Zarządzanie ryzykiem na rynku energii elektrycznej z uwzględnieniem segmentu bilansującego, giełdowego i pozagiełdowego.
|
|
- Grzegorz Kucharski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 INSTYTUT AUTOMATYKI SYSTEMÓW ENERGETYCZNYCH mgr inż. Marek Kozłowski 1), mgr inż. Tomasz Piesiewicz 1) IASE Wrocław prof. dr hab. Aleksander Weron 2) IASE & Politechnika Wrocławska Zarządzanie ryzykiem na rynku energii elektrycznej z uwzględnieniem segmentu bilansującego, giełdowego i pozagiełdowego. Wstęp Celem niniejszego artykułu jest omówienie kompleksowego systemu zarządzania ryzykiem w przedsiębiorstwie energetycznym w oparciu o zaawansowane matematycznie metody zarządzania portfelem kontraktów, takie jak: analiza wrażliwości oraz miary zagrożenia (VaR, EaR czy CFaR). Chodzi tu zarówno o producentów energii elektrycznej, spółki dystrybucyjne, jak i przedsiębiorstwa obrotu energią elektryczną, a zwłaszcza wielkich odbiorców uprawnionych do korzystania z usług przesyłowych. Liberalizacja rynku energii elektrycznej w Polsce i wydzielenie trzech segmentów tego rynku (kontrakty dwustronne, rynek bilansujący i rynek giełdowy) wymagają rozwoju właściwych metod jakościowych. Są one niezbędne do stosowania skutecznych procedur zarządzania ryzykiem rynkowym w celu zwiększania wartości przedsiębiorstwa. Będzie to szczególnie istotne ze względu na zwiększoną konkurencję po wejściu Polski do Unii Europejskiej. Zarządzanie ryzykiem i podejmowanie strategicznych decyzji rynkowych na rynku energii elektrycznej w Polsce znajduje się obecnie na poziomie porównywalnym z poziomem zarządzania ryzykiem w sektorze bankowym sprzed prawie piętnastu lat. Deregulacja rynku energii elektrycznej - poprzez uwolnienie cen oraz zwiększenie ilości oferowanych produktów (również instrumentów pochodnych) - sprawiła, że stał się on bardziej narażony na ryzyko. 1) 2) Praca wykonana częściowo w ramach projektu KBN nr 4 T10B Praca wykonana częściowo w ramach projektu KBN nr PBZ16/P03/99 1
2 Kryzys kalifornijski, upadłość gigantów energetycznych typu ENRON, ElPaso czy Dynegy na rynku amerykańskim tylko podkreśla tę tezę. Koniecznością stało się zatem opracowanie nowych technik. Doświadczenia krajów, które wdrożyły konkurencyjne rynki energii wskazują, że najpoważniejszym wyzwaniem z jakim spotkały się przedsiębiorstwa energetyczne jest konieczność skutecznego zarządzania ryzykiem rynkowym, gdyż średnia dzienna zmienność na rynku energii może wynieść aż 50% podczas, gdy na tradycyjnych rynkach kapitałowych osiąga około 1.5%. System skutecznego zarządzania ryzykiem na polskim rynku energii elektrycznej realizować powinien następujące istotne cele: identyfikacja ryzyka, pomiar ryzyka, wskazanie narzędzi zarządzania ryzykiem, wspieranie ogólnej strategii przedsiębiorstwa i umożliwianie zwiększanie wartości przedsiębiorstwa. Koncepcja systemu Identyfikacja ryzyka polega na wyróżnieniu rodzajów ryzyka, na które narażone jest przedsiębiorstwo. Standardowo są to: 1. Ryzyko rynkowe jest to ryzyko wynikające ze zmian cen, zwłaszcza ze zmian cen na rynkach finansowych, rodzaje ryzyka rynkowego to w szczególności: - ryzyko cen towarów, w tym energii elektrycznej i usług systemowych; - ryzyko stopy procentowej; - ryzyko kursu walutowego. 2. Ryzyko kredytowe jest to ryzyko wynikające z możliwości niedotrzymania warunków przez kontrahentów (kontrpartnerów) przedsiębiorstwa. Chodzi tu przede wszystkim o odbiorców energii elektrycznej (należności). 3. Ryzyko operacyjne tutaj m.in. można zaliczyć ryzyko techniczne, wynikające np. z awarii urządzeń. 4. Ryzyko (utraty) płynności. 5. Ryzyko inwestycji jest to ryzyko wszelkich projektów inwestycyjnych realizowanych przez przedsiębiorstwo, przede wszystkim w obszarze projektów rzeczowych. 6. Ryzyko prawne (w tym podatkowe). Oczywiście jest więcej rodzajów ryzyka, jednak przedstawione zostały te najważniejsze. Dodajmy też, że analizie podlegać będą te rodzaje ryzyka, które można w sposób wiarygodny kwantyfikować. 2
3 Jak się wydaje, najbardziej użyteczna jest koncepcja mierzenia ryzyka wywodząca się z miary Value at Risk (VaR) tzw. wartości zagrożonej. Miara ta może być adaptowana na potrzeby przedsiębiorstwa dwojako: 1. Earnings at Risk (EaR) zysk zagrożony 2. Cash Flow at Risk (CFaR) przepływ pieniężny zagrożony Miara EaR jest to górna wielkość, o którą może być mniejszy zysk netto przedsiębiorstwa, w wypadku zrealizowania się zdarzeń niekorzystnych, które odzwierciedlają istniejące ryzyko. Mówiąc bardzie potocznie, jest to zagrożenie planowanej wielkości zysku netto. Podobnie określa się CFaR. Tak skonstruowany system umożliwi wspomaganie procesu zarządzania ryzykiem. Dotyczy to zwłaszcza ryzyka cen energii, ryzyka stopy procentowej i ryzyka kursu walutowego. W tym celu powinny być podane konkretne dostępne sposoby zarządzania. Umożliwiają one sprowadzenie miary ryzyka do poziomu ustalonego przez zarząd. Sposoby te to np. umiejętne wykorzystanie instrumentów pochodnych istniejących na rynku. Generalnie: w każdym przedsiębiorstwie funkcjonowanie systemu zarządzania ryzykiem jest zależne od użytkownika tego systemu, niezbędne jest więc tworzenie pewnej nowej kultury zarządzania ryzykiem w przedsiębiorstwie. Każda firma ma swoją globalną politykę, która ma wpływ na jej strategie działania. Pomimo, że firmy mają zbieżną politykę, to nie zawsze ich strategie są zbieżne, gdyż mają na nie wpływ również inne czynniki, jak: maksymalizacja zysków, maksymalizacja algorytmu optymalnych cen ofert dla każdego bloku, naprawy, i inne. Na przykład gdy wytwórcy współzawodniczą ze sobą na konkurencyjnym rynku energii, nie chcą ujawniać pewnych danych toteż należy te dane założyć na podstawie analizy gry przedsiębiorstw na rynku, wykorzystując do tego teorię gier. Metodologia Analiza wrażliwości Proponujemy wykorzystać klasyczne parametry wrażliwości. Najważniejsze dwa to delta i gamma. Parametr delta ( ) jest definiowany jako zmiana wartości instrumentu pochodnego (np. opcji) względem zmiany ceny aktywu bazowego (np. energii elektrycznej, paliwa czy kontraktu futures na energię). Matematycznie można to zapisać za pomocą pochodnych cząstkowych: = C U, gdzie C jest ceną opcji, a U jest ceną instrumentu bazowego. Jeśli, na przykład, 3
