Ozon: za mało, za wiele, czy wiele hałasu o nic?

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Ozon: za mało, za wiele, czy wiele hałasu o nic?"

Transkrypt

1 Ozon: za mało, za wiele, czy wiele hałasu o nic?

2 Dobry i zły ozon Z ozonem dobrze: warstwa ozonowa w dolnej stratosferze (ok km nad pow. Ziemi) ok. 10-krotnie wyższe stężenie niż w troposferze intercepcja znacznej części UV(B) Z ozonem źle: zanieczyszczenia (gazy) przemysłowe reakcje fotochemiczne wzrost stężenia ozonu w troposferze (silny utleniacz) problemy oddechowe u zwierząt i ludzi; uszkodzenia roślin

3 Profil atmosfery ziemskiej Wysokość (km) Pomiar ozonu w kolumnie powietrza

4 Co nam daje ozon w stratosferze?

5 Dziura ozonowa Całkowita zawartość ozonu (jednostki Dobsona) Jednostka Dobsona Warstwa sprasowanego ozonu Antarktyda: Średnie dla października Cały ozon ponad pewnym punktem Ziemi przy T=0 o C i 1 atm warstwa o grubości 3 mm = 300 DU Rok

6 Rosnąca dziura ozonowa Największych rozmiarów dziura ozonowa w 2006 roku W roku 2008 piąta pod względem wielkości

7 Skąd ta dziura? HCl + ClONO 2 HNO 3 + Cl 2 ClONO 2 + H 2 O HNO 3 + HOCl HCl + HOCl H 2 O + Cl 2 N 2 O 5 + HCl HNO 3 + ClONO N 2 O 5 + H 2 O 2 HNO 3 Cl 2 + hv Cl + Cl ClO + ClO + M Cl 2 O 2 + M Cl 2 O 2 + hv Cl + ClO 2 ClO 2 + M Cl + O 2 + M 2 x (Cl + O 3 ) 2 x (ClO + O 2 ) netto: 2 O 3 3 O 2

8 Zrozumieć zjawisko: to proste!

9 Jest dziura i co z tego? Skutki dla człowieka wzrost zachorowań na raka skóry (melanoma i nie złośliwe nowotwory) wzrost zachorowań na kataraktę wzrost stężenia ozonu w troposferze skutki bezpośredniego działania ozonu na człowieka (głównie zachorowania dróg oddechowych) Wpływ na rośliny negatywny wpływ na wiążące azot sinice wzrost śmiertelności planktonu

10 Wątpliwości (?) Czy dziura ozonowa to nasza robota? Czy źródła antropogeniczne są w ogóle znaczące? Skoro to przez freony, to dlaczego dziura powstaje tylko nad biegunami? Dziura ozonowa nie powinna powstawać w stratosferze, bo freony są znacznie cięższe od powietrza. Czy dziura ozonowa komukolwiek szkodzi? Czy wzrost zachorowań na raka skóry to fakt? Jeśli tak, to czy faktycznie odpowiada za to niszczenie warstwy ozonowej, czy też jest to zwykła korelacja?

11 Jak (czy) sobie radzimy? Czy, a jeśli tak, to jakie są możliwości zapobiegania powstawania dziury ozonowej? Co w tym celu zrobiono, czy są jakieś plany? Ile ta prewencja kosztuje i czy warto tyle płacić? Czy dziura ozonowa pozostania z nami na zawsze, czy kiedyś zniknie?

12 Ozon troposferyczny Fishman, J., Creilson,J.K., Wozniak, A.E Interannual variability of stratospheric and tropospheric ozone determined from satellite measurements. J. Geophysical Research, 110: doi: /2005jd

13 Skąd ten ozon? Fishman, J., Creilson,J.K., Wozniak, A.E Interannual variability of stratospheric and tropospheric ozone determined from satellite measurements. J. Geophysical Research, 110: doi: /2005jd

14 Jaki jest związek między NO x i O 3? OH + CO H + CO 2 H + O 2 HO 2 HO 2 + NO OH + NO 2 NO 2 + hν NO + O O + O 2 O 3

15 Wpływ ozonu na człowieka Podrażnienia układu oddechowego Obniżenie wydolności oddechowej Wzrost zachorowalności na astmę Wzrost podatności na zakaźne choroby układu oddechowego W USA wykazano korelację między stężeniem ozonu w atmosferze miast a liczbą przedwczesnych zgonów

16 Do wyjaśnienia: Wzrost zachorowalności na choroby układu oddechowego obserwuje się głównie w miastach może być za to odpowiedzialnych wiele innych zanieczyszczeń. Czy są jakieś dowody na wpływ ozonu na inne zwierzęta i rośliny (dane empiryczne)?

