POSTANOWIENIE SĄDU REJONOWEGO W BIAŁYMSTOKU Z dnia 31 maja 2011 r., sygn. akt II Ns 1715/09

Transkrypt

1 POSTANOWIENIE SĄDU REJONOWEGO W BIAŁYMSTOKU Z dnia 31 maja 2011 r., sygn. akt II Ns 1715/09 Przewodniczący SSR Małgorzata Frankowska Sąd Rejonowy w Białymstoku II Wydział Cywilny po rozpoznaniu w dniu 31 maja 2011 roku w Białymstoku na rozprawie sprawy z wniosku Lecha Ryszarda K. z udziałem P. S.A. z siedzibą w L., Anety K. o ustanowienie służebności przesyłu, postanawia: I. Ustanowić służebność przesyłu obciążającą działkę oznaczoną numerem geodezyjnym 79/6 położoną we wsi H., gmina J. dla której w IX Wydziale Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Białymstoku prowadzona jest księga wieczysta numer BI1B/000..., stanowiącą własność Lecha Ryszarda K. i Anety K. (wspólność ustawowa małżeńska), na rzecz P. S.A. w L., której treścią jest znoszenie istnienia pod powierzchnią działki kabla przesyłowego biegnącego z punktu A do punktu B oraz prawo do korzystania z działki obciążonej w zakresie niezbędnym do konserwacji, remontów, modernizacji wraz z prawem wejścia i wjazdu na nią, zgodnie z oznaczeniem zawartym na mapie szkicu przebiegu służebności przesyłu sporządzonym przez biegłego Andrzeja D. k. 200 akt, który to szkic stanowi integralną część postanowienia; II. Zasądzić od P. S. A. w L. na rzecz małżonków Lecha Ryszarda K. i Anety K. (solidarnie) kwotę 2 112,58 zł (słownie: dwa tysiące sto dwanaście złotych 58/100) tytułem jednorazowego wynagrodzenia, płatną z datą uprawomocnienia się postanowienia wraz z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia w terminie płatności; III. Oddalić wniosek w pozostałym zakresie; IV. Wydatki w sprawie ustalić na kwotę 3156,34 zł; V. Nakazać pobrać na rzecz Skarbu Państwa Kasa Sądu Rejonowego w Białymstoku od P. S. A. w L. kwotę 1052,12 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych; VI. Nakazać pobrać na rzecz Skarbu Państwa Kasa Sądu Rejonowego w Białymstoku od małżonków Lecha Ryszarda K. i Anety K. (solidarnie) kwotę 2104,24 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych; VII. Zasądzić od P. S. A. w L. na rzecz wnioskodawcy Lecha Ryszarda K. kwotę 240 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego; VIII. Stwierdzić, że zainteresowani ponoszą we własnym zakresie pozostałe koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

2 UZASADNIENIE Wnioskodawca Lech Ryszard K. po ostateczny sprecyzowaniu stanowiska wniósł o ustanowienie na mocy art. 305¹ kc służebności przesyłu obciążającej działkę oznaczoną numerem geodezyjnym 79/6, położoną we wsi H., gmina J., dla której w Sądzie Rejonowym w Białymstoku w IX Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta o numerze BI1B/000., stanowiąca własność wnioskodawcy i jego małżonki- Anety K., na rzecz P. S.A. w L., której treścią jest zanoszenie istnienia w przestrzeni nad i pod powierzchnią tej nieruchomości urządzeń i instalacji elektroenergetycznych oraz prawo do korzystania działki obciążonej w zakresie niezbędnym do dokonywania konserwacji, remontów, modernizacji urządzeń, kabli i instalacji elektroenergetycznych wraz prawem wejścia i wjazdu na teren z odpowiednim sprzętem. Domagał się również zasądzenia tytułem wynagrodzenia za ustanowioną służebność, w tym w części zasiedzianej przez Skarb Państwa poprzednika prawnego P. S.A. w Lublinie, w wysokości wyliczonej w toku postępowania przez biegłego sądowego. Wnosił także o zasądzenie od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Uczestniczka postępowania Aneta K. poprała wniosek zgłoszony przez wnioskodawcę. Uczestnik postępowania P. S.A. w L. wnosił o oddalenie wniosku. Podał, iż bezspornym jest, że linie elektroenergetyczne przebiegają przez działkę wnioskodawcy, jednakże wedle jego oceny brak jest podstaw do ustanowienia służebności przesyłu. Wskazał, iż w zakresie oznaczonym przez wnioskodawcę punktami A - C uczestnik posiada tytuł własności- zasiedzenie z dniem 28 lutego 1985 roku. Co do odcinka oznaczonego A - B posiada tytuł wynikający ze zgody udzielonej przez wnioskodawcę w oświadczeniu, która stanowiła zgodę właściciela nieruchomości na posadowienie urządzeń przesyłowych. Jeżeli zaś chodzi o odcinek od pkt. D do złącza kablowego posadowienie urządzeń oparte było na umowie o korzystnie z przyłącza. Wobec powyższego wskazywał, iż w sprawie brak jest jakichkolwiek podstaw do ustanowienia służebności przesyłu. Sąd ustalił i zważył, co następuje: W świetle art. 305¹ kc i art. 305² kc nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu). Jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o