4 delta równa się jeden to wartość opcji wzrośnie o 5 (np. zł/mwh) gdy cena instrumentu bazowego wzrośnie o 5, a spadnie o 2 gdy cena instrumentu podstawowego również spadnie o 2. Natomiast delta kontraktów bezwarunkowych forward, futures i wymian jest zawsze równa jeden. Ponieważ parametry wrażliwości są addytywne, to delta kontraktu na dostawę Q jednostek towaru jest równa Q razy delta kontraktu na dostawę jednej jednostki towaru, a delta portfela składającego się z dwóch różnych kontraktów jest sumą ich delt. Gdy delta portfela równa się zero wtedy wartość instrumentu pochodnego nie będzie zmieniać się przy (małej) zmianie ceny instrumentu bazowego. Na tym polega właśnie zabezpieczanie (hedging) portfela, a strategia sprowadzania delty portfela do zera nazywana jest delta-neutralną. Parametr gamma (Γ) jest definiowany jako zmiana wartości parametru delta względem zmiany ceny aktywu bazowego, co oznacza że jest on drugą pochodną ceny opcji po cenie instrumentu bazowego Γ = U 2 2 = C U. Parametr gamma dla kontraktów bezwarunkowych wynosi zero, podczas gdy gamma opcji (zarówno opcji kupna, jak i sprzedaży) jest dodatnia i osiąga swoją największą blisko punktu po cenie. Gamma jest wskaźnikiem stabilności. Portfel o delcie i gammie bliskiej zera (nazywany delta-gamma-neutralnym ) jest jeszcze mniej wrażliwy na zmiany ceny aktywu bazowego niż portfel delta-neutralny i konstrukcja takiego portfela jest następnym krokiem w zarządzaniu ryzykiem. Pozostałe trzy z podstawowych parametrów wrażliwości vega, theta i rho mówią jaki wpływ na wartość portfela mają zmienność, upływ czasu oraz zmiana stóp procentowych. Należą one do podstawowych narzędzi zarządzającego ryzykiem. Wartość narażona na ryzyko (VaR) Wartość narażona na ryzyko (Value at Risk) jest miarą potencjalnej straty portfela (wyrażonej w walucie). Jest ona definiowana jako maksymalna strata, która powstanie w określonym okresie posiadania danego portfela (np. dzień, trzy dni, tydzień) przy określonym poziomie ufności (zazwyczaj 95% lub 99%). Przykładowo stwierdzenie, że VaR portfela wynosi 10 tys. zł należy interpretować jako: Prawdopodobieństwo tego, że w ciągu najbliższej doby posiadacz portfela straci na nim więcej niż 10 tys. zł jest mniejsze niż 5%. Metoda VaR jest zalecana przez Komitet Bazylejski i od kilku już lat jest powszechnie stosowana przez instytucje finansowe na całym świecie. 4
5 Istnieje wiele metodologii obliczenia VaR. Metodę wariancji-kowariancji (nazywaną czasem delta normalną) można zaliczyć do klasycznych metod analitycznych. Opiera się ona na założeniu o normalności zwrotów, tzn. wykorzystuje zasadę mówiącą, że jeśli zwroty instrumentów w portfelu mają rozkład normalny, to zwroty portfela mają również rozkład normalny z wariancją równą średniej ważonej kowariancji ze zwrotów poszczególnych instrumentów. Jeśli zwroty portfela mają rozkład normalny, wtedy można bezpośrednio określić przedział ufności dla wartości portfela: T VaR95 % = P0 z0, 95 Σ, gdzie P 0 jest bieżącą wartością portfela, z 0,95 jest 95% kwantylem standardowego rozkładu normalnego, jest wektorem delt instrumentów w portfelu, a Σ jest macierzą kowariancji. W metodzie symulacji historycznej wykorzystuje się dane historyczne do skonstruowania empirycznego rozkładu zwrotów z portfela. Nie analizuje się jednak historycznych zwrotów, gdyż dotyczyły one portfeli o różnym składzie, lecz oblicza się hipotetyczne zwroty aktualnie posiadanego portfela. To znaczy takie, jakie miałyby miejsce gdyby w najbliższym czasie warunki rynkowe zmieniały się tak, jak w ciągu ostatniego półrocza lub roku. Mając już empiryczny rozkład zwrotów wyznacza się odpowiedni jego kwantyl (zazwyczaj 1% lub 5%) i tę wartość przyjmuje się za VaR. Z kolei w metodzie symulacji Monte Carlo przyjmuje się pewien hipotetyczny model, który najlepiej opisuje mechanizm kształtowania się stóp zwrotu portfela. Następnie generuje się kilka lub kilkadziesiąt tysięcy obserwacji (możliwych trajektorii procesu zwrotów) i na ich podstawie wyznacza się rozkład zwrotów oraz jego kwantyle w wybranej chwili w przyszłości. Metoda symulacji Monte Carlo jest niewątpliwie najpotężniejszą z metod wyznaczania VaR, gdyż może brać pod uwagę różne źródła ryzyka, zależność czasową zwrotów czy zmienną strukturę zmienności. Przepływy pieniężne narażone na ryzyko (CFaR) Proponujemy mierzyć ryzyko portfela nie tylko za pomocą VaR, ale również poprzez rozkład prawdopodobieństwa przepływów pieniężnych. Rozkład ten może zostać oszacowany przy pomocy technik symulacyjnych typu Monte Carlo. Głównym założeniem tych technik jest zasymulowanie wielu możliwych czynników (cen energii, zmienności, stóp procentowych, itp.) wpływających na wartości instrumentów znajdujących się w portfelu, a następnie wyliczanie przepływów pieniężnych odpowiadających każdemu z wyników. Uzyskany w ten sposób 5
6 rozkład częstości (gęstości) przepływów pieniężnych jest przybliżeniem rozkładu prawdopodobieństwa przepływów pieniężnych całego portfela. Jako że portfel składa się z pewnej liczby instrumentów, obliczenie płatności portfela wymaga wyliczenia płatności z tytułu każdego instrumentu w portfelu a następnie ich dodanie. Rozkład prawdopodobieństwa przepływów pieniężnych może zostać wykorzystany do wyliczenia przepływów pieniężnych narażonych na ryzyko (Cash Flow at Risk), która to wartość jest definiowana jako prawdopodobieństwo tego, że przepływy pieniężne portfela w ciągu pewnego okresu (np. tydzień, miesiąc lub kwartał) będą mniejsze niż określony poziom docelowy. Miara ta służy do pomiaru ryzyka portfela o relatywnie niepłynnych aktywach i pasywach. Struktura terminowa stóp procentowych Strukturę terminową definiuje się jako zależność stóp zwrotu obligacji (ogólniej: papierów dłużnych) od ich terminów wykupu. W praktyce okazuje się jednak, że znalezienie takiej relacji dla odległych terminów nie jest proste. Dzieje się tak co najmniej z dwóch powodów: po pierwsze obligacje, na podstawie których konstruuje się strukturę terminową, powinny być jednorodne, tzn. powinny należeć do tej samej klasy ryzyka, charakteryzować się taką samą płynnością, itp.; po drugie na rynku jest jeszcze niewiele obligacji o stałym oprocentowaniu (a tylko na podstawie takich da się z wyprzedzeniem policzyć stopy zwrotu). Narzędzia wspomagające zarządzanie ryzykiem Metodologia zarządzania ryzykiem może okazać się dla polskich energetyków zagadnieniem nowym i nieznanym. Na szczęście, nieocenioną pomocą w szybkim i bezstresowym zapoznaniu się z tą problematyką są pakiety komputerowe, takie jak zaprezentowane poniżej: 6
7 Rys. 1. Schemat organizacyjny Systemu zarządzania ryzykiem Rynek bilansujący Doświadczenia zebrane podczas dotychczasowej działalności rynku bilansującego były podstawą do wprowadzenia zmian, które w istotny sposób wpłynęły na strategie uczestników rynku. Nowe zasady rozliczania na RB spowodowały, że stał się on rynkiem czysto technicznym. Przyjęte rozwiązanie rozliczania rzeczywistej ilości dostaw energii dla poszczególnych podmiotów generuje wysokie koszty niezbilansowania, co szczególnie dotyka spółki dystrybucyjne. Zróżnicowanie cen rozliczeniowych na rynku bilansującym naraża na straty każdego uczestnika rynku, który nie będzie potrafił skutecznie bilansować zapotrzebowania. Balancing Market Analyzer (BMA) jest programem komputerowym, umożliwiającym przeprowadzenie analizy pozycji odbiorcy energii elektrycznej na Rynku Bilansującym. Porównując rzeczywiste koszta ponoszone przez odbiorcę na RB (uzależnione od błędów prognozy zapotrzebowania) z kosztem teoretycznym (obliczonym dla prognozy z zerowymi błędami) możemy zaobserwować jakie straty ponosi odbiorca z powodu niedokładnych prognoz. 7
