do obecnego zatrudnienia. Wielu z przedsiębiorców, szczególnie w branży rzemieślniczej, zaczyna swój Artykuł ten przedstawia moje autorskie podejście do ewaluacji potencjału przedsiębiorcy, jakie stosuję w swojej wieloletniej praktyce. własny biznes utrzymując równolegle swoje dotychczasowe zatrudnienie. Wymaga to wiele wysiłku gdyż spędzają oni w pracy po 19 godzin dziennie. Daje to jednak, w początkowej fazie działalności, gwarancję płynności finansowej. Z pracy na etacie można zrezygnować gdy biznes przynosi na tyle wysokie przychody, że można pozwolić sobie na ekwiwalent swoich stałych zarobków. Wsparcie rodziny. Kluczowym dla sukcesu przedsiębiorcy jest też wsparcie jego najbliższej rodziny i dostosowanie się do rygorów finansowych narzuconych przez przedsiębiorcę we wczesnej fazie rozwoju firmy. To, na ile najbliżsi będą w stanie znieść narzucone ograniczenia oraz większe zaangażowanie przedsiębiorcy w życie firmy, a nie w życie rodzinne, daje poważne podwaliny sukcesu przedsiębiorcy. Wsparcie ze strony najbliższych bywa często niedocenionym czynnikiem sukcesu. Planowany biznes W wielu przypadkach niedoświadczony przedsiębiorca nie dokonuje dogłębnych przemyśleń i analizy spraw jakie dotyczyć będą jego firmy. Nie potrafi przez to odpowiedzieć nawet na podstawowe pytania związane z jego biznesem. Poniższe kwestie pozwolą dokonać ewaluacji mocnych i słabych stron planowanego biznesu: Specyfikacja produktu/usługi. Doskonała znajomość oferowanych przez siebie produktów/usług oraz popytu na nie jest kluczową kwestią dla powodzenia biznesu we wczesnej fazie rozwoju. Otoczenie przemysłowe. Na ile stabilny jest okoliczny przemysł i jakie zaznaczają się w nim trendy? Rynek. Czy rynek jest w fazie wzrostu, załamania czy raczej wykazuje stabilność? Kim są główni odbiorcy oferowanych produktów/usług? Czy istnieją jakieś nisze rynkowe? Jak silna jest konkurencja i na ile planowany biznes zależeć będzie od siły nabywczej określonej grupy odbiorców? Konkurencja. Jaki charakter mają konkurenci na rynku i czy stanowią pośrednią czy bezpośrednią konkurencję dla nowotworzonej firmy? Przez ilu graczy rynkowych zdominowany jest rynek konkurencji? Czy konkurenci rynkowi to duzi gracze, którzy wręcz przyciągają popyt? Technologia. Jak znaczącym jest stosowanie pewnych technologii dla zwiększenia konkurencyjności? Jakie technologie planuje wdrożyć początkujący przedsiębiorca by zyskać przewagę konkurencyjną? Marketing i strategia sprzedaży. Czy przedsiębiorca potrafi sprecyzować, w jaki sposób oferowane przez niego produkty/usługi, zaspokoją potrzeby konsumentów w stopniu wyższym niż konkurencja? Jaka jest planowana strategia podboju rynku? Jakie jest doświadczenie przedsiębiorcy w sprzedaży? Cena i marża. Jaką cenę przedsiębiorca przewiduje za swoje produkty/usługi? Jak kształtuje się ona na tle dotychczasowych graczy rynkowych? Jakie planowane są relacje między wolumenem sprzedaży a przychodami ze sprzedaży? Czy przewiduje się jakiekolwiek okoliczności zmuszające do obniżenia ceny? Jakie szacuje się narzuty i jak zostały one skalkulowane? Zakup środków produkcji. Kto będzie głównym dostawcą materiałów lub środków produkcji dla nowotworzonej firmy? Jak silne są więzi przedsiębiorcy z dostawcami? Pracownicy. Przedsiębiorca musi określić jakich pracowników potrzebuje (poziom wykształcenia, umiejętności, doświadczenie). Jaka jest minimalna, niezbędna liczba pracowników i jakie przewiduje się płace? Przedsiębiorca musi być świadomy wszelkich kosztów dodatkowych związanych z zatrudnieniem (jak chociażby szkolenie personelu). Koszty pośrednie. Jakie koszty generować będzie w firmie administracja i utrzymanie środków trwałych? Jakie metody księgowania przedsiębiorca planuje? SPIN OFF PORADNIK PRZEDSIĘBIORCZYCH NAUKOWCÓW 4/2011 7

