POWIATOWA STACJA SANITARNO EPIDEMIOLOGICZNA W OSTROWCU ŚW.

Transkrypt

1 POWIATOWA STACJA SANITARNO EPIDEMIOLOGICZNA W OSTROWCU ŚW. STAN SANITARNY powiatu ostrowieckiego 2012 Ostrowiec Św

2 2

3 Szanowni Państwo Serdecznie zapraszam do zapoznania się z raportem o stanie sanitarnym i sytuacji epidemiologicznej powiatu ostrowieckiego za 2012 r. Misją Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest ochrona zdrowia publicznego poprzez dążenie do osiągania pożądanych norm zdrowotnych, identyfikację i szacowanie skali zagrożeń, inicjowanie i organizowanie skoordynowanego nadzoru i kontroli zapobiegania zagrożeniom fizycznym, chemicznym i biologicznym, zachowanie i umacnianie zdrowia społeczeństwa poprzez kształtowanie odpowiednich postaw i zachowań. Rozwiązywanie problemów zdrowia publicznego prowadzono kompleksowo poddając szczegółowej analizie zagadnienia wynikające z bieżącego i zapobiegawczego nadzoru, przy jednoczesnym zaangażowaniu edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia. Podejmowane działania skierowane były na poprawę zdrowia publicznego, zapobieganie chorobom, usuwanie źródeł zagrożeń dla zdrowia fizycznego i psychicznego. Nadzór sanitarny rozwija się w skali międzynarodowej: mechanizmy wymiany informacji i wzajemnego ostrzegania zostały wdrożone pod egidą WHO i Unii Europejskiej. Państwowa Inspekcja Sanitarna powiatu ostrowieckiego pracując w systemach informatycznych m.in. RASFF, RAPEX, WODA EXCELL, serwis kąpieliskowy uczestniczy w systemach wczesnego ostrzegania o niebezpiecznych produktach, wyrobach, materiałach, co umożliwia podejmowanie środków pozwalających na zagwarantowanie maksymalnego bezpieczeństwa sanitarnego. Dane statystyczne zawarte w raporcie stanowią porównawczą analizę występowania chorób zakaźnych, wyników badań i kontroli m.in warunków zdrowotnych żywności i żywienia, wody do spożycia, higieny pracy, warunków nauczania i wychowania, bezpieczeństwa sanitarnego placówek ochrony zdrowia, nauki i wychowania, wraz z ich oceną w ramach szacowania ryzyka zdrowotnego. W dalszym ciągu doskonalono system zarządzania w działalności kontrolnej w oparciu o normę PN-EN ISO/IEC 17020: 2006, gwarantując uzyskiwanie wiarygodnych wyników kontroli, jak również skuteczną realizację zaplanowanych celów w obszarze ochrony zdrowia ludzkiego. Zapewnienie właściwego poziomu bezpieczeństwa sanitarnego wymaga od Inspekcji Sanitarnej monitorowania zagrożeń dla zdrowia, w tym transgranicznych, wczesnego reagowania w przypadku wystąpienia tych zagrożeń, a także edukowania społeczeństwa. Informacje zawarte w niniejszym raporcie wskazują, że w 2012 roku bezpieczeństwo sanitarne mieszkańców powiatu ostrowieckiego pozostawało w dalszym ciągu na wysokim poziomie. Nie zwalnia to nas jednak z monitorowania zagrożeń i egzekwowania od osób odpowiedzialnych, przestrzegania przepisów i norm z zakresu szeroko rozumianego zdrowia publicznego. Dziękuję za współpracę organom samorządowym, inspekcjom i strażom. Współpraca ta w znaczący sposób wpływa na zwiększenie efektywności działań podejmowanych przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w zakresie poprawy zdrowia publicznego mieszkańców powiatu ostrowieckiego. Mam nadzieję, że opracowanie będzie podstawą do wyciągnięcia wniosków i podejmowania działań, które pozwolą na dalszą poprawę zdrowia publicznego w naszym powiecie. Liczę również, iż raport przyczyni się do lepszego poznania zadań, jakie na rzecz zdrowia publicznego wykonuje Państwowa Inspekcja Sanitarna. Realizując zasadę pełnego dostępu opinii publicznej do informacji dotyczącej bezpieczeństwa sanitarnego, pełny tekst raportu mogą Państwo znaleźć na stronie internetowej PSSE w Ostrowcu Św. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Ostrowcu Św. Wioletta Adamczyk-Nowak 3

4 4

5 Spis treści Wstęp..7 I. Ocena zagrożenia epidemiologicznego...15 II. III. IV. Jakość wody do spożycia Zapobiegawczy nadzór sanitarny 39 Stan sanitarny obiektów użyteczności publicznej...50 V. Stan sanitarny zakładów ochrony zdrowia..59 VI. VII. Warunki sanitarno- higieniczne środowiska pracy...66 Nadzór nad placówkami nauczania i wychowania oraz placówkami wypoczynku dzieci i młodzieży..77 VIII. Stan sanitarny obiektów żywności, żywienia i przedmiotów użytku.91 IX. Promocja zdrowia i oświata zdrowotna 106 X. Podsumowanie..127 Spis tabel 134 Spis rysunków 135 5

6 6

7 WSTĘP Głównym celem działalności PPIS Ostrowcu Św. w 2012 roku było promowanie zdrowego stylu życia, czuwanie nad bezpieczeństwem żywności i żywienia oraz zdrowotnym wody, zapobieganie powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych poprzez sprawowanie zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego oraz prowadzenie działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej. Zdrowie publiczne to nauka zajmująca się zdrowiem na poziomie populacji ludzkiej, zapobieganiem chorobom, przedłużaniem życia, promowaniem zdrowia i aktywności fizycznej poprzez zorganizowane wysiłki na rzecz higieny środowiska, kontrolę chorób zakaźnych, oświatę dotyczącą zasad higieny osobistej, tworzenie i funkcjonowanie służb medycznych i opiekuńczych w celu wczesnego diagnozowania i zapobiegania chorobom, rozwijanie takich społecznych mechanizmów, które zapewnią każdemu standard życia umożliwiający zachowanie i umacnianie zdrowia. Państwowa Inspekcja Sanitarna jest wyspecjalizowaną instytucją wykonującą zadania z zakresu zdrowia publicznego, zgodnie z ustawą z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (tekst jednolity: Dz. U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1263, z późn. zm.) poprzez sprawowanie kontroli i nadzoru nad warunkami: higieny środowiska, higieny pracy w zakładach pracy, higieny radiacyjnej, higieny procesów nauczania i wychowania, higieny wypoczynku i rekreacji, zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku, higieniczno-sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne 7

8 - w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych, zapobiegania powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych. Bezpieczeństwo żywności Wiodącą zasadą w działaniach na rzecz bezpieczeństwa żywności jest kompleksowe podejście obejmujące wszystkie elementy łańcucha żywnościowego, w tym produkcję żywności, zdrowie roślin i zwierząt, dobrostan zwierząt, produkcję pierwotną, przetwarzanie żywności, jej składowanie, transport, sprzedaż detaliczną, import oraz eksport. To wielostronne, zintegrowane podejście, z jasno określonym zakresem odpowiedzialności podmiotów oraz właściwych organów działających w sektorze żywności i pasz, zapewnia większą spójność, skuteczność i dynamikę polityki w dziedzinie bezpieczeństwa żywności. Wczesne przewidywanie zagrożeń i niezwłoczne podejmowanie odpowiednich działań zaradczych zapewnia funkcjonujący w Polsce System Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i Paszach ( Rapid Alert System for Food and Feet RASFF ). RASFF jest ważnym elementem polityki ochrony zdrowia ludności na obszarze całego kraju, a zasada jego działania opiera się na zbieraniu i szybkim przekazywaniu informacji o żywności, materiałach i wyrobach do kontaktu z żywnością i paszach mogących stanowić zagrożenie dla zdrowia konsumentów. Analiza ryzyka dostarcza odpowiedzialnym za bezpieczeństwo żywności informacji i dowodów, potrzebnych do efektywnego podejmowania decyzji, przyczyniających się do lepszych wyników w dziedzinie urzędowej kontroli żywności i poprawy zdrowia publicznego. Bezpieczeństwo i Higiena Pacy Bezpieczeństwo i higiena pracy mają na celu zapewnienie ochrony przed zagrożeniami w miejscu pracy, wypadkami w pracy i chorobami zawodowymi. Celem sprawowanego nadzoru jest ochrona zdrowia pracowników przed niekorzystnym wpływem środowiskowych czynników szkodliwych i uciążliwych. Ponadto prowadzone są działania kontrolne w zakresie nadzoru nad wprowadzaniem do obrotu substancji chemicznych i ich mieszanin oraz produktów biobójczych i detergentów, w kierunku ustalenia czy substancje chemiczne znajdujące się w obrocie na rynku, zostały 8

9 odpowiednio zarejestrowane, czy są odpowiednio sklasyfikowane i oznakowane, jak również właściwie przechowywane u pracodawców i u dalszych użytkowników. Higiena Środowiska Osiągnięcie wysokiego poziomu ochrony zdrowia wymaga, żeby działania w tej dziedzinie szły w parze z działaniami na rzecz ochrony środowiska. Aktualny stan wiedzy jednoznacznie potwierdza istnienie zależności przyczynowoskutkowych pomiędzy stanem środowiska oraz stanem zdrowia i jakością życia ludzi. Szkodliwe czynniki środowiska są przyczyną przedwczesnych zgonów i zaburzeń zdrowia ludności. Zanieczyszczenie środowiska zewnętrznego w szczególności zanieczyszczenia pyłowe powietrza atmosferycznego, stanowią poważne zagrożenia zdrowia w tym dzieci i młodzieży. Monitoring jakości wody do spożycia poprzez regularne jakościowe i ilościowe pomiary i obserwacje zjawiska lub obecności jakiegoś czynnika, proces systematycznego zbierania, raportowania i interpretowania danych i wyników badań spełnia rolę wczesnego ostrzegania o ewentualnych nieprawidłowościach i potencjalnych zagrożeniach. Nadzór nad kąpieliskami i miejscami wykorzystywanych do kąpieli zapewnia bezpieczną kąpiel i rekreację. Nadzór Przeciwepidemiczny Zagrożenia biologiczne dla zdrowia są związane z narażeniem na działanie bakterii, wirusów, grzybów, oraz na działanie innych mikroorganizmów i toksyn. Mikroorganizmy te występują powszechnie w przyrodzie i stanowią potencjalne zagrożenie dla zdrowia publicznego. Pomimo postępu medycyny i podejmowania wysiłków celem podniesienia standardów higieny, choroby zakaźne stanowią nadal problem zdrowia publicznego na świecie. Z uwagi na nieprzewidywalność zdarzeń wynikających z pojawiania się nowych zagrożeń dla zdrowia ludzi, służby sanitarne muszą aktualizować procedury i standardy postępowania w celu identyfikacji zagrożeń epidemicznych. Priorytetem nadzoru przeciwepidemicznego jest monitorowanie przestrzegania procedur zapobiegających zakażeniom i chorobom zakaźnym związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz sprawowanie nadzoru nad szczepieniami ochronnymi. 9

10 Higiena Dzieci i Młodzieży Higiena dzieci i młodzieży to szeroko rozumiany nadzór nad bezpieczeństwem zdrowotnym w placówkach nauczania i wychowania, wypoczynku i rekreacji, opiekuńczych oraz na wyższych uczelniach. Higieniczne warunki nauczania, zapobieganie dysfunkcjom układu ruchu poprzez prawidłowe stanowisko pracy ucznia, prawidłowo dobrany i spakowany tornister, odpowiednia ilość aktywności fizycznej, zdrowy i bezpieczny wypoczynek, bezpieczna zabawa w piaskownicy i na placach zabaw, wyrabianie właściwych nawyków ruchowych to priorytety Państwowej Inspekcji Sanitarnej na rzecz zdrowia dzieci i młodzieży. Nadzór Zapobiegawczy Profilaktyka inwestycyjna ma na celu zapobieganie negatywnym skutkom wpływu czynników i zjawisk fizycznych, chemicznych i biologicznych na zdrowie ludzi na etapie planowania, projektowania i dopuszczania do użytkowania obiektów budowlanych. Celem zapobiegawczego nadzoru sanitarnego jest zapewnienie na etapie planowania zagospodarowania przestrzennego oraz planowania i realizacji inwestycji, właściwego stanu sanitarno - zdrowotnego w obiektach w taki sposób, aby w trakcie eksploatacji obiektów, w tym szczególnie mogących pogorszyć stan środowiska, nie powodowały zagrożeń i uciążliwości dla zdrowia ludzi. Promocja Zdrowia i Oświata Zdrowotna Główne czynniki związane ze stylem życia mające wpływ na zdrowie to m.in. palenie tytoniu, odżywianie, aktywność fizyczna, sposób odżywiania się, spożywanie alkoholu, stres. Natomiast głównymi przyczynami przedwczesnej śmierci i niepełnosprawności są m.in. wypadki i obrażenia, zaburzenia psychiczne, nowotwory, choroby układu krążenia oraz choroby układu oddechowego. Wpływ wszystkich tych czynników można ograniczyć poprzez skuteczne zapobieganie chorobom i promocję zdrowia. Promocja zdrowia jest procesem umożliwiającym ludziom zwiększenie kontroli nad swoim zdrowiem poprzez identyfikację własnych potrzeb zdrowotnych, a także poprawę zdrowia przez podejmowanie wyborów i decyzji sprzyjających zdrowiu. 10

11 Realizowane projekty i inicjatywy mają na celu zwiększenie świadomości społeczeństwa na rzecz zdrowia, poprzez kampanie informacyjne oraz inicjatywy mające przyczynić się do zwiększenia wiedzy społeczeństwa na temat m.in. szkodliwego wpływu palenia papierosów i spożywania alkoholu, zapobiegania HIV/AIDS, prawidłowego odżywiania, higieny osobistej i psychicznej. Zadania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w powiecie ostrowieckim wykonuje Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny jako organ rządowej administracji zespolonej w powiecie. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna jest jednostką budżetową będącą podmiotem leczniczym finansowanym z budżetu państwa. W rozumieniu Kodeksu Postępowania Administracyjnego, w sprawach należących do zakresu zadań i kompetencji Państwowej Inspekcji Sanitarnej, organem właściwym jest Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny jest organem właściwym w stosunku do podmiotów, dla których powiat jest organem założycielskim, prowadzącym lub podmiotem dominującym, oraz jest organem właściwym w zakresie higieny radiacyjnej. W postępowaniu administracyjnym organami wyższego stopnia w rozumieniu Kodeksu Postępowania Administracyjnego w stosunku do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Ostrowcu Św. jest Świętokrzyski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Ostrowcu Św. obejmuje swoim nadzorem powiat ostrowiecki tj.: - 3 miasta: Ostrowiec Św., Ćmielów, Kunów, - 1 gminę miejską: Ostrowiec Św., - 2 gminy wiejsko-miejskie: Ćmielów, Kunów, - 3 gminy wiejskie: Bałtów, Bodzechów, Waśniów. Bieżący stan sanitarny jest wypadkową wielu czynników oraz szeregu zjawisk, w szczególności tych o charakterze przyrodniczym i geograficznym, demograficznym, społecznym, gospodarczym, urbanistycznym, epidemiologicznym, kulturowym itp. Warunki zdrowotne życia mieszkańców każdej społeczności są zależne od złożonych często uwarunkowań środowiskowych. 11

