Ryszard Kiełczewski. Marian Szulc BRYDŻ DLA KAŻDEGO. Podstawowe wiadomości o licytacji, rozgrywce i obronie

Transkrypt

1 Ryszard Kiełczewski Marian Szulc BRYDŻ DLA KAŻDEGO Podstawowe wiadomości o licytacji, rozgrywce i obronie Wydawnictwo Jagiellonia SA Kraków 1998

2 Na pewno już to wiesz, ale ROZDZIAŁ I Wszystko, o czym piszemy na początku tego rozdziału jest Ci być może doskonale znane, ale ponieważ musimy się liczyć, że po książkę sięgną też Czytelnicy pierwszy raz stykający się z kartami, nie wolno nam pominąć podstawowych informacji o talii, kolorach i starszeństwie kart. Ale przeleciawszy wzrokiem pierwsze akapity, znajdziesz może dalej treści mniej Ci znane. Starszeństwo kart i kolorów W brydża gra się talią złożoną z 52 kart (dżokery odrzucamy). Każda z kart ma jedna stronę - zwaną koszulką lub grzbietem - identyczną z resztą talii. Koszulkami do góry podajemy talie do przełożenia, rozdajemy karty i układamy przed sobą lewy, koszulkami na zewnątrz (by poza nami nikt nie widział ich wysokości i koloru), trzymamy karty w trakcie gry. Druga strona karty, jej lico, zawiera symbole określające kolor karty (jeden z czterech) i jej wysokość (od asa do dwójki, razem 13 szczebli). W talii nie ma więc dwu identycznych kart i jeśli w czasie tego samego rozdania as kier będzie próbował wziąć drugi raz lewę, to albo grasz z szulerami, albo pogłębiła się twoja skleroza, albo przez pomyłkę do waszej talii domieszano kartę z innej. Powinna być łatwa do wykrycia i zazwyczaj różnić się koszulką. Kolory stosowane w kartach to trefle oznaczane znaczkiem, kara -, kiery - i piki -. Kara i kiery w rzeczywistości są czerwone, nie chcąc jednak podrażać kosztów druku (i książki) drukujemy je na czarno. Kolory podaliśmy tu w kolejności od najniższego (trefle) do najwyższego (piki). Ich wysokość ma znaczenie jedynie w licytacji (wyższy kolor można zalicytować na tej samej wysokości po kolorze niższej rangi, np. 2 po 2 ; gdy chcemy licytować trefle po karach, trzeba wspiąć się co najmniej o jeden szczebel wyżej (po 2 co najmniej 3 ). W zapisie brydżowym wyróżnia się kolory młodsze /, których wartość zapisowa wynosi 20 pkt za lewę i starsze /, których wartość lewy wynosi 30 pkt. W innych grach karcianych stosuje się czasem spolszczone nazwy kolorów (żołądź, dzwonek, czerwień, wino), bądź - jak przy skacie - zniemczone krojc, szel, herc, grin. W brydżu umówiliśmy się używać tylko określeń: trefl, karo, kier, pik. W licytacji wymawiamy je w pierwszej osobie liczby pojedynczej. Starszeństwo kart w kolorze - od najstarszej, czyli najważniejszej: as - zapisywany literą A ( w niektórych jednak taliach oznaczany na kartach jedynką), król - zapisywany literą K, który na kartach francuskich, hiszpańskich itp. oznaczany bywa literą R (od Roi), dama - D (na kartach anglosaskich Q jak queen), walet - W, ale na zagranicznych taliach także B, J lub Kn, oraz dziesiątka - 10 (choć na niektórych taliach zamiast cyfr można spotkać literę T - od angielskiego liczebnika ten). Niższe karty oznacza się już wyłącznie za pomocą cyfr, wszędzie tak samo: a więc dziewiątkę przez 9, ósemkę przez 8, itd.7,6,5,4,3, aż do najmłodszej 2-ki. Symbol 9 oznacza więc dziewiątkę trefl, W - waleta karo, a 4 - czwórkę kier. Karty od asa do waleta nazywamy figurami, od asa do 10-ki - honorami, od 9-ki w dół - blotkami. As, król i dama to honory starsze, walet i 10-ka - młodsze.

3 Nieco terminologii Kolory krótkie to takie, w których mamy trzy karty lub mniej. Dwie karty w kolorze nazywamy dubletonem, jedną - singletonem. Brak kart w kolorze to renons. Cztery lub więcej kart w jednym kolorze nazywamy longerem. Wszystkie trzynaście kart, które gracz otrzymuje w rozdaniu nazywamy ręką. Wszystkie cztery ręce z tego samego rozdania to rozkład. Sposób, w jaki ułożyły się kolory w ręce, nazywamy układem kolorów lub składem, np.: xx xxxx xxx xxxx Jest układem (zazwyczaj podajemy go zgodnie z rangą kolorów - od pików do trefli). Kiedy w jakimś kolorze mamy kolejne karty (np. DW10, KDW, 987) jest to sekwens, znany grającym w remika. W brydżu wyróżnia się także sekwens wewnętrzny (np. K1098, AW10, D987), czyli figura podparta sekwensem nieco niższych kart. Zapisywanie rozkładów W tej książeczce co chwila będą pojawiać się tajemnicze na pozór kwadraciki z różnymi literkami w środku i cyframi naokoło. W ten sposób umówiono się zapisywać rozkłady poszczególnych rozdań. Literki w środku kwadracika to pozycje zajmowane przez graczy (są to pierwsze litery angielskich nazw stron świata), symbole, litery i cyfry wskazują jakie otrzymali oni karty. Np.: K W D 6 K A A W D W D 4 2 K W A D 2 A K Na początku lektura rozkładu może sprawiać nieco kłopotów (można sobie dopomóc rozkładając prawdziwe karty przed sobą na stole), ale rychło wasze oczy naucza się czytania diagramów. W powyższym przykładzie gracz N ma pięć pików (króla, waleta, siódemkę, szóstkę, trojkę), dwa kiery (damę i szóstkę), cztery kara (króla, dziewiątkę, szóstkę, piątkę) oraz dwa trefle (ósemkę i siódemką). Gracz W w swoich kartach ma m.in. cztery kara z waletem, ósemka, czwórką i trójką, a gracz S tylko dwa trefle - za to najwyższe - asa i króla. Partnerzy Brydż jest grą, w której podstawową jednostką (zespołem) jest para siedzących przy stoliku naprzeciw siebie graczy (na naszym diagramie pary stanowią gracze N i S oraz W i E. Pary te wałczą przeciwko sobie ( w brydżu sportowym, w turniejach par, można walczyć równocześnie przeciwko wielu parom - ale to jest kolejna bajka).

4 Do rozegrania towarzyskiej (robrowej) partii brydża potrzeba więc czterech uczestników, którzy mogą utworzyć pary stałe grające przeciwko sobie bez zmian 9partia fixe) lub dokonywać losowania zmieniając zestawienia np. po każdym robrze (gra w kółko). Partnerzy współpracują ze sobą w czasie licytacji i wistu w imię jak najlepiej rozumianej wspólnoty interesów. W czasie rozgrywki partner rozgrywającego staje się dziadkiem i jego udział w grze jest bardzo ograniczony (może w niewielkim zakresie czuwać nad prawidłowością przebiegu gry). W tej fazie gry następuje zdecydowanie najmniej nieporozumień pomiędzy partnerami Pojęcie lewy Lewa w brydżu jest terminem podstawowym, troche jak gram czy sekunda w Międzynarodowym Układzie Miar. Lewa składa się z kart zagranych kolejno (zgodnie z ruchem wskazówek zegara) przez każdego z grających - liczy więc 4 karty. Prawo wyjścia w pierwszej lewie posiada gracz siedzący po lewej stronie rozgrywającego. W następnych lewach prawo zagrania posiada ta ręka, która wzięła poprzednią lewę. Wszystkich graczy ( a także karty dziadka) obowiązuje dokładanie do koloru zagranego przez rękę inicjującą lewę. Jeśli gracz ( ręka) nie posiada kart w kolorze zagranym, wówczas może dołożyć dowolna kartę innego koloru, w tym koloru atutowego. Uwaga! Gracz, który nie posiada kart w zagranym kolorze, nie ma obowiązku dokładania atuta. Lewę bierze ten z graczy (ta ręka), który dołożył najstarszą kartę w zagranym kolorze. Jeśli gracz nie posiada tego koloru i dołoży atuta - lewa należy do niego. Jeśli więcej niż jeden gracz dołoży atuta - lewa należy do tego, który dołożył najstarsze atu. Lewa stanowi własność obu partnerów tworzących parę - bez względu na to, który z nich ją bierze. To taka wspólnota majątkowa jak w małżeństwie. Fakt ten powinien skłaniać partnerów do tego, by nie nadbijali bez potrzeby kart własnego partnera, jeśli takowe mogą wziąć lewę. Podkreślenia słów bez potrzeby mówi o tym, ze bywają sytuacje, kiedy trzeba przejmować lewę, którą może, lub nawet już bierze nasz partner. Fazy gry Gra w brydża składa się z dwóch faz: a) licytacji, czyli wymiany informacji i sile i składzie poszczególnych rąk dokonywanej za pomocą zaledwie 15 słów. Służy to ustaleniu kontraktu optymalnego dla strony,. która utrzyma się przy grze. b) Rozgrywki i wistu: rozgrywa strona, która wygrała licytację (zgłosiła kontrakt na najwyższym szczeblu), druga para wistuje (inaczej: broni się); Obie strony starają się wziąć taka liczbę lew, która zapewni im optymalny zapis. Zazwyczaj chodzi o wzięcie możliwie największej liczby lew przed jadana stronę. Cele gry Celem gry jest w brydżu zdobycie jak największej ilości punktów (czasem przeliczanych następnie na pieniądze). Zdobywa się je za wygranie wylicytowanych kontraktów, za wpadki przeciwników oraz w postaci premii za osiągnięcia dogranej (partii,

5 robra), tudzież za wylicytowanie i wygranie gry premiowej (szlemika, szlema). W brydżu robrowym dodatkowe, niewielkie premie, zapisuje się za koronki (posiadanie na jednej ręce dowolnych czterech kolorów w kolorze atutowym) i korony (posiadanie wszystkich pięciu honorów atutowych, bądź wszystkich czterech asów przy grze w bez atu). Premie dostaje się za korony i koronki nie tylko wtedy, kiedy przy grze utrzyma się strona posiadająca te walory, ale także kiedy posiada je strona broniąca. Szybko spostrzeżecie, że czasem bardzo opłaca się przeciwników skontrować i zapisać te punkty za ich wpadkę, niż grać swój kolor, szczególnie gdy zapis byłby niewielki. Ale czasem przeciwnikom udaje się wygrać taki skontrowany kontrakt LICYTACJA - CZYLI O TYM, ŻE DOBRA KARTA, TO NIE TYLKO ASY I KRÓLE ROZDZIAŁ II W licytacji obie walczące strony starają się w miarę posiadanych walorów poinformować o możliwościach połączonych rąk. Ilość środków będących w dyspozycji partnerów jest niezwykle skromna. Jest to zaledwie 15 słów, w tym liczebniki od 1 do 7, nazwy kolorów (trefl, karo, kier, pik) oraz odzywki: bez atu, pas, kontra i rekontra. Wbrew pozorom kombinacje z użyciem tych 15 słów daje możliwość przekazania niebywałej wprost ilości informacji. Prawo do pierwszej odzywki Licytację rozpoczyna gracz, który rozdawał karty, a w brydżu sportowym gracz oznaczony na pudełku słowem dealer. Po nim kolejno - zgodnie z ruchem wskazówek zegara (tak jak przy zagrywaniu w poszczególnych lewach) - głos zabierają kolejni gracze. Licytacja kończy się, gdy po jakiejkolwiek odzywce nastąpią trzy pasy. Wynika z tego, że: a) każdy gracz może kilkakrotnie zabrać głos w trakcie jednego rozdania - bez względu na to, co licytował poprzednio (nawet po wcześniejszym pasie, czy kilku pasach) b) po każdej odzywce pozostali gracze mają jeszcze prawo głosu c) każda odzywka może być ostatecznym kontraktem, jełki po niej nastąpią trzy pasy. Każda odzywka - a jest to taka zapowiedź, a której liczebnik i nazwa koloru (lub bez atu) - jest zobowiązaniem strony licytującej do wzięcia określonej liczby lew przy grze we wskazane miano. Kontra i rekontra odpowiednio powiększają (kontra podwaja, a rekontra zwiększa czterokrotnie) zapis dla strony, która skutecznie skontrowała bądź rekontrowała. Liczba zadeklarowanych do wzięcia lew wynika ze zsumowania liczby 6 (sześć) i liczebnika ostatnie zapowiedzi strony, która wygrała licytację. I tak kontrakt ostateczny 1 bez atu oznacza, że strona rozgrywająca zobowiązała się wziąć 7 lew (6+1), przy czym żaden kolor nie jest atutowy. Kontrakt 3 karo to zobowiązanie powzięcia 9-ciu lew (6+3), przy czym atutem będą kara, a kontrakt 7 pik zobowiązuje stronę rozgrywającą do wzięcia wszystkich 13 lew (6+7), ale teraz atutami będą piki.

6 Wynika z tego, ze przy grze powinna się utrzymać ta strona (para), która ma większy potencjał do brania lew. Metody oceny siły ręki Od początku swego istnienia brydż poddawany był różnym eksperymentom w tym zakresie. Oceny wartości ręki za pomocą lew honorowych (LH), ujemnych (LU), czy wygrywających (LW) wniosły swój wkład, lecz jako wyłączne sposoby oceny odeszły do lamusa. Po nich pojawiły się punktowe metody oceny np. as, król, dama i walet miały przyporządkowane odpowiednio wartości punktowe. I tak w systemie austriackim (Bambergera punkty) ; w systemie polskim (walet się nie łapał na jakąkolwiek wartość punktową), czterech asów punkty ,5; Robertsona punkty (10-ka otrzymała jeden punkt przeliczeniowy). Najdalej poszedł francuski teoretyk - matematyk z wykształcenia Jean-Rene Vernes, którego skala to 4-3,08-1,88-0,94. Najlepiej próbę czasu przetrwała skala Miltona Worka, który opublikował wynalazek Bryanta McCampbella. Ta skala to as - 4 król -3, dama -2, walet -1. Opierając się o nią przedstawiamy tutaj zasady bilansu. Podział rąk ze względu na siłę 1) przedział 0-6 PC (Point Counts - punkty przeliczeniowe) - ręka słaba, licytujemy z nią wyłącznie na pozycji sforsowanej, tzn. wtedy, gdy po bardzo silnej zapowiedzi partnera nie wolno nam spasować. 2) 7-9 PC - słabe podniesienie otwarcia partnera (ręka półpozytywna). Licytujemy jeden raz nieprzymuszenie pop otwarciu partnera, następne nasze odzywki mogą być wymuszone poprzez forsujące zapowiedzi partnera. 3) PC - mocne (inwitujące) podniesienie. Są to ręce, z którymi po otwarciu partnera należy podjąć próbę zagrania końcówki (w zależności od posiadania nadwyżek przez partnera). Co to jest końcówka - wyjaśnimy pod koniec tego rozdziału, gdy piszemy o zapisie brydżowym. 4) PC - słabe OTWARCIE lub forsujące podniesienie. Z podaną siłą należy otworzyć licytację, a po otwarciu partnera należy sforsować licytację do końcówki. 5) PC - silne otwarcie licytacji 6) PC - bardzo silne otwarcie, po którym najczęściej grana jest minimum końcówka 7) 23+ PC - otwarcie forsujące do dogranej bez względu na to co posiada partner. UWAGA! Nie dotyczy to rąk bardzo zrównoważonych np.: AKx AKx AKx Dxxx Ta ręka sama, bez pomocy partnera, nie gwarantuje żadnej końcówki i należy ja zakwalifikować do niższego przedziału. Ręce ofensywne i defensywne

7 Ręce ofensywne to takie, które są dobre do gry własnej, a więc ręce z długimi sekwensowymi kolorami np.: KDW10xx KDWx xx x Gdy przeciwnicy mają krótkości (renons, singleton, a nawet dubleton) w pikach i kierach, to weźmiemy mało lew na nasze figury, w krańcowym przypadku ani jednej. Tymczasem z niewielką pomocą partnera w postaci 10-ki kier bez problemu powinniśmy wziąć 8 lew przy grze w piki. Ręce defensywne zaś to takie, które są bardzo dobre, gdy gra przeciwnik, a więc ręce z honorami w kolorach przeciwników, lub z honorami rozrzuconymi, bez źródeł lew w postaci fort (blotek, które po zgraniu wyższych kart stały się najstarszymi w kolorze, lub przebitek przy grze własnej np.: AWx D10xx KWx W10x Jeśli partner licytował trefle, a przeciwnicy chcą grac w kiery, to należy im życzyć szerokiej drogi, najlepiej poprzez kontrę, jeśli wespną się dostatecznie wysoko. Oszacowanie typu ręki - ofensywna, czy defensywna - ułatwia podjęcie decyzji w licytacji dwustronnej: iść wyżej, kontrować, czy pasować. Bilans bezatutowy Pierwsze źródło lew - honory Jak łatwo policzyć, potencjał punktowy całej talii wg. skali Worka wynosi 40. Lew w jednym rozdaniu można wziąć tylko 13. Proste działanie rachunkowe wykazuje więc, że na 1 lewę potrzeba statystycznie 3 pkt Miltona Worka (40:13 3). W sytuacji, kiedy strona silniejsza nie może uzgodnić koloru, zmuszona jest ustalić kontrakt bezatutowy, a jego wysokość wynika z podzielenia sumy punktów rąk obu partnerów przez 3. Przykład bilansu bezatutowego: Zalicytowaliśmy 1 BA, co oznacza siłę 15-17/18 PC. Partner odpowiedział 2 BA (9-10) pkt. Z ręką: AD4 D1083 K6 A1094 Pasujesz, gdyż doliczywszy swoje 15 PC do 9-ciu (bilansuje się zawsze do dolnej granicy siły partnera) i sumę podzieliwszy przez 3 otrzymałeś wynik 8. Tyle tylko lew statystycznie weźmiecie. Natomiast z ręką: AD4 D1083 K6 AD94 Możesz podnieść do 3 BA, choć jednego punktu wam do bilansu na 9 lew brakuje; może jednak dostawi go partner, może zagra 10-ka kier. Z 26 PC na osi (inaczej na linii, czyli w parze rąk partnerskich) powinno się licytować 3 BA. Drugie źródło lew - forty

8 Do wygrania kontraktu w bez atu nie zawsze potrzeba pokrycia bilansowego w sile liczonej za figury (A,K,D,W). Wystarczającym ekwiwalentem będzie często długi kolor, w którym niskie karty stają się lewami. Takie lewy nazywa się fortami. Z reguły są to blotki - poczynając od czwartej karty koloru np.: Axx Ax AKDxxx xx xx xxx xxx Axxxx Z podanymi rękami para WE może na ogół (dokładnie w 90% przypadków, bo takie jest prawdopodobieństwo podziału kar innego niż 4-0) łatwo wygrać 3 BA biorąc 6 lew karowych i trzy boczne asy. Punktów co prawda posiadają tylko 21, co - zgodnie z bilansem bezatutowym - powinno wystarczać na wzięcie zaledwie 7-miu lew, ale longer karowy przy 9 PC w nim dostarcza aż 6 lew znacznie obniżając średnią liczbę PC potrzebną na wzięcie jednej lewy. Trzecie źródło lew - przebitki Nie trudno zauważyć, że wszystkie lewy łatwo weźmie szczęściarz, któremu przyjdzie 13 kart w jednym kolorze (o ile będzie grał w ten kolor, a nie np. w bez atu). Partner nie musi mu dokładać ani punkta. Mamy w rozdaniu z partnerem tylko 10 PC, a bierzemy lew 13. Trzynaście lew weźmiemy także przy grze w piki posiadając wraz z partnerem następujące karty: AK DW Ponieważ na jednej ręce nie posiadamy trefli i kar, będziemy te kolory zagrywać z ręki E, dokładając z ręki W atuta ( w tym rozdaniu - pika). Jak pamiętamy lewę bierze ten gracz, który dał najstarszą kartę w zagrywanym kolorze - chyba, ze ktoś do koloru nie miał i dołożył atuta. To dodanie atuta do lewy zagranej w inny kolor nazywa się przebitką. Ręka W w tym rozdaniu może wziąć 7 przebitek trzech kar i 4-ch trefli. Z kolei ręka E nie posiada kierów, będzie więc przebijała ten kolor i może tu wziąć sześć przebitek. W ten sposób, przy tym specyficznym, bardzo rzadko zdarzającym się układzie kart, weźmiemy aż 13 lew (wszystkie) na przebitki. Zazwyczaj jednak będzie ich znacznie mniej - kilka w rozdaniu. Poznaliśmy zatem nowe źródło lew - przebitki. Można na nie brać lewy wtedy, kiedy kontraktem ostatecznym jest kontrakt kolorowy. Kontrakt taki wybiera para, kiedy stwierdzi posiadanie koloru uzgodnionego (sfitowanego). Za taki uważa się kolor, w którym partnerzy posiadają łącznie 8 (osiem) lub więcej kart. Zazwyczaj jest to kolor starszy (piki lub kiery), co ma związek z konstrukcja zapisu brydżowego. Bilans mieszany Bilans taki uwzględnia źródła lew na honory, forty i przebitki. Wartość honorów obliczamy za pomocą skali Miltona Worka. Blotki w kolorze atutowym przy uzgodnionym

9 kolorze (łącznie co najmniej 8 kart) w rękach obu partnerów) mają wartość 2 pkt każda, poczynając od czwartej w kolejności liczonej na każdej z rąk. Jeśli posiadamy boczny długi kolor, to blotkom od czwartej wzwyż przydzielamy wartość po 1 pkt każdej. Kolor atutowy może być rozłożony w rękach partnerów równomiernie - np. przy 8 kartach jest to układ 4-4. wtedy możemy wybierać, która ręka może wziąć więcej przebitek. Przy układzie mniej równym, np. 5-3, zazwyczaj więcej pożytku przyniosą przebitki z krótszego członu koloru, ponieważ blotki na dłuższej ręce przyniosą lewy jako forty. Wyjątkiem jest technika rozgrywki nazywająca się grą na odwrócona rękę (będzie o niej mowa w rozdziale o manewrach rozgrywkowych) Warunkiem wykonania przebitki jest posiadanie krótkości w ręce, w której będziemy przebijać. Krótkością jest renons, singleton lub dubleton. Oczywiście im lepsza krótkość, tym łatwiej o przebitki. Istotna także jest liczba atutów. Mając 4 atuty możemy liczyć na: - przy renonsie - trzy przebitki - przy singletonie - dwie przebitki - przy dubletonie - jedną przebitkę. Przy trzech atutach przyjmujemy połowę powyższych wartości. Za jedną przebitkę dodajemy sobie do bilansu wspomniane wcześniej 2 punkty. Oto kilka przykładowych obliczeń (partner zgłosił w licytacji kiery): Axx Kxxx DWx Axxx - nie ma lew przebitkowych, tylko 14 PC za honory. xx Kxxx DWxx xxx - jedna lewa przebitkowa (+2 pkt.), którą dodajemy do 6 PC za honory - razem 8 pkt. x Kxx DWxx Axxxx - jedna lewa przebitkowa (+2 pkt) i 10 PC za honory to razem 12 pkt. - Kxxx DWxx Axxxx - trzy lewy przebitkowe (+6 pkt.) i także 10 PC za honory, to razem 16 pkt. Jak mówiliśmy, przy bilansie bezatutowym, do wzięcia jednej lewy potrzeba przeciętnie 3 punktów. Bilans lew do wzięcia przy przeciętnych rozkładach, jakiego dokonuje jeden z partnerów pary (ten, który w trakcie licytacji wie więcej), polega na wykonaniu dwu prostych działań rachunkowych. Wpierw trzeba dodać posiadane przez obu partnerów punkty (za honory, za forty w długim bocznym kolorze i za przebitki), potem otrzymaną sumę podzielić przez 3. Wynik wskaże liczbę lew możliwą do wzięcia w danym rozdaniu. Przylądowe bilansowanie po otwarciu partnera 1 pik. Nasza ręka: xxxx AKxx xx KDx Bilans: W bilansie uwzględniamy minimum punktów obiecanych przez partnera. - honory partnera - 12 PC - honory nasze - 12 PC - 4-ta i 5-ta karta w uzgodnionym kolorze pikowym u partnera - 4 pkt - jedna przebitka u nas - dubleton karo przy 4-ch atutach - 2 pkt

10 Razem pkt :3 = 10 lew Nawet przy założonym minimum punktów u partnera wiemy, że należy grać końcówką pikową. Czy zagramy coś więcej, zależeć będzie od karty partnera (może ma nadwyżki w sile lub układzie?) i od będących w naszej dyspozycji narzędzi licytacyjnych. Drugi przykład: Partner otworzył 1 pik, my 1 BA (słabe podniesienie 7-9 PC bez fitu w kolorze otwarcia), partner 2 kier. Nasza ręka: Bilans: xx Kxxx ADxx xxx - honory nasze - 9 pkt - honory partnera - 12 pkt - nasza forta w kolorze uzgodnionym - 2 pkt - dwie przebitki u partnera (przy układzie 5-4 musi mieć albo dwa dubletony, albo singletona) - 4 pkt - czwarte i piąte pik u partnera (po 1 punkcie) - 2 pkt Razem 29 pkt : 3 10 lew Powinniśmy wylicytować końcówkę kierową (tu najlepiej zgłosić od razu 4 kier). Wyróżnia się trzy strefy zapisu: Strefy zapisu brydżowego a) Strefa zapisu częściowego, niedającego dogranej (partii, robra) i zawiązanych z nią premii. b) Strefa końcówki c) Strefa gier premiowych (szlemikowa) Strefa zapisu częściowego dotyczy kontraktów, których wartość zapowiedziana (zalicytowana) jest niższa od 100 punktów zapisowych. (a właśnie 100 punktów zapisowych daje dograną). Są to kontrakty od 1 trefla do 4 karo z wyłączeniem 3 BA. Strefa końcówki obejmuje kontrakty 3,4,5 bez atu, 4/5 kierów, 4/5 pików oraz 5trefli i 5 kar. Strefa gier premiowych obejmuje wszystkie kontrakty na wysokości 6-ciu (szlemiki) i 7-miu (szlemy). Pełny zapis brydżowy przedstawimy w ostatnim rozdziale. Obliczanie wartości zapisowej kontraktu

11 Kontrakty w poszczególne miana (kolory oraz bez atu) posiadają odpowiednie wartości zapisowe. I tak - przy wylicytowaniu kontraktu w kolory młodsze - trefle i kara - każda lewa, od siódmej w górę, ma wartość zapisową 20 pkt, przy czym punktuje się tylko lewy do wylicytowane wysokości (jeśli wylicytowaliście 3 karo, to nawet po wzięciu wszystkich 13 lew nie możecie zapisać premii za dograną ani za szlema). A więc: 1 / - 20 pkt (1 x 20) 2 / - 40 pkt (2 x 20) 3 / - 60 pkt (3 x 20) Kolory starsze - kiery i piki - mają wartość zapisową 30 pkt. Oznacza to, ze wylicytowany kontrakt w kolor starszy ma wartość: 1 / - 30 pkt (1 x 30) 2 / - 60 pkt (2 x 30) 3 / - 90 pkt (3 x 30) 4 / pkt (4 x 30) W bez atu zapis jest podobny do zapisu w kolorach starszych, z jedną istotną różnicą - za pierwsze bez atu zapisuje się 40 pkt. A więc: 1 BA - 40 pkt 2 BA - 70 pkt ( ) 3 BA pkt ( x 30) 4 BA pkt ( x 30) 5 BA pkt ( x 30) Z powyższego wynika, że aby dograć końcówkę należy zalicytować w kolor młodszy kontrakt na wysokości 5-ciu (5 x 20 = 100), w kolor starszy na wysokości 4-ch (4 x 30 = 120), a bez atu na wysokości 3-ch ( x 30 = 100). Pozornie wydaje się, ze najłatwiej jest wygrać końcówkę w bez atu. Praktyka wykazuje jednak, że najczęściej osiąga się końcówki w kolory starsze, potem w bez atu, na końcu w kolory młodsze. Dążenie do osiągania końcówek jest spowodowane wysokimi premiami, jakie otrzymuje strona, która wylicytuje i wygra taką grę. W grze robrowej jest to odpowiednio 200 i 300 za dograną na partię i robra (w brydżu sportowym odpowiednio 300 punktów przed partią i 500 punktów po partii). Kontrakty premiowe, oprócz wymienionych wyżej premii za końcówki, nagradzane SA dodatkowo: - za szlemiki (zrealizowany zapowiedziany kontrakt na wysokości 6-ciu) punktów przed partią i 750 punktów po partii - za szlemy (zalicytowane i wygrane kontrakty na wysokości 7-miu) - odpowiednio 1000 i 1500 pkt. Kontrakt optymalny Kontrakt optymalny, to taki kontrakt, który w danym rozdaniu jest dla nas najbardziej korzystny - a więc taki, który przyniesie nam największy możliwy zysk z

12 zapisu po stronie własnej, lub najmniejszą możliwie stratę przy zapisie po stronie przeciwnika. Wybranie kontraktu optymalnego zależy od wielu czynników takich jak przydział karty, sytuacja taktyczna w szerokim rozumieniu, akcji przeciwników, poziomu ich umiejętności i naszych itp. Przykładowo w grze robrowej, jeśli do skończenia partii lub robra potrzeba nam 60 pkt, to nie musimy grać 4-ch pików, choć mamy na nie pokrycie bilansowe. Wystarczy zagrać 2 pik - kontrakt z dużym marginesem bezpieczeństwa, spełniający tę sama rolę, co i każdy wyższy kontrakt. W brydżu sportowym, jeśli przeciwnicy wylicytują szlema za 2210 punktów (w kiery) optymalnym kontraktem dla strony przeciwnej może być obrona pikami za 2000 (wpadka bez 7-miu po partii lub bez 8-miu przed partią). JAK DUŻO MOŻNA POWIEDZIEĆ ZA POMOCĄ 15 SŁÓW ROZDZIAŁ III Licytacja w brydżu to działanie jednej lub obu grających przy stoliku przeciw sobie par, mające na celu ustalenie ostatecznego kontraktu. Strona, której gracz otworzył licytację jest stroną atakującą. Ich przeciwnicy to strona broniąca. Która strona jest silniejsza - okaże się w dalszej części licytacji. Jeśli tylko gracze jednej pary zgłaszają kolory (lub bez atu), a ich przeciwnicy pasują - mamy do czynienia z licytacją jednostronną., świadczącą na ogół o znacznej przewadze siły strony atakującej. Gdy gracze obu par zgłaszają odzywki inne od pasa, mamy z grubsza wyrównane siły obu stron, a Licytacja taka nazywa się dwustronną. W trakcie licytacji partnerzy będą musieli rozstrzygać dylematy typu: - uzgodnić kolor partnera? - zgłosić własny kolor? - kontrować? - rekontrować? - pasować? Wskazówki dotyczące wyboru jednego z powyższych działań znajdą się w dalszej części przy omawianiu szczegółowym licytacji. Licytacja otwierających - baza systemu W większości systemów jako graniczną dolną silę otwarcia licytacji przyjęto 12 punktów Miltona Worka, oznaczanych w skrócie PC (ang. Point Counts - punkty obliczeniowe). Wynika to z zasady bilansu, która mówi, że strona rozgrywająca powinna mieć przewagę siły nad przeciwnikiem. Jeżeli jeden z graczy posiada 12 PC, to pozostałe 28 PC rozdzielone statystycznie na trzech pozostałych graczy pozostawia im po około 9 PC. Jednym z tych graczy jest partner otwierającego, a więc jego strona posiada statystycznie 21 PC wobec 19 PC ich przeciwników. BAZA SYSTEMU to zestaw otwarć na wysokości 1,2,3 i wyższych. Każde otwarcie powinno być w jakiś sposób zlimitowane dolną i górną granicą siły, zakresem

13 forsingu (określającym, czy i kiedy wolno partnerowi spasować) oraz określać typ ręki - zrównoważona, niezrównoważona, jednokolorowa, dwu lub trzykolorowa, a także określać minimalna liczbę kart w kolorze otwarcia. Najbardziej prostą jest naturalna metoda licytacji, w której otwarcia na wysokości jednego obiecują kolor minimum 4-kartowy ( w 13- kartowej ręce zawsze się taki kolor znajdzie) i silę PC. Otwarcia z dwóch obiecują silę 18+PC i kolor minimum 5- ciokartowy (bardzo dobry, z przynajmniej trzema honorami, lub 6+ kartowy z min. asem i królem)) i forsują na jedno okrążenie (tzn. partner musi przynajmniej raz podtrzymać licytację). Do tego dochodzą ściśle zlimitowane otwarcia w BA - na wysokości 1-go PC, na wysokości 2-ch w sile powyżej 18 PC.. W obu ostatnich przypadkach są to ręce zrównoważone typu , , lub wyjątkowo z długością w jednym z kolorów młodszych (trefle lub kara) i z honorami we wszystkich ( a przynajmniej w 3 kolorach. W systemie stricte naturalnym odzywka 2 BA forsuje do dogranej. Otwarcie na wysokości 3-ch i wyższe (zwane blokami lub licytacją blokującą) nie są otwarciami silnymi honorowo, lecz opierają się na długich (zazwyczaj 7+ kartowych) kolorach i stosownej liczbie lew wygrywających. Ile ich trzeba mieć? Decyduje prawo 2- ch i 3-ch Culbertsona. Przekłada się to tak: przed partią na otwarcie na poziomie 3-ch należy mieć 6 lew wygrywających np. z ręką: 87 KDW Po partii, kiedy wpadki są droższe. Trzeba mieć na ręce o 2 lewy mniej niż potrzeba do realizacji kontraktu. W powyższej ręce dodanie jednego kiera spełnia warunek wspomnianego prawa. Licytacja metoda naturalną nie obciąża pamięci i pozwala na szybkie bilansowanie rak i uzgadnianie kolorów. Przykłady licytacji taką metodą: AK W E AKW62 K862 AW93 A W E 1 (1) 1 (2) 1 (3) 2 (4) 3 (5) 5 (6) Znaczenie poszczególnych odzywek: 1) mam 4 trefle i co najmniej 12 PC 2) mam co najmniej 4 kiery i co najmniej 7 PC 3) mam też 4 piki - może też masz ich 4? 4) Nie mam 4 pików, ale mam 4 kara i więcej niż 7 PC, bo wzniosłem licytację na poziom dwóch 5) Ja mam tez 4 kara, mamy więc kolor uzgodniony 6) Skoro tak, to mamy pokrycie na 11 lew w karach (patrz bilans mieszany) AKD AK

14 K5 A8763 W E 2 (1) 3 (2) 3 BA (3) 4 (4) Pas (5) 1) mam silne otwarcie - co najmniej 5 kierów i co najmniej 18 PC 2) mam kolor treflowy i muszę co najmniej raz podtrzymać licytację 3) mam rękę zrównoważoną bez bocznych kolorów - proponuję 3BA jako kontrakt ostateczny 4) wolę grać w kiery - moja ręka oprócz lewy na asa trefl pozwoli przy grze kierowej wziąć przynajmniej jedną przebitkę pikową 5) partner mógł od razu uzgodnić kiery, ale wybrał pokazanie koloru treflowego - nie ma więc ręki beznadziejnej. Jednak 4 to wybór kontraktu do gry (partner nie ma ręki, z którą mógłby spróbować gry wyższej). Ponieważ nie mam ani cienia ponad to, co już odlicytowałem, więc pasuję. KD73 AW86 75 A1042 AKD7 54 AW8 763 W E 2 BA (1) 3 (2) 3 (3) 4 (4) Pas (5) 1) mam rękę w sile w składzie zrównoważonym 2) mamy wystarczająca silę, aby zagrać końcówkę, próbuje po drodze uzgodnić starszy kolor 3) nie mam 4-ch kierów, ale mam 4 piki, może ty też masz? 4) Mam i uważam, że 4 jest kontraktem optymalnym 5) Partnerze wiesz o mojej ręce prawie wszystko - ty ustalasz kontrakt ostateczny, ponieważ znasz bilans naszych rąk Ze względu na niewielką praktyczną przydatność naturalnego stylu licytacji w powyższej wersji (mało kto już tak grywa), zaproponujemy Czytelnikom nieco zmieniona bazę otwarć i pewna ilość konwencji i gadżetów opartych o polska szkołę licytacji wywodzącą się ze Wspólnego Języka, aby łatwiej było poszerzać zdobyta wiedzę w oparciu o liczne już publikacje związane ze wspomnianym systemem. W licytacji naturalnej - i generalnie także we Wspólnym Języku - obowiązują następujące zasady wyboru odzywek: a) Przy dwóch kolorach czterokartowych licytuje się najbliższy poprzedniej odzywce partnera (po otwarciu 1 zgłaszamy najpierw trefle, potem ewentualnie kara lub kiery, natomiast po otwarciu 1 przy posiadaniu np. kierów i pików - najpierw kiery, jako bliższe na kole ).

15 Otwierający jako pierwszy z kolorów czterokartowych zgłasza najniższy. b) Przy kolorach 5-kartowych i dłuższych, zarówno otwierający, jak i odpowiadający licytują najpierw kolor starszy rangą (piki przed kierami, kiery przed treflami itd.). c) Przy kolorach różniących się długością najpierw kolor dłuższy, potem krótszy. Nie wolno przy tym naruszyć zasady bilansu i często trzeba robić odstępstwa od tej zasady. Para, która przyjmie zasadę preferencji kolorów starszych (kierów i pików), nie może równocześnie stosować wspomnianej zasady. d) Powtórzenie już raz zalicytowanego koloru oznacza, ze mamy w nim o jedną (lub więcej) kartę więcej niż obiecaliśmy dotychczasową licytacją. Czasami może to jednak być oznaką słabości ręki (np. otwieramy 1 pik i mimo pozytywnej odpowiedzi partnera 2 trefl, mówimy 2 pik; znaczy to, ze mamy minimum punktów na otwarcie i żadnych dodatkowych wartości w układzie). e) Przeskok w licytacji (pominięcie najbliższego szczebla, np. po otwarciu 1 kier i odpowiedzi 1 BA od partnera, zalicytowanie 3 karo, choć można było powiedzieć 2 karo), jest na ogół oznaką silnej ręki. f) Jeśli można dokonać szybkiego bilansu na uzgodnionym kolorze, należy najpierw uzgadniać kolor partnera rezygnując ze zgłoszenia własnego koloru. g) Przy rękach zrównoważonych, bez możliwości uzgodnienia koloru starszego (kierów lub pików(, należy przeprowadzić szybki bilans bezatutowy. Otwarcia na wysokości jednego Kluczowym dla tego systemu jest wieloznaczne otwarcie 1 TREFL, mogące oznaczać kilka typów rąk: a) PC bez: starszej piątki, sześciu lub więcej trefli, oraz układu 5 trefli i bocznej czwórki np.: K64 DW87 AK A984 AD62 K5 852 b) PC, niezrównoważony układ z treflami, nienadający się do otwarcia 1 BA lub 2 trefl, np.: c) 18 + PC np.: 6 KW105 A6 AKW973 A654 K7 82 AKD43 AK AKD AKD K64 2 ADW987 AKD Pozostałe otwarcia na wysokości jednego:

16 1 KARO - siła PC, kolor 5 + kartowy, np.: K973 6 AW954 A104 D72 K43 D10652 AK Wyjątki: otwieramy 1 KARO także przy posiadaniu tylko 4-ch kart w kolorze, z rękami trójkolorowymi typu , (kolory według starszeństwa poczynając od pików), np.: K983 KW64 AW53 W 1 KIER/PIK - siła PC, kolor minimum 5-kartowy, np.: W9874 AKD7 DW5 6 - licytujemy 1 pik ( a nie 1 kier!) - licytujemy 1 kier. - licytujemy 1 kier - licytujemy 1 pik. K84 AD A95 62 W AD KD6 A9853 KW4 W763 A 1 BA - siła 15-17/18 PC, składy zrównoważone typu , (4 karty niekoniecznie w kolorach starszych, tj. kierach i pikach), ( w tym przypadku kolorem 5-ciokartowym może być tylko kolor młodszy, tzn. trefle lub kara), np.: KW7 A872 D10 AW8 D87 AK KW973 KW4 A7 K64 AD75 KW93 Otwarcia na wysokości dwóch 2 TREFL - siła PC, przynajmniej 6 trefli lub piątka treflowa i boczna starsza (kierowa lub pikowa) czwórka. Przykładowe ręce: 109 D76 AD KD9852 DW83 98 K10 ADW64 2 KARO - ręce dwukolorowe (minimum po 5 kart w każdym kolorze), przy czym przynajmniej jednym z kolorów musi być kolor starszy - kiery lub piki.; siła 8-11 PC, przy czym większość siły (przy minimum cała) powinna być zgrupowana w kolorach długich.

17 Otwarcie to nazywa się Konwencją Wilkosza od nazwiska jednego z najbardziej zasłużonych polskich brydżystów. Przykładowe ręce: DW1074 AW AK874 W KW654 K4 8 K KIER/PIK - siła 8-11 PC, w licytowanym kolorze co najmniej 6 kart: - otwieramy 2 kier. - otwieramy 2 pik. - otwieramy 2 kier. D4 DW6432 KW6 85 AW9832 K D DW762 K106 K4 2 BA - siła 8-11 PC, ręka dwukolorowa (minimum 5-5) na kolorach młodszych (trefle, kara), np.: 98 7 D8743 AD942 Otwarcia na wysokości trzech i wyższe 3 TREFLE/KARO - kolor 7+ kartowy z dwoma z trzech najstarszych honorów, siła poniżej otwarcia (mniej niż 12 PC). Celem takiego otwarcia jest nie tylko zablokowanie przeciwników, ale też osiągnięcie własnego kontraktu 3 BA lub 5 / w przypadku zastania stosownych walorów u partnera. Inne wyższe otwarcia służą głównie blokowaniu przeciwników i bazują na wspomnianym wcześniej prawie 2-3 Culbertsona. Zasady dalszej licytacji Po otwarciu licytacji dalszy jej przebieg trwa do momentu, aż jeden z partnerów dokona pełnego bilansu i ustali kontrakt ostateczny. Określenia tego momentu byłoby niemożliwe bez znajomości zasad forsingu. Oto sytuacje, w których jesteśmy sforsowani, a więc nie możemy pasować; 1) ONE OVER ONE (jeden w Odpowiedzi na jeden) Zasada ta opiera się na przewadze siły strony otwierającej. Partnerzy licytują na wysokości 1 aż do osiągnięcia 1 BA, o ile niemożliwym jest uzgodnienie koloru, w którym mamy łacznie minimum 8 kart. Przykłady:

18 a) W E 1 1? b) W E 1 1? c) W E 1 1 1? Znaki zapytania oznaczają pozycję sforsowaną. Gracz, który znalazł się w tej pozycji, musi podtrzymać licytację. 2) TWO OVER ONE (dwa w Odpowiedzi na jeden). Przykłady: a) W E 1 2? b) W E 1 2? c) W E 1 2? Mechanizm ten opiera się na fakcie, ze gracz zgłaszający nowy kolor na szczeblu o jeden wyższym od szczebla otwarcia nie ma pewności, ze jakiś kolor zostanie uzgodniony i wtedy najniższy kontrakt, a jakim można będzie się zatrzymać to 2 BA, a ten wymaga minimum 23/24 PC na połączonych rękach. Stąd wymóg posiadania przez odpowiadającego, który licytuje TWO OVER ONE przynajmniej 11 PC. 3) Wejścia z przeskokiem Przykłady: a) W E 1 2? b) W E 1 2? c) W E 1 2? d) W E 1 1 2? e) W E 1 1 3?

19 Przeskok jest naruszeniem zasady ekonomii licytacji, musi więc opierać się na rezerwach (nadwyżkach) w sile, a to zabezpiecza kontrakt na stosownej wysokości. Z podanych przykładów wynika, ze narzędzie to może być zastosowane zarówno przez otwierającego jak i odpowiadającego - podobnie jak przy one over one. Uwaga! Przeskok nie dotyczy bezpośredniego uzgodnienia koloru partnera. Np.: 1-3 jest licytacją z bilansu. 4) Wejście typu REWERS Jest to Licytacja koloru starszego od poprzednio zgłoszonego przez tego samego zawodnika. Przykłady: a) W E b) W E c) W E BA 2 d) W E BA Odzywka typu REWERS uniemożliwia powrót na pierwszy zgłoszony przez któregokolwiek partnera kolor na tej samej wysokości. Można tego dokonać o szczebel wyżej, a to jak wiadomo wymaga nadwyżki w sile zabezpieczającej kontrakt na tej wyższej wysokości. 5) Wejście kolorem przeciwnika Tu mechanizm jest chyba najbardziej czytelny - nie możemy grac kontraktu w kolor przeciwnika, bo prawie nigdy nie będzie to sukcesem. Licytacja w kolor przeciwnika wymusza na partnerze jakąś licytację koloru własnego, koloru partnera lub bez atu. 6) Licytacja konwencyjna Jest to Licytacja zazwyczaj nienaturalna, nie oznaczająca posiadania przez partnera rozpoczynającego licytację konwencyjną ostatnio zgłoszonego koloru, nie oznaczająca kontraktu ostatecznego, lub będąca pytaniem o jakieś szczególne wartości w ręce drugiego partnera. Pozycja swobodna

20 Pozycja swobodna to taka, w której jeden z partnerów nie musi licytować bez obawy o wygaśnięcie licytacji w niewłaściwym kontrakcie. Pozycję swobodną osiąga się dzięki interwencji przeciwnika. Przykłady: a) MY ONI MY ONI 1 ktr rktr pas! b) MY ONI MY ONI 1 pas 2 2! Wykrzyknik oznacza pozycję swobodną. Zawodnik licytujący na pozycji swobodnej cos innego niż pas, przekazuje informację o nadwyżce w sile lub długości własnego koloru (lub Obie rzeczy naraz), o uzupełnieniu (ficie) w kolorze partnera. Wyjątkiem bywa zastosowanie FORSUJĄCEGO PASA przy dwustronnej licytacji na dużych wysokościach. Licytacja odpowiadającego Odpowiadający kwalifikuje swoją rękę do jednego z przedziałów wyszczególnionych w części Podział rąk ze względu na siłę i planuje swoje działania na najbliższą przyszłość. Ze względu na to, ze prostsze (w stosunku do otwarcia 1 trefl) jest licytowanie po dużo bardziej informacyjnych otwarciach kolorowych (1 trefl nie obiecuje na pewno koloru treflowego), dalszy opis licytacji rozpoczniemy od tych ostatnich. Otwarcie 1 karo OTWIERAMY 1 KARO - 1 KIER - 1 PIK Przypominamy, z jakimi rękami otwieramy 1 KARO: siła PC, kolor 5+kartowy, np.: K973 6 AW954 A104 D72 K43 D10652 AK Wyjątki: otwieramy 1 KARO także przy posiadaniu tylko 4 kart w kolorze, z rękami trójkolorowymi typu , (kolory według starszeństwa poczynając od pików, a więc z czarnym singletonem - w pikach lub treflach), np.: K983 KW64 AW53 W Licytacja po otwarciu 1 KARO Z siłą 0-6 PC odpowiadający pasuje. Nawet przy 18 PC partnera i 6 odpowiadającego nie ma siły na końcówkę i należy zatrzymać się jak najniżej w licytacji. Z siłą od 7 PC należy licytować. Poszczególne odpowiedzi będą oznaczały:

21 - 1 KIER/PIK - oznacza posiadanie wskazanego koloru, co najmniej 4-kartowego i siła od 7 PC wzwyż. Górny pułap jest na razie nieokreślony, bo nie musi. Partner jest sforsowany na jedno okrążenie (patrz ONE OVER ONE). - 1 BA - jak większość licytacji w to miano jest to odzywka ściśle zlimitowana, oznacza siłę 7-9 PC i - co oczywiste (patrz wyżej) wyklucza posiadanie 4 kierów bądź pików. Jako zapowiedź ściśle zlimitowana nie forsuje - partner może dokonać bilansu i spasować. UWAGA! Należy unikać Odpowiedzi 1 BA z rękami mocno niezrównoważonymi na młodszych kolorach (np. ręka w składzie w kolejności starszeństwa kolorów). Takie ręce należy licytować inaczej, o czym będzie jeszcze mowa po otwarciu 1 trefl. Po otwarciu 1 karo ten problem będzie występował dużo rzadziej. - 2 TREFL - jako wejście TWO OVER ONE - obiecuje siłę od 11 PC i kolor 5+ kartowy. Forsuje. - 2 KARO - słabe podniesienie koloru partnera w przedziale 7-9 PC, tez oczywiście bez 4 kierów bądź pików. - 2 KIER/PIK - forsuje, co najmniej do dogranej (końcówki); siła 13+ PC i dobry kolor 6+ kartowy z dwoma starszymi honorami lub 5-kartowy bardzo dobry kolor - trzy najstarsze honory lub koronka. - 2 BA - warunki jak w przypadku odpowiedzi 1 BA, tylko siła PC (inwitowa). Nie forsuje! - 3 TREFL - podobnie jak Odpowiedzi 2 KIER/PIK forsuje, co najmniej do końcówki i obiecuje siłę 13+ PC i bardzo dobry kolor 6+ kartowy. Bez spełnienia tego ostatniego warunku należy licytować tylko 2 TREFL, co przecież też forsuje. - 3 KARO - Licytacja z bilansu w sile PC, bez starszych czwórek, z 4+ kartowym fitem (uzupełnieniem) w kolorze otwarcia. Nie forsuje! - 3 BA - ręka w sile PC w składzie zrównoważonym, bez starszych czwórek, z siła rozproszona w trzech pozostałych kolorach (oprócz kar), lub we wszystkich kolorach. Wejścia inne - 3 KIER/PIK, 4 TREFL - są do zagospodarowania przez konwencje (np. pytanie o zatrzymanie do kontraktu 3 BA, czy też wskazania krótkości - Splinter). Odpowiedź 4 KARO nie jest za silna (zwykle poniżej 10 PC), ale obiecuje długi fit i bardzo niezrównoważoną rękę. Otwierający dokłada do końcówki nie tylko wtedy, kiedy posiada nadwyżkę w sile, ale przede wszystkim z szybkimi lewami (chodzi głównie o asy i króle przy asach) lub z również niezrównoważonym składem. Licytacja otwierającego w II okrążeniu 1) Po zlimitowanych odpowiedziach w bez atu otwierający ma następujące możliwości: wprowadza korektę do bilansu bezatutowego, licytuje trefle lub kara w poszukiwaniu innego kontraktu, licytuje kiery lub piki głównie dla celów informacyjnych (REWERS), bo już wiadomo, ze nie można uzgodnić tych starszych kolorów, (co nie oznacza, ze od czasu do czasu nie możemy zagrać na 7-miu atutach); w innych przypadkach pasuje, kiedy z jego oceny wynika, że jest to kontrakt zbliżony do optymalnego. 2) Po odpowiedziach forsujących musi licytować. Licytacja sekwencji: Otwierający Odpowiadający 1 KARO - 1 KIER

22 ? - 1 PIK - mam 4 piki - może ty też posiadasz ich tyle samo (patrz zasady wyboru odzywek - sygnalizacja długości kolorów). Oczywiście jako ONE OVER ONE forsuje. - 1 BA - brak 4 pików, 4 kierów, ręka zrównoważona. Nie forsuje, bo nie został zastosowany żaden z mechanizmów forsingu, a więc siła minimalna PC (brak nadwyżki) - 2 TREFL - kolor minimum4 kartowy, nie forsuje, chociaż niesie sugestie pozytywną - partner z siłą minimalnej Odpowiedzi może spasować, powrócić na pierwszy kolor partnera (kara) lub powtórzyć swój kolor na najniższej wysokości, kiedy uzna to za najlepszy wybór ( z reguły sygnalizuje to kolor 6+ kartowy lub bardzo dobry 5-kartowy). - 2 KARO - kolor 6+ kartowy, bez nadwyżki w sile. - 2 KIER - 4 kiery, siła minimalna (12-14 PC). - 2 PIK - 4 piki i 5 kar, siła PC, forsuje na jedno okrążenie. - 2 BA - brak 4 kierów/pików, nadwyżka w sile, a więc PC, ręka różna od otwarcia 1 BA. - 3 TREFL - kolor 5+ kartowy, siła PC (nadwyżka). Forsuje, bo zastosowano przeskok. - 3 KARO - siła PC, minimum 6 kar, ręka inna niż na rebid 2 BA, a więc niezrównoważona zazwyczaj lub bez trzymania w jednym lub obu nielicytowanych kolorach. - 3 KIER - 4 kiery, nadwyżka, a więc ręka w sile PC, może być w składzie trójkolorowym Inwituje. - 3 BA - ręka w sile PC na bardzo dobrym kolorze karowym - z reguły zamkniętym, z zatrzymaniem, w co najmniej jednym bocznym kolorze (wtedy w drugim albo półtrzymanie, albo co najmniej 3 karty) mocno sugeruje krótkość w kolorze odpowiedzi. - 4 KARO - inwit z długim zazwyczaj lekko przestrzelonym kolorem i ręką, którą wejście partnera wzmocniło ( z reguły 2-3 karty w kolorze partnera), ręka nie obiecująca nadwyżek w sile, lecz w lewach wygrywających, nie nadająca się do gry w BA. Inne wyższe wejścia, w tym 3 PIK, są do zagospodarowania przez konwencje. Licytacja odpowiadającego w II okrążeniu polega na wprowadzeniu korekty do bilansu, dalszej próbie uzgodnienia koloru lub często na zgłoszeniu ostatecznego kontraktu, kiedy informacje od otwierającego są wystarczające do jego ustalenia. Licytacja po otwarciu 1 KIER Przypomnijmy z jakimi rękami otwieramy 1 KIER: siłą PC, kolor minimum 5-kartowy, np.: K84 AD A95 62 D AD KD6 84 AD KDW83 AKD7 KW853 K54 10 W ostatnim przykładzie otwieramy 1, a nie 1, choć piki mamy silniejsze od kierów, SA one jednak krótsze, zgłosimy je rewersem w drugim okrążeniu licytacji jeśli zajdzie taka potrzeba).

23 Odpowiedzi po otwarciu 1 : - pas - siła 0-6 PC - 1 PIK - 4+ piki, 7+ PC, forsuje - 1 BA PC, brak 4 pików i 3+ kierów - 2 TREFL PC, kolor minimum 5+ kartowy, lub z tą samą siła i fitem kierowym bez 4 pików, 5 kar i 5 trefli, bez możliwości przeprowadzenia dokładnego bilansu - jest to odzywka wywiadowcza (operacyjna). Partner udzieli po niej dalszych informacji, po których będziemy mądrzejsi. Forsuje na minimum 1 okrążenie. Powtórzenia trefli na wysokości 3 już dalej nie forsuje. - 2 KARO PC, kolor minimum 5+ kartowy, forsuje co najmniej na 1 okrążenie. Powtórzenia kar na wysokości 3 już dalej nie forsuje. - 2 KIER - siła 7-9 PC i minimum 3 karty w kierach. Licytacja z bilansu. - 2 PIK/3 TREFL/3 KARO - licytacje z przeskokiem, naturalne, kolor minimum5- kartowy (2 PIK), lub 6+ kartowy (3 TREFL/KARO), forsują do dogranej. - 2 BA - ręka inwitowa w sile PC, bez 4 pików, 3 kierów (wyjątkowo 3 słabe kiery) ręka typu , lub i zatrzymania w bocznych kolorach) oraz bez 5+ trefli lub kar, a więc ręka zrównoważona. - 3KIER - ręka inwitowa z Fitem kierowym, zazwyczaj 4+ kartowym, w sile PC, w składzie zrównoważonym ( w innym przypadku licytujemy 2 TREFL, aby się czegoś więcej dowiedzieć, bowiem PC w składzie niezrównoważonym z Fitem 4+ kartowym wystarcza do zagrania co najmniej końcówki. - 3 BA - charakter ręki identyczny jak przy odpowiedzi 2 BA, lecz siła PC. Licytacja otwierającego w II okrążeniu. Podobnie jak po otwarciu 1 KARO otwierający po odpowiedziach ściśle zlimitowanych - 1,2,3 BA, 2 i 3 kier - wprowadza korekty do bilansu i pasuje lub podnosi zalicytowany kontrakt. Po odpowiedziach nie zlimitowanych (forsujących) licytuje. Przykłady: Otwierający Odpowiadający 1 KIER - 1 PIK? - 1 BA - siła minimalna PC, brak 4 pików, bocznego koloru czterokartowego (lub dłuższego oczywiście) albo 6+ kierów, a więc modelowa ręka to skład Naruszeniem zasad jest zalicytowanie 1 BA z singletonem w kolorze Odpowiedzi partnera. - 2 TREFL/KARO - kolor 4+ kartowy, siła jeszcze nieokreślona - partner może spasować z absolutnym minimum Odpowiedzi. Nie forsuje, ale mocno zachęca do dalszej licytacji. - 2 KIER - kolor 6+ kartowy, siła minimalna PC. Na kolorze 6+ z co najmniej 15 PC należy zazwyczaj zalicytować 3 KIER. Nie forsuje, co oczywiste. - 2 PIK - 4 karty w pikach, siła minimalna - 2 BA - siła PC, skład zrównoważony np TREFL/KARO - siła PC, kolor 5+ kartowy, forsuje. - 3 KIER - kolor 6+ kart, siła 15-16/17 PC, inwituje. - 3 PIK - 4 karty w pikach, siła 14/15-17 PC, inwituje. - 3 BA - ręka na zamkniętych 6-7 kierach, zatrzymania w kolorach nielicytowanych - propozycja kontraktu.

24 - 4 KIER/PIK - licytacje z bilansu. W bardzo podobny sposób przebiega licytacja po otwarciu 1 PIK. Otwarcie 1 PIK 1 PIK otwieramy z rękami podobnymi do otwarcia 1 kier - oczywiście wtedy, gdy naszym pięciokartowym kolorem są piki, nie kiery. Np.: W9874 AKD7 DW5 6 licytujemy 1 PIK, a w następnym okrążeniu 2 kier, wskazując rękę dwukolorową z piątka pików i przynajmniej 4-ma kierami. Dalsza licytacja podobnie jak po otwarciu 1 kier: - Pas - siła do 6 PC - 1 BA - 7-9/10 PC bez przynajmniej 3 pików, np.: 104 AW96 D1043 W K94 AD TREFL - siłą od 11 PC, 5+ trefli, brak 3 pików, lub z tą samą siłą i fitem pikowym - odzywka zmuszająca otwierającego do powiedzenia więcej o swojej karcie, forsuje na 1 okrążenie, np.: K6 A KD982 W98 KW106 AKD 1084 Ponieważ odpowiedzi 2 / wymagają posiadania koloru 5+ kartowego, to w przypadku braku takowego 2TREFL można zalicytować także bez fitu pikowego np.: W9 KW10 AKD Jeśli partner nie zgłosi w drugim okrążeniu posiadania któregoś z czerwonych kolorów (zwłaszcza kierów), będziesz sterował licytacją w stronę 3 BA; zalicytowanie 3 BA od razu mogłoby wpędzić w kontrakt przegrany, podczas gdy wychodzi wam gładko szlemik - przy takiej np. ręce partnera: AKD64 A KARO/2 KIER - siłą od 11 PC, przynajmniej 5 kart w zgłoszonym kolorze, forsuje na 1 okrążenie. - 2 PIK - siła 7-9 PC, co najmniej 3 piki, np.: W98 A7643 K D63 K82 W1084 D76, choć z ostatnią ręką można też zalicytować 1 BA (brak lew przebitkowych przy grze w piki, zatrzymania we wszystkich kolorach).

25 - 2 BA - ręka inwitująca w sile PC, bez 3 pików i 5 kierów, kar lub trefli - ręka zrównoważona, np.: W10 KW64 D87 A1083 Z damą więcej i podobnym składem zgłosimy 3 BA. - 3 TREFL/3 KARO/3 KIER - naturalna Licytacja forsująca z siłą, co najmniej otwarcia i 6+ kartowym kolorem ze starszymi honorami, np.: 96 A65 AKW863 K2 po 1 pik zgłoś 3 KARO. - 3 PIK - inwit z 4 i więcej pikami, siłą PC, ręka zrównoważona (jak Licytacja 3 kier po otwarciu 1 kier). Licytacja otwierającego w drugim okrążeniu otwarciu 1 kier. jest analogiczna do licytacji po KLUCZOWE OTWARCIE 1 TREFL ROZDZIAŁ V Jak wynika z bazy systemu otwarcie to jest rodzajem worka, do którego wrzuciliśmy wszystkie nie mieszczące się w innych otwarciach ręce. Dalsza Licytacja będzie więc bardziej rozbudowana i przy zachowaniu zasad obowiązujących po innych otwarciach będzie miała pewną ilość wyjątków wynikających z charakteru otwarcia 1 TREFL. Przypominamy z jakimi rękami otwieramy 1 : a) PC bez starszej 5-ki, sześciu lub więcej trefli oraz układu 5 trefli z boczną czwórką, np.: K64 DW87 AK A984 AD62 K5 852 b) PC, niezrównoważony układ z treflami, nie nadający się do otwarcia 1 BA lub 2 trefl, np.: c) 18 PC i więcej, np.: 6 KW105 A6 AKW973 A654 K7 82 AKD43 AK AKD AKD K64 2 ADW987 AKD Odpowiedzi po otwarciu 1 TREFL - 1 KARO - odpowiedź typu kosz na śmieci, podobnie jak otwarcie 1 trefl.

26 Ponieważ w otwarciu 1 TREFL, znajdują się ręce, które nic nie mówią o kolorze treflowym, w tym ręce silne 19+ PC, powstała konieczność sztucznego podtrzymania licytacji. I jedną z ról, jakie pełni odpowiedź 1 KARO, jest właśnie podtrzymanie licytacji. Może mieć ona 3 znaczenia: a) 0 6 PC skład dowolny b) 7 11 PC ręce bez starszej 4-ki, a przy tym nienadające się do odpowiedzi 1 BA niezrównoważone, z krótkością w jednym lub obu starszych kolorach, a więc ręce na kolorze karowym lub na kolorach młodszych (poczynając od układu 5-4), np.: 7 D83 W984 KD1095 A72 63 KW c) 16+ PC, ręce zrównoważone bez starszych czwórek. Przyjęcie tego ostatniego wariantu jest smutną koniecznością. Nie można bowiem odpowiadać odzywkami bezatutowymi z bilansu na coraz wyższych wysokościach, bo narusza to zasadę ekonomii licytacji i blokuje możliwość wykorzystania tych wysokich odzywek jako licytacji konwencyjnych. - 1 KIER/PIK - 7+ PC i minimum 4 karty w licytowanym kolorze, przy czym mając 4 kiery i 4 piki licytujemy najpierw kiery ( zasada sygnalizacji długości kolorów). Forsuje. - 1 BA PC bez starszej czwórki ręce typu ; , , ; (na treflach, z 6 karami odpowiadamy 1 KARO i powtarzamy je w drugim okrążeniu). - 2 TREFL PC, kolor minimum 5+ kartowy (jak po otwarciu 1 KARO). - 2 KARO - znaczenie jak wyżej, oczywiście na kolorze karowym - 2 KIER/PIK PC, kolor 6+ kartowy (jeśli tylko 5-kartowy to zbliżony do koronki ), identycznie jak po otwarciu 1 KARO. - 2 BA PC bez starszej 4-ki, ręka zrównoważona od do z młodszą 5-ka słabą jakościowo (słaby kolor). - 3 TREFL.KARO - kolor 6+ kartowy, siłą 9-11 PC, bez bocznej czwórki (wyjątkowo 6 kar i 4 trefle) - 3 KIER/PIK - kolor 7-kartowy z 2 starszymi honorami, z boku maksimum dama. - 3 BA - siła PC, bez starszej 4-ki i młodszej 5-ki. - 4 KIER/PIK - własny kolor, niezbyt duża siła, chęć gry. Partner z nadwyżką i przede wszystkim szybkimi lewami może poprawić kontrakt inwitując szlemika, licytując pytanie o asy, zapowiadając grę premiową lub licytując cue bid. Licytacja otwierającego w II okrążeniu po odpowiedzi 1 KARO - 1 KIER - kolor 3+ kartowy (tak, tak - to asekuracja przed negatem 0-6 PC u partnera). Można tak zalicytować nawet mając z boku 4 piki, lub 5 słabych trefli. Nie forsuje (!!!), mimo iż brzmi jak one over one. Potencjalny negat u partnera anulował większość narzędzi forsingu. - 1 PIK - jak wyżej, z koloru 3+ kartowego, brak ręki, z którą licytuje się 1 kier. - 1 BA - siła 18/19-21 PC, skład zrównoważony, mogą być starsze czwórki lub młodsza piątka. Jak każda ściśle zlimitowana zapowiedź w BA nie forsuje.

27 - 2 TREFL - naturalne, 5+ kart w treflach, siłą PC. - 2 KARO - kolor 5+ kartowy, siłą 19+ PC, lub dowolna ręka forsująca do dogranej. To ostatnie czyni ta odzywkę forsującą na jedno okrążenie. - 2 KIER/PIK - ręka prawie forsująca do dogranej na kolorze 5+ kartowym, siła 19+ PC, dobry kolor (ze słabym kolorem licytujemy 1KIER/PIK, a nawet 1 BA czekając na ruch partnera. - 2 BA - siła PC w składzie zrównoważonym, nie forsuje. - 3 TREFL/KARO PC, kolor 6+ kartowy - 3 BA PC pełny 6/7 kartowy kolor młodszy. - 3 KIER/PIK - Licytacja z nadzieją na zastanie u partnera jednej lewy (as, król, lub lewa przebitkowa), ręka ok. 19 PC na lewach wygrywających. - 4 KIER/PIK - myślałem, że coś z ciebie wyduszę, ale widać, że niewiele - licytuję więc to, co mam nadzieję wygrać. Sekwencja: Dalsza licytacja odpowiadającego 1 karo Otwierający Odpowiadający 1 TREFL - 1 KARO 1 KIER -? - 1 PIK - brak 4+ kierów, 4+ piki, siła z przedziału 0-6 PC. Przy sile 0-2/3 PC nie ma obowiązku licytowania już przy posiadaniu 3 kierów. - 1 BA - brak 4+ kierów, 4+ pików, siłą 5-6 PC, lub 7-9 PC z ręką, z którą nie można było zalicytować 1 BA w poprzednim okrążeniu. - 2 TREFL/KARO - naturalne (5+ kart), siła 0-6 PC. W przypadku posiadania kar można tak zalicytować mając siłę 7-9 PC - nic złego się stać nie może - partner mając minimum siły spasuje, a po innej akcji odpowiadający będzie mógł przeprowadzić bilans. - 2 KIER - 4+ kiery, siła 4-6 PC - 2 PIK - jeśli już musimy zagospodarować tę zapowiedź, to najlepiej, by oznaczała siłę 4-6 PC i sześciokartowy niebrzydki kolor - np.: KDxxxx, DWxxxx, H109xxx (H to honor - as, król lub dama), W109xxx. Inną koncepcją jest, aby oznaczała rękę od 16 PC ze słabością (brakiem zatrzymania) w pikach - aby kontrakt bezatutowy ustawiony był z lepszej ręki. - 2 BA - siła 18+ PC w składzie zrównoważonym, zaprasza do wymiany informacji szczególnie chodzi o uzgodnienie koloru młodszego. - 3 BA - siła 16/17 PC, ręka jak wyżej. - 3 KIER - siła 4-6 PC, 5+ kierów, ręka niezrównoważona z jakąś boczną krótkością. Licytacja otwierającego po odpowiedzi pozytywnej Sekwencja: Otwierający Odpowiadający 1 TREFL - 1 KIER? - 1 PIK - 4+ piki, forsuje

28 - 1 BA - brak 4 kierów i 4 pików, siłą minimalnego otwarcia, może być 5 trefli w składzie zrównoważonym. - 2 TREFL - siła 15+ PC, kolor 5+ kartowy (jeśli stosujemy otwarcie PRECISION). - 2 KARO - ręka silna od 18 PC na kolorze karowym 5+ kartowym, lub ręka z fitem kierowym 3+ kartowym (tzw. ODWROTKA). Odpowiadający licytuje odpowiedź na odwrotkę (schemat Odpowiedzi podany dalej przy opisie konwencji). - 2 KIER - 4 kiery, siła minimalna PC - 2 PIK - 5+ pików, ręka silna od 17/18 PC, raczej bez 4 kierów (wtedy należy raczej zastosować odwrotkę ). - 2 BA - siła 18/19 PC w składzie zrównoważonym bez 4 pików, a jeśli z 4 kierami to w składzie , bez możliwości przebitek w ręce rozgrywającego przy grze w kiery. - 3 TREFL - Ręka od 15 PC na 6+ treflach, (jeśli nie stosujemy otwarcia PRECISION), forsuje. - 3 KARO - ręka od 18 PC na bardzo dobrym kolorze karowym, bez 4 kierów (przy 3 należy rozważyć możliwość zastosowania ODWROTKI). - 3 KIER - inwit: 5+ trefli i 4 kiery siła 14/15-16 PC - 3 BA PC na bardzo dobrym kolorze treflowym z maksimum dubletonem kier i zatrzymaniami w bocznych kolorach. - 4 KIER - 6 trefli i 4 kiery, siła PC. Z silniejszą ręką należy zastosować odwrotkę lub inna konwencję, np. Splinter. Identyczne mechanizmy obowiązują po odpowiedzi 1 PIK, z wyjątkiem zapowiedzi 2 KIER, które oznacza silną rękę na 5+ kierach od 17/18 PC i forsuje to co najmniej do dogranej. Odwrotka 2 karo Jest to rdzennie polski wynalazek, który pojawił się wraz z narodzinami WSPÓLNEGO JĘZYKA. Służył do rozwiązywania problemów, kiedy otwierający posiadał silna rękę, a jego partner odpowiadał 1 KIER lub 1 PIK. Otwierający licytując 2 KARO pytał o silę odpowiadającego i długość jego koloru. 1 TREFL - 1 KIER/PIK 2 KARO (?) -? - 2 KIER (I szczebel) - ręka słaba do 9 PC i 4 karty w kolorze pierwszej odpowiedzi - 2 PIK (II szczebel) - do 9 PC i 5 kart w kolorze pierwszej odpowiedzi - 2 BA (II szczebel) PC i 4 karty w kolorze pierwszej odpowiedzi - 3 TREFL (IV szczebel) PC i 5 kart Poszukiwacze dalszych rozwiązań wprowadzali jeszcze dwa dodatkowe szczeble - 3 KARO i 3 KIER, które wskazywały odpowiednio rękę do 9 PC i od 10 PC na kolorze sześciokartowym. Ten wariant odwrotki można zapisać za pomocą następującego schematu: Na samym początku schemat wyglądał nieco inaczej: dla łatwiejszego zapamiętania. Odwrotkę otwierający stosuje już przy 3-kartowym ficie w kolorze odpowiedzi (partner może mieć 5 kart w kolorze odpowiedzi). Niestety należy tak samo licytować

29 mając silny wariant otwarcia na karach. Jednak wskazywanie tego ostatniego wariantu za pomocą odzywki 3 karo jest jeszcze gorsze, bo zabiera przestrzeń licytacyjną. To, ze partner odpowie po drodze na odwrotkę niczemu nie przeszkadza, a nie zawyża licytacji. Dalsze decyzje będzie głównie podejmował otwierający, a jego partner ze sposobu prowadzenia licytacji powinien bez trudu rozszyfrować, jaki typ reki posiada licytujący 2 KARO. Dalsza licytacja odbywa się zgodnie ze stosowanymi przez partnerów technikami. Należy przestrzec przed nadużywaniem odwrotki z trzykartowym tylko fitem, kiedy mamy np. długie piki po odpowiedzi 1 kier, lub inną akcję zgodną z zasadą przewidywania. Licytacja otwierającego po odpowiedzi 1 BA - pas - siła 12-14/15 PC, akceptacja kontraktu - 2 TREFL - licytacja nieforsująca, słaba, wyraża obawy o kontrakt 1 BA (przez domniemanie słabość, w co najmniej jednym starszym kolorze), kolor 5+ kartowy. - 2 KARO - ręka silna lub z kolorem karowym 5+ kartowym (19+ PC), lub inna bardzo silna ręka, z reguły zrównoważona; odpowiadający licytuje swoją młodszą 5-kę (można także przyjąć, że licytujemy młodsze kolory 4-kartowe, lub przyjąć schemat odpowiedzi sztucznych niezbyt skomplikowany zresztą - 2 kier i 2 pik wskazują wtedy trójkę w licytowanym kolorze i dubla w drugim starszym, przy układzie 4-4 w kolorach młodszych). - 2 KIER/PIK - silne otwarcie od 17/18 PC na 5+ kartach w licytowanym kolorze - 2 BA - ręka na kolorze treflowym, a która nie mogliśmy otworzyć 1 BA z siłą 15-16/17 PC); inwit. - 3 TREFL - ręka od 19PC na treflach - 3 KARO - ręka w przedziale PC na 5+ treflach i 4 karach. - 3 KIER/PIK - krótkość w licytowanym kolorze, ręka na 6+ treflach w sile od 15 PC - 3 BA - licytacja z bilansu Licytacja po odpowiedzi 2 trefl/karo Dalsze poczynania partnerów zależą od zakresu preferencji kolorów starszych. Tu wyjaśnienie. Ponieważ większość końcówek grywa się kolory starsze, systemy licytacyjne są tak skonstruowane, by preferować ich uzgodnienie kosztem kolorów młodszych. We Wspólnym Języku przyjmujemy, ze preferencja obejmuje ręce w przedziale 7-11/12 PC. Skoro odpowiedzi 2 TREFL/KARO zaczynają się od 11 PC, to otwierający powinien licytować starsze 4-ki poczynając od kierowej po odpowiedzi 2 w kolor młodszy, aby ułatwić uzgodnienie starszego koloru, który nie jest wykluczony w ręce odpowiadającej 2 TREFL/KARO. Licytacja sekwencji: Otwierający Odpowiadający 1 TREFL - 2 TREFL? - 2 KARO - ręka jeszcze nieokreślona (Licytacja jest sforsowana), brak starszej 4- ki, a więc ręka minimalna z 4 karami lub treflami, niedobra do zalicytowania 2 BA, albo silna ręka z karami (5+), albo inna silna ręka, z którą chcemy coś jeszcze usłyszeć od partnera.

30 - 2 KIER/PIK - kolor 4-kartowy lub dłuższy, licytacja jest sforsowana. - 2 BA - brak 4 kierów/pików, ręka bez nadwyżki (12-13 PC), ale dobra do zajęcia BA, nie forsuje - 3 TREFL - jako naturalne podniesienie koloru obiecuje fit. Licytacja jest sforsowana do poziomu 4 w ten kolor. - 3 KARO/KIER/PIK - krótkość z 4+ kartowym fitem w kolorze Odpowiedzi, sekwencja silna, szlemikowa. - 3 BA - ręka dokładnie 14/15 PC w składzie zrównoważonym z fitem w kolorze partnera i stoperami w kolorach bocznych, z reguły układ z młodsza czwórką. - 4 TREFL - jest to naturalne podniesienie koloru partnera, najlepiej nadać temu równocześnie znaczenie konwencyjne - pytanie o asy na tym kolorze, wezwanie do cuebidu, lub pozostać przy znaczeniu naturalnym inwitującym. Do ustalenia w parze. Po licytacji 1 TREFL - 2 KARO mechanizmy dalszej licytacji są podobne. Licytacja po odpowiedziach 2 kier/pik Otwierający z reguły powinien ustosunkować się do koloru Odpowiedzi. Mając fit licytuje 3 w kolor odpowiedzi z ręką nadwyżkową lub urodziwą, z rękami słabymi zaś licytuje końcówkę w kolor odpowiedzi. Jest to logiczne - Licytacja jest sforsowana do końcówki, więc jej zapowiedzenie jest sugestia negatywną (nie mamy o czym rozmawiać), podtrzymanie zaś chęci dyskusji oznaczać musi posiadanie czegoś, co się partnerowi może przydać. PO uzgodnieniu koloru poniżej dogranej licytować można cue-bidami wskazując po kolei posiadane walory (stopery, lokalizację wartości), charakter ręki (zrównoważona lub nie). Nie mogąc uzgodnić koloru partnera licytujemy z rękami zrównoważonymi zazwyczaj 2 BA (można, a nawet trzeba tak zalicytować z układem bez nadwyżki, lub ze słabym fitem, a nawet z rękami, z którymi chcemy się czegoś dowiedzieć. Z rękami niezrównoważonymi zaś licytujemy swój kolor (tak tez należy postąpić mając rękę zrównoważoną w składzie, lecz niezrównoważona w rozkładzie honorów i wartości - z fitem lub bez fitu). Jeśli trafi się rozdanie, gdzie otwierająca ręka jest silna, a druga forsuje, należy najpierw dyskretnie sprawdzić koszulki kart, następnie wziąć kilka głębokich oddechów i starannie zaplanować dalszą licytację. Praktyka dowodzi, że nawet doświadczeni gracze wpadają w nieuzasadniony pośpiech i omijając ustalenia środkowe pytają o liczbę asów i golą kontrakt, zamiast go licytować. I choć koszty nie są aż tak wielkie, to przegranie rozdania o dużej wartości zapisowej pozostawia trwały ślad w psychice obu partnerów, a jest to rzecz bardzo ważna nie tylko w brydżu. Licytacja po odpowiedzi 2 BA Otwierający licytuje kontrakt w BA z bilansu, licytuje kolor inny niż trefle, co forsuje i oznacza silne otwarcie na kolorze zgłoszonym w drugim okrążeniu. Do słabych licytacji należy PAS i 3 TREFL. To ostatnie oznacza, że otwierający woli grac 3 trefl niż 2 BA. Oczywiście jeśli przyjmiemy, że otwieramy 2 TREFL Precision, to można przyjąć, że 3 trefl jest silne. Do ustalenia między partnerami. Licytacja po odpowiedzi 3 TREFL/KARO

31 Otwierający licytuje inny kolor na wysokości 3, co oczywiście forsuje i może oznaczać silne otwarcie na ostatnio zgłoszonym kolorze, ale może też być tzw. KRYTYM CUE BIDEM na uzgodnionym kolorze odpowiedzi. Dalej licytacje prowadzi zazwyczaj otwierający. Otwierający może też zalicytować 3 BA jeśli uzna ten kontrakt za najlepszy, lub spasować na odpowiedź, która jako ściśle zlimitowana nie forsuje. Może tez podnieść kolor odpowiedzi do wysokości 4, co jest inwitem, lub zalicytować końcówkę na wysokości 5. Analogicznie licytuje się po odpowiedzi 3 KIER/PIK, z tą różnicą, że podniesienie do wysokości 4 jest werdyktem. Licytacja po odpowiedzi 3 BA - 4 TREFL - próba szlemikowa, trefle naturalne, wezwanie do cue-bidu. - 4 KARO/KIER/PIK - silne otwarcie na ostatnio zgłoszonym kolorze, praktycznie przesądza szlemika (co najmniej). Dalej licytuje się cue-bidy (jeśli przestrzeń pozwoli), pytanie o asy lub licytuje bezpośrednio. LICYTACJA PO OTWARCIU 1 BA ROZDZIAŁ VI Otwarcie to jako bardzo dobrze określające rękę otwierającego - więcej inicjatywy licytacyjnej pozostawia odpowiadającemu. Ma on do zastosowania licytację naturalną - może zapowiedzieć kontrakt w BA na stosownej wysokości wynikającej z bilansu połączonych rąk, lub zapowiedzieć końcówkę w dowolny kolor, może też zastosować jedną z trzech konwencji: Staymana, transfer na jeden kolorów na wysokości 2-ch lub 4-ch (także młodsze kolory można transferować odzywkami 2 pik lub 2 BA) oraz Gerbera (pytanie o liczbę asów odzywką 4 trefl). Konwencja Staymana Jest nią zalicytowanie 2 TREFL po otwarciu 1 BA, co stanowi pytanie o starsze 4-ki w ręce otwierającego. Aby zalicytować Staymana, powinno się mieć przynajmniej 8 PC i jedną starszą czwórkę (można ominąć wymóg posiadania 8 PC, jeśli każda odpowiedź otwierającego nas zadowoli i będziemy mogli na nią spasować np. ręka w składzie lub ). Otwierający licytuje: - 2 KARO - co oznacza brak starszych czwórek (kierowej lub pikowej) - 2 KIER - oznacza 4 kiery, nie wyklucza 4 pików - 2 PIK - oznacza 4 piki, bez 4 kierów W rozbudowanych wariantach tej konwencji wprowadza się dodatkowe odpowiedzi i warianty znaczeń. Po odpowiedzi otwierającego odpowiadający inwituje lub zapowiada stosowny kontrakt z bilansu, w niektórych przypadkach pasuje, w jeszcze innych przechodzi do strefy szlemowej. Przykłady:

32 Partner otworzył 1 BA, zalicytowałeś 2 z kartą: A K652 D87 Jeśli partner na Staymana odpowiedział 2 (brak starszych czwórek), licytuj 2 BA. To macie szanse wygrać, z ładną górą otwarcia pełną wysokich blotek (np. D103, AW8 AD9 A1092) może wyjść nawet końcówka. Po 2 partnera zgłaszasz 2 - nie mam 4-ch kierów, mam 4 piki; jeśli kolejną odzywką partnera będzie 2 BA, powinieneś spasować. Jeśli partner w Odpowiedzi na Staymana zalicytuje 2 (mam 4 piki), uzgodnij kolor przez 3. Na zgłoszenie końcówki jesteś za słaby. Partner z nadwyżką ją dołoży, z dołem powinien spasować. Tym razem zadałeś Staymana z kartą: D6 AK87 D Po odpowiedzi 2 i 2 licytujesz 3. Kierów nie ma co wskazywać, skoro partner nie ma w nich czwórki, musisz jednak zasygnalizować partnerowi rękę dwukolorową i przy okazji siłę wystarczającą do zalicytowania dogranej. Partner wybierze stosowną końcówkę. Natomiast po Odpowiedzi 2 partnera śmiało podnieś do końcówki. Na szlemika nie macie szans, ale 4 powinno być bezproblemowe. Transfery Transferem po 1 BA jest zalicytowanie przez odpowiadającego koloru o jeden szczebel niższego od posiadanego w rzeczywistości. I tak zalicytowanie 2 KARO oznacza posiadanie koloru KIEROWEGO co najmniej 5+ kartowego i obliguje otwierającego do zalicytowania kierów. Transferem na piki jest oczywiście zalicytowanie odzywki 2 KIER. UWAGA! Przyjęcie koloru przez odpowiadającego może nastąpić na najniższej wysokości (po 2-2 ), z przeskokiem (po 2-3 ), lub poprzez zalicytowanie innego koloru lub 2 BA. Z wyjątkiem pierwszego przypadku wszystkie pozostałe wskazują nadwyżkę w ręce otwierającego i 4-kartowy fit w kolorze wskazanym (nie dotyczy 2 BA, które mówi o trzykartowym ficie z dwoma honorami z trzech najstarszych). To samo znaczenie - transferu - ma po 1 BA zalicytowanie 4 KARO i 4 KIER, co nie pozwala otwierającemu na żaden inny wybór niż zalicytowanie po karach - kierów, a po kierach - pików. Ten ostatni sposób osiągnięcia kontraktu ostatecznego stosuje odpowiadający z kolorem 6+ kartowym i ręka wykluczającą grę szlemikową. Celem licytacji transferowej jest nie tylko ustawienie kontraktu z lepszej, bo silniejszej ręki (wistowanie do silniejszej ręki jest bardziej niebezpieczne dla wistujących niż odwrotnie(, ale zwiększa także przestrzeń licytacyjną. Można stosować tą konwencję z różnymi rękami od bardzo silnych do bardzo słabych ( w tym ostatnim przypadku należy dostosować taktykę tzw. silnych przyjęć do pewnych minimów siły transferującego) W zastosowaniu są także transfery na kolory młodsze (2 PIK na trefle i 2 BA na kara), ale ich użyteczności jest mniejsza (rzadsza) niż w przypadku kolorów starszych i w początkach brydża można się bez nich obyć bez większej szkody. Przykładowe licytacje po otwarciu 1 BA

33 Otwierający Odpowiadający 1 BA - 2 TREFL 2 KARO -? - 2 KIER - słabe z 4 kierami, nieforsujące, oznacza chęć zagrania kontraktu kolorowego (ręka układowa). Otwierający może spasować na 2 KIER posiadając 3 kiery, zalicytować2 PIK z dubletonem kier i trójką pików. Po tej ostatniej zapowiedzi odpowiadający mając 4 kiery i młodszą 5-kę odchodzi w nią (partner musi mieć w tym kolorze minimum 3 karty, skoro ma dubletona kier), co oczywiście jest licytacją do pasa (sign off). - 2 PIK - 4 piki bez 4 kierów, ale z boczną młodszą 5-ką. Słabe; partner z 3 pikami może spasować w innym przypadku licytuje 2 BA, po których odpowiadający licytuje swoją młodszą 5-kę, co jak w poprzednim przypadku jest do pasa. - 2 BA - ręka inwitująca z jedną lub obiema starszymi czwórkami (obiecał to Stayman). Otwierający z górą otwarcia przyjmuje inwit, z dołem pasuje. - 3 TREFL/KARO - naturalne 5+ kartowe z jakąś starszą 4-ką (Stayman), inwitujące. - 3 BA - do gry, ręka z pokryciem bilansowym. Zapowiedzi odpowiadającego 3 KIER/PIK można zagospodarować na wskazanie krótkości w licytowanym kolorze, co również przesądza końcówkę i wskazuje jeden z dwóch typów rąk: lub z młodszą 5-ką i czwórką w drugim starszym kolorze. A ręką bez starszej 4-ki (czyli z układem 5-5 w kolorach młodszych) można zalicytować kolor singla bezpośrednio po otwarciu 1 BA na wysokości 3-ch. Jest to tzw. KONWENCJA Otwierający Odpowiadający 1 BA - 2 TREFL 2 KIER -? - 2 PIK - brak 4 kierów, 4-ka pik, boczna młodsza 5-ką, nieforsujące. - 2 PIK - brak 4 kierów, 4-ka pik, boczna młodsza 5-ką, nieforsujące - 2 BA - 4-ka pików (Stayman), ręka w sile inwitu do 3 BA. - 3 TREFL/KARO - kolor 5+ kartowy i 4-ka pików (Stayman). Forsujące! - 3 KIER - 4-ka kierów, inwit - 3 BA - 4ka pików, siła wystarczająca do wygrania 3 BA - 4 KIER - 4-ka kierów, siłą na wygranie końcówki Bardzo podobnie przebiega licytacja po odpowiedzi 2 PIK. Otwierający Odpowiadający 1 BA - 2 TREFL 2 PIK -? - PAS - ręka słaba bez możliwości osiągnięcia dogranej - 2 BA - ręka inwitująca w składzie zrównoważonym, zazwyczaj TREFL/KARO - - obok 5+ pików, kolor 4+, forsuje - 3 KIER - znaczenie jak wyżej - 3 PIK - inwit

34 - 3 BA - znaczenie jak przy 2 BA, lecz pokryciem bilansowym - 4 PIK - ręka z aspiracjami szlemikowymi, kolor pikowy 6+ kartowy (ze słabszą ręką licytujemy od razu transfer na wysokości 4-ch) a więc siła PC Podobnie licytuje się po transferze na kiery (2 KARO). OTWARCIA NA WYSOKOŚCI DWÓCH I WYŻEJ ROZDZIAŁ VII Otwarcie 2 trefl Otwarcie - zaczerpnięte z systemu Precision Club - jest dość mocno zlimitowane. Dajemy je z karta o sile PC, zawierającą 6+ trefli lub 5+ trefli i starsza czwórkę, np.: 98 KW DW10 AD9873 W1075 K4 K7 A AK KW652 Dalsza licytacja jest prosta. Z ręką dającą szansę na dograną odpowiadający mówi 2, co jest prośbą o sprecyzowanie charakteru otwarcia (skład, siła). 2 licytujemy: - z siłą PC i fitem treflowym, lub starszą czwórką np.: KD6 W842 K103 D96 (szansa na 4 lub 3 BA) lub DW6 8 K7653 A1053 (szansa na 5, zablokowanie przeciwników, którym może iść wysoka gra w kiery) - z siłą od 12 PC w celu znalezienia najlepszej końcówki Odpowiedzi otwierającego po 2 : - 2 / - czwórka w zalicytowanym kolorze starszym - 2 BA - ręka dobra do zajęcia BA - a więc z zatrzymaniami, w co najmniej dwóch nielicytowanych kolorach, a przy tym bliżej góry otwarcia niż dołu (można grać tak, że właśnie 2 BA oznacza górę otwarcia) ręka niedobra do zajęcia BA (albo dół otwarcia, jeśli tak przyjmiemy) trefli i 4 kara i raczej góra otwarcia, choć można tak zalicytować przy tzw. typowym miltonażu, czyli punkty (honory) zgrupowane są w longerach - 3 / - góra otwarcia, zazwyczaj sugeruje układ BA - bardzo dobry kolor treflowy (zazwyczaj pełny lub prawie koronka) i góra otwarcia Druga odzywka odpowiadającego wynika z bilansu i musi zakładać możliwość pasa od partnera. Bardziej zgrane pary mogą wprowadzić dalsze pytania - mogłyby nimi być najbliższe szczeble po odpowiedzi otwierającego. Oryginalnym pytaniem po Odpowiedzi otwierającego 3 jest 3, co stanowi pytanie o zatrzymania w starszych kolorach. Odpowiedzi są naturalne: zatrzymanie w kierach, brak zatrzymania w pikach

35 - 3 - zatrzymanie w pikach, brak zatrzymania w kierach - 3 BA - zatrzymania w obu starszych kolorach Współcześnie istnieją bardzo rozbudowane sposoby dalszej licytacji po tym otwarciu i jeśli komuś starczy sił i chęci może do nich dotrzeć. Początkującym nie polecamy jednak skomplikowanych rozwiązań, zbyt łatwo tu o pomyłki. Inne odpowiedzi po otwarciu 2-2 / - dobry kolor 5+ kart, nie forsuje, często bez fitu trefl - 2 BA - brak starszych czwórek, inwit do 3 BA (w nowoczesnych opracowaniach jest to odzywka wieloznaczna i forsująca). - 3 /4 - Licytacja blokująca z fitem treflowym z uwzględnieniem założeń (po partii solidniejsze) - 3 / / - bardzo dobry kolor i aspiracje szlemikowe; forsuje do dogranej; otwierający wskazuje posiadanie fitu, w razie jego braku licytuje swój boczny kolor, powtarza trefle lub zgłasza BA. - 4 / - do pasa, odpowiadający uważa, że tyle wygra (ale wyklucza grę premiową) Uwaga! Część graczy, którzy Wspólnego Języka uczyli się jeszcze przed laty, stosuje inne otwarcie 2 TREFL - jako odzywkę bardzo silną, forsującą do dogranej. Siła takiego otwarcia to zazwyczaj powyżej 20 PC z dobrym kolorem przynajmniej 5- ciokartowym i powyżej 23 PC w składzie zrównoważonym (bezatutowym). Dalsza Licytacja jest w miarę prosta: odpowiadający zazwyczaj licytuje negat 2, który daje się z rękami pozbawionymi 3 kontroli (As = 2, król = 1 kontrola). Kolejna odzywka otwierającego precyzuje charakter jego ręki - 2 BA wskazuje rękę zrównoważaną, zaś zalicytowanie koloru wskazuje rękę na tym kolorze. PO odzywce 2 BA wskazującej siłę PC wolno było spasować, zalicytować Staymana lub transfer, zalicytować 3 BA, a nawet 4 BA jeśli ręka zawierała 10 + PC ale bez posiadania 3 kontroli. W takiej bowiem sytuacji wartości nabierają damy i walety, które przy kolorowych rękach partnera nader często bywają bezużyteczne. Jeśli odpowiadającego stać na pozytywną odpowiedź po otwarciu 2, Licytacja przebiega dalej naturalnie, analogicznie jak po otwarciu 1, choć na ogół unika się odzywek z przeskokiem, ponieważ Licytacja jest sforsowana, odbywa się o szczebel wyżej i nie ma zazwyczaj potrzeby zabierania sobie przestrzeni licytacyjnej. Jeśli już stosuje się przeskok to w celu wskazania pełnego lub prawie pełnego koloru. Otwarcie 2 i dalsza Licytacja Otwarcie 2 KARO to - przypomnijmy - siła 7-11 PC i układ kolorów co najmniej 5-5, przy czym co najmniej jeden kolorów jest kolorem starszym ( / ). Partnerzy musza w toku dalszej licytacji znaleźć najlepszy kolor do gry, równocześnie uważając by nie zawędrować za wysoko i nie narazić się na wysoka wpadkę, o co łatwo, bo gdy przychodzi takie otwarcie na ogół wszystkie ręce bywają niezrównoważone. Dlatego do licytacji pozytywnej upoważnia nie sama siła, ale też układ, dający szansę na znalezienie sfitowanego koloru do gry (bo wtedy rośnie wartość połączonych rąk). Odpowiedzią pozytywną jest 2 BA - pytanie o kolory partnera, zadawane z siła od 10 PC i fitami w obu starszych kolorach lub z tzw. fitami alternatywnymi - tzn. z fitami w kolorach młodszych i fitem w jednym starszym, lub z siłą od ładnych 14/15 PC.

36 Uwaga! Najniebezpieczniejsza ręka po otwarciu partnera 2 to ręka dwukolorowa tez typu 5-5. Wtedy zazwyczaj ręce się nie uzupełniają i nawet posiadanie 16 PC może nie wystarczyć do wygrania końcówki. Dalsza licytacja: Otwierający Odpowiadający 2 KARO - 2 BA? mam trefle i jeden ze starszych kolorów (odpowiadający pyta następnie przez 3, a otwierający licytuje naturalnie posiadany kolor) mam kara i kiery mam kiery i piki mam piki i kara Znając skład otwierającego odpowiadający może zgłosić końcówkę, w któryś z kolorów (w kolor młodszy także zainwitował odzywka na poziomie 4-ch) lub zalicytować 3 BA. Większość rąk nie upoważnia do zadawania pytania 2 BA po otwarciu 2. Względy ostrożności nawet z silną kartą każą licytować słabo. Najczęściej pada odpowiedź 2, co jest próba uzgodnienia koloru partnera na najniższej wysokości. Z piątką kierów partner pasuje, bez niej zalicytuje 2 (któryś starszy kolor mieć musi). 2 licytujemy: - z kartą bezwartościową, gdy kiery mamy nie krótsze od pików (ale nie wtedy gdy mamy np. rękę: xxx xx xx xxxxx, czyli skład , wtedy bowiem jak partner ma kiery i kara wspinamy się niepotrzebnie na poziom 3). Przykładowe ręce do zalicytowania 2 : a także: D1065 K W8 D9742 K7 W54 KD74 KW52 W tym ostatnim przypadku niezależnie od tego, jakie kolory posiada partner coś nam się zmarnuje z naszych honorów i końcówka jest patykiem na wodzie pisana. - z silniejszymi rękami dwukolorowymi (co najmniej 5-4), gdy istnieje podejrzenie, że kolory nam się nie fitują (zazwyczaj bardzo częste statystycznie przypadki przy takich rękach odpowiadającego), np.: KD873 AK62 [z tą kartą, gdy partner przeniesie na 2 zalicytujemy 2 BA - pokaż młodszy kolor (przy słabej ręce licytujemy 3 do koloru partnera) i wylądujemy w dobrym kontrakcie]. Kolejna słaba odpowiedź to 2, która oznacza: z pikami pasuj, bez nich licytuj swój młodszy. Licytujemy tal z rękami: - słabą, bez fitu kier, ale z fitami w kolorach młodszych np.: W873 D972

37 - z ręką mocniejszą, gdy posiadanie przez partnera pików nie jest dobrą wiadomością, (ale gdy zniesie - wtedy możemy dalej licytować), np.: 92 A84 KD643 W A84 KD64 KW107 Podejrzewamy partnera o posiadanie pików i trefli, a wtedy nasze 2 pik będzie wyborem najniższego kontraktu, przy okazji przykrywa przeciwnikom kiery, których nie mogą oni zgłosić na wysokości 2-ch. Jest to licytacja taktyczna - od czasu do czasu zagramy 2 na 7-miu atutach, zamiast 2 na 8-miu, ale straty z tego tytułu będą nieporównywalnie mniejsze od zysków. Jeśli partner nie zostawi kontraktu pikowego, to zagramy jeszcze w kiery, nawet na wysokości 4-ch jeśli okaże się, że bocznym kolorem partnera są kara w pierwszym przykładzie, a drugim licytując 3 zainwitujemy końcówkę, bo obiecuje to właśnie taki typ ręki z 3+ kierami Inne odpowiedzi po otwarciu 2 : własny kolor, do pasa inwit z fitami w obu starszych kolorach (wybierz lepszy, z góra otwarcia dopchnij końcówkę) blok z fitami w obu starszych, otwierający pasuje z kierami, bez kierów przenosi na piki zalicytuj transferem posiadany kolor starszy (tzn. 4 - mam kiery, 4 - mam piki; chodzi o ustawienie kontraktu z ręki nieujawnionej licytacją; identycznie jak po otwarciu 1 BA) chęć zagrania końcówki w starszy kolor (wybierz lepszy, mam fity w obu - pas - mam bezwartościową rękę z długimi karami, bez Fitów w kolorach starszych, np.: D Otwarcie 2 / i dalsza licytacja Otwarcie to jest naturalne i oznacza posiadanie koloru 6-kartowego (tylko wyjątkowo dłuższego i nie więcej niż 7 kart) w sile 8-11 PC - ma więc charakter blokujący. Bardzo często przy posiadanym longerze 6-kartowym będzie występowała krótkość (singleton, rzadziej renons) w innym kolorze. Odpowiadający może: a) spasować b) zalicytować własny kolor, co forsuje na 1 okrążenie (po otwarciu 2 z pikami licytuje się 2 BA, bo 2 ma znaczenie konwencyjne - patrz niżej) c) podnieść kolor otwarcia - do 3 jako inwit lub przedłużenie bloku (do ustalenie w parze) - do 4, co może mieć różny charakter - od chęci wygrania kontraktu do ostrego przedłużenia bloku d) zalicytować konwencyjne pytanie o krótkość, jakim jest zalicytowanie następnej odzywki - po otwarciu 2 - jest to 2, po 2 zaś jest to 2 BA.

38 Licytacja po konwencyjnym pytaniu o krótkość Otwierający Odpowiadający 2 KIER - 2 PIK? - 2 BA - krótkość pik - 3 TREFL - krótkość trefl - 3 KARO - krótkość karo - 3 KIER - brak krótkości Otwierający Odpowiadający 2 PIK - 2 BA? - 3 TREFL - krótkość trefl - 3 KARO - krótkość karo - 3 KIER - krótkość kier - 3 PIK - brak krótkości Jak widać po otwarciu 2 PIK krótkość pokazuje się w sposób naturalny. Po otwarciu 2 KIER krótkość pikową pokazuje się przez 2 BA. Wiele par zresztą zamienia znaczenia odzywek 2 BA i 3 KIER i wtedy brak krótkości sygnalizuje się zapowiedzią 2 BA, a krótkość pikową wskazuje się przez 3 KIER. Pozornie zamiana jednej sztuczności na drugą, ale zyskiem jest to, że jeśli finalny kontrakt będzie grany w BA, to nie będzie on rozgrywany z ręki zawierającej krótkość. Do rozwiązania pozostał jeszcze problem, jak odpowiadający ma po otwarciu 2 zasygnalizować kolor pikowy 5+ kartowy? Do tego służy odpowiedź 2 BA. Otwierający 2 KIER musi ustosunkować się do koloru pikowego: Otwierający Odpowiadający 2 KIER - 2 BA (mam 5 pików i dobra rękę)? - 3 TREFL - mam 3 piki (z 6 kierami i 4 pikami nie otwiera się 2 KIER, wyjątkowo tylko, jeśli 6-ka kierów jest bardzo dobra, a 4 pików bardzo słaba) oraz krótkość trefl. - 3 KARO - jw., lecz z krótkością karo - 3 KIER - brak fitu pik - 3 PIK - 3 piki bez krótkości, dół otwarcia - 3 BA - wyjątkowa ręka z kierami typu AKDxxx, AKW10xx - 4 KIER - kolor 7-kartowy, ręka nadająca się wyłącznie do gry w kiery - 4 PIK - fit 3 kartowy i góra otwarcia (10-11 PC) Otwarcie 2 BA i dalsza licytacja Otwarcie oznacza 5-5 lub nieco lepiej na dwóch kolorach młodszych w sile 8-11 PC. Odpowiadający licytuje: - 3 / - wybiera kolor partnera, a którym ma lepszy fit, do pasa

39 - 3 - pytanie o dubletona w kolorze starszym. Odpowiedzi: 3 PIK - dubleton pik, 3 BA - dubleton kier. - 3 BA - do gry - 4 / - w zależności od założeń: przed partia - blokujące, po partii inwitowe, przy równych założeniach solidne przedłużenie bloku - 5 / - do gry, intencje zna odpowiadający własny kolor, nieforsujące Licytacja po otwarciach wyższych Wyższe otwarcia oznaczają kolor 7+ kartowy i siłę zazwyczaj poniżej otwarcia. Odpowiadający licytuje z bilansu, zgłasza własny kolor, (co forsuje na jedno okrążenie, jeśli otwarcie było poniżej dogranej), lub pyta o liczbę asów, a także może - jeśli przestrzeń licytacyjna pozwala - zainwitował grę premiową metoda bezpośrednią. Otwarcia na trzeciej ręce Otwarcia na trzeciej ręce (po pasie partnera) mogą odbiegać od założonych schematów otwarć tak w zakresie siły, jak i składu, lub długości kolorów. Pas partnera na ogół wyklucza z dużym prawdopodobieństwem osiągnięcie kontraktów na wyższej wysokości, otwarcie więc ma za zadanie utrudnienie licytacji przeciwnikom lub wskazanie wistu. W początkowej fazie poznawania gry można ten element pominąć, aby nie komplikować i tak niełatwego porozumienia partnerów. DODATKOWE NARZĘDZIA LICYTACYJNE ROZDZIAŁ VIII Kiedy siadasz do stolika z zupełnie nowym partnerem, do sprawnego dogadywania się w licytacji powinno wystarczyć ustalenie, że obaj stosujecie Wspólny Język (no może jeszcze warto się upewnić, czy tak samo rozumiecie otwarcie 2 trefl i Odpowiedzi na odwrotkę). Ale istnieje szereg pożytecznych wynalazków licytacyjnych, potocznie zwanych gadżetami, które pasują do wielu systemów licytacyjnych i są w nich powszechnie stosowane. Nie są one jednak obligatoryjnie przypisane do Wspólnego Języka, stąd z każdorazowym partnerem trzeba osobno umówić się w sprawie ich stosowania. Oto konwencje i gadżety pozwalające podnieść precyzję licytacji. Niektóre z nich ze względu na swą prostotę być może nie zasługują na tak poważną nazwę. Nie ma to dla istoty sprawy większego znaczenia. Wywiad bezatutowy Jeśli partnerzy nie mogą uzgodnić koloru, szczególnie starszego, wtedy z reguły lądują w kontrakcie bezatutowym. Jego mankamentem jest często brak zatrzymania w jednym z kolorów. Najczęściej jest to kolor przeciwnika. Wtedy zalicytowanie tego koloru przez jednego z graczy strony silniejszej (z reguły) jest PYTANIEM o zatrzymanie (stopera) w tym kolorze w ręce jego partnera np.: My Oni My Oni 1 KARO 1 KIER 1 PIK pas

40 2 TREFL pas 2 KIER (?) Ostatnia zapowiedź jest pytaniem o stopera w kierach do gry w BA. Zatrzymaniami SA: as (zawsze), król, z co najmniej jedną blotką (Kx), dama, z co najmniej dwiema blotkami (Dxx), rzadziej walet, (co najmniej czwarty, podwiązany, najlepiej 10-ką). Widać od razu, ze im niższy honor, tym bardziej wątpliwe jest to zatrzymanie. Odpowiadający na pytanie o zatrzymanie, mając zatrzymanie licytuje BA na wysokości, jaka wynika z bilansu. W podanej sekwencji 2 BA będzie oznaczało posiadanie zatrzymania, ale brak nadwyżek w ramach dotąd wskazanej siły, natomiast 3 BA powie zarówno o zatrzymaniu jak i nadwyżce. En passant Jest to jakby lustrzane odbicie WYWIADU BEZATUTOWEGO, polegające na tym, ze licytujący jakiś kolor nie do gry (co wynika z logiki licytacji) wskazuje zatrzymanie w nim, a nie pyta o to jego partnera. Przykładowa sekwencja: Partner Ty 1 KARO - 3 KARO 3 KIER(!) Skoro nasze 3 karo wykluczyło posiadanie starszej czwórki, zalicytowanie 3 musi być wskazaniem zatrzymania do BA i usilnie namawia nas do zgłoszenia 3 BA w razie posiadania zatrzymania pikowego. Bez niego powiemy 4. Podobnie zalicytowanie 3 namawiałoby do zgłoszenia 3 BA z zatrzymaniem kier (zazwyczaj sprawdza się zatrzymania w kolorach starszych). Tak więc licytowanie koloru przeciwnika jest WYWIADEM BEZATUTOWYM, a nowy kolor po bezpośrednim uzgodnieniu koloru młodszego jest EN PASSANT - wskazaniem zatrzymania w licytowanym kolorze. Z reguły EN PASSANTEM jest zalicytowanie też trzeciego koloru, natomiast zalicytowanie koloru czwartego jest WYWIADEM BEZATUTOWYM. Taka szkoła obowiązuje obecnie wśród czołówki polskiej i nie tylko. Czwarty kolor Czwarty kolor to sztuczna odzywka forsująca do dogranej, domagająca się sprecyzowania składu ręki (na ogół otwierającego). Typowe sekwencje, kiedy jest licytowany czwarty kolor: 1. 1 KARO - 1 KIER 1 PIK - 2 TREFL 2. 1 KIER - 1 PIK 2 TREFL - 2 KARO 3. 1 KARO - 1 KIER 2 TREFL - 2 PIK

41 4. 1 KIER - 1 PIK 2 KARO - 3 TREFL Po zastosowaniu czwartego koloru partner z reguły musi ustosunkować się do kwestii posiadania zatrzymania w tym kolorze. Mając je zgłasza BA na stosownej wysokości, nie mając, musi szukać innej odzywki: wskazując ewentualny półfit w kolorze partnera lub lepszy ze swoich kolorów. Widać z tego, że czwarty kolor często może postawić partnera w trudnej sytuacji. Dlatego stosujący czwarty kolor - szczególnie na wysokości 3 - musi mieć rękę silną. Przyjęto więc, że czwarty kolor forsuje do dogranej. Można to nieco złagodzić przyjmując, że forsingiem na jedno okrążenie jest zgłoszenie koloru nierewersowego na wysokości 2. Forsujące 2 BA Jest to jakby rozszerzenie licytacji czwartego koloru. Porównajmy dwie sekwencje licytacyjne: i 1 KIER - 1 PIK 2 TREFL - 2 KARO (?) 1 KIER - 1 PIK 3 TREFL - 2 BA (?) W pierwszym przypadku odpowiadający wyraża obawę o zatrzymanie w karach - choć może je posiadać, ale ocenia, ze w ten sposób uzyska lepszą informację od partnera. W drugim przypadku zaś odpowiadający obiecuje, że posiada stopera karowego i prosi partnera o opis ręki, tzn. o wskazanie bocznego składu w kolorach nielicytowanych lub wydłużenie w kolorach już licytowanych przez niego. Pytany licytuje naturalnie np.: 1 KIER - 1 PIK 3 TREFL - 2 BA? - 3 TREFL - wskazuje teraz 5+ trefli (do tej pory otwierający wskazał tylko 4) - 3 KARO - wskazuje 3 karty w karach (bardzo rzadko bywa to 4 karty) - 3 KIER - 6+ kart w kierach (do tej pory obiecał tylko 5) - 3 PIK - 3 karty w pikach (z 4 podnosi piki bezpośrednio) - 3 BA - brak wydłużeń w licytowanych kolorach (kierach i treflach), boczne kolory równe co do długości, a więc skład Zauważmy, że po czwartym kolorze 2 KARO zamiast 2 BA, odpowiedzi otwierającego 2 KIER i 2 BA nie przekażą takich informacji ze względu na swą enigmatyczność. Przyjęcie 2 BA jako odzywki forsującej do dogranej w takich sekwencjach jest logiczne. Jeżeli otwierający ma 12-13/14 PC, a odpowiadający PC i kolory nie dają się uzgodnić, należy wyhamować możliwie nisko i wcale tym najlepszym kontraktem nie musi być 2 BA. Przykładowo:

42 8 6 A K A D W 4 D 9 5 A K 8 7 D 3 2 Po początkowej sekwencji: 1 KIER - 1 PIK 2 TREFL -? odpowiadający powinien dokonać negatywnego wyboru koloru i zalicytować skromnie 2 kier. Będzie to nie gorszy kontrakt od 2 BA, mimo że obie ręce są prawie ekstremalne. Brak waleta karo w ręce otwierającego czyni kontrakt 2 KIER dużo lepszym niż 2 BA. Dodatkowym plusem forsującego 2 BA jest możliwość spokojnej, niskoszczeblowej licytacji rąk silnych - czy to na tyle, żeby zagrać właściwą końcówkę, czy tez znacznie wyższy kontrakt. Można także przyjąć rozwiązanie pośrednie, a którym 2 BA, forsuje tylko po odpowiedzi two over one, a nie forsuje po pierwszej odpowiedzi na wysokości 1-go. Konwencja Magister Konwencja zrodziła się jako antidotum na problemy z rękami odpowiadającego w przedziale PC z kolorem 5-kartowym starszym. Przykładowo mamy rękę: KWxxx xx Axx Kxx Partner otworzył 1 TREFL, odpowiedzieliśmy 1 PIK, partner 1 BA. Co dalej? Pas jest defetystyczny - możemy zagrać za nisko, poza tym kontrakt pikowy może być dużo lepszy od bezatutowego. 2 PIK to tez niedolicytowanie, a końcu można tak zalicytować także posiadając 7 PC. 3 PIK to dla odmiany za dużo jak na posiadane walory i jakość koloru. Najmniejszym zło jakim jest 2 BA ukrywa dla odmiany 5 pików. Problem ten rozwiązano mniej więcej w tym samym czasie w różnych krajach wprowadzając sztuczny rebid (czyli drugą odzywkę odpowiadającego): 2 TREFL. W ten sposób powstały konwencje zwane we Francji ROUDINESCO, u Anglosasów CHECKBACK STAYMAN, a w Polsce MAGISTER. (z pozycji otwierającego PRO - powtórny rebid otwierającego). Różniąc się rozwiązaniami szczegółowymi miały jeden wspólny cel: sprawdzić rozmiary fitu w kolorze odpowiedzi i siły otwierającego. W konwencji MAGISTER odpowiedzi są następujące: 1 TREFL - 1 KIER/PIK 1 BA - 2 TREFL? - 2 KARO - brak 3-kartowego fitu i dół otwarcia (12-13 PC) - 2 KIER - (po odpowiedzi 1 KIER) - fit 3-kartowy i dół - 2 KIER - (po odpowiedzi 1 PIK ) - 3-kartowy fit i góra (13-14 PC) - 2 BA - brak 3-kartowego fitu i góra otwarcia (14 PC)

43 Jedyną sztucznością jest odpowiedź drugim starszym, która mówi o ficie 3- kartowym i ładnej, nadwyżkowej ręce, w ramach dotychczasowej licytacji. Po wskazaniu ręki nadwyżkowej powinna być grana końcówka w kolor lub BA. Po wskazaniu dołu odpowiadający może powrócić na swój kolor na wysokości 2 (co nie forsuje) lub poprzestać na również nieforsującym 2 BA (niemało par gra tak, że 2 BA forsuje). Otwierający po powrocie na kolor pierwszej odpowiedzi może jeszcze zainwitować końcówkę mając ładną kartę w ramach poprzedniego negatu np. po odpowiedzi 1 pik): D10 xxx Axx AKxxx Inwitem będzie bezpośrednie podniesienie koloru partnera, lub zalicytowanie innego koloru wskazujące zgrupowanie w nim honorów. Za każdym razem wymagane jest posiadanie drugiego starszego honoru w kolorze partnera (Ax, Kx, Dx). Uzgodnienia wymaga odzywka 2 BA otwierającego. Jeśli 2 BA odpowiadającego (wtedy mocna sugestia, ze kolor odpowiedzi jest słaby) nie forsuje, to można przyjąć, że jest to inwit ogólny również z druga figurą w kolorze partnera. Jeśli zaś 2 BA odpowiadającego forsuje, to lepszym ustaleniem będzie, ze to jest poprawienie kontraktu ze słabym dubletonem i dobrymi wartościami środkowymi w pozostałych kolorach, dobrymi do gry w BA, co szczególnie istotne będzie w turnieju na maksy. Konwencja jest bardzo użyteczna również przy silnych rękach odpowiadającego. Wtedy musi on dać w III okrążeniu licytacji odzywkę inna niż powrót na swój kolor lub 2 BA. Dalsza wygoda pojawia się w sekwencji: 1 TREFL - 1 PIK 1 BA - 2 KIER? Otwierający posiadając czwórkę kierów z reguły podnosił w tym momencie do 3 kierów na wszelki wypadek, niezależnie od posiadanej siły, a nadwyżka golił końcówkę. Ile takich licytacji kończyło się oddaniem zapisu - statystyki milczą, bo nikt ich nie prowadził. Nie było fartu - to najczęstsze stwierdzenie po takim przypadku. Przy stosowaniu MAGISTRA może nastąpić podniesienie co najwyżej do 3-ch, co będzie świadczyło o ręce nadwyżkowej, więc liczba wpadek zmniejszy się bardzo poważnie. Mając 4 kiery odpowiadający z siła od inwitowej wzwyż stosuje teraz MAGISTRA i jeśli zajdzie taka potrzeba zgłosi kiery w następnym okrążeniu. Tak potrzeba może nie zaistnieć i wtedy dodatkową korzyścią taktyczną będzie nieujawnieni składu ręki odpowiadającego. Wniosek - jeśli stosujemy MAGISTRA 2 kier nie forsuje w podanej sekwencji. Oprócz omówionej MAGISTRA stosuje się w sekwencjach: 1 TREFL - 1 KIER 1 PIK -! 1 KARO - 1 KIER 1 PIK -! 1 KARO - 1 KIER/PIK

44 1 BA -! Metoda wyłączeń Dawno temu stwierdzono, ze jeśli jeden z partnerów posiada singletona lub renons w bocznym kolorze, a jego partner blotki w tymże, to ilość PC potrzebna do wzięcia określonej liczby lew gwałtownie spada. Oczywiście, partnerzy musza mieć uzgodniony kolor. Z tego spostrzeżenia zrodziła się METODA WYŁĄCZEŃ. Jej zastosowanie miało miejsce głównie w sekwencjach 1 KIER - 2 KIER 1 PIK - 2 PIK, czyli po bezpośrednim uzgodnieniu koloru starszego, ale także i w nieco opóźnionych sekwencjach takich jak: 1 TREFL - 1 KIER/PIK 2 KIER/PIK -? 1 KARO - 1 KIER/PIK 2 KIER/PIK -? 1 TREFL - 1 KARO 1 KIER/PIK - 2 KIER/PIK? Metoda jest prosta - gracz licytujący po uzgodnieniu koloru inny kolor, wskazuje w nim krótkość. Partner na tej podstawie podejmuje decyzję o wysokości kontraktu. Największą słabością metody była niewielka częstotliwość występowania takich rąk, a dalszej części odkrycie koloru poprzez przeciwników za pomocą kontry wistowej, oraz zwiększenie częstotliwości wistu w atu - bardzo często osłabiającego możliwości przebitkowe. Metoda uzupełnień Jest to odwrócenie idei wyłączeń. W identycznych sekwencjach jak opisanych przy poprzedniej metodzie, licytujący nowy kolor (po wcześniejszym uzgodnieniu innego) pyta się o uzupełnienie w tym kolorze. Uzupełnienie może być dwojakiego rodzaju: honorowe (tzn. as, król lub dama z waletem) lub układowe (tzn. renons, singleton lub w ostateczności dubleton przy stosownej długości w kolorze partnera). Przyjmując inwit należy także posiadać nadwyżkę w sile lub urodzie karty (sekwensy, wysokie blotki, boczny skład, lokalizacja honorów). Kolor licytowany przez pytającego nazwano kolorem lukowym i oznacza to kolor minimum 3-kartowy lub dłuższy. Przyjmując inwit w tej metodzie można zalicytować przyjęcie warunkowe, coś, co oznacza chciałbym, ale jeszcze nie mam pewności, np.: 1 TREFL - 1 PIK 2 PIK - 3 TREFL (pytanie o uzupełnienie w treflach) 3 KARO (mam niezłą rękę, po drodze wskazuję lokalizację) licytujący 3 KARO może być już zdecydowany by grac końcówkę, ale nic mu nie szkodzi po drodze wskazać posiadane wartości. Od czasu do czasu może to otworzyć drogę do wyższej gry.

45 Metoda ta - równie łatwa jak poprzednia - dawała się zastosować znacznie częściej (bo częściej przychodzą dwa boczne kolory 3 kartowe niż dwie krótkości). Oczywiście jedna metoda wykluczała stosowanie drugiej. Do czasu. Wywołanie kombinowane Szuriga Najwybitniejszy polski teoretyk brydża - Zbigniew Szurig - połączył obie metody i tak powstała tytułowa konwencja. Jej założenia: Jeżeli zostanie uzgodniony kolor starszy na wysokości 2-ch to: - zalicytowanie przez najbliższego zawodnika NAJNIŻSZEJ kolejnej odzywki w licytacji mówi o posiadaniu przez niego krótkości i wzywa partnera do zapytania kolejnym NAJNIŻSZYM szczeblem o kolor krótkości. - zalicytowanie innego KOLORU, z pominięciem najniższego szczebla, było pytaniem o uzupełnienie w tym kolorze ( w sekwencji 1 KIER - 2 KIER zalicytowanie 2 BA wskazywało kolor lukowy pikowy) Przykłady zastosowania WKSz.: 1 KIER - 2 KIER 2 PIK (mam krótkość) - 2 BA (gdzie?) - 3 TREFL - (w treflach0-3 KARO - (w karach) - 3 KIER (no gdzie jeszcze mogę mieć? w pikach!) 1 PIK - 2 PIK 2 BA (krótkość) - 3 TREFL (gdzie?) - 3 KARO - ( w karach) - 3 KIER - ( w kierach) - 3 PIK - ( w treflach) Jak widać w żadnym przypadku nie zostaje przekroczony poziom 3-ch w uzgodnionym kolorze, co stanowi pewną barierę bezpieczeństwa w przypadku, kiedy krótkość nie okaże się korzystna. Oczywiście, zawodnik sygnalizujący krótkość powinien mieć ładną ręką z jakąś nadwyżką przynajmniej w urodzie karty. Jego partner nie musi pytać o kolor krótkości. W zamian może negatywnie powrócić na kolor uzgodniony, lub zalicytować końcówkę, jeśli jest mu obojętne, gdzie partner ma krótkość. W obu przypadkach wnioskowanie negatywne może wyjaśnić posiadającemu krótkość, dlaczego partner tak zalicytował. Oto dwie modelowe ręce po licytacji 1PIK - 2 PIK - 2 BA: a) xxxx Kxx Kxx Kxx b) xxxx Axx Axx xxx W ręką a należy negatywnie powrócić na piki - obojętnie, który król nam się zmarnuje, wartość naszej ręki spadła do 6 PC. Z ręką b jest obojętne, gdzie partner ma krótkość (częściej jest to singleton). Jeśli w treflach to mamy wyłączenie, jeśli gdzie indziej, to as do singletona nie traci na wartości.

46 LICYTACJA W OBRONIE ROZDZIAŁ IX Strona, która nie otworzyła licytacji, jest stroną w obronie. Arsenał środków tej strony jest znacznie okrojony. Szanse na grę własną mniejsze niż po własnym otwarciu. Stąd i inne są cele licytacji w obronie. Jest to głównie wskazanie wistu i utrudnienie licytacji przeciwnikom, a dopiero na dalszym planie osiągnięcie gry własnej. Osiągnięcie celu, jakim jest gra własna, jest utrudnione tym, ze informacje wymieniane prze stronę broniąca bardzo często muszą być licytowane o piętro wyżej niż po własnym otwarciu, np.: Otwierający Obrońca 1 PIK? Obrońca mając 5+ kierów i siłę PC może je zgłosić dopiero na poziomie o 1 szczebel wyższym (tu - 2 kier), niż gdyby to on otwierał licytację. Otwierający mając podobna siłę z kolorem pikowym miał komfort poinformowania partnera o tym na wysokości jednego. Praktyka wypracowała następujące schematy licytacyjne dla strony broniącej: - wejścia na wysokości jednego - kolor 5+ kartowy (ale możliwe jest także wchodzenie z dobrą czwórką), siła 8-15 PC. - wejście 1 BA - znaczenie takie jak przy otwarciu, czyli siła 15-17/18 PC; dodatkowy warunek to posiadanie zatrzymania w kolorze przeciwnika, ręka zrównoważona - wejścia na wysokości 2-ch - kolor 5+ kartowy, siłą PC (górny pułap powinien być płynny w zależności od rangi naszego koloru oraz różnicy rangi kolorów przeciwnika i naszego - jeśli oni maja starszy kolor to podwyższamy górny limit) - wejście kontrą - oznacza siłę minimum 13 PC i możliwość gry w pozostałe trzy kolory z wyłączeniem koloru przeciwnika. Oznacza to, ze kontrujący musi mieć minimum po 3 karty w pozostałych kolorach. Jest to tzw. kontra wywoławcza. Przy czym kontra przy składzie z czwórką w kolorze przeciwnika jest poważnym błędem. W ogóle z ręką w składzie i siłą zaledwie 13/14 PC lepiej poczekać na rozwój wydarzeń, bo wtrącenie się do licytacji może być niebezpieczne. Drugi wariant kontry, która nazywa się objaśniającą, to ręka silna od minimum 16 PC na własnym longerze. Nie należy przy tym trzymać się sztywno tej dolnej granicy 16 PC. Przy minimum (16/17 PC) dobrze jest posiadać kolor 6+ kartowy, lub starszy od koloru przeciwnika. Chodzi o to, by nie objaśniać się na niebotycznej wysokości po bardzo prawdopodobnym bloku przeciwnika. - wejście kolorem przeciwnika - początkowo używane jako najsilniejsze narzędzie obrońców po otwarciu przeciwnika. Rzadkość, jakim były takie ręce, spowodowała, ze obecnie używa się tego wejścia dla wskazania rak dwukolorowych w sile już od 8 PC. Typową i najpowszechniej stosowaną konwencją jest CUE BID MICHAELSA. - dwukolorowe 2 BA - wejście obrońcy w BA z przeskokiem po otwarciu przeciwnika, wskazujące rękę dwukolorową w sile od 8 PC. Używane w połączeniu

47 z CUE BIDEM MICHAELSA wskazuje kombinację dwóch najmłodszych kolorów w konkretnej sytuacji licytacyjnej. - dwukolorówki GHESTEMA - są to wejścia wskazujące konkretne dwa kolory w układzie kontra RE-OPEN - - jest to kontra po uprzednim pasie kontrującego lub na ręce wygasającej, której pas zakończyłby licytację i mówi, ze jego ręka nie spełniała warunków do wcześniejszej interwencji z powodu braku odpowiedniej siły lub składu. Stosowana jest w sytuacji, kiedy Licytacja przeciwników wniosła informacje w zakresie bilansu siły obu stron, co nazywa się bilansem stołu. - kontra-odpowiedź - narzędzie stosowane prze drugiego broniącego po kontrze wywoławczej partnera. - konwencja DRURY - to również narzędzie drugiego broniącego po wejściu partnera kolorem, głównie starszym - BEZ ATU konwencja głównie pierwszego obrońcy wskazująca układ dwukolorowy ze starsza 4-ka i młodszą 5-ką. - interwencje po otwarciu przeciwnika 1 BA - są to kombinacje licytacji rąk dwukolorowych i jednokolorowych zazwyczaj mające nazwy konwencji np.: Astro, Astro, Capeletti, Landy itp. - 1 BA RE-OPEN - wejście II broniącego po otwarciu przeciwnika z jego lewej strony (LHO) i dwóch pasach. Wejście kolorem przeciwnika i dwukolorowe 2 BA Wejście kolorem przeciwnika oznacza dwukolorówkę 5-5 w sile od 8 PC. Jest to tzw. CUE-BID MICHAELSA, używany w połączeniu z dwukolorowym 2 BA. ONI MY ONI MY 1 PIK pas pas 2 PIK (!) ONI MY 1 KIER 2 KIER (!) Wiele par dla ułatwienia dalszego bilansu wprowadza zróżnicowanie siły dla tego wejścia. W takim schemacie oznacza to wejście w dwóch przedziałach siły: a) 8-11 PC b) 16+PC Przedział średni (12-15 PC) licytuje się naturalnie poprzez wejście kolorem. Podobne znaczenie ma po otwarciu przeciwnika wejście 2 BA z przeskokiem. Czym różnią się od siebie? 2 BA oznacza jednoznacznie dwa najniższe kolory (naturalnie z wyłączeniem koloru przeciwnika). PO 1 kier/pik będą to trefle i kara, po 1 trefl - kara i kiery (jeśli 1 trefl jest naturalne, jeśli nie, to dalej wskazuje to kolory młodsze), po 1 karo - trefle i kiery. Przy tym ustaleniu zalicytowanie koloru przeciwnika oznacza bądź oba starsze kolory (po 1 trefl/karo), bądź drugi ze starszych i któryś młodszy (po 1 kier/pik). Przykłady: ONI MY

48 1 KARO 2 KARO - oba starsze 1 KIER 2 KIER - piki i inny 1 PIK 2 PIK - kiery i inny 1 TREFL 2 BA - oba młodsze, jeśli 1 trefl jest naturalne, będzie to układ kara i kiery 1 KARO 2 BA - trefle i kiery 1 KIER 2 BA - oba młodsze 1 PIK 2 BA - jak wyżej. Dalsza Licytacja jest z bilansu, partner wchodzącego licytuje sfitowany kolor na odpowiedniej wysokości, lub (gdy jeden z kolorów jest nieznany), próbuje go ustalić licytując do koloru partnera. Kontra Re-Open Tak nazwano kontrę, którą licytuje gracz będący po wcześniejszym pasie, lub gracz, do którego dobiega otwarcie przeciwnika z lewej i dwa pasy. Przykład: Kontrujący może mieć rękę: lub: ONI MY ONI MY 1 KARO pas 2 KARO pas Pas ktr (!) ADxx xx xxx ADxx Axxx Kxxx xx Dxx Z pierwszą ręką nie należy kontrować w pierwszym okrążeniu ze względu na brak fitu w jednym z pozostałych kolorów (w kierach), z drugą zaś ze względu na brak odpowiedniej siły w PC. Licytacja przeciwników powiedziała, że siły obu stron są mniej więcej wyrównane, a jeśli oni maja uzgodniony kolor 8+ kartowy, to w tym momencie szansa znalezienia koloru uzgodnionego niepomiernie wzrasta. Partner po ilości posiadanych PC może bez trudu odgadnąć, który wariant ręki posiadamy. Wnioskowanie oparte jest o tzw. bilans stołu ( w największym skrócie jest to rozumowanie następujące: skoro przeciwnicy swą licytacją zdradzili posiadanie niezbyt wielu punktów, to przypadająca na nas reszta upoważnia nas do zabrania głosu). Bardzo istotne przy tym jest, która strona posiada wyższy rangą kolor, bo re-open, które zmusi nas do wybrania koloru na poziomie 3-ch będzie dużo bardziej ryzykowne, niż kiedy możemy to zrobić o szczebel niżej. Kontra re-open może być zastosowana także prze gracza, którego pas kończyłby licytację, np.: ONI MY ONI MY 1 KIER pas pas ktr (!)

49 Jest dość oczywiste, że taka kontra nie musi spełniać wszystkich wymogów kontry wywoławczej i może być zastosowana z mniejszą siłą (już od 8/9 PC), np. po powyższej licytacji z rękami: K982 6 KW64 D1096 lub K63 86 K1094 KD65 Szczególnym wskazaniem do wznowienia licytacji jest krótkość w kolorze zgłoszonym przez przeciwnika. Ponadto powinniśmy mieć minimum półtorej lewy defensywnej (np. mariasz i król, lub as i król walet). To zabezpieczenie w liczbie lew defensywnych jest konieczne dlatego, że od czasu do czasu, partner pasując z opozycją atutową, ukarni naszą kontrę. Oczywiście nasza siła może być znacznie większa, ale nie możemy mieć rąk, z którymi wznawia się odzywką 1 BA (patrz dalej) lub naturalnym wejściem kolorem. Stosowanie kontry re-open pozwala na złapanie przeciwnika na opłacalną kontrę na niskiej wysokości. Bowiem kiedy mamy taką np. rękę: AW A63 KW10 słyszymy otwarcie przeciwnika z prawej 1 - nie bardzo mamy co zalicytować. Kontrę partner zrozumie jako wywoławczą i prawie na pewno będzie starał się dojść do kontraktu w kiery, co łatwo może skończyć się wpadką ze względu na brak fitu w tym kolorze w naszej ręce. Na 1 BA jesteśmy za słabi, poza pikami nie mamy innego własnego koloru. Pozostaje pas. Kiedy jednak Licytacja dojdzie do partnera i ten skontruje wznawiająco (czyli re-open), możemy spasować karnie licząc na znaczny zapis rzędu 300 lub 500 (w zależności od założeń), co jest szczególnie smakowite kiedy nie idzie nam końcówka. Ożywiający licytację kontrą na ostatniej ręce powinien rozważyć ofensywność i defensywność swojej ręki, liczbę kart w kolorze przeciwnika (im więcej - już od 3 wzwyż - tym mniejsza szansa, że partner posiada trapping-pasa, czyli np. taką rękę jak pokazaliśmy wyżej) i bilans stołu. Nie bez znaczenia jest też porównanie rangi koloru przeciwnika i naszego koloru - jeśli my mamy starszy rangą, wznowienie jest bardziej ubezpieczone - możemy zagrać na niższej wysokości. Generalnie im wyższa ranga koloru przeciwnika, tym poziom ryzyka przy wznawianiu większy. Stąd przysłowiowe powiedzenie kto ma piki, ten ma władzę. Konwencja DRURY Jest nią zalicytowanie konwencyjnego 2 TREFL, po wejściu partnera w obronie, lub po otwarciu trzecioręcznym, które może być mocno osłabione, a więc w sytuacjach: ONI MY ONI MY 1 TREFL 1 KIER pas 2 TREFL (?) ONI MY ONI MY 1 KIER pas pas 1 PIK Pas 2 TREFL (?) ONI MY ONI MY Pas pas 1 KIER

50 Pas 2 TREFL (?) 2 TREFL pyta o siłę wejścia lub trzecioręcznego (można to rozszerzyć na otwarcie na 4 ręce) otwarcia. Pytanie można zadawać poczynając od siły słabego otwarcia po wejściach partnera lub od 10 PC po trzecioręcznym otwarciu. Pytany licytuje: Wariant tradycyjny (pierwotny): - 2 KARO - najniższy szczebel mówi o sile poniżej otwarcia, a więc z grubsza 8-11 PC - Powrót na kolor - mówi o sile słabego otwarcia (12-13/14 PC) - INNE ODPOWIEDZI - siła 14+ PC W wariancie unowocześnionym najsłabszą licytacją jest powrót na zalicytowany kolor, co bardziej utrudnia interwencję przeciwników (np. za pomocą kontry wistowej), co często zmusi nas do grania o szczebel wyżej, a to od czasu do czasu będzie już za wysoko. Który wariant wybierzecie zależy od umowy z partnerem. Konwencję można stosować po dowolnym otwarciu kolorowym (czyli w polskich systemach nie będzie to dotyczyło otwarcia 1 TREFL), co poleca się szczególnie początkującym. A w ogóle jest to jedna z bardziej użytecznych (bo zdarzająca się często) konwencji brydżowych. Kontra - odpowiedź Jest to wejście II broniącego kontrą, po kontrze wywoławczej partnera i wejściu drugiego przeciwnika, np.: Objaśnienia: ONI MY ONI MY a) 1 KARO ktr 2 KARO ktr b) 1 KARO ktr 1 PIK ktr c) 1 KIER ktr 2 KIER ktr d) 1 PIK ktr 2 PIK ktr e) 1 KARO ktr 1 KIER ktr f) 1 TREFL ktr 1 KIER ktr g) 1 TREFL ktr 1 PIK ktr a) Ktr obiecuje, co najmniej jedna starszą czwórkę, a nawet 5-4 na kolorach starszych. Z ręka jednokolorową licytujemy go w sposób naturalny, przy 5+ kartach na wysokości wynikającej z bilansu. b) Ktr wskazuje siłę minimum półpozytywnej odpowiedzi (7-9 PC) i rękę, z którą II obrońca miałby wejście naturalne, ale interwencja przeciwnika mu to uniemożliwiła. Może to być ręka z czwórką kierów albo z 4-ką pików (wtedy jest to tzw. kontra na wprost - bardzo sensowne, bowiem w takich pozycjach bardzo często zdarza się zajęcie koloru nazywane w literaturze baby psyche ). Partnerzy musza to ustalić na blachę c) Tu kontra jednoznacznie przyrzeka 4 piki d) Tu analogicznie 4 kiery

51 e) Tu można zastosować dwa rozwiązania: - czwórka pików, z 5+ licytujemy naturalnie; - brak czwórki pików ( z nią zalicytowalibyśmy 1 pik), coś w karcie f) Jw. g) Czwórka kierów, analogicznie jak w przypadku d Stosujący KONTRĘ-ODPOWIEDŹ powinien bezwzględnie pamiętać o bilansie, tzn. mieć pokrycie na kontrakt, który będzie grany przez nasza stronę. Zdarza się wyłącznie w sytuacjach: 1 BA re-open ONI MY ONI MY 1 w kolor pas pas 1 BA (!) Takie wejście oznacza rękę zrównoważoną w sile 11/12-14 PC i nie obiecuje zatrzymania w kolorze przeciwnika. Zazwyczaj będzie je miał partner. Dalsza Licytacja jest naturalna. Można używać odzywki 2 trefl z pozycji I obrońcy jako Staymana. 1 BA 4-5 Polska myśl licytacyjna wypracowała ideę wejścia po kolorowym otwarciu przeciwnika na wysokości 1-go poprzez wejście 1 BA oznaczające starsza czwórkę i młodszą 5-kę, jako alternatywę klasycznego silnego (15-17 PC) BA. Siła takiego wejścia w zależności od założeń zaczyna się już od 8 PC. Przy czym - podobnie jak przy KONWENCJI WILKOSZA - przy minimum siły punkty powinny się znajdować w longerach. Wejścia takie zdarzają się częściej niż klasyczne BA i oprócz roli destrukcyjnej (niewielkiej zresztą przeciwko w miarę doświadczonym przeciwnikom) często pozwalają osiągnąć grę własną mimo przewagi przeciwnika w sile karty Interwencje po otwarciu przeciwnika 1 BA Rozpowszechniona w Polsce obroną jest KONTRA BI, jak sama nazwa wskazuje dwukolorowa, z wyłączeniem kombinacji oba młodsze. Pozwala to stronie broniącej na podjęcie walki z silniejszym zazwyczaj przeciwnikiem i wymaga niewielkiej siły (tradycyjnie już od 8 PC w składzie dwukolorowym, minimum 5-4). Dalej następuje naturalne poszukiwanie koloru uzgodnionego - nie zawsze kończące się sukcesem. To ostatnie zdarza się głównie z powodu łamania kanonów takiego wejścia, jak też i nieumiejętności w posługiwaniu się tym narzędziem - podobnie zresztą jak i przy konwencji Wilkosza i 1 BA 4-5. Para, która decyduje się grać ta konwencją powinna szczegółowo omówić wszelkie możliwe sytuacje, jakie po zastosowaniu tej konwencji mogą się zdarzyć. Zamiast tego można bronić się zupełnie naturalnie, co poleca się szczególnie początkującym. Kontra wtórna Kontrujący w pierwszym okrążeniu miewa czasami dużą kartę. Często tez skazany jest walczyć przeciwko dwom przeciwnikom. Oto typowa sytuacja:

52 ONI MY ONI MY 1 KIER ktr 2/3 KIER pas Pas? Posiadając dużą kartę bez możliwości zgłoszenie swojego koloru (klasyczny układ , ale może też być lub ) powinien on ponownie skontrować wywoławczo. Licytacja po kontrze wywoławczej Do zalicytowania kontry wywoławczej upoważnia siła (13+ PC) i układ (co najmniej 3 karty w każdym z nielicytowanych kolorów). Przykładowe ręce, z którymi dajemy kontrę wywoławczą: 65 AD75 KW4 K0173 (po otwarciu 1 ) DW106 K87 D4 AD105 (po otwarciu 1 ) A874 D87 KD6 K107 (po otwarciu 1 ) Dalsza Licytacja odbywa się z zachowaniem zasady bilansu: wiedząc, o co najmniej 3-kartowym ficie i ilości punktów u partnera, odpowiadający z łatwością może dokonać wstępnego bilansu. Przy czym odpowiedź z przeskokiem winna wskazywać kolor 5+kartowy. Z rękami słabymi partner kontrującego wskazuje kolor najbliższej czwórki na najniższej wysokości. Bez koloru 5-kartowego i z zatrzymaniem w kolorze przeciwnika można zalicytować 1 Ba już od 7 PC. Spasować na wywoławczą kontre partnera można z dobrym sekwensowym i długim (zazwyczaj 5+) kolorem przeciwnika. Sposobem sforsowania kontrującego jest zalicytowanie koloru przeciwnika. Licytacje z przeskokiem są bowiem z bilansu i kontrujący nie mając nadwyżek może na nie spasować. Przykładowe sekwencje: ONI MY ONI MY 1 KIER ktr pas? - 1 PIK - nic nie mówi o sile, może być od zera i w skrajnych przypadkach może być tylko 3 karty w pikach - 1 BA - 7-9/10 PC z zatrzymaniem w kierach - 2 TREFL/KARO PC, co najmniej 4 karty w zalicytowanym kolorze - 2 KIER - siła w granicach otwarcia, forsing do końcówki, partner odpowiada jak na pytanie o zatrzymanie do BA w kolorze przeciwnika nawet mając 4 piki - one nie zginą, jeśli odpowiadający ma 4-ke powinien ją zalicytować z następnym okrążeniu. - 2 i 3 BA - licytacja z bilansu, z zatrzymaniem kier - 3 TREFL/KARO PC, kolor 5+ kartowy Dalsze przykładowe sekwencje: ONI MY ONI MY

53 Znaczenie: 1 TREFL ktr pas 1 KIER (7+PC, 4+ kiery) Pas? a) 1 PIK b) 1 BA c) 2 TREFL/ KARO d) 2 KIER e) 2 BA a) 4-ka pik, brak 4 kierów, siła nieokreślona, forsuje (ONE OVER ONE) b) Brak 4 kierów i pików, siła słabego otwarcia PC c) Wskazanie silnej ręki (tzw. kontry objaśniającej) na licytowanym 5+ kartowym kolorze, siła od 17/18 PC d) 4 kiery, minimum kontry wywoławczej (12-14 PC) e) Licytacja z bilansu, czyli siła PC (za silna na bezpośrednie wejście 1 BA) bez 4 kierów i pików, ręka zrównoważona Inna zapowiedzi kontrującego: f) 2 PIK - 5+ pików, siła 16+ PC, forsuje do dogranej g) 3 KIER - z bilansu, a więc PC h) 4 KIER - pokrycie bilansowe na końcówkę w kiery do 7 PC u partnera Negat Herberta Bardzo użyteczna konwencja stosowaną po kontrze wywoławczej partnera jest tzw. NEGAT HERBERTA. Polega to na zalicytowaniu najbliższego na kole koloru ( nigdy BA) np.: ONI MY ONI MY a) 1 TREFL ktr pas 1 KARO (!) b) 1 KARO ktr pas 1 KIER (!) c) 1 KIER ktr pas 1 PIK (!) d) 1 PIK ktr pas 2 TREFL (!) W powszechnym użyciu pozostał tylko wariant a. Dla początkujących jednak gorąco polecamy tą konwencję. Zalicytowanie negatu oznacza siłę 0-6 PC. W tej sytuacji każda inna odzywka jest pozytywna co powinno bardzo ułatwić bilansowanie siły połączonych rąk. Kontra objaśniająca Stosuje się ją z rękami silniejszymi (od 16 PC w górę) niż potrzebne do wejścia kolorem. Kontrujący opóźnia zgłoszenie własnego koloru, aby tym sposobem poinformować partnera o nadwyżce w sile. Posiadając taką kartę kontrujący powinien uwzględnić rangę posiadanego koloru, jego długość, rangę koloru przeciwników i wartości jakich oczekuje od partnera, aby możliwa była realizacja kontraktu, który zamierza zalicytować w następnym okrążeniu.

54 Wszystkie te czynniki mogą skłonić do podniesienia pułapu siły potrzebnej na kontrę objaśniającą ( w celu uniknięcia wysokiej wpadki własnej) lub do zgłoszenia własnego koloru natychmiast po otwarciu przeciwnika. Jeżeli potrzebujemy lekkiego choćby wsparcia partnera licytujmy swój kolor nawet z siła 17/18 PC. Kontrę możemy dać w następnym okrążeniu, co z opóźnieniem wprawdzie, też poinformuje partnera o nadwyżce w sile, a już jeden kolor mamy zgłoszony. Kontra Sputnik W nowoczesnym brydżu kontra, szczególnie na niższych szczeblach licytacji, dawno już nie posiada charakteru karnego( obłożymy was ). Wykorzystuje się tę odzywkę jako bezpieczny sposób wskazania posiadanych walorów. Kontra Sputnik, wymyślona w roku wysłania w kosmos pierwszego sztucznego satelity Ziemi, należy do licznej grupy kontr negatywnych (polecamy zapoznać się z nimi nieco później, po opanowaniu podstaw licytacji, np. w rocznikach miesięcznika Brydż z lat 1997/98). Wprowadzimy ją do naszego arsenału licytacyjnego w następujących sekwencjach: ONI MY ONI MY Pas 1 / 1 ktr (Sputnik) ONI MY ONI MY 1 TREFL ktr 1 PIK ktr (Sputnik) Jak widać chodzi o sytuacje, kiedy wejście przeciwnika uniemożliwia nam zgłoszenie 4-ki kier. W obu przypadkach nasza kontra oznacza posiadanie takich właśnie walorów, które dzięki kontrze możemy zgłosić na najniższej możliwej wysokości. Kontra do długości Jest to kontra stosowana przez odpowiadającego po dwukolorowym otwarciu (np. 2 karo Wilkosza) lub wejściu (rzadziej) partnera. Oznacza, że partner mając kolor skontrowany w ilości wskazanej licytacją (4 lub 5 kart) może spasować, jeżeli jego ręka nie odbiega w sposób wyraźny od standardów odzywki ustalonych przez partnerów. Należy wystrzegać się kontr z renonsem w kontrowanym kolorze przeciwnika i należy oceniać rękę pod katem posiadanych lew defensywnych, a nie posiadanych PC, na przypadek ukarnienia naszej kontry przez partnera. Jeżeli kontra następuje na wysokości 2-ch, to kontrujący oczekuje od partnera 3-ch lew i sam posiada też minimum 3 lewy. Pamiętajmy przy tym o bilansie na przypadek wyniesienia kontry i wejście w grę własną. LICYTACJA DWUSTRONNA ROZDZIAŁ X Licytacja dwustronna ma miejsce wtedy, kiedy licytuje (pasa nie zaliczamy) przynajmniej trzech graczy przy stole, lub nawet licytują aktywnie wszyscy czterej. Jest to charakterystyczne dla współczesnego brydża nazywanego często totalnym. Wejście choć jednego przeciwnika zmienia często mechanizmy licytacji strony otwierającej. Wejścia przeciwników stwarzają pozycje swobodne oraz powodują częstsze

55 zastosowanie w licytacji takich narzędzi jak kontra, rekontra oraz wprowadza narzędzie, jakim jest PAS FORSUJĄCY, a także licytacja koloru przeciwnika. Interwencje przeciwnika uniemożliwiają licytacje, które bez tego wejścia SA naturalne i niosą zazwyczaj co najmniej dwie informacje: o kolorze i sile. Popatrzmy: i ONI MY ONI MY 1 TREFL pas 1 KIER ONI MY ONI MY 1 TREFL 1 PIK? W pierwszym przypadku odpowiadający mógł zgłosić swobodnie 1KIER wskazując 4 karty w kolorze i 7+ PC. W drugim przypadku przeciwnik zabrał mu (zablokował) możliwość zalicytowania 1 KIER. Nie można w tym momencie podchodzić do problemu w sposób mechaniczny: nie mogę zalicytować 1 KIER, to licytuję 2 KIER. Przede wszystkim, aby zachować zasadę bilansu i nie wprowadzić partnera w trudną sytuację, należy posiadać kolor 5+ kartowy i stosowną siłę. Przedstawiony motyw stał się źródłem poszukiwań jakichś rozwiązań, których efektem okazały się kontry negatywne z kontrą SPUTNIK na czele. Kontra tego typu informuje partnera, że nasza odpowiedź mieści się gdzieś pomiędzy jego otwarciem a wejściem przeciwnika i mówi, że coś mamy (patrz str. poprzednia). Innym rodzajem kontr są kontry wskazujące możliwość gry w pozostałe dwa kolory (kontra BI), kontry informacyjne sugerujące posiadanie przez kontrującego koloru starszego od poprzednio zgłoszonego, lub koloru starszego sensu stricte - kierów lub pików. Wymienione narzędzia mogą byś stosowane prze Obie strony. Rekontra, której pierwotna funkcja związana z podwajaniem skontrowanego zapisu brydżowego nie znalazła zbyt szerokiego zastosowania, a licytacji dwustronnej spełnia dwie zasadnicze funkcje: wskazania określonej siły lub ratunkową (SOS), zmuszającą partnera do szukania innego koloru lub kontraktu. Rekontra SOS byłą w częstym użyciu w czasach, kiedy kontry były zazwyczaj karne. Obecnie większość kontr ma znaczenie informacyjne, stąd i rekontra akcent znaczeniowy przeniosła na wskazanie siły, lub innych konstruktywnych informacji - wskazania klasy zatrzymania przy skontrowanych cue-bidach, wskazanie półtrzymanie po kontrze na wywiad bezatutowy lub wyrażenie wątpliwości w stosunku do skontrowanego kontraktu (np. 3 BA na długim longerze, kiedy mamy zatrzymanie w kolorze przeciwnika, ale nie jesteśmy pewni, czy mamy wystarczająca liczbę lew. O licytacji w kolor przeciwnika wspomniano w poprzednim rozdziale. Pas forsujący stosuje się zazwyczaj wtedy, kiedy przeciwnik wchodzi w obronę naszego kontraktu zalicytowanego w zasadzie co najmniej na poziomie końcówki, a pierwszy z partnerów nie jest pewny, czy skontrowanie przeciwników przyniesie nam satysfakcjonujący zapis, czy tez lepiej jest licytować wyżej z oczekiwaniem, że zapis za grę własną będzie wyższy. Rozpoznanie PASA FORSUJĄCEGO ma w zasadzie jeden punkt odniesienia: - Pas jest forsujący wtedy, kiedy nasza strona jest w ataku, a zapowiedź przeciwnika nie została skontrowana. Cały sęk w tym, czy taka sytuacja jest czytelna dla obu partnerów z dużym prawdopodobieństwem? Nie wystarczy tu przyjąć taki sam punkt odniesienia jak w licytacji: strona, która otwiera licytację, jest w ataku. Rozstrzygnięcie problemu, kto w

56 ataku, kto w obronie oprócz dużej wiedzy i doświadczenia, wymaga czasami czegoś, co w muzyce określa się słuchem absolutnym, dlatego nie poleca się używania tego Narzedzia przez początkujących. Licytacja po kontrze wywoławczej przeciwnika Odpowiadający ma do dyspozycji po skontrowanym wejściu dwa rodzaje licytacji forsujących: -może wejść one over one, co ma takie znaczenie jak bez kontry przeciwnika i forsuje na jedno okrążenie. - może zalicytować REKONTRĘ, która jest licytacją silną i przyrzeka przewagę siły naszej strony oraz jeden z dwóch typów rąk: a) po otwarciu kolorowym (innym niż 1 TREFL) partnera obiecuje siłę od 10 PC i maksimum dubletona w kolorze partnera, jest to wiec ręka, z którą rekontrujący będzie chciał skarcić przeciwników kontrą (szansa na własną grę kończącą przy sile bez fitu w kolorze partnera jest znikoma, a wpadka przeciwników z kontrą będzie niemała). Przy większej sile rekontrującego może wychodzić końcówka, ale wtedy wpadka przeciwników będzie odpowiednio wyższa. Po otwarciu 1 TREFL rekontra, oprócz odpowiedniej siły, powinna wnosić informację odnośnie długości w treflach (np. minimum 3 karty lub druga ciężka figura). b) ręce od 13 PC w dowolnym składzie z wyłączeniem dziwolągów typu 7-6, czy rąk jednokolorowych 7+ kartowych, z którymi lepiej wybrać inną drogę licytacji. Natomiast ze słabą ręką i krótkością w skontrowanym kolorze można dać ratunkowe wejście na wysokości dwóch, pod warunkiem posiadania solidnego koloru, np.: MY ONI MY 1 PIK ktr? - z kartą: 4 DW ale z kartą: 4 D10764 W pasujemy, bo zalicytowanie 2 byłoby szukaniem guza (za słaby i za krótki kolor). Nie musisz się obawiać o to, że grany będzie kontrakt 1 z kontrą. Partner przecież ma jeszcze głos i słysząc, że przeciwnik ukarnia kontrę wywoławczą, z kolorem, który nie wróży sukcesu kontraktowi 1 (np. D AK104 A105) da rekontrę SOS lub sam zalicytuje 2. Nieskaczące podniesienie koloru partnera W starym, tradycyjnym stylu oznacza to samo, co i bez kontry przeciwnika. Obecnie podniesienie koloru partnera oznacza rękę słabą poniżej pokrycia bilansowego, czyli poniżej 7 PC. Rolę podniesienia z pokryciem bilansowym (7-9 PC) przydzielono odpowiedzi 1 BA. Dotyczy to kolorów starszych ( / ), po otwarciach 1 i 1 1 BA zachowuje znaczenie tak jak bez kontry. Podobnie podniesienie z przeskokiem jest blokujące z fitem 4+ kartowym, a pełnowartościowe (1-12 PC) podniesienie licytujemy odzywką 2 BA. Blokujący charakter mają też wejścia z pojedynczym przeskokiem ( w sekwencji 1 TREFL - KONTRA - nasze 2 TREFL nie jest licytacją silną.) Takie wejścia powinny zawierać się w przedziale 7-9 PC przy 5-kartowym kolorze. Przy wydłużeniach koloru siła może odpowiednio maleć. Oczywiście, nie bez znaczenia są tu założenia (kto po partii).

57 Można oczywiście grac tradycyjnie i wtedy podniesienie koloru partnera, jak i wejścia 1 BA maja takie same znaczenie jak bez kontry przeciwnika. Przyjęcie takiego wariantu mniej obciąża pamięć i poleca się go osobom i parom rzadko grającym w brydża. Licytacja po rekontrze odpowiadającego Licytacja jest sforsowana - albo przeciwnicy grają coś z kontrą, albo - jeśli nie ma warunków ukarania przeciwników - nasza strona gra kontrakt na wysokości wynikającej z bilansu. Dobrze jest przyjąć, że kontrujący na ręce bezpośrednio za skontrowana odzywką ma pełna opozycje w kolorze przeciwnika, tzn. 4+ karty z minimum jednym starszym honorem, natomiast kontra na ręce wygasającej obiecuje 3 karty w kolorze przeciwnika (wyjątkowo drugi starszy honor). Drugi z partnerów zostawia tę kontrę z 3 kartami (dowolnymi - przeciwnicy grając na 7 atutach przy naszej przewadze siły zazwyczaj postawią wystarczająco dużo). Jeśli polowanie się nie uda, licytujemy własny kontrakt. Licytacja po wejściu przeciwnika kolorem. Odpowiadający, jeśli to możliwe, licytuje tak jakby wejścia nie było. Jeśli jego wejście uniemożliwił przeciwnik sygnalizuje posiadane walory kontrą, np.: MY ONI MY 1 TREFL 1 PIK? - KONTRA - kontra Sputnik, mówi o posiadaniu 4 kierów i sile od 7 PC. - 2 / / - kolor 5+ kartowy - nieforsujące, czyli w sile 8-11 PC. Otwierający z nadwyżką i fitem może zainwitować końcówkę, zapowiedzieć ją, lub podjąć próby szlemikowe. - 2 BA - naturalne bilansowe z odpowiednim zatrzymaniem w kolorze przeciwnika (zazwyczaj podwójnym) forsujące, otwierający w pierwszym rzędzie ustosunkowuje się do zatrzymania w kolorze przeciwnika. Licytujący 2 może mieć różne ręce i różne intencje, które wyartykułuje w następnym okrążeniu. - 3 / / - naturalne, forsujące minimum do dogranej na dobrym 6+ kartowym kolorze wywiad bezatutowy na jednym długim zamkniętym kolorze + niewiele z boku - 3 BA - kontrakt z bilansu z zatrzymaniem pikowym - ręka zrównoważona lub zbliżona do niej Podobne mechanizmy obowiązują w innych sytuacjach licytacyjnych. Przyjęto, że wejścia na wysokości 1-go i 3-ch forsują, zaś na poziomie 2-ch odzywki są nieforsujące. Wiele par używa w licytacji dwustronnej konwencji LEBENSOHL. Konwencja Lebensohl

58 Konwencja została wynaleziona jako antidotum przeciwko wejściom przeciwników po naszym otwarciu 1 BA i przeciwko otwarciom słabe 2. Po pewnym czasie stwierdzono jej użyteczność w licytacji dwustronnej w zbliżonej do pierwowzorów sytuacjach. Istota konwencji jest zalicytowanie przez odpowiadającego 2 BA w sytuacjach: 1) MY ONI MY 1 BA 2 / / / 2 BA (!) 2) ONI MY ONI MY 2 / ktr pas 2 BA (!) 3) MY ONI MY 1 PIK 2 KIER 2 BA (!) Zalicytowanie 2 BA jest sztuczne i obliguje partnera do zalicytowania 3 TREFL - zawsze w przypadku (1), a w pozostałych również - chyba, że partner posiada bardzo nietypowe ręce. 2 BA oznacza posiadanie koloru niższego od koloru przeciwnika. Po 3 TREFL odpowiadający pasuje z treflami, lub licytuje swój kolor, co jest do pasa. Jednak w zapowiedzi 2 BA mogą być również ręce silne (co najmniej inwitowe), co jest szczególnie przydatne po naszym otwarciu 1 BA i interwencji przeciwnika starszym kolorem. Takie ręce licytuje się stosując w II okrążeniu odzywki inne niż sign-off, np. kolor przeciwnika. Konsekwencja stosowania Lebensohla jest to, że wejścia na wysokości 3-ch są konstruktywne i forsują w większości przypadków, co najmniej na jedno okrążenie. Przykłady: 1) MY ONI MY 1 BA 2 KIER? naturalne, nieforsujące - 2 BA - Lebensohl - 3 / / - naturalne, co najmniej inwitowe 1a) MY ONI MY ONI 1 BA 2 KIER 2 BA pas 3 TREFL pas? - PAS - sign-off z treflami sign-off z karami wywiad bezatutowy oraz 4-ka pików; bez niej należało zalicytować 3 w poprzednim okrążeniu. - 3 BA - 4 piki + zatrzymanie w kierach 2) ONI MY ONI MY 2 KIER ktr pas? naturalne słabe - 2 BA - Lebensohl - 3 / - konstruktywne wywiad bezatutowy z bilansu Dalsza licytacja po Lebensohlu jak w poprzednich sekwencjach.

59 3) MY ONI MY 1 PIK 2 KIER? normalne (7-9) podniesienie - 2 BA - Lebensohl - 3 / - konstruktywne ręka z fitem pikowym z pokryciem bilansowym do wysokości 3 PIK (co najmniej) ręka układowa z 4+ kartowym fitem pikowym bez pokrycie bilansowego Największą zaletą Lebensohla w ostatnim przypadku jest możliwość uniknięcia zgadywania, z jaką ręką partner wszedł do licytacji na wysokości 3-ch własnym kolorem. Powszechne stosowanie w Polsce ustalenie mówi, ze w licytacji dwustronnej po naszym otwarciu i wejściu przeciwnika zgłoszenie przez odpowiadającego własnego koloru na wysokości jednego i trzech forsuje, natomiast na wysokości dwóch jest nieforsujące. Przy takim ustaleniu konwencja Lebensohl idealnie wypełnia wolną przestrzeń, pozwalając na nieforsujące zgłoszenie koloru na wysokości niezgodnej z ustaleniem 1 i 3 forsuje. Rezygnacja z naturalnego wejścia 2 BA jest mniejsza stratą niż zyski z Lebensohla. Rękę z naturalnym wejściem 2 BA odlicytować można za pomocą wcześniejszej kontry i później zgłoszeniu 2 BA, jeśli przestrzeń pozwoli. Jak widać konwencja Lebensohl ma głównie zastosowanie po interwencji przeciwnika starszym kolorem (kierami lub pikami), co jest zrozumiałe - wejścia te zabierają więcej przestrzeni licytacyjnej niż kolory młodsze. Licytacja po wejściu przeciwnika 1 BA Jeżeli wejście przeciwnika oznacza klasyczne BA (15-17/18 PC), to partner otwierającego ma do dyspozycji trzy rodzaje działań: a) pas - ręka słaba b) b) ktr - mówi przede wszystkim o przewadze siły strony otwierającej i ma charakter karny - partner tylko z mocno układowymi rękami może przedłożyć grę własną nad skarcenie przeciwników. Także kontrujący może od czasu do czasu mieć rękę zapewniającą końcówkę mimo siły zasygnalizowanej przez wchodzącego przeciwnika. Wtedy może zastosować kontrę jako działanie poprzedzające zgłoszenie własnego koloru albo wejść bezpośrednio kolorem z przeskokiem. Są to jednak bardzo rzadkie przypadki. c) wejście własnym kolorem bez przeskoku - nieforsujące na własnym kolorze z zachowaniem zasady bezpieczeństwa (nie postawić nieopłacalnego zapisu) d) podniesienie koloru partnera - ręka słaba z fitem Kontra karna Rozmnożenie się znaczeń kontry doprowadziło do tego, że rozpoznanie kontry karnej zaczęło sprawiać niemałe trudności szczególnie przygodnym partnerom, choć i

60 bardziej doświadczonym od czasu do czasy zdarzają się nieporozumienia w tej materii. Oto kilka wskazówek ułatwiających rozpoznanie kontr karnych. Kontra nie jest karna: - w pierwszym okrążeniu licytacji (z wyjątkiem kontry na 1 BA) - gdy przeciwnicy uzgodnili bezpośrednio kolor, a wysokość nie jest duża - gdy otwierający kontruje wejście obrońcy, a jego partner pasował, lub licytował negatywne 1 KARO po otwarciu 1 TREFL. Dotyczy licytacji na niskim szczeblu (1,2 zazwyczaj) - gdy jest to kontra konwencyjna, np. kontra-odpowiedź, kontra-fit, kontra jako szczebel licytacji (przy pytaniach o asy np. itp.). Kontra jest karna, gdy: - partner kontrującego dokładnie odlicytować swoja rękę np.: 1 BA - 2 KIER - KONTRA (!).! BA jest odzywką bardzo dokładnie określoną w zakresie siły i składu, stąd przez wiele lat kontra w takiej pozycji była karną. Obecnie, ze względu na większość wejść dwukolorowych po otwarciu 1 BA kontrze przypisano znaczenie wywoławcze, co znacznie lepiej się sprawdza. Z opozycją i siłą niegwarantująca końcówki odpowiadający pasuje, a partner wznawia kontrą wywoławczą mając dubletona w kolorze wchodzącego przeciwnika i stosowną rękę. KONTRA na wejścia 2 TREFL i 2 KARO jest traktowana jako Stayman i partner musi odpowiadać tak jak to ma miejsce w tej konwencji. - przeciwnicy weszli w wyraźna obronę naszego kontraktu (zazwyczaj od końcówki wzwyż), a my nie mamy pewności wygrania kontraktu własnego na podwyższonej wysokości - kontra nie może być próbą wskazania koloru (kolorów) lub ich uzgodnienia - kontra nastąpiła po serii (co najmniej dwóch) pasów kontrującego - poziom licytacji jest tak wysoki, ze wiadomo, iż strona kontrująca nie ma alternatywy w postaci gry własnej na wyższym szczeblu. Generalnie im wyższy poziom licytacji, tym poziom karności kontry większy. Kontra wistowa Kontr e wistową stosuje zazwyczaj strona słabsza w licytacji, kiedy ich przeciwnicy z różnych powodów (wywiad bezatutowy, en passant, pytanie lub odpowiedź konwencyjna, Splinter, cue-bid i in.) licytują kolor, w którym obrońca posiada w miarę dobre walory w kontekście licytacji. Kontra wistowa ma spełnić pożyteczną role dla kontrujących. Takie przypadki zachodzą głównie gdy kontrujemy wywiad bezatutowy (choć dajemy przeciwnikom szanse na sygnalizację półzatrzymań, ale to mniejsze zło), przy kontrze na cue-bid honorowy z odpowiednimi walorami, lub odpowiedź na pytanie konwencyjne, którego nie mógł uniknąć pytany. W innych przypadkach kontra może podarować przeciwnikom dodatkowe okrążenie licytacyjne pozwalające sprecyzować klasę zatrzymania, zastosować zachęcającego pasa i udzielić informacji, która będzie przydatna w rozgrywce. Szczególnie mało przydatne wydają się być kontry przeciwko Splinterom (wskazującym krótkość) i to niezależnie od tego, czy wskazują wartości w kolorze

61 kontrowanym, czy w innym kolorze (np. w wersji teksasowej). Czasami jednak trzeba skontrować, jeśli grozi inny wist, którego nie chcielibyśmy otrzymać. Ze wszystkich korzyści przy kontrowaniu Splintera została właściwie tylko jedna - wskazanie przyzwoitego longera, co sporadycznie pozwala na znalezienie opłacalnej obrony na dużej wysokości bez wcześniejszej jakiejkolwiek licytacji. KONWENCJE STREFY SZLEMOWEJ ROZDZIAŁ XI Do tej grupy konwencji zalicza się konwencję BLACKWOODA, GERBERA, HOYA, CUE-BIDY, SPLINTERA I KONWENCJĘ ATUTOWĄ. Konwencja Splinter Jest nią zalicytowanie nowego koloru z nienaturalnym (podwójnym) przeskokiem. Oznacza krótkość w tym kolorze (singiel lub renons), uzgadnia kolor ostatnio zgłoszony, obiecuje fit 4+ kartowy w tymże kolorze, nadwyżkę w sile w ramach dotychczasowej licytacji i jest zachęta do gry premiowej. Przykłady: Splinter bezpośrednio po otwarciu: 1 KIER -? - 3 PIK (!) - nienaturalny przeskok, juz 2 PIK byłoby silne i obiecywałoby 5 + pików - 4 TREFL (!) - 4 KARO (!) Taki skok musi przyrzekać minimum 11 PC, 3 kontrole (as = 2, król = 1), fit 4+ kartowy. Splinter opóźniony: - 4 TREFL (!) - 4 KARO (!) 1 TREFL - 1 KIER 1 PIK -? Obie odzywki wskazują krótkość w licytowanych kolorach i fit pikowy. 1 TREFL - 1 KIER 2 KIER -? - 3 PIK (!) - 4 TREFL (!) - 4 KARO (!)

62 1 TREFL - 1 KIER 1 BA -? - 3 PIK (!) - 4 TREFL (!) - 4 KARO (!) W ostatnim przykładzie jest to tzw. autosplinter na kolorze zgłoszonym przez samego siebie (tu: na kierach) - naturalny kolor można było zgłosić o szczebel niżej z pojedynczym przeskokiem. Dalsza licytacja odbywa się za p0moca cue-bidów z zachowaniem zasady bilansu. Cue-bid Cue-bid jest to wskazanie zatrzymania honorowego I lub II klasy (odpowiednio asa lub króla), albo kontroli krótkościowej - I lub II klasy (odpowiednio renonsu lub singla). Cue-bidy licytujemy naturalnie, zgłaszając kolor, w którym posiadamy zatrzymanie, np.: 1 PIK - 3 PIK? - 4 TREFL - zatrzymanie (kontrola) w treflach - 4 KARO - zatrzymanie w karach, itd. Zalicytowanie cue-bidu w jakimś kolorze z pominięciem koloru, który można było zalicytować niżej świadczy o braku odpowiedniej wartości w pominiętym kolorze. GERBER - pytanie o liczbę asów Konwencja GERBERA polega na zalicytowaniu 4 TREFL, co jest pytaniem o liczbę asów w ręce partnera. Najprostszy schemat odpowiedzi: - 4 KARO (I szczebel) - 0 asów - 4 KIER (II szczebel) - 1 as - 4 PIK (III szczebel) - 2 asy - 4 BA (IV szczebel - 3 asy - 5 TREFL (V szczebel) - 4 asy W powszechnym użyciu jest skrócona wersja odpowiedzi: - 4 KARO (I szczebel) - 0 lub 3 asy - 4 KIER (II szczebel) - 1 lub 4 asy - 4 PIK (III szczebel) - 2 asy Pozwala to przekazać więcej informacji bez podwyższania szczebla licytacji, np.: cd. - 4 BA (IV szczebel) - 2 asy + 1 król - 5 TREFL (V szczebel) - 2 asy + 2 króle itd.

63 Identyczną konwencją pytania o asy jest BLACKWOOD, gdzie pytanie następuje poprzez 4 BA. Odpowiedzi szczeblami są identyczne. Po otwarciu 1 BA stosuje się GERBERA, bo trudno znaleźć inną użyteczną funkcję dla odzywki 4 TREFL (niektórzy stosują to jako Teksas Południowo Afrykański wskazujący posiadanie koloru kierowego - chodzi o zwiększenie przestrzeni licytacyjnej, lub o odłożenie decyzji, z której ręki ma być grany kontrakt). W innych sekwencjach 4 TREFL spełnia znacznie większą ilość użytecznych funkcji i wtedy stosuje się BLACKWOODA. Stosowanie dwuznacznej drabinki odpowiedzi wymaga wcześniejszego prawidłowego zbilansowania rąk, aby można było uniknąć pomyłki w odczytaniu, ile asów ma partner. A w ogóle nie wolno wręcz wkraczać w pytanie o asy bez wiedzy o sile połączonych rąk i ich składach, co uzyskuje się w konsekwencji stosowania odpowiednich SEKWENCJI ŚRODKOWYCH, gdzie również występuje pewna ilość konwencji i gadżetów licytacyjnych. Konwencja Blackwooda Konwencja ta służy wskazaniu liczby asów u pytanego partnera. Pytaniem inicjującym jest zawsze odzywka 4 BA. Oto schemat odpowiedzi: - 5 TREFL (I szczebel) - 0 asów - 5 KARO (II szczebel) - 1 as - 5 KIER (III szczebel) - 2 asy - 5 PIK (IV szczebel) - 3 asy - 5 BA (V szczebel) - 4 asy Podobnie jak przy poprzedniej konwencji GERBERA, w powszechnym użyciu jest wersja ekonomiczna nazywana wersją skróconą. Odpowiedzi: - 5 TREFL (I szczebel) - 0 lub 3 asy - 5 KARO (II szczebel) - 1 lub 4 asy - 5 KIER (III szczebel) - 2 asy + 0 króli - 5 PIK (IV szczebel) - 2 asy + 1 król - 5 BA (V szczebel) - 2 asy + 2 króle itd. Bardziej zaawansowane pary również przy odpowiedziach z królami stosują skrócona drabinkę: - 5 KIER (III szczebel) - 2 asy + 0 lub 3 króle - 5 PIK (IV szczebel) - 2 asy + 1 lub 4 króle - 5 BA (V szczebel) - 2 asy + 2 króle - czyli jak w wersji poprzedniej Współcześnie stosuje się BLACKWOODA na 5 asów. Rangę tego piątego asa przydzielono królowi atutowemu. Zazwyczaj pokazuje się przy tym jeszcze damę atu zamiast króli. Jest to nawiązanie do dawnej konwencji ALLUMA gdzie dama uzyskiwała status szóstego asa. Odpowiedzi są następujące: - 5 TREFL (I szczebel) - 0 lub 3 asy - 5 KARO (II szczebel) - 1 lub 4 asy - 5 KIER (III szczebel) - 2 lub 5 asów, brak damy atu

64 - 5 PIK (IV szczebel) - 2 lub 5 asów + dama atu i 0 lub 2 króle - 5 BA (V szczebel) - 2 lub 5 asów + dama atu i 1 lub 3 króle Stosowanie wersji skróconych powinno poprzedzić zazwyczaj dobre rozpoznanie licytacji w strefie środkowej, aby z prawie 100-procentową pewnością ustalić liczbę posiadanych asów przez partnera. Tymczasem nawet arcymistrzom zdarzały się szlemy bez 3 asów w wyniku błędów w środkowej fazie licytacji i zastosowaniu Blackwooda z przyrzutu. Konwencja Hoyta Konwencja Hoyta jest pytaniem o liczbę króli. Może być, jak zobaczymy, stosowana po prostym BLAKCWOODZIE i po odpowiedzi z dama atutową. Pytaniem inicjującym jest zalicytowanie najniższego szczebla z pominięciem koloru uzgodnionego np. (uzgodnione piki): 4 BA (Bl.) - 5 KARO (1 lub 4 asy) 5 KIER (Hoyt) - 5 PIK (o lub 3 króle) - 5 BA ( 1 lub 4 króle - 6 TREFL (2 króle) Jeśli odpowiedź nie precyzuje posiadania damy najbliższy szczebel jest pytaniem o damę atu (choć niektóre pary w ten sposób pytają o króle). Odpowiedzi są tylko 2 - niższy szczebel - nie ma damy atu, następny - jest dama. Można tu także wprowadzić odpowiedzi, które wskażą liczbę posiadanych przez pytającego króli, np.: - I szczebel - brak damy atu - II szczebel - dama atu i 0 lub 2 króle - III szczebel - dama atu i 1 lub 3 króle Przykład uwzględnia drabinkę skrócona. Dopasowanie do zwykłej drabinki nie powinno nikomu sprawić kłopotu. Oczywiście zawsze pomijamy kolor uzgodniony jako szczebel. Przykład (uzgodnione piki): 1) 4 BA - 5 KARO (1 lub 4 asy) 5 KIER (o damę atu) 5 BA o króle 2) 4 BA - 5 KARO (1-4) 5 KIER (o damę) - 5 PIK (nie ma) - 5 BA jest? Zalicytowanie w tym momencie przez pytającego najniższego wolnego szczebla (ciągle z pominięciem koloru uzgodnionego) jest pytaniem o króle. Konwencja atutowa Konwencja stosowana przy tradycyjnych odpowiedziach na Blackwooda. Przy wersji 5 asów z dama atu prawie zupełnie nieużyteczna.

65 W połączeniu z tradycyjnym Blackwoodem i Hoytem zalicytowanie najniższego szczebla po wskazaniu asów i króli jest pytaniem o liczbę najstarszych spośród 3 honorów w kolorze atutowym. Odpowiedzi szczeblami: I szczebel - 0 figur II szczebel - 1 figura III szczebel - 2 figury IV szczebel - 3 figury Konwencja może być stosowana bez poprzedzenia Hoytem, a raz na kilkanaście lat również niepotrzebny jest Blackwood. Przykłady (uzgodnione piki): 4 BA - 5 KARO 5 BA (!) lub 1 PIK - 5 BA (!) Pytający ominął w pierwszym przypadku pytanie o króle, a w drugim nawet pytanie o liczbę asów i przesądził co najmniej szlemika. Pyta nas o liczbę starszych honorów atutowych. Ostrzegamy przed stosowaniem konwencji atutowej nawet bez użycia Blackwooda, bo partner ma wówczas zazwyczaj niezbyt mądrą minę, historia brydżówa zna niejeden przypadek wypasowania odzywki 5 BA zadanej bez przygotowania. Pytanie atutowe można zadać również o wydłużenie w kolorze atutowym. Przy wariancie 5 asów + dama atutowa jest to bardzo użyteczne narzędzie, choć rzadko dajce się zastosować. PRZYSTĘPUJEMY DO ROZGRYWKI ROZDZIAŁ XII Kiedy już padły kolejne trzy pasy zamykające licytację, rozpoczyna się druga faza - rozgrywka i wist. Rozgrywającym staje się ten z graczy pary wygrywającej licytację, który jako pierwszy zgłosił miano, w jakim grany jest ostateczny kontrakt. I nie ma znaczenia, że to jego partner (np.) ustalił ostateczna wysokość kontraktu licytując miano jako ostatni, albo, że jeszcze wcześniej mógł zalicytować ten kolor przeciwnik (nierzadko się zdarza, ze np. po wieloznacznym otwarciu przeciwnika 1 to my gramy w trefle, albo po jego konwencyjnym 2 wylicytujemy kontrakt karowy; nadto żaden przepis nie zabrania grania w kolor, w którym przeciwnik ma więcej kart niż my - inna rzecz, jak często ma to sens). Jako pierwszy zagrywa kartę (wistuje) gracz zajmujący pozycję po lewej stronie rozgrywającego - tak, aby to rozgrywający jako ostatni dokładał kartę do pierwszej lewy. W brydżu sportowym obowiązuje nakaz wykonania pierwszego wistu zakryta kartą (odwróconą do góry grzbietem, czyli koszulką, odkrywa się ją dopiero po rezygnacji drugiego obrońcy z zadania pytań o znaczenie licytacji i jego zezwoleniu na odkrycie karty, które zazwyczaj polega na wypowiedzeniu przez drugiego obrońcę słowa proszę ). Warto ten zwyczaj wprowadzić również w partiach towarzyskich, min. Po to, by uniknąć kłopotów związanych z częstymi przypadkami pomyłek, gdy jako pierwszy zagrywa kartę nie ten gracz, który powinien ( w rozdziale o obyczajach piszemy, co w takiej sytuacji nakazują przepisy brydżowe).

66 Kiedy karta pierwszego wistu pojawi się na stole (odkryta), partner rozgrywającego wykłada swoje karty stając się dziadkiem. Przepisy nakazują, by pierwsze z prawej (patrząc od strony dziadka ) były wyłożone atuty, kolejność dalszych kolorów jest obojętna. Należy tez karty ułożyć od najstarszej do najmłodszej malejąco w kierunku rozgrywającego pionowo. I ten właśnie moment, gdy na stole zostały już odsłonięte: karta pierwszego wistu i ręka dziadka, jest dla rozgrywającego chwilą intensywnej pracy umysłowej polegającej na ułożeniu planu rozgrywki. Wszystkie podręczniki każą na ów namysł przeznaczyć PRZED dołożeniem karty z dziadka (przepis mówi o ok. 30 sekundach) - nawet gdyby pierwsze zagranie wydawało się ewidentne (to może być tylko pozorne). Jest to również czas dla obrońców na zrobienie planu obrony. Na plan gry składają się ( a w każdym razie powinny) następujące elementy: 1) Policzenie swoich lew, z uwzględnieniem lew na honory, forty i przebitki. Jeśli z wyliczeń wynika, ze mamy ich mniej niż w licytacji zadeklarowaliśmy się wziąć - trzeba szukać dodatkowych źródeł lew. 2) Policzenie lew do oddania. Mimo iż każdy gracz ma po trzynaście kart, suma potencjalnych lew do wzięcia i do oddania jest na ogół większa od 13 (co stanie się bardziej zrozumiałe kiedy przejdziemy do przykładów). 3) Kolejność zagrań uwzględniająca tzw. tempa (będzie jeszcze o nich mowa) i komunikacje pomiędzy rękami. 4) Sposoby zabezpieczenia się przed układami gorszymi niż spodziewane. Układając plan zakładamy, iż o ile Licytacja przeciwników nie wskazywała na coś innego, rozkłady honorów i kart w poszczególnych kolorach będą zgodne z rachunkiem prawdopodobieństwa (patrz tabela w dalszej części). Dobry plan zakłada jednak możliwość zastania rzadziej trafiających się rozkładów. Istotna cecha dobrego planu to elastyczność. Do celu nie zawsze prowadzi tylko jedna droga. Poza tym w trakcie trwania zmagań rozgrywającego z obrońcami plany jednej i drugiej strony ulegają korektom. Lewy na honory Honory to w brydżu główne źródło lew, w przeciętnym rozdaniu bierze się na nie (licząc łącznie zdobycz wszystkich czterech graczy) ok lew. Pozostałe lewy biorą blotki (jako forty lub przebitki). Lewy na honory nie są jednak automatycznie gwarantowane przez przepisy brydżowe. Jeśli pominąć kwestię przebitek, to tylko as, król i dama w tym samym ręku stanowią pewne trzy lewy. Już kiedy są rozłożone pomiędzy rozgrywającego a dziadka, mogą występować na obu rękach postaci dubletona (kolor dwukartowy) i zapewnią nam wtedy tylko dwie lewy. Sprawa staje się jeszcze bardziej skomplikowana, gdy razem z partnerem nie dysponujemy kompletem starszych honorów w kolorze, lecz tylko jednym, czy dwoma z nich. Np. wartość króla jako potencjalnej lewy może spaść do zera, jeśli przeciwnik siedzący za nim ma asa w tym kolorze i zabije naszego króla. Przyjrzyjmy się takiemu rozkładowi:

67 K D A W A W K D 5 Gramy na linii NS i zarówno w kierach, jak i pikach, posiadamy jednakowe honory: króla i damę. Ale w pikach - zagrywając w ten kolor dwukrotnie z ręki S weźmiemy zawsze dwie lewy, kiedy gracz W dołoży asa, wówczas my dołożymy blotkę, kiedy dołoży inną kartę my bijemy figurą i zawsze weźmiemy na nią lewę. Zupełnie inaczej jest w kierach. O ile nie pomoże nam przeciwnik na pozycji W i nie pociągnie asa kierowego, a poczeka aż kolor zostanie przez nas rozegrany (lub podegrany przez jego partnera) - posiadając tak jak w pikach króla i damę - weźmiemy tylko jedną lewę. Nasze honory kierowe znalazły się w impasie, natomiast pikowe są poza impasem. Impas Impas to najpopularniejszy Manewr brydżowy, wielokrotnie wykonywany podczas każdej partii, a samo słowo przeszło już do polszczyzny potocznej na określenia trudnej sytuacji. W takiej trudnej sytuacji znajduje się figura, którą Piatnik (to nazwa firmy wytwarzającej karty) umieścił w ręce leżącej PRZED ręką posiadającą starsze figury. Szanse wzięcia lewy na figurę leżącą w impasie maleją znacznie. Zależy to jeszcze od liczby kart w kolorze posiadanym przez przeciwnika i od wysokości figury - as może myć w impasie tylko przy grze kolorowej, przy grze bezatutowej nie bywa nigdy, król jest w impasie jeżeli leży przed asem, dam może być w impasie dwustronnym, podobnie walet i inne młodsze karty. K 6 5 A D W Jeśli gracz S (lub E, ale ten nie ma powodu tak grać) wyjdzie dwukrotnie w ten kolor (tu piki), a N na dokładane przez W blotki, połozy najpierw waleta, a potem damę (lub w odwrotnej kolejności, ale po co oszukiwać partnera?) to król gracza W nie weźmie lewy. Jeśli S tylko raz będzie miał okazję wistować lub dostanie się do reki zbyt późno (np.. w trzykartowej końcówce) to lewa na króla może zostać uratowana, bo N znajdzie się na wpustce.

68 A 5 4 K D W 10 A oto odmiana tego samego impasu, przy czym tu wystarcza nam tylko jedno podegranie, a ściślej - jedno dojście do ręki S. Wychodzimy bowiem z niej dowolną figurą (mamy je w sekwensie, a w sekwensie wszystkie karty SA równe jak w socjalizmie: tu walet i 10-ka maja taką samą siłę rażenia, co dama) i W nie ma wyboru. Jeśli pobije królem - zabijemy asem i pozostałe lewy weźmiemy na W i 10-kę. Jeśli zaś będzie puszczał, to przy lewie będzie utrzymywał się S i będzie kontynuował borowanie grając kolejną figurą. K W 2 D A 4 3 A oto inny popularny układ impasowy. S ściąga asa, a następnie gra blotkę i gdy W położy inną kartę niż damę, impasuje waletem. Dama położona w takim impasie nie powinna wziąć lewy. UWAGA! Początkujący gracze często w takiej sytuacji popełniają błąd i Graja króla, następnie waleta w stronę asa. Nawet gdyby zmienić nieco układ i przenieść damę do ręki E, nie możemy zyskać lewy jeśli przeciwnik nie popełni błędu, jakim byłoby wstrzymanie się z pobiciem waleta damą. Wtedy lewę trzeciego okrążenia weźmie 10-ka. Podany tu przykład (jak również oba wcześniejsze) dotyczy impasu jednostronnego, gdy możemy zaimpasować figurę tylko u jednego z przeciwników. Sposobność do impasu dwustronnego na damę dałby nam taki układ: K W 2? / A 10 3 Mamy do wyboru zagranie króla i potem waleta (lub blotki do 10-ki) w stronę asa, albo odwrotnie - asa i blotki do waleta. Każdy z tych sposobów ma różne szanse powodzenia, a na decyzję w która stronę impasować będą miały wpływ informacje z licytacji jak i dotychczasowej rozgrywki.

69 Jakie to mogą być wskazówki? NP. takie: jeden z przeciwników zabierał głos w licytacji, a drugi nie - wtedy szansa, ze brakująca dama jest w ręce tego przeciwnika, który jest silniejszy, o czym świadczy zabranie przez niego głosu w licytacji. Kolejną wskazówką może być ujawnienie w trakcie rozgrywki rozkładu koloru w rękach przeciwników - wtedy brakującej figury szukamy w dłuższym członie koloru. Czasem o kierunku impasu decydują inne względy: mając boczny kolor, w którym mamy figurę, którą mogliby nam wyimpasować przeciwnicy, wykonujemy Impas w stronę bezpiecznego przeciwnika, czyli tego, który nie może podegrać nam naszej figury. Przykład: K 8 7 K W 7 2 A D W A K 4 2 A K 2 Gramy w kiery i zawistowano nam w trefla. Impasujemy damę w kierunku króla, bo jeśli się nawet nie uda, to przeciwnicy mogą wziąć jeszcze tylko asa pik. Natomiast impas w drugą stronę mógłby skończyć się oddaniem 3 lew pikowych, jeśli as byłby źle położony. Nie polecamy kabalistycznych sposobów trafiania damy typu damę zawsze pod siebie, czarną pod króla, czerwoną pod asa. Z czasów gry w kółko, kiedy tą samą talia rozgrywano kolejne rozdania a karty w lewie składano na kupkę wskazówka dama pod króla miała jakiś sens, ze względu na częste przypadki bicia damy królem i późniejszego niedokładnego stasowania. W czasach współczesnych kiedy karty rozdaje komputer, ta zasada nie ma kompletnie racji bytu. Nieco o rachunku prawdopodobieństwa Zasługi szkolnictwa w obrzydzaniu uczniom matematyki są tak wielkie, że do pisania tego rozdziału przystępujemy z dużym niepokojem, pełni obaw, ze widząc jego tytuł, natychmiast pozbędziecie się i tej książeczki i kart i chęci nauczenia się podstaw brydża. Ale musimy spróbować, brydżem bowiem, a zwłaszcza rozgrywką, rządzą zasady rachunku prawdopodobieństwa. Określają one w jakim stopniu możliwe są poszczególne zdarzenia. I jeśli nie mamy innych przesłanek (licytacja, wisty przeciwników, przebieg dotychczasowej rozgrywki) należy grać na szanse matematyczne. Co prawda w pojedynczych rozdaniach może nam się wówczas przytrafić porażka (np. nie trafimy dwustronnego impasu), ale na dłuższą metę to przy nas zostaną punkty (i pieniądze jeśli gramy o coś)

70 A W 6 K 4 2 Wykonując w tak rozłożonym kolorze impas damy (zagrywamy królem, a potem blotką do waleta, jeśli W nie położy damy) zakładamy, że to gracz W jest jej posiadaczem. Generalnie jest na to 50% szans. Przecież nie każdy Impas wychodzi i może być tak, że damę ma E i zabije nią naszego waleta. Na ten mniej fortunny dla nas układ jest również 50% szans. Jeśli bowiem nie ma innych przesłanek, każdy pojedynczy Impas jest pięćdziesięcioprocentowy, czyli udaje się co drugi raz. To ważne, gdyż planując rozgrywkę często będziemy wybierać pomiędzy impasem a innym zagraniem, być może bardziej od niego szansownym (np. podziałem koloru). A D A K D 4 W zawistował w pika. Mamy tu dwie szanse na wzięcie wszystkich lew - poprzez impas króla pik, lub na podział kierów 3-3. Impas to 50%, podział 3-3 to tylko 36%. Tu jednak mogliśmy te szansa wykorzystać kolejno - najpierw sprawdzając podział kierów i jeśli to się nie udałoby, pozostałaby szansa impasu pik. Niestety przeciwnik postawił nas przed natychmiastowym wyborem i musimy się na coś zdecydować. Matematyka mówi, ze należy impasować, co w przypadku niepowodzenie może skończyć się oddaniem dwóch lew. Jeżeli jednak mamy wziąć wszystkie lewy do końca, to zamykamy oczy i impasujemy. W przykładzie poniżej szansa na impas króla pik jest - jak zwykle pięćdziesięcioprocentowa, za to podział kierów 3-3 oraz 4-2 daje łącznie aż 84%. Tym razem rezygnujemy z impasu, bo szansa podziału kierów jest znacznie większa. By nie trzeba było wykonywać podczas gry obliczeń szans pojawienia się poszczególnych rozkładów (choć niektóre rachunki są dość proste) podajemy uproszczona tabelę prawdopodobieństwa rozkładu koloru u przeciwników, przy najczęściej spotykanej liczbie kart w istotnych kolorach. Mamy z partnerem szansa podziału reszty koloru u przeciwników 6 kart % ,5% % 7 kart %

71 % % 8 kart % % % 9 kart % % % 10 kart % % 11 kart % & Sposoby rozgrywania układów impasowych Popularność impasowania spowodowała, że już od początków brydża opracowywano najbardziej szansowne sposoby rozgrywania układów impasowych. Wskazówki te nie uległy zmianie od czasów Culbertsona (bo i nie miały powodu, jeśli nie zmieniły się zasady rachunku prawdopodobieństwa). A D x x Zagrywamy blotka dodamy. A K W x x(x x) Zagrywamy asem (lub królem) z góry (na wypadek, gdyby dama była singlowa) - niewielka szansa, ale zabezpieczenie na ogół nic nie kosztuje), po czym przechodzimy bocznym kolorem do ręki S i stamtąd zagrywamy blotką do waleta. Jeśli mamy kłopoty z dojściem do ręki S - rezygnujemy z zagrania raz górą, by zabezpieczyć się przed singlową

72 damą i wykonujemy impas do waleta od razu. Inny argument dotyczy przypadku, kiedy mamy w ręce tylko dwie blotki, a nie mamy dodatkowego dojścia do ręki N. Wtedy również należy zrezygnować z zabezpieczenia przed singlową damą, bo po zaimpasowaniu waletem w drugiej lewie można bezpowrotnie stracić lewę na wysoką figurę. A x x D W 10 Gramy figurami z ręki S dopóki biorą, lub dopóki W nie położy króla, którego oczywiście zabijemy asem. A x x D W x x Tu - aby wziąć 3 lewy - należy zagrywać asem, a potem dwukrotnie blotkami do damy i waleta. Jest to lepszy sposób niż impasowanie króla, które przyniesie 3 lewy wyłącznie przy podziale koloru 3-3 (36% szans). Zagrywanie jak zalecano przyniesie 3 lewy zawsze, kiedy król jest w ręce E (50% szans), lub jak też jest singlowy w ręce W (dodatkowe 1,25% - 15% x 1/6: 2). Oczywiście musimy do takiego rozegrania posiadać odpowiednią komunikację, ale i bez niej zagrania jak opisano jest zagraniem na większą (o tego singlowego króla na dowolnej ręce - tym razem to już 2,5%, oraz przy drugim królu u E - a to jest aż 8% dodatkowych szans - 48% x 1/3 : 2) szansę. A D x x W x x x Gramy blotką do damy, a potem asa. Jeśli zastaniemy w ręce W drugiego króla, nie oddamy lewy w tak rozłożonym kolorze. Gdybyśmy posiadali w dowolnej ręce jeszcze dodatkowo 9-kę, wtedy stwarza się opcja zagrania waletem w drugiej rundzie koloru, co przyniosłoby dodatkową lewę w przypadku posiadania przez E drugiej (od początku0 10-ki i odpowiednio trzeciego króla u W.

73 K W x x x x Zagrywamy dwukrotnie blotkami - pierwszy raz do waleta, drugi raz do króla. Szansa wzięcia 2 lew wynosi 25% (obie brakujące figury muszą być u W). Szansa wzięcia 1 lewy to aż 75% (przynajmniej jedna z brakujących figur u W).. D W x x x x Zagrywamy dwukrotnie do figur blotkami z ręki S. Weźmiemy jedną lewę, jeśli zastaniemy w ręce W przynajmniej jedną z brakujących figur. K 10 x D x x Najpierw blotką do damy (a nuż E ma singlowego asa, lub AW sec, czyli tylko 2 karty), a następnie blotką do 10-ki na impas waleta.. A K 10 x x (x x)

74 Gramy blotką do 10 (jeśli W nie położy figury). Mamy 25% szans na nieoddanie lewy w tak rozłożonym kolorze. Jeśli W połozy figurę bijemy asem (lub królem), wracamy do ręki i impasujemy pozostałą figurę. D 10 x x x x Dwukrotnie zagrywamy z ręki S - najpierw blotką do 10-ki i jeśli E zabije to figurą inną niż walet, kolejny raz blotką do damy. Weźmiemy lewę, jeśli W będzie posiadaczem waleta z przynajmniej jedną starszą figurą. Jest to lepsze zagranie niż od razu blotką do damy, bo to ostatnie wygrywa tylko przy posiadaniu przez W asa i króla, a w ręce E waleta. W przełożeniu na proporcje szans jest to 2:1. D x x W 9 x Gramy blotka do damy (na przypadek AK lub singlowa któraś z brakujących figur w ręce W), a kiedy dama zostanie zabita, gramy blotką do W9 i trafiamy, co położyć. Kilka odmian impasu Impas podwójny to próba wykorzystania dogodnego położenia dwóch kart (czasem obu, czasem tylko jednej z nich). Szanse jego udania się są różne - od 50% i wymaga on zazwyczaj dwukrotnego zagrania do układu impasowego. Najbardziej typowe SA układy z asem i waletem w posiadaniu jednej pary i mariaszem w rękach przeciwnych. Na szanse wzięcia w kolorze maksymalnej liczby lew wpływa także Fakt posiadania dziesiątek i dziewiątek przy asie i walecie. Przykłady: A W 10 x x x

75 Gramy dwukrotnie blotką z ręki S do waleta lub 10-ki i jeśli W posiada choćby jedną z dwóch brakujących figur (75% szans), weźmiemy w kolorze dwie lewy. Nieco inny układ: A x x W 10 9 Ten przykład jest podobny, z ręki S zagrywamy kolejno posiadanymi walorami. Podobnie jak w poprzednim przypadku weźmiemy dwie lewy, jeśli W będzie posiadaczem przynajmniej jednej brakującej figury. Ze względu na usytuowanie walet i 10-ki musimy w stosunku do poprzedniego przykłady posiadać jeszcze 9-kę. A W 9 x x x Tu ponownie musimy zagrać dwukrotnie w kierunku układu impasowego w pierwszej lewie wkładając 9-kę i jeśli ta zostanie pobita figurą przez E, w następnej lewie gramy blotkę do waleta. Weźmiemy dwie lewy, jeśli zastaniemy w ręce W figurę z 10-ką, na co mamy połowę z 75% - czyli 37,5%. Zagranie w pierwszej lewie blotką do waleta przyniesie sukces wówczas, kiedy W będzie posiadał obie brakujące figury, a na to jest tylko 25% szans. Na tą szansę należałoby zagrać, gdybyśmy w ręce N nie posiadali 9-ki. Kolejne przykłady: A x x D 10 x Gramy asa, a następnie blotkę i trafiamy. Zagranie asa ułatwia wzięcie dwóch lew w przypadku zastania singlowego króla lub waleta na dowolnej ręce oraz drugiej figury w ręce E. Gdybyśmy posiadali w tej konfiguracji jeszcze 9-kę wówczas należałoby zagrać na Impas culbertsonowski (będzie o nim mowa w innym miejscu).

76 A 10 x D x x Są trzy podobnie uprawnione sposoby rozgrywki na wzięcie dwóch lew: zagranie asa i blotki do damy (wygrywamy przy dowolnym królu u E oraz przy drugim walecie w jego ręce); blotką z ręki S do 10-ki (wygrywamy brakującą lewę przy walecie u W, położenie króla jest obojętne) i wreszcie blotka do damy, a następnie impas 10-ką, jeśli dama zostanie pobita królem (wygrywamy w 75% przypadków). A D 9 x x x Zagrywamy blotką do 9-ki wykorzystując położenie W10 w ręce W, a następnie blotką do damy. Jeśli w pierwszej lewie W podłoży waleta lub 10-kę podkładamy damę i w przypadku niepowodzenia w następnej lewie gramy blotką do 9-ki. K W 9 x x x x Gramy najpierw blotką do 9-ki, a następnie - jeśli nie nastąpi takie dołożenie karty, które nam ułatwi decyzję - blotkę do waleta. Ekspas to sposób wzięcia lewy polegający na zagraniu do figury leżącej poza impasem. Przykład:

77 A x K x x x Zagrywamy blotką z ręki S do króla. Jeśli W posiada asa, król weźmie lewę. Zdarzy się to statystycznie, co drugi raz. Kolejny rodzaj ekspas pokazuje przykład poniżej: K 10 x x x x Zgrywamy blotką do 10-ki wykorzystując po drodze szansę posiadania przez W damy z waletem. W drugiej lewie gramy blotką do króla. Więcej niż jedna lewa nam się nie należy w takim kolorze, a przedstawiony sposób jest optymalny dla osiągnięcia tego celu. Kolejny przykład; D x x A x x Gramy asa (od czasu do czasu spadnie singlowy król) i blotką do damy; jeśli król jest po lewej u W, dama weźmie lewę. Jeśli jednak chcemy zachować kontrolę nad kolorem możemy zagrać blotkę do damy bez zgrywania asa (szansa na singlowego króla to zaledwie 1%)

78 W x x A K x x Tu optymalnym zagraniem na wzięcie 3 lew w kolorze jest zagrania raz z góry asa lub króla, a następnie blotki do waleta. Impas culbertsonowski To zagranie dotyczy rozgrywki koloru, a którym posiadamy razem z partnerem A,D,10 i 9-kę. Przykład: A 10 9 x x D x x Zagranie asa i blotki do damy doprowadza do palcówki (czyli zgadywania), co położyć - damę jeśli po prawej jest jeszcze król, blotkę - jeśli król jest po lewej w tym momencie już singlowy. Optymalnym jest zagranie blotką spod damy i położenie 10-ki (lub oczywiście 9-ki), a po ewentualnym zabiciu przez E waletem ponowne impasowanie króla. Podobny efekt przyniesie zagranie damą i w razie niepowodzenia ponowienie impasu. Jeśli byśmy dodatkowo posiadali jeszcze 8-kę w dowolnej ręce wtedy należy bezwzględnie zagrać damą, bo przyniesie nam to ekstra lewę w przypadku zastania w ręce E singlowego waleta. Wtedy w ogóle nie oddamy lewy w tym kolorze. Impas culbertsonowski oferuje 75% szans powodzenia, bowiem okaże się złym tylko wtedy, kiedy u E (po prawej stronie) znajdzie się król z waletem, a na to jest 25% szans. Impas culbertsonowski jest tym bardziej polecany im mnie łącznie kart w kolorze mamy z ręką partnerską. Przy wydłużeniach bowiem rośnie szansa spadnięcia w pierwszej lub drugiej lewie, któregoś z istotnych walorów z ręki przeciwnika. Impas pod atu Inna nazwa to impas przebitkowy. Jego istotę niech pokaże przykład:

79 A D W 10 A x x x x x Grany jest kontrakt kierowy i trzeba wziąć wszystkie lewy. Przeciwnicy nie mają już atutów. Jesteśmy w ręce S. Zagranie na impas króla pik uwieńczone zostanie powodzeniem, jeśli W (ten po lewej) ma króla pik drugiego lub trzeciego. Jeśli jednak wybierzemy inna opcję i założymy króla pik u E (u tego po prawej), to zagrywając asa, a następnie kolejnego sekwensowego pika wydłubiemy króla u E niezależnie od tego ile blotek się przy nim znajdzie. Atuta z ręki użyjemy dopiero wtedy, kiedy od E pokaże się król. Jeszcze bardziej oczywistymi są sytuacje, kiedy posiadamy KD lub KDW do renonsu. Wtedy wręcz nie mamy innego sposobu niż impasowanie pod atu brakującego asa (lub tez innej wyższej figury) u przeciwnika zajmującego pozycje za cytowana konfiguracją. Mościwy jest także wielokrotny impas pod atu np.: W A K D - x x x x x x x Gramy w kiery i W wyszedł asem pik. Jeśli wystarczy nam jedna naturalna lewa w pikach, to przebijamy, wchodzimy asem kier do stołu i gramy pika. Jeśli E nie podłoży żadnej figury oddajemy ta lewę zrzucając z ręki niebiorące karo. Potem ponawiamy jeszcze raz ten manewr. Wyrobimy naturalną lewę, jeśli złapiemy choć jedną z brakujących figur u E. Zwracamy tu uwagę, ze wyrobienie naturalnej lewy poprzez Impas atutowy jest możliwe jeśli mamy w kolorze tylko same wysokie blotki, choć wtedy jest trudniej dostrzec taka możliwość. Oczywiście musimy mieć do realizacji tego celu dostateczną liczbę dojść do ręki, w której wyrabiamy kolor. Lewy na blotki Na blotki bierzemy lewy na ogół wtedy, gdy stały się już fortami, czyli najstarszymi kartami w kolorze (co oznacza, ze honory wcześniej zgrano), lub gdy wykonaliśmy nimi przebitkę. Zacznijmy od tego pierwszego przypadku:

80 A K D 6 5 Gramy w bez atu. Jeśli ściągniemy asa, króla i damę, w dwóch trzecich przypadków (dokładnie w 68% - patrz tabela prawdopodobieństwa rozkładów), przeciwnicy nie będą już p[osiadali tego koloru, a więc czwarta i piata blotka w ręce N staną się fortami (najstarszymi kartami w kolorze). Na blotki zyskaliśmy zatem dwie lewy. By się tak jednak stało - musieliśmy je wyrobić, co w tym wypadku polegało na ściągnięciu trzech górnych honorów. Gdyby podział koloru był nieco gorszy (np. 4-1, co zdarza się w 28% przypadków - z grubsza raz na 4 razy), u któregoś z przeciwników pozostałoby jeszcze jedna starsza karta. Wtedy trzeba byłoby oddać jedną lewę na tą kartę i wyrobiona zostałaby tylko jedna forta. Gdyby to był boczny kolor, ostatnia forte wyrobilibyśmy sobie przebitką bez oddawania lewy przeciwnikom. Im dłuższy longer, tym więcej fort można w nim wyrobić - to oczywiste. Ważne jest jednak także, ile kart posiadamy łacznie z partnerem. Pięciokartowy longer trafiający do renonsu, to w najlepszym razie tylko jedna lewa na blotkę. Chyba, ze jest to longer ze wszystkimi figurami i dzieli się on u przeciwników równo - czyli 4-4, co zdarza się w 33% przypadków, czyli co trzeci raz. Natomiast wsparcie takiego longera trzema blotkami u partnera zwiększa dwukrotnie szanse wyrobienia forty i to nie jednej a dwóch. Walką o wyrobienie blotek w długim (długich) kolorze jest zazwyczaj rozgrywanie kontraktów bezatutowych. Obrońcy na ogół wistują w swój najdłuższy kolor (swój lub partnera - ten ostatni czasem namierzony z domniemania), rozgrywający zaś stara się wyrabiać swój najbardziej lewodajny kolor. Zazwyczaj ta strona, która wyrobi i odegra swoje forty osiąga swój cel - wygranie lub obłożenie kontraktu. W grach kolorowych blotki (ale tylko atutowe) mogą dostarczać lew jako przebitki. Przebitka to lewa, jaką bierze atut dołożony do lewy zagranej w jakimkolwiek innym kolorze (oczywiście atuta dokładamy tylko wtedy, kiedy nie mamy kart w kolorze zagrywanym). Zdrowy rozsądek każe czynić przebitki blotkami (szczególnie gdy niewielkie jest niebezpieczeństwo nadbitki - czyli dołożenia wyższego atuta przez któregoś z przeciwników), oszczędzając figury atutowe, które będą przydatne przy ściąganiu atutów przeciwnikom. Ten Fakt nakazuje partnerom wyszukać jako kolor atutowy ich najdłuższy łacznie na obu rękach kolor. Przyjmuje się, że uzgodniony kolor atutowy powinien zawierać łacznie 8 kart na obu rekach, co zapewnia dostateczna przewagę nad przeciwnikiem. Czasami świadomie wybiera się kolor na mniejszej ilości łacznie, co ma znaczenia szczególnie w turniejach na maksy (np. ugranie kontraktu 4 daje zapis 130, a ugranie 3 lub 3 daje zapis wyższy - 140). Za najkorzystniej rozłożony kolor atutowy uważa się taki, który dzieli się pomiędzy partnerów równo - czyli 4-4, co pozwala na większe możliwości w rozgrywce. Przykłady planu gry Kiedy już znamy podstawowe sposoby zdobywania lew, można przystąpić do przećwiczenia na przykładach, jak się robi plan gry.

81 A 7 5 K 4 2 D W 9 7 K K 5 D W 8 K D W Licytacja była prosta: N zaatakował damą pik. W E pas 1 BA pas Nim dołożysz pierwszą kartę ze stołu powinieneś przemyśleć plan gry. Zaczynasz od liczby lew, jakie możesz wziąć. W pikach dwie - na asa i króla. W kierach trzy - trzeba oddać asa, ale potem będziesz miał kilka (4) kolejnych najstarszych kart, co powinno zapewnić ci trzy naturalne lewy. W karach dwie i w treflach trzy - w obu kolorach - podobnie jak w atutowym - musisz najpierw oddać przeciwnikom lewę na asa, ale wysokość twoich honorów zapewnia bezpieczne wzięcie reszty lew w tych kolorach bez konieczności np. impasu. Sumujesz lewy = 10, a więc tyle ile potrzebujesz, by wygrać zapowiedziany kontrakt. To były lewy do wzięcia. A co z lewami do oddania? Tu oprócz trzech asów mamy do oddania jeszcze lewę pikową. A więc rachunek lew się nie zgadza = 14, a przecież lew w rozdaniu obie strony mogą wziąć tylko łacznie 13. Wniosek z tego, ze jakieś lewy się dublują, ale nie mogą być wzięte równocześnie przez jedną i druga stronę. są to zazwyczaj lewy, o które się walczy najbardziej twardo. W tym rozdaniu ponadto, jeśli przeciwnicy wezmą 4 lewy, to my nie zrealizujemy kontraktu i zapis weźmie przeciwnik. Jak można uniknąć oddania lewy pikowej? Tylko i wyłącznie usuwając pika z ręki na dobre karo ze stołu. By to zrealizować nie wolno zrobić błędu w pierwszej lewie polegającego na pobiciu damy pik królem. Pozbylibyśmy się w ten sposób dojścia do lewy karowej, na którą musimy zrzucić przegrywającego pika. Przeciwnicy bowiem nie muszą zabić króla karo pozostawiając nam w ręce blotkę, która będzie kartą komunikacyjną do lew karowych w stole. Damę pik bijemy więc w ręce asem i nie korzystamy z rad typu najpierw zawsze atuty, kto nie ściąga atutów, ten chodzi bez butów, bo stracimy tempo i przeciwnik nas za to pokarze. W drugiej lewie gramy króla karo, a po ewentualnym przepuszczeniu kontynuujemy ten kolor aż spędzimy asa. Zresztą, jeśli przeciwnicy odmówią wzięcia lewy na asa karo, to też nie będziemy narzekać. Będziemy wtedy mogli oddać im pika bez konsekwencji dla realizacji kontraktu. Przeciwnicy jednak zapewne wezmą asa karo i będą kontynuować piki. Wtedy weźmiemy królem i na trzecie karo usuniemy przegrywającego pika z ręki. Teraz atuty w ręce będą chroniły nas przed oddaniem lewy pikowej i dopiero teraz nadszedł czas na odbieranie przeciwnikom atutów, po której to czynności rozpoczniemy spędzanie asa trefl, by wyrobić należne nam w tym kolorze 3 lewy. Ktoś bardziej zaawansowany może dostrzec, że odłożenie atutowania może skończyć się przebitką lewy treflowej, jeśli jeden z przeciwników ma dubletona w tym kolorze i przeciwnicy mają dostateczną komunikację. To wszystko prawda, ale żeby to zaistniało musi być taki układ i dodatkowo jeszcze przeciwnicy muszą z tego umieć

82 skorzystać, co wcale nie bywa łatwe. Groźba oddania lewy pikowej jest za to widoczna nawet dla posiadacza kilkudziesięciu dioptrii. Przykładowy rozkład wszystkich rąk w tym rozdaniu: Kolejny przykład: D W 10 3 A A 7 5 K 4 2 D W 9 7 K K 5 D W 8 K D W A A 6 5 A 7 2 K 9 4 D W A D 10 3 A W Tym razem grasz 4 po wiście jak poprzednio w D. Przeciwnicy w trakcie licytacji pasowali. Jak zaplanujesz rozgrywkę? I znów liczysz lewy do wzięcia: dwa piki, cztery kiery po oddaniu lew na asa i króla w tym kolorze, jedna lewa karowa, jedna treflowa to dopiero 8. Dziewiąta lewę zapewni nam przebitka trefla od krótszego członu koloru. Liczenie lew do oddania wykazuje, ze mamy do oddania lewe pikową, dwie kierowe i treflową. To razem 4, więc nie wygramy kontraktu. Jak możemy uniknąć oddania lewy i gdzie? W kierach (jeśli przeciwnicy nie zbłądzą) nie unikniemy oddania dwóch lew. Także nie da się uniknąć oddania lewy treflowej. Pozostała przegrywająca lewa pikowa. Na co można ją usunąć? Najpierw dostrzegasz, ze można to zrobić na karo po udanym impasie damą. Zagrywasz więc natychmiast po wzięciu asem pik blotkę karo, by sprawdzić swoje szczęście. Jeśli manewr się powiedzie na asa karo usuniesz przegrywającego pika. Jeśli nie pozostanie ci jeszcze niewielka wprawdzie (trochę powyżej 4%) szansa, że walet karo był drugi i na asa i 10-kę wyrzucisz z ręki przegrywające dwa trefle. Błędem byłoby w przypadku udania się impasy karo usuwanie na asa w tym kolorze trefla z ręki. Nie zmniejszy to bowiem liczby naszych przegrywających lew - przebicie trefla w stole wliczyliśmy bowiem do sumy lew, a pozbycie się karty tego koloru z ręki unicestwi tą lewę przebitkową. Masz więc już plan swoich działań STOP!!! Wielki mistrz szachów Bobby Fischer wyznawał maksymę: jeśli znalazłeś bardzo dobre rozwiązanie, sprawdź czy nie ma lepszego. Zagranie na impas damą karo to 50% + (50% x 4% = 2%), czyli 52% szans powodzenia. Czy nie ma innej, większej szansy? A może by tak spróbować usunąć pika ze stołu. Na co? Na trefla. Jeśli uda ci się wziąć 2 naturalne lewy treflowe (nie mylić z przebitką tego koloru), to na drugiego trefla można wyrzucić pika ze stołu. Jak zrealizujesz szansę treflową? Trzeba pierwszego pika zabić w stole królem i natychmiast zagrać stamtąd trefla. Jeśli S ma choć jedną figurę w tym kolorze (75% szans), to weźmiemy w treflach dwie lewy. Jeśli pierwszą lewę treflową weźmie N i powtórzy piki, będziesz miał palcówkę - impasować kara damą, czy po przejściu ponownie asem w tym kolorze do stołu powtórzyć

83 impas treflowy. W tym momencie szanse powodzenia obu manewrów są identyczne, ale po drodze wykorzystałeś dodatkową szansę jaką jest posiadanie całego mariasz trefl przez S. Pozornie mogłoby się wydać, ze zyskanie naturalnej lewy treflowej zamiast przebitki tego koloru jest przysłowiową zamianą siekierki na kijek. Tak jednak nie jest, bowiem po wyrzuceniu pika na wyrobionego trefla zyskamy lewę przebitkową w innym kolorze - w pikach. Znów w rozgrywce pojawił się problem tempa: musisz zdążyć z wyrzuceniem blotki pikowej nim przeciwnicy wyrobią sobie lewę w tym kolorze. Dlatego plan twój odsuwa na później odebranie przeciwnikom atutów (choć zazwyczaj jest to jedna z pierwszych czynności rozgrywającego kontrakt kolorowy), a na pierwsze miejsce wysuwa się wyrobienie lewy w innym kolorze. Prawdopodobny widok całego rozdania: D W 10 3 A K D A 7 2 K 9 4 D W A D 10 3 A W K W K W kolejnym rozdaniu rozgrywasz kontrakt bezatutowy, dokładnie 3 BA: A D D 8 6 A 5 2 A K A K Atak 5 przyjmujesz z ulgą: twoja dama weźmie lewę bez względu na położenie króla (zresztą zaraz się okaże, ze i bez tego wistu dama brała). Z góry masz tylko 7 lew: po dwie w pikach, karach i treflach oraz as kier. Poza pikami Masz różnorodne możliwości wyrobienia dodatkowych lew po jednorazowym oddaniu inicjatywy obrońcom (na więcej nie pozwala brak zatrzymań pikowych i względy komunikacyjne): w kierach szansę na jedną dodatkową lewę daje dobre położenie króla ( w ręce S), w treflach możesz wyrobić nawet 3 forty - jeśli kolor dzieli się u przeciwników 3-2 (68%), wreszcie w karach Masz szanse na 2 lewy na blotki - przy podziale tego koloru 3-3 u przeciwników (36%). Uwzględniając podane wartości szans w procentach nie masz chyba wątpliwości na którą (które) szanse zagrać? Szansa kierowa została podana, by nie pominąć żadnej istniejącej na wzięcie dodatkowych lew. Jedna dodatkowa lewa przecież nie zabezpiecza kontraktu. Potrzebujesz przecież przynajmniej jeszcze dwie dodatkowe. Jak więc rozgrywasz? Jeśli przez trefle to jak - dwa razy z góry, czy najpierw blotkę dołem? Jeśli zaczniesz od zagrania blotki dołem to przegrasz w przypadku podziału trefli 4-1 (to aż 28% szans). Aby się przekonać o rozkładzie trefli należy zagrać asa i króla. Jeśli obaj przeciwnicy dodadzą, wyrabiamy trzy fory i bierzemy co najmniej 10 lew. Jeśli się nie podziela pozostanie nam już tylko szansa karowa, która możemy wykorzystać grając ten kolor z góry lub dołem - tu już nie ma znaczenia co wybierzemy. Był to przykład na wykorzystanie kolejnych szans z uwzględnieniem kolejności. Gdybyśmy zaczęli od zagrania kar z góry, to w przypadku niepowodzenia nie mięlibyśmy już czasu na wyrobienie trefli. Odwrotna kolejność nie wyklucza wykorzystania obu szans.

84 Przykładowy rozkład wszystkich rąk: W K D W 5 W A D D 8 6 A 5 2 A K A K K 4 3 W D Zmieńmy jednak w dziadku jedną kartę: A D D 8 6 K 5 2 A K A K Teraz nie będziemy mogli zastosować rozgrywki z poprzedniego wariantu poprzez sprawdzenie podziału trefli. Nie mamy bowiem szybkiego dojścia do ewentualnie wyrobionych fort treflowych w stole. W tej sytuacji należy trefle zagrać dołem, bowiem szansa treflowa jest prawie dwukrotnie większa niż karowa, poza tym oferuje jedną lewę więcej, co nie jest bez znaczenia bez względu na formę zapisu. MANEWRY POZWALAJĄCE WYGRAC TO, CO ZALICYTOWAŁEŚ ROZDZIAŁ XIII Już początkujący brydżysta musi opanować szereg manewrów umożliwiających uzyskanie dodatkowej lewy mimo niekorzystnych (czasem tylko pozornie) okoliczności. Arsenał środków stojących do dyspozycji rozgrywającego jest olbrzymi i nie jesteśmy w stanie wyczerpać tematu w tej książeczce. Ale o kilku najważniejszych napiszemy. Lord bez butów Początkujących brydżystów od samego początku poucza się - i słusznie! - o konieczności odbierania przeciwnikom atutów. Zazwyczaj służy do tego celu powiedzenie o lordzie, który chodził bez butów, przegrawszy wykładany kontrakt na skutek nieściągnięcia atutów przeciwnikom. Powiedzeniu trudno odmówić racji. Atuty w rękach przeciwników to zawsze groźba przebicia jakiejś naszej figury w bocznym kolorze. Ponadto uniemożliwiają one nam ściągnięcie wyrobionych fort. A jeśli my sami jesteśmy zmuszeni do przebitek, to przeciwnicy mogą zdobyć w rozdaniu przewagę atutową (mieć więcej atutów, lub dłuższe na przynajmniej jednej ręce niż rozgrywający), a następnie wyrobić i wykorzystać swoje forty obkładając kontrakt. Dlatego przy rozgrywaniu kontraktów kolorowych (gdy jakiś kolor został wybrany jako atutowy) ściągnięcie atu to zazwyczaj jeden z pierwszych obowiązków rozgrywającego. Ale w brydżu nie ma dogmatów i w wielu sytuacjach (o niektórych była już mowa) zmuszeni jesteśmy opóźnić atutowanie lub wykonać je tylko częściowo - wszystko w celu realizacji kontraktu, bo jest głównym celem rozgrywającego a nie tylko samo atutowanie.

85 Wykonanie przebitki z krótszej ręki A K D 8 7 A 8 3 W 6 A 6 K A Z tymi rękami przyszło nam rozgrywać końcówkę pikową po ataku blotka atu. Z góry mamy tylko 9 lew ( 5 w pikach - jeśli oczywiście podziela się równo, 2 w karach i po jednej w kierach i treflach). Najpoważniejszą, a praktycznie jedyną szansą na dziesiątą lewę jest przebitka kiera w dziadku od krótszych atutów. Analogiczna przebitka kara w ręce nie przysporzy żadnej dodatkowej lewy, bowiem blotki w dłuższym członie liczyliśmy już jako forty. Oczywiście można zyskać dodatkową lewę w karach, jeśli DW10 znajdą się w dowolnej ręce w trzykartowym członie koloru. Ale na to jest bardzo niewielka szansa. Większą i to wielokroć szansą jest możliwość wyrobienia lewy treflowej. Potrzeba do tego podziału trefli 3-3 (36% szans). Jednak wspominamy o nich tylko dla porządku. Każdy jako tako doświadczony gracz będzie usiłował dokonać przebitki kier w stole blotką atutową. Teraz plan gry jest oczywisty, przy czym musimy z przebitką zdążyć nim skończą się nam atuty w stole. W tej sytuacji nie leży w naszym interesie odbieranie atutów. Zamiast tego gramy w kiera - albo dołem, a potem asem i blotka do przebitki, albo od razu gramy asa i blotkę. Możemy sobie na to pozwolić, ponieważ mamy pewne dojście do ręki asem karo, by zagrać po raz trzeci w kiera. Manewr Guillemarda Tym razem rozgrywasz końcówkę kierową z takimi oto kartami: A D 5 2 K 8 3 A K D W W A Przeciwnicy odebrali 3 lewy karowe biorąc tzw. książeczkę, czyli maksymalna liczbę lew, jaką możesz oddać przeciwnikom nie przegrywając kontraktu, po czym wyszli w trefla. Zabiłeś oczywiście asem (już żadnej lewy nie możesz oddać) i smętnie myślisz, że Masz tylko 36% szans na powodzenie - jest to podział pików 3-3 u przeciwników. Jeśli jednak uruchomisz wyobraźnię, to być może dostrzeżesz dodatkową szansę. Jaka to szansa? Ano 4 piki przy 3-ch atutach w tej samej, dowolnej ręce przeciwników. Nawet więcej - posiadacz 4 pików może mieć nawet 4 kiery i tez wygramy. By wykorzystać tą szansę należy zaatutować tylko dwukrotnie (częściowe atutowanie) i po takim przygotowaniu sprawdzić podział pików grając je 3 razy. Jeśli się podzielą możemy odebrać ostatnie atuty przeciwnikowi lub przebić trzynastego pika 10-ką kier. Szansa na taki dodatkowy układ zdarza się relatywnie często, bo z grubsza, co piąty raz. Taki manewr nazywa się właśnie Manewrem Guillemarda i polega na częściowym atutowaniu w celu wykorzystania blotki atutowej w krótszym członie do przebicia koloru bocznego w przypadku kiedy ten ostatni nie podzieli się równo. Manewr jest prosty i bezpieczny zarazem. Jeśli w omawianym rozdaniu po dwukrotnym atutowaniu przebiją nam trzeciego pika - kontrakt był nie do wygrania przy żadnej rozgrywce. Rozgrywka na odwróconą rękę

86 Kolejne rozdanie jest podobne do poprzedniego, zmieniliśmy tylko troche układ i wysokość kart w atutach. Reszta bez zmian: rozgrywasz 4, przeciwnicy wzięli z góry trzy lewy karowe i wyszli w trefla. A D 5 2 K 8 3 A K D W 10 W A Tu też można byłoby zastosować Manewr Guillemarda (ok. 50% szans), jednak jest inna rozgrywka, której powodzenia zależy wyłącznie od podziału kierów 3-2 (68%). Jest to rozgrywka polegająca na przebiciu wszystkich trefli. Gramy tak: po asie trefl przebijamy drugiego trefla małym atutem, przechodzimy atutem do stołu i ponownie przebijamy trefla tym razem już figurą. Jeszcze raz wchodzimy do stołu kierem lub królem pik (poleca się to ostatnie, bo zabezpieczy przed układem singiel pik i 3 trefle na jednej ręce u obrońcy), przebijamy ostatniego trefla figura i wracamy do stołu by odebrać ostatnie atu przeciwnikowi. Weźmiemy takim sposobem 3 lewy w pikach, jedną w treflach, 3 kiery w stole i 3 przebitki w ręce. Nieco wyżej pisząc, że dodatkową lewę daje jedynie przebicie od krótszego członu atutów zaznaczyliśmy iż istnieją wyjątki. I zacytowane rozdanie jest tego przykładem. Proszę jednak zwrócić uwagę iż zamiast jednej przebitki od krótszej ręki wykonaliśmy aż 3 od ręki dłuższej, doprowadzając do tego, że dłuższa ręka stała się na końcu krótsza. Dwustronne przebitki Kilka rozdziałów wcześniej, pisząc o źródłach lew, podaliśmy przykład szlema wygranego przez parę posiadająca łącznie 10 PC. Było to możliwe dzięki specyficznemu układowi kart: rozgrywający miał renonsy w kolorach dziadka, ten - w bocznym kolorze rozgrywającego. Dzięki dwustronnym przebitkom wzięto 13 lew. Pokazuje to siłę sposobu gry, który jednak jest możliwy przy specyficznym, nieco zwariowanym układzie kart. Ten sposób rozgrywki nie potrzebuje jednak aż tak zwariowanych układów. Oto średnia ręka zawierająca jednak krótkości i odpowiednie atuty: A D K W A A W D 10 3 Gramy 4 pik. Przeciwnicy po wiście blotką trefl odebrali trzy lewy w tym kolorze i wyszli w piki. Jeśli teraz zapomnisz o zasadzie najpierw atuty i policzysz swoje lewy do wzięcia, to bez trudu dostrzeżesz, ze zagranie choćby jeszcze raz atuta nie przybliży cię do celu, a wręcz przeciwnie. Dziesiąta lewę weźmiesz wtedy, gdy piki podzielą się 2-2, a kiery 4-3. Wtedy bowiem możliwe będzie zarówno wyrobienie lewy kierowej, jak i jej odegranie. Tymczasem do wygrania gry nie są potrzebne aż tak sprzyjające warunki. Wystarczy, by N nie miał singla kier, a S singla karo i przy tym jeszcze 8-kę pik, by wziąć resztę lew na dwustronnych przebitkach. Zgrywamy oba czerwone asy, a potem już przebijamy wszystko do końca. Planując grę na obustronne przebitki musimy brać pod uwagę jakość naszych atutów (czy nie grozi nam nadbitka), jak też o możliwie najwcześniejsze odegranie swoich asów i króli w bocznych kolorach, bowiem w końcówce taki as lub król mógłby zostać przebity prze obrońców.

87 Przegrywająca na przegrywającą W brydżu nie ma obowiązku przebijania, toteż czasem lepiej się nie łakomić - zwłaszcza, gdy grozi za łakomstwo kara w postaci przegrania kontraktu. A K D A 4 2 K W 8 D 9 7 A K 4 Grasz 4, W licytował kiery i zaatakował asem i królem kier, po czym wyszedł dwójką w tym kolorze, którą E przebił 10-ką. Co dalej? Wszystko ci mówi, by zabić, a potem odatutować - może E przebijał od 3-ch kart. W rezerwie pozostaje ci impas karo. Jeśli jednak zastaniesz taki układ: W 9 5 A K W A K D A 4 2 K W 8 D 9 7 A K D 5 D W to nadbijając 10-ke pik przegrałeś. A można było tego bardzo prosto uniknąć zrzucając przegrywające karo, na przegrywającą przebitkę. W podanym przykładzie zagranie obrońcy N dwójka kier, w sytuacji, kiedy miał on jeszcze dwa najstarsze kiery, była sygnałem, że jest to zagranie na promocję lewy w atutach, czyli N musiał mieć trzeciego waleta pik. Manewr przegrywająca na przegrywającą wykonuje się w wielu różnych sytuacjach. Tutaj chodziło o uniezależnienie się od impasu karo i takiego podziału pików, przy którym nadbicie nie spowoduje straty lewy w kolorze atutowym. W innych przypadkach wykonujemy ten manewr, by uniknąć skrótu atutowego, lub grożącej nadbitki, dla przerwania komunikacji przeciwnikom, lub niedopuszczenia niebezpiecznego przeciwnika. Nim pokażemy jeszcze jeden przykład tego prostego, a przy tym bardzo efektywnego manewru, uwaga na temat zastosowanego manewru w grze obronnej. Gracz W zastosował tu rodzaj zagrania, jaki warto zapamiętać ( i stosować); ściągnąwszy dwa kiery wyszedł w trzeciej lewie najniższą karta z posiadanych. To sygnał dla drugiego obrońcy, by podłożył swego najwyższego atuta. Posiadacz trzech pików W95 liczył - i słusznie - że rezultatem nadbicia atutem przez rozgrywającego, będzie promocja waleta, który inaczej lewy by nie wziął. Tym razem grasz szlemika pikowego po ataku D. A K D W 6 4 A 9 2 K A D W A Oczywiście bijesz asem (przepuszczenie kompletnie mija się z celem) i ściągasz atuty. A teraz - impas karo? A jeśli nie wyjdzie? To będzie natychmiast bez jednej. Stuprocentowa pewność wygrania daje połączenie manewru przegrywająca na

88 przegrywającą z manewrem impasu atutowego. Gramy asa i damę karo. Jeśli S podłoży króla przebijamy i na wyrobionego waleta usuniemy przegrywającego trefla lub kiera. Jeśli S połozy blotkę usuwamy przegrywającego trefla i nawet jeśli N weźmie to lewę królem, będzie to ostatnia lewa obrońców, bowiem przegrywającego kiera usuniemy na waleta karo. Udany Impas karo tez dawał ci wygrana, ale wiązał się z ryzykiem przegrania kontraktu. Podobny sposób rozgrywki opisaliśmy już w części poświęconej impasom (impas pod atu), tam jednak nie mogliśmy oddać żadnej lewy. Tu dołożonego przez S K możemy nawet puścić wyrzucając trefla, kontrakt i tak zostanie zrealizowany. Niebezpieczny przeciwnik Pisząc o impasach użyliśmy już terminu niebezpieczny przeciwnik - czyli taki, który może nas groźnie zaatakować (odebrać swoje forty, podegrać naszą figurę, zmusić nas do przedwczesnego podjęcia decyzji związanej z wyborem jednej z wielu opcji. Czasem - choć nie zawsze - można spróbować nie oddać lewy takiemu przeciwnikowi. K 4 D 6 K W A K 4 A K 8 3 D Gramy 4 po ataku W.(na szczęście nie w karo). Dokładamy damę, E - asa i jak porządny furman nawraca w pika (to jedno z powiedzonek brydżowych obrońców mające ich zachęcić do kontynuacji w kolor pierwszego wistu). Jedna lewa oddana, w karach grozi oddanie dwóch, Impas kier niepewny (tu tez można oddać jedna lewę). Karo można będzie w przyszłości wyrzucić na trefla, ale najpierw trzeba odatutować. U kogo szukać damy kier? Nawet gdyby były przesłanki, ze ma ją gracz S, należy zagrać króla, a potem waleta i jeśli N dołoży do koloru należy zaimpasować, mimo iż matematycznie większą szansa jest teraz zagranie górą. Tu jednak nie chodzi o nieoddanie lewy na kiera, tylko o nie oddanie i na kiera i dwóch lew na kara. A to może nastąpić wyłącznie wtedy, kiedy N będzie miał trzecią damę kier, a S asa karo. I przed tym zabezpiecza ten asekuracyjny Impas. Co się bowiem może stać kiedy lewę na damę kier weźmie S? Przeciwnicy mogą wziąć jeszcze jedna lewę karową teraz lub na końcu rozdania, ale nigdy nie wezmą dwóch. Należy jeszcze zwrócić uwagę na rozgrywanie koloru treflowego. Przyjrzyjcie się numerkom w tym kolorze. By nie zablokować koloru należy zagrać asa, króla i ósemkę, którą przejmujemy damą. Następnie zagrana 6-ka pozwoli utrzymać się przy dłuższym członie koloru i skasowanie wszystkich 5-ciu lew treflowych, co zabezpiecza wzięcie 10- ciu lew. Oczywiście przy podziale trefli 2-2 (40% szans) takie rozegranie nie byłoby konieczne, ale przy częstszym podziale 3-1 (50% szans) tylko taka dokładność pozwala skonsumować należne nam lewy w treflach. Zagranie 8-ki ma zapobiec zablokowaniu koloru i nazywa się odblokowaniem (jeden z manewrów rozgrywającego, a także obrońców). Manewr odblokowania zdarza się bardzo często, jest bardzo użyteczny, napiszemy o nim jeszcze nieco dalej. Inny sposób nieoddania lewy niebezpiecznemu przeciwnikowi, to manewr zwany całus dla królowej. Oto istota tego manewru:

89 K 9 3 A 6 5 A 8 K A K D Gramy 3 BA i N zawistował asa, króla i blotkę karo. S miał singla w tym kolorze o dołożył do dwóch ostatnich lew pika i kiera. Mamy tylko 7 lew i jedyna nadzieję związana z kolorem karowym, w którym możemy wyrobić 2 brakujące lewy, jełki ten kolor dzieli się 3-2 (68%). Będzie to możliwe wtedy gdy trzy kara będzie miał S na co jest większa szansa, bowiem N przy ukazanych 6-ciu karach ma tylko 7 wolnych szufladek gdzie mogą się te 3 kara pomieścić, natomiast S ma tych szufladek aż 10 (początkowo miał ich 12, ale po dołożeniu kiera i pika pozostało mu już tylko 10). A co będzie gdy N mimo wszystko jest posiadaczem trzech kar? To zostaje nam jeszcze szansa, że damę karo będzie miał S. Co to nam daje? Daje nam to szansę wykonania zagrania omijającego (ang. avoidance play). Musimy tak rozegrać kolor, żeby do reki nie doszedł N, który jak wiadomo posiada 3 forty karowe. Jak możemy tego dokonać? Musimy dwukrotnie zagrywać kara ze stołu, do którego na szczęście mamy dostateczną liczbę dojść. Przy ich braku nie pozostałoby nam nic innego niż grać trzy razy kara z góry z nadzieją, ze posiadaczem trzech kar jest gracz S. Kiedy z prawej strony pojawi się dama - posyłamy jej z radości całusa (stąd nazwa manewru nie całkiem formalna i rzadko już używana w brydżu wyczynowym) i dokładamy z ręki blotkę. Oto przykładowy rozkład wszystkich rąk: D 2 W 5 W 3 2 A K W K 9 3 A 6 5 A 8 K A K D W D D 10 2 Czy widzicie kiedy S wypuścił kontrakt? W drugiej lub trzeciej lewie, kiedy mógł na trefla wyrzucić damę karo (kolejny przykład odblokowania). Na marginesie uwaga - gdybyśmy nieco zmienili układ kart w treflach zostawiając N 5 kart i dwie graczowi S, nic by nas nie uratowało od wpadki, gdyby N wyszedł a w kara dołem, wtedy bowiem bez względu na nasze manewry w kolorze karowym przeciwnicy mieliby komunikację treflami do odegrania fort. Ale obrońca mający AKW10x dość rzadko wychodzi dołem, poza tym obrońcy często błądzą, a rzeczą rozgrywającego jest te błędy wykorzystywać. Gdyby niebezpiecznym przeciwnikiem w tym rozdaniu był S należałoby postępować odwrotnie - nadbijać kartę dokładaną przez S, a jeśliby dokładał on najniższą kartę z pozostałych w kolorze, należałoby przepuszczać, tak by do ręki dochodził N. Przepuszczenie Kolejny Manewr (nieco pokrewny sposobowi rozgrywki zaprezentowanemu przed chwila) nazywa się przepuszczeniem i polega na oddaniu lewy przeciwnikowi, mimo posiadania starszej, biorącej karty. Często wykorzystuje się go przy grach bezatutowych, choć i przy kolorowych pełne prawo obywatelstwa tenże manewr posiada. Przykład:

90 A A K 3 W K D W 10 6 A K 8 6 Grasz 3 BA. N zaatakował 5-ka (czwarta najlepsza zazwyczaj). Trafiono cię w miękkie - w pikach Masz tylko jedno zatrzymanie i mało kart, więc obrońcy szybko wyrobią sobie w nich kilka lew. Musisz się przedzierać prze asa karo, więc będziesz musiał dopuścić przeciwników do lewy. Kiedy możesz wygrać kontrakt? Są dwa rozkłady umożliwiające sukces: podział pików 4-4 i wtedy kontrakt Wygra każdy; drugi przypadek to as karo tam gdzie nie zostaną forty pikowe. Aby wykorzystać ten drugi przypadek należy dwukrotnie przepuścić zagrywane piki i zabić dopiero trzecią rundę tego koloru. Następnie zwrócić się do Piatnika powołując się na swoje dla niego zasługi, mknąc oczy i zagrać karo. Przepuszczenie mogą także z powodzeniem stosować obrońcy. Zmieńmy nieco układ z poprzedniego przykładu: 8 6 A 3 2 A K 4 3 W K D W 10 6 A K Kontrakt i atak ten sam, tym razem jednak twoje szanse dramatycznie zmalały. Niezależnie od podziału pików wygrasz wyłącznie wtedy, kiedy po pierwsze as karo nie będzie przy fortach pikowych, ale przede wszystkim będzie krótki - singlowy lub co najwyżej drugi. Przy dłuższym bowiem obrońca skorzysta z manewru przepuszczenia i wstrzyma się dwukrotnie z zabiciem kara, co zredukuje liczba lew w tym kolorze dla ciebie do dwóch zamiast potrzebnych czterech. Kolejna forma przepuszczenia to wstrzymanie się z zabiciem figurą leżącą za impasem np. królem kiedy przed nim leży ADW. Takie zagranie może: - odciąć rozgrywającego od fort, jeśli do nich nie ma dojścia innym kolorem - zmylić rozgrywającego, który będzie próbował wrócić do ręki osłabiając przy tym jeden z pozostałych kolorów - skłonić rozgrywającego do ponowienie niestojącego impasu, podczas gdy inny impas zakończyłby się sukcesem rozgrywającego Przepuszczenie jest także stosowane przy grach kolorowych (choć tu grozi, że figura, którą oszczędzamy, może zostać przebita prze przeciwnika) w tych samych celach: utrudnienie komunikacji pomiędzy rękami wistujących (lub rozgrywającego i dziadka jeśli to obrońcy maja okazje do zastosowania manewru przepuszczenia), uniemożliwienie odebrania fort, zmylenie przeciwnika co do rozkładu pozostałych kluczowych kart. WIST - TECHNIKI OBROŃCÓW ROZDZIAŁ XIV Wistujący wykorzystują na ogół te same manewry i zagrania, co rozgrywający. Zasadnicza różnica polega na tym, że rozgrywający swoje działania podejmuje sam, widząc przy tym dokładnie swoje wojsko, natomiast obrońcy musza to wykonać we dwóch i w

91 dodatku nie widząc kart partnera. To mniej więcej taka różnica jak gra na fortepianie solo i w duecie. Podstawowe zasady dokładania kart w obronie Nim przejdziemy do zaawansowanych lekcji z zakresu wistu (który uchodzi nota bene za najtrudniejszą część sztuki brydżowej), podamy kilka podstawowych przykazań dotyczących dokładania kart. Zagrywanie z sekwensu. Sekwens (np. w tym samym kolorze KDW, DW9 (sekwens niepełny), czy 987) to jedna z silniejszych konfiguracji i bezpieczna w zagrywaniu. Wistując z sekwensu zagrywamy zawsze kartą najwyższą, bijąc (podkładając) z sekwensu kartę zagraną przez partnera lub przeciwnika dokładamy zawsze (no - prawie zawsze) kartę najniższą z sekwensu. To logiczne: np.: atak damą (z DW10) pozwala partnerowi posiadającemu asa za królem przeciwników spokojnie czekać aż dołożą tego króla; gdybyśmy zagrali waleta lub 10-kę spowodowalibyśmy rozterki partnera, który mógłby pobić asem szukając innej szansy położenia kontraktu, czy też wytargowania lewy. Z kolei przy podkładaniu należy dołożyć 10-kę. Jeśli przeciwnik zabije to asem wistujący spod króla bez trudu się domyśli, kto ma pozostałe wysokie karty w tym kolorze. Figur na figur Odkąd zaimportowano brydża do Polski, krąży u nas prymitywna rymowanka figur na figur - mawiał święty Igór. I ona ma wyjątki, generalnie jednak jest słuszna. Takie zagranie zabiera przecież na ogół przeciwnikowi dwie figury, nam tylko jedną. Gdy przeciwnik zagrywa damą, powinniśmy położyć na nią króla. Właściwie jedyny wyjątek ma miejsce wtedy, kiedy zagrywana jest dam wsparta waletem. Wtedy należy wstrzymać się z pobiciem damy, a zabić dopiero waleta. Uniemożliwi to wyimpasowanie partnerowi 10-ki, jeśli on takową będzie posiadał. Podobnie należy postąpić przy impasie podwójnym:. A 10 6 D 5 4 K 9 2 W 8 7 Zagranego z ręki S waleta należy koniecznie pobić damą, co zapewni stronie WE wzięcie dwóch lew. Przepuszczenie waleta oznacza dwie lewy dla strony NS. Trzecia ręka płacze i bije Jeśli partner zawistował w jakiś kolor blotką i dokładamy do lewy kartę jako trzecia ręka, wówczas naszym obowiązkiem jest dołożyć - ale zgodnie z logika - stosownie wysoka kartę. Oczywiście z sekwensu dokładamy najniższą, bo to przyniesie partnerowi więcej informacji. Nakaz ten nie dotyczy tez przypadków, kiedy po naszej prawej ręce dołożono tak wysoka kartę, że nie mamy wyższej. Trzecia sytuacja to taka, kiedy wiemy,

92 ze karta partnera weźmie lewę. W pozostałych przypadkach nie oszczędzamy swoich figur, bo ich podłożenie zazwyczaj promuje jakąś kartę partnera. Kolejne odstępstwa od tej zasady poznamy później, w miarę nabywania doświadczeń. Porozumiewanie się wistujących Obrońcy muszą posiadać jakiś dozwolony przepisami arsenał środków porozumiewania się w najistotniejszych dla nich sprawach. Elementami tego porozumienie są: - system wistowy (podobnie jak system licytacyjny) - system zrzutek - specjalne sygnały wistowe (odpowiednik konwencji licytacyjnych) W skład tych elementów wchodzą takie problemy jak: - zachęcanie, zniechęcanie - wskazywanie ilości kart (parzysta - nieparzysta liczba kart w kolorze) - tzw. ilościówka - wskazywanie koloru, w który sugerujemy zagranie partnerowi ( Lavinthal ) - rozróżnianie siły sygnału - sugestia, czy nakaz - wskazywanie jakości koloru System wistowy System wistowy musi uwzględniać sposoby wistowania z następujących konfiguracji kart: sekwensów; honorów i blotek. Różnice w rozwiązywaniu tych problemów doprowadziły do powstania pewnej ilości systemów wistowych, takich jak: naturalny, odwrotny, odmienny, Journalist, Kombajn i wielu krzyżówek stanowiących kompilacje różnych idei. Aktualnie w Polsce dominuje Wist odmienny, będący krzyżówką wistu naturalnego i odwrotnego. Zasady wistu naturalnego 1) Z sekwensów wistuje się karta najstarszą, np.: - AKD - asem (choć w tym przypadku można wprowadzić kolejne modyfikacje typu gdy wychodzę asem zrzuć Lavinthala, gdy królem - czekam na ilościówkę). W tym bowiem przypadku zagrana karta zazwyczaj się utrzyma. - KDW - królem itd. Podobnie wistuje się z sekwensów niepełnych typu KD10. DW9, a także z dwóch sąsiadujących ze sobą kolorów. 2) Z sekwensów wewnętrznych druga od góry: - AW109 - waletem - K ką itd.

93 3) Spod honorów wychodzi się małą blotką, nie dalszą jednak niż czwarta kolejna (czwarta najlepsza) np.: - K74-4-ką - D ką itd. Wist czwartą najlepszą, częsty przeciwko kontraktom bezatutowym, pozwala łatwo partnerowi wistującemu obliczyć, ile kart starszych od karty wistu znajduje się w ręce rozgrywającego. Wystarczy od 11 odjąć wysokość karty, a od wyniku odjąć z kolei starsze karty widoczne w dziadku i posiadane prze siebie. Np. wist 5-ką, w stole leży 1083, a w ręce mamy D9. Liczymy: 11-5 = 6. Na stole są dwie karty wyższe od 5-ki, w ręce mamy ich tyle samo. To razem 4. Odejmujemy od 6 i wiemy, ze rozgrywający ma w ręce dwie starsze karty, a ponadto, że może mieć, co najwyżej 4 karty w tym kolorze, bo jedną niższą widzimy w stole, więc rozgrywającemu mieści się w ręce tez tylko 2 niższe. To tzw. prawo 11-tu znakomicie ułatwia rozszyfrowanie rozkładu kart i honorów w kolorze. Prawo 15-tu. Wspomniane wyżej prawo 11-tu jest obowiązujące przy wistowaniu czwartą najlepszą. W niektórych systemach wistowych (np. Journalist) wistuje się jednak trzecią-piątą. Wówczas trzeba korzystać z innych praw. Przy wiście trzecią stosuje się prawo 12-tu, przy wiście w piątą prawo 10-ciu. By się w tym nie pogubić stosuje się do wyliczeń prawo 15-tu. Czy zwróciliście uwagę, na pewną prawidłowość: jak wistujemy trzecią najlepszą stosuje się prawo 12, przy czwartej - prawo 11, przy piątej - prawo 10-ciu. Pododawajcie te wielkości: = = = 15 Jeśli więc ktoś zaskoczy was stwierdzeniem - wistujemy trzecią-piątą (bardzo popularne na Zachodzie) to odejmiecie od 15 stosowna liczbę ( 3 lub 5) i będziecie wiedzieli, jakie prawo zastosować, by obliczyć liczbę kart w interesującej was ręce przeciwnika. 4) Z drugiego honoru - honorem, np.: - Kx - królem - Dx - damą itd. 5) Wisty z samych blotek ( konfiguracji blokowych) a) z dwóch blotek - starszą, np.: 96-9-ką b) z 3 blotek środkową, a potem dokładamy starszą, np.,: ka, a potem 9-ka c) z 4 i więcej blotek druga od góry, a potem niższą; gdy jednak blotki stanowią sekwens - zagrywamy najstarszą Zrzutki ilościowe w wiście naturalnym: zrzucenie blotek w kolejności młodsza - starsza (lub inaczej niższa - wyższa ) oznacza nieparzysta liczbę kart w ręce wistującego, kolejność wyższa - niższa ( starsza - młodsza )oznacza liczbę parzystą.

94 MARKOWANIE (zachęcanie) wyraża się dołożeniem wysokiej blotki, DWMARKOWANIE (zniechęcanie) poprzez dołożenie blotki niskiej. Wist naturalny ma wiele zalet ( w tym prostotę i naturalność właśnie), często jednak bywa mało precyzyjny, a markowanie za pomocą wysokiej karty nierzadko kończy się strata lewy. Zasady wistu odwrotnego 1) Z honorów w sekwensie - druga kolejną np.: KDW - damą 2) Z wewnętrznych sekwensów tak jak w wiście naturalnym, lub drugim honorem w sekwensie wewnętrznym, np.: KW109 - waletem lub 10-ką według ustaleń. 3) Z drugiego honoru - honorem jak w wiście naturalnym. 4) Z dwóch blotek niższą, np.: 96-6-ką 5) Z 3 blotek środkową, a potem niższą, np.: ką, a potem 5-ką 6) Z 4 i więcej blotek druga kolejna, a potem niższą - przy czym przy 4 blotkach jako druga dokładamy najniższą kartę w kolorze, co wskazuje parzystą liczbę, a przy 5-ciu blotkach - niższą ale w miarę wysoka, by partner miał szanse zorientować się co do liczby kart. Taka kolejność zrzutek obowiązuje też przy dokładaniu kart wskazujących parzystą ( niższa - wyższa ) lub nieparzystą ( wyższa - niższa ) ich liczbę. MARKOWANIE (zachęcanie) w wiście odwrotnym dokonuje się za pomocą małej blotki, DEMARKOWANIE (zniechęcanie) - poprzez zrzucenie wysokiej blotki. Wist odmienny Oba omówione wyżej systemy wistowe maja pewne mankamenty - Wist naturalny jest bardziej funkcjonalny przy wiście z honorów, a wist odwrotny przy zagrywaniu z blotek. W wyniku tych spostrzeżeń powstała idea wistu nazwanego ODMIENNYM. Przejął on z wistu naturalnego wszystko to, co związane jest z zagrywaniem z figur, a z wistu odwrotnego zagrania i zrzutki z konfiguracji blotkowych dotyczące zarówno markowania, jak i ilościówek. Z układów honorów (KDW, AK, KD10, DW9) wistujemy więc najstarszą, drugą od góry z sekwensów wewnętrznych, spod pojedynczego honoru blotką: czwartą najlepszą spod czwartego lub dłuższego, drugą kolejną spod trzeciego. Z drugiego honoru (Ax, Kx, Dx, Wx) honorem. Z dwóch blotek - młodszą, z trzech środkową, z czterech i więcej - druga od góry (wyjątkowo czwartą najlepszą ). Dołożenie małej blotki jest zachęcające, wysokiej - zniechęcające. Kolejność młodsza - starsza wskazuje parzystą liczbę kart; starsza - młodsza zaś liczbę nieparzystą. Sygnały Lavinthala (będzie o tym mowa) jak w wiście naturalnym. Proponujemy wam opanowanie tego właśnie systemu wistowego, przy czym przed grą z nowym partnerem trzeba się upewnić czy i on gra tym wistem. Wybór koloru wistu A) Jeśli Licytacja nie dała żadnych istotnych wskazówek, co do wyboru koloru, w który trzeba zagrać (partner nie wchodził żadnym kolorem, ani nie kontrował na Wist żadnej odzywki dziadka ) wychodzimy w kolejności:

95 1) Z sekwensów. Przy posiadaniu dwóch lub więcej sekwensów atakujemy z lepszego tzn. bardziej zwartego (DW10 jest bezpieczniejszy niż DW9), lub starszego (KDW rokuje szybsze wyrobienie lewy niż DW10) 2) Z blotek. Stosujemy podobne kryteria wyboru, co i przy wiście z sekwensów - generalnie przeciwko grom kolorowym w kolor krótki, przeciwko grze w BA w długi; uwzględniamy także wysokość blotek - raczej z 987 niż 432, bierzemy także pod uwagę, czy nie wprowadzimy partnera w błąd wysokością zagranej karty - zagranie małą blotką będzie bowiem często sugerować zagranie z czwartej najlepszej. 3) Spod honorów. W przypadku gier w BA spod długiego honoru, przy grach kolorowych raczej spod krótszego z uwzględnieniem bezpieczeństwa (np. raczej spod Kxx, niż Dxx) B) Przy wskazówkach wynikających z licytacji: 1) W kolor licytowany przez partnera. Jest to logiczne - zazwyczaj w takim kolorze partner posiada wysokie karty 2) W kolor nielicytowany przez przeciwników (nie licytują go, więc go nie maja i zazwyczaj nie mają tam wartości) 3) W kolor dziadka (przy dwóch kolorach licytowanych przez dziadka raczej w drugi niż pierwszy), a nie w kolor rozgrywającego (szczególnie w drugi, co jest uważana za jeden z najgorszych wyborów; zagranie w drugi kolor rozgrywającego oznacza zazwyczaj singletona u pierwszego wistującego) 4) W atuta przy sfitowaniu koloru i możliwości przebitek (zazwyczaj w dziadku ) 5) W kolor, w którym spodziewamy się wyrobienia istotnej lewy (lew) 6) W kolor, w którym szybciej i skuteczniej możemy wyrobić sobie istotną dla losów kontraktu lewa. (lewy) Aby wybrać skuteczny atak należy uwzględnić kombinację wymienionych czynników, a także ocenić, do jakiej kategorii należy zaliczyć zalicytowany przez przeciwników kontrakt (nadwyżkowy, podlimitowo - zależnie od tego, w jakim stopniu przeciwnicy maja bilans punktowy na zalicytowany kontrakt. Należy przy tym pamiętać o celu, jaki mają osiągnąć obrońcy - obłoży kontrakt bez jednej, obłożyć tak, aby zapis był satysfakcjonujący dla obrońców (głównie przy kontraktach obronnych przeciwników). W brydżu sportowym celem takim może być odebranie maksymalnej liczby lew, lub nie nawiniecie się z nadprogramową lewą. Wybór wistu przy kontraktach w BA A) Kontrakt z pełnym pokryciem bilansowym, z rękami w miarę zrównoważonymi (bez ujawnionych kolorów roboczych).

96 Przeciwnicy licytowali: 1 TREFL - 1 BA 3 BA Jeżeli mamy w miarę dobry kolor sekwensowy sprawa jest prosta - atakujemy w niego. Przyjęło się za wskazany przeciw kontraktom w BA uważać Wist czwartą najlepszą w najdłuższy kolor, zwłaszcza starszy (kiery, piki - jeśli przeciwnicy nie usiłują ich uzgodnić, to zazwyczaj ich nie mają). Na ogół rzeczywiście jest to atak najlepszy, często pozwala zdobyć 1-2 lewy na honory i tyleż na wyrobione blotki (forty). Nie należy jednak stosować tej zasady automatycznie. Skoro bowiem celem obrońców jest wyrobienie forty (lub kilku fort), bez czego na ogół nie obłoży się kontraktu, lub nie weźmie maksymalnej liczby lew, wychodzenie ze słabej ręki z długiego koloru jest błędem, jeśli ręka taka nie posiada dojścia do wyrobionych fort. W takiej sytuacji należy wydedukować, jaki kolor może mieć partner i zagraniem w niego stworzyć szansę osiągnięcia celu. Przy braku długiego koloru z 1-2 honorami wychodzimy w kolor, a którym mamy same blotki. Mając w jednym kolorze trzy blotki, a w drugim dwie, zdecydowanie preferujemy Wist z trzech blotek. Są dwa ku temu powody - szansa, że przeciwnik posiada longera w kolorze naszego dubletona jest znacznie większa niż posiadanie przez niego (nich) longera tam gdzie mamy trzy blotki; drugi zaś to ten, ze jeśli już szczęśliwie trafimy w longer partnera, to szansa wyrobienia i odegrania fort jest znacznie większa przy trzech kartach w naszej ręce niż przy dwóch. Mając po trzy blotki w kolorach starszym i młodszym atakujemy w starszy, ponieważ licytacja przeciwników sugeruje, ze nie posiadają oni longerów w starszych kolorach. B) Kontrakt podlimitowy na długim longerze. Licytowano: PAS - 3 TREFL/KARO 3 BA Świadomość, ze przeciwnik ma gotowy 7-kartowy kolor (lub dłuższy) nakazuje nam, jeśli to tylko możliwe, zawistować asem w celu obejrzenia stołu i ewentualnego zorientowania się, gdzie są nasze lewy. Jeśli nie mamy asa, role tę może przejąć mariasz, a nawet król. Można oczywiście wyjść niekoniecznie królem, ale należy dać wist atakujący (czyli z koloru silnego), a nie pasywny (z blotek). Nie należy wybierać wistu z blotek, bo będzie to skuteczne tylko przy zastaniu pełnego, lub prawie pełnego koloru u partnera. C) Kontrakt beznadwyżkowy bez longera. Licytowano: 1 TREFL - 1 PIK 1 BA - 2 BA 3 BA

97 1) Rozkłady normalne (zrównoważone) Należy przede wszystkim się nie nawinąć (nie stracić lewy ryzykownym wistem). Wistujemy zatem pasywnie z blotek - niech rozgrywający sam rozwiązuje swoje problemy. W dalszej obronie, jeśli nie nastąpi weryfikacja pierwotnej oceny, postępujemy podobnie - odpychamy się byle bezpiecznie. 2) Rozkłady niekorzystne dla rozgrywającego. Licytowano: 1 KARO - 1 KIER 1 PIK - 2 BA (inwit) 3 BA Jeśli posiadamy w kolorach przeciwnika z prawej np.: D1085 i KW96, to wychodzimy w kolory dziadka czekając z naszymi widełkami na podgrywkę partnera, lub samodzielne poczynania rozgrywającego. Przy nieco silniejszych widłach w kolorach przeciwnika z prawej można pokusić się o kontrę. Często przynosi ona nieoczekiwanie wysoki zapis, mimo posiadania przez przecinków pełnego pokrycia bilansowego. Wybór wistu przy kontraktach kolorowych A) Kontrakt z pokryciem bilansowym przy uzgodnionym przez obydwu partnerów kolorze, bez bocznego longera. Licytowano: 1 TREFL - 1 KIER 1 BA - 3 KIER (inwit) 4 KIER Jeśli nie posiadamy krótkiego i szybkiego sekwensu typu KDW, KD10, to wskazane jest łączenie atutów. Przeciwwskazaniem będzie posiadanie warunkowej lewy atutowej typu Dxx, KWx (bo już przy Kxx często bardzo dobrym wistem będzie właśnie zagranie w atu). B) Kontrakt jw. lecz z bocznym longerem. Licytowano: 1 KARO - 1 PIK 2 PIK - 4 PIK Jeśli konfiguracja naszej ręki wskazuje, ze kolor karowy dostarczy za chwilę worek lew (przy xx, xxx, xxxx, Wxx) należy atakować w jeden z nielicytowanych kolorów - zazwyczaj silniejszy. Ważnym czynnikiem jest też posiadanie lub nie kontroli atutowej.

98 Jeśli układ koloru karowego w naszej ręce mówi nam, ze wielu lew przeciwnik w nim nie nabierze (może to być dobra silna opozycja np.: KDWx, lub KD10x, a czasami cos wręcz przeciwnego - krótkość w tym kolorze - wtedy możemy spodziewać się zadziora w tym kolorze w ręce partnera), wówczas przy braku alternatywy w postaci dobrego sekwensu - atakujemy atuty przeciwników. C) Kontrakt podlimitowy z dobrze sfitowanym kolorem. Licytowano: Należy wistować w atuta. 1 PIK - pas - 3 PIK (blok) - ktr 4 PIK - pasy Jeszcze bardziej imperatywnym nakazem jest wist w atuta, kiedy posiadamy ewidentną przewagę siły, a przeciwnicy grają z kontrą, np.: My Oni My Oni 1 BA ktr (BI) rktr pas Pas 2 TREFL ktr 2 KARO Ktr 2 KIER ktr pasy Zaniechanie wistu w atuta w sytuacji tego typu kosztuje czasem kilka lew. Niewinny coup de telescope (czyli wist asem w boczny kolor celem obejrzenia dziadka) może stworzyć rozgrywającemu linię komunikacyjną wartą kilku lew. Polecanym jest wist w atuta także w innych sytuacjach, kiedy jedna z rąk (rozgrywającego lub dziadka ) jest ręka dwukolorową, a więc po Wilkoszu, cue bidzie Michaela i innych licytacjach wskazujących rękę dwukolorową. Wisty przeciwko szlemikom Wybór pierwszego ataku uzależniony będzie głównie od informacji z licytacji - licytacja szlemików i szlemów jest na ogół dużo bardziej informacyjna niż przy kontraktach na niższych szczeblach, więc ocena jakości zalicytowanego kontraktu ma więcej racjonalnych podstaw. Reguły SA dość podobne jak opisane powyżej. Niektóre są bardziej imperatywne np.: na szlemika przy posiadaniu przez przeciwnika bocznego longera trzeba na ogół wistować agresywnie celem otwarcia lewy zanim rozgrywający rozwiąże swój kolor boczny lub atutowy i wyrzuci przegrywające karty. Wybór koloru ataku z reguły ułatwi Licytacja przeciwników, chyba że kontrakt zostanie zagolony, a nie zalicytowany. Tu dygresja - licytowanie z przyrzutu końcówek ma swoje uzasadnienie taktyczne - jeśli wyjdzie nam jedna na trzy podlimitowe końcówki to jesteśmy w meczu na remisie. Oczywiście w turnieju opłacalność poszczególnego kontraktu na poziomie końcówki powinna przekraczać 50%. Przy rozgrywaniu końcówek istnieje większa liczba lew, o które się walczy z pozycji obrońców niż przy szlemiku, nie mówiąc o szlemie. Przy końcówkach rozgrywający z kolei ma znacznie większa liczbę manewrów do wykorzystania. Przy szlemie np. niemożliwym jest zastosowanie manewru wpustki, czy manewru Morton`s Fork (Widelec Mortona - rodzaj zagrania omijającego). Przenoszenie tej taktyki na strefę szlemową świadczy o niepełnym jeszcze rozumieniu zasad sztuki brydżowej.

99 Generalnie przy grach szlemowych, oprócz wspomnianego wyjątku, należy wistować bezpiecznie nie ryzykując wistów, które mogą spowodować stratę lewy. W jeszcze większym stopniu dotyczy to wistów przeciwko szlemom. W tym ostatnim przypadku należy pozwolić rozgrywającemu wykazać się zręcznością w kasowaniu lew. Nie znaczy to, ze nie ma kładących wistów przeciwko szlemom - czasami jest to Wist w atuta, czasami jest nim zagranie stawiające rozgrywającego przed natychmiastowym wyborem, zrywające komunikacje lub przymus, dające przebitkę partnerowi, a nawet zagranie do asa u partnera, co może mieć miejsce właśnie po licytacjach z przyrzutu. Należy tylko pilnie przysłuchiwać się licytacji i wyciągać właściwe wnioski. Sygnały Lavinthala Jest to bardzo łatwa i pożyteczna dla wistujących konwencja, pozwalająca im pokazywać (zgodnie z przepisami!), kolor, w który jeden z obrońców życzy sobie zagrania od partnera. Przykład: 1) K D 10 5 A D 5 K W 3 A K W 10 4 K D W ) K D 10 5 A D 5 K W 3 A K W A D W 6 2 NS Graja 4 i W zaatakował asem kier. W trakcie licytacji W zgłosił kiery, a E go poparł. Po wykryciu kart dziadka sytuacja w kierach jest dość jasna. E nie musi markować ani demarkował kierów. Nie jest tez potrzebna ilościówka (co miałoby miejsce kiedy w stole ukazałby się jakiś pełny kolor w treflach lub karach i as w pozostałym kolorze). Potrzebna jest za to zrzutka wskazująca, który kolor powinien być podegrany w następnej lewie prze W. W przypadku (1) E chce zagrania w karo, bo ma króla położonego za asem i damą. W przypadku (2) natomiast E bardzo chciałby, by partner podciął króla trefl. W pierwszym przypadku E dokłada do asa kier swoją najstarszą blotkę (chodź proszę w starszy z dwóch wchodzących w rachubę kolorów), w przypadku drugim E dokłada najmniejszego kiera - 4-kę prosząc partnera o zagranie w niższy z dwóch wchodzących w rachubę kolorów - w trefle. Podobne sygnał możemy stosować wychodząc d przebitki u partnera. Przykładowo zagraliśmy asa i króla w kolorze. Do drugiej lewy partner nie dokłada do koloru wiemy więc, że trzecią rundę będzie on przebijał. Po tej przebitce partner też rad by wiedzieć, jakim kolorem może do nas powrócić z intencja kolejnej przebitki, bądź promocji atuta, wreszcie chodzi tez o to, by nie rozwiązać nietrafnym zagraniem bocznego koloru przeciwnikowi. I znowu zagranie wysoką karta preferuje odwrót w starszy z dwóch

100 wchodzących w rachubę kolorów (wyłączamy - co oczywiste kolor przebijany i kolor atutowy), zaś zagranie niską karta sugeruje odwrót w kolor młodszy. Przy grach bezatutowych role Lavinthala pełni tzw. zrzutka krakowska. Kiedy nie mamy już do koloru i zrzucamy jakąś kartę, to wysoka będzie wskazywała wartości (lub zachęcała do zagrania) w kolorze starszym z dwóch wchodzących w rachubę, niska zaś - w młodszym. Wybór technik wistowania Problem ten powinien być rozstrzygnięty z uwzględnieniem głównie poziomu umiejętności (jeśli to jest możliwe do ustalenia) zawodnika w parze. W walce bowiem należy stosować techniki opanowane na poziomie co najmniej umiejętności, a nie tylko wiedzy. Dla początkujących wystarczającym będzie przyjęcie jednej z technik, np. stosowanie wyłącznie MARKI i DEMARKI (zachęty i zniechęty). Technika ta jest w założeniu bardzo prosta i poleca się ja głównie początkującym. Mimo swej prostoty technika ta przy zastosowaniu wnioskowania negatywnego pozwala rozwiązywać większość problemów wistujących. Nieco trudniejszą metodą jest technika zrzutek ilościowych. Tu problemy rozpracowuje się poprzez rozszyfrowywanie rozkładów zakrytych rak i dopasowanie do tego informacji licytacyjnych oraz hipotetycznego często rozkładu honorów. Już z samego opisu wynika, ze ta metoda jest bardziej pracochłonna i wymaga doświadczenia i wprawy. Dodatkowo można (i należy) stosować równolegle sygnał Lavinthala, czyli sygnał preferujący zagranie w jakiś inny kolor. Wśród graczy nieco już doświadczonych rozróżnianie sygnałów opiera się na trzech wskazówkach: - do zagrania honorem przez partnera dokładamy MARKĘ lub DEMARKĘ - do zagrania przeciwnika dokładamy ilościówkę - w innych sytuacjach, kiedy obaj partnerzy są świadomi, ze nie jest potrzebna ani marka, ani ilościówka, zrzutka jest sygnałem Lavinthala Proste - nieprawdaż? Przynajmniej teoretycznie. Jednak zaprezentowane dalej przykłady powinny rozjaśnić ten pozornie bardzo mglisty problem. Marka? Ilościówka? Lavinthal? A oto kilka charakterystycznych sytuacji: 1) S rozgrywa 4 KIER, W zagrywa A (lub królem) 6 4 A W A K D 10 4 A K 8 5 D A D 6 W

101 Do asa (lub króla) E dokłada MARKĘ (10-kę przy wiście naturalnym, 2-kę przy wiście odwrotnym lub odmiennym) wskazując istotna wartość w tym kolorze. Dalsza obrona będzie łatwa, jeśli W dopuści partnera damą pik, a ten w oczywisty sposób podegra kara. Gdyby E posiadał króla karo zamiast damy pik, powinien zdemarkować zagranie w piki. Wygląd stołu nie pozostawi złudzeń, gdzie szukać lew. 2) Partner wistuje asem. Nasze karty w kolorze: I - K zachęcamy II - D zniechęcamy III - DW dodajemy damę (mówimy, ze mamy jeszcze waleta), albo 10-kę lub 2-kę, jeśli może to być zrozumiałe jako Lavinthal przy odpowiednim wyglądzie stołu. IV - KDW82 - w zależności od sytuacji: - chcemy kontynuacji - dokładamy króla ( w wiście odwrotnym lub odmiennym tą samą role spełni 2-ka, przy naturalnym - 8-ka.); - chcemy zagrania w starszy z dwóch wchodzących w rachubę kolorów - dokładamy damę, jeśli chcemy w młodszy - 8-kę (przy wiście odwrotnym lub odmiennym), albo 2 przy wiście naturalnym. 3) Wist asem, w stole ukazuje się król (np. K63), nasza karta: DW dokładamy w zależności od sytuacji - jeśli gra odbywa się w BA i mamy pewne dojście - zachęcamy, można to zrobić damą w każdym wiście lub dużą blotką w wiście naturalnym, lub też 2-ka w wistach odwrotnym i odmiennym.; przy grze w kolor, jeśli podejrzewamy partnera o posiadanie singlowego asa będziemy starali się zalawinthalować mu kolor dojścia, jeśli takowy posiadamy. 4) Partner wistuje z krótkości D W 6 D W 7 4 W 7 4 D A D 5 3 K A W 5 2 Licytacja: W N E S 1 Pas 2 Pas 2 (1) Pas 4 Pas Pas pas Wist 3, ze stołu 6. Nie bij bezmyślnie! Dołóż 2-kę jako Lavinthala na trefle. Wprawdzie partner może powstrzymać się z zabiciem pierwszego kiera (bo szczęśliwie ma asa) i poczekać na sygnał starsza - młodsza lub odwrotnie, albo na zrzutkę

102 krakowską, ale w układzie jak na diagramie będzie to kosztować lewę. Oczywiście W po wzięciu asem kier powinien zagrać najmniejszego trefla, aby wskazać posiadanie figury w tym kolorze i ułatwić partnerowi podjęcie właściwej decyzji, jaką jest w tym rozdaniu położenie waleta, co pozwoli E dwukrotnie dojść i zrealizować dwie przebitki pików. 5) W stole ukazuje się singleton Przeciwko szlemikowi w piki W zawistował asem kier. E dokłada 2, co jest sygnałem Lavinthala na wist w trefle. Sugestią do zagrania w karo byłoby dołożenie wysokiej karty - waleta lub 10-ki. K D 7 6 D A D 5 4 W W 8 A K W K W Dołożenie karty środkowej (nieczytelnej) zachęcałoby pośrednio do grania dalej w kiery, co mogłoby być zwycięskie w takim np. rozdaniu: A K D 4 A D W 8 5 K D W 9 5 A K W W Przeciwko sześciu pikom W wyszedł w asa kier. E dokłada 7-kę, W ma szansę kontynuować kiery (nawet gdyby S dołożył damę), co wypromuje waleta pik. 6) Partner wistuje asem lub królem, my mamy damę z waletem K A K D D W D W Licytacja: W N E S 1 Pas 2 Pas 2 Pas 4 Pas Pas pas Partner wistuje asem (lub królem) kier. Dokładamy damę, co bezwzględnie mówi o posiadaniu waleta lub singlowej damie. Partner dopuszcza nas w drugiej lewie i