8 FINANSOWANIE DZIAŁALNOŚCI Rynek NewConnect Katarzyna Wlaź Menedżer ds. projektów, Morison Finansista Corporate Finance sp. z o.o. FOT. Ewa Bielańczyk/Sławomir Obst W sierpniu 2011 roku miną cztery lata od kiedy ruszył rynek akcji NewConnect prowadzony przez Giełdę Papierów Wartościowych (GPW) w Warszawie. Kierowany jest on w szczególności do młodych, dynamicznie rozwijających swoją działalność przedsiębiorstw, mających duże perspektywy rozwoju przede wszystkim w sektorach innowacyjnych. Stawia on Emitentom mniej sformalizowane wymogi, zarówno w ramach samego procesu upublicznienia jak i późniejszego obowiązku ujawniania informacji, w porównaniu do regulowanego rynku GPW. Mimo iż uruchomienie rynku NewConnect zbiegło się z kryzysem ekonomicznym, charakteryzuje się on znacznym potencjałem wzrostu. Od sierpnia 2007 roku zadebiutowało na nim 245 przedsiębiorstw, w tym 64 w bieżącym roku. 36% obecnych na rynku Emitentów prowadzi działalność w sektorach charakteryzujących się dużą innowacyjnością IT, media elektroniczne, telekomunikacja, biotechnologia, nowoczesne usługi. Stanowią one aż 60% segmentu NewConnect Lead, który skupia spółki o silnych fundamentach i znacznych perspektywach rozwoju. Korzyści z debiutu Rynek NewConnect charakteryzuje się stosunkowo małą płynnością akcji oraz znacznym ryzykiem wahań cen. Pomimo tego, 14 notowanych na nim spółek znacznie zwiększyło swoją wartość rynkową, co zaowocowało przejściem na rynek regulowany GPW. Korzyści z debiutu na rynku NewConnect to przede wszystkim: pozyskanie kapitału na rozwój, efekt marketingowy promocje, prestiż, wiarygodność spółki oraz wyższa rozpoznawalność na rynku, wzrost liczby klientów, a tym samym zwiększenie przychodów i zyskowności prowadzonej działalności, zobiektywizowane oszacowanie wartości danego podmiotu z szansą na znaczne jej pomnożenie, uporządkowanie organizacyjne danego podmiotu, uproszczone wymogi formalne związane z debiutem i obecnością na rynku w stosunku do regulowanego rynku GPW, relatywnie niskie koszty debiutu i notowań w porównaniu do finansowania inwestycji z kredytu, emisja akcji wpływa korzystnie na zwiększenie rentowności kapitału własnego spółki, a nie zobowiązań, nie ma odsetek od korzystania ze środków, a ich wielkość nie jest ograniczona przez zdolność kredytową; ponadto pozyskany kapitał nie wymaga ustanowienia zabezpieczeń (całkowity koszt wejścia na rynek, wśród spółek debiutujących w 2011 roku, stanowił 7,86% wartości pozyskanego kapitału), możliwość dofinansowania ze środków unijnych usług doradczych związanych z pozyskaniem kapitału do 50% wartości kosztów podlegających wsparciu w ramach Działania 3.3 Tworzenie systemu ułatwiającego inwestowanie w MSP, Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, Poddziałanie Wsparcie dla MSP. Oferty sprzedaży akcji Procedura wprowadzenia akcji danej spółki na rynek NewConnect jest uzależniona od wyboru