(opinia MRiRW / DROW / DP) Opinia zespołu interpretacyjnego zatwierdzona 24 stycznia 2005 r.

Transkrypt

1 DZIAŁANIE Beneficjenci 2 2. Zakres wsparcia 9 3. Obliczanie żywotności ekonomicznej Staż / okresy wyłączeń Wykształcenie Minimalne standardy Inne kryteria dostępu Procedura, formularze, załączniki, instrukcje Procedury weryfikacji Wniosków o przyznanie dofinansowania Różne 40

2 1. Beneficjenci Zagadnienie Numer pisma odpowiedzi (opinia MRiRW / DROW / DP) Opinia zespołu interpretacyjnego zatwierdzona 24 stycznia 2005 r. przejęcia gospodarstwa od małżonka Czy przez "przejęcie gospodarstwa od współmałżonka" należy rozumieć: 1) rozszerzenie własności majątkowej na współmałżonka, który dotychczas nie figurował w dokumentach potwierdzających własność, czyli faktycznie nie posiadał gospodarstwa rolnego, Tak. 2) zakup gruntów przez współmałżonków na powiększenie posiadanego już przez jednego ze współmałżonków gospodarstwa, Fakt zakupienia gruntów rolnych przez współmałżonków nie oznacza, że zostało utworzone nowe gospodarstwo; można uznać, że zakupione wspólnie grunty stanowią nowe gospodarstwo, jeżeli wnioskodawca udowodni, że jest ono wyodrębnione funkcjonalnie i prowadzone przez niego niezależnie od gospodarstwa należącego do współmałżonka. 3) przypadek zilustrowany poniższym przykładem: osoby będące przed ślubem współwłaścicielami w części ½ nieruchomości rolnej (o pow. 2 ha) zawarły związek małżeński i następnie zawarły umowę majątkową małżeńską rozszerzającą zakres wspólności majątkowej małżeńskiej na wszelkie przedmioty i prawa, nabyte przez każdego z nich przed zawarciem związku małżeńskiego. Nie w tym przypadku nie można mówić o wzajemnym przejęciu gospodarstwa; prawo do ubiegania się o premię oboje mieli wcześniej, a po zawarciu związku małżeńskiego o premię może ubiegać się jeden z małżonków, jeśli nie upłynęło 12 miesięcy od dnia, w którym stali się posiadaczami gruntów. DROW /SIGR/BA/05 z 27 stycznia 2005 r. stwierdzenia czy otrzymanie ziemi w drodze darowizny przez jednego ze współmałżonków oznacza utworzenie nowego gospodarstwa Uprzejmie informuję, że fakt otrzymania ziemi przez jednego ze współmałżonków nie zawsze oznacza, że zostało utworzone nowe gospodarstwo. Można uznać, że zakupiona ziemia stanowi nowe gospodarstwo, jeżeli Beneficjent udowodni, że jest ono wyodrębnione funkcjonalnie i prowadzone niezależnie od dotychczasowego gospodarstwa małżonka. DP/024/2787/JAS/05 z 17 sierpnia 2005 otrzymania przez Wnioskodawczynię ( )Departament Prawny stwierdza, że zgodnie z brzmieniem obowiązujących przepisów Uzupełnienia do SPO Rolnego dotyczących działania Ułatwianie startu młodym rolnikom, pomoc nie może zostać przyznana osobie, która przejęła gospodarstwo rolne od

3 gospodarstwa rolnego w darowiźnie od osoby, z którą później zawarła związek małżeński możliwości podpisania umowy przez Beneficjenta, który jest w trakcie sprawy rozwodowej bez zgody i udziału żony współmałżonka. Brak jest natomiast w Uzupełnieniu regulacji wskazujących na niedopuszczalność pozytywnej kwalifikacji wniosku rolnika, który przejął gospodarstwo od osoby, z którą zawarł związek małżeński w terminie późniejszym, nawet jeżeli zawarcie małżeństwa miałoby miejsce przed przyznaniem pomocy, które to zdarzenie Uzupełnienie Programu utożsamia z zawarciem umowy. Trzeba podkreślić, że zgodnie z obowiązującym brzmieniem Uzupełnienia, należy brać pod uwagę wzajemny stosunek młodego rolnika oraz osoby przekazującej gospodarstwo w chwili jego przejęcia przez Wnioskodawcę. W przedstawionym ( ) przypadku Wnioskodawczyni otrzymała gospodarstwo rolne w darowiźnie od osoby, z którą wówczas nie była w związku małżeńskim; późniejsze zawarcie małżeństwa w obowiązującym stanie prawnym nie wpływa negatywnie na możliwość otrzymania dofinansowania. DROW /SIGR/ML/05 z 05 kwietnia 2005 r. Zgodnie z opinią Departamentu Prawnego samo wszczęcie sprawy rozwodowej nie powoduje zniesienia ustawowej współwłasności majątkowej małżonków. Ustanie współwłasności następuje na skutek prawomocnego orzeczenia rozwodu przez sąd. Jednak grunty rolne nabyte przez Wnioskodawcę w drodze darowizny należą, (według art. 33 pkt 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego), do majątku osobistego wnioskodawcy i w związku z tym nie są one objęte współwłasnością majątkową małżonków. Departament Prawny zauważa jednak, że pojęcie nabytych przez wnioskodawcę gruntów rolnych nie musi się pokrywać z definicją gospodarstwa rolnego zawartą w art. 55 kodeksu cywilnego, do którego wchodzić mogą również inne składniki objęte współwłasnością małżeńską lub należące wyłącznie do majątku osobistego żony Wnioskodawcy. W związku z powyższą opinią wszelkie czynności Wnioskodawcy związane z gospodarstwem rolnym wymagają zgody współmałżonka: - tylko w przypadku, gdy chociaż część składników gospodarstwa rolnego jest objęta współwłasnością małżeńską lub należy wyłącznie do majątku osobistego żony Wnioskodawcy, - tylko do chwili orzeczenia rozwodu przez sąd. Jeżeli będące przedmiotem darowizny grunty rolne wraz ze wszystkimi pozostałymi składnikami gospodarstwa rolnego należą wyłącznie do majątku osobistego Wnioskodawcy, wówczas może on swobodnie rozporządzać gospodarstwem rolnym bez zgody współmałżonka. DROW /JJB/04 z 04 stycznia 2005 r. określenia momentu podjęcia po raz pierwszy prowadzenia gospodarstwa rolnego Zgodnie z zapisami Uzupełnienia SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich za osobę, która po raz pierwszy podjęła prowadzenie gospodarstwa rolnego uważa się osobę, która po raz pierwszy stała się posiadaczem samoistnym lub zależnym gospodarstwa rolnego, nie wcześniej niż 12 miesięcy przed podjęciem przez ARiMR decyzji o udzieleniu pomocy. W związku z tym w przypadku, gdy rolnik prowadził działalność rolniczą jako posiadacz zależny (np. dzierżawca) a następnie stał się posiadaczem innego gospodarstwa, może uzyskać premię, jeśli od chwili, gdy stał się posiadaczem gospodarstwa po raz pierwszy (np. dzierżawcą) do dnia podpisania umowy o dofinansowanie projektu nie upłynęło 12 miesięcy. Analogiczne podejście należy stosować w przypadku, gdy rolnik stał się posiadaczem gospodarstwa rolnego po raz pierwszy jako współwłaściciel, a następnie uregulował sprawę własności i w dniu składania wniosku o dofinansowanie realizacji projektu spełnia warunki określone w SPO dla kwestii własności. ( )

4 stwierdzenia czy można podpisać umowę z Wnioskodawcą, który nabył gospodarstwo po złożeniu wniosku o dofinansowanie realizacji projektu DP /JS/WR/05 z 21 czerwca 2005 r. Zgodnie z treścią Uzupełnienia SPO pomoc może być przyznana osobie fizycznej ( ), będącej właścicielem gospodarstwa rolnego ( ) lub dzierżawcą gospodarstwa należącego do zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Z powyższego wynika, że osoba ubiegająca się o pomoc finansową winna być posiadaczem gospodarstwa rolnego w dniu składania wniosku o pomoc finansową. Stąd 2 pkt 8 Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 listopada 2004 r. w sprawie trybu składania i wzoru wniosku o dofinansowanie realizacji projektu w ramach przedmiotowego działania stanowi, że Wnioskodawca dołącza do wniosku kopię dokumentu potwierdzającego tytuł prawny do gospodarstwa rolnego, którego dotyczy dofinansowanie, potwierdzoną za zgodność z oryginałem przez notariusza lub pracownika instytucji wdrażającej. Skoro jedynie właściciel lub dzierżawca gospodarstwa należącego do zasobów WRSP może złożyć powyższy wniosek, przez dokument potwierdzający tytuł prawny do gospodarstwa należy rozumieć dokument potwierdzający prawa lub obowiązki w tym zakresie tj. umowa lub dokument urzędowy, potwierdzający własność gospodarstwa lub zawarcie umowy dzierżawy z ANR, instytucją właściwą do wykonania tejże czynności prawnej zgodnie z Ustawą z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Odnosząc tę zasadę do powyższego przypadku zauważamy, że jedynie umowa sprzedaży sporządzona w formie aktu notarialnego w dniu r. jest spośród dokumentów przedstawionych nam w tej sprawie, dokumentem potwierdzającym tytułem prawnym do gospodarstwa, który Agencja z pewnością może uwzględnić dla ustalenia daty rozpoczęcia prowadzenia gospodarstwa. Należy wziąć pod uwagę fakt, iż w dniu złożenia Wniosku o dofinansowanie, tj r. Wnioskodawca nie legitymował się tym tytułem prawnym, a więc uzupełnienie wniosku dotyczyło nie tylko braku formalnego, ale również, jak wynika z dokumentów, zasadniczego braku materialnego. Załączone zaświadczenie wystawione przez ANR nie może być uznane za dokument potwierdzający tytuł prawny do gospodarstwa w myśl ww. rozporządzenia. Pod względem prawnym, choć sformułowanie zostało przekazane do użytkowania Wnioskodawcy nie określa formy prawnej tego użytkowania (najem, dzierżawa, użyczenie), treść dokumentu wskazywać może, że Wnioskodawca został w dniu przetargu posiadaczem bądź ewentualnie dzierżycielem gospodarstwa. Natomiast przedmiotowy dokument nie ustanawia prawa do gospodarstwa, lecz jedynie w sposób ogólnikowy i niejasny opisuje zaistniały stan faktyczny. Nie wykluczamy z góry samego faktu posiadania gospodarstwa przez Wnioskodawcę od dnia przetargu, jednakże dokument ten z pewnością nie spełnia formalnego wymogu przewidzianego w 2 pkt. 8 Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 listopada 2004 r., pomijając już fakt, że został wydany również po złożeniu wniosku o pomoc. Pojawiać się również mogą wątpliwości, czy ten dokument może służyć do wykazania nie tylko praw podmiotowych do gospodarstwa, ale nawet faktycznego prowadzenia działalności rolniczej, za co Uzupełnienie Programu uważa objęcie gospodarstwa w posiadanie samoistne lub zależne. Należy bowiem zauważyć, że jego ogólna treść nie wskazuje, z jakiego rodzaju posiadaniem mamy do czynienia, czy np. jedynie z dzierżawieniem, które prawo cywilne traktuje jako odrębną instytucję od posiadania. W związku z tym, naszym zdaniem opisana dokumentacja stwierdza z całą pewnością, że Wnioskodawca prowadził działalność rolniczą, w rozumieniu Uzupełnienia SPO, od dnia , natomiast co do okresu wcześniejszego okazany dokument nie jest wystarczający, by ten stan ustalić w sposób nie budzący wątpliwości. Reasumując, DP stwierdza, iż odnośnie ustalenia daty powstania tytułu prawnego do gospodarstwa rolnego, jak również nawet daty samego rozpoczęcia działalności rolniczej, spośród okazanych dokumentów, za podstawę przyjąć można jedynie akt notarialny z dnia

5 r. dotyczy ubezpieczenia w KRUS w ograniczonym zakresie określenia jak długo młody rolnik powinien być ubezpieczony w KRUS możliwości ubezpieczenia w KRUS jako małżonek rolnika DROW /SIGR/MC/05 z 14 lutego 2005 r. (...) 3. W sprawie możliwości ubiegania się o premię przez osobę ubezpieczoną w KRUS w zakresie ograniczonym uprzejmie informuję, iż w chwili obecnej zapisy Uzupełnienia SPO nie wykluczają takich osób z grona potencjalnych Beneficjentów Działania 1.2. Jednocześnie nadmieniam, iż pismem znak DROW /SIGR/BA/04 z dnia 17 grudnia 2004 roku zostali Państwo poinformowani o zatwierdzonych przez Komitet Sterujący SPO zmianach do Uzupełnienia. Jedną ze zmian, które ukażą się w znowelizowanym rozporządzeniu w sprawie Uzupełnienia SPO jest konieczność ubezpieczenia w KRUS z mocy ustawy (w pełnym zakresie). Do czasu nowelizacji rozporządzenia wnioskodawcami w tym działaniu mogą być również osoby ubezpieczone w niepełnym zakresie. DROW /SIGR/MR/04 z 17 listopada 2004 r. ( ) 3. Uzupełnienie SPO określa, że pomoc może być przyznana rolnikowi, który m.in. jest ubezpieczony na podstawie ubezpieczenia społecznego rolników, jako rolnik, z mocy ustawy w pełnym zakresie. Nie ma natomiast informacji o czasie, w jakim Wnioskodawca powinien być ubezpieczony w KRUS. Dlatego też uznać należy, iż nie ma konieczności, aby osoba ubiegająca się o przyznanie premii była ubezpieczona w KRUS przez cały okres związania z celem. Opinia zespołu Interpretacyjnego - zatwierdzona 20 czerwca 2005 r. Czy rolnik ubiegający się o dofinansowanie z Działania 1.2 może być ubezpieczony jako "współmałżonek rolnika"? Z punktu widzenia przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników osoby ubezpieczone jako rolnik i małżonek rolnika są traktowane równorzędnie. W związku z tym, osoba będąca właścicielem lub współwłaścicielem gospodarstwa i ubezpieczona w charakterze współmałżonka rolnika, może ubiegać się o premię (pod warunkiem, że spełnia pozostałe kryteria). DROW /SIGR/JJB/04 z 29 listopada 2004 r. stwierdzenia czy osoba, która wystawiła bezterminowe pełnomocnictwo na prowadzenie gospodarstwa swojemu ojcu odpowiada w pełnym zakresie definicji Beneficjenta (jako prowadzący gospodarstwo Zgodnie z Uzupełnieniem SPO Restrukturyzacja beneficjentem ww. Działania 1.2 może być osoba, która prowadzi gospodarstwo rolne. Wnioskodawca, który powierzył poprzez pełnomocnictwo prowadzenie tego gospodarstwa rolnego innej osobie, nie spełnia tego warunku i nie może uzyskać wsparcia w Działania 1.2. Oczywiście nie oznacza to zakazu udzielania przez Wnioskodawcę innej osobie pełnomocnictwa do występowania w jego imieniu w sprawach dotyczących Wniosku o dofinansowanie realizacji projektu w ramach tego Działania.

6 rolne) DROW /SIGR/MR/04 z 17 listopada 2004 r. stwierdzenia czy młody rolnik ma obowiązek posiadać w swoim gospodarstwie zabudowania gospodarcze oraz maszyny Uzupełnienie SPO nakłada na młodego rolnika obowiązek posiadania gospodarstwa rolnego o powierzchni użytków rolnych wynoszącej co najmniej 1 ha. Nie ma zatem obowiązku posiadania siedliska ani zabudowań. W przypadku prowadzenia produkcji zwierzęcej wykazanej w planie projektu (miała wpływ na osiągnięcie progu żywotności ekonomicznej) i w sytuacji, kiedy prowadzona jest ona w budynkach nie należących do Wnioskodawcy, konieczne jest dostarczenie umowy dzierżawy zawartej na min 5 lat od dnia dokonania wypłaty premii. określenia momentu w którym spadkobierca nabywa spadek DROW /SIGR/MC/05 z 21 lutego 2005 r. Zgodnie z interpretacją MRiRW (znak ROW/ws/ab/823/4459/04 z dnia 10 grudnia 2004 roku) spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 KC). Art. 924 kodeksu cywilnego stanowi natomiast, że spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. W świetle powyższych przepisów, spadkobierca staje się właścicielem masy spadkowej, w tym również gospodarstwa rolnego, jeżeli jest ono przedmiotem spadku. Należy mieć jednak na uwadze, że każdy przypadek dotyczący przyznania rolnikowi pomocy powinien być rozpatrywany odrębnie. Może się bowiem zdarzyć sytuacja, w której faktyczne wejście w posiadanie gospodarstwa rolnego miało miejsce w terminie późniejszym w stosunku do dnia otwarcia spadku i wtedy, jeżeli osoba ubiegająca się o pomoc udowodni tę okoliczność, należy przyjąć datę faktycznego wejścia w posiadanie (stanie się posiadaczem gospodarstwa rolnego), jako datę, od której liczony byłby 12-miesięczny termin prowadzenia gospodarstwa rolnego ( ). ROW/ws/ab/823/4459/04 z 10 grudnia 2004 r. W sprawie wątpliwości dotyczących przypadków, w których rolnik stał się posiadaczem gospodarstwa rolnego w drodze spadkobrania Działanie 1.2. SPO, przedstawiam stanowisko MRiRW w tej sprawie. Zgodnie z opisem Działania 1.2, zawartym w załączniku do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 8 września 2004 r. w sprawie Uzupełnienia SPO, pomoc może być przyznana rolnikowi który, poza spełnieniem innych warunków określonych w tym rozporządzeniu, po raz pierwszy podjął prowadzenie gospodarstwa rolnego. Za osobę, która po raz pierwszy podjęła prowadzenie gospodarstwa rolnego uważa się osobę, która po raz pierwszy stała się posiadaczem samoistnym lub zależnym gospodarstwa rolnego, nie wcześniej niż 12 miesięcy przed podjęciem przez ARiMR decyzji o udzieleniu pomocy lub była posiadaczem gospodarstwa rolnego przez okres dłuższy niż 12 miesięcy przed zawarciem umowy o dofinansowanie projektu, lecz w tym okresie faktycznie prowadziła gospodarstwo rolne nie dłużej niż 12 miesięcy. Wątpliwości dotyczą przypadków, gdy rolnik stał się właścicielem i posiadaczem gospodarstwa rolnego w drodze spadkobrania. Zgodnie z art. 925 kodeksu cywilnego spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Art. 924 kodeksu cywilnego stanowi natomiast, że spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. W świetle powyższych przepisów, spadkobierca staje się właścicielem masy spadkowej, w tym również gospodarstwa rolnego, jeżeli jest ono przedmiotem spadku. Należy jednak mieć na uwadze, że każdy przypadek dotyczący przyznania rolnikowi pomocy, o której mowa, powinien być rozpatrywany odrębnie. Może się bowiem zdarzyć sytuacja, w której faktyczne wejście w posiadanie gospodarstwa rolnego miało

7 miejsce w terminie późniejszym w stosunku do dnia otwarcia spadku i wtedy, jeżeli osoba ubiegająca się o pomoc udowodni tę okoliczność, należy przyjąć datę faktycznego wejścia w posiadanie (stanie się posiadaczem gospodarstwa rolnego), jako datę, od której liczony byłby 12- miesięczny termin, o którym mowa wyżej. W świetle powyższego wyjaśnienia, zwracam się z uprzejmą prośbą, aby przy rozpatrywaniu Wniosków i przyjmowaniu odwołań od podjętych już decyzji, ARiMR rozpatrywała każdy taki przypadek w ramach tego Działania indywidualnie oraz wzięła pod uwagę przy jego rozpatrywaniu datę, kiedy faktycznie rolnik objął w posiadanie gospodarstwo rolne z zamiarem jego prowadzenia. DROW /SIGR/MC/05 z 01 lutego 2005 r. możliwości otrzymania premii przez Wnioskodawcę, który w umowie sprzedaży gruntów rolnych stanowiących gospodarstwo, na które ubiega się o premię ma zapisaną klauzulę w myśl której ANR przysługuje prawo odkupu tych gruntów Według przekazanej dokumentacji na dzień dzisiejszy rolnik jest właścicielem nieruchomości rolnej, w związku z czym kwalifikuje się w tym aspekcie do uzyskania prawa do pomocy w ramach Działania 1.2. Prawo odkupu jest prawem potencjalnie przysługującym sprzedawcy, z którego może, ale nie musi skorzystać w zastrzeżonym terminie. Oczywiste jest, że do czasu ewentualnego wykonania prawa odkupu przez sprzedawcę, nabywca pozostaje właścicielem rzeczy, zaś zobowiązanie do przeniesienia własności z powrotem na sprzedawcą powstaje dopiero z chwilą złożenia przez niego kupującemu oświadczenia o skorzystaniu z prawa odkupu (por. art kodeksu cywilnego). W związku z powyższym stwierdzić należy jednoznacznie, że samo istnienie wynikającego w tym przypadku wprost z przepisów ustawy (art ustawy z dnia 19 października 1991 roku o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa) prawa odkupu nieruchomości nie może być w żaden sposób samo w sobie uznane za naruszenie wynikające z Uzupełnienia SPO z przyjętych wzorów umów zakazu zbywania gospodarstwa objętego wsparciem w okresie 5 lat od daty dokonania ostatniej płatności. Naruszenie stosownych postanowień SPO i umowy może nastąpić dopiero z chwilą ewentualnego wykonania prawa odkupu, w żadnym zaś wypadku na obecnym etapie. sposobu traktowania gruntów dzierżawionych będących w posiadaniu Wnioskodawcy DROW /SIGR/MC/05 z 15 kwietnia 2005 r. ( ) Zgodnie z zapisami Uzupełnienia SPO premia nie może być przyznana osobie, która prowadzi gospodarstwo rolne będąc jego współwłaścicielem. Interpretacja MRiRW w tej sprawie (znak: ROW/ws/mn/823/4028/04 z dnia 15 listopada 2004 roku) wyraźnie określa, iż osoba ubiegająca się o premię musi wykazać, iż posiada gospodarstwo rolne o powierzchni co najmniej 1 ha użytków rolnych, które stanowi jej własność (lub współwłasność małżeńską) lub jest dzierżawione z zasobów Skarbu Państwa. Premia może być również przyznana w przypadku, gdy Wnioskodawca posiada inne grunty jako współwłaściciel. Grunty będące we współposiadaniu mogą być uwzględnione w wyliczeniu wielkości ekonomicznej gospodarstwa po uzyskaniu zgody współwłaściciela na zaciągnięcie zobowiązania, co byłoby rozwiązaniem analogicznym do stosowanego w przypadku dzierżawy. Jeśli z dokumentów potwierdzających tytuł prawny do posiadanego gospodarstwa wynika, iż Wnioskodawca jest właścicielem co najmniej 1 hektara użytków rolnych, a dodatkowo posiada we współwłasności (współdzierżawie) inne grunty, możliwe jest przyznanie pomocy finansowej. Kluczowe znaczenie musi mieć tu fakt posiadania jednego hektara użytków rolnych na własność. Pozostałe grunty, uwzględnione przy ubieganiu się o dofinansowanie, mogą być w dzierżawie prywatnej, użyczeniu lub współwłasności/współdzierżawie. Jeśli Wnioskodawca stał się właścicielem co najmniej 1 ha użytków rolnych z dniem 31 stycznia 2003 roku należy wziąć pod uwagę, iż upłynął już okres 12-stu miesięcy prowadzenia gospodarstwa i do wniosku powinien być załączony Wniosek o uwzględnienie okresów,

8 w których Wnioskodawca nie prowadził gospodarstwa. ROW/ws/mn/823/4028/04 z 15 listopada 2004 r. Zgodnie z zapisami Uzupełnienia SPO osoba ubiegająca się o premię w ramach Działania 1.2 musi wykazać, iż posiada gospodarstwo rolne o powierzchni co najmniej 1 ha, które stanowi jej własność (lub współwłasność małżeńską) lub jest dzierżawione z zasobów Skarbu Państwa. Premia może być przyznana również w przypadku, gdy Wnioskodawca posiada inne grunty jako ich współwłaściciel. Grunty będące we współposiadaniu mogą być uwzględnione w wyliczeniu wielkości ekonomicznej gospodarstwa po uzyskaniu zgody współwłaściciela na zaciągnięcie zobowiązania, co byłoby rozwiązaniem analogicznym do stosowanego w przypadku dzierżawy. DROW /WPiAP/MMa-PK/05 z 6 stycznia 2006 r. zmiany stanu cywilnego i adresu zamieszkania Beneficjenta po uzyskaniu premii W odpowiedzi na pismo w ww. sprawie uprzejmie informuję, iż zgodnie z 11 ust. 5 w związku z 11 ust. 3 wzoru umowy o dofinansowanie projektu w zakresie Dz. 1.2 zmiana danych korespondencyjnych oraz osobowych Beneficjenta nie wymaga dokonania zmiany umowy. Dlatego też dokumenty przesłane po podpisaniu umowy i wypłacie środków przez Beneficjenta - dotyczące zmiany stany cywilnego oraz adres zamieszkania należy dołączyć do teczki wniosku. Dostarczoną informację należy zachować w aktach sprawy, aby wykorzystać ją, w przypadku dokonywania przez Państwa dalszych kontroli projektu, np. w okresie związania celem, bądź innej kontroli, dokonywanej przez uprawnione jednostki ARiMR lub inne podmioty. ( )

9 2. Zakres wsparcia Zagadnienie BOW /JK/04 Numer pisma odpowiedzi (opinia MRiRW / DROW / DP) braku możliwości przyznania dwóch premii współmałżonkom na jedno gospodarstwo Czy w ramach Działania 1.2 istnieje możliwość przyznania dwóch premii na jedno gospodarstwo w sytuacji, gdy wniosek o premie złożyli zarówno mąż jak i żona - współwłaściciele tego gospodarstwa? DROW /SIGR/JJB/04 Nie jest możliwe w takim przypadku zawarcie przez ARiMR dwóch umów. Premia może być przyznana tylko jednemu z małżonków na dane gospodarstwo. Rozporządzenie 1257/1999/WE z dnia 17 maja 1999 r. określa w Art. 8, że pomoc młodym rolnikom w celu ułatwienia im startu w rolnictwie będzie przyznawana pod następującymi warunkami: - rolnik ma mniej niż 40 lat, - rolnik posiada odpowiednią wiedzę i umiejętności zawodowe, - rolnik rozpoczyna prowadzenie gospodarstwa rolnego po raz pierwszy, - w odniesieniu do gospodarstwa: - można wykazać jego rentowność, oraz - spełnione są minimalne standardy dotyczące środowiska, higieny i warunków życia zwierząt, oraz - rolnik ten jest głową gospodarstwa. Wprawdzie Rozporządzenie 1257/1999/WE określa, że szczególne warunki mogą zostać zastosowane, jeżeli młody rolnik nie jest jedyną głową gospodarstwa i warunki te muszą być równoważne z tymi, które musi spełnić młody rolnik, który zaczyna prowadzić gospodarstwo i jest jego jedyną głową, jednakże: - po pierwsze, dotyczy to sytuacji, w której chodziłoby o gospodarstwo, gdzie rolnik-wnioskodawca, nie jest jedynym jego posiadaczem, - po drugie, Uzupełnienie SPO nie zawiera żadnych uregulowań dopuszczających możliwość przyznania więcej niż jednej premii na dane gospodarstwo, przez co w żadnej mierze nie jest możliwe przyznanie dwóch premii na jedno gospodarstwo rolne. DROW /SIGR/MC/05 z 14 kwietnia 2005 r. możliwości przyznania dwóch premii współmałżonkom na dwa Jeśli Wnioskodawcy, o których mowa w Państwa piśmie, spełniają kryteria dostępu określone w Uzupełnieniu SPO, nie ma podstaw do odmówienia udzielenia dofinansowania w ramach Działania 1.2.

10 odrębne gospodarstwa Jednakże należy zwrócić uwagę, iż zgodnie ze stanowiskiem zespołu interpretacyjnego (przekazanym pismem DROW /SPiPPL/05 z 11 lutego 2005 roku) Wnioskodawcy muszą wykazać, że gospodarstwa rolne stanowią odrębną własność każdego z małżonków. Kluczowe znaczenie musi mieć w tej sytuacji zbadanie ewentualnego istnienia powiązań funkcjonalno-przestrzennych i ekonomicznych pomiędzy gospodarstwami współmałżonków. Jednocześnie, zgodnie z pismem znak: DROW /SIGR/JJB/04 z dnia 3 grudnia 2004 roku premia może być wypłacona tylko jednemu z małżonków, jeżeli posiadają oni jedno gospodarstwo. Jeśli po weryfikacji dokumentów Oddział Regionalny uznał, iż po zawarciu związku małżeńskiego z racji powiązań funkcjonalnoprzestrzennych małżonkowie będą prowadzili jedno gospodarstwo rolne, nie ma możliwości udzielenia dwóch premii. DROW /SIGR/MC/05 z 19 października 2005 r. możliwości przyznania dwóch premii współmałżonkom na dwa odrębne gospodarstwa W przywołanej w piśmie interpretacji Departament Prawny stwierdza, iż zgodnie z art. 33 pkt 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przedmioty majątkowe nabyte w drodze darowizny stanowią odrębną własność każdego z małżonków, chyba że darczyńca postanowił inaczej. W związku z powyższym, jeżeli dokumenty potwierdzające tytuł prawny do gruntów nie zawierają żadnych szczegółowych dyspozycji, które mogłyby nasuwać przypuszczenie, że wolą darczyńców było, aby działki zostały przekazane wyłącznie do majątku wspólnego każdego z obdarowanych, nie ma podstaw do stwierdzenia, iż jest to własność wspólna. Od strony formalnoprawnej nie budzi zatem wątpliwości fakt, że dwie działki, stanowiące przedmioty dwóch odrębnych aktów darowizny (każdy na rzecz innego z małżonków), w chwili składania dwóch odrębnych aktów darowizny (każdy na rzecz innego z małżonków), w chwili składania wniosków o premię stanowił odrębna własność każdego z obdarowanych. DP /JAS/05 z 12 października 2005 r. Jak odnotowano w piśmie DROW, dotycząca ww. sprawy kwestia, sprowadzająca się do pytania, czy osoby posiadające odrębne tytuły prawne do nieruchomości rolnych, mogących stanowić odrębne funkcjonalnie gospodarstwa rolne, muszą z definicji prowadzić jedno wspólne gospodarstwo rolne przez sam fakt, że pozostają one w związku małżeńskim, (zawartym ponadto w przedmiotowym przypadku po złożeniu Wniosków o dofinansowanie realizacji projektu), był już przedmiotem opinii DP (pismo DP /JAS/05). W świetle dostarczonej do DP dokumentacji należy stwierdzić, że omawiamy przypadek nie różni się, co do istoty, od sytuacji będącej przedmiotem ww. opinii DP. O ile zatem w sprawie tej nie występują żadne dodatkowe okoliczności wskazujące na fakt prowadzenia przez małżonków obu gospodarstw wspólnie, a także o ile wnioski o premie nie dotyczyły jeszcze innych gruntów (stanowiących współwłasność małżonków), oprócz gruntów przekazanych w drodze darowizn w dniu r., zdaniem DP, nie zachodzą przesłanki o charakterze formalnoprawnym wykluczające prawo ubiegania się osobno przez każdego z małżonków o premię z Działania o ile każde z nich spełnia podmiotowe kryteria dla tego Działania opisane w Uzupełnieniu do SPO. braku możliwości przyznania ROW/ws/mm/823/4339/04 z 02 grudnia 2004 r. W odpowiedzi na pismo w sprawie możliwości udzielenia dwóch premii na jedno gospodarstwo (mężowi i żonie współwłaścicielom

11 dwóch premii współmałżonkom prowadzącym jedno gospodarstwo tego samego gospodarstwa), w ramach Działania 1.2, uprzejmie informuję, że premia może być wypłacona tylko jednej z nich osobie kierującej gospodarstwem. Rozporządzenie Rady nr 1257/1999/WE określa, że szczególne warunki mogą zostać zastosowane, jeżeli młody rolnik nie jest wyłącznym kierownikiem gospodarstwa ; wówczas udzielenie pomocy jest dopuszczalne, jednak warunki jej przyznania muszą być równoważne z tymi, które dotyczą rolnika będącego wyłącznym kierownikiem gospodarstwa. Takiego rozwiązania nie przewiduje SPO. W SPO określono, że premii nie można przyznać w sytuacji, gdy gospodarstwo stanowi współwłasność kilku osób. Wyjątkiem od tej zasady jest przypadek, w którym gospodarstwo stanowi majątek wspólny małżonków. Nie oznacza to jednak, aby każde ze współmałżonków, będących współwłaścicielami gospodarstwa, mogło uzyskać premię. W związku z tym, mimo braku bezpośrednio sformułowanego zakazu udzielania premii odrębnie kilku osobom prowadzącym jedno gospodarstwo, należy uznać, że nie jest możliwe udzielenie więcej niż jednej premii na jedno gospodarstwo rolne. DROW /SIGR/MC/05 z 19 sierpnia 2005 r. możliwości złożenia wniosku w ramach Dz. 1.2 przez Wnioskodawczynię oraz wniosku z Dz. 1.1 przez jej męża na te same grunty Zgodnie z zapisami Uzupełnienia SPO Restrukturyzacja dla Działania 1.2, jeśli wnioskodawca spełniał kryteria udzielania dofinansowania oraz udokumentował tytuł prawny do gospodarstwa rolnego, którego dotyczył wniosek, nie ma podstaw do kwestionowania decyzji o przyznaniu premii. Natomiast wątpliwości DROW budzi fakt, czy Wnioskodawczyni posiadała prawo do gospodarstwa małżonka sprzed zawarcia małżeństwa. W związku z powyższym analizie należałoby poddać fakt, czy Wnioskodawczyni nie stała się właścicielem gospodarstwa przed datą zadeklarowaną we wniosku o dofinansowanie realizacji projektu jako data rozpoczęcia prowadzenia gospodarstwa rolnego. W tej sytuacji bowiem premia nie powinna być przyznana, jeśli gospodarstwo rolne było prowadzone dłużej niż 12 miesięcy przed podpisaniem umowy z ARiMR, a Wnioskodawczyni nie ubiegała się o wyłączenie okresów prowadzenia gospodarstwa rolnego. ( ) DROW /SIGR/MC/05 z 30 sierpnia 2005 pojawiających się rozbieżności w wielkości gruntów rolnych zapisanych w zaświadczeniu z Urzędu Gminy i w wypisie z rejestru gruntów W odpowiedzi na pismo z dnia 2 sierpnia 2005 roku w sprawie przyznania premii z Działania Ułatwienie startu młodym rolnikom, Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich uprzejmie informuje, iż zasięgnął opinii Departamentu Prawnego ARiMR. Jak wynika z opinii prawnej w przedmiotowej sprawie, zgodność z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 listopada 1984 roku o podatku rolnym podstawę opodatkowania podatkiem rolnym stanowi dla gruntów gospodarstw rolnych liczba hektarów przeliczeniowych ustalana na podstawie powierzchni, rodzajów klas użytków rolnych wynikających z ewidencji gruntów i budynków oraz zaliczenia do okręgu podatkowego; dla pozostałych gruntów liczba hektarów wynikająca z ewidencji gruntów i budynków. Skoro jedynie ewidencja gruntów i budynków jest podstawą do obliczania podatku rolnego, a więc dane dotyczące powierzchni gruntów gospodarstwa rolnego zawarte w ewidencji gminnej powinny być spójne z danymi z ewidencji gruntów i budynków, Agencja rozpatrując Wnioski o dofinansowanie realizacji projektów winna, w opinii DP, opierać się na aktualnym wypisie z rejestru gruntów. Jednocześnie przypominam, iż przez użytki rolne należy rozumieć grunty orne, sady, łąki trwałe, pastwiska trwałe, grunty rolne zabudowane, grunty pod stawami i grunty pod rowami (wg ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 roku o kształtowaniu ustroju rolnego Dz.U. nr 64, poz.592).

12 Opinia zespołu interpretacyjnego zatwierdzona 16 marca 2005 r. braku możliwości otrzymania premii przez Wnioskodawcę, który w okresie poprzedzającym nabycie własnego gospodarstwa prowadził wspólnie z trzema osobami 3 ha gospodarstwo rolne Wnioskodawca Działania 1.2. w okresie poprzedzającym nabycie własnego gospodarstwa (ponad 12 miesięcy) wspólnie z trzema osobami był współwłaścicielem 3 ha gospodarstwa rolnego. Biorąc pod uwagę wartości ułamkowe, Wnioskodawca był właścicielem ok. 70 arów. Czy w tej sytuacji możliwe jest przyznanie premii? Zgodnie z Uzupełnieniem SPO uprawniona do premii jest osoba, która po raz pierwszy stała się posiadaczem gospodarstwa rolnego o powierzchni co najmniej 1 ha użytków rolnych. W opisanym przypadku rolnik był wcześniej współwłaścicielem takiego gospodarstwa i nie może uzyskać premii. Przesądza o tym wielkość całego gospodarstwa, a nie areał przypadający tej osobie w ramach współwłasności. braku możliwości przyznania premii osobie która przed podjęciem po raz pierwszy prowadzenia gospodarstwa rolnego była podatnikiem podatku dochodowego z tytułu działów specjalnych produkcji DROW /SIGR/ML/05 z 16 maja 2005 r. DROW uprzejmie informuje, że według zapisów Uzupełnienia SPO, w ramach Działania 1.2 premia nie może być przyznana osobie, która wcześniej była podatnikiem podatku dochodowego z tytułu prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej, nawet, jeżeli podjęła ona prowadzenie gospodarstwa rolnego po raz pierwszy. W przedstawionym przez Państwa przypadku wątpliwości budzi data zgłoszenia Wnioskodawczyni prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej do Urzędu Skarbowego. Z przesłanych dokumentów wynika, że zgłoszenie to nastąpiło 11 października 2004 roku, czyli przed momentem przejęcia gospodarstwa rolnego, tj. 3 grudnia 2004 roku. Ustalenia wymaga zatem fakt, czy Wnioskodawczyni nie prowadziła wcześniej działów specjalnych produkcji rolnej wspólnie z mężem, który także złożył deklarację do Urzędu Skarbowego, zgodnie z załączonym przez Państwa Zaświadczeniem. W związku z powyższym, w celu dokonania oceny czy Wnioskodawczyni kwalifikuje się do otrzymania premii w ramach Działania 1.2 SPO, należy ustalić, czy przed datą przejęcia gospodarstwa rolnego, tj. 3 grudnia 2004 roku, nie była podatnikiem z tytułu prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej ( ). DROW /SIGR/ML/05 z 22 marca 2005 r. braku możliwości przyznania premii Wnioskodawcy, który udzielił swojemu ojcu pełnomocnictwa do prowadzenia gospodarstwa DROW uprzejmie informuje, że Wnioskodawca, udzielając w dniu 2 grudnia 2004 roku pełnomocnictwa swojemu ojcu przestał być osobą prowadzącą gospodarstwo rolne. Fakt ten wynika z szerokiego zakresu przedmiotowego udzielonego pełnomocnictwa, które obok ogólnego zarządu gospodarstwem rolnym obejmuje również szereg czynności prawnych związanych z jego prowadzeniem. Wnioskodawca udzielił ww. pełnomocnictwa 2 grudnia 2004 roku, tzn. w dniu, kiedy umową darowizny stał się posiadaczem gospodarstwa. Skoro do dnia złożenia wniosku pełnomocnictwo to nie zostało odwołane, Wnioskodawca nie można uznać za osobę spełniającą kryterium z Uzupełnienia SPO, zatem nie może być on uznany za młodego rolnika uprawnionego do otrzymania premii. Zgodnie ze stanowiskiem MRiRW przedstawionym w piśmie ROW/ws/mn/823/4146/04 z dnia 19 listopada 2004 roku, przekazanym do wiadomości Oddziałom Regionalnym, Wnioskodawca, który powierzył poprzez pełnomocnictwo prowadzenie gospodarstwa rolnego innej osobie nie może uzyskać premii.

13 DROW /SIGR/BA/05 z 18 maja 2005 r. procedury weryfikacji wniosków o dofinansowanie Zgodnie z zapisami Uzupełnienia SPO, wydanego w drodze rozporządzeniem MRiRW z dnia 8 września 2004 r. (Dz. U. Nr 207, poz. 2117) Wnioski o dofinansowanie realizacji projektu w zakresie Działania 1.2 kwalifikowane są do realizacji według kolejności zgłoszenia. Za dzień złożenia Wniosku o dofinansowanie realizacji projektu uznaje się dzień wpływu do Oddziału Regionalnego (OR) ARiMR wniosku poprawnie wypełnionego wraz z wymaganymi załącznikami. Oznacza to, że wniosek, który wymagał uzupełnienia, rejestrowany jest (uznaje się go za złożony) w kolejności wynikającej z daty wpływu do OR ARiMR ostatniego dokumentu dotyczącego uzupełnienia braków i w takiej kolejności zostanie z Beneficjentem podpisana umowa o dofinansowanie projektu. Premię dla młodego rolnika można przyznać osobie, która odpowiada definicji Beneficjenta działania oraz spełnia kryteria dostępu określone dla Działania 1.2 w Uzupełnieniu SPO i pod tym kątem pracownicy ARiMR weryfikują formularz wniosku oraz załączone do niego dokumenty. Jeżeli z Wniosku o dofinansowanie realizacji projektu wynika, że Beneficjent jest ubezpieczony na podstawie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników jako rolnik (spełnia kryterium dostępu), dołączone do wniosku dokumenty muszą potwierdzać istnienie tego stanu rzeczy w momencie wpływu wniosku (nawet te, dołączone w trakcie uzupełniania wniosku). Oznacza to, że Wnioskodawca w dniu dostarczenia formularza wniosku do OR ARiMR musiał być ubezpieczony w KRUS. W przeciwnym razie podpisując formularz Wniosku, w którym oświadcza, że jest ubezpieczony w KRUS i że informacje zawarte we Wniosku oraz w jego załącznikach są prawdziwe i zgodne ze stanem prawnym i faktycznym, oświadcza nieprawdę. W przypadku, gdy Wnioskodawca nie wypełnił pola we wniosku dotyczącego ubezpieczenia w KRUS może w ramach uzupełniania wniosku je odpowiednio wypełnić i dołączyć wymagane załączniki. Data ostatniego uzupełnienia wniosku lub dołączenia ostatniego z brakujących załączników jest wtedy datą złożenia wniosku i decyduje o miejscu tego wniosku w kolejce. Opinia zespołu interpretacyjnego zatwierdzona 24 stycznia 2005 r. możliwości przyznania premii młodemu rolnikowi, na którego gospodarstwie rolnym zostało ustanowione prawo użytkowania (ograniczone prawo rzeczowe) na rzecz zbywców Czy z pomocy finansowej może skorzystać młody rolnik, na którego gospodarstwie rolnym zostało ustanowione prawo użytkowania (ograniczone prawo rzeczowe) na rzecz zbywców? To zależy od zakresu ustanowionego prawa użytkowania. Jeżeli z charakteru stosunku prawnego wynika, że młody rolnik nie prowadzi produkcji i nie pobiera z gospodarstwa pożytków, to premia nie może być przyznana. Składniki majątku, na które ustanowiono prawo użytkowania, nie mogą być uwzględniane w wyliczeniu żywotności ekonomicznej gospodarstwa. możliwości przyznania premii Wnioskodawcy dzierżawiącemu gospodarstwo od ANR Opinia zespołu interpretacyjnego zatwierdzona 24 stycznia 2005 r. Wnioskodawca Działanie 1.2 dzierżawi gospodarstwo od osoby, która wydzierżawiła to gospodarstwo od ANR. ANR wyraziła zgodę na dokonanie tej dzierżawy. Czy Wnioskodawca może uzyskać premię? Uzupełnienie SPO stanowi, że premię może uzyskać osoba dzierżawiąca gospodarstwo należące do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. W tym przypadku warunek ten jest spełniony. Należy jednak żądać przedstawienia zgody ANR oraz pierwotnego dzierżawcy na realizację projektu.

14 możliwości ubiegania się o premię przez osobę, która jest współwłaścicielem ziemi możliwości uzyskania premii przez osoby pobierające rentę rodzinną obowiązku prowadzenia gospodarstwa zarówno w chwili składania wniosku o dofinansowanie realizacji projektu jak i w momencie podpisywania umowy o dofinansowanie projektu oraz przez 5 lat od chwili podpisania umowy DROW /SIGR/LZ/05 z 23 lutego 2005 r. Zgodnie z opinią DP ARiMR, w przypadku współwłasności i współposiadania każdemu ze współwłaścicieli przysługuje uprawnienie do współposiadania i korzystania z rzeczy wspólnej oraz jeżeli osoba jest współwłaścicielem gospodarstwa rolnego a jednocześnie jej udział wynosi mniej niż jeden hektar, można stwierdzić, iż osoba ta ma uprawnienie do posiadania całego gospodarstwa. Należy zatem przyjąć, że w przypadku Działania 1.2 za osobę, która po raz pierwszy podjęła prowadzenie gospodarstwa rolnego, uważa się także osobę będącą współwłaścicielem gospodarstwa rolnego, w rozumieniu kodeksu cywilnego, nie dłużej niż 12 miesięcy przed podjęciem przez ARiMR decyzji o udzielenie pomocy. W przypadku Wnioskodawców będących posiadaczami gospodarstwa rolnego dłużej niż 12 miesięcy oraz wnoszących o uznanie okresu nie prowadzenia gospodarstwa rolnego na podstawie udzielonego pełnomocnictwa, potwierdzonego notarialnie, należy pamiętać, że kluczowe jest wówczas określenie daty pewnej udzielenia pełnomocnictwa zgodnie ze stanowiskiem MRiRW. ROW/ws/mm/823/2100/05 z 22 kwietnia 2005 r. Zgodnie z aktualnymi zapisami Uzupełnienia SPO Restrukturyzacja premia może być przyznana rolnikowi ubezpieczonemu na podstawie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, jako rolnik z mocy ustawy w pełnym zakresie. W Uzupełnieniu SPO Restrukturyzacja nie ma zapisów wyłączających z grona beneficjentów ww. Działania osoby pobierające rentę rodzinną. Możliwość ubezpieczenia się na podstawie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, jako prowadzący gospodarstwo rolne, przez osoby, które mają ustalone prawo do renty rodzinnej, regulują przepisy ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 1998 r. Nr 7, poz. 25 z późn. zm.). DROW /SIGR/ML/05 z 13 października 2005 r. Informujemy, że Beneficjent Działania 1.2 powinien prowadzić gospodarstwo rolne zarówno w chwili składania wniosku, w okresie po jego złożeniu, w chwili podpisywania umowy o dofinansowanie projektu oraz przez cały następny okres, aż do upływu 5 lat od otrzymania premii.

15 3. Obliczanie żywotności ekonomicznej Zagadnienie DROW /SIGR/BA/04 z 30 listopada 2005 r. Numer pisma odpowiedzi (opinia MRiRW / DROW / DP) braku możliwości wyliczenia żywotności ekonomicznej w oparciu o uprawę wierzby energetycznej dotyczy Uprzejmie informuję, że wierzba energetyczna nie jest uprawą rolniczą i podobnie jak w Działaniu 1.1 nie można wykazywać jej w wyliczaniu żywotności gospodarstwa dla Działania 1.2. DROW /SIGR/ML/05 09 marca 2005 r. możliwości wyliczenia żywotności ekonomicznej w oparciu o uprawę prowadzoną w szkółce z sadzonkami wierzby W związku z otrzymanym zapytaniem dotyczącym Sektorowego Programu Operacyjnego Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich uprzejmie informuję, że szkółka z sadzonkami wierzby może być uwzględniana przy obliczaniu wielkości ekonomicznej gospodarstwa rolnego. Według Tabeli do obliczania wielkości ekonomicznej gospodarstwa rolnego matecznik wierzby należy sklasyfikować pod nr 32 (rodzaj działalności: szkółki). braku obowiązku przedstawienia wstępnych umów dzierżawy przy spełnieniu progu żywotności ekonomicznej możliwości wyliczenia wielkości ekonomicznej gospodarstwa z produkcji prowadzonej na gruntach dzierżawionych ROW/ws/mwm/823/4557/04 z 17 grudnia 2004 r. W nawiązaniu do postanowień podjętych podczas posiedzenia Komitetu Monitorującego w dniu 2 grudnia 2004 r. oraz roboczych uzgodnień z przedstawicielami ARiMR przekazujemy następujące informacje. Ponadto prosimy o poinformowanie OR ARiMR, że nie ma uzasadnienia i w praktyce nie jest możliwe wymaganie wstępnych umów dzierżawy lub sprzedaży gruntów w przypadku, gdy Beneficjent premii zamierza osiągnąć wymagany próg żywotności ekonomicznej gospodarstwa w drodze kupna lub dzierżawy gruntów rolnych. DROW /SIGR/JJB/04 z 21 stycznia 2005 r. Jeżeli Wnioskodawca określając wyjściową wielkość ekonomiczną gospodarstwa wykazuje produkcję prowadzoną na gruntach dzierżawionych, jest to dozwolone, o ile umowa dzierżawy została zawarta na okres minimum 5 lat liczonych od przewidywanej daty dokonania przez ARiMR wypłaty premii, zaś właściciel gruntów wyraził zgodę na zaciągnięcie przez Wnioskodawcę zobowiązania. W takim przypadku grunty dzierżawione są traktowane jako część gospodarstwa i okres 5-letniego związania z celem dotyczy także tych gruntów. Jeśli gospodarstwo młodego rolnika w chwili ubiegania się o pomoc finansową z Działania 1.2 nie spełni wymogu żywotności ekonomicznej, to jednym ze sposobów przyszłego spełnienia tego kryterium może być wydzierżawienie gruntów. Takie zamierzenie można wykazać w Planie Projektu sporządzanym dla stanu docelowego gospodarstwa. Jeśli planowana dzierżawa dojdzie do skutku,

16 ARiMR zostanie powiadomiona przez Beneficjenta o spełnieniu kryterium żywotności ekonomicznej i zostanie jej przekazany dokument poświadczający dokonanie dzierżawy. możliwości wyliczania żywotności ekonomicznej w oparciu o produkcję uzyskiwaną z działów specjalnych produkcji bark możliwości wyliczania żywotności ekonomicznej z produkcji karpia i pstrąga DROW /SIGR/JJB/04 Wnioskodawca ubiegający się o premię w ramach Działania 1.2 może przy obliczaniu wielkości ekonomicznej gospodarstwa uwzględniać nadwyżkę bezpośrednią z tytułu prowadzonej w gospodarstwie produkcji zaliczanej do działów specjalnych produkcji rolnej. W przypadku prowadzenia produkcji, dla której nie określono wskaźnika SGM w tabeli do obliczania wielkości ekonomicznej gospodarstwa, wnioskodawca oblicza wielkość ekonomiczną sporządzając pełny plan projektu na podstawie faktycznych danych. Zgodnie z Uzupełnieniem SPO Restrukturyzacja premia dla młodego rolnika nie może być przyznana osobie, która podjęła po raz pierwszy prowadzenie gospodarstwa rolnego, lecz w okresie wcześniejszym była podatnikiem podatku dochodowego z tytułu prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej. Oznacza to, że jeżeli osoba ubiegająca się o premię i posiadająca obecnie gospodarstwo rolne w rozumieniu Działania 1.2 SPO (tzn. gospodarstwo rolne w rozumieniu kodeksu cywilnego o powierzchni użytków rolnych wynoszącej co najmniej 1 ha) była podatnikiem podatku dochodowego z tytułu prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej przed dniem, w którym stała się posiadaczem tego gospodarstwa, nie może premii uzyskać. Tym samym kwestia tego, czy osoba taka może przy obliczaniu wielkości ekonomicznej gospodarstwa uwzględniać nadwyżkę bezpośrednią z tytułu prowadzonej w gospodarstwie produkcji zaliczanej do działów specjalnych produkcji rolnej, nie istnieje. Wynika to z tego, iż sam fakt bycia podatnikiem ww. podatku dochodowego przed dniem, w którym osoba taka stała się posiadaczem gospodarstwa rolnego o powierzchni co najmniej 1 ha UR wyklucza ją z grona potencjalnych Beneficjentów tego Działania. W sytuacji, gdy osoba ubiegająca się o premię nie była podatnikiem podatku dochodowego z tytułu prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej przed dniem, w którym stała się posiadaczem gospodarstwa rolnego o powierzchni co najmniej 1 ha UR, jednak w gospodarstwie tym zaczęła przed dniem złożenia Wniosku o dofinansowanie realizacji projektu w ramach Działania 1.2 prowadzić produkcję klasyfikowaną jako działy specjalne produkcji rolnej, może przy obliczania wielkości ekonomicznej gospodarstwa rolnego, którego dotyczy wniosek, uwzględnić nadwyżkę bezpośrednią z tytułu prowadzonej w gospodarstwie tego rodzaju produkcji w działach specjalnych. Jeżeli osoba ubiegająca się o premię nie była podatnikiem podatku dochodowego z tytułu prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej przed dniem, w którym stała się posiadaczem gospodarstwa rolnego o powierzchni co najmniej 1 ha UR i produkcji takiej nie prowadzi w momencie składania Wniosku o dofinansowanie realizacji projektu w ramach Działania 1.2, jednak produkcję taką zamierza podjąć, może uwzględnić nadwyżkę bezpośrednią z tytułu tego rodzaju produkcji przy obliczaniu docelowej wielkości ekonomicznej gospodarstwa rolnego w sytuacji, gdy na dzień składania wniosku nie spełnia ono wymogu żywotności ekonomicznej, jednak docelowo (tj. przed upływem 5 lat od dnia podjęcia prowadzenia tego gospodarstwa) żywotność tę osiągnie. DROW /SIGR/JJB/04 W ramach Działania 1.2 przy obliczaniu wielkości ekonomicznej gospodarstwa rolnego nie może być brana pod uwagę nadwyżka bezpośrednia z tytułu prowadzonej w gospodarstwie produkcji ryb, wniosek taki kwalifikuje się do uzupełnienia. Wnioskodawca powinien uzupełnić wniosek poprzez złożenie tabeli SGM (lub pełnego planu projektu) uwzględniającej nadwyżkę bezpośrednią z gospodarstwa bez uwzględniania produkcji karpia i pstrąga.

17 możliwości wyliczania żywotności ekonomicznej w oparciu o prowadzoną hodowlę psów rasowych zasad określania wielkości ekonomicznej możliwości dokonania zmiany profilu produkcji po spełnieniu kryterium żywotności ekonomicznej DROW /SIGR/MC/05 z 26 kwietnia 2005 r. Uprzejmie informuję, iż Wnioskodawca w Działaniu 1.2 może wykazać żywotność ekonomiczną na podstawie hodowli psów rasowych. Tego rodzaju hodowla jest działem specjalnym produkcji rolnej, w związku z powyższym wnioskodawca może uwzględnić nadwyżkę z tego typu działalności w wyliczaniu żywotności ekonomicznej gospodarstwa w Pełnym planie projektu. DROW /SIGR/MR/05 z 24 listopada 2005 r. DROW uprzejmie informuje, iż zasady określania wielkości ekonomicznej gospodarstwa opisane zostały w punktach 10 i 11 Instrukcji wypełniania wniosku o dofinansowanie realizacji projektu w zakresie Dz część II Załączniki ogólne. Zgodnie z tym dokumentem, kalkulację należy przeprowadzić w oparciu o strukturę produkcji w okresie kolejnych 12 miesięcy od podjęcia przez Wnioskodawcę prowadzenia gospodarstwa. W sytuacji, kiedy w ciągu roku na jednej działce mamy do czynienia z następującymi po sobie uprawami, Instrukcja nie wskazuje, że np. w Tabeli ESU należy uwzględnić tę uprawę, która jest dłużej na polu albo tę, która generuje wyższą wartość ESU. W związku z tym pozostawiono Wnioskodawcy możliwość dokonania wyboru uprawy, na podstawie której określi on wielkość ekonomiczną gospodarstwa. Z załączonych do pisma dokumentów wynika, że Wnioskodawca poinformował BP o fakcie uprawy rzodkiewki i sałaty po zbiorze pszenicy. Aby stwierdzić, czy faktycznie uprawy takie były prowadzone, należałoby w okresie wegetacji roślin dokonać wizytacji na miejscu. Obecnie w opisanej sytuacji, brak jest możliwości dokonania weryfikacji oświadczenia Wnioskodawcy złożonego w BP. Zwracam jednak uwagę, iż zgodnie z zapisami 5 Umowy o dofinansowanie projektu dla Działania 1.2 ust. 1 pkt 4, Beneficjent zobowiązuje się do niedokonywania zmian, w okresie 5 lat od dnia dokonania wypłaty pomocy przez Agencję, w strukturze produkcji rolnej, jeżeli prowadziłoby to do zmniejszenia wielkości ekonomicznej gospodarstwa rolnego poniżej kryterium żywotności ekonomicznej. Jeżeli zatem w złożonym Wniosku o dofinansowanie realizacji projektu Beneficjenta wykazał, iż w gospodarstwie osiągnięty został wymagany próg wielkości ekonomicznej, wówczas przez kolejnych 5 lat od dnia dokonania wypłaty pomocy powinien być on utrzymywany na poziomie min. 4 ESU. W związku z tym, w okresie związania celem, można przeprowadzić kontrole w miejscu, w celu ustalenie rodzajów upraw, które prowadzone są w gospodarstwie Beneficjenta oraz czy utrzymane jest kryterium żywotności ekonomicznej. Zalecenie wykonania kontroli powinno być wystawione szczególnie w sytuacji, kiedy podczas weryfikacji Wniosku o dofinansowanie realizacji projektu powstały wątpliwości, które wówczas nie mogły być zweryfikowane przez kontrole na miejscu. DROW /SIGR/MC/06 z 25 kwietnia 2006 r. W odpowiedzi na Państwa zapytanie przedstawiam stanowisko DROW. Zgodnie z zapisami umowy o dofinansowanie realizacji projektu dla Działania Ułatwienie startu młodym rolnikom ( 5 pkt. 4) Beneficjent zobowiązuje się do wypełnienia zobowiązań określonych w programie i Uzupełnieniu programu, a w szczególności do: niedokonywania zmian, w okresie 5 lat od dnia dokonania wypłaty pomocy przez Agencję, w strukturze produkcji rolnej, jeżeli prowadziłoby do zmniejszenia wielkości ekonomicznej gospodarstwa rolnego poniżej kryterium żywotności ekonomicznej.

18 W związku z powyższym ( )nie ma przeszkód, aby wyrazić zgodę na zmianę profilu produkcji o ile, jak Państwo piszecie w piśmie, nie dojdzie do zmniejszenia wielkości ekonomicznej gospodarstwa poniżej 4 ESU. W przypadku, gdy gospodarstwo beneficjenta nie spełniało kryterium żywotności ekonomicznej w momencie składania wniosku o dofinansowanie realizacji projektu, niezbędne jest spełnienie tego kryterium w ciągu 5 lat od rozpoczęcia prowadzenia gospodarstwa rolnego. W związku z powyższym, zdaniem DROW, można wyrazić zgodę na zmianę profilu produkcji pod warunkiem, iż gospodarstwo osiągnie wielkość ekonomiczną na poziomie 4 ESU w wymaganym umową terminie. sposobów osiągnięcia wymaganego progu żywotności ekonomicznej.row/ws/mwm/823/4659/06 z 27 czerwca 2006 r. Zobowiązanie beneficjenta polega na osiągnięciu żywotności ekonomicznej gospodarstwa w ciągu 5 lat, przy czym w przepisach Uzupełnienia SPO Restrukturyzacja i treści umowy o dofinansowanie projektu, nie określa ograniczeń co do sposobu realizacji tego celu. Wzrost wielkości ekonomicznej gospodarstwa może nastąpić zasadniczo poprzez zmianę profilu produkcji gospodarstwa lub zwiększenie produkcji wynikające np. z powiększenia areału. Założenia co do kierunku rozwoju gospodarstwa są zawarte w planie projektu dołączonym do wniosku. Beneficjent zgłasza do ARiMR spełnienie wymogu osiągnięcia żywotności ekonomicznej przedstawiając aktualne dane odnośnie wielkości ekonomicznej gospodarstwa. W ramach prowadzonej kontroli ARiMR może sprawdzić, czy przedstawione dane są zgodne z prawdą np. konfrontując dane o wielkości produkcji z danymi z ZSZIK. Nie wydaje się natomiast aby istniały przesłanki pozwalające na kwestionowanie sposobu dojścia do żywotności ekonomicznej gospodarstwa, w związku ze sposobem wejścia w posiadanie ziemi. możliwości osiągnięcia wymaganego progu żywotności ekonomicznej po podpisaniu umowy przez podjęcie dodatkowej działalności DROW /SIGR/MC/06 z 04 kwietnia 2006 r. W odpowiedzi na Państwa zapytanie, dotyczące możliwości rozpoczęcia prowadzenia produkcji zwierzęcej w gospodarstwie rolnika, który skorzystał z pomocy finansowej w ramach Działania Ułatwianie startu młodym rolnikom, uprzejmie informuję, iż nie ma przeszkód, aby rolnik rozpoczął tego typu działalność. Zgodnie z zapisami Umowy o dofinansowanie projektu, Beneficjent zobowiązuje się do niedokonywania zbycia lub wydzierżawienia nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego przez okres co najmniej 5 lat od dnia dokonania wypłaty pomocy przez

19 (hodowla zwierząt) Agencję, jeżeli prowadziłoby to do zmniejszenia wielkości ekonomicznej gospodarstwa rolnego poniżej kryterium żywotności ekonomicznej. Zapis ten należy interpretować w następujący sposób: nie można dopuścić do takich zmian w strukturze produkcji, które prowadziłyby do zmniejszenia wielkości ekonomicznej gospodarstwa poniżej 4 ESU. W przedmiotowym przypadku podjęcie dodatkowej działalności poprzez hodowlę zwierząt (przy utrzymaniu dotychczasowej produkcji roślinnej) prowadzić może tylko do zwiększenia wielkości ekonomicznej.

20 4. Staż / okresy wyłączeń Zagadnienie DROW /SIGR/MC/BA/05 z 16 lutego 2005 r. Numer pisma odpowiedzi (opinia MRiRW / DROW / DP) możliwości uznania okresu nauki w studium pomaturalnopielęgniarskim, które nie zostało ukończone, za okres nie prowadzenia gospodarstwa Zgodnie z zapisami Uzupełnienia SPO Restrukturyzacja od okresu prowadzenia gospodarstwa rolnego w Działaniu 1.2 na wniosek można odliczyć okres nauki w szkole ponadgimnazjalnej, z wyłączeniem zasadniczej szkoły zawodowej i trzyletniej szkoły specjalnej, lub dotychczasowej szkoły ponadpodstawowej, z wyłączeniem szkoły zasadniczej, lub okres nauki w szkole wyższej (dotyczy tylko studiów wyższych zawodowych, uzupełniających studiów magisterskich oraz studiów wyższych magisterskich, prowadzonych w trybie dziennym). Żaden z zapisów Uzupełnienia SPO nie nakazuje ukończenia nauki, którą Wnioskodawca zamierza odliczyć od okresu prowadzenia gospodarstwa rolnego. Jednocześnie zgodnie z zapisami rozporządzenia w sprawie trybu składania i wzoru wniosku o dofinansowanie realizacji projektu w ramach SPO w zakresie Działania 1.2 do Wniosku o uwzględnienie okresów, w których wnioskodawca nie prowadził gospodarstwa rolnego należy dołączyć zaświadczenie o okresach kształcenia wydane przez: szkołę ponadgimnazjalną, z wyłączeniem zasadniczej szkoły zawodowej i trzyletniej szkoły specjalnej lub dotychczasową szkołę ponadpodstawową, z wyłączeniem szkoły zasadniczej, lub szkołę wyższą. Należy również pamiętać, że tego rodzaju dokument powinien być podpisany przez upoważnioną do tego osobę. Jeżeli więc Wnioskodawca do Wniosku o dofinansowanie realizacji projektu dołączy wymagane dokumenty to będzie można uznać okres nauki w studium pomaturalnym pielęgniarskim, które nie zostało ukończone, jako okres nie prowadzenia gospodarstwa rolnego. możliwości uznania okresu nauki w Policealnej Szkole Zawodowej za okres nie prowadzenia gospodarstwa ROW/ws/mm/823/3066/05 z 14 czerwca 2005 r. Zgodnie z zapisami Uzupełnienia SPO, za okres, w którym rolnik nie prowadził gospodarstwa rolnego, można uznać, na wniosek zainteresowanego m.in. okres nauki w szkole ponadgimnazjalnej, z wyłączeniem zasadniczej szkoły zawodowej i trzyletniej szkoły specjalnej, lub w dotychczasowej szkole ponadpodstawowej, z wyłączeniem szkoły zasadniczej, lub okres nauki w szkole wyższej (dotyczy tylko studiów wyższych zawodowych, uzupełniających studiów magisterskich oraz studiów wyższych magisterskich prowadzonych w trybie dziennym). Z uwagi na to, że w obecnie obowiązującej strukturze szkolnictwa (określonej przepisami art. 9 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty Dz. U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) szkoły policealne o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku, których ukończenie umożliwia osobom posiadającym wykształcenie średnie uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminu, występują w grupie szkół ponadgimnazjalnych, w związku z tym okres nauki w tego typu szkole może zostać uwzględniony jako okres wyłączenia ( ) ROW/ws/mm/823/930/05 z 17 lutego 2005 r. możliwości uznania czasu pomiędzy zakończeniem jednego a rozpoczęciem drugiego W związku ze sprawą uznania okresu pomiędzy zakończeniem jednego a rozpoczęciem drugiego kierunku studiów wyższych za czas, który można odliczyć od okresu prowadzenia gospodarstwa rolnego, uprzejmie informujemy, że odliczenie ww. okresu nie jest możliwe w świetle zapisów Uzupełnienia SPO Restrukturyzacja.