3 ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem. Jeżeli przedsiębiorca, zaś odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu. Wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu ustala Sąd, z reguły przy pomocy biegłego, kierując się rodzajem urządzeń i związanym z nim sposobem korzystania z nieruchomości przez uprawnionego oraz wpływem, jaki mają te urządzania na ograniczenie wykonywania prawa własności nieruchomości. Wynagrodzenie to co do zasady powinno mieć charakter świadczenia jednorazowego, choć dopuszcza się również postać świadczeń okresowych. Nie ma żadnych ustawowych wskazówek, jak określić wysokość tego wynagrodzenia. Wydaje się, że można tu per analogiam sięgnąć do niektórych wypowiedzi doktryny dotyczących wynagrodzenia należnego właścicielowi nieruchomości obciążonej za ustanowienie służebności drogi koniecznej. Generalnie wynagrodzenie z tytułu ustanowienia służebności przesyłu powinno być ustalone na podstawie cen rynkowych, a jako kryteria pomocnicze, należy wziąć pod uwagę: zwiększenie wartości przedsiębiorstwa, którego składnikiem stała się służebność (zob. art pkt 3 k.c.), ewentualne obniżenie wartości nieruchomości obciążonej, straty poniesione przez właściciela nieruchomości obciążonej, np. w postaci utraty pożytków z zajętego pod urządzenia przesyłowe pasa gruntu. Wysokość tego wynagrodzenia powinien ustalać każdorazowo biegły sądowy (zob. wyrok NSA z dnia 8 listopada 2001 r., I SA 834/00, opubl. Legalis). Sąd, ustanawiając służebność przesyłu, orzeka o tym wynagrodzeniu z urzędu, niezależnie od wniosku właściciela nieruchomości służebnej, chyba że uprawniony zrzekł się wynagrodzenia. Roszczenie o wynagrodzenie przedawnia się z upływem lat dziesięciu od dnia ustanowienia służebności (art. 118 k.c.). Jeżeli ustanowienie służebności nastąpiło w orzeczeniu sądowym, termin biegnie od daty uprawomocnienia się tego orzeczenia (Komentarz do prawa cywilnego. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe. G. Rudnicki, wydani 9, Warszawa 2008 r., Lexis Nexis, str. 571 oraz Komentarz do art. 305² kodeksu cywilnego (Dz.U ), [w:] A. Kidyba (red.), K.A. Dadańska, T.A. Filipiak, Kodeks cywilny. Komentarz. Tom II. Własność i inne prawa rzeczowe, LEX, 2009). Bezspornym w sprawie jest, iż wnioskodawca na podstawie umowy kupna sprzedaży sporządzonej w formie aktu notarialnego, Rep. A Nr nabył własność nieruchomości oznaczonej numerem geodezyjnym 79/6 położonej we wsi H., gmina J., dla której w IX Wydziale Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Białymstoku prowadzona jest księga