sposobu pozyskania kapitału. Rynek ten przewiduje dwa rodzaje oferty sprzedaży akcji: Oferta prywatna private placement kierowana do maksimum 99 podmiotów, inwestorów instytucjonalnych i prywatnych. Dopuszczenie do obrotu odbywa się na podstawie opracowanego dokumentu informacyjnego zweryfikowanego przez Autoryzowanego Doradcę. Oferta publiczna forma emisji tożsama z procedurami stosowanymi na rynku regulowanym. Występuje tu konieczność sporządzenia prospektu emisyjnego w przypadku oferty powyżej 2,5 mln EUR, który musi zostać zatwierdzony przez Komisję Nadzoru Finansowego. W przypadku oferty do 2,5 mln EUR rolę dokumentu dopuszczeniowego pełni memorandum informacyjne. Oferta prywatna zyskała znacznie większe zainteresowanie wśród obecnych Emitentów ze względu na krótszy czas i niższe koszty pozyskania kapitału. Poniżej przedstawiona została procedura wprowadzenia akcji spółek na rynek NewConnect z uwzględnieniem tego sposobu pozyskania kapitału od inwestorów. 8 SPIN OFF PORADNIK PRZEDSIĘBIORCZYCH NAUKOWCÓW 4/2011

9 FINANSOWANIE DZIAŁALNOŚCI Procedura upublicznienia akcji Spółek I Kroki zmierzające do uporządkowania organizacyjnego Spółki oraz sporządzenia dokumentacji mającej na celu pozyskanie inwestora w ofercie prywatnej. 1. Decyzja zarządu spółki o debiucie na rynku NewConnect. Największe szanse na debiut mają spółki działające bądź planujące działalność w atrakcyjnych branżach, posiadające silne fundamenty finansowe i biznesowe, charakteryzujące się znacznym potencjałem rozwoju oraz będące uporządkowane organizacyjnie. 2. Wybór profesjonalnej firmy doradczej w postaci doradcy prawnego, biegłego rewidenta, doradcy finansowego, biura maklerskiego oraz Autoryzowanego Doradcy. 3. Analiza czyli pomysł spółki na biznes bądź jego rozwój oraz diagnoza stanu i perspektyw rozwoju. Diagnoza powinna zawierać analizę takich obszarów jak: rynek i marketing, ekonomika i finanse, organizacja i zarządzanie, kadry oraz stan prawny. 4. Wycena wartości spółki. Wycena dokonywana jest najczęściej metodą dochodową DCF oraz rynkową. Potwierdza ona prawidłowość określenia ceny emisyjnej dla inwestorów i jest konieczna dla obecnych akcjonariuszy spółki w zakresie poznania wartości rynkowej posiadanych akcji oraz ustalenia przyszłej struktury i wysokości kapitału, który zarząd zamierza pozyskać. 5. Emitentem na rynku NewConnect musi być spółka publiczna (spółka, w której co najmniej jedna akcja została zdematerializowana). Wymaga to przekształcenia danego podmiotu w spółkę akcyjną w przypadku innych form prawnych. 6. Przygotowanie nowego statutu spółki akcyjnej i pozostałych dokumentów korporacyjnych na potrzeby spółki publicznej, w tym m.in. regulamin Rady Nadzorczej, regulamin Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy (WZA), regulamin Zarządu, uchwała o zmianie statutu spółki (statut musi przewidywać nieograniczoną zbywalność akcji), uchwała zatwierdzająca Regulamin WZA, uchwała o ofercie publicznej akcji, dematerializacji oraz dopuszczeniu spółki do obrotu w alternatywnym systemie obrotu. 7. Badanie sprawozdania finansowego za ostatni rok obrotowy wraz z danymi porównawczymi. II Przeprowadzenie procesu oferty prywatnej 1. Rozpoczęcie procesu sprzedaży następuje poprzez dystrybucję prezentacji inwestorskiej. Dokument ten sporządzany jest na potrzeby komunikacji i prezentacji spółki przed potencjalnymi inwestorami. 