17 SCOPUS ozone depletion OR ozone hole w polu tytułu 942 artykuły: A reverse ozone hole on Mars Precipitation of salts in freezing seawater and ozone depletion events: A status report History of the ozone hole (UWAGA: zły numer zeszytu; jeszcze niedostępny) Is ozone depletion really recovering? Learning about ozone depletion

18 SCOPUS tropospheric ozone OR ozone troposphere w polu tytułu 1006 artykułów: Predicting ozone formation in the troposphere using mechanistic modeling Urban tropospheric ozone increases the prevalence of vitamin d deficiency among belgian postmenopausal women with outdoor activities during summer Contribution of stratospheric ozone to the interannual variability of tropospheric ozone in the northern extratropics

Powietrze życiodajna mieszanina gazów czy trucizna, która nie zna granic?

Powietrze życiodajna mieszanina gazów czy trucizna, która nie zna granic? Powietrze życiodajna mieszanina gazów czy trucizna, która nie zna granic? Projekt realizuje: Zanieczyszczenia powietrza Projekt realizuje: Definicja Rodzaje zanieczyszczeń Przyczyny Skutki (dla człowieka,

Bardziej szczegółowo

WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU

WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU ZA GŁÓWNE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ UWAŻANE SĄ: -przemysł -transport -rolnictwo -gospodarka komunalna Zanieczyszczenie gleb Przyczyny zanieczyszczeń gleb to, np.: działalność

Bardziej szczegółowo

Dr Paweł Krzyczmonik. Pracownia Elektrochemii i Korozji UŁ. 13 marzec 2013

Dr Paweł Krzyczmonik. Pracownia Elektrochemii i Korozji UŁ. 13 marzec 2013 Dr Paweł Krzyczmonik Pracownia Elektrochemii i Korozji UŁ 13 marzec 2013 Plan wykładu Wstęp o tlenie Tlen w stanie podstawowym i wzbudzony Tlen a problem energii zon oddychaniu RFT (reaktywne formy tlenu)

Bardziej szczegółowo

Smog groźny nie tylko zimą

Smog groźny nie tylko zimą Smog groźny nie tylko zimą Latem, gdy temperatury oscylują w okolicy 30 C, a prędkość wiatru nie przekracza 2 m/s, szczególnie nad dużymi miastami może pojawić się brunatna mgła. To smog fotochemiczny.

Bardziej szczegółowo

Czym jest dziura ozonowa?

Czym jest dziura ozonowa? Dziura ozonowa Czym jest dziura ozonowa? W atmosferze ziemskiej na wysokości od 10 do 50 km występuje warstwa o podwyższonej koncentracji ozonu (O3) - ozonosfera. Maksymalne stężenie ozonu utrzymuje się

Bardziej szczegółowo

Dr Paweł Krzyczmonik. Zakład Elektroanalizy i Elektrochemii UŁ. 23 październik 2013

Dr Paweł Krzyczmonik. Zakład Elektroanalizy i Elektrochemii UŁ. 23 październik 2013 Dr Paweł Krzyczmonik Zakład Elektroanalizy i Elektrochemii UŁ 23 październik 2013 Plan wykładu Wstęp o tlenie Tlen w stanie podstawowym i wzbudzonym Tlen a problem energii zon oddychaniu RFT (reaktywne

Bardziej szczegółowo

Plan wykładu: Wstęp. Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Zanieczyszczenia wód. Odpady stałe

Plan wykładu: Wstęp. Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Zanieczyszczenia wód. Odpady stałe Plan wykładu: Wstęp Klasyfikacja odpadów i zanieczyszczeń Drogi przepływu substancji odpadowych Analiza instalacji przemysłowej w aspekcie ochrony środowiska Parametry charakterystyczne procesu oczyszczania

Bardziej szczegółowo

Niska emisja SPOTKANIE INFORMACYJNE GMINA RABA WYŻNA

Niska emisja SPOTKANIE INFORMACYJNE GMINA RABA WYŻNA Niska emisja SPOTKANIE INFORMACYJNE GMINA RABA WYŻNA Obniżenie emisji dwutlenku węgla w Gminie Raba Wyżna poprzez wymianę kotłów opalanych biomasą, paliwem gazowym oraz węglem Prowadzący: Tomasz Lis Małopolska

Bardziej szczegółowo

W pierwszym okresie przed 0 r. człowiek walczył o przetrwanie i jego ingerencja w środowisko przyrodnicze była znikoma.

