Strategia rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce do 2020 roku drugi wariant

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Strategia rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce do 2020 roku drugi wariant"

Transkrypt

1 Organizacyjna i merytoryczna koordynacja procesu opracowania projektów sektorowej strategii rozwoju szkolnictwa wyższego do 2020 roku, ze szczególnym uwzględnieniem okresu do 2015 roku Strategia rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce do 2020 roku drugi wariant Raport cząstkowy przygotowany przez konsorcjum: Ernst & Young Business Advisory Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową Marzec 2010

2 Spis treści Streszczenie 5 1. Wstęp 8 2. Zewnętrzne uwarunkowania rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce 15 Światowe trendy w szkolnictwie wyższym 15 Europejska Przestrzeń Badawcza 16 Europejski Obszar Szkolnictwa Wyższego 17 Cele rozwojowe kraju 18 Uwarunkowania demograficzne 21 Uwarunkowania gospodarcze 22 Perspektywy finansowania szkolnictwa wyższego 23 Uwarunkowania kulturowe i polityczne 24 Uwarunkowania prawne Diagnoza polskiego szkolnictwa wyższego 28 Uczelnie publiczne uczelnie niepubliczne 29 Kierunki elitarne kierunki masowe 31 Jednostki badawcze jednostki dydaktyczne 32 Badania globalne badania lokalne 32 Jednostki silne kadrowo jednostki odczuwające brak kadry 34 Jednostki zasobne jednostki ubogie 35 Młodsza kadra starsza kadra Silne i słabe strony, szanse i zagrożenia polskiego szkolnictwa wyższego Misja i wizja polskiego szkolnictwa wyższego 40 Misja szkolnictwa wyższego 40 Wizja szkolnictwa wyższego w Polsce w 2020 roku Cele i działania strategiczne Różnorodność uczelni i programów studiów 45 7.A. Wprowadzenie programów dyplomowych w miejsce kierunków studiów 46 7.B. Wprowadzenie studiów w trybie standardowym i przedłużonym w miejsce studiów stacjonarnych i niestacjonarnych 50 2/149

3 7.C. Upowszechnienie trójstopniowego systemu studiów 52 7.D. Promowanie studiów I stopnia 53 7.E. Wprowadzenie kursów wyrównawczych 54 7.F. Wprowadzenie nowej typologii uczelni 55 7.G. Wzmocnienie i powiązanie systemów akredytacji kształcenia i ewaluacji badań 59 Mierniki realizacji celu strategicznego Różnorodność Otwartość na otoczenie społeczne i gospodarcze 64 8.A. Wzmocnienie i usprawnienie systemu pomocy materialnej dla studentów 64 8.B. Rozszerzenie oferty edukacyjnej uczelni dla osób w różnym wieku 67 8.C. Wsparcie współpracy uczelni ze szkołami ponadgimnazjalnymi 67 8.D. Wzmocnienie partnerstwa uczelni z przedsiębiorstwami i pracodawcami 68 8.E. Pobudzenie aktywności i wrażliwości społecznej studentów 70 Mierniki realizacji celu strategicznego Otwartość Mobilność kadry akademickiej i studentów 75 9.A. Wprowadzenie obowiązku mobilności do polityki zatrudniania 75 9.B. Upowszechnienie badawczych stanowisk podoktorskich 76 9.C. Pobudzanie mobilności międzysektorowej kadry akademickiej 77 9.D. Uwzględnienie mobilności w organizacji studiów 77 9.E. Utworzenie Krajowej Agencji Wymiany Akademickiej 78 Mierniki realizacji celu strategicznego Mobilność Konkurencja jako instrument poprawy jakości A. Wprowadzenie kontraktów na zadania dydaktyczne uczelni B. Rozszerzenie konkursowego finansowania badań C. Wzmocnienie roli marki uczelni w konkurowaniu o studentów 86 Mierniki realizacji celu strategicznego Konkurencja Efektywność wykorzystania zasobów A. Usprawnienie zarządzania strategicznego szkolnictwem wyższym przez państwo B. Racjonalizacja systemu publicznego szkolnictwa wyższego C. Zwiększenie elastyczności systemu wynagrodzeń nauczycieli akademickich D. Usprawnienie systemów informatycznych zarządzania uczelniami publicznymi E. Wprowadzenie semestru wakacyjnego 92 Mierniki realizacji celu strategicznego Efektywność 94 3/149

4 12. Przejrzystość działania A. Wprowadzenie przejrzystego ustroju uczelni publicznych opartego na czytelnej odpowiedzialności jej organów B. Poszerzenie obowiązków informacyjnych C. Wprowadzenie ogólnopolskiego rejestru studentów i systemu rejestracji kandydatów na studia D. Wprowadzenie przejrzystych zasad polityki kadrowej 102 Mierniki realizacji celu strategicznego Przejrzystość System finansowania szkolnictwa wyższego 107 Główne cele i założenia 107 Zakres finansowania kształcenia ze środków publicznych 108 Rodzaje dotacji na finansowanie działalności uczelni 108 Uzasadnienie 116 Zagrożenia Zestawienie najważniejszych zmian w systemie szkolnictwa wyższego Harmonogram realizacji Strategii Zmiany prawne niezbędne do realizacji Strategii 128 Prawo o szkolnictwie wyższym 128 Ustawa o pożyczkach i kredytach studenckich oraz pomocy socjalnej 132 Zmiany innych ustaw Studium wykonalności Strategii 137 Zgodność proponowanych działań z celami strategicznymi 137 Możliwości finansowania szkolnictwa wyższego ze środków publicznych 139 Informacja o projekcie 147 4/149

5 Streszczenie Zasadniczym celem Strategii rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce do 2020 r. jest znaczące podwyższenie jakości we wszystkich obszarach działania uczelni i całego systemu szkolnictwa wyższego. W układzie Strategii wyróżnić można trzy zasadnicze części. Część pierwsza opisuje czynniki, które będą wpływać na możliwości wdrożenia niezbędnych zmian. Omówiono zarówno czynniki wewnętrzne (aktualny stan i problemy szkolnictwa wyższego), jak i czynniki zewnętrzne, wśród których najważniejsze znaczenie mają uwarunkowania demograficzne, finansowe i prawnopolityczne. W diagnozie zwrócono uwagę na olbrzymie kontrasty występujące w polskim szkolnictwie wyższym. Analiza obecnej sytuacji stała się podstawą do określenia głównych celów i zadań proponowanej strategii, a następnie posłużyła do weryfikacji możliwości przeprowadzenia konkretnych zmian. Część druga zawiera opis proponowanej strategii rozwoju szkolnictwa wyższego do roku Przedstawiono w niej wizję, misję oraz następujące cele strategiczne szkolnictwa wyższego: zwiększenie różnorodności uczelni i programów studiów, większe otwarcie uczelni na ich otoczenie społeczne i gospodarcze, zwiększenie mobilności kadry akademickiej i studentów, wzmocnienie mechanizmów konkurencji między uczelniami, poprawienie efektywności wykorzystania zasobów uczelni, zwiększenie przejrzystości funkcjonowania uczelni. Oferta uczelni powinna być dostosowana do zapotrzebowania rynku pracy, jak również do zróżnicowanych aspiracji edukacyjnych osób kończących szkoły ponadgimnazjalne i kolejne stopnie studiów. W tym celu Strategia proponuje odejście od odgórnie ustalanych kierunków studiów i zastąpienie ich programami dyplomowymi, które będą samodzielnie projektowane przez uczelnie. Wysoką jakość będzie zapewniał wzmocniony system akredytacji programów i uczelni, powiązany z systemem ewaluacji badań naukowych. W zależności od rodzaju realizowanych programów dyplomowych oraz proporcji między działalnością badawczą i dydaktyczną zostaną wyróżnione następujące typy uczelni: kolegia akademickie, uczelnie zawodowe i uczelnie akademickie oraz uczelnie badawcze. W miejsce studiów niestacjonarnych proponuje się wprowadzenie studiów w trybie przedłużonym przeznaczone dla studentów, którzy z powodu zatrudnienia lub warunków zdrowotnych nie mogą podołać studiom w trybie standardowym. Otwartość uczelni na otoczenie społeczne i gospodarcze powinna służyć ciągłemu dostosowywaniu programów kształcenia do potrzeb rynku pracy, a także transferowi wiedzy i innowacji między uczelniami a przedsiębiorstwami. Ważnym aspektem otwartości jest zapewnienie różnorodnym grupom społecznym dostępu do usług edukacyjnych na poziomie wyższym, czemu będą sprzyjały proponowane w Strategii rozwiązania dotyczące 5/149

6 rozbudowanego i przeniesionego poza uczelnie systemu stypendiów socjalnych i ułatwienia w uzyskiwaniu kredytów studenckich. Istotnym elementem Strategii są propozycje działań mających na celu zwiększenie mobilności kadry akademickiej i studentów. Brak ruchliwości kadr powoduje przywiązanie do zastanych rozwiązań, a także ułatwia tworzenie się, nie zawsze pozytywnych, układów personalnych. Mobilność kadr jest konieczna dla pobudzenia kreatywności i tworzenia zespołów, które mogłyby konkurować z najlepszymi w świecie. Proponuje się wprowadzenie dotacji mobilnościowej i finansowanie staży podoktorskich, a także, wzorem innych krajów, mechanizmów wymuszających mobilność. Wspomaganie umiędzynarodowienia działalności polskich uczelni będzie zadaniem Krajowej Agencji Wymiany Akademickiej. Wzmocnione mechanizmy konkurencji mają służyć poprawie jakości w szkolnictwie wyższym. W proponowanym systemie uczelnie będą konkurować o dotacje zarówno na dydaktykę, jak i na badania. Dotychczasową dotację stacjonarną zastąpi dotacja dydaktyczna, przyznawana w trybie konkursowym uczelniom publicznym i niepublicznym na pokrycie kosztów kształcenia na studiach w trybie standardowym. W granicach limitu miejsc na poszczególnych programach dyplomowych, ustalonych w procesie akredytacji, uczelnie będą mogły przyjmować także studentów płacących za naukę. Finansowanie badań będzie odbywać się z dotacji na rozwój potencjału badawczego, przyznawanej na zasadach konkursowych publicznym uczelniom akademickim i badawczym oraz z dotacji na projekty badawcze zgłaszane przez zespoły usytuowane w uczelniach dowolnego typu. Uczelnie publiczne będą otrzymywać także niewielką dotację stabilizacyjną, służącą utrzymaniu materialnej infrastruktury dydaktycznej i badawczej. Strategia postuluje zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów uczelni i środków przeznaczonych na finansowanie szkolnictwa wyższego, m.in. przez usprawnienie zarządzania strategicznego i racjonalizację systemu publicznego szkolnictwa wyższego. Uczelnie wyższe, w ramach posiadanych środków, uzyskają prawo samodzielnego kształtowania systemów płacowych. Wprowadzenie dodatkowego semestru wakacyjnego zwiększy efektywność wykorzystania zasobów uczelni i umożliwi elastyczniejszą organizację czasu pracy kadry nauczającej i studentów, szczególnie studiujących w trybie przedłużonym. W uczelniach publicznych zostaną rozdzielone funkcje nadzoru właścicielskiego, zarządzania uczelnią oraz przedstawicielstwa społeczności akademickiej przez ukonstytuowanie ustroju uczelni polegającego na współdziałaniu następujących organów: rady powierniczej, kolegium rektorskiego, senatu akademickiego, rady pracowniczej i samorządu studentów. Rada powiernicza ma składać się z przedstawiciela Ministra oraz członków wyłonionych przez senat uczelni, władze samorządu terytorialnego i organizacje reprezentujące przedsiębiorców. Do jej zadań będzie należało m.in. nadawanie statutu uczelni oraz powoływanie i odwoływanie członków kolegium rektorskiego. Poszerzone zostaną obowiązki informacyjne uczelni. W celu umożliwienia kandydatom na studia podejmowania najlepszej decyzji o wyborze uczelni, oferty poszczególnych szkół wyższych oraz informacje dotyczące ocen jakości kształcenia i badań, a także dane z badań karier zawodowych absolwentów, będą udostępniane publicznie. Zostaną wprowadzone przejrzyste zasady polityki kadrowej i zdecydowanie ograniczone wielozatrudnienie. 6/149

7 W części trzeciej Strategii omówiono najważniejsze uwarunkowania dotyczące realizacji strategii harmonogram działań, niezbędne ramy prawne, projekcję finansową oraz analizę adekwatności zaproponowanych działań do sformułowanych celów strategicznych. Prognoza możliwości finansowania przewiduje, że realna wartość wydatków publicznych na szkolnictwo wyższe będzie w roku 2020 o 42% wyższa niż w roku 2008, w tym wartość publicznych nakładów na działalność dydaktyczną wzrośnie o 32%, a nakładów na działalność naukowo-badawczą o 206%. W zreformowanym systemie szkolnictwa wyższego udział studentów, których studia będą finansowane środkami publicznymi znacząco wzrośnie przewiduje się, że w 2020 roku aż 61,4% studentów będzie mogło skorzystać z bezpłatnych studiów (w porównaniu z ok. 40% obecnie). Jednocześnie istotnie wzrośnie poziom finansowania przypadającego na jednego studenta. Świadczy to o tym, że gwałtowne zmniejszenie liczby studentów, które nastąpi w najbliższych latach z przyczyn demograficznych, choć stawia przed uczelniami poważne wyzwania, jest zarazem szansą na wdrożenie ważnych reform. Strategia w I wersji została poddana szerokim konsultacjom, do których zaproszono zarówno indywidualne osoby, jak i instytucje. W obecnej wersji Strategii wzięto pod uwagę opinie nie tylko środowisk akademickich, ale również tych, dla których system szkolnictwa wyższego ma działać od młodzieży i studentów do przedsiębiorców i samorządowców. Uwzględniono również niektóre uwagi i opinie zgłaszane za pośrednictwem specjalnie w tym celu zaprojektowanej strony internetowej: a także ankiety wypełnianej za pośrednictwem Internetu. 7/149

8 1. Wstęp Ostatnie dwadzieścia lat to okres wielu zmian w szkolnictwie wyższym na całym świecie, związanych przede wszystkim z przemianami politycznymi oraz technologicznymi w tym z rewolucją informatyczną. Badania naukowe na nieznaną dotąd skalę wyszły poza mury uczelni i instytutów, koncentrując się w sektorze przedsiębiorstw. Czołowa rola uniwersytetów jako motoru postępu cywilizacyjnego i innowacji zaczęła być kwestionowana, choć z drugiej strony wyraźnie wzrosło zapotrzebowanie gospodarki na ich najważniejszy produkt: wysoko wykwalifikowanych pracowników. Uczelnie europejskie, tradycyjnie silnie związane z władzą państwową lub regionalną, w zakresie badań zostawały w tyle za północnoamerykańskimi konkurentami. Odpowiedzią na te tendencje były postulaty istotnych zmian w sposobie działania uczelni europejskich i głębokie reformy szkolnictwa wyższego podjęte w wielu krajach w ostatniej dekadzie. W ostatnich latach powstały też ważne inicjatywy europejskie: stworzenia Europejskiej Przestrzeni Badawczej oraz Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego. Opracowana przez Komisję Europejską Agenda Modernizacyjna Uniwersytetów rysuje kierunki reform europejskiego szkolnictwa wyższego. Diagnoza W okresie ogólnoświatowych turbulencji wokół szkolnictwa wyższego, w Polsce dokonywała się transformacja ustrojowa i gospodarcza, mająca poważne skutki dla społecznych, prawnych i materialnych warunków działania polskich uczelni. Na dzisiejszy obraz szkolnictwa wyższego w Polsce decydujący wpływ wywarły trzy najważniejsze trendy występujące od roku 1991: umasowienie studiów, pojawienie się prywatnych uczelni i opłat w uczelniach publicznych, rozszerzenie autonomii uczelni i samorządności środowiska akademickiego. Punktem wyjścia do konstrukcji Strategii była ocena obecnego stanu szkolnictwa wyższego, a także analiza nadrzędnych wobec niej państwowych dokumentów strategicznych oraz czynników zewnętrznych demograficznych, ekonomicznych i prawnych, które w najbliższym dziesięcioleciu będą w znaczący sposób determinowały sytuację szkolnictwa wyższego w Polsce. Poddano także ocenie rozwiązania stosowane w szkolnictwie wyższym za granicą. Szczegółowe analizy dotyczyły dziesięciu krajów: Austrii, Australii, Danii, Finlandii, Francji, Holandii, Niemiec, Szwecji, Wielkiej Brytanii, USA. Uznano, że najbardziej adekwatne dla polskich warunków są rozwiązania i zapisy ustawowe w czterech krajach według następującej kolejności: Austria, Holandia, Dania i Australia. Szereg rozwiązań strategicznych zaproponowanych w Strategii jest podbudowanych doświadczeniami wymienionych krajów. 8/149

9 Ogromnemu rozwojowi ilościowemu szkolnictwa wyższego także w zakresie infrastruktury badawczej i dydaktycznej nie towarzyszyły w dostatecznym zakresie pozytywne zmiany jakościowe. Przeprowadzona analiza obecnego stanu szkolnictwa wyższego wskazała na bardzo liczne słabości systemu i działania uczelni. Proporcje liczby studentów na różnych kierunkach studiów są niedostosowane do potrzeb gospodarki. Programy studiów i formy nauczania nie nadążają za zmieniającym się światem. Rozdrobnienie uczelni jest niepokojące. Polska kadra naukowa jest mało mobilna, uczelnie nie są otwarte na kontakty z otoczeniem, nie są też skuteczne w pozyskiwaniu środków na badania. W polskim szkolnictwie wyższym, choć całe jest objęte publicznym systemem zapewniania jakości, występują ogromne kontrasty. Chlubne wyjątki znaczących wyników badawczych, międzynarodowych sukcesów studentów, innowacyjnych rozwiązań organizacyjnych w uczelniach wynikają w większym stopniu z wielkiego zaangażowania indywidualnych osób, niż z prawidłowych mechanizmów. Krytykowany jest zarówno przez krajowe środowisko akademickie, jak i przez ekspertów zagranicznych scentralizowany sposób określania kierunków studiów i standardów kształcenia. Przyjęcie za podstawę programów nauczania wykazu kierunków ustalanych rozporządzeniem właściwego ministra powoduje trudności w elastycznym dostosowywaniu oferty edukacyjnej do potrzeb rynku i utrudnia konkurowanie uczelni oferowanymi programami. Polskie uczelnie charakteryzuje mała otwartość. Przejawia się to zarówno w strukturze kadry, rekrutowanej przede wszystkim z własnych absolwentów i często pracujących do końca swej kariery zawodowej w tym samym miejscu, jak i w strukturze przychodów uczelni znikomą ich część stanowią wpływy z badań realizowanych na potrzeby podmiotów zewnętrznych. Niepokoi też niewielka mobilność polskich studentów. Bardzo słaba jest pozycja polskich uczelni na arenie międzynarodowej. Najlepsze polskie uniwersytety plasują się w międzynarodowych rankingach na dalekich pozycjach, równie słabo wypadamy w statystykach obrazujących efekty działalności badawczej (liczba publikacji, liczba cytowań, zgłoszone patenty). Polskie uczelnie nie są też skuteczne w pozyskiwaniu zagranicznych środków na badania. Strategia Proponowane zmiany w organizacji i funkcjonowaniu szkolnictwa wyższego powinny stanowić odpowiedź na wskazane powyżej problemy. Strategia rozwoju szkolnictwa wyższego musi również uwzględniać zewnętrzne uwarunkowania funkcjonowania szkolnictwa wyższego, z których wskazać trzeba przede wszystkim: przewidywany spadek (o co najmniej 25 30% do 2020 roku) liczby studentów, spowodowany czynnikami demograficznymi; utrzymujący się stan nierównowagi finansów publicznych, który nawet przy wysokim tempie wzrostu gospodarczego będzie ograniczał możliwość znaczącego zwiększenia obciążenia budżetu wydatkami na finansowanie szkolnictwa wyższego i nauki; 9/149

10 zaangażowanie Polski w unijne inicjatywy i programy dotyczące sektora nauki i szkolnictwa wyższego. Konstruując strategię wzięto również pod uwagę zmiany proponowane w rządowych projektach ustaw dotyczących funkcjonowania sfery nauki i szkolnictwa wyższego. Nadrzędnym celem proponowanej strategii jest znaczące podniesienie jakości w trzech najważniejszych obszarach działania szkolnictwa wyższego: kształceniu, badaniach naukowych oraz relacji uczelni z ich otoczeniem społecznym i gospodarczym. Podniesienie jakości działania szkolnictwa wyższego wymaga podjęcia działań koncentrujących się wokół sześciu celów strategicznych: różnorodności uczelni i programów studiów; otwartości uczelni na otoczenie społeczne i gospodarcze; mobilności kadry akademickiej i studentów; konkurencji w systemie szkolnictwa wyższego; efektywności wykorzystania zasobów przez uczelnie; przejrzystości działania uczelni. Różnorodność Proponuje się, by w zbiorowości uczelni wyróżnić cztery grupy uczelni, charakteryzujących się odmiennymi funkcjami: kolegia akademickie, nieznane w obecnym systemie, oferujące multidyscyplinarne studia I stopnia (licencjackie), uczelnie zawodowe, oferujące studia I i II stopnia, przygotowujące do wykonywania określonego zawodu, uczelnie akademickie, prowadzące działalność badawczą, które oprócz studiów I i II stopnia będą prowadziły studia III stopnia (doktoranckie) w dyscyplinach, w których prowadzą działalność badawczą, uczelnie badawcze, charakteryzujące się wybitnymi osiągnięciami badawczymi w kilku dziedzinach wiedzy i koncentrujące się na działalności badawczej. Do charakteru uczelni zostaną dostosowane stawiane im wymagania. Kolegia akademickie i uczelnie zawodowe nie będą zobowiązane do prowadzenia badań. Od uczelni akademickich i badawczych będzie się wymagać udokumentowanych wyników działalności badawczej. Uczelnie będą samodzielnie opracowywały swoje programy dyplomowe (programy studiów), które będą podlegać zatwierdzeniu przez Państwową Komisję Akredytacyjną. Dla uzyskania 10/149

11 statusu uczelni akademickiej lub badawczej niezbędna będzie ponadto pozytywna opinia Komisji Ewaluacji Jednostek Naukowych o prowadzonej w uczelni działalności badawczej. Wzrost roli instytucji akredytujących i oceniających będzie wymagał znaczącego kadrowego i finansowego wzmocnienia tak Państwowej Komisji Akredytacyjnej, jak i Komisji Ewaluacji Jednostek Naukowych, której utworzenie przewiduje projekt ustawy o finansowaniu nauki. Powszechnie obowiązujący stanie się trójstopniowy system studiów, co oznaczać będzie, że wszystkie programy dyplomowe będą przypisane do jednego z trzech stopni. Studenci będą mieli możliwość swobodnego kształtowania ścieżki edukacyjnej. Zmiana dziedziny studiów (np. pomiędzy studiami I i II stopnia) będzie jednak wiązała się z koniecznością wykazania się umiejętnościami i wiedzą wymaganą w nowej dziedzinie. Uczelnie będą mogły wspierać przechodzenie między programami i dziedzinami wiedzy organizując kursy wyrównawcze. Zostaną zniesione studia niestacjonarne w obecnym kształcie. Uczelnie będą mogły oferować programy dyplomowe przeznaczone dla studentów pracujących, jednak programy te będą pod względem zawartości identyczne z programami dla studiujących w trybie standardowym z tym, że realizowane w dłuższym czasie i w bardziej elastycznym harmonogramie (w tzw. trybie przedłużonym). Otwartość Uczelnie będą zachęcane do opracowywania programów dyplomowych odpowiadających potrzebom zgłaszanym przez instytucje z otoczenia uczelni. Możliwe będzie również tworzenie wspólnych programów, realizowanych na zlecenie i przy ścisłej współpracy z pracodawcami. Promowany będzie udział wybitnych praktyków nawet nie posiadających stopni akademickich w realizacji programów dyplomowych o charakterze zawodowym. Uruchomiony zostanie program Partnerstwa na rzecz Transferu Wiedzy (PTW), którego celem będzie promocja i ułatwianie przepływu wiedzy i innowacji pomiędzy uczelniami a gospodarką. W systemie pomocy materialnej dla studentów zostaną wprowadzone zmiany służące większej dostępności studiów. Kosztem rezygnacji ze stypendiów za wyniki w nauce zostaną zwiększone środki publiczne na stypendia socjalne. Te pierwsze będą nadal istniały, ale zakłada się ich finansowanie wyłącznie ze środków niepublicznych, przez instytucje i osoby prywatne. Stypendia socjalne będą przyznawane i wypłacane w ramach systemu pomocy społecznej, a nie jak to ma miejsce obecnie przez uczelnie. Mobilność Dla zapewnienia mobilności kadry naukowej proponuje się ustanowienie zasady, że osoby, które uzyskały w danej uczelni stopień doktorski, mogłyby podjąć pracę w tej uczelni dopiero po co najmniej dwuletniej pracy w innym ośrodku naukowym. Od osób zatrudnianych lub awansowanych na stanowisko profesora byłby wymagany trzyletni staż pracy poza macierzystą uczelnią. 11/149

12 Wspieranie mobilności będzie obejmowało m.in. utworzenie tzw. dotacji mobilnościowej i finansowanie ze środków na naukę staży podoktorskich. Zostanie utworzona Krajowa Agencja Wymiany Akademickiej. Będzie ona wspierać przyjazdy studentów oraz stażystów podoktorskich do Polski. Będzie też dysponowała środkami na granty dla profesorów zagranicznych pragnących w trakcie urlopów naukowych (tzw. sabbatical) nauczać lub prowadzić badania w Polsce. Agencja będzie też prowadzić za granicą promocję Polski jako miejsca studiów. Konkurencja W nowym systemie finansowym główną rolę będzie nadal odgrywało finansowanie działalności uczelni środkami publicznymi, zwiększy się natomiast w zasadniczy sposób odsetek środków, które będą przyznawane uczelniom na zasadach konkurencyjnych. Znacznie szerszy niż obecnie dostęp do środków publicznych uzyskają przy tym uczelnie niepubliczne. Proponowany system finansowania szkolnictwa wyższego przewiduje w szczególności zniesienie obecnej dotacji stacjonarnej oraz dotacji na działalność statutową i badania własne a w to miejsce: finansowanie działalności dydaktycznej w formie kontraktowej, przy czym kontrakty będą zawierane z uczelniami wyłonionymi w drodze konkursu ofert, w którym nacisk będzie położony na jakość oferowanego kształcenia; w konkursach będą mogły uczestniczyć uczelnie niepubliczne; zawarcie kontraktu na wykształcenie określonej liczby studentów będzie stanowiło gwarancję finansowania kształcenia studentów rozpoczynających studia w danym roku przez cały okres studiów; przyznawanie uczelniom publicznym dotacji stabilizacyjnej na utrzymanie infrastruktury badawczej i dydaktycznej; dotacje te będą stanowiły niewielką część przychodów uczelni; finansowanie badań naukowych prowadzonych przez uczelnie w formie konkursów projektów składanych przez uczelnie akademickie i przez zespoły badawcze z dowolnych uczelni. Efektywność W celu zwiększenia efektywności zarządzania strategicznego szkolnictwem wyższym przez państwo zaproponowano zmiany w kompetencjach organów państwa: przekazanie Radzie Ministrów prawa powoływania i likwidacji uczelni publicznych; przekazanie ministrowi właściwemu do spraw szkolnictwa wyższego uprawnień do przekształcania (konsolidacji) uczelni publicznych; 12/149

13 trwałe powiązanie funkcji ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i ministra właściwego do spraw nauki; przyznanie ministrowi właściwemu do spraw szkolnictwa wyższego praw do elastycznego gospodarowania środkami budżetu państwa przeznaczonymi na finansowanie działalności dydaktycznej i naukowo-badawczej uczelni; rozszerzenie kompetencji Państwowej Komisji Akredytacyjnej, nowe zadania Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego oraz utworzenie przy Ministrze Rady Konsultacyjnej ds. Prognozowania Potrzeb Edukacyjnych. Niezbędnym warunkiem efektywnego wykorzystania kadry naukowo-dydaktycznej są zmiany systemu płac, które pozwolą powiązać poziom wynagrodzenia ze stopniem i jakością realizacji zadań dydaktycznych i badawczych. Bardziej efektywne wykorzystanie zasobów materialnych i kadrowych przez uczelnie będzie możliwe również dzięki wprowadzeniu uzupełniającego semestru wakacyjnego. W uczelniach publicznych zostaną wprowadzone procedury kontrolingu strategicznego i finansowego. Zostaną też wprowadzone zintegrowane systemy informatyczne wspomagające zarządzanie kluczowymi obszarami działania uczelni. Przejrzystość W uczelniach publicznych zostaną rozdzielone funkcje nadzoru właścicielskiego, zarządzania uczelnią oraz przedstawicielstwa społeczności akademickiej przez ukonstytuowanie ustroju uczelni polegającego na współdziałaniu następujących organów: rady powierniczej, kolegium rektorskiego, senatu akademickiego, rady pracowniczej i samorządu studentów. Rada powiernicza ma składać się z przedstawiciela Ministra oraz członków wyłonionych przez senat uczelni, władze samorządu terytorialnego i organizacje reprezentujące przedsiębiorców. W formowaniu rad będzie brało udział środowisko akademickie za pośrednictwem Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego. Do zadań rad powierniczych będzie należało m.in. nadawanie statutu uczelni oraz powoływanie i odwoływanie członków kolegium rektorskiego. Rozszerzone zostaną obowiązki informacyjne Ministerstwa, PKA, KEJN oraz uczelni, m.in. w zakresie podawania do publicznej wiadomości informacji o działalności uczelni oraz o ocenach tej działalności. Zostanie wprowadzony ogólnopolski system rekrutacji i rejestr studentów, którego celem będzie gromadzenie danych o sfinansowanych publicznie studiach, które odbyła dana osoba i pomocy materialnej, którą otrzymała w czasie studiów. Zostaną również wprowadzone przejrzyste zasady polityki kadrowej, powiększające autonomię uczelni w zakresie określania wymagań kwalifikacyjnych na poszczególne stanowiska, a także wymaganie ogłaszania konkursów na stanowiska profesorskie w portalu internetowym Ministerstwa. 13/149

14 System finansowania, podsumowanie strategii, uwarunkowania realizacji Głównym zadaniem systemu finansowania szkolnictwa wyższego jest podział środków finansowych w sposób gwarantujący z jednej strony wykonanie określonych zadań dydaktycznych i badawczych, z drugiej zaś wykorzystanie środków zgodnie z rachunkiem ekonomicznym. Przyjęto założenie, że środki publiczne pozostaną podstawowym źródłem finansowania szkolnictwa wyższego. Z budżetu państwa będą wypłacane uczelniom trzy główne rodzaje dotacji: stabilizacyjna, dydaktyczna i naukowa. Będą też przyznawane dotacje celowe, na przykład na wspieranie mobilności, inwestycje, czy pomoc materialną dla studentów. W porównaniu ze stanem obecnym zostanie zwiększony udział środków przyznawanych na zasadzie konkursów. Podsumowaniem prezentacji strategii jest rozdział poświęcony docelowemu schematowi organizacyjnemu sektora szkolnictwa wyższego. W końcowej części dokumentu omówiono najważniejsze uwarunkowania dotyczące realizacji strategii harmonogram działań, niezbędne ramy prawne, projekcję finansową oraz analizę adekwatności zaproponowanych działań do sformułowanych celów strategicznych. Prognoza możliwości finansowania przewiduje, realna wartość wydatków publicznych na szkolnictwo wyższe będzie w roku 2020 o 42% wyższa niż w roku 2008, w tym wartość publicznych nakładów na działalność dydaktyczną wzrośnie o 32%, a nakładów na działalność naukowo-badawczą o 206%. W zreformowanym systemie szkolnictwa wyższego udział studentów, których studia będą finansowane środkami publicznymi znacząco wzrośnie przewiduje się, że w 2020 roku aż 61,4% studentów będzie mogło skorzystać z bezpłatnych studiów (w porównaniu z ok. 40% obecnie). Jednocześnie istotnie wzrośnie poziom finansowania przypadającego na jednego studenta. Świadczy to o tym, że gwałtowne zmniejszenie liczby studentów, które nastąpi w najbliższych latach z przyczyn demograficznych, choć stawia przed uczelniami poważne wyzwania, jest zarazem szansą na wdrożenie ważnych reform. Konsultacje I wersja Strategii została poddana szerokim konsultacjom, do których zaproszono zarówno indywidualne osoby, jak i instytucje. W obecnej wersji Strategii wzięto pod uwagę opinie nie tylko środowisk akademickich, ale również tych, dla których system szkolnictwa wyższego ma działać od młodzieży i studentów do przedsiębiorców i samorządowców. Wśród kilkudziesięciu konsultowanych osób byli m.in.: były premier, prezes Telekomunikacji Polskiej, prezes Narodowego Banku Polskiego, prezes Giełdy Papierów Wartościowych, prezes Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, a także Polacy pracujący na renomowanych uczelniach i w jednostkach naukowych za granicą, w tym zrzeszeni w Forum Integracyjnym Academicus Poloniae. Konsultowane instytucje obejmowały m.in. wybrane uczelnie wyższe i instytuty badawcze, organizacje studenckie, Państwową Komisję Akredytacyjną, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, Konfederację Pracodawców Polskich, czy Naczelną Organizację Techniczną. Uwzględniono również uwagi i opinie zgłaszane za pośrednictwem specjalnie w tym celu zaprojektowanej strony internetowej: a także ankiety wypełnianej za pośrednictwem Internetu. 14/149

15 2. Zewnętrzne uwarunkowania rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce 2.1. Zewnętrzne uwarunkowania rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce to zestaw czynników spoza polskiego systemu szkolnictwa wyższego, które w najbliższej przyszłości będą w sposób istotny oddziaływać na jego funkcjonowanie, w niektórych zaś aspektach wręcz je determinować. W niniejszym rozdziale omówione zostaną: światowe i europejskie trendy w szkolnictwie wyższym, cele rozwojowe Polski oraz uwarunkowania demograficzne, gospodarcze, finansowe, kulturowe, polityczne i prawne. Światowe trendy w szkolnictwie wyższym W minionych dekadach nastąpił znaczny wzrost liczby studentów na świecie. O ile w 1970 r. na świecie studiowało ok. 28,5 miliona osób, to w 2005 r. już prawie 140 milionów, a dwa lata później ponad 150 milionów osób. Coraz powszechniejszy staje się udział około połowy populacji w wieku od 19 do 24 lat w kształceniu na poziomie wyższym. W wielu krajach OECD poziom ten został już wyraźnie przekroczony, a w niektórych z nich będzie nadal rósł Zwiększa się liczba mobilnych studentów, pobierających naukę poza ojczystym krajem. W 2006 r. było ich 2,9 miliona, z czego aż trzy czwarte studiowało w zaledwie siedmiu krajach, przede wszystkim anglojęzycznych. Rozwijają się również międzynarodowe programy wymiany studentów i kadry, a wiele uczelni prowadzi aktywnie politykę pozyskiwania studentów i kadry akademickiej w skali globalnej Akademickie badania naukowe stają się coraz bardziej umiędzynarodowione. W ostatnich dwudziestu latach dwukrotnie wzrosła liczba wspólnych publikacji międzynarodowych autorów pochodzących z różnych krajów. Wzrósł również poziom finansowania badań z funduszy międzynarodowych (w tym z budżetu Unii Europejskiej). Inną istotną tendencją jest rosnąca rola rankingów międzynarodowych, które w dużym stopniu opierają się na kryteriach badawczych. Prowadzi to do wzrostu globalnej konkurencji w zakresie badań naukowych Rośnie udział środków prywatnych w środkach przeznaczanych na badania naukowe i na kształcenie. W latach łączny udział publicznego finansowania szkolnictwa wyższego w krajach OECD spadł z 80% do 74%, zmniejszając się w 22 z 28 krajów, dla których dostępne były dane 2. 1 Zob. Higher Education to 2030, Vol. 1: Demography, OECD, Paryż 2008, Tertiary Education for the Knowledge Society, Vol. 1, OECD, Paryż 2008, Higher Education to 2030, Vol. 2: Globalisation, OECD, Paryż 2009 oraz Education at a Glance 2009, OECD, Paryż Salmi J., Scenarios for Financial Sustainability of Tertiary Education [w:] Higher Education to 2030,Vol. 2, Globalization, OECD, Paryż 2009, s /149

16 2.6. Następuje wzrost znaczenia mechanizmów rynkowych w zarządzaniu szkolnictwem wyższym. Obok tradycyjnych dotacji, wykorzystywane są modele alokacji funduszów oparte na wynikach i na konkurencji. Wzrost znaczenia finansowania badań naukowych opartego na takim właśnie modelu jest odzwierciedleniem globalnego dążenia do większej rozliczalności, skuteczności i efektywności uczelni Zwiększona autonomia uczelni idzie w parze z mocniejszymi systemami zapewniania jakości, opartymi na krajowych agencjach zapewniania jakości i systemach akredytacyjnych W UE i OECD silne są trendy profesjonalizacji zarządzania uczelniami, w tym zwiększania roli zewnętrznych interesariuszy. W wielu krajach (np. w Austrii, Danii, Czechach, Finlandii, Portugalii, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii) dokonało się lub właśnie się dokonuje przejście od samorządowych nominacji do powoływania władz uczelni przez rady powiernicze na podstawie przeprowadzonego konkursu. Europejska Przestrzeń Badawcza 2.9. Europejska Przestrzeń Badawcza (European Research Area, ERA) powstaje w ścisłym powiązaniu z prezentowaną w ostatniej dekadzie przez Komisję Europejską tzw. Europejską Agendą Modernizacyjną Uniwersytetów, która stanowi obecnie kluczowy element unijnej Strategii Lizbońskiej. Trzy najważniejsze obszary reform w ramach tej agendy to: reforma programów kształcenia, ustroju uczelni oraz finansowania szkolnictwa wyższego Funkcjonowanie ERA określają następujące zasady 3 : przepływ wykwalifikowanej kadry naukowej pomiędzy instytucjami, dziedzinami naukowymi, sektorami gospodarki i krajami; zintegrowana infrastruktura naukowo-badawcza, zorganizowana w sieć i eksploatowana w ramach wspólnych przedsięwzięć europejskich; instytucje naukowo-badawcze, działające w ramach efektywnej współpracy sektora publicznego i prywatnego, stanowiące trzon klastrów badawczych i innowacyjnych; skoordynowane programy i priorytety naukowo-badawcze Przepływ kadry naukowej pomiędzy europejskimi instytucjami, dziedzinami naukowymi, sektorami gospodarki i krajami ma być stymulowany przez jednolity rynek pracy o równych, atrakcyjnych warunkach zatrudnienia, bez przeszkód natury finansowej czy administracyjnej Przepływ wiedzy w ramach Europejskiej Przestrzeni Badawczej ma obejmować łatwy dostęp do publicznej bazy wiedzy, proste i zharmonizowane regulacje dotyczące praw własności 3 Green Paper. The European Research Area: New Perspectives, Komisja Europejska, Bruksela /149

17 intelektualnej oraz wspólnie wypracowane zasady transferu wiedzy i współpracy pomiędzy publicznym sektorem naukowym a sektorem przedsiębiorstw Zakłada się silne powiązanie instytucji naukowo-badawczych w Unii Europejskiej z życiem społecznym i gospodarczym regionów, w których funkcjonują oraz ich systematyczną współpracę z sektorem przedsiębiorstw Wyrazem koordynacji programów badawczych i ustanowienia wspólnych priorytetów naukowo-badawczych powinno być przeznaczanie, w ramach wspólnych programów na poziomie europejskim, znaczących nakładów publicznych na badania naukowe uwzględniające wspólne priorytety krajów Unii Europejskiej Zasada tzw. zmiennej geometrii 4 udziału w poszczególnych programach europejskich może prowadzić do koncentracji badań naukowych w najbardziej rozwijających się krajach i regionach, a tym samym zwiększyć dysproporcje w zakresie rozwoju nauki pomiędzy poszczególnymi krajami UE. Europejski Obszar Szkolnictwa Wyższego Kierunki Procesu Bolońskiego, który ma prowadzić do powstania Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego, wyznaczają przyjmowane co dwa lata komunikaty z konferencji europejskich ministrów odpowiedzialnych za szkolnictwo wyższe Niezbędne reformy systemów szkolnictwa wyższego pozostają silnie osadzone w europejskich wartościach autonomii uczelni, wolności akademickiej i równości społecznej. W komunikacie ministerialnym przyjętym w Leuven w 2009 r. za priorytety szkolnictwa wyższego na najbliższe lata (do roku 2020) uznano: równy dostęp do szkolnictwa wyższego i możliwość ukończenia studiów społeczność studentów uczelni powinna odzwierciedlać różnorodność populacji europejskich; uczenie się przez całe życie jako integralna część systemów edukacji; elastyczne ścieżki uczenia się, studia w niepełnym wymiarze oraz uczenie się w środowisku pracy; opracowanie Krajowych Ram Kwalifikacji i odniesienie ich do Europejskich Ram Kwalifikacji; spójne i przejrzyste praktyki dotyczące uznawania kwalifikacji na poziomie szkolnictwa wyższego; wyposażenie studentów w zaawansowaną wiedzę, umiejętności i kompetencje, jakich potrzebują przez całe swoje życie zawodowe; 4 Zob. Grosse T. G., Ekspertyza Instytutu Spraw Publicznych na temat: Zielonej Księgi: Europejska przestrzeń badawcza nowe perspektywy, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa The Bologna Process 2020 The European Higher Education Area in the New Decade, Kwiecień /149

18 doradztwo zawodowe i praktyki zawodowe wbudowane w programy studiów; konieczność ciągłej reformy programów kształcenia ukierunkowanej na określenie i doskonalenie efektów kształcenia; otwartość w wymiarze międzynarodowym i umiędzynarodowienie działań uczelni; zwiększenie poziomu mobilności w ramach Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego; możliwość przenoszenia w całości stypendiów i pożyczek studenckich zaciągniętych w jednym kraju do innego kraju; atrakcyjne warunki pracy i ścieżki awansu zawodowego oraz otwarta międzynarodowa rekrutacja dla kadry; ujednolicone ogólne warunki dostępu do przenoszenia ubezpieczeń społecznych i uprawnień emerytalnych; priorytet dla finansowania szkolnictwa wyższego środkami publicznymi, przy jednoczesnym poszukiwaniu nowych i zróżnicowanych źródeł oraz metod finansowania; inwestycje publiczne w szkolnictwie wyższym; proces zbierania i opracowywania rzetelnych danych i wskaźników pozwalających mierzyć postępy Procesu Bolońskiego. Cele rozwojowe kraju Strategia rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce powinna być zgodna z długookresowymi celami rozwojowymi Polski. Przegląd kluczowych dokumentów strategicznych o zasięgu ogólnokrajowym i regionalnym pozwala wyodrębnić zestaw celów rozwojowych, które są relatywnie spójne między analizowanymi dokumentami 6. Przedstawia je zamieszczony poniżej schemat. 6 Przeanalizowane dokumenty o zasięgu ogólnokrajowym to: Raport Polska 2030, Strategia Rozwoju Kraju na lata , Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia , Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka , Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Kierunki Zwiększania Innowacyjności Gospodarki na lata , Strategia Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w Polsce do roku 2013, Krajowy Program Reform na lata , Raport o Kapitale Intelektualnym Polski, Wyniki Narodowego Programu Foresight Polska Analizie poddane zostały również 53 dokumenty regionalne. Dla każdego województwa analiza objęła strategię rozwoju województwa, strategie innowacji oraz regionalne programy operacyjne. Ponadto, przeanalizowano pięć regionalnych strategii rozwoju społeczeństwa informacyjnego. 18/149

19 Kapitał intelektualny Sprawne państwo (1) Poprawa jakości wykształcenia Polaków, dopasowanie ich umiejętności do wyzwań XXI wieku: rozwoju społeczeństwa informacyjnego, potrzeb zglobalizowanego rynku pracy, budowy kapitału społecznego (2) Zwiększenie aktywności zawodowej poprzez odpowiednie bodźce: upowszechnienie life-long i life-widelearning oraz elastycznych form zatrudnienia, modernizacja systemu podatkowego i zabezpieczenia społecznego, podniesienie skuteczności aktywnych polityk rynku pracy, aktywizacja zawodowa seniorów (1) Wzrost innowacyjności przedsiębiorstw, zwiększenie udziału zaawansowanej technologicznie produkcji i usług w PKB i w eksporcie (2) Zwiększenie konkurencyjności (w tym szczególnie międzynarodowej) nauki polskiej i wzrost jej wkładu w rozwój gospodarczy kraju (3) Rozwój systemu zewnętrznego finansowania (ze źródeł prywatnych i publicznych) działalności innowacyjnej przedsiębiorstw Spójny rozwój regionów Wyrównanie szans rozwojowych osób z różnych obszarów dzięki systemowi edukacji, dostępowi do infrastruktury, bodźcom do aktywności zawodowej i społecznej oraz zwiększeniu mobilności (1) Wsparcie działalności Polaków jako przedsiębiorców, pracowników i obywateli poprzez odpowiednie regulacje, wysoką jakość usług publicznych i rozwój partnerstwa (2) Podniesienie efektywności wykorzystania środków publicznych m. in. poprzez rozwój e-administracji, modernizację procesów zarządzania, racjonalizację wydatków (3) Rozwój planowania strategicznego i konsekwentna realizacja celów strategicznych na poziomie kraju i regionów (1) Dostosowanie infrastruktury teleinformatycznej i transportowej do potrzeb gospodarki opartej na wiedzy w XXI w. (w relacjach Polska świat oraz centra rozwojowe peryferie) (2) Zagwarantowanie ciągłości i wystarczalności dostaw energii z uwzględnieniem ograniczeń wynikających z uwarunkowań polityki ochrony klimatu (3) Wsparcie rozwoju infrastruktury dla innowacji : powiązań sieciowych przedsiębiorstw, ośrodków nauki i instytucji usługowych wspierających działalność innowacyjną Innowacyjna gospodarka Infrastruktura Zestawienie spójnych celów rozwojowych wynikających z krajowych i regionalnych dokumentów strategicznych Źródło: opracowanie własne Wizja Polski wynikająca z przedstawionego schematu stawia przed szkolnictwem wyższym wiele wyzwań. Sprostanie tym wyzwaniom wymaga szerokiego zestawu działań, w tym koordynacji polityki prowadzonej na różnych szczeblach, obejmującej nie tylko sektor szkolnictwa wyższego. Na podstawie przeglądu międzynarodowej literatury poświęconej analizie wpływu szkolnictwa wyższego na poszczególne obszary rozwoju krajów, można zestawić następującą listę kluczowych wyzwań i działań dla szkolnictwa wyższego: 19/149

20 Kapitał intelektualny Zapewnienie wystarczającej ilości wyedukowanej siły roboczej, której rola będzie rosła wraz z rozwojem gospodarki opartej na wiedzy. Zaangażowanie w rozwój kształcenia ustawicznego, co będzie istotne nie tylko ze względu na realizację celów strategicznych kraju w zakresie budowy kapitału intelektualnego i aktywizacji osób starszych, lecz także z powodu zmieniającej się struktury demograficznej społeczeństwa. Sprawne państwo Realizacja celów wynikających bezpośrednio z koncepcji tzw. sprawnego państwa, zwłaszcza przez publiczną część sektora szkolnictwa wyższego. Niezależnie od skali bezpośredniego zaangażowania państwa w zarządzanie i finansowanie szkolnictwa wyższego, oznacza to 7 : świadczenie wysokiej jakości usług w obszarze edukacji, badań oraz innych usług publicznych (np. doradztwo, opieka lekarska i weterynaryjna, upowszechnianie wiedzy przez rozwój bibliotek, otwarte wykłady, itp.); zarządzanie szkolnictwem wyższym prowadzące do efektywnego kosztowo wykorzystania środków publicznych; aktywne uczestnictwo szkolnictwa wyższego w realizacji strategicznych celów rozwoju kraju i poszczególnych regionów. Innowacyjna gospodarka Wsparcie wykorzystania wiedzy w działalności gospodarczej i społecznej poprzez rozwijanie kapitału ludzkiego oraz budowanie fundamentów, rozpowszechnianie, gromadzenie i przechowywanie wiedzy 8. Reorientacja części prowadzonych prac badawczo-rozwojowych na zastosowania komercyjne oraz zacieśnienie współpracy uczelni z sektorem przedsiębiorstw i z sektorem publicznym w zakresie prowadzenia i finansowania badań. Zapewnienie światowego poziomu prowadzonych przez szkolnictwo wyższe badań naukowych, poparte wysoką liczbą publikacji zagranicznych w renomowanych czasopismach. Infrastruktura Udział w tworzeniu infrastruktury badawczo-rozwojowej, w tym regionalnej infrastruktury dla innowacji. Zapewnienie odpowiedniej podaży absolwentów o kwalifikacjach wymaganych do tworzenia i utrzymania infrastruktury, nie tylko badawczo-rozwojowej, lecz także teleinformatycznej, energetycznej, transportowej itp. 7 Analizę różnych aspektów zarządzania szkolnictwem wyższym z perspektywy różnych wizji funkcjonowania sektora publicznego przedstawia opracowanie Ferliego, Musselina i Andresani, The steering of higher education systems: a public management perspective, European Science Foundation, OECD, Tertiary education for the knowledge society, Vol.2, OECD, Paryż /149

Strategia rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce do 2020 roku

Strategia rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce do 2020 roku Organizacyjna i merytoryczna koordynacja procesu opracowania projektów sektorowej strategii rozwoju szkolnictwa wyższego do 2020 roku, ze szczególnym uwzględnieniem okresu do 2015 roku Strategia rozwoju

Bardziej szczegółowo

Strategia umiędzynarodowienia Uczelni na potrzeby wniosku programu Erasmus

Strategia umiędzynarodowienia Uczelni na potrzeby wniosku programu Erasmus Strategia umiędzynarodowienia Uczelni na potrzeby wniosku programu Erasmus WSZ E pretenduje do stania się nowoczesną placówką naukową, edukacyjną, badawczą i szkoleniową, wykorzystującą potencjał korporacji

Bardziej szczegółowo

Szkolnictwo Wyższe i Nauka

Szkolnictwo Wyższe i Nauka Szkolnictwo Wyższe i Nauka Priorytet IV Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013 Paulina Gąsiorkiewicz-Płonka 20.11.2008 r. Projekt współfinansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego Ministerstwo

Bardziej szczegółowo

ZAŁOŻENIA POLITYKI PAŃSTWA W OBSZARZE NAUKI DO 2020 ROKU

ZAŁOŻENIA POLITYKI PAŃSTWA W OBSZARZE NAUKI DO 2020 ROKU ZAŁOŻENIA POLITYKI PAŃSTWA W OBSZARZE NAUKI DO 2020 ROKU maj-czerwiec, 2013 ul. Hoża 20 \ ul. Wspólna 1/3 \ 00-529 Warszawa \ tel. +48 (22) 529 27 18 \ fax +48 (22) 628 09 22 ZAŁOŻENIA POLITYKI PAŃSTWA

Bardziej szczegółowo

Strategia Politechniki Rzeszowskiej im. Ignacego Łukasiewicza do roku 2020 PREZENTACJA

Strategia Politechniki Rzeszowskiej im. Ignacego Łukasiewicza do roku 2020 PREZENTACJA Strategia Politechniki Rzeszowskiej im. Ignacego Łukasiewicza do roku 2020 PREZENTACJA HIERARCHIA PLANÓW STRUKTURA PLANÓW PLAN STRATEGICZNY Horyzont czasowy kilkanaście lub kilkadziesiąt lat; Zakres działania

Bardziej szczegółowo

Plan działalności Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego na rok 2016 dla działów administracji rządowej Nauka i Szkolnictwo Wyższe

Plan działalności Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego na rok 2016 dla działów administracji rządowej Nauka i Szkolnictwo Wyższe Plan działalności Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego na rok 2016 dla działów administracji rządowej Nauka i Szkolnictwo Wyższe CZĘŚĆ A: Najważniejsze cele do realizacji w roku 2016 Mierniki określające

Bardziej szczegółowo

Część I. Kryteria oceny programowej

Część I. Kryteria oceny programowej Część I Kryteria oceny programowej 1. Jednostka formułuje koncepcję rozwoju ocenianego kierunku. 1) Koncepcja kształcenia nawiązuje do misji Uczelni oraz odpowiada celom określonym w strategii jednostki,

Bardziej szczegółowo

PLAN ZADAŃ DZIAŁANIE I CELE I DZIAŁANIA W ZAKRESIE KSZTAŁCENIA

PLAN ZADAŃ DZIAŁANIE I CELE I DZIAŁANIA W ZAKRESIE KSZTAŁCENIA Załącznik do Strategii Rozwoju Wydziału Chemii Uniwersytetu Gdańskiego do roku 2020 PLAN ZADAŃ Przed Wydziałem Chemii Uniwersytetu Gdańskiego stoi szereg wyzwań, których podjęcie wymaga określenia celu

Bardziej szczegółowo

UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO w BYDGOSZCZY INSTYTUT HISTORII I STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH. Wewnętrzny System Zapewnienia Jakości Kształcenia

UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO w BYDGOSZCZY INSTYTUT HISTORII I STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH. Wewnętrzny System Zapewnienia Jakości Kształcenia UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO w BYDGOSZCZY INSTYTUT HISTORII I STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH I. Wprowadzenie Wewnętrzny System Zapewnienia Jakości Kształcenia Podpisanie przez Polskę w 1999 roku Deklaracji

Bardziej szczegółowo

W kontekście międzynarodowym Strategia wytycza zakres działań obejmujących:

W kontekście międzynarodowym Strategia wytycza zakres działań obejmujących: Deklaracja Polityki Uczelni Erasmusa (Strategia) Proszę opisać strategię międzynarodową Uczelni (w kontekście europejskim i pozaeuropejskim). W opisie proszę odnieść się do: 1) wyboru partnerów, 2) obszarów

Bardziej szczegółowo

Aktywność zawodowa osób starszych w wybranych krajach Unii Europejskiej

Aktywność zawodowa osób starszych w wybranych krajach Unii Europejskiej Aktywność zawodowa osób starszych w wybranych krajach Unii Europejskiej dr Ewa Wasilewska II Interdyscyplinarna Konferencja Naukowa Społeczne wyzwania i problemy XXI wieku. STARZEJĄCE SIĘ SPOŁECZEŃSTWO

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA ROZWOJU WYDZIAŁU INŻYNIERII PRODUKCJI I LOGISTYKI DO ROKU 2020

STRATEGIA ROZWOJU WYDZIAŁU INŻYNIERII PRODUKCJI I LOGISTYKI DO ROKU 2020 Politechnika Opolska Wydział Inżynierii Produkcji i Logistyki STRATEGIA ROZWOJU WYDZIAŁU INŻYNIERII PRODUKCJI I LOGISTYKI DO ROKU 2020 Opole, maj 2014 r. Krótka informacja o nas Historia Wydziału Inżynierii

Bardziej szczegółowo

Konsultacje społeczne

Konsultacje społeczne Konsultacje społeczne Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego 2011-2020 10 maja 2011 r. Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego Prezentacja drugiego celu operacyjnego: zwiększenie partycypacji społecznej

Bardziej szczegółowo

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (IG)

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (IG) Priorytet 1 - Badania i rozwój nowoczesnych technologii Działanie1.1. Wsparcie badań naukowych dla budowy gospodarki opartej na wiedzy Identyfikacja kierunków prac B+R mających na celu zdynamizowanie rozwoju

Bardziej szczegółowo

Strategia rozwoju i finansowania nauki i szkolnictwa wyższego w Polsce

Strategia rozwoju i finansowania nauki i szkolnictwa wyższego w Polsce Materiał przygotowany przez KSN NSZZ Solidarność na WZD Katowice 14 16.06.2012 Propozycja do dyskusji opracowana pod kier. M. Sapor Strategia rozwoju i finansowania nauki i szkolnictwa wyższego w Polsce

Bardziej szczegółowo

Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej

Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej Iwona Wendel Podsekretarz Stanu Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Warszawa, 22 maja 2014

Bardziej szczegółowo

Partnerstwa strategiczne w dziedzinie szkolnictwa wyższego ogólna charakterystyka. Małgorzata Członkowska-Naumiuk

Partnerstwa strategiczne w dziedzinie szkolnictwa wyższego ogólna charakterystyka. Małgorzata Członkowska-Naumiuk Partnerstwa strategiczne w dziedzinie szkolnictwa wyższego ogólna charakterystyka Małgorzata Członkowska-Naumiuk Plan prezentacji Partnerstwo strategiczne cechy formalne projektu Projekty dotyczące jednego

Bardziej szczegółowo

Wskaźniki/ Instrumenty realizacji. Obszary Główne cele strategiczne. Dydaktyka

Wskaźniki/ Instrumenty realizacji. Obszary Główne cele strategiczne. Dydaktyka Załącznik do uchwały Nr 000-9/2/2016 Senatu UTH Radom z dnia 24 listopada 2016 r. Strategia Rozwoju Uniwersytetu Technologiczno-Humanistycznego im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu na lata 2017-2021 wyznacza

Bardziej szczegółowo

Opis III Osi Priorytetowej Programu: Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju

Opis III Osi Priorytetowej Programu: Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój zastępuje Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013. Celem programu jest dofinansowanie działań w zakresie edukacji, szkolnictwa wyższego, włączenia społecznego,

Bardziej szczegółowo

Rozwój inteligentny Rozwój zrównoważony Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu

Rozwój inteligentny Rozwój zrównoważony Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu Europa 2020 Cele Europa 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu Rozwój inteligentny Rozwój zrównoważony Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu

Bardziej szczegółowo

7 KALENDARZ JAKOŚCI Wydziału Rolnictwa i Biologii- 7.1 Cele operacyjne na rok akademicki 2014/15

7 KALENDARZ JAKOŚCI Wydziału Rolnictwa i Biologii- 7.1 Cele operacyjne na rok akademicki 2014/15 7 KALENDARZ JAKOŚCI Wydziału Rolnictwa i Biologii- 7.1 Cele operacyjne na rok akademicki 2014/15 Lp. Cel Osoby odpowiedzialne Czas realizacji Sposób weryfikacji 1 Rozszerzenie oferty praktyk studenckich

Bardziej szczegółowo

AKTUALIZACJA STRATEGII UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO W POZNANIU NA LATA

AKTUALIZACJA STRATEGII UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO W POZNANIU NA LATA AKTUALIZACJA STRATEGII UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO W POZNANIU NA LATA 2017-2020 WSTĘP Strategia Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu (UEP) definiuje politykę rozwoju Uczelni na lata 2017 2020. Stanowi

Bardziej szczegółowo

Nowy okres programowania Europejskiego Funduszu Społecznego. Dział Nauki i Współpracy Międzynarodowej

Nowy okres programowania Europejskiego Funduszu Społecznego. Dział Nauki i Współpracy Międzynarodowej Nowy okres programowania Europejskiego Funduszu Społecznego DOFINANSOWANIE NA DZIAŁALNOŚĆ DYDAKTYCZNĄ JEDNOSTEK NAUKI Priorytety MNiSW w Programie Operacyjnym Wiedza Edukacja Rozwój stanowią: Podniesienie

Bardziej szczegółowo

Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój-

Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój- Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój- www.power.gov.pl 1.Oś priorytetowa I Osoby młode na rynku pracy Zwiększenie możliwości zatrudnienia osób młodych do 29 roku życia bez pracy, w tym w szczególności

Bardziej szczegółowo

Strategia Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w Polsce

Strategia Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w Polsce Strategia Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w Polsce Dokumenty List od Premiera Czasy, w których żyjemy, to czasy komputerów, telefonów komórkowych, SMSów, czatów, Internetu i serwisów społecznościowych.

Bardziej szczegółowo

Ocena programowa Profil ogólnoakademicki/profil praktyczny Szczegółowe kryteria i standardy jakości kształcenia (projekt)

Ocena programowa Profil ogólnoakademicki/profil praktyczny Szczegółowe kryteria i standardy jakości kształcenia (projekt) Profil ogólnoakademicki Standard jakości kształcenia 1.1 Koncepcja i cele kształcenia są zgodne z misją i strategią uczelni oraz polityką jakości, mieszczą się w dyscyplinie lub dyscyplinach, do których

Bardziej szczegółowo

KALENDARZ JAKOŚCI Wydziału Rolnictwa i Biologii

KALENDARZ JAKOŚCI Wydziału Rolnictwa i Biologii KALENDARZ JAKOŚCI Wydziału Rolnictwa i Biologii 1. Cele operacyjne na rok akademicki 2013/14 Cel Osoby odpowiedzialne Czas realizacji Sposób weryfikacji Lp. 1 Rozszerzenie oferty zajęć do wyboru Prodziekani

Bardziej szczegółowo

Deklaracja polityki w programie

Deklaracja polityki w programie Deklaracja polityki w programie Uczelnia, przypisując programowi Erasmus trudną do przecenienia rolę w umiędzynarodowieniu, modernizacji i indywidualizacji procesu kształcenia, pragnie w dalszym ciągu

Bardziej szczegółowo

1 Wewnętrzny system zapewniania jakości kształcenia (WSZJK) jest narzędziem realizacji strategii UEP w zakresie zapewnienia jakości kształcenia.

1 Wewnętrzny system zapewniania jakości kształcenia (WSZJK) jest narzędziem realizacji strategii UEP w zakresie zapewnienia jakości kształcenia. Uchwała nr 3 (2010/2011) Senatu Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu z dnia 24 września 2010 roku ========================================================= Senat w głosowaniu jawnym, w obecności 25 osób

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA ROZWOJU WYDZIAŁU GÓRNICTWA I GEOLOGII POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ NA LATA 2012-2020

STRATEGIA ROZWOJU WYDZIAŁU GÓRNICTWA I GEOLOGII POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ NA LATA 2012-2020 STRATEGIA ROZWOJU WYDZIAŁU GÓRNICTWA I GEOLOGII POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ NA LATA 2012-2020 Gliwice, luty 2012 r. 1 Wprowadzenie Strategia Wydziału Górnictwa i Geologii Politechniki Śląskiej na lata 2012-2020

Bardziej szczegółowo

Analiza strategiczna SWOT innowacyjności gospodarki Małopolski. Kraków, 9 marca 2012 r.

Analiza strategiczna SWOT innowacyjności gospodarki Małopolski. Kraków, 9 marca 2012 r. Analiza strategiczna SWOT innowacyjności gospodarki Małopolski Kraków, 9 marca 2012 r. Etap diagnostyczny Diagnoza pogłębiona (załącznik do RSI WM 2012-2020) Synteza diagnozy część 2 dokumentu RSI Analiza

Bardziej szczegółowo

Misja i strategia rozwoju Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku na lata

Misja i strategia rozwoju Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku na lata Misja i strategia rozwoju Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku na lata 2015 2024 WPROWADZENIE Misja i Strategia Rozwoju Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku

Bardziej szczegółowo

Środki strukturalne na lata

Środki strukturalne na lata Środki strukturalne na lata 2007-2013 Prof. Tadeusz Więckowski Prorektor ds. Badań Naukowych i Współpracy z Gospodarką Plan wystąpienia: Część I Charakterystyka ogólna Część II Finansowanie infrastruktury

Bardziej szczegółowo

POLITYKA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA UNIWERSYTETU ZIELONOGÓRSKIEGO

POLITYKA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA UNIWERSYTETU ZIELONOGÓRSKIEGO Uczelniana Rada ds. Jakości Kształcenia POLITYKA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA UNIWERSYTETU ZIELONOGÓRSKIEGO - REKOMENDACJE - Przyjęte na posiedzeniu Uczelnianej Rady ds. Jakości Kształcenia 13 lutego 2017. Założenie

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA KOLEGIUM JĘZYKÓW OBCYCH POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ NA LATA 2012-2020

STRATEGIA KOLEGIUM JĘZYKÓW OBCYCH POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ NA LATA 2012-2020 1 STRATEGIA KOLEGIUM JĘZYKÓW OBCYCH POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ NA LATA 2012-2020 2 Gliwice, listopad 2012 Wprowadzenie Strategia Kolegium Języków Obcych Politechniki Śląskiej na lata 2012-2020 została opracowana

Bardziej szczegółowo

Szczegółowe kryteria oceny programowej Polskiej Komisji Akredytacyjnej ze wskazówkami

Szczegółowe kryteria oceny programowej Polskiej Komisji Akredytacyjnej ze wskazówkami Szczegółowe kryteria oceny programowej Polskiej Komisji Akredytacyjnej ze wskazówkami Profil ogólnoakademicki Profil praktyczny 1.1. Koncepcja kształcenia Kryterium 1. Koncepcja kształcenia i jej zgodność

Bardziej szczegółowo

NOWE MOŻLIWOŚCI REALIZACJI PROJEKTÓW DLA SZKÓŁ WYŻSZYCH W RAMACH PROGRAMU OPERACYJNEGO WIEDZA EDUKACJA ROZWÓJ

NOWE MOŻLIWOŚCI REALIZACJI PROJEKTÓW DLA SZKÓŁ WYŻSZYCH W RAMACH PROGRAMU OPERACYJNEGO WIEDZA EDUKACJA ROZWÓJ NOWE MOŻLIWOŚCI REALIZACJI PROJEKTÓW DLA SZKÓŁ WYŻSZYCH W RAMACH PROGRAMU OPERACYJNEGO WIEDZA EDUKACJA ROZWÓJ KRAKÓW, 24 LUTEGO 2014 ul. Hoża 20 \ ul. Wspólna 1/3 \ 00-529 Warszawa \ tel. +48 (22) 529

Bardziej szczegółowo

Strategiczne kierunki rozwoju Wydziału Mechanicznego AMG

Strategiczne kierunki rozwoju Wydziału Mechanicznego AMG STRATEGIA ROZWOJU WYDZIAŁU MECHANICZNEGO AKADEMII MORSKIEJ W GDYNI Misją Wydziału Mechanicznego Akademii Morskiej w Gdyni jest kształcenie studentów na najwyższym poziomie tworząc kadry pracownicze zdolne

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA ROZWOJU INSTYTUTU FIZYKI CENTRUM NAUKOWO-DYDAKTYCZNEGO POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ NA LATA

STRATEGIA ROZWOJU INSTYTUTU FIZYKI CENTRUM NAUKOWO-DYDAKTYCZNEGO POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ NA LATA STRATEGIA ROZWOJU INSTYTUTU FIZYKI CENTRUM NAUKOWO-DYDAKTYCZNEGO POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ NA LATA 2012 2020 Gliwice, styczeń 2013 Strategia rozwoju Instytutu Fizyki Centrum Naukowo-Dydaktycznego Politechniki

Bardziej szczegółowo

Konferencje ministrów

Konferencje ministrów Proces podejmowania decyzji przy realizacji postanowień Procesu Bolońskiego opiera się na c yklicznych konferencjach ministrów odpowiedzialnych za szkolnictwo wyższe, podczas których dokonywane jest podsumowanie

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA nr 7 Rady Wydziału Nauk Historycznych. z dnia 18 września 2012 r. w sprawie strategii rozwoju Wydziału Nauk Historycznych na lata

UCHWAŁA nr 7 Rady Wydziału Nauk Historycznych. z dnia 18 września 2012 r. w sprawie strategii rozwoju Wydziału Nauk Historycznych na lata UCHWAŁA nr 7 Rady Wydziału Nauk Historycznych z dnia 18 września 2012 r. w sprawie strategii rozwoju Wydziału Nauk Historycznych na lata 2011-2020 Na podstawie 49 ust. 1 pkt. 1 Statutu UMK z dnia 30 maja

Bardziej szczegółowo

POLSKA KOMISJA AKREDYTACYJNA. Kryterium 1. Koncepcja kształcenia i jej zgodność z misją oraz strategią uczelni

POLSKA KOMISJA AKREDYTACYJNA. Kryterium 1. Koncepcja kształcenia i jej zgodność z misją oraz strategią uczelni Projekt szczegółowych kryteriów oceny programowej Polskiej Komisji Akredytacyjnej ze wskazówkami Profil ogólnoakademicki Profil praktyczny Kryterium 1. Koncepcja kształcenia i jej zgodność z misją oraz

Bardziej szczegółowo

Strategia Rozwoju. Wydziału Matematyki, Fizyki i Techniki Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. na lata

Strategia Rozwoju. Wydziału Matematyki, Fizyki i Techniki Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. na lata Strategia Rozwoju Wydziału Matematyki, Fizyki i Techniki Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego na lata 2017-2020 Bydgoszcz 2017 - 2 - Cele strategiczne i operacyjne rozwoju Wydziału Cel strategiczny 1 Wysoka

Bardziej szczegółowo

PLAN ZADAŃ DZIAŁANIE I. CELE I DZIAŁANIA W ZAKRESIE KSZTAŁCENIA

PLAN ZADAŃ DZIAŁANIE I. CELE I DZIAŁANIA W ZAKRESIE KSZTAŁCENIA Załącznik nr 1 do Strategii Rozwoju UG do roku 2020 PLAN ZADAŃ Przed Uniwersytetem Gdańskim stoi szereg wyzwań, których podjęcie wymaga określenia celu i charakteru działań oraz terminu zakończenia, źródeł

Bardziej szczegółowo

Podstawy procesu programowania perspektywy finansowej 2014-2020. Konsultacje społeczne Gliwice, 24 maja 2013 r.

Podstawy procesu programowania perspektywy finansowej 2014-2020. Konsultacje społeczne Gliwice, 24 maja 2013 r. Podstawy procesu programowania perspektywy finansowej 2014-2020 Konsultacje społeczne Gliwice, 24 maja 2013 r. Uwarunkowania programowe Unia Europejska Strategia Europa 2020 Pakiet legislacyjny dla Polityki

Bardziej szczegółowo

2.nauki o polityce. 6. Forma studiów: niestacjonarne 7. Liczba semestrów: sześć

2.nauki o polityce. 6. Forma studiów: niestacjonarne 7. Liczba semestrów: sześć PROGRAM KSZTAŁCENIA 1. Nazwa Wydziału: Wydział Administracji i Nauk Społecznych 2. Kierunek studiów: administracja 3. Poziom kształcenia: studia pierwszego stopnia 4. Profil kształcenia: ogólnoakademicki

Bardziej szczegółowo

Załącznik do Uchwały R z dnia 26 października 2016 r. SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ KSZTAŁCENIA W AKADEMII POMORSKIEJ W SŁUPSKU

Załącznik do Uchwały R z dnia 26 października 2016 r. SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ KSZTAŁCENIA W AKADEMII POMORSKIEJ W SŁUPSKU Załącznik do Uchwały R.000.62.16 z dnia 26 października 2016 r. SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ KSZTAŁCENIA W AKADEMII POMORSKIEJ W SŁUPSKU Słupsk 2016 Spis treści I. Podstawa prawna. II. Cel projektowania

Bardziej szczegółowo

Program Operacyjny Kapitał Ludzki Plan Działania na rok Priorytet IX. Biuro Koordynacji Projektów Oddział Projektów Społecznych

Program Operacyjny Kapitał Ludzki Plan Działania na rok Priorytet IX. Biuro Koordynacji Projektów Oddział Projektów Społecznych Program Operacyjny Kapitał Ludzki Plan Działania na rok 2011 Priorytet IX Biuro Koordynacji Projektów Oddział Projektów Społecznych 1 Poddziałanie 9.1.1 Zmniejszanie nierówności w stopniu upowszechnienia

Bardziej szczegółowo

Uczelnie wyższe wobec wyzwań LLL (life-long learning) i LLW (life-wide learning)

Uczelnie wyższe wobec wyzwań LLL (life-long learning) i LLW (life-wide learning) przez Unię Europejską ze środk rodków w Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Uczelnie wyższe wobec wyzwań LLL (life-long learning) i LLW (life-wide learning) Dr Anna Marianowska Plan prezentacji

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA WYDZIAŁU ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ NA LATA

STRATEGIA WYDZIAŁU ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ NA LATA STRATEGIA WYDZIAŁU ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ NA LATA 2012-2020 Zabrze, lipiec 2012 1 Wprowadzenie Strategia Wydziału Organizacji i Zarządzania Politechniki Śląskiej na lata 2012-2020

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA ROZWOJU WYŻSZEJ SZKOŁY HANDLOWEJ IM. B. MARKOWSKIEGO W KIELCACH NA LATA 2012-2017 WYDZIAŁ ZAMIEJSCOWY W TARNOBRZEGU

STRATEGIA ROZWOJU WYŻSZEJ SZKOŁY HANDLOWEJ IM. B. MARKOWSKIEGO W KIELCACH NA LATA 2012-2017 WYDZIAŁ ZAMIEJSCOWY W TARNOBRZEGU STRATEGIA ROZWOJU WYŻSZEJ SZKOŁY HANDLOWEJ IM. B. MARKOWSKIEGO W KIELCACH NA LATA 2012-2017 WYDZIAŁ ZAMIEJSCOWY W TARNOBRZEGU 4.1.1. Cel operacyjny: Przygotowanie i wdrożenie programów nauczania opartych

Bardziej szczegółowo

TURYSTYKI DO 2020 ROKU. Warszawa, 17 września 2015 r.

TURYSTYKI DO 2020 ROKU. Warszawa, 17 września 2015 r. PROGRAM ROZWOJU TURYSTYKI DO 2020 ROKU Warszawa, 17 września 2015 r. Strategia Europa 2020 Program Rozwoju Turystyki do 2020 roku, a dokumenty strategiczne Polski Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju

Bardziej szczegółowo

Erasmus+ Erasmus+ Szkolnictwo wyższe 2014-2020. Erasmus 2007-2013

Erasmus+ Erasmus+ Szkolnictwo wyższe 2014-2020. Erasmus 2007-2013 Szkolnictwo wyższe Erasmus+ program Komisji Europejskiej, który zastąpił między innymi wcześniejsze programy sektorowe Uczenie się przez całe życie i Młodzież w działaniu. Erasmus 2007-2013 Erasmus+ Szkolnictwo

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA WYDZIAŁU MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZEGO AKADEMII im. JANA DŁUGOSZA w CZĘSTOCHOWIE NA LATA 2014-2020

STRATEGIA WYDZIAŁU MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZEGO AKADEMII im. JANA DŁUGOSZA w CZĘSTOCHOWIE NA LATA 2014-2020 STRATEGIA WYDZIAŁU MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZEGO AKADEMII im. JANA DŁUGOSZA w CZĘSTOCHOWIE NA LATA 2014-2020 I. CELE STRATEGICZNE W ZAKRESIE NAUKI I WDROŻEŃ Cel strategiczny 1 - Opracowanie i realizacja

Bardziej szczegółowo

Załącznik do Uchwały Nr 61 z dnia 16 grudnia 2016 roku

Załącznik do Uchwały Nr 61 z dnia 16 grudnia 2016 roku Załącznik do Uchwały Nr 61 z dnia 16 grudnia 2016 roku STRATEGIA ZARZĄDZANIA ZASOBAMI LUDZKIMI Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie Rozdział 1 Założenia ogólne 1 1. Uniwersytet Warmińsko-Mazurski

Bardziej szczegółowo

Prezentacja Dokumentu Strategii Zarządzania Zmianą Gospodarczą

Prezentacja Dokumentu Strategii Zarządzania Zmianą Gospodarczą KONFERENCJA w ramach projektu WYPRZEDZIĆ ZMIANĘ - PARTNERSTWO LOKALNE DLA ROZWOJU GOSPODARCZEGO POWIATU CHOJNICKIEGO Prezentacja Dokumentu Strategii Zarządzania Zmianą Gospodarczą Alicja Zajączkowska 6

Bardziej szczegółowo

Cel Działania: Podniesienie i dostosowanie kwalifikacji i umiejętności osób pracujących do potrzeb regionalnej gospodarki.

Cel Działania: Podniesienie i dostosowanie kwalifikacji i umiejętności osób pracujących do potrzeb regionalnej gospodarki. Priorytet VIII Regionalne kadry gospodarki Działanie 8.1 Rozwój pracowników i przedsiębiorstw w regionie Cel Działania: Podniesienie i dostosowanie kwalifikacji i umiejętności osób pracujących do potrzeb

Bardziej szczegółowo

Warszawa, 28 marca 2011r. Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki

Warszawa, 28 marca 2011r. Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki Warszawa, 28 marca 2011r. Stawiamy na innowacje Kluczem do stałego i szybkiego rozwoju gospodarczego są: - maksymalizacja efektywności wykorzystania zasobów (wiedzy, kapitału, pracy, zasobów naturalnych

Bardziej szczegółowo

określa wytyczne dla jednostek prowadzących kształcenie do zrealizowania do końca 1) w zakresie kształcenia i współpracy z otoczeniem:

określa wytyczne dla jednostek prowadzących kształcenie do zrealizowania do końca 1) w zakresie kształcenia i współpracy z otoczeniem: Uchwała Nr 46/2014 Senatu Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie z dnia 24 kwietnia 2014 r. zmieniająca Uchwałę Nr 69/2013 Senatu UKSW z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie oceny jakości kształcenia

Bardziej szczegółowo

Program Operacyjny Kapitał Ludzki

Program Operacyjny Kapitał Ludzki 4 marca 2009 Priorytet IV Szkolnictwo wyższe i nauka Program Operacyjny Kapitał Ludzki Paulina Gąsiorkiewicz-Płonka Zastępca Dyrektora Departament Wdrożeń i Innowacji Priorytet IV Szkolnictwo wyższe i

Bardziej szczegółowo

Ustawa z dnia 3 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce

Ustawa z dnia 3 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Wejście w życie 1 października 2018 r. 1 stycznia 2022 r.) Ewaluacja jakości działalności naukowej: Ewaluację przeprowadza się w ramach dyscypliny w podmiocie zatrudniającym

Bardziej szczegółowo

Strategia rozwoju Szkolnictwa Wyższego do 2020 r., ze szczególnym uwzględnieniem roku 2015 Formularz do wyrażenia opinii do dokumentu

Strategia rozwoju Szkolnictwa Wyższego do 2020 r., ze szczególnym uwzględnieniem roku 2015 Formularz do wyrażenia opinii do dokumentu Strategia rozwoju Szkolnictwa Wyższego do 2020 r., ze szczególnym uwzględnieniem roku 2015 Formularz do wyrażenia opinii do dokumentu Nazwa instytucji: NIEZALEŻNE ZRZESZENIE STUDENTÓW (NZS) Data wypełnienia:

Bardziej szczegółowo

Jednolita strategia kierunku Religioznawstwo

Jednolita strategia kierunku Religioznawstwo ZAŁĄCZNIK NR V Jednolita strategia kierunku Religioznawstwo Strategia Rozwoju kierunku Religioznawstwo została opracowana według wzorców zarządzania strategicznego. Określa misję kierunku obu stopni, definiuje

Bardziej szczegółowo

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Cel główny: Rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa Cele szczegółowe: zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw, wzrost konkurencyjności

Bardziej szczegółowo

Szkolnictwo Wyższe i Nauka

Szkolnictwo Wyższe i Nauka Szkolnictwo Wyższe i Nauka Priorytet IV Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013 2013 Departament Wdrożeń i Innowacji Projekt współfinansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego Priorytet IV PO

Bardziej szczegółowo

Projekt Foresight Akademickie Mazowsze 2030

Projekt Foresight Akademickie Mazowsze 2030 Projekt Foresight Akademickie Mazowsze 2030 ZAKRES NOWELIZACJI USTAWY PRAWO O SZKOLNICTWIE WYŻSZYM Maria Tomaszewska Akademia Leona Koźmińskiego 16 grudnia 2010 r. Projekt współfinansowany ze środków Unii

Bardziej szczegółowo

Cele i zadania UZZJK zgodnie z Uchwałą Senatu 32/2012 z dnia 25 października 2012r.

Cele i zadania UZZJK zgodnie z Uchwałą Senatu 32/2012 z dnia 25 października 2012r. Cele i zadania UZZJK zgodnie z Uchwałą Senatu 32/2012 z dnia 25 października 2012r. Celem Uczelnianego Zespołu jest: doskonalenie kształcenia oferowanego studentom Uniwersytetu Medycznego w Łodzi; wspomaganie

Bardziej szczegółowo

AKCJA 2 Partnerstwa Strategiczne. Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Przedsiębiorczego

AKCJA 2 Partnerstwa Strategiczne. Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Przedsiębiorczego AKCJA 2 Partnerstwa Strategiczne Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Przedsiębiorczego CELE Rozwój oraz wdrażanie innowacyjnych rozwiązań i praktyk w obszarze edukacji pozaformalnej młodzieży i osób pracujących

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA WYDZIAŁU MATEMATYKI STOSOWANEJ POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ NA LATA

STRATEGIA WYDZIAŁU MATEMATYKI STOSOWANEJ POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ NA LATA STRATEGIA WYDZIAŁU MATEMATYKI STOSOWANEJ POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ NA LATA 2012-2020 Gliwice, listopad 2012 Wprowadzenie Strategia Wydziału Matematyki Stosowanej na lata 2012-2020 została opracowana na podstawie

Bardziej szczegółowo

Uchwała nr 150/2018 z dnia 22 lutego 2018 r. Senatu Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Uchwała nr 150/2018 z dnia 22 lutego 2018 r. Senatu Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Uchwała nr 150/2018 z dnia 22 lutego 2018 r. Senatu Uniwersytetu Medycznego w Łodzi w sprawie wytycznych dla rad wydziałów Uniwersytetu Medycznego w Łodzi do opracowania programów kształcenia dla studiów

Bardziej szczegółowo

Europejski system przenoszenia i akumulowania osiągnięć w kształceniu i szkoleniu zawodowym (ECVET)

Europejski system przenoszenia i akumulowania osiągnięć w kształceniu i szkoleniu zawodowym (ECVET) Europejski system przenoszenia i akumulowania osiągnięć w kształceniu i szkoleniu zawodowym (ECVET) Akumulowanie i przenoszenie osiągnięć Za każdym razem, gdy nauczymy się czegoś nowego i zostanie to potwierdzone,

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XII/134/11 RADY MIASTA KRAKOWA. z dnia 13 kwietnia 2011 r.

UCHWAŁA NR XII/134/11 RADY MIASTA KRAKOWA. z dnia 13 kwietnia 2011 r. UCHWAŁA NR XII/134/11 RADY MIASTA KRAKOWA z dnia 13 kwietnia 2011 r. w sprawie kierunków działania dla Prezydenta Miasta Krakowa w zakresie rozwoju gospodarczego i innowacji na terenie Gminy Miejskiej

Bardziej szczegółowo

Wsparcie nauki i szkolnictwa wyższego w nowej perspektywie finansowej UE na lata 2014-2020

Wsparcie nauki i szkolnictwa wyższego w nowej perspektywie finansowej UE na lata 2014-2020 Wsparcie nauki i szkolnictwa wyższego w nowej perspektywie finansowej UE na lata 2014-2020. ul. Hoża 20 \ ul. Wspólna 1/3 \ 00-529 Warszawa \ tel. +48 (22) 529 27 18 \ fax +48 (22) 628 09 22 www.nauka.gov.pl

Bardziej szczegółowo

Seminarium Rankingowe. Sesja I. Jak mierzyć potencjał naukowy, efektywność naukową i innowacyjność

Seminarium Rankingowe. Sesja I. Jak mierzyć potencjał naukowy, efektywność naukową i innowacyjność Seminarium Rankingowe Sesja I Jak mierzyć potencjał naukowy, efektywność naukową i innowacyjność Jak czytać Ranking? 100 punktów oznacza najlepszy wynik w ramach danego kryterium Wyniki pozostałych uczelni

Bardziej szczegółowo

Senat przyjmuje strategię Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, stanowiącą załącznik do uchwały.

Senat przyjmuje strategię Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, stanowiącą załącznik do uchwały. UCHWAŁA NR 5 / 2017 Senatu Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie z dnia 11 stycznia 2017 r. w sprawie przyjęcia strategii Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie Działając na podstawie art. 62 ust.

Bardziej szczegółowo

Erasmus dla wszystkich : 5 milionów osób skorzysta ze środków UE

Erasmus dla wszystkich : 5 milionów osób skorzysta ze środków UE KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Erasmus dla wszystkich : 5 milionów osób skorzysta ze środków UE Bruksela, 23 listopada 2011 r. Aż 5 mln osób, niemal dwa razy tyle, co obecnie, będzie mogło wyjechać

Bardziej szczegółowo

Aktywne formy kreowania współpracy

Aktywne formy kreowania współpracy Projekt nr... Kształtowanie sieci współpracy na rzecz bezpieczeństwa energetycznego Dolnego Śląska ze szczególnym uwzględnieniem aspektów ekonomiczno społecznych Aktywne formy kreowania współpracy Dr inż.

Bardziej szczegółowo

Warsztaty dla początkujących czyli o co chodzi w Funduszach Europejskich?

Warsztaty dla początkujących czyli o co chodzi w Funduszach Europejskich? Warsztaty dla początkujących czyli o co chodzi w Funduszach Europejskich? Irena Romańczuk Departament Programów Regionalnych Główny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich Urząd Marszałkowski Województwa

Bardziej szczegółowo

Strategia Wydziału Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Lata 2012-2020

Strategia Wydziału Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Lata 2012-2020 Strategia Wydziału Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu Lata 2012-2020 1 Spis treści 1. Misja WNP. 3 2. Cele strategiczne.. 4 3. Operacjonalizacja celów strategicznych..5 4. Cel

Bardziej szczegółowo

Erasmus+ Erasmus+ Szkolnictwo wyższe 2014-2020. Erasmus 2007-2013

Erasmus+ Erasmus+ Szkolnictwo wyższe 2014-2020. Erasmus 2007-2013 Szkolnictwo wyższe Erasmus+ program Komisji Europejskiej, który zastąpił między innymi wcześniejsze programy sektorowe Uczenie się przez całe życie i Młodzież w działaniu. Erasmus 2007-2013 Erasmus+ Szkolnictwo

Bardziej szczegółowo

Proces Boloński. Dostosowywanie edukacji do wymogów kapitału

Proces Boloński. Dostosowywanie edukacji do wymogów kapitału Proces Boloński Dostosowywanie edukacji do wymogów kapitału Założenia procesu Proces Boloński polega na szeregu reform narzuconych uniwersytetom w dziedzinie finansowania, zarządzania i programów nauczania.

Bardziej szczegółowo

NOTA Sekretariat Generalny Rady Delegacje Europejski sojusz na rzecz przygotowania zawodowego Oświadczenie Rady

NOTA Sekretariat Generalny Rady Delegacje Europejski sojusz na rzecz przygotowania zawodowego Oświadczenie Rady RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 18 października 2013 r. (21.10) (OR. en) 14986/13 SOC 821 ECOFIN 906 EDUC 393 JEUN 93 NOTA Od: Do: Dotyczy: Sekretariat Generalny Rady Delegacje Europejski sojusz na rzecz

Bardziej szczegółowo

Wydział Programowania Rozwoju i Funduszy Europejskich Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego. Katowice, 2 grudzień 2004

Wydział Programowania Rozwoju i Funduszy Europejskich Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego. Katowice, 2 grudzień 2004 KSZTAŁTOWANIE I REALIZACJA POLITYKI ENERGETYCZNEJ NA POZIOMIE WOJEWÓDZTWA STAN OBECNY, PRIORYTETY NA PRZYSZŁOŚĆ W KONTEKŚCIE PROWADZONEJ AKTUALIZACJI STRATEGII ROZWOJU WOJEWÓDZTWA. Wydział Programowania

Bardziej szczegółowo

Senat przyjmuje strategię Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, stanowiącą załącznik do uchwały.

Senat przyjmuje strategię Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, stanowiącą załącznik do uchwały. UCHWAŁA NR 3 / 2013 Senatu Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie z dnia 30 stycznia 2013 r. w sprawie przyjęcia strategii Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie Działając na podstawie art. 62 ust.

Bardziej szczegółowo

Budowa systemu monitoringu i podstaw ewaluacji wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza

Budowa systemu monitoringu i podstaw ewaluacji wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza Strona główna Działania PROJEKTY ZAKOŃCZONE Budowa systemu monitoringu i podstaw ewaluacji wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza Budowa systemu monitoringu i podstaw ewaluacji wdrażania

Bardziej szczegółowo

Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej oraz działania na rzecz zrównoważonej produkcji i konsumpcji

Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej oraz działania na rzecz zrównoważonej produkcji i konsumpcji Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej oraz działania na rzecz zrównoważonej produkcji i konsumpcji 2 Plan prezentacji 1. Kontekst transformacji niskoemisyjnej 2. Przykładowe wyzwania

Bardziej szczegółowo

wskaźniki realizacji / forma sprawozdania I.1.1 Opracowanie i monitorowanie sposobów realizacji strategii rozwoju Wydziału

wskaźniki realizacji / forma sprawozdania I.1.1 Opracowanie i monitorowanie sposobów realizacji strategii rozwoju Wydziału KARTY STRATEGICZNE I. CELE STRATEGICZNE W ZAKRESIE NAUKI I WDROŻEŃ KARTA I.1. CELU STRATEGICZNEGO W ZAKRESIE NAUKI I WDROŻEŃ Opracowanie i realizacja strategii rozwoju Wydziału wskaźniki realizacji / forma

Bardziej szczegółowo

Priorytet IX ROZWÓJ WYKSZTAŁCENIA I KOMPETENCJI W REGIONACH

Priorytet IX ROZWÓJ WYKSZTAŁCENIA I KOMPETENCJI W REGIONACH Priorytet IX ROZWÓJ WYKSZTAŁCENIA I KOMPETENCJI W REGIONACH W ramach Priorytetu IX Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach realizowane będą działania mające na celu wyrównanie szans edukacyjnych

Bardziej szczegółowo

PRIORYTETY CENTRALNE

PRIORYTETY CENTRALNE PRIORYTETY CENTRALNE TRYB KONKURSOWY PRIORYTET I ZATRUDNIENIE I INTEGRACJA SPOŁECZNA 1.3 OGÓLNOPOLSKI PROGRAM INTEGRACJI I AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ - projekty na rzecz społeczności romskiej, z zakresu integracji

Bardziej szczegółowo

4C. III MODUŁ. PROJEKT EWALUACJI PROGRAMU ROZWOJU SZKOŁY

4C. III MODUŁ. PROJEKT EWALUACJI PROGRAMU ROZWOJU SZKOŁY 4C. III MODUŁ. PROJEKT EWALUACJI PROGRAMU ROZWOJU SZKOŁY Cele zajęć UCZESTNICY: a. ustalają cele, obszary i adresata ewaluacji b. formułują pytania badawcze i problemy kluczowe c. ustalają kryteria ewaluacji

Bardziej szczegółowo

FINANSOWANIE INNOWACJI REKOMENDACJE DLA DOLNEGO ŚLĄSKA

FINANSOWANIE INNOWACJI REKOMENDACJE DLA DOLNEGO ŚLĄSKA FINANSOWANIE INNOWACJI REKOMENDACJE DLA DOLNEGO ŚLĄSKA prof. nzw. dr hab. Beata Filipiak Unia Europejska stoi wobec konieczności wzmocnienia swojej międzynarodowej pozycji konkurencyjnej w obliczu zmieniających

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN CENTRUM PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I TRANSFERU TECHNOLOGII UNIWERSYTETU ZIELONOGÓRSKIEGO

REGULAMIN CENTRUM PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I TRANSFERU TECHNOLOGII UNIWERSYTETU ZIELONOGÓRSKIEGO Załącznik do uchwały nr 463 Senatu UZ z 29.04.2015r. REGULAMIN CENTRUM PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I TRANSFERU TECHNOLOGII UNIWERSYTETU ZIELONOGÓRSKIEGO 1. Centrum Przedsiębiorczości i Transferu Technologii Uniwersytetu

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA WYDZIAŁU CHEMICZNEGO POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ NA LATA

STRATEGIA WYDZIAŁU CHEMICZNEGO POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ NA LATA STRATEGIA WYDZIAŁU CHEMICZNEGO POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ NA LATA 2012-2020 Gliwice, grudzień 2012 1 Wprowadzenie Strategia Wydziału Chemicznego Politechniki Śląskiej na lata 2012-2020 została opracowana na

Bardziej szczegółowo

Finasowanie Oświaty w perspektywie 2014 2020. Środki UE. www.bras-edukacja.pl

Finasowanie Oświaty w perspektywie 2014 2020. Środki UE. www.bras-edukacja.pl Finasowanie Oświaty w perspektywie 2014 2020. Środki UE Działalność szkół, placówek oświatowych, instytucji wsparcia oświaty finansowana będzie w ramach dwóch głównych Programów Operacyjnych: 1. Regionalny

Bardziej szczegółowo

Bogusław Kotarba. Współpraca transgraniczna w świetle założeń umowy partnerstwa Polska Unia Europejska

Bogusław Kotarba. Współpraca transgraniczna w świetle założeń umowy partnerstwa Polska Unia Europejska Bogusław Kotarba Współpraca transgraniczna w świetle założeń umowy partnerstwa Polska Unia Europejska 2014-2020 Europejska współpraca terytorialna (EWT) EWT stanowi jeden z dwóch celów polityki spójności

Bardziej szczegółowo

Wyzwania w rozwoju gospodarczym Polski : jaka rola JST i spółek komunalnych? Witold M.Orłowski

Wyzwania w rozwoju gospodarczym Polski : jaka rola JST i spółek komunalnych? Witold M.Orłowski Wyzwania w rozwoju gospodarczym Polski : jaka rola JST i spółek komunalnych? Witold M.Orłowski Lubelska Konferencja Spółek Komunalnych, 22.10.2014 Od 20 lat Polska skutecznie goni bogaty Zachód 70.0 PKB

Bardziej szczegółowo

System Zapewnienia Jakości Kształcenia w Filii Uniwersytetu Łódzkiego jest zgodny z:

System Zapewnienia Jakości Kształcenia w Filii Uniwersytetu Łódzkiego jest zgodny z: ONiWERSYTET ŁÓ01K3 Filia w Tomaszowie Mazowieckim ul. Konstytucji 3 Maja 65/67 97-200 Tomaszów Mazowiecki : tet./faks (0-48-44) 724-97-20 J Tomaszów Mazowiecki, dnia 29.06.2012r. Uchwała Filialnej Komisji

Bardziej szczegółowo

Elementy procesu bolońskiego w doradztwie zawodowym. Monika Włudyka doradca zawodowy

Elementy procesu bolońskiego w doradztwie zawodowym. Monika Włudyka doradca zawodowy Elementy procesu bolońskiego w doradztwie zawodowym Monika Włudyka doradca zawodowy Plan prezentacji Czym jest proces boloński? Cele procesu bolońskiego kształtowanie społeczeństwa opartego na wiedzy (społeczeństwa

Bardziej szczegółowo

WIEDZA PRAKTYKA INTEGRACJA

WIEDZA PRAKTYKA INTEGRACJA WARSZAWA miastem edukacji Wyzwania i zagrożenia stojące przed samorządem w 2012 roku Warszawa, 27 28 września 2012 r. WIEDZA PRAKTYKA INTEGRACJA -MOCNE STRONY EDUKACJI WARSZAWSKIEJ zewnętrznych poziom

Bardziej szczegółowo