Podsumowanie ankiety dotyczącej korzystania ze zbiorów bibliotek cyfrowych przez użytkowników FBC

Transkrypt

1 Podsumowanie ankiety dotyczącej korzystania ze zbiorów bibliotek cyfrowych przez użytkowników FBC Karolina Bohdanowicz i Marcin Werla Pion Usług Sieciowych, Dział Bibliotek Cyfrowych i Platform Wiedzy Warsztaty: Jak udostępniać on-line zbiory instytucji kultury?, Poznań, r.

2 PLAN PREZENTACJI cz. 1 Wstęp Informacje o respondentach Relacje użytkowników z bibliotekami cyfrowymi Sposób korzystania z bibliotek cyfrowych Cele użytkowników instytucji kultury i nauki udostępniających zbiory cyfrowe Startujemy! Warsztaty: Jak udostępniać on-line zbiory instytucji kultury?, Poznań, r.

3 WSTĘP Ankieta dotycząca korzystania ze zbiorów bibliotek cyfrowych dostępna była na portalu FBC (fbc.pionier.net.pl) w okresie od 4 marca 2016 r. do 26 lipca 2016 r. Użytkownicy FBC zostali poproszeni o podzielenie się swoimi doświadczeniami związanymi z korzystaniem z bibliotek cyfrowych. Analiza powyższej ankiety przybliża profile użytkowników FBC, ich potrzeby oraz trudności, z którymi borykają się podczas pracy ze zdigitalizowanymi treściami instytucji kultury i nauki. W badaniu wzięło udział 271 użytkowników portalu FBC. Respondenci odpowiadali anonimowo. Część z nich zdecydowała się na podanie danych mailowych.

4 Informacje o respondentach Wróć do planu prezentacji 4

5 Informacje o respondentach PŁEĆ Liczba osób: 271 Mężczyzna 54% Kobieta 46% 5

6 Informacje o respondentach WIEK Liczba osób: % % 71 23% % % ,5% 2,5% poniżej lat lat lat lat lat powyżej 71 Wiek 6

7 Informacje o respondentach WYKSZTAŁCENIE Liczba osób: 271 3% zawodowe 5% podstawowe średnie 10% 17% wyższe 87% 14% 64% 5% 7

8 Informacje o respondentach MIEJSCE ZAMIESZKANIA Liczba osób: 271 miasto do 10 tys. mieszkańców 5% 14% wieś miasto powyżej do 11 tys. 13% do 50 tys. mieszkańców miasto powyżej 100 tys. mieszkańców 57% miasto powyżej od 51 tys. do 100 tys. mieszkańców 11% 8

9 Informacje o respondentach SYTUACJA ZAWODOWA Zawód bibliotekarz, muzealnik, archiwista 57 21% inny zawód 60 22% pracownik naukowy 58 21% student 37 13% emeryt/rencista 27 10% pracownik oświaty 20 7% niepracujący zawodowo 12 4% uczeń 4 1% bezrobotny 4 1% Liczba osób: 271 Inny zawód: Pracownicy administracyjni, urzędnicy, pracownicy techniczni, graficy, informatycy, urzędnicy, służby medyczne, pracownicy fizyczni, właściciele firm 9

10 Relacje użytkowników z bibliotekami cyfrowymi Wróć do planu prezentacji 10

11 Relacje użytkowników z bibliotekami cyfrowymi ŹRÓDŁA POZYSKIWANIA UŻYTKOWNIKÓW Gdzie Pan/Pani dowiedział/a się o bibliotekach cyfrowych? Liczba osób: 271 inne 5% od znajomych 7% w bibliotece 18% z wyszukiwarki, np. Google 34% z odnośników w innych serwisach 18% ze studiów 18% 11

12 Relacje użytkowników z bibliotekami cyfrowymi CZĘSTOTLIWOŚĆ ODWIEDZANIA BIBLIOTEK CYFROWYCH 2% raz w roku lub rzadziej 2% dziś pierwszy raz Jak często odwiedza rzadziej niż raz w miesiącu 6% Pan/Pani biblioteki cyfrowe? Liczba osób: 271 przynajmniej raz w miesiącu 8% kilka razy dziennie 20% kilka razy w tygodniu 44% kilka razy w miesiącu 28% 12