W pierwszym okresie przed 0 r. człowiek walczył o przetrwanie i jego ingerencja w środowisko przyrodnicze była znikoma. W pierwszym okresie przed 0 r. człowiek walczył o przetrwanie i jego ingerencja w środowisko przyrodnicze była znikoma. W drugim okresie rozwinęło się rolnictwo, potem rzemiosło, powstały manufaktury :

Bardziej szczegółowo

TEST na Kurs Początkowy

TEST na Kurs Początkowy Miejscowość:.. Data: TEST na Kurs Początkowy W zakresie naprawy i obsługi technicznej urządzeń i instalacji chłodniczych oraz klimatyzacyjnych zawierające substancje kontrolowane oraz obrotu tymi substancjami,

Bardziej szczegółowo

Klaudia Stasiak Klaudia Sadzińska Klasa II c LO ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z EMISJĄ PYŁÓW I GAZÓW DLA ŚRODOWISKA

Klaudia Stasiak Klaudia Sadzińska Klasa II c LO ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z EMISJĄ PYŁÓW I GAZÓW DLA ŚRODOWISKA Klaudia Stasiak Klaudia Sadzińska Klasa II c LO ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z EMISJĄ PYŁÓW I GAZÓW DLA ŚRODOWISKA Zanieczyszczone powietrze W ostatnich latach odnotowuje się występowanie epizodów bardzo wysokich

Bardziej szczegółowo

SMOG: co to takiego? Dlatego

SMOG: co to takiego? Dlatego Kampania społeczna SMOG: co to takiego? Smog to zjawisko atmosferyczne powstałe w wyniku wymieszania się powietrza z dymem i spalinami. Jest toksyczne i nienaturalne. Etymologia pojęcia smog wskazuje na

Bardziej szczegółowo

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie. Dębica, grudzień 2016 r.

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie. Dębica, grudzień 2016 r. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie Dębica, grudzień 2016 r. Monitoring powietrza w województwie podkarpackim Monitoring powietrza w powiecie dębickim Dębica ul. Grottgera Monitorowane

Bardziej szczegółowo

Nowotwory gruczołu krokowego skala problemu. Dr n med. Urszula Wojciechowska

Nowotwory gruczołu krokowego skala problemu. Dr n med. Urszula Wojciechowska Nowotwory gruczołu krokowego skala problemu Dr n med. Urszula Wojciechowska Rak gruczołu krokowego na świecie Rak gruczołu krokowego jest drugim najczęściej diagnozowanym rakiem i piątą co do częstości

Bardziej szczegółowo

Wzrost emisji CO Uderzenie w ziemię meteorytu Zderzenie galaktyk Zwiększenie masy słońca (większe przyciąganie słońca) Zderzenie dwóch planet

Wzrost emisji CO Uderzenie w ziemię meteorytu Zderzenie galaktyk Zwiększenie masy słońca (większe przyciąganie słońca) Zderzenie dwóch planet Efekt cieplarniany Wzrost emisji CO Zanieczyszczanie gleby Zanieczyszczanie wody Zanieczyszczanie powietrza wycinanie lasów Niszczenie warstwy ozonowej Wzrost emisji CO Uderzenie w ziemię meteorytu Zderzenie

Bardziej szczegółowo

EFEKT CIEPLARNIANY A OSŁABIENIE WARSTWY OZONOWEJ XX ROCZNICA PROTOKOŁU MONTREALSKIEGO W SPRAWIE SUBSTANCJI ZUBOŻAJĄCYCH WARSTWĘ OZONOWĄ

EFEKT CIEPLARNIANY A OSŁABIENIE WARSTWY OZONOWEJ XX ROCZNICA PROTOKOŁU MONTREALSKIEGO W SPRAWIE SUBSTANCJI ZUBOŻAJĄCYCH WARSTWĘ OZONOWĄ EFEKT CIEPLARNIANY A OSŁABIENIE WARSTWY OZONOWEJ XX ROCZNICA PROTOKOŁU MONTREALSKIEGO W SPRAWIE SUBSTANCJI ZUBOŻAJĄCYCH WARSTWĘ OZONOWĄ Ryszard Purski Program prezentacji 1. Protokół montrealski ochrona

Bardziej szczegółowo

Definicja smogu i jego rodzaje.

Definicja smogu i jego rodzaje. Smog Początki Historia smogu sięga połowy XIX wieku. Zaobserwowano go wówczas w silnie uprzemysłowionych miastach Europy. Dziś też daje się we znaki w różnych zakątkach świata smog kwaśny obserwowano w

Bardziej szczegółowo

Badania stanu warstwy ozonowej nad Polską oraz pomiary natężenia promieniowania UV

Badania stanu warstwy ozonowej nad Polską oraz pomiary natężenia promieniowania UV Badania stanu warstwy ozonowej nad Polską oraz pomiary natężenia promieniowania UV Średnia zawartość ozonu w skali globalnej pozostaje o 4% niższa w stosunku do średniej z lat 1964-198, podczas gdy w latach

Bardziej szczegółowo

Fotochemia 2010/2011

Fotochemia 2010/2011 Fotochemia 200/20 Prof. dr hab. Bronisław Marciniak Zakład Fizyki Chemicznej Wydział Chemii UAM Liczba godz. wykładów: 30 Liczba godz. laboratoriów: 30 Fotochemia (200/20). Promieniowanie elektromagnetyczne