4 wieczysta numer BI1B/000, a także udział obejmujący ½ części działki niezabudowanej ( drogi) oznaczonej w numerem geodezyjnym 79/5 o powierzchni 437 m² położonej we wsi H., gmina J., województwo p. Nie było sporu również między zainteresowanym, iż nad i pod powierzchnią opisanych powyżej nieruchomości wnioskodawców przebiegają urządzenia i instalacje elektroenergetyczne tj. dwa słupy energetyczne wraz z linią napowietrzną i kablami podziemnymi należące do P. S.A. w L.. Przebieg linii wnioskodawca opisał na załączonej do akt sprawy mapce. W/w domagał się ustanowienia służebności przesyłu na odcinkach oznaczonych na mapce tj. odcinek A-B, odcinek AC oraz odcinek od punktu D do skrzynki odbiorcy zwanej ZK odbiorcy. Powyższe znajduje potwierdzenie w zeznaniach świadków Jerzego R. oraz Jarosława S., które znajdowały potwierdzenie w dokumentacji geodezyjnej, co do przebiegu linii energetycznych przez działkę wnioskodawcy. W świetle powyższych ustaleń faktycznych oraz wskazanych przepisów prawa żądanie wnioskodawcy, co do zasadny było uzasadnione. Podkreślić należy, że dokumenty, na które powoływał się uczestnik postępowania tj. umowa o przyłączenie z dnia 26 lipca 2004 roku oraz warunki przyłączenia urządzeń elektroenergetycznych do sieci energetycznej zaakceptowane przez wnioskodawcę, nie wyłączy możliwości ustanowienia służebności przesyłu na nieruchomości objętej wnioskiem. W związku z powyższym Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego geodety celem ustalenia i wykreślenia na mapie miejsca przebiegu służebności przesyłu obciążających nieruchomość od pkt. A do pkt. B i od pkt. A do pkt. C oraz od pkt. D do ZK odbiorcy. Biegły z zakresu geodezji na złączonej do opinii mapie kolorem czerwonym oznaczył przebieg przesyłowej linii energetycznych i istniejące na nieruchomości słupy. Biegły ustalił, iż w obrębie działki 79/6 znajdują się dwa słupy energetyczne oznaczone nr 1 i 9. Na słupach tych znajduje się linia średniego napięcia SN 15 kv, a na słupie nr 9 transformator. Ponadto nad działką przebiega druga linia SN 15 kv (kierunek A-C) trzy linie w poziomie od słupa na działce nr 80/2 do słupa oznaczonego na szkicu nr 1 i dalej do słupa na działce 465/1. Biegły podał, iż teren ten posiada powierzchnię 255 m² i nie jest dopuszczalne sytuowanie na nim stanowisk pracy, składowisk wyrobów i materiałów lub maszyn i urządzeń budowlanych bezpośrednio pod napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi lub w odległości liczonej w poziomie od skrajnych przewodów. Biegły wskazał, iż od strony północnej na działce 79/5 stanowiącej drogę lokalną do działki 79/4 posadowiony jest kabel 1 kv. Szafka ZK usytuowana jest zaś na ogrodzeniu działki 79/6 od strony działki 79/5 (odcinek od punktu do D do Zk ). Strefa ochronna wynosi po 1

5 od osi kabla zajmuje powierzchnie 3 m² działki 79/6. W ocenie biegłego przebieg kabla nie utrudnia korzystania z działek 79/6 i 79/5. Zainteresowani nie kwestionowali opinii biegłego sądowego. Biegły słuchany na rozprawie w całości podtrzymał sporządzoną opinię. Tym samym Sąd podzielił opinię biegłego sądowego z zakresu geodezji i uznał ją za sporządzoną w sposób fachowy oraz w oparciu o wiedzę i doświadczenie biegłego, a także w sposób w sposób zgodny z obowiązującymi przepisami prawa geodezyjnego i kartograficznego. Opinia była zatem dla Sądu podstawą ustalenia przebiegu służebności obciążających nieruchomość oznaczoną 79/6 położoną w H., gmina J.. Istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie ma orzeczenie Sądu Okręgowego w Białymstoku II Wydział Cywilny z dnia 30 września 2010 roku, mocą którego Skarb Państwa nabył na zasadzie zasiedzenia z dniem 26 lutego 1985 roku służebność gruntową odpowiadająca treści służebności przesyłu, polegającej na posadowieniu słupa energetycznego wraz z odcinkiem linii napowietrznej Sn 15 KV i przebiegiem tej linii oraz prawie dostępu do słupa i do linii napowietrznej SN poprzez prawo wjazdu i wejścia do służebności posadowionej na nieruchomości położonej w H. 62/1 oznaczonej w ewidencji gruntów, jako działka 79/6 o powierzchni 0,2489 ha, dla której w Sądzie Rejonowym w Białymstoku IX Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta nr BI1B/000., która to działka stanowi własność Lech Ryszarda K. i Anety K. ( wspólność ustawowa). Jak wynika z przytoczonej powyżej opinii biegłego przedmiotem zatem zasiedzenia był odcinek oznaczony w niniejszej sprawie, jako A C. W związku z powyższym wniosek o ustanowienie służebności w tym zakresie nie mógł być uwzględniony z uwagi na fakt, iż w uczestnik postępowania posiada wobec powyższego odcinak tytuł własności, co czyni wniosek o ustanowienie służebności przesyłu w tym obszarze niezasadnym. W związku z powyższym wniosek w tym zakresie został oddalony. Odnośnie przebiegu służebności na odcinku od punktu D do skrzynki odbiorczej zwanej Zk odbiorcy, to jak wynika z opinii biegłego skrzynka Zk usytuowana jest zaś na ogrodzeniu działki 79/6 od strony działki 79/5, a kabek 1 kv pod ziemią znajduje się na działce oznaczonej numerem geodezyjnym 79/5. W tym zakresie wnioskodawca nie złożył wniosku o ustanowienie służebności biegnącej po działce 79/5, a zatem Sąd nie mógł orzec ponad żądanie. Wnioskodawca ( reprezentowany przez pełnomocnika profesjonalistę ) oraz uczestniczka postępowania Aneta K. popierali jedynie wniosek o ustanowieni służebności po działce oznaczonej numerem geodezyjnym 79/6. Nie złożyli wniosku o ustanowienie służebności po nieruchomości oznaczonej numerem geodezyjnym 79/5, a to właśnie po tej

6 nieruchomości przebiega odcinek od liter D do punktu Zk. Profesjonalny pełnomocnik reprezentujący wnioskodawcę, po zapoznaniu z opinią biegłego, która wyraźnie wskazywała przebieg odcinka po działce 79/5, nie zgłosił w tym zakresie żadnych wniosków, ani też nie rozszerzył wniosku. Z uwagi na powyższe wobec braku wniosku Sąd nie mógł orzec ponad żądanie. W związku z powyższym wniosek w tym zakresie należało oddalić. Celem ustalenia wysokości należnego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości. Biegły sądowy po dokonaniu oględzin nieruchomości, ocenił sposób lokalizacji urządzeń przesyłowych i stosując odpowiednie wskaźniki, ustalił wartość wynagrodzenia za służebność przesyłu w zakresie odcinka A - B na kwotę 2 112,58 złotych. Biegły sądowy podał, iż na wartość służebności przesyłu składa się obniżenie wartości nieruchomości spowodowane negatywnymi skutkami lokalizacji urządzenia przesyłowego oraz wynagrodzenie za dalsze współkorzystanie z nieruchomości przez przedsiębiorstwo przesyłowe w pasie służebności przesyłu w czasie jego eksploatacji. Zarzuty do opinii biegłego zgłosił uczestnik postępowania, kwestionując sposób wyceny i wynikającą z niego ustaloną wartość służebności. Wskazywała, iż biegły zastosował nieprawidłowe wskaźniki, przez co wyceniona wartość sprawa służebności została znacznie zawyżona. Biegły sądowy z zakresu szacowania nieruchomości, słuchany na rozprawie w całości podtrzymał sporządzoną przez siebie opinię. Podał, iż ustalił wartość wynagrodzenia za służebność zaprojektowaną w opinii biegłego geodety. Podał, iż linie przesyłowe przebiegają we frontowej części działki, bezpośrednio przy drodze powiatowej B. J. Ewentualne zatem współkorzystanie byłoby możliwe, gdyby tereny były położone w części podwórzowej nieruchomości. Podał, iż obszar zajęty pod linię jest najbardziej atrakcyjnym terenem i mógłby być wykorzystany np. pod zabudowę usługowa, bo bezpośrednio przylega do drogi. Z uwagi na te linie ta cześć jest wyłączona z działalności budowlanej, inwestycyjnej. Służebność w niniejszej sprawie ma charakter trwały, przez co walory krajobrazowe nieruchomości są obniżone, mimo że sama służebność zajmuje niewielką część działki. Biegły podał, iż te wszelkie okoliczności powodują, iż w sprawie brak jest przesłanek do zastosowanie współczynnika współkorzystania i zasadnym jest zastosowanie wynagrodzenia jednorazowego. Sąd tak przedstawioną opinię biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości i uznał za rzetelną oraz sporządzoną w oparciu o wiedzę i doświadczenie biegłego, w sposób zgodny z obowiązującymi przepisami prawa. Biegły wyjaśnił sposób i zasady, jakimi