2. Dokument ofertowy jest dystrybuowany do wybranych, potencjalnych inwestorów (maksymalnie 99), celem objęcia przez nich nowotworzonych akcji w kapitale akcyjnym spółki. Dokument ofertowy zawiera wszystkie istotne informacje o spółce i jej działalności, perspektywach i planach rozwoju oraz ryzyku związanym z inwestowaniem w akcje dlatego też jego otrzymanie jest poprzedzone podpisaniem przez inwestora zobowiązania do zachowania poufności (NDA). 3. Zakończenie oferty prywatnej podpisanie z inwestorami umów zbycia akcji oraz sporządzenie raportu, który zawiera informacje dotyczące oferty, w tym m.in. liczbę zaoferowanych akcji, sposób ustalenia ceny emisyjnej, sposoby identyfikacji potencjalnych inwestorów oraz zasady przydziału akcji. III Kroki zmierzające do wprowadzenia akcji na rynek NewConnect 1. Dokument Informacyjny wymagany przez GPW, musi zostać zweryfikowany i zatwierdzony przez Autoryzowanego Doradcę, na potrzeby dopuszczenia utworzonych i objętych akcji do obrotu na rynku NewConnect. 2. Wniosek o rejestrację akcji/praw do akcji w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych. 3. Wniosek do GPW o wprowadzenie akcji/praw do akcji do obrotu oraz o wyznaczenie pierwszego dnia notowania wraz z wymaganymi załącznikami. 4. Rejestracja akcji w Krajowym Rejestrze Sądowym. Współpraca z Doradcą Po debiucie na rynku NewConnect, Emitent jest zobowiązany, przez minimum rok, do współpracy z Autoryzowanym Doradcą w zakresie wypełniania obowiązków informacyjnych oraz do dwuletniej współpracy z Animatorem Rynku (rynek kierowany zleceniami) lub Market Makerem (rynek kierowany cenami), w celu wspomagania płynności obrotu instrumentami finansowymi w alternatywnym systemie obrotu. Do podstawowych obowiązków informacyjnych Emitentów należą: 1. Raporty bieżące informacja o zdarzeniach mających istotny wpływ na sytuację gospodarczą Emitenta lub na cenę instrumentów finansowych. 2. Raporty okresowe tj: raport roczny obejmujący zaudytowane sprawozdanie finansowe oraz raport kwartalny obejmujący wybrane dane finansowe bez konieczności przeprowadzenia audytu finansowego. 3. Obowiązek korzystania z Elektronicznego Systemu Przekazywania Informacji (ESPI), który prowadzony jest przez Urząd Komisji Nadzoru Finansowego oraz Elektronicznej Bazy Informacji prowadzonej przez GPW. 4. Emitent musi stosować standardy rachunkowości uznawane w skali międzynarodowej lub krajowe standardy rachunkowości właściwe dla siedziby Emitenta. Podstawowe regulacje prawne obowiązujące Emitentów na rynku NewConnect to: n Ustawa o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych; n Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi; n Regulamin Alternatywnego Systemu Obrotu wraz z obowiązującymi załącznikami; n Kodeks Spółek Handlowych. W przypadku zainteresowania Państwa pozyskaniem kapitału i zaistnieniem na tym rynku, zapraszamy do skorzystania z usług Autoryzowanego Doradcy rynku NewConnect Spółki Morison Finansista Corporate Finance sp. z o.o. z Poznania, która ma ponad 20-letnie doświadczenie w zakresie doradztwa gospodarczego i transakcyjnego, kompleksowo zajmuje się przygotowaniem Spółki do debiutu na rynku NewConnect, oferując usługi prawne, audytowe, doradztwa finansowego, transakcyjnego oraz podatkowego. SPIN OFF PORADNIK PRZEDSIĘBIORCZYCH NAUKOWCÓW 4/2011 9