12 Ostrowiec Świętokrzyski to drugi po Kielcach, pod względem obszaru i liczby ludności ośrodek województwa świętokrzyskiego. Miasto jest siedzibą władz powiatu ziemskiego, który tworzy wraz z pięcioma sąsiednimi gminami. Sytuacja demograficzna powiatu ostrowieckiego przedstawia się następująco: Ludność w powiecie ostrowieckim ( stan na r. )* Powiat ostrowiecki ogółem w tym: g. Bałtów g. Bodzechów g. Ćmielów , w tym miasto Ćmielów g. Kunów , w tym miasto Kunów g. Waśniów * Urząd Statystyczny w Kielcach Województwo Świętokrzyskie 2012 Realizacja zasadniczych przedsięwzięć PSSE w Ostrowcu Św. w 2012 r. w całości służyła zapewnieniu wysokiego poziomu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu ostrowieckiego. Skala realnych i potencjalnych zagrożeń decydowała o tym, jakie czynniki środowiskowe były przedmiotem systematycznego nadzoru i wynikających z nich działań represyjnych i interwencyjnych. Ogółem w 2012 roku nadzorem objętych było 2263 obiekty ( stan na r.) l.p. Komórka organizacyjna Liczba nadzorowanych obiektów 1. Sekcja Nadzoru Higieny Środowiska Sekcja Higieny Żywności, Żywienia i PU Sekcja Higieny Środowiska Pracy Sekcja Nadzoru Przeciwepidemicznego Higiena Dzieci i Młodzieży Promocja Zdrowia i Oświata Zdrowotna 119 Ogółem 2263 Przeprowadzono 2106 kontroli i wizytacji, wydano 299 decyzji merytorycznych i 222 decyzje płatnicze, 31 postanowień, 127 opinii, 4 upomnienia, 1 tytuł wykonawczy, nałożono 50 mandatów karnych na kwotę 8980 zł. 12

13 W ramach urzędowej kontroli żywności, monitoringu jakości wody do spożycia, z kąpielisk i basenów, pobrano 412 prób w tym 218 prób wody i 194 prób żywności. Przeprowadzono 618 badań dotyczących higienicznej oceny tygodniowych rozkładów zajęć lekcyjnych, oraz dostosowania mebli szkolnych do wzrostu uczniów zgodnie z wymaganiami ergonomii. W 2012 r. przeprowadzono 1196 kontroli poza harmonogramem nadzoru nad obiektami, wynikających ze składanych przez ludność wniosków o odbiór, skarg, interwencji, z otrzymanych powiadomień w ramach funkcjonującego systemu RASFF, RAPEX, kontroli akcyjnych oraz wywiadów epidemiologicznych. W ramach działań zapobiegawczych, profilaktycznych i informacyjnych wystosowano 229 pism do organów samorządowych, innych inspekcji, podmiotów odpowiedzialnych za stan sanitarno-higieniczny obiektów oraz szeroko rozumiane zdrowie publiczne. Wychodząc naprzeciw wymaganiom zawartym w regulacjach prawnych w kraju i Unii Europejskiej oraz dążąc do publicznego podkreślenia kompetencji Państwowej Inspekcji Sanitarnej, a także umacniając wiarygodność i rzetelność, PSSE w Ostrowcu Św. pracuje we wdrożonym i stale doskonalonym systemie zarządzania jakością wg normy PN-EN ISO/IEC 17020:2006 Ogólne kryteria działania różnych rodzajów jednostek inspekcyjnych. Personel w poczuciu kompetencji i odpowiedzialności, gwarantuje zachowanie poufności informacji uzyskiwanych od klienta i ochronę jego praw własności. Realizując swoje zadania w działalności kontrolnej zobowiązany jest do zachowania bezstronności, niezależności i rzetelności. Prezentowane dane statystyczne pochodzą z tablic wynikowych sprawozdań statystycznych za rok 2012 realizowanych przez PSSE w Ostrowcu Św. w ramach badań statystycznych statystyki publicznej oraz w zakresie nie ujętym w sprawozdaniach- z systemów monitoringu Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Wyniki działalności Państwowej Inspekcji Sanitarnej pozwalają na ocenę sytuacji epidemiologicznej i stanu sanitarnego powiatu ostrowieckiego uwzględniającą istniejące oraz mogące się pojawić zagrożenia. Informacje zawarte w niniejszym raporcie wskazują na wysoki poziom bezpieczeństwa sanitarnego i zdrowotnego mieszkańców powiatu ostrowieckiego. Nadal jednak wobec nowych zagrożeń związanych ze szczególnie niebezpiecznymi chorobami zakaźnymi, podatności populacji na działanie nieznanych lub nowo pojawiających się czynników szkodliwych w środowisku naturalnym, miejscu zamieszkania i pracy, 13

14 katastrofami naturalnymi, konieczne jest prowadzenie nadzoru zapobiegawczego oraz systematycznego nadzoru bieżącego obejmującego działania prewencyjne, monitoringowe i naprawcze. 14

15 I. OCENA ZAGROŻENIA EPIDEMIOLOGICZNEGO Ocenę sytuacji epidemiologicznej powiatu ostrowieckiego PPIS w Ostrowcu Św. dokonał w oparciu o rzetelny nadzór nad chorobami zakaźnymi analizując i weryfikując zgłoszone zachorowania na choroby zakaźne, zakażenia i zatrucia. Każdy zgłoszony przypadek choroby zakaźnej na potrzeby nadzoru epidemiologicznego rejestrowany jest w oparciu o aktualne definicje przypadków. Zastosowanie powyższych definicji ma na celu ujednolicenie zgłaszalności i zapewnienie porównywalności danych zbieranych w ramach nadzoru epidemiologicznego w Polsce oraz we Wspólnocie Europejskiej. Sytuację epidemiologiczną w zakresie chorób zakaźnych na terenie objętym nadzorem PPIS w Ostrowcu Św. w roku sprawozdawczym należy uznać za zadawalającą. Nie wystąpiły choroby szczególnie niebezpieczne i wysoce zakaźne (cholera, dżuma, ospa prawdziwa czy wirusowe gorączki krwotoczne), sytuacje kryzysowe oraz zdarzenia o charakterze katastroficznym. W 2012 roku obserwujemy dwukrotny spadek liczby zachorowań na grypę sezonową w stosunku do roku Wyższe wskaźniki zapadalności w odniesieniu do poprzedniego roku odnotowaliśmy w zakażeniach hepatotropowych zarejestrowano 1 przypadek wzw typ B przewlekłe i 5 przypadków wzw C przewlekłe. W stosunku do roku 2011 r. nastąpił wzrost osób zaszczepionych p/wściekliźnie z powodu pokąsań przez nieznane zwierzęta. Choroby wieku dziecięcego tj. poliomyelitis, odra, błonica i tężec nie wystąpiły na terenie powiatu ostrowieckiego, natomiast odnotowano wzrost zachorowań na różyczkę, świnkę, ospę wietrzną, płonicę. Oceniając sytuację epidemiologiczną powiatu ostrowieckiego w porównaniu z rokiem 2011 w zakresie chorób przenoszonych drogą pokarmową odnotowano spadek wirusowych zakażeń jelitowych u dzieci do lat 2, biegunek o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu i zatruć bakteryjnych wywołanych pałeczką Salmonella. Nie wystąpiły ogniska zbiorowego zatrucia pokarmowego. 15

16 W 2012 r. do PSSE w Ostrowcu Św. zgłoszono 1028 przypadków chorób zakaźnych (2011 r przypadków), 177 osób z powodu chorób zakaźnych było hospitalizowanych. Tabela 1. Liczba zachorowań i wskaźniki zapadalności na wybrane choroby zakaźne zarejestrowane na terenie powiatu ostrowieckiego w latach r r. 2011r r. Lp. Jednostka chorobowa Liczba zachorowań Zapadalność na 100 tys. mieszkańców Liczba zachorowań Zapadalność na 100 tys. mieszkańców Liczba zachorowań Zapadalność na 100 tys. mieszkańców Liczba zachorowań Zapadalność na 100 tys. mieszkańców 1. Salmonellozy-zatrucia pokarmowe 2. Wirusowe zakażenia jelitowe wywołane przez rotawirus 30 26, , , , , , , ,40 3. Biegunki u dzieci do lat , , , ,35 4. Lamblioza 30 26, , , ,35 5. Borelioza 8 6,95 9 7,84 6 5,26 7 6,04 6. Tężec Krztusiec , ,63 8. Płonica 30 26, , , ,44 9. Zapalenie opon mózgowo rdzeniowych Wirusowe określone, nieokreślone Kleszczowe zapalenie mózgu ,34 6,97 7 6,13 3,45 1 0, , Choroba meningokokowa 2 1, , Róża 24 20, , , , Ospa wietrzna , , , , Różyczka 4 3,48 1 0, , Świnka 4 3,48 7 6,10 5 4,38 7 6, typu A Wirusowe zapalenia wątroby typu B 3 2,60 3 2, ,86 typu C 8 6, ,75 5 inne 1 0, Styczność i narażenie na 16. wściekliznę 16 13, ,46 9 7, , Grypa , , , ,76 Grypa wywołana wirusem 18. A/H1N1v 5 4,34 2 1, ,31 0,

17 1. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie wybranych jednostek chorobowych 1.1. Grypa i podejrzenia grypy (w tym A/H1N1/v) W 2012 r. w stosunku do 2011 r. nastąpił spadek zachorowań na grypę. Zarejestrowano 31 przypadków, (2011 r. -89 przypadków). Współczynnik zapadalności dla powiatu ostrowieckiego w 2012 r. wyniósł 26,65/100 tys. (2011 r. - 78,05/100 tys.). W powiecie ostrowieckim nie zarejestrowano żadnego przypadku zachorowania na grypę wywołaną wirusem A/H1N1/v. Rys.1. Liczba przypadków grypy i podejrzeń grypy w powiecie ostrowieckim w latach Podobnie jak w ubiegłych latach, w powiecie ostrowieckim i całym województwie świętokrzyskim zaobserwowano zdecydowanie niższe wskaźniki zapadalności na grypę sezonową w porównaniu ze wskaźnikami dla Polski. Liczba zgłoszeń podejrzenia/zachorowania na grypę przesyłanych do PSSE w konfrontacji z danymi dla Polski może wskazywać na niską zgłaszalność grypy wynikającą z nieprzestrzegania przez lekarzy obowiązku zgłaszania do PSSE podejrzenia lub rozpoznania grypy. 17

18 1.2. Inwazyjna Choroba Meningokokowa W powiecie ostrowieckim w 2012 r. nie stwierdzono zachorowań na Inwazyjną Chorobę Meningokokową (woj. świętokrzyskie - 10 przypadków), co potwierdza skuteczność przeprowadzonej w 2008 r. akcji masowych szczepień p/neisseria meningitidis dla młodzieży z roczników Wirusowe zapalenie wątroby Na terenie powiatu ostrowieckiego nie odnotowano zachorowań na wzw typu A. W 2012 r. zgłoszono 1 przypadek wzw typu B przewlekłe, współczynnik zapadalności wyniósł 0,86/100 tys. Porównując dane z Polską, gdzie współczynnik zapadalności wynosił 3,88/100 tys. można przyjąć, że sytuacja epidemiologiczna w tym zakresie jest zadowalająca. Rys.2. Zapadalność na wzw B w latach w powiecie ostrowieckim i w Polsce W 2012 r. zarejestrowano łącznie 5 przypadków wzw typu C przewlekłe (2011 r. 2 przypadki); współczynnik zapadalności wyniósł 4,31/100 tys., ( w 2011 r. - 1,75/100 tys.). 18

19 Rys.3. Zapadalność na wzw C w latach w powiecie ostrowieckim i w Polsce Stan nosicieli wirusa HCV w powiecie ostrowieckim systematycznie rośnie i wyniósł na r. 385 nosicieli (2011 r ), a wirusa HBV systematycznie spada i wyniósł na dzień r. 338 (2011 r ) Lamblioza W 2012 r. nastąpił spadek zachorowań na lambliozę. Zarejestrowano 12 przypadków (2011 r. 16 przypadków). Współczynnik zapadalności w powiecie ostrowieckim osiągnął wartość 10,35/100 tys., ( ,03/ 100 tys.). Brak przestrzegania podstawowych zasad higieny jest główną przyczyną zakażeń Borelioza W 2012 r. zanotowano 7 przypadków boreliozy(2011 r. 6 przypadków),współczynnik zapadalności w powiecie ostrowieckim wyniósł 6,01/100 tys. (2011 r.- 5,26/100 tys. ). W 3 przypadkach wystąpiły objawy kliniczne wczesnej fazy w postaci rumienia wędrującego; w 4 przypadkach objawy kliniczne późnej fazy tj. porażenie obustronne nerwu twarzowego, zapalenie kostnostawowe. Wszystkie zarejestrowane przypadki boreliozy zostały potwierdzone serologicznie. 19

20 1.6. Styczność i narażenie na wściekliznę/potrzeba szczepień W związku z narażeniem na wściekliznę przeprowadzono 128 dochodzeń epidemiologicznych z powodu pokąsań przez zwierzęta, w tym 5 przypadków pokąsań przez kota, 1 przypadek pokąsania przez szczura i 122 przypadki pokąsań przez psy. Do szczepień p/wściekliźnie zakwalifikowano 23 osoby, 1 osoba była hospitalizowana Salmonellozy zatrucia pokarmowe Liczba zachorowań wywołanych przez bakterie Salmonella w odniesieniu do poprzedniego roku kształtuje się na nieznacznie niższym poziomie. W 2012 roku zarejestrowano 16 zachorowań (woj. świętokrzyskie 283, Polska 8451), w 2011 r przypadków. Wszystkie przypadki Salmonellozy zostały potwierdzone laboratoryjnie. Wśród zgłoszonych przypadków wyizolowano 12 serotypów Salmonelli Enteritidis, 1 serotyp Salmonella Tumodi 1 serotyp Salmonella Typhimurium oraz 3 przypadków Salmonelli spp. Rys.4. Liczba zarejestrowanych salmonelloz w powiecie ostrowieckim w latach

21 1.7. Ogniska chorób przenoszonych drogą pokarmową W 2012 r. nie stwierdzono zbiorowych ognisk zatruć pokarmowych Wirusowe zakażenia jelitowe wywołane rotawirusem W 2012 r. zgłoszono 19 przypadków zachorowań na zakażenia jelitowe wywołane rotawirusem, współczynnik zapadalności wyniósł 16,48/100 tys. (2011 r przypadków, współczynnik zapadalności 21,92/100 tys.). Od 2009 r. odnotowujemy znaczący spadek zachorowań. Rys.5.Liczba przypadków wirusowego zakażenia jelitowe wywołane przez rotawirus w latach Gruźlica (dane za trzy kwartały 2012 r.) W powiecie ostrowieckim zarejestrowano 29 przypadków gruźlicy (dane za 3 kwartały 2012 r.), współczynnik zapadalności wyniósł 25,03/100 tys., porównywalnie w całym roku 2011 zarejestrowano 35 przypadków, a współczynnik zapadalności wyniósł 30,6/100 tys. Wg danych Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc za 3 kwartały 2012 r. w woj. świętokrzyskim zarejestrowano 269 zachorowań, współczynnik zapadalności wyniósł 21,1/ 100 tys., Polska- 5185, współczynnik zapadalności 13,5/100 tys. Z uwagi na wysoki poziom zachorowań na gruźlicę w powiecie ostrowieckim 21

22 (2010 r. 32, 2011 r. 35, dane za 3 kwartały 2012 r.- 29 zachorowań) należy zwrócić szczególną uwagę na sytuację epidemiologiczną w tym zakresie. 2. Zachorowania na wybrane choroby zakaźne wieku dziecięcego 2.1. Ospa wietrzna W 2012 r. w powiecie ostrowieckim odnotowano ponad dwukrotny wzrost zachorowań na ospę wietrzną, zarejestrowano 731 przypadków (w 2011 r przypadków). Zapadalność w powiecie ostrowieckim wyniosła 631,08/100 tys. (w 2011 r ,80/100 tys.). Współczynnik zapadalności dla Polski w 2011 r., osiągnął wartość 452,30/100 tys. Wzrost zachorowań na ospę wietrzną to naturalna konsekwencja sytuacji, kiedy większość populacji nie jest uodporniona na to zakażenie. Dzieje się tak co 5-7 lat i jest to okres tzw. epidemii wyrównawczej. Na ospę wietrzną najczęściej chorują dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Tak duża liczba zachorowań na tą chorobę zakaźną to efekt zbyt małej popularności szczepień zalecanych Krztusiec W 2012 r. odnotowano wzrost zachorowań na krztusiec - zarejestrowano 10 przypadków, porównywalnie w 2011 r. - 2 przypadki. Współczynnik zapadalności wyniósł 8,63/100 tys., w 2011 r. - 1,75/100 tys., w Polsce w 2011 r. - 4,37/100 tys Nagminne zapalenie przyusznic (świnka) W 2012 roku zarejestrowano 7 przypadków nagminnego zapalenia przyusznic (2011 r. - 5 przypadków). Współczynnik zapadalności wyniósł 9,23/100 tys. (2011 r.: powiat ostrowiecki 4,38/100 tys., woj. świętokrzyskie 5,7/100 tys.). 22

23 2.4. Płonica W 2012 roku w powiecie ostrowieckim zarejestrowano 66 przypadków płonicy (2011 r. 29 przypadków). Współczynnik zapadalności wyniósł 56,97/100 tys. (2011 r. 25,43/ 100 tys.). Wzrost przypadków płonicy związany jest z sezonowością występowania zachorowań, które obserwujemy na przełomie jesieni i zimy. Rys.7. Liczba zarejestrowanych przypadków płonicy na terenie powiatu ostrowieckiego w latach Biegunki u dzieci do lat 2 (A08, A09) W 2012 roku obserwujemy spadek zachorowań na biegunki u dzieci do lat 2, zarejestrowano 34 przypadki (2011 r. 51 przypadków). Wskaźnik zapadalności osiągnął wartość 29,36/100 tys. (2011 r. - 44,72/100 tys.). 23

24 Rys.7. Liczba zarejestrowanych przypadków biegunek u dzieci do lat 2 na terenie powiatu ostrowieckiego w latach Realizacja programu szczepień ochronnych W 2012 roku szczepienia ochronne realizowane były w oparciu o Program Szczepień Ochronnych na rok 2012 stanowiący załącznik do Komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 26 października 2011 r. Szczepienia ochronne przeprowadzone w sposób prawidłowy stanowią najważniejszy aspekt profilaktyki w wielu chorobach zakaźnych. Antygen podany w postaci szczepionki prowadzi podobnie jak w procesie przebycia choroby do powstania odporności przeciwzakaźnej. W miarę jak wzrasta liczba osób uodpornionych, maleje liczba osób podatnych na zakażenie, również tych nieuodpornionych (odporność populacyjna). Obowiązkowe szczepienia ochronne oraz szczepienia zalecane na terenie powiatu ostrowieckiego realizowane były w 23 punktach szczepień spełniających wymogi gabinetu zabiegowego. Szczepieniami objęto dzieci i młodzieży w grupach wiekowych od 0-19 roku życia. W Programie Szczepień Ochronnych na 2012 r. w stosunku do roku 2011 nie nastąpiły zmiany. Nadal szczepieniom przeciw pneumokokom podlegały dzieci z grup ryzyka od 2 miesiąca do 5 roku życia, a szczepieniom przeciwko ospie wietrznej dzieci z grup ryzyka do ukończenia 12 roku życia. 24

25 Tabela 2. Wykonawstwo szczepień w rocznikach podlegających szczepieniom ochronnym w 2012 r. zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych. Szczepienie Rocznik Rodzaj szczepienia Wykonawstwo PSSE Ostrowiec Św. w 2012r. Wykonawstwo PSSE Ostrowiec Św. w 2011r. Wykonawstwo w woj. świętokrzyskim 2011r. p/bcg 2012 Szczepienie noworodkowe 100% 100% 99,92% 2012 Szczepienie p/wzw B pierwotne 100% 96,63% - i uzupełniające 2011 Szczepienie podstawowe 99,76% 96,64% 92,77% 2010 Szczepienie podstawowe 99,90% 99,90% 99,90% p/dtp/błonica, tężec, krztusiec/ p/odra, świnka, różyczka 2012 Szczepienie pierwotne 63,48 % 62,32% Szczepienie pierwotne + uzupełniające 100% 99,94% 99,41% 2011 Szczepienie podstawowe 94,39% 93,56% Szczepienie podstawowe 99,68% 91,34% 85,07% 2003 Rewakcynacja 99,88% 99,88% Rewakcynacja 100% 99,88% 90,61% p/poliomyelitis 2012 Szczepienie pierwotne 2011 Szczepienie pierwotne + uzupełniające p/dtap, 2007 Szczepienie p/poliomyelitis pierwsze przypominające 2006 Szczepienie pierwsze przypominające 63,48% 62,32% - 100% 99,94% 99,44% 99,47% 99,43% - 99,89% 99,66% 86,9% p/td /błonica, tężec /(14 rok życia) p/td /błonica, tężec /(19 rok życia) 2002 Podstawowe, rewakcynacja 1999 Szczepienie I, II przypominające 1998 Szczepienie I, II przypominające 1994 Szczepienie II, III przypominające 1993 Szczepienie, II, III przypominające 100 % 97,70% 90,61% 99,90% 99,78% - 99,55% 99,42% 95,03% 97,04% 97,00% - 97,13% 96,15% 84,66% 25

26 Poza obowiązkowym kalendarzem szczepień ochronnych istotną rolę w uodpornianiu populacji odgrywają tzw. szczepienia zalecane. Pomimo pełnej odpłatności za szczepienia zalecane istnieje coraz większa świadomość społeczeństwa, chcącego skorzystać z tej formy profilaktyki. Dotyczy to także zwiększającej się grupy osób podróżujących do różnych krajów świata, którzy powinni być odpowiednio zabezpieczeni przed powszechnie występującymi chorobami zakaźnymi w krajach Afryki, Ameryki Południowej czy Azji. Tabela 3. Skala i rodzaj szczepień zalecanych wykonanych w latach Lp. 1. Rodzaj szczepienia p/ospie wietrznej Liczba zaszczepiony ch 2010 r. Liczba zaszczepionych 2011 r. Liczba zaszczepionych 2012r p/grypie p/biegunce rotawirusowej p/wirusowi brodawczaka ludzkiego p/streptococus pneumoniae p/neisseria meningitidis p/wzw typu A W roku 2012 w powiecie ostrowieckim nastąpił spadek liczby osób zaszczepionych p/grypie; zaszczepiono 1,8% ogólnej liczby mieszkańców. PPIS w Ostrowcu Św. prowadzi nadzór na realizacją obowiązkowych szczepień ochronnych w zakresie oceny stanu sanitarnego placówek, w których przeprowadzane są szczepienia, prawidłowości prowadzonej gospodarki szczepionkowej i zachowania łańcucha chłodniczego, a także przestrzegania procedur postępowania na wypadek awarii urządzenia chłodniczego i zgłaszalności niepożądanych odczynów poszczepiennych. Podczas przeprowadzonych kontroli szczególną uwagę zwracano na odpowiednie przechowywanie preparatów 26

27 szczepionkowych z zachowaniem ciągłości łańcucha chłodniczego, stan zaszczepienia dzieci, młodzieży i osób dorosłych, sposób wykorzystania szczepionek wielodawkowych. Przeprowadzono 27 kontroli w punktach szczepień, w tym 4 kontrole doraźne. Kontrole doraźne zostały przeprowadzone w 3 obiektach w związku z zawiadomieniem o przerwaniu łańcucha chłodniczego z powodu awarii zasilania elektrycznego w urządzeniach chłodniczych, w których przechowywane były preparaty szczepionkowe. W wyniku przeprowadzonych działań kontrolnych zabezpieczono zniszczone preparaty szczepionkowe. PPIS nadzorował procedury przekazania preparatów do magazynu leków przeterminowanych Hurtowni Farmaceutycznej Lubfarm S.A. w Lublinie. Kierownicy zostali zobowiązani do odkupienia zniszczonych preparatów i podjęcia działań zapobiegających wystąpieniu w przyszłości podobnych zdarzeń. PPIS prowadzi rejestr zgłoszeń niepożądanych odczynów poszczepiennych. W 2012 r. zgłoszono 2 niepożądane odczyny poszczepienne (NOP), które dotyczyły dzieci zaszczepionych preparatami BCG 10 szczepionka przeciwgruźlicza o tych samych numerach serii preparatu szczepionkowego. Niepożądane odczyny poszczepienne zostały zakwalifikowane przez lekarza jako łagodne. W związku z decyzjami wydanymi w 2012 r. przez Głównego Inspektora Farmaceutycznego, PPIS podejmował działania w zakresie: wstrzymania w obrocie i stosowania 3 preparatów szczepionkowych oraz wycofania z obrotu 3 preparatów szczepionkowych. W 2012 r. w Sekcji Nadzoru Przeciwepidemicznego został wdrożony Elektroniczny System Nadzoru nad Dystrybucją Preparatów Szczepionkowych i Stanów Magazynowych Szczepionek. System obejmuje swym zakresem tworzenie zbiorczych stanów magazynowych na wszystkich szczeblach działalności inspekcji sanitarnej, raportowaniu niepożądanych odczynów poszczepiennych, raportowaniu danych dotyczących przeprowadzonych szczepień ochronnych oraz dokonywania analiz związanych z rozchodem szczepionek. Elektroniczny system jest na bieżąco modyfikowany i doskonalony. Praca w systemie ułatwia organom PIS bieżący nadzór nad stanem szczepionek, wymusza jednolity obieg dokumentów związany z obrotem szczepionkami w Polsce, oraz umożliwia podejmowanie działań w obszarze bieżącego zużycia preparatów szczepionkowych służących realizacji szczepień w ramach PSO. Dzięki elektronicznemu systemowi możliwe jest podejmowanie szybkich i skutecznych działań podczas wstrzymania i wycofania szczepionek z obrotu. 27

28 Wnioski Sytuację epidemiologiczną w powiecie ostrowieckim ocenia się jako zadawalającą i względnie stabilną. Nastąpił zdecydowany wzrost zarejestrowanych chorób zakaźnych (2012 r. 1028, 2011 r. 551), co wynika ze znacznego wzrostu zachorowań w 2012 r. na ospę wietrzną (2012 r. 731 przypadków, 2011 r. 278 przypadków) i płonicę (2012 r. 66 przypadków, 2011 r. 29 przypadków). Z uwagi na powszechność obowiązkowych szczepień ochronnych dzieci i młodzieży przeciw WZW typu B w populacji sporadycznie dochodzi do występowania przypadków ostrego WZW B. Obecnie przyjmuje się, że populacja osób młodych jest uodporniona przeciw zakażeniom wirusem HBV. Nadal istotne jest w zapobieganiu zakażeniom HBV informowanie społeczeństwa o możliwości podejmowania działań profilaktycznych w postaci szczepień ochronnych. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie zachorowań na gruźlicę wymaga podjęcia szczególnych działań nadzorowych. Nie zaistniały zdarzenia, których następstwa mogłyby wywołać konieczność uruchamiania elementów zarządzania kryzysowego. W 2012 r. w związku z organizacją na terenie kraju Turnieju UEFA Euro 2012 organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej monitorowały sytuację epidemiologiczną i prowadziły sprawozdawczość zachorowań na choroby zakaźne ze szczególnym uwzględnieniem chorób pozostających pod szczególnym nadzorem lub powodujących uruchomienie systemu wczesnego ostrzegania. Wykonawstwo szczepień ochronnych na terenie powiatu ostrowieckiego utrzymuje się nadal na wysokim poziomie. Na bieżąco prowadzony jest monitoring niepożądanych odczynów poszczepiennych. 28

29 II. JAKOŚĆ WODY DO SPOŻYCIA Woda jest jednym z podstawowych elementów przyrody i odgrywa decydującą rolę w życiu i gospodarce człowieka. Stanowi główny składnik tkanki roślinnej i zwierzęcej, a także jest czynnikiem koniecznym dla przebiegu wszystkich procesów życiowych. Organizm ludzki zawiera około 65% wody, utrata 10% wody powoduje silne zaburzenia, a strata 20% kończy się śmiercią. Nadzór nad jakością wody do spożycia oraz ochrona zasobów wodnych jest jednym z podstawowych działań inspekcji sanitarnej. Niewystarczająca ochrona zasobów wodnych i nieskuteczne uzdatnianie wody naraża społeczeństwo na ryzyko chorób przewodu pokarmowego i innych chorób zakaźnych przenoszonych drogą wodną. Ryzyko choroby stanowi obecność w wodzie takich organizmów chorobotwórczych jak: Salmonella spp., Shigella spp., patogenne szczepy Escherichia coli, Vibrio cholerae, Yersinia entrerocolitica, Campylobacter, pasożyty Gardia spp., Cryptosporidium spp. Potencjalne konsekwencje mikrobiologicznego zakażenia wody są bardzo poważne, dlatego tak istotne znaczenie ma rodzaj ujmowanej wody. Państwowa Inspekcja Sanitarna w Ostrowcu Św. sprawuje nadzór nad jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi na podstawie Ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (tekst jednolity Dz. U. z 2011 r. Nr 212, poz z p. zm.) oraz Ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (tekst jednolity Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 z p. zm.). Jakość wody powinna odpowiadać wymaganiom określonym w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2007 r. Nr 61, poz. 417 z p. zm.), które jest zgodne z zaleceniami Dyrektywy Rady Unii Europejskiej 98/83/EC z dnia 3 listopada 1998 r. o jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. L 330 z ). Powyższe rozporządzenie określa minimalną częstotliwość badania wody, miejsca pobierania próbek wody do badań, zakres badania oraz program monitoringu jakości wody. 29

30 Podstawowe źródło zaopatrzenia w wodę na terenie powiatu ostrowieckiego stanowią wodociągi zbiorowego zaopatrzenia zasilane z ujęć wód podziemnych. PPIS w Ostrowcu Św. w 2012 r. nadzorował 20 urządzeń wodnych, w tym 19 wodociągów prowadzących działalność w ramach zbiorowego zaopatrzenia i 1 inny podmiot zaopatrujący w wodę zakład przemysłowy Celsa Huta Ostrowiec Sp. z o. o. (Rys. 8) Rys.8.. Struktura urządzeń wodnych dostarczających wodę przeznaczoną do spożycia dla mieszkańców powiatu ostrowieckiego w latach w zależności od produkcji w m 3 /d. Na ogólną liczbę 115,8 tys. mieszkańców powiatu (stan na r.) z wody wodociągowej w 2012 r. podobnie jak w 2011 r. korzystało 109,3 tys. mieszkańców. Skontrolowano 100 % urządzeń wodnych. Wszystkie wodociągi zbiorowego zaopatrzenia na terenie powiatu ostrowieckiego dostarczały wodę o dobrej jakości. Do badań laboratoryjnych pobrano 132 próby wody do spożycia w wyznaczonych punktach monitoringowych (2011 r.- 131, 2010 r.- 171, 2009 r prób). Częstotliwość badań uzależniona była od średniej rocznej produkcji urządzenia wodociągowego. Badania wykonywane były w akredytowanych laboratoriach WSSE w Kielcach w zakresie monitoringu przeglądowego oraz PSSE w Starachowicach- monitoring kontrolny. Dodatkowo przedsiębiorstwa wodociągowe wykonywały badania wody w innych laboratoriach o udokumentowanym systemie jakości prowadzonych badań wody, zatwierdzonych przez Państwową Inspekcję Sanitarną. Laboratoria zapewniały szeroki zakres oznaczeń organoleptycznych, fizycznych, chemicznych i mikrobiologicznych. 30

31 Tabela 4. Zakres badań próbek wody do spożycia Badane parametry fizyko-chemiczne Badane parametry mikrobiologiczne 1. Antymon 27. Glin 50. Liczba bakterii Escherichia coli 2. Arsen 28. Mangan 51. Liczba Enteroków kałowych 3. Azotany 29. Mętność 52.Liczba bakterii grupy coli 4. Azotyny 30. Ogólny węgiel organiczny 53. Ogólna liczba mikroorganizmów w 22ºC po 72h inkubacji 5. Benzen 31. Odczyn 6. Benzo(a)piren 32. Przewodność 7. Bor 33. Siarczany 8. Bromiany 34. Smak 9. Chrom 35. Sód 10. Cyjanki 36. Zapach 11. 1,2 - dichloroetan 37. Żelazo 12. Fluorki 38. Utlenialność z KMnO4 13. Kadm 39. Twardość 14. Miedź 40. Bromodichlorometan 15. Nikiel 41. Chlor wolny 16. Ołów 42. Dibromochlorometan 17. Bromoform 43. Indeno (1,2,3-c,d) piren 18. Σ Pestycydów 44. Benzo(b)fluoranten 19. Rtęć 45. Benzo(ghi)perylen 20. Selen 46. Benzo(k)fluoranten 21. Σ trichloroetenu i tetrachloroetenu 47. Tetrachloroeten 22. Σ WWA 48. Trichloroeten 23. Σ THM 49.Trichlorometan 24. Amonowy jon 25. Barwa 26. Chlorki (chloroform) 1. Charakterystyka poszczególnych grup urządzeń zaopatrzenia ludności w wodę Zbiorowe zaopatrzenie w wodę to działalność polegająca na ujmowaniu, uzdatnianiu i dostarczaniu wody, prowadzona przez przedsiębiorstwo wodociągowokanalizacyjne. Na terenie powiatu ostrowieckiego w 2012 r. działalność w ramach zbiorowego zaopatrzenia prowadzona była przez 4 przedsiębiorstwa wodociągowe oraz 2 gminne jednostki organizacyjne: 31

32 Miejskie Wodociągi i Kanalizacja Sp. z o. o. w Ostrowcu Św. ul. Sienkiewicza 91- miasto i gm. Ostrowiec Św., Zakład Gospodarki Komunalno- Mieszkaniowej w Kunowie ul. Partyzantów 47- miasto i gm. Kunów, Gminny Zakład Gospodarki Komunalnej w Bodzechowie Szewna ul. Armii Ludowej 3- gm. Bodzechów, Samorządowy Zakład Wodociągów i Gospodarki Komunalnej w Ćmielowie ul. Kolejowa 43- miasto i gm. Ćmielów, Gmina Bałtów- Bałtów 32, Gmina Waśniów- Waśniów ul. Rynek 24. Przedsiębiorstwa wodociągowe dostarczały wodę przeznaczoną do spożycia za pomocą rozbudowanej sieci wodociągowej. W zależności od produkcji wodociągi dostarczały wodę dla 94,4 % mieszkańców powiatu (Rys. 9). Rys.9. Struktura zaopatrzenia mieszkańców powiatu ostrowieckiego w wodę przeznaczoną w 2012 r. do spożycia 1.1. Wodociągi zbiorowego zaopatrzenia o produkcji < 100 m 3 / dobę Wodociągi o produkcji < 100 m 3 / dobę stanowiły 20,0 % wszystkich urządzeń wodnych objętych ewidencją (2011 r.- 25,0 %; 2010 r.- 19,0 %; 2009 r.- 24,0 %,). Dostarczały one wodę o dobrej jakości dla 0,9 % mieszkańców powiatu. Systematycznie maleje udział urządzeń wodnych w tej grupie ze względu na wzrost produkcji urządzeń wodnych. Wodociągi o produkcji < 100 m 3 / dobę dostarczały wodę dla najmniejszej liczby mieszkańców powiatu. 32

33 1.2. Wodociągi o produkcji m 3 /dobę W roku 2012 skontrolowano wszystkie znajdujące się w ewidencji wodociągi. Ich udział w ogólnej liczbie nadzorowanych urządzeń wodnych wynosił 32,7 % (2011 r.- 65,0 %; 2010 r.- 61,9 %; 2009 r.- 44 %,). Z tej grupy wodociągów korzystało 32,7 % mieszkańców powiatu. Jakość wody odpowiadała wymogom sanitarnym. W bieżącym roku w związku ze stwierdzonym zanieczyszczeniem bakteriologicznym wody (bakterie grupy coli) pochodzącej z urządzenia wodociągowego- wodociąg Szewna gm. Bodzechów polecono w terminie natychmiastowym podjąć działania naprawcze mające na celu zapewnienie dobrej jakości wody. Przedsiębiorstwo wodociągowe w trybie natychmiastowym doprowadziło do poprawy jakości wody, co zostało potwierdzone pozytywnymi wynikami badania wody. Ze względu na zły stan sanitarno- techniczny budynku ujęcia wody w Ćmielowie PPIS w Ostrowcu Św. wydał decyzję nakazującą doprowadzić do dobrego stanu budynek hydroforni i urządzenia wodociągowe oraz naprawić uszkodzoną wylewkę przy studni nr Wodociągi o produkcji m 3 /dobę Na terenie powiatu ostrowieckiego brak jest wodociągów o produkcji m 3 /d Wodociągi o produkcji m 3 /dobę Państwowa Inspekcja Sanitarna w Ostrowcu Św. podobnie jak w latach poprzednich nadzoruje 1 wodociąg Ostrowiec o produkcji m 3 /dobę, który zaopatruje w wodę o dobrej jakości największą liczbę mieszkańców powiatu ok. 66,4 %. Jakość wody pochodząca z wodociągu Ostrowiec na bieżąco kontrolowana była przez państwową inspekcję sanitarną oraz laboratorium MWiK Sp. z o. o. w Ostrowcu Św Inne podmioty zaopatrujące w wodę Kontrolą objęto 1 inny podmiot zaopatrujących w wodę zakład pracy- Celsa Huta Ostrowiec Sp. z o. o. Stanowi on 5 % ogólnej liczby ewidencjonowanych urządzeń wodnych (2011 r.- 5,0 %; 2010 r.- 9,5 %; 2009 r.- 25 %). Dla wodociągu Celsa Huta Ostrowiec Sp. z o. o. obowiązuje przydatność wody na warunkach przyznanego odstępstwa. ŚPWIS wydał II odstępstwo dotyczące utrzymania wartości trichloroetenu i tetrachloroetenu w wodzie przeznaczonej do spożycia na poziomie 60,0 µg/dm 3 na kolejne 3 lata to jest do dnia r. 33

34 Udział poszczególnych grup urządzeń wodnych w zaopatrzeniu mieszkańców powiatu ostrowieckiego w wodę przeznaczoną do spożycia przedstawia rys. 10. Rys.10. Ewidencja urządzeń wodnych dostarczających wodę przeznaczoną do spożycia w 2012 r. 2. Badania ciepłej wody użytkowej w budynkach zamieszkania zbiorowego na obecność pałeczek Legionella sp. Zgodnie z obowiązkiem kontroli ciepłej wody użytkowej PPIS w Ostrowcu Św. przeprowadził badania na obecność pałeczek Legionella sp. w 11 obiektach zamieszkania zbiorowego (2011 r.- 13; 2010 r.- 19) tj.: - 5 hotelach, - 1 motelu, - 1 noclegowni, - 1 specjalnym ośrodku wychowawczym, - 3 innych obiektach, w których są świadczone usługi hotelarskie. W 3 obiektach stwierdzono przekroczenia dopuszczalnej wartości pałeczek Legionella sp., w związku z powyższym wydano 3 decyzje i wystosowano 1 pismo interwencyjne nakazujące podjęcie stosownych działań, w celu doprowadzenia wody ciepłej użytkowej w systemach wodociągowych do wartości zgodnych z rozporządzeniem. Działania podjęte przez właścicieli obiektów doprowadziły do poprawy jakości ciepłej wody, co zostało potwierdzone pozytywnymi wynikami badaniami wody. Do badań pobrano 32 próby (2011 r.- 32; 2010 r.- 54), w 25 % prób stwierdzono przekroczenia dopuszczalnej ilości bakterii (2011 r.- 15,6 %; 2010 r.- 13%) rys.11 34

35 Rys.11.. Odsetek prób, w których stwierdzono obecność pałeczek Legionella sp. w latach W dalszym ciągu istnieje wzrostowa tendencja do występowania pałeczek Legionella sp. w instalacji wody ciepłej w budynkach zamieszkania zbiorowego, dlatego też tak ważna jest kontrola wody ciepłej prowadzona przez inspekcję sanitarną oraz odpowiednia eksploatacja przez właścicieli budynków sieci przesyłowej ciepłej wody. PPIS w Ostrowcu Św. w 2012 r. wystosował 16 pism informujących o jakości wody ciepłej w badanych obiektach oraz 13 pism dotyczących wzmożenia nadzoru (kontroli stanu technicznego) nad instalacją ciepłej wody użytkowej. 35

36 Wnioski PPIS w Ostrowcu Św. w ramach nadzoru sanitarnego sprawuje kontrolę nad przestrzeganiem przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne wody przeznaczonej do spożycia. W 2012 r. struktura zaopatrzenia w wodę oraz jakość wody nie uległa zmianie w stosunku do roku Podobnie jak w roku ubiegłym wodociągi zbiorowego zaopatrzenia (19 wodociągów) stanowiły podstawowe źródło zaopatrzenia mieszkańców powiatu ostrowieckiego w wodę przeznaczoną do spożycia. Dostarczały one wodę o dobrej jakości dla 109,3 tys. ludności. Długość sieci wodociągowej wg danych GUS (stan na r.) wynosiła 873,4 km (2010 r.- 866,1 km). Rozbudowano sieć wodociągową o 7,3 km. Na terenie gminy Ostrowiec w 2012 r. zakończono budowę kanalizacji sanitarnej o długości 24,7 km, przebudowano magistralę wodociągową (1,9 km) oraz zmodernizowano oczyszczalnię ścieków. W ramach monitoringu jakości wody w 2012 r. PPIS w Ostrowcu Św. pobrał do badań 132 próby wody (2011 r. 131, 2010 r. 171), prowadził wykaz przedsiębiorstw wodociągowokanalizacyjnych wraz z urządzeniami wodociągowymi oraz miejscami pobierania próbek wody, a także pozyskiwał wyniki badań jakości wody przeprowadzanych przez przedsiębiorstwa wodociągowe w ramach kontroli wewnętrznej. Uzyskane dane gromadził, weryfikował, analizował celem wydawania okresowych i obszarowych ocen jakości wody na nadzorowanym terenie wydano 6 ocen obszarowych. Dane monitoringowe przekazywał Świętokrzyskiemu Państwowemu Wojewódzkiemu Inspektorowi Sanitarnemu w systemie Informatycznym WODA-EXCEL. PPIS w Ostrowcu Św. wydał 128 pism informujących o jakości wody przeznaczonej do spożycia (2011 r.- 34; 2010 r.- 39) oraz 2 decyzje dotyczące nadzorowanych urządzeń wodnych (2011 r.- 5; 2010 r.- 10). Decyzje dotyczyły przekroczeń parametrów mikrobiologicznych (obecność w wodzie bakterii grupy coli) oraz stanu sanitarnotechnicznego stacji wodociągowych i urządzeń wodnych. Działania przeprowadzone przez administratorów przedmiotowych urządzeń wodnych doprowadziły do poprawy jakości dostarczanej wody. Kwestionowane próby stanowiły 4,5 % ogólnej liczby wykonanych badań (2011 r.- 5,3 %; 2010 r.- 12,5 %). Z roku na rok zmniejsza się liczba prób kwestionowanych, co jest spowodowane większą świadomością zarządców urządzeń wodociągowych oraz prowadzoną przez przedsiębiorstwa wodno- kanalizacyjne kontrolą wewnętrzną jakości dostarczanej wody. Na ogólną liczbę 115,8 tys. mieszkańców powiatu z wody wodociągowej korzystało 94,4 %. 100 % wodociągów zbiorowego zaopatrzenia podobnie jak w latach poprzednich, dostarczało 36