7 kierował się przy wyliczeniu wynagrodzenia. Zdaniem Sądu zasługują one w pełni na uwzględnianie. W związku z powyższym nie zasługiwał na uwzględnienie wniosek pełnomocnika uczestnika postępowania w przedmiocie dopuszczenia dowodu z opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości na okoliczność ustalenia współczynnika korzystania w zakresie wyznaczonej służebności przesyłu w odniesieniu do poszczególnych części nieruchomości. Sąd mając na uwadze treść opinii pisemnej biegłego oraz jego wyjaśnienia złożone na rozprawie nie znalazł podstaw, aby zakwestionować treść opinii i wskazanej w wartości wynagrodzenia. Opinia została sporządzona w oparciu o wiedzę i doświadczenie biegłego który w sposób logiczny i konsekwentny uzasadnił swoje stanowisko. Biegły szeroko w toku postępowania wyjaśniał zastosowaną procedurę wyceny służebności. Zdaniem Sądu przyjęty sposób szacowania został wykonany w sposób prawidłowy, a odmienne stanowisko uczestnika postępowania w tym zakresie jest jedynie polemiką. W związku z tym, Sąd przyjął iż opina została sporządzona w sposób prawidłowy i rzetelny, co do przeprowadzonych wyliczeń oraz zastosowanej metody, stąd też uczynił opinię za podstawą swych ustaleń. Sąd tym samym nie znalazł podstaw do uwzględnienia wniosku uczestników postępowania w przedmiocie dopuszczenia kolejnego dowodu z opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości, albowiem w świetle zgromadzonego materiału dowodowego nie znajduje on uzasadnienia i spowodowałby jednie zwłokę wprowadzając, a tym samym niezasadną przewlekłość w postępowaniu. Z uwagi na powyższe wniosek w tym zakresie został oddalony. Mając na uwadze powyższe na mocy powołanych przepisów orzeczono jak w sentencji postanowienia. Wydatki w sprawie wyniosły 3 156,34 złotych i złożyło się na nie wynagrodzenia biegłych powołanych w sprawie. Wydatki zostały skredytowane w toku postępowania w całości przez Skarb Państwa. W związku z powyższym Sąd rozstrzygając o nieuiszczonych kosztach sądowych obciążył nimi odpowiednio zainteresowanych i nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa Kasy Sądu Rejonowego w Białymstoku od P. S.A. w L. kwotę 1 052,14 złotych, zaś od małżonków Lecha Ryszarda K. i Anety K. solidarnie kwotę 2 104,24 złotych tytułem nieziszczonych kosztów sądowych w sprawie. Koszt postępowania w 1/3 części w zakresie zasadnego żądania wniosku Sąd obciążył przeciwnika uczestnika postępowania, zaś w zakresie oddalonego wniosku w 2/3 częściach obciążył małżonków K. ( art kpc w zw. z art. 113 pkt. 1 i 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych tj.dz.u. z 2010 r. Nr 90 poz. 594 ze zm. ).

8 Wysokość kosztów zastępstwa procesowego ustalano w oparciu o 7 pkt 3 w zw. z 2 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.2002, Nr. 163 poz 1349 z późn. zm). W pozostałym zakresie zainteresowani ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie (art kpc).