Bardziej szczegółowo

Gazy. - Uniformly fills any container - Mixes completely with any other gas - Exerts pressure on its surroundings

Gazy. - Uniformly fills any container - Mixes completely with any other gas - Exerts pressure on its surroundings Gazy - Uniformly fills any container - Mixes completely with any other gas - Exerts pressure on its surroundings Ciśnienie p = F S 1 atm = 101325 Pa 1 atm = 760 mm Hg = 760 Torr N 2 m = kg m 2 s 2 m =

Bardziej szczegółowo

Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie, najnowsze wyniki badań

Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie, najnowsze wyniki badań Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie, najnowsze wyniki badań Łukasz Adamkiewicz Health and Environment Alliance (HEAL) 10 Marca 2014, Kraków HEAL reprezentuje interesy Ponad 65 organizacji członkowskich

Bardziej szczegółowo

BIULETYN INFORMACYJNY NR 98/2013 za okres od r. godz do r. do godz. 8.00

BIULETYN INFORMACYJNY NR 98/2013 za okres od r. godz do r. do godz. 8.00 BIULETYN INFORMACYJNY NR 98/2013 za okres od 07.04.2013 r. godz. 8.00 do 08.04.2013 r. do godz. 8.00 poniedziałek, 08.04.2013 r. Najważniejsze zdarzenia z minionej doby 1. Mława zgon mężczyzny l. 24 (zaczadzenie).

Bardziej szczegółowo

OZON W STRATOSFERZE I TROPOSFERZE

OZON W STRATOSFERZE I TROPOSFERZE KOSMOS 1993,42(1): str 79-94 ANIELA DZIEWULSKA-WSIOWA Instytut Geofizyki PAN Warszawa REGINA HRYNIEWICZ Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Warszawa OZON W STRATOSFERZE I TROPOSFERZE Cząsteczki ozonu

Bardziej szczegółowo

Zanieczyszczenia wód Rodzaje zanieczyszczeń wód i ich wpływ na środowisko Źródła zanieczyszczeń Metody oczyszczania ścieków

Zanieczyszczenia wód Rodzaje zanieczyszczeń wód i ich wpływ na środowisko Źródła zanieczyszczeń Metody oczyszczania ścieków Plan wykładu: Wstęp Klasyfikacja odpadów i zanieczyszczeń Drogi przepływu substancji odpadowych Analiza instalacji przemysłowej w aspekcie ochrony środowiska Parametry charakterystyczne procesu oczyszczania

Bardziej szczegółowo

Niska emisja. co to takiego?

Niska emisja. co to takiego? Niska emisja co to takiego? Niska emisja to najprościej ujmując emisja szkodliwych pyłów i gazów na niskiej wysokości. W tym przypadku chodzi o emitory (kominy i inne źródła emisji) znajdujące się na wysokości

Bardziej szczegółowo

Zanieczyszczenie powietrza i ich wpływ na zdrowie człowieka i środowisko

Zanieczyszczenie powietrza i ich wpływ na zdrowie człowieka i środowisko Zanieczyszczenie powietrza i ich wpływ na zdrowie człowieka i środowisko prof. dr hab. Jan Łabętowicz członek Zespołu Doradców w projekcie #R043 RDI2CluB Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Bardziej szczegółowo

KARTA ODPOWIEDZI konkurs biologiczny ETAP WOJEWÓDZKI B A B D B C C B B A B B D C D B B B

KARTA ODPOWIEDZI konkurs biologiczny ETAP WOJEWÓDZKI B A B D B C C B B A B B D C D B B B KARTA ODPOWIEDZI konkurs biologiczny ETAP WOJEWÓDZKI zadanie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 B A B D B C C B B A B B D C D B B B poprawna odpowiedź Nr zad. W zadaniach 1-18 za każdą poprawną

Bardziej szczegółowo

Efekt cieplarniany i warstwa ozonowa

Efekt cieplarniany i warstwa ozonowa Efekt cieplarniany i warstwa ozonowa Promieniowanie ciała doskonale czarnego Ciało doskonale czarne ciało pochłaniające całkowicie każde promieniowanie, które padnie na jego powierzchnię, niezależnie od

Bardziej szczegółowo

Zwrot wskazujący rodzaj zagrożenia (Zwrot R)

Zwrot wskazujący rodzaj zagrożenia (Zwrot R) Numer Zwrotu R1 R2 R3 R4 R5 R6 R7 R8 R9 R10 R11 R12 R14 R15 R16 R17 R18 R19 R20 R21 R22 R23 R24 R25 Zwrot wskazujący rodzaj zagrożenia (Zwrot R) Produkt wybuchowy w stanie suchym Zagrożenie wybuchem wskutek

Bardziej szczegółowo

CZYSTE POWIETRZE POMORZA

CZYSTE POWIETRZE POMORZA CZYSTE POWIETRZE POMORZA Kampania edukacyjna pokazująca korzyści zdrowotne i społeczne z eliminacji niskiej emisji dofinansowana ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Bardziej szczegółowo