13 Sposób korzystania z bibliotek cyfrowych Wróć do planu prezentacji 13

14 Sposób korzystania z bibliotek cyfrowych CZĘSTOTLIWOŚĆ KORZYSTANIA BEZPOŚREDNIO ZE STRONY BIBLIOTEKI kontra CZĘSTOTLIWOŚĆ KORZYSTANIA Z POBRANYCH TREŚCI NA DYSK KOMPUTERA (cz. 1 z 2) Proszę określić, w jaki sposób korzysta Pan/Pani z treści znalezionych w bibliotekach cyfrowych? Liczba osób: % % 28% 90 25% % 21% % % 50 11% % Nigdy Bardzo rzadko Czasem Często Bardzo często Korzystam ze zbiorów bezpośrednio ze strony biblioteki cyfrowej (on-line) On-line / Off-line Pobieram zbiory na dysk komputera i korzystam z nich bez dostępu do stron biblioteki (off-line) 14

15 Podsumowanie ankiety dotyczącej korzystania ze zbiorów bibliotek cyfrowych przez użytkowników FBC Sposób korzystania z bibliotek cyfrowych CZĘSTOTLIWOŚĆ KORZYSTANIA BEZPOŚREDNIO ZE STRONY BIBLIOTEKI kontra CZĘSTOTLIWOŚĆ KORZYSTANIA Z POBRANYCH TREŚCI NA DYSK KOMPUTERA (cz. 2 z 2) Liczba osób często i bardzo często korzystających z BC on-line (liczba osób: 170) 80 40% % % 12% 10% Bardzo często Często Czasem Bardzo rzadko Nigdy Częstotliwość pobierania na dysk 15

16 Podsumowanie ankiety dotyczącej korzystania ze zbiorów bibliotek cyfrowych przez użytkowników FBC Sposób korzystania z bibliotek cyfrowych SPOSÓB PRZEGLĄDANIA ZDIGITALIZOWANYCH TREŚCI Liczba osób : % % % 50 2% czytam na czytniku ebooków czytam z ekranu monitora czytam z ekranu tabletu/telefonu drukuję i czytam z wydruku Sposób przeglądania treści 16

17 Sposób korzystania z bibliotek cyfrowych MIEJSCE KORZYSTANIA Z BIBLIOTEK CYFROWYCH Gdzie korzysta Pan/Pani najczęściej z bibliotek cyfrowych? Liczba osób: 271 Liczba osób : % % % 27 7% 18 na uczelni w czytelni w domu w drodze w miejscu pracy (dostęp mobilny) 15% 15 1% 2 w szkole Miejsce korzystania 17

18 Sposób korzystania z bibliotek cyfrowych NAJPOPULARNIEJSZE BIBLIOTEKI CYFROWE WŚRÓD RESPONDENTÓW Nazwa polskiego serwisu Nazwa zagranicznego serwisu Polona 60 Europeana 19 Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa 17 Google Books 9 Narodowe Archiwum Cyfrowe 15 Biblioteka Uniwersytecka w 14 Gallica 4 Śląska Biblioteka Cyfrowa 10 Internet Archive 3 Kujawsko-Pomorska Biblioteka 9 JSTOR 2 Wolne Lektury szukajwarchiwach.pl 7 7 Biblioteka Kongresu w Waszyngtonie USA Ilość osób: 271 Inne wymieniane polskie biblioteki cyfrowe: Dolnośląska BC, Jagiellońska BC, Małopolska BC, Ninateka, Podkarpadka BC, BC Uniwersytetu Wrocławskiego, Mazowiecka BC, RCIN, Bałtycka BC, KARO, MN w Warszawie, NUKAT, Pomorska BC, Bibliograficzna BC, BC Politechniki Warszawskiej i inne Ilość osób: 271 Inne wymieniane zagraniczne biblioteki cyfrowe: Bayerische Staatsbibliothek, researchgate.net, Biblioteka Cyfrowa Rosyjskiej Biblioteki Publicznej, FamilySearch.org, WelcomeImages i inne. 18

19 Cele użytkowników instytucji kultury i nauki udostępniających zbiory cyfrowe Wróć do planu prezentacji 19

20 Cele użytkowników bibliotek cyfrowych CEL WYKORZYSTYWANIA ZDIGITALIZOWANYCH TREŚCI W jakim celu wykorzystuje Pan/Pani treści udostępniane w bibliotekach cyfrowych? % % % 145 Liczba osób: % % do nauki w szkole do pracy naukowej do pracy zawodowej do studiów z powodu mojego hobby 20

21 Cele użytkowników bibliotek cyfrowych NAJPOPULARNIEJSZE HOBBY RESPONDENTÓW Historia: Liczba osób: 145 ogólnie historia, historia lokalna, historia architektury, historia kolei, historia Kresów, historia literatury, historia mody, historia % prasy, historia przedmiotów codziennego użytku, historia przemysłu, historia religii, historia sportu, historia sztuki, historia 80 średniowiecza, historia zakonów. 70 Kultura: 60 Kultura XIX w., kultura Azji Wschodniej, kultura Hiszpanii, antropologia kulturowa % 40 10% Inne hobby respondentów (poniżej 2% powtórzeń): % biblistyka, czasopiśmiennictwo, muzyka, myślistwo, % 2% numizmatyka, ogrodnictwo, polityka, artykuły naukowe, cymelia, elektronika, etnografia, film, filozofia, grafika, hodowla zwierząt, 0 instrumenty, kogniwistyka, kulinaria, muzyka dawna, nauki społeczne, ochrona przyrody i krajobrazu, podróże, pożarnictwo, przemiany społeczne, rzemiosło artystyczne, socjologia, sztuka, Hobby wędkarstwo, zabytki, technologia betonu i materiałów wiążących, zaprawy, tynki i inne. 21

22 Cele użytkowników bibliotek cyfrowych NAJPOPULARNIEJSZE TREŚCI W BIBLIOTEKACH CYFROWYCH Jakie treści cieszą się największą popularnością wśród respondentów ankiety? Artykuły naukowe Opracowania historyczne Źródła danych genealogicznych Gazety i czasopisma Teksty dzieł literackich Źródła informacji o kulturze 22

23 PLAN PREZENTACJI cz. 2 Ocena jakości użytkowania bibliotek cyfrowych Trudności w korzystaniu z serwisów udostępniających zdigitalizowane obiekty Dodatkowe źródła informacji o użytkownikach bibliotek cyfrowych Startujemy! Warsztaty: Jak udostępniać on-line zbiory instytucji kultury?, Poznań, r.

24 Ocena jakości użytkowania bibliotek cyfrowych Wróć do planu prezentacji 24

25 Ocena jakości użytkowania bibliotek cyfrowych OCENA KORZYSTANIA Z BIBLIOTEK CYFROWYCH nigdy 11% bardzo często Korzystanie z bibliotek cyfrowych uważa Pan/Pani za: Liczba osób: % 39% 85% 7% 8% 15% 53% 47% 25

26 Ocena jakości użytkowania bibliotek cyfrowych OCENA TRUDNOŚCI W SFORMUŁOWANIU ZAPYTAŃ DAJĄCYCH NAJLEPSZE WYNIKI WYSZUKIWANIA Jak często podczas korzystania z wyszukiwarki biblioteki cyfrowej ma Pan/Pani problemy ze sformułowaniem zapytania tak, żeby lista wyników była satysfakcjonująca? Liczba osób: % % 80 26% 70 18% % Bardzo rzadko Dość rzadko Umiarkowanie często Dość często Bardzo często Częstotliwość 26

27 Trudności w korzystaniu z serwisów udostępniających zdigitalizowane obiekty Wróć do planu prezentacji 27

28 Trudności w korzystaniu z bibliotek cyfrowych LICZBA REZYGNACJI Z POWODÓW TECHNICZNYCH Czy zdarzyło się Panu/Pani w jakiejś sytuacji zrezygnować z korzystania z biblioteki cyfrowej ze względu na problemy techniczne? nie 12% Liczba osób: 271 nie pamiętam 16% tak 72% 28

29 Trudności w korzystaniu z bibliotek cyfrowych NAJCZĘSTSZE POWODY REZYGNACJI Z KORZYSTANIA Z BIBLIOTEK CYFROWYCH Powód rezygnacji (do 2% powtórzeń odpowiedzi respondentów) problem z wtyczkami 96 51% błąd wczytywania strony 56 30% wolny transfer 33 18% brak możliwości pobrania obiektu 15 8% Odpowiedź brak precyzyjnego zawężania wyników brak precyzyjnego zawężania wyników wyszukiwania 13 7% nawiązuje do zbyt wąskiej grupy kryteriów zawężających blokowanie dostępu do biblioteki przez przeglądarkę 10 5% wyszukiwanie. duża liczba wyników niezwiązana z zapytaniem 6 3% błędy w prezentacji obiektu w różnych 6 3% Odpowiedź trudności w przeszukiwaniu wyników trudności w przeszukiwaniu wyników 5 3% w wynikach brakuje pozycji będących w zbiorach 4 2% obejmuje brak funkcjonalnego sortowania, zaburzoną brak informacji o ograniczneniach w dostępności 4 2% kolejność prezentacji wyników, brak szybkiego podglądu, brak wyszukiwania pełnotekstowego 4 2% niedokładny i nie zawsze widoczny opis bibliograficzny, niezrozumiały interface 3 2% brak widoczności przeglądanych wcześniej obiektów Ilość osób:

30 Trudności w korzystaniu z bibliotek cyfrowych NAJCZĘSTSZE PROBLEMY ZGŁASZANE PRZEZ RESPONDENTÓW Problemy (do 2% powtórzeń odpowiedzi respondentów) problem z wtyczkami 94 45% błąd wczytywania strony 33 16% brak precyzyjnego zawężania wyników wyszukiwania 26 12% wolny transfer 25 12% trudności w przeszukiwaniu wyników brak informacji o ograniczneniach w dostępności % 7% Odpowiedź problemy z nawigacją nawiązuje do braku problem z nawigacją 10 5% prowadzenia użytkownika po kolejnych obiektach z tej brak wyszukiwania pełnotekstowego duża liczba wyników niezwiązana z zapytaniem brak wyszukiwania wg słów kluczowych % 4% 4% samej rodziny obiektów lub obiektach podobnych tematycznie. niska jakość skanów 5 2% niezrozumiały interface 5 2% brak informacji gdzie znaleźć obiekt 5 2% Ilość osób:

31 Trudności w korzystaniu z bibliotek cyfrowych NAJWIĘKSZE BOLĄCZKI RESPONDENTÓW problemy z wtyczkami błędy wczytywania stron brak precyzyjnego zawężania wyników trudności w przeszukiwaniu wyników problemy z nawigacją wolny transfer brak wyszukiwania pełnotekstowego brak informacji o ograniczeniach praw i dostępności obiektów 31

32 Trudności w korzystaniu z bibliotek cyfrowych NAJBARDZIEJ PRZYDATNE FUNCJONALNOŚCI, KTÓRYCH BRAKUJE RESPONDENTOM Funkcjonalności (do 2% powtórzeń odpowiedzi respondentów) ułatwienia pomagające przeglądać wyniki 42 31% szczegółowe zawężanie wyników 38 28% wieloformatowość wyszukiwanie pełnotekstowe i wg słów kluczowych z podświetleniem % 20% praca z obiektami i wynikami wyszukiwania 15 11% możliwość kopiowania i zacytowania z opisem bibliogr. 12 9% możliwość masowego pobierania i drukowania 11 8% dobrej jakości OCR wraz z wersjami tekstowymi 9 7% zawsze widoczny i kompletny opis bibliograficzny 7 5% informacji o ograniczneniach w dostępności obiektów 5 4% Ilość osób:

33 DODATKOWE ŹRÓDŁA INFORMACJI O UŻYTKOWNIKACH BIBLIOTEK CYFROWYCH Dodatkowych informacji dotyczących użytkowników bibliotek cyfrowych można zasięgnąć z poniższych publikacji: 1. Mazurek Jolanta. Czytelnik, użytkownik, klient, odbiorca w bibliotece cyfrowej czyli kto?, Polskie Biblioteki Cyfrowe 2009 Poznań, dn , str Mazurek Jolanta. Bibliotekarskim okiem: Jak nie ulec magii liczb, czyli co nam mówią statystyki biblioteki cyfrowej, Polskie Biblioteki Cyfrowe 2010, Poznań, , str Mazurek Jolanta. Drogi czytelniku, jak korzystasz z biblioteki cyfrowej? W: Biuletyn EBIB [online] / red. naczelny Bożena Bednarek-Michalska - Nr 5/2009 (105) czerwiec/lipiec. - Czasopismo elektroniczne. - [Warszawa] : Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich KWE, Tryb dostępu: ISSN Mazurek Jolanta. Potrzeby informacyjne kluczowych grup użytkowników polskich bibliotek cyfrowych. Raport z badania. W: Biuletyn EBIB [online] 2011, nr 7 (125), Otwarta nauka i edukacja [Dostęp: ] Dostępny w World Wide Web: 5. Górny Mirosław, Mazurek Jolanta. Key users of Polish digital libraries, The Electronic Library, Vol. 30 Iss: 4, pp Mazurek Jolanta. Użytkownicy polskich bibliotek cyfrowych, Monografia Biblioteki cyfrowe, Praca zbiorowa / pod red. Małgorzaty Janiak, Moniki Krakowskiej i Marii Próchnickiej,, Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, 2012 (Nauka, Dydaktyka, Praktyka; 135), str

34 DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ! Kontakt: Karolina Bohdanowicz Marcin Werla Pion Usług Sieciowych, Dział Bibliotek Cyfrowych i Platform Wiedzy Warsztaty: Jak udostępniać on-line zbiory instytucji kultury, Poznań, r.