8 Rys. 2. BMA - Ceny energii Program umożliwia wygenerowanie dla znanych wielkości zużycia tzw. prognozy a posteriori z zadanymi wielkościami średniego błędu oraz średniego błędu bezwzględnego. Możemy następnie przekonać się, jak istotny wpływ na wynik finansowy odbiorcy może mieć inwestycja w pakiet prognostyczny poprawiający jakość prognozy (czyli zmniejszający wielkości błędów). Rynek Giełdowy i OTC Rynek Giełdowy wraz z sektorem kontraktów pozagiełdowych (over-the-counter, OTC) osiągnęły udział rzędu 50% w całym rynku systemowym. Podstawowym narzędziem do zarządzania ryzykiem na tych rynkach są instrumenty pochodne (derivatives), czyli kontrakty terminowe. Są to umowy dwustronne, w których kupujący zobowiązuje się do zakupienia w przyszłości określonego towaru, zwanego instrumentem bazowym. Sprzedający zobowiązuje się natomiast do sprzedania określonego w kontrakcie instrumentu bazowego po ustalonej (w chwili zawarcia kontraktu) cenie. Jak czytamy w internetowym serwisie Giełdy Papierów Wartościowych: instrumentami bazowymi mogą być akcje, waluty, indeksy giełdowe, a właściwie dowolne wartości ekonomiczne, które można wyliczyć w sposób nie budzący wątpliwości. Energy Derivatives Simulator (EDS) jest programem komputerowym, symulującym działanie rynku finansowych kontraktów terminowych typu futures na energię elektryczną. Pozwala analizować portfele zakupów na dwóch segmentach rynku: giełdowym Rynku Dnia Następnego oraz pozagiełdowym. Symulator jest skutecznym narzędziem do opanowania praktycznych aspektów inżynierii finansowej, niezbędnych w nowoczesnym zarządzaniu ryzykiem na rynku energii elektrycznej. 8
9 Rys. 3. Symulator EDS główne okno programu Duża elastyczność i konfigurowalność programu pozwalają użytkownikowi dostosować parametry symulatora do własnych potrzeb tak, aby stał się on jak najbardziej przydatnym i funkcjonalnym narzędziem. Wirtualni inwestorzy, których działania podporządkowane są zróżnicowanym (oraz modyfikowalnym) strategiom, zapewniają symulowanemu parkietowi płynność i prowokują do zmierzenia się z nimi w grze rynkowej. Dzięki tym zaletom EDS może być traktowany jako rodzaj niezbędnego treningu dla początkujących inwestorów. Zakończenie Wszelka działalność finansowa związana jest z podejmowaniem ryzyka. Duża zmienność cen energii elektrycznej (istotnie większa od obserwowanej na rynkach innych towarów) to jeden z czynników sprawiających, iż podmioty rynku energii są na ryzyko narażone szczególnie. W jaki sposób należy sobie z tym radzić? Pojęcie ryzyka zazwyczaj kojarzy się z możliwością poniesienia straty należy jednak pamiętać, że dla tych, którzy potrafią nim zarządzać, ryzyko może być źródłem ponadprzeciętnych zysków. 9
10 Literatura [1] Beckett P., Sapsford J., Barrioneuvo A.: How energy traders turned bonanza into an epic bust. The Wall Street J. 128 (31 XII 2002), A1-A6. [2] Borgosz-Koczwara M., Kozłowski M., Weron A.: Jak skuteczne prognozowanie pomaga odbiorcom zarządzać portfelem na rynku bilansującym? Energetyka nr 12/2002, s [3] Contrreras J., Candiles O., de la Fuente J.I, Gomez T.: A cobweb bidding model for competitive electricity markets. IEEE Trans. Power Syst. 17 (2002) [4] Grundt A., Eliassen O.B., Mo B., Gjelsvik A.: Risk management by simultaneous optimisation of hydro resources and financial instruments. Presented at CIGRÉ [5] Henney A., Keers G.: Managing Total Corporate Market Risks. The Electricity Journal, October [6] Hobbs B.F., Metzler C.B., Jong-Shi Pang: Strategic gaming analysis for electric power systems: An MPEC approach. IEEE Trans. Power Syst. 15 (2000) [7] Jorion P.: Value at Risk: The New Benchmark for Controlling Market Risk. McGraw-Hill, [8] Borgosz-Koczwara M., Wyłomańska A.: Modele gry producentów na giełdzie energii. Rynek Terminowy 4/2003. [9] Mielczarski W.: Rynki energii elektrycznej. Wybrane aspekty techniczne i ekonomiczne. ARE Warszawa [10] Weron A., Weron R.: Giełda energii. Strategia zarządzania ryzykiem. CIRE, Wrocław [11] Weron A., Weron R.: Inżynieria finansowa: Wycena instrumentów pochodnych, Symulacje komputerowe, Statystyka rynku. WNT, Warszawa 1998, 2-gie wyd [12] Zerka M.: Mechanizmy rynkowe w elektroenergetyce. Zagadnienia wybrane. IDWe, Warszawa, Zarządzanie ryzykiem na rynku energii elektrycznej z uwzględnieniem segmentu bilansującego, giełdowego i pozagiełdowego. Artykuł przedstawia założenia kompleksowego systemu zarządzania ryzykiem w przedsiębiorstwie energetycznym, w oparciu o zaawansowane matematycznie metody zarządzania portfelem kontraktów, takie jak analiza wrażliwości oraz miary zagrożenia (VaR, EaR czy CFaR). System skutecznego zarządzania ryzykiem na polskim rynku energii elektrycznej realizować powinien następujące istotne cele: identyfikacja ryzyka, pomiar ryzyka, wskazanie narzędzi zarządzania ryzykiem, wspieranie ogólnej strategii przedsiębiorstwa i umożliwianie zwiększania wartości przedsiębiorstwa. Risk management on the energy market, considering the balancing segment, power exchange, and over-the-counter market. The paper introduces guidelines for a comprehensive system of risk management in an electricity company. The solution is based on the advanced mathematical methods of the portfolio management such as sensitivity analysis and risk measures (VaR, EaR, CFaR). The effective system of risk management on the polish energy market should be achieving the following goals: identification and measurement of the risk, pointing the tools for risk management, supporting the general strategy of the company, and increasing its value. 10
Analiza inwestycji i zarządzanie portfelem SPIS TREŚCI
Analiza inwestycji i zarządzanie portfelem Frank K. Reilly, Keith C. Brown SPIS TREŚCI TOM I Przedmowa do wydania polskiego Przedmowa do wydania amerykańskiego O autorach Ramy książki CZĘŚĆ I. INWESTYCJE
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE O ZMIANACH STATUTU SFIO AGRO Kapitał na Rozwój
Warszawa, 31 lipca 2013 r. OGŁOSZENIE O ZMIANACH STATUTU SFIO AGRO Kapitał na Rozwój Niniejszym Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych AGRO Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie ogłasza poniższe zmiany statutu
Bardziej szczegółowoBankowość Zajęcia nr 5 i 6
Motto zajęć: "za złoty dukat co w słońcu błyszczy" Bankowość Zajęcia nr 5 i 6 Ryzyko bankowe Ryzyko płynności Rola bilansu i cash flow; Metoda luki: Aktywa określonego rodzaju (AOR), Pasywa określonego
Bardziej szczegółowoPoziom przedmiotu: II stopnia. Liczba godzin/tydzień: 2W E, 2L PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: I KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE C1. Zapoznanie studentów z podstawowymi metodami i technikami analizy finansowej na podstawie nowoczesnych instrumentów finansowych
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE O ZMIANIE STATUTU UNIOBLIGACJE HIGH YIELD FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO ZAMKNIĘTEGO Z DNIA 23 CZERWCA 2016 R.
OGŁOSZENIE O ZMIANIE STATUTU UNIOBLIGACJE HIGH YIELD FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO ZAMKNIĘTEGO Z DNIA 23 CZERWCA 2016 R. Niniejszym, Union Investment Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. ogłasza o zmianie
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE Z DNIA 05 lipca 2016 r. O ZMIANIE STATUTU UNIFUNDUSZE SPECJALISTYCZNEGO FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO OTWARTEGO
OGŁOSZENIE Z DNIA 05 lipca 2016 r. O ZMIANIE STATUTU UNIFUNDUSZE SPECJALISTYCZNEGO FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO OTWARTEGO Niniejszym, Union Investment Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. ogłasza o zmianie
Bardziej szczegółowoRozwiązania zadań (próbka) Doradca Inwestycyjny 2 etap
MAKLERS.PL Rozwiązania zadań (próbka) Doradca Inwestycyjny 2 etap z dnia 12 stycznia 2014 Mariusz Śliwiński, CIIA, DI, MPW, MGT Adam Szymko, CIIA, DI Niniejsze opracowanie zawiera rozwiązania zadań pozaprawnych
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo biznesu - Wykład 8
Wykład 8. Ryzyko bankowe Pojęcie ryzyka bankowego i jego rodzaje. Ryzyko zagrożenie nieosiągniecia zamierzonych celów Przyczyny wzrostu ryzyka w działalności bankowej. Gospodarcze : wzrost, inflacja, budżet,
Bardziej szczegółowoOpcje - wprowadzenie. Mała powtórka: instrumenty liniowe. Anna Chmielewska, SGH,
Opcje - wprowadzenie Mała powtórka: instrumenty liniowe Punkt odniesienia dla rozliczania transakcji terminowej forward: ustalony wcześniej kurs terminowy. W dniu rozliczenia transakcji terminowej forward:
Bardziej szczegółowoForward Rate Agreement
Forward Rate Agreement Nowoczesne rynki finansowe oferują wiele instrumentów pochodnych. Należą do nich: opcje i warranty, kontrakty futures i forward, kontrakty FRA (Forward Rate Agreement) oraz swapy.
Bardziej szczegółowoTYPY MODELOWYCH STRATEGII INWESTYCYJNYCH
ZAŁĄCZNIK NR 1 DO REGULAMINU TYPY MODELOWYCH STRATEGII INWESTYCYJNYCH W ramach Zarządzania, Towarzystwo oferuje następujące Modelowe Strategie Inwestycyjne: 1. Strategia Obligacji: Cel inwestycyjny: celem
Bardziej szczegółowoZmiana Statutu Rockbridge Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Bezpieczna Inwestycja 2 z dnia 8 grudnia 2017 r.
Zmiana Statutu Rockbridge Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Bezpieczna Inwestycja 2 z dnia 8 grudnia 2017 r. Rockbridge Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. na podstawie art. 24 ust. 5 oraz art.
Bardziej szczegółowoSpis treści. Ze świata biznesu... 13. Przedmowa do wydania polskiego... 15. Wstęp... 19
Spis treści Ze świata biznesu............................................................ 13 Przedmowa do wydania polskiego.............................................. 15 Wstęp.......................................................................
Bardziej szczegółowoTreść zadań egzaminacyjnych II Etap Styczeń 2014
Treść zadań egzaminacyjnych II Etap Styczeń 2014 Zadanie 1 1/ W oparciu o znajomość MSSF, które zostały zatwierdzone przez UE (dalej: MSR/MSSF) oraz odpowiednio analizę załączonego skonsolidowanego sprawozdania
Bardziej szczegółowoWykorzystanie opcji w zarządzaniu ryzykiem finansowym
Prof. UJ dr hab. Andrzej Szopa Instytut Spraw Publicznych Uniwersytet Jagielloński Wykorzystanie opcji w zarządzaniu ryzykiem finansowym Ryzyko finansowe rozumiane jest na ogół jako zjawisko rozmijania
Bardziej szczegółowoĆwiczenia Zarządzanie Ryzykiem. dr hab. Renata Karkowska, ćwiczenia Zarządzanie ryzykiem 1
Ćwiczenia Zarządzanie Ryzykiem 1 VaR to strata wartości instrumentu (portfela) taka, że prawdopodobieństwo osiągnięcia jej lub przekroczenia w określonym przedziale czasowym jest równe zadanemu poziomowi
Bardziej szczegółowoZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 689 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 50 2012 ANALIZA WŁASNOŚCI OPCJI SUPERSHARE
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 689 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 5 212 EWA DZIAWGO ANALIZA WŁASNOŚCI OPCJI SUPERSHARE Wprowadzenie Proces globalizacji rynków finansowych stwarza
Bardziej szczegółowoMarcin Bartkowiak Krzysztof Echaust INSTRUMENTY POCHODNE WPROWADZENIE DO INŻYNIERII FINANSOWEJ
Marcin Bartkowiak Krzysztof Echaust INSTRUMENTY POCHODNE WPROWADZENIE DO INŻYNIERII FINANSOWEJ Spis treści Przedmowa... 7 1. Rynek instrumentów pochodnych... 9 1.1. Instrumenty pochodne... 9 1.2. Rynek
Bardziej szczegółowoInformacja z dnia 18 stycznia 2018 r., o sprostowaniu ogłoszenia o zmianie Statutu Rockbridge Funduszu Inwestycyjnego
Informacja z dnia 18 stycznia 2018 r., o sprostowaniu ogłoszenia o zmianie Statutu Rockbridge Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Multi Inwestycja z dnia 8 grudnia 2017 r. Rockbridge Towarzystwo Funduszy
Bardziej szczegółowoWycena papierów wartościowych - instrumenty pochodne
Matematyka finansowa - 8 Wycena papierów wartościowych - instrumenty pochodne W ujęciu probabilistycznym cena akcji w momencie t jest zmienną losową P t o pewnym (zwykle nieznanym) rozkładzie prawdopodobieństwa,
Bardziej szczegółowoInformacje, o których mowa w art. 222b Ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi ( Ustawa ) 1. Udział procentowy aktywów, które są
Bardziej szczegółowoInformacje, o których mowa w art. 222b Ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi ( Ustawa ) 1. Udział procentowy aktywów, które są
Bardziej szczegółowoUniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wydział Ekonomii, Zarządzania i Turystyki Katedra Ekonometrii i Informatyki
Wydział Ekonomii, Zarządzania i Turystyki Katedra Ekonometrii i Informatyki http://keii.ue.wroc.pl Analiza ryzyka transakcji wykład ćwiczenia Literatura Literatura podstawowa: 1. Kaczmarek T. (2005), Ryzyko
Bardziej szczegółowoOgłoszenie o zmianach w treści statutu PKO GLOBALNEJ MAKROEKONOMII fundusz inwestycyjny zamknięty (nr 9/2013)
Warszawa, dnia 13 czerwca 2013 roku Ogłoszenie o zmianach w treści statutu PKO GLOBALNEJ MAKROEKONOMII fundusz inwestycyjny zamknięty (nr 9/2013) 1. w artykule 3 ust. 7 otrzymuje następujące brzmienie:
Bardziej szczegółowoSystematyka ryzyka w działalności gospodarczej
Systematyka ryzyka w działalności gospodarczej Najbardziej ogólna klasyfikacja kategorii ryzyka EFEKT Całkowite ryzyko dzieli się ze względu na kształtujące je czynniki na: Ryzyko systematyczne Ryzyko
Bardziej szczegółowoOPCJE MIESIĘCZNE NA INDEKS WIG20
OPCJE MIESIĘCZNE NA INDEKS WIG20 1 TROCHĘ HISTORII 1973 Fisher Black i Myron Scholes opracowują precyzyjną metodę obliczania wartości opcji słynny MODEL BLACK/SCHOLES 2 TROCHĘ HISTORII 26 kwietnia 1973
Bardziej szczegółowoSprawozdanie Zarządu X-Trade Brokers Dom Maklerski S.A. z działalności Grupy Kapitałowej za rok obrotowy 2014
Sprawozdanie Zarządu X-Trade Brokers Dom Maklerski S.A. z działalności Grupy Kapitałowej za rok obrotowy 2014 1 Czynniki Ryzyka i Zagrożenia Jednym z najważniejszych czynników ryzyka, wpływających na zdolność
Bardziej szczegółowoWykaz zmian wprowadzonych do statutu KBC LIDERÓW RYNKU Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w dniu 10 czerwca 2010 r.
Wykaz zmian wprowadzonych do statutu KBC LIDERÓW RYNKU Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w dniu 10 czerwca 2010 r. art. 12 ust. 2 Statutu Brzmienie dotychczasowe: 2. Cel Subfunduszu Global Partners Kredyt
Bardziej szczegółowoOBLICZANIE WYMOGU KAPITAŁOWEGO Z TYTUŁU RYZYKA CEN KAPITAŁOWYCH PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH
DZIENNIK URZĘDOWY NBP NR 2-83 - poz. 3 Załącznik nr 8 do uchwały nr 1/2007 Komisji Nadzoru Bankowego z dnia 13 marca 2007 r. (poz. 3) OBLICZANIE WYMOGU KAPITAŁOWEGO Z TYTUŁU RYZYKA CEN KAPITAŁOWYCH PAPIERÓW
Bardziej szczegółowoAleksandra Rabczyńska. Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu. Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie
Aleksandra Rabczyńska Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży wydobywczej Working paper JEL Classification: A10 Słowa kluczowe:
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE O ZMIANIE PROSPEKTU INFORMACYJNEGO UNIFUNDUSZE SPECJALISTYCZNEGO FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO OTWARTEGO Z DNIA 11 PAŹDZIERNIKA 2013 R.
OGŁOSZENIE O ZMIANIE PROSPEKTU INFORMACYJNEGO UNIFUNDUSZE SPECJALISTYCZNEGO FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO OTWARTEGO Z DNIA 11 PAŹDZIERNIKA 2013 R. Niniejszym Union Investment Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE O ZMIANIE STATUTU SEZAM IX FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO ZAMKNIĘTEGO AKTYWÓW NIEPUBLICZNYCH Z DNIA 16 STYCZNIA 2014 R.
OGŁOSZENIE O ZMIANIE STATUTU SEZAM IX FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO ZAMKNIĘTEGO AKTYWÓW NIEPUBLICZNYCH Z DNIA 16 STYCZNIA 2014 R. Niniejszym, SKARBIEC Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A., na podstawie art.
Bardziej szczegółowoZarządzanie ryzykiem. Opracował: Dr inŝ. Tomasz Zieliński
Zarządzanie ryzykiem Opracował: Dr inŝ. Tomasz Zieliński I. OGÓLNE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE Cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest zaprezentowanie studentom podstawowych pojęć z zakresu ryzyka w działalności
Bardziej szczegółowoOgłoszenie o zmianach statutu KBC OMEGA Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z dnia 13 czerwca 2014 r.
Ogłoszenie o zmianach statutu KBC OMEGA Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z dnia 13 czerwca 2014 r. KBC Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. działające jako organ KBC OMEGA Funduszu Inwestycyjnego
Bardziej szczegółowoExcel i VBA w analizach i modelowaniu finansowym Pomiar ryzyka. Pomiar ryzyka
Pomiar ryzyka Miary obiektywne stosowane w kwantyfikacji ryzyka rynkowego towarzyszącego zaangażowaniu środków w inwestycjach finansowych obejmują: Miary zmienności, Miary zagrożenia, Miary wrażliwości.
Bardziej szczegółowoOpcja jest to prawo przysługujące nabywcy opcji wobec jej wystawcy do:
Jesteś tu: Bossa.pl Opcje na WIG20 - wprowadzenie Opcja jest to prawo przysługujące nabywcy opcji wobec jej wystawcy do: żądania w ustalonym terminie dostawy instrumentu bazowego po określonej cenie wykonania
Bardziej szczegółowoMatematyka finansowa r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. LXI Egzamin dla Aktuariuszy z 1 października 2012 r.
Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy LXI Egzamin dla Aktuariuszy z 1 października 2012 r. Część I Matematyka finansowa WERSJA TESTU A Imię i nazwisko osoby egzaminowanej:... Czas egzaminu: 100 minut 1
Bardziej szczegółowoInformacja dotycząca instrumentów finansowych oraz ryzyka związanego z inwestowaniem w instrumenty finansowe w OPERA Domu Maklerskim Sp. z o.o.
Informacja dotycząca instrumentów finansowych oraz ryzyka związanego z inwestowaniem w instrumenty finansowe w OPERA Domu Maklerskim Sp. z o.o. 1. Informacje ogólne Każda inwestycja w instrumenty finansowe
Bardziej szczegółowoFinanse behawioralne. Finanse 110630-1165
behawioralne Plan wykładu klasyczne a behawioralne Kiedy są przydatne narzędzia finansów behawioralnych? Przykłady modeli finansów behawioralnych klasyczne a behawioralne klasyczne opierają się dwóch założeniach:
Bardziej szczegółowoDoświadczenia PKP Energetyki w obrocie instrumentami Futures i Forward
Doświadczenia PKP Energetyki w obrocie instrumentami Futures i Forward Główne podobieństwa i różnice Futures i Forward Zarówno Futures jak i Forward to kontrakty terminowe. Forward zawsze wiąże się z fizyczną
Bardziej szczegółowoWycena opcji. Dr inż. Bożena Mielczarek
Wycena opcji Dr inż. Bożena Mielczarek Stock Price Wahania ceny akcji Cena jednostki podlega niewielkim wahaniom dziennym (miesięcznym) wykazując jednak stały trend wznoszący. Cena może się doraźnie obniżać,
Bardziej szczegółowoInwestycje finansowe. Wycena obligacji. Stopa zwrotu z akcji. Ryzyko.
Inwestycje finansowe Wycena obligacji. Stopa zwrotu z akcji. yzyko. Inwestycje finansowe Instrumenty rynku pieniężnego (np. bony skarbowe). Instrumenty rynku walutowego. Obligacje. Akcje. Instrumenty pochodne.
Bardziej szczegółowoBarometr Finansów Banków (BaFiB) propozycja badania koniunktury w sektorze bankowym
Jacek Batóg Uniwersytet Szczeciński Barometr Finansów Banków (BaFiB) propozycja badania koniunktury w sektorze bankowym Jednym z ważniejszych elementów każdej gospodarki jest system bankowy. Znaczenie
Bardziej szczegółowoANALIZA OPCJI ANALIZA OPCJI - WYCENA. Krzysztof Jajuga Katedra Inwestycji Finansowych i Zarządzania Ryzykiem Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
Krzysztof Jajuga Katedra Inwestycji Finansowych i Zarządzania Ryzykiem Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Podstawowe pojęcia Opcja: in-the-money (ITM call: wartość instrumentu podstawowego > cena wykonania
Bardziej szczegółowoSpis treści. Notki o autorach Założenia i cele naukowe Wstęp... 17
Notki o autorach................................................... 11 Założenia i cele naukowe............................................ 15 Wstęp............................................................
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Czarodziejski młynek do pomnażania pieniędzy
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Czarodziejski młynek do pomnażania pieniędzy dr inż. Krzysztof Świetlik Politechnika Gdańska 7 marca 2019 r. Czym jest akcja? Mianem tym określa się papier wartościowy
Bardziej szczegółowoMatematyka finansowa i ubezpieczeniowa - 8 Wycena papierów wartościowych
Matematyka finansowa i ubezpieczeniowa - 8 Wycena papierów wartościowych W ujęciu probabilistycznym cena akcji w momencie t jest zmienną losową P t o pewnym (zwykle nieznanym) rozkładzie prawdopodobieństwa,
Bardziej szczegółowoANALIZA WRAŻLIWOŚCI CENY OPCJI O UWARUNKOWANEJ PREMII
STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 31 Ewa Dziawgo Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu ANALIZA WRAŻLIWOŚCI CENY OPCJI O UWARUNKOWANEJ PREMII Streszczenie W artykule przedstawiono
Bardziej szczegółowoRYNKI INSTRUMENTY I INSTYTUCJE FINANSOWE RED. JAN CZEKAJ
RYNKI INSTRUMENTY I INSTYTUCJE FINANSOWE RED. JAN CZEKAJ Wstęp Część I. Ogólna charakterystyka rynków finansowych 1. Istota i funkcje rynków finansowych 1.1. Pojęcie oraz podstawowe rodzaje rynków 1.1.1.
Bardziej szczegółowodr hab. Renata Karkowska 1
dr hab. Renata Karkowska 1 Miary zmienności: obrazują zmiany cen, stóp zwrotu instrumentów finansowych, opierają się na rozproszeniu ich rozkładu, tym samym uśredniają ryzyko: wariancja stopy zwrotu, odchylenie
Bardziej szczegółowoZadanie 1. Zadanie 2. Zadanie 3
Zadanie 1 Inwestor rozważa nabycie obligacji wieczystej (konsoli), od której będzie otrzymywał na koniec każdego półrocza kupon w wysokości 80 zł. Wymagana przez inwestora stopa zwrotu w terminie do wykupu
Bardziej szczegółowoOPCJE WALUTOWE. kurs realizacji > kurs terminowy OTM ATM kurs realizacji = kurs terminowy ITM ITM kurs realizacji < kurs terminowy ATM OTM
OPCJE WALUTOWE Opcja walutowa jako instrument finansowy zdobył ogromną popularność dzięki wielu możliwości jego wykorzystania. Minimalizacja ryzyka walutowego gdziekolwiek pojawiają się waluty to niewątpliwie
Bardziej szczegółowoĆwiczenia do wykładu Zarządzanie portfelem inwestycyjnym. Opcje Strategie opcyjne
Ćwiczenia do wykładu Zarządzanie portfelem inwestycyjnym Opcje Strategie opcyjne 1 Współczynniki greckie Współczynniki greckie określają o ile zmieni się kurs opcji w wyniku zmiany wartości poszczególnych
Bardziej szczegółowoPorównanie metod szacowania Value at Risk
Porównanie metod szacowania Value at Risk Metoda wariancji i kowariancji i metoda symulacji historycznej Dominika Zarychta Nr indeksu: 161385 Spis treści 1. Wstęp....3 2. Co to jest Value at Risk?...3
Bardziej szczegółowoĆwiczenia 1 Wstępne wiadomości
Ćwiczenia 1 Wstępne wiadomości 1.Wyszukaj i uzupełnij brakujące definicje: rynek finansowy (financial market) instrument finansowy (financial instrument) papier wartościowy (security) 2. Na potrzeby analizy
Bardziej szczegółowoĆwiczenia ZPI. Katarzyna Niewińska, ćwiczenia do wykładu Zarządzanie portfelem inwestycyjnym
Ćwiczenia ZPI 1 Współczynniki greckie Odpowiadają na pytanie o ile zmieni się wartość opcji w wyniku: Współczynnik Delta (Δ) - zmiany wartości instrumentu bazowego Współczynnik Theta (Θ) - upływu czasu
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa 11
Przedmowa 11 1. Wprowadzenie 15 1.1. Początki rynków finansowych 15 1.2. Konferencja w Bretton Woods 17 1.3. Początki matematyki finansowej 19 1.4. Inżynieria finansowa 23 1.5. Nobel'97 z ekonomii 26 1.6.
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp...
Wstęp... XI Rozdział 1. Podstawy zarządzania ryzykiem... 1 1.1. Ryzyko rynkowe... 1 1.2. Charakterystyka instrumentów pochodnych... 12 1.2.1. Forward... 13 1.2.2. Futures... 14 1.2.3. Swap... 16 1.2.4.
Bardziej szczegółowoSystem prognozowania rynków energii
System prognozowania rynków energii STERMEDIA Sp. z o. o. Software Development Grupa IT Kontrakt ul. Ostrowskiego13 Wrocław Poland tel.: 0 71 723 43 22 fax: 0 71 733 64 66 http://www.stermedia.eu Piotr
Bardziej szczegółowo- w art. 8 ust. 3 Statutu otrzymuje nowe, następujące brzmienie:
KBC Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. działające, jako organ KBC Alfa Specjalistycznego Funduszu Inwestycyjnego Otwartego, uprzejmie informuje o dokonaniu zmian statutu dotyczących polityki inwestycyjnej
Bardziej szczegółowoII Etap egzaminu na Doradcę Inwestycyjnego Maj 2014. Zadanie 2
II Etap egzaminu na Doradcę Inwestycyjnego Maj 2014 Zadanie 2 1/ Analizowane są dwie spółki Alfa i Gamma. Spółka Alfa finansuje swoją działalność nie korzystając z długu, natomiast spółka Gamma finansuje
Bardziej szczegółowoWyniki zarządzania portfelami
Wyniki zarządzania portfelami Na dzień: 30 września 2011 Analizy Online Asset Management S.A. ul. Nowogrodzka 47A 00-695 Warszawa tel. +48 (22) 585 08 58 fax. +48 (22) 585 08 59 Materiał został przygotowany
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE O ZMIANIE STATUTU MCI.BioVentures Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z dnia 31 lipca 2013 r.
OGŁOSZENIE O ZMIANIE STATUTU MCI.BioVentures Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z dnia 31 lipca 2013 r. Niniejszym, MCI Capital Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. z siedzibą w Warszawie, ogłasza
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE RYZYKIEM INSTRUMENTY TRANSFERU RYZYKA. dr Adam Nosowski
ANALITYKA GOSPODARCZA dr Adam Nosowski ZARZĄDZANIE RYZYKIEM INSTRUMENTY TRANSFERU RYZYKA z wykorzystaniem materiałów autorstwa: prof. dr hab. Krzysztofa Jajugi, dr Radosława Pietrzyka, mgr Łukasza Feldmana
Bardziej szczegółowoINWESTYCJE Instrumenty finansowe, ryzyko SPIS TREŚCI
INWESTYCJE Instrumenty finansowe, ryzyko Jajuga Krzysztof, Jajuga Teresa SPIS TREŚCI Przedmowa Wprowadzenie - badania w zakresie inwestycji i finansów Literatura Rozdział 1. Rynki i instrumenty finansowe
Bardziej szczegółowoStruktura terminowa rynku obligacji
Krzywa dochodowości pomaga w inwestowaniu w obligacje Struktura terminowa rynku obligacji Wskazuje, które obligacje są atrakcyjne a których unikać Obrazuje aktualną sytuację na rynku długu i zmiany w czasie
Bardziej szczegółowoBilans i Raport Ryzyka Alior Bank S.A. wg stanu na r.
Bilans i Raport Ryzyka Alior Bank S.A. wg stanu na r. Spis treści BILANS... 3 1. Kasa i operacje z bankiem centralnym... 4 2. Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży... 4 3. Należności od klientów... 4
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE O ZMIANIE STATUTU MCI.PrivateVentures Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z dnia 31 lipca 2013 r.
OGŁOSZENIE O ZMIANIE STATUTU MCI.PrivateVentures Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z dnia 31 lipca 2013 r. Niniejszym, MCI Capital Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. z siedzibą w Warszawie, ogłasza
Bardziej szczegółowoInformacja dotycząca adekwatności kapitałowej HSBC Bank Polska S.A. na 31 grudnia 2012 r.
Informacja dotycząca adekwatności kapitałowej HSBC Bank Polska S.A. na 31 grudnia 2012 r. PUBLIC Spis treści: 1. Wstęp... 3 2. Fundusze własne... 4 2.1 Informacje podstawowe... 4 2.2 Struktura funduszy
Bardziej szczegółowoDo końca 2003 roku Giełda wprowadziła promocyjne opłaty transakcyjne obniżone o 50% od ustalonych regulaminem.
Opcje na GPW 22 września 2003 r. Giełda Papierów Wartościowych rozpoczęła obrót opcjami kupna oraz opcjami sprzedaży na indeks WIG20. Wprowadzenie tego instrumentu stanowi uzupełnienie oferty instrumentów
Bardziej szczegółowoUniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wydział Ekonomii, Zarządzania i Turystyki Katedra Ekonometrii i Informatyki
Wydział Ekonomii, Zarządzania i Turystyki Katedra Ekonometrii i Informatyki http://keii.ue.wroc.pl Analiza ryzyka transakcji wykład ćwiczenia Literatura Literatura podstawowa: 1. Kaczmarek T. (2005), Ryzyko
Bardziej szczegółowoREGULAMIN UBEZPIECZENIOWYCH FUNDUSZY KAPITAŁOWYCH
REGULAMIN UBEZPIECZENIOWYCH FUNDUSZY KAPITAŁOWYCH (kod: RE EFII UKO/2018/01/01) oferowanych w ramach umów ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym zawartych na podstawie ogólnych
Bardziej szczegółowoOpcje Giełdowe. Filip Duszczyk Dział Rynku Terminowego GPW
Opcje Giełdowe Filip Duszczyk Dział Rynku Terminowego GPW Warszawa, 7 maja 2014 Czym są opcje indeksowe (1) Kupno opcji Koszt nabycia Zysk Strata Prawo, lecz nie obligacja, do kupna lub sprzedaży instrumentu
Bardziej szczegółowoćwiczenia 30 zaliczenie z oceną
Wydział: Zarządzanie i Finanse Nazwa kierunku kształcenia: Finanse i Rachunkowość Rodzaj przedmiotu: podstawowy Opiekun: dr Rafał Kusy Poziom studiów (I lub II stopnia): II stopnia Tryb studiów: Stacjonarne
Bardziej szczegółowoSterowanie wielkością zamówienia w Excelu - cz. 3
Sterowanie wielkością zamówienia w Excelu - cz. 3 21.06.2005 r. 4. Planowanie eksperymentów symulacyjnych Podczas tego etapu ważne jest określenie typu rozkładu badanej charakterystyki. Dzięki tej informacji
Bardziej szczegółowoWarszawska Giełda Towarowa S.A.
OPCJE Opcja jest prawem do kupna lub sprzedaży określonego towaru po określonej cenie oraz w z góry określonym terminie. Stanowią formę zabezpieczenia ekonomicznego dotyczącego ryzyka niekorzystnej zmiany
Bardziej szczegółowoInformacja dotycząca adekwatności kapitałowej HSBC Bank Polska SA na 31 grudnia 2009 r. Warszawa, 31 sierpnia 2010 r.
Informacja dotycząca adekwatności kapitałowej HSBC Bank Polska SA na 31 grudnia 2009 r. Warszawa, 31 sierpnia 2010 r. Spis treści 1. Wstęp............................ 3 2. Fundusze własne...................
Bardziej szczegółowoOgłoszenie o zmianach w treści statutu PKO Obligacji Korporacyjnych fundusz inwestycyjny zamknięty (nr 5/2013)
Warszawa, dnia 24 kwietnia 2013 roku Ogłoszenie o zmianach w treści statutu PKO Obligacji Korporacyjnych fundusz inwestycyjny zamknięty (nr 5/2013) 1. - w artykule 3 pkt 6 otrzymuje następujące brzmienie:
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE O ZMIANIE STATUTU MCI.CreditVentures Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z dnia 31 lipca 2013 r.
OGŁOSZENIE O ZMIANIE STATUTU MCI.CreditVentures Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z dnia 31 lipca 2013 r. Niniejszym, MCI Capital Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. z siedzibą w Warszawie, ogłasza
Bardziej szczegółowoRynek kapitałowopieniężny. Wykład 1 Istota i podział rynku finansowego
Rynek kapitałowopieniężny Wykład 1 Istota i podział rynku finansowego Uczestnicy rynku finansowego Gospodarstwa domowe Przedsiębiorstwa Jednostki administracji państwowej i lokalnej Podmioty zagraniczne
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: Wprowadzenie do handlu na rynku kapitałowym Kierunek: Matematyka Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy dla specjalności matematyka finansowa i ubezpieczeniowa Rodzaj zajęć: wykład, ćwiczenia
Bardziej szczegółowoZAŁĄCZNIKI ROZPORZĄDZENIA DELEGOWANEGO KOMISJI (UE) /
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 4.10.2016 r. C(2016) 6329 final ANNEXES 1 to 4 ZAŁĄCZNIKI do ROZPORZĄDZENIA DELEGOWANEGO KOMISJI (UE) / uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady
Bardziej szczegółowo1) jednostka posiada wystarczające środki aby zakupić walutę w dniu podpisania kontraktu
Przykład 1 Przedsiębiorca będący importerem podpisał kontrakt na zakup materiałów (surowców) o wartości 1 000 000 euro z datą płatności za 3 miesiące. Bieżący kurs 3,7750. Pozostałe koszty produkcji (wynagrodzenia,
Bardziej szczegółowoSKRÓT PROSPEKTU INFORMACYJNEGO PIONEER FUNDUSZ INWESTYCYJNY OTWARTY
SKRÓT PROSPEKTU INFORMACYJNEGO zwany dalej Funduszem PIONEER FUNDUSZ INWESTYCYJNY OTWARTY Nazwa skrócona Funduszu: Pioneer FIO Subfundusze: Pioneer Lokacyjny Pioneer Dochodu Mix 20 Pioneer Wzrostu i Dochodu
Bardziej szczegółowoZarządzanie portfelem inwestycyjnym
Zarządzanie portfelem inwestycyjnym Dr hab. Renata Karkowska Strategie opcyjne Opcje egzotyczne 2 Współczynniki greckie Współczynniki greckie określają, o ile zmieni się kurs opcji w wyniku zmiany wartości
Bardziej szczegółowoOgłoszenie o zmianie statutu Legg Mason Akcji Skoncentrowany Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego
Legg Mason Tel. +48 (22) 337 66 00 Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. Faks +48 (22) 337 66 99 ul. Bielańska 12, 00-085 Warszawa www.leggmason.pl Ogłoszenie o zmianie statutu Legg Mason Akcji Skoncentrowany
Bardziej szczegółowoGiełda Papierów Wartościowych w Warszawie oferuje inwestorom nową możliwość zawierania transakcji.
Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie oferuje inwestorom nową możliwość zawierania transakcji. Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie oferuje inwestorom nową możliwość zawierania transakcji. Od
Bardziej szczegółowo1/ W oparciu o znajomość MSSF, które zostały zatwierdzone przez UE (dalej: MSR/MSSF): (Punktacja dot. pkt 1, razem: od 0 do 20 pkt)
II Etap Maj 2013 Zadanie 1 II Etap Maj 2013 1/ W oparciu o znajomość MSSF, które zostały zatwierdzone przez UE (dalej: MSR/MSSF): (Punktacja dot. pkt 1, razem: od 0 do 20 pkt) 1.1/podaj definicję składnika
Bardziej szczegółowoAutor: Agata Świderska
Autor: Agata Świderska Optymalizacja wielokryterialna polega na znalezieniu optymalnego rozwiązania, które jest akceptowalne z punktu widzenia każdego kryterium Kryterium optymalizacyjne jest podstawowym
Bardziej szczegółowoNowe zadania i nowe wyzwania w warunkach deficytu mocy i niedoboru uprawnień do emisji CO2 Jan Noworyta Doradca Zarządu
Rola giełdy na rynku energii elektrycznej. Nowe zadania i nowe wyzwania w warunkach deficytu mocy i niedoboru uprawnień do emisji CO2 Jan Noworyta Doradca Zarządu Warszawa, 25 kwietnia 2008 Międzynarodowa
Bardziej szczegółowoPrognozowanie zapotrzebowania na energię w ujęciu Earnings at Risk (EaR) 1)
Prognozowanie zapotrzebowania na energię w ujęciu Earnings at Risk (EaR) 1) Autor: Mgr inż. Marek Kozłowski, mgr inż. Adam Misiorek - IASE Wrocław ( Energetyka grudzień 2005) O tym, jak istotne dla spólki
Bardziej szczegółowoKURS DORADCY FINANSOWEGO
KURS DORADCY FINANSOWEGO Przykładowy program szkolenia I. Wprowadzenie do planowania finansowego 1. Rola doradcy finansowego Definicja i cechy doradcy finansowego Oczekiwania klienta Obszary umiejętności
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE O ZMIANIE STATUTU UNIFUNDUSZE SPECJALISTYCZNEGO FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO OTWARTEGO Z DNIA 11 LIPCA 2013 R.
OGŁOSZENIE O ZMIANIE STATUTU UNIFUNDUSZE SPECJALISTYCZNEGO FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO OTWARTEGO Z DNIA 11 LIPCA 2013 R. Niniejszym, Union Investment Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. ogłasza o zmianach
Bardziej szczegółowoAnaliza zdarzeń Event studies
Analiza zdarzeń Event studies Dobromił Serwa akson.sgh.waw.pl/~dserwa/ef.htm Leratura Campbell J., Lo A., MacKinlay A.C.(997) he Econometrics of Financial Markets. Princeton Universy Press, Rozdział 4.
Bardziej szczegółowoModele finansowania działalności operacyjnej przedsiębiorstw górniczych. Praca zbiorowa pod redakcją Mariana Turka
Modele finansowania działalności operacyjnej przedsiębiorstw górniczych Praca zbiorowa pod redakcją Mariana Turka GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA Katowice 2011 Spis treści Wprowadzenie...11 Rozdział 1. Sprawozdawczość
Bardziej szczegółowoKontrakty terminowe na GPW
Kontrakty terminowe na GPW Czym jest kontrakt terminowy? Umowa między 2 stronami: nabywcą i sprzedawcą Nabywca zobowiązuje się do kupna instrumentu bazowego w określonym momencie w przyszłości po określonej
Bardziej szczegółowoPożyczki papierów i krótka sprzedaż w działalności inwestycyjnej
Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. Pożyczki papierów i krótka sprzedaż w działalności inwestycyjnej Krzysztof Mejszutowicz Dział Instrumentów Finansowych Dlaczego krótka sprzedaż jest niezbędna
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE O ZMIANACH STATUTU SFIO AGRO Kapitał na Rozwój. I. Poniższe zmiany Statutu wchodzą w życie z dniem ogłoszenia.
Warszawa, 25 czerwca 2012 r. OGŁOSZENIE O ZMIANACH STATUTU SFIO AGRO Kapitał na Rozwój Niniejszym Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych AGRO Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie ogłasza poniższe zmiany
Bardziej szczegółowoProtokół zmian Statutu Millennium Specjalistycznego Funduszu Inwestycyjnego Otwartego z dnia 09 stycznia 2013 roku.
Protokół zmian Statutu Millennium Specjalistycznego Funduszu Inwestycyjnego Otwartego z dnia 09 stycznia 2013 roku. Millennium Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych Spółka Akcyjna informuje o zmianach w
Bardziej szczegółowo