Materiały edukacyjne dotyczące ochrony powietrza dla uczniów klas 5-6 szkół podstawowych

Materiały edukacyjne dotyczące ochrony powietrza dla uczniów klas 5-6 szkół podstawowych Fundacja Agencja Regionalnego Monitoringu Atmosfery Aglomeracji Gdańskiej ul. Brzozowa 15 A 80-243 Gdańsk tel. 58 3014884 www.armaag.gda.pl Materiały edukacyjne dotyczące ochrony powietrza dla uczniów

Bardziej szczegółowo

Nowotwory złośliwe w województwie pomorskim,

Nowotwory złośliwe w województwie pomorskim, Nowotwory złośliwe w województwie pomorskim, ze szczególnym uwzględnieniem raka płuca Prof. Jan Skokowski - prezes Stowarzyszenia Walki z Rakiem Płuca Źródło: Pomorski Rejestr Nowotworów, Gdańsk 2014 Lista

Bardziej szczegółowo

Zad. 2. CFCl 3 = Cl + CCl 3 Cl + O 3 = ClO + O 2 ClO + O 3 = Cl + 2 O 2 2 ClO = Cl 2 O 2 Cl 2 O 2 = ClO 2 + Cl ClO 2 = O 2 + Cl. Zad.

Zad. 2. CFCl 3 = Cl + CCl 3 Cl + O 3 = ClO + O 2 ClO + O 3 = Cl + 2 O 2 2 ClO = Cl 2 O 2 Cl 2 O 2 = ClO 2 + Cl ClO 2 = O 2 + Cl. Zad. Zad. 1 a. Mydło złożone jest z soli sodowych i potasowych wyższych kwasów tłuszczowych. Inne detergenty dzielimy na jonowe i niejonowy. Wszystkie zawierają fragment hydrofobowy (długołańcuchowy podstawnik

Bardziej szczegółowo

Kolokwium zaliczeniowe Informatyczne Podstawy Projektowania 1

Kolokwium zaliczeniowe Informatyczne Podstawy Projektowania 1 2016 Kolokwium zaliczeniowe Informatyczne Podstawy Projektowania 1 Elżbieta Niemierka Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej 2016-01-07 1. SPIS TREŚCI 2. Gaz cieplarniany - definicja...

Bardziej szczegółowo

Departament Zrównoważonego Rozwoju Biuro Ochrony Przyrody i Klimatu

Departament Zrównoważonego Rozwoju Biuro Ochrony Przyrody i Klimatu Departament Zrównoważonego Rozwoju Zanieczyszczenia powietrza Zanieczyszczenia powietrza to wszelkie substancje (gazy, ciecze, ciała stałe), które znajdują się w powietrzu atmosferycznym, ale nie są jego

Bardziej szczegółowo

Gazy. Ciśnienie F S. p = 1 atm = Pa 1 atm = 760 mm Hg = 760 Torr. - Uniformly fills any container. - Mixes completely with any other gas

Gazy. Ciśnienie F S. p = 1 atm = Pa 1 atm = 760 mm Hg = 760 Torr. - Uniformly fills any container. - Mixes completely with any other gas Gazy - Uniformly fills any container - Mixes completely with any other gas - Exerts pressure on its surroundings Ciśnienie p = F S 1 atm = 10135 Pa 1 atm = 760 mm Hg = 760 Torr N = m kg m s m = kg s m

Bardziej szczegółowo

Tekst pochodzi z książki T. Poskrobko i in. Ochrona biosfery, i jest chroniony prawem autorskim oraz majątkowym.

Tekst pochodzi z książki T. Poskrobko i in. Ochrona biosfery, i jest chroniony prawem autorskim oraz majątkowym. Tekst pochodzi z książki T. Poskrobko i in. chrona biosfery, i jest chroniony prawem autorskim oraz majątkowym. Degradacja warstwy ozonowej zon, pod względem objętości i masy, stanowi jeden z najmniej

Bardziej szczegółowo

Powietrze atmosferyczne

Powietrze atmosferyczne Powietrze atmosferyczne Atmosfera ziemska jest powłoką gazową otaczającą powierzchnię Ziemi. Składa się z mieszaniny gazów i aerozoli zwanej powietrzem. Atmosfera Powietrze atmosferyczne składa się głównie

Bardziej szczegółowo

CYKL: ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA

CYKL: ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA Magdalena Szewczyk Dział programowy : Ekologia CYKL: ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA temat lekcji : Przyczyny i rodzaje zanieczyszczeń powietrza. Cele lekcji w kategoriach czynności uczniów ( cele operacyjne):

Bardziej szczegółowo

Zielona Energia czyli Rola nauki w rozwiązywaniu zagrożeń cywilizacyjnych

Zielona Energia czyli Rola nauki w rozwiązywaniu zagrożeń cywilizacyjnych Zielona Energia czyli Rola nauki w rozwiązywaniu zagrożeń cywilizacyjnych Największe zagrożenia dla naszej cywilizacji: 1) Deficyt energii (elektrycznej) 2) Brak czystej wody 3) Brak żywności 4) Jakość

Bardziej szczegółowo

Szkolny Quiz Wiedzy Ekologicznej

Szkolny Quiz Wiedzy Ekologicznej Szkolny Quiz Wiedzy Ekologicznej W dniach 01.12 12.12.2014 r. w naszej szkole, z inicjatywy p. M. Marciniak i p. D. Ambrochowicz, odbyła się II edycja Szkolnego Quizu Wiedzy Ekologicznej, którego celem

Bardziej szczegółowo

Zanieczyszczenie Powietrza ŹRÓDŁA SKUTKI SUBSTANCJE ZANIECZYSCZAJĄCE

Zanieczyszczenie Powietrza ŹRÓDŁA SKUTKI SUBSTANCJE ZANIECZYSCZAJĄCE Zanieczyszczenie Powietrza ŹRÓDŁA SKUTKI SUBSTANCJE ZANIECZYSCZAJĄCE Źródła zanieczyszczeń: Naturalne Sztuczne Zanieczyszczenia naturalne Wybuchy wulkanów Wyładowania atmosferyczne Pożary lasów Procesy

Bardziej szczegółowo

H200 Materiały wybuchowe niestabilne. H201 Materiał wybuchowy; zagrożenie wybuchem masowym. H202

H200 Materiały wybuchowe niestabilne. H201 Materiał wybuchowy; zagrożenie wybuchem masowym. H202 http://www.msds-europe.com H200 Materiały wybuchowe niestabilne. H201 Materiał wybuchowy; zagrożenie wybuchem masowym. H202 Materiał wybuchowy, poważne zagrożenie rozrzutem. H203 Materiał wybuchowy; zagrożenie

Bardziej szczegółowo

Zwrot Znaczenie R1 Produkt wybuchowy w stanie suchym. R2 Zagrożenie wybuchem wskutek uderzenia, tarcia, kontaktu z ogniem lub innymi źródłami

Zwrot Znaczenie R1 Produkt wybuchowy w stanie suchym. R2 Zagrożenie wybuchem wskutek uderzenia, tarcia, kontaktu z ogniem lub innymi źródłami Zwrot Znaczenie R1 Produkt wybuchowy w stanie suchym. R2 Zagrożenie wybuchem wskutek uderzenia, tarcia, kontaktu z ogniem lub innymi źródłami zapłonu. R3 Skrajne zagrożenie wybuchem wskutek uderzenia,

Bardziej szczegółowo

Temat: Zagrożenie ludności spowodowane zanieczyszczeniem środowiska

Temat: Zagrożenie ludności spowodowane zanieczyszczeniem środowiska Bożena Kaczmarska kaczmarska1@wp.pl nauczyciel Przysposobienia Obronnego Liceum Ogólnokształcące Nr IV im. C. K. Norwida w Ostrowcu Św. 1 KONSPEKT DO LEKCJI W KLASIE II Temat: Zagrożenie ludności spowodowane

Bardziej szczegółowo

ARKUSZ 1 POWTÓRZENIE DO EGZAMINU Z CHEMII

ARKUSZ 1 POWTÓRZENIE DO EGZAMINU Z CHEMII ARKUSZ 1 POWTÓRZENIE DO EGZAMINU Z CHEMII Zadanie 1. Na rysunku przedstawiono fragment układu okresowego pierwiastków. Dokoocz zdania tak aby były prawdziwe. Wiązanie jonowe występuje w związku chemicznym

Bardziej szczegółowo

25 maja 2013 Piknik. Zdrowa Mama to szczęśliwa rodzina!

25 maja 2013 Piknik. Zdrowa Mama to szczęśliwa rodzina! Tematyka: Profilaktyka choroby nowotworowej piersi Dlaczego postanowiliśmy poruszyć temat raka piersi u kobiet? Rak piersi jest jednym z najważniejszych problemów zdrowotnych u kobiet w Polsce. Z obecnie

Bardziej szczegółowo

ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA

ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA Powietrze atmosferyczne jest bezbarwną i bezwonną mieszaniną gazów, z których składa się atmosfera ziemska. Głównymi składnikami powietrza są: azot stanowiący 78,1%, tlen 20,9%.

Bardziej szczegółowo

European Monitoring and Evaluation Programme (EMEP) cele, zadania, zobowiązania krajów członkowskich

European Monitoring and Evaluation Programme (EMEP) cele, zadania, zobowiązania krajów członkowskich European Monitoring and Evaluation Programme (EMEP) cele, zadania, zobowiązania krajów członkowskich dr inż. Grażyna Mitosek Instytut Ochrony Środowiska PIB IOŚ-PIB, Warszawa 21 marca 2011 1 Cele programu

Bardziej szczegółowo

Źródła i skutki zanieczyszczeń powietrza

Źródła i skutki zanieczyszczeń powietrza Źródła i skutki zanieczyszczeń powietrza Opracowała: Maria Makowska, 2016r. Skład powietrza Powietrze atmosferyczne jest bezbarwną i bezwonną mieszaniną gazów, tworzącą zewnętrzną strefę Ziemi. Procentowy

Bardziej szczegółowo

MODELOWANIE STRUKTURY PROBABILISTYCZNEJ UBEZPIECZEŃ ŻYCIOWYCH Z OPCJĄ ADBS JOANNA DĘBICKA 1, BEATA ZMYŚLONA 2

MODELOWANIE STRUKTURY PROBABILISTYCZNEJ UBEZPIECZEŃ ŻYCIOWYCH Z OPCJĄ ADBS JOANNA DĘBICKA 1, BEATA ZMYŚLONA 2 JOANNA DĘBICKA 1, BEATA ZMYŚLONA 2 MODELOWANIE STRUKTURY PROBABILISTYCZNEJ UBEZPIECZEŃ ŻYCIOWYCH Z OPCJĄ ADBS X OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA AKTUARIALNA ZAGADNIENIA AKTUARIALNE TEORIA I PRAKTYKA WARSZAWA,

Bardziej szczegółowo

Zanieczyszczenia powietrza w Polsce. Zagrożenia zdrowotne

Zanieczyszczenia powietrza w Polsce. Zagrożenia zdrowotne Zanieczyszczenia powietrza w Polsce Zagrożenia zdrowotne Health and Environment Alliance, 2015 Główne źródła zanieczyszczeń powietrza Do głównych źródeł zanieczyszczeń powietrza w Polsce zaliczamy: Emisje

Bardziej szczegółowo

POJĘCIA PODSTAWOWE. zanieczyszczenia stałe. PYŁ (Zapylenie, opad pyłu) MGŁA- AEROZOLE GAZY, PARY. ATMOSFERA ciekłe. zanieczyszczenia gazowe

POJĘCIA PODSTAWOWE. zanieczyszczenia stałe. PYŁ (Zapylenie, opad pyłu) MGŁA- AEROZOLE GAZY, PARY. ATMOSFERA ciekłe. zanieczyszczenia gazowe POJĘCIA PODSTAWOWE Środowisko i jego elementy. Zanieczyszczenia środowiska. Klasyfikacja. 1. Podział ze względu na źródło emisji -antropogenne (sztuczne) -biogenne (naturalne). 2. Podział ze względu na

Bardziej szczegółowo

PROFILAKTYKA CZERNIAKA

PROFILAKTYKA CZERNIAKA PROFILAKTYKA CZERNIAKA Komisja Europejska ostrzegła obywateli UE przed ryzykiem, jakie wiąże się z opalaniem w solarium, i zaapelowała do producentów tego rodzaju urządzeń o większą troskę o użytkowników.

Bardziej szczegółowo

prof. dr hab. Zbigniew W. Kundzewicz

prof. dr hab. Zbigniew W. Kundzewicz KONFERENCJA Wyzwania polityki klimatycznej połączona z posiedzeniem sejmowej Komisji OŚZNiL Warszawa, 21 października 2008 Scenariusze zmian klimatu i ich prawdopodobieństwa w świetle najnowszych badań

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie modeli matematycznych i symulacji w ochronie środowiska. Testowanie modelu. Wyniki. Wyniki uzyskane w laboratorium.

Zastosowanie modeli matematycznych i symulacji w ochronie środowiska. Testowanie modelu. Wyniki. Wyniki uzyskane w laboratorium. Zastosowanie modeli matematycznych i symulacji w ochronie środowiska Zastosowanie modeli matematycznych i symulacji w ochronie środowiska Joanna Rutkowska Dynamika układu drapieżnik-ofiara Równanie Lotki-Volterra

Bardziej szczegółowo

FIZYKA I CHEMIA GLEB. Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001

FIZYKA I CHEMIA GLEB. Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001 FIZYKA I CHEMIA GLEB Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001 Tematyka wykładów Bilans wodny i cieplny gleb, właściwości

Bardziej szczegółowo

Monitoring i ocena środowiska

Monitoring i ocena środowiska Monitoring i ocena środowiska Monika Roszkowska Łódź, dn. 12. 03. 2014r. Plan prezentacji: Źródła zanieczyszczeń Poziomy dopuszczalne Ocena jakości powietrza w Gdańsku, Gdyni i Sopocie Parametry normowane

Bardziej szczegółowo

8.01. Struktura atmosfery ziemskiej Koncentracja ozonu w atmosferze Pomiary zawarto

8.01. Struktura atmosfery ziemskiej Koncentracja ozonu w atmosferze Pomiary zawarto 8. OZONOSFERA 8.01. Struktura atmosfery ziemskiej 8.02. Koncentracja ozonu w atmosferze 8.03. Pomiary zawartości ozonu stratosferycznego nad Polską 8.04. Ozon stratosferyczny czym jest i jak powstaje 8.05.

Bardziej szczegółowo

Zmiany w środowisku naturalnym

Zmiany w środowisku naturalnym Zmiany w środowisku naturalnym Plan gospodarki niskoemisyjnej jedną z form dążenia do czystszego środowiska naturalnego Opracował: Romuald Meyer PGK SA Czym jest efekt cieplarniany? Ziemia posiada atmosferę

Bardziej szczegółowo

Ostateczna postać długotrwałych zmian w określonych warunkach klimatyczno-geologicznych to:

Ostateczna postać długotrwałych zmian w określonych warunkach klimatyczno-geologicznych to: WYDZIAŁ: GEOLOGII, GEOFIZYKI I OCHRONY ŚRODOWISKA KIERUNEK STUDIÓW: OCHRONA ŚRODOWISKA RODZAJ STUDIÓW: STACJONARNE I STOPNIA ROK AKADEMICKI 2014/2015 WYKAZ PRZEDMIOTÓW EGZAMINACYJNYCH: I. Ekologia II.

Bardziej szczegółowo

Jakość powietrza to jakość życia

Jakość powietrza to jakość życia Jakość powietrza to jakość życia Jakość powietrza w Polsce należy do najgorszych w Europie. Każdego roku około 45 tys. Polaków umiera przedwcześnie z powodu narażenia na zanieczyszczone powietrze. Najbardziej

Bardziej szczegółowo

Miejsce zamieszkania. Typ mieszkania. Liczba osób biorących udział w ankiecie. Miejsce zamieszkania Wieś 190 Miasto 150

Miejsce zamieszkania. Typ mieszkania. Liczba osób biorących udział w ankiecie. Miejsce zamieszkania Wieś 190 Miasto 150 Liczba osób biorących udział w ankiecie 340 Miejsce zamieszkania Wieś 190 Miasto 150 Miejsce zamieszkania 44% 56% Wieś Miasto Typ mieszkania Mieszkanie w bloku 81 Mieszkanie w kamienicy 68 Dom wolnostojący

Bardziej szczegółowo

ATLASUMIERALNOŚCI LUDNOŚCI POLSKI 2008-2010

ATLASUMIERALNOŚCI LUDNOŚCI POLSKI 2008-2010 ATLASUMIERALNOŚCI LUDNOŚCI POLSKI 2008-2010 Bogdan Wojtyniak Daniel Rabczenko Piotr Pokarowski Instytut Mechaniki Stosowanej i Informatyki Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytet Warszawski

Bardziej szczegółowo

Fizyka Procesów Klimatycznych Wykład 1

Fizyka Procesów Klimatycznych Wykład 1 Fizyka Procesów Klimatycznych Wykład 1 prof. dr hab. Szymon Malinowski Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski malina@igf.fuw.edu.pl dr hab. Krzysztof Markowicz Instytut Geofizyki, Wydział

Bardziej szczegółowo

Uzdatnianie wody. Ozon posiada wiele zalet, które wykorzystuje się w uzdatnianiu wody. Oto najważniejsze z nich:

Uzdatnianie wody. Ozon posiada wiele zalet, które wykorzystuje się w uzdatnianiu wody. Oto najważniejsze z nich: Ozonatory Dezynfekcja wody metodą ozonowania Ozonowanie polega na przepuszczaniu przez wodę powietrza nasyconego ozonem O3 (tlenem trójatomowym). Ozon wytwarzany jest w specjalnych urządzeniach zwanych

Bardziej szczegółowo

GLOBALNE CYKLE BIOGEOCHEMICZNE obieg siarki

GLOBALNE CYKLE BIOGEOCHEMICZNE obieg siarki GLOBALNE CYKLE BIOGEOCHEMICZNE oieg siarki W organizmie ludzkim: mięśnie: 5000-11000 ppm, kości: 500-2400 ppm, krew 1,8 g/l Całkowita zawartość (70 kg): 140 g. Rozpowszechnienie siarki (wagowo) Ziemia

Bardziej szczegółowo

INDEKSOWANIE JAKOŚCI POWIETRZA

INDEKSOWANIE JAKOŚCI POWIETRZA INDEKSOWANIE JAKOŚCI POWIETRZA SCENARIUSZ ZAJĘD LEKCYJNYCH ETAP EDUKACYJNY: IV (szkoły ponadgimnazjalne) CZAS TRWANIA: 45 minut CEL OGÓLNY: przekazanie wiedzy o indeksowaniu jakości powietrza w Polsce

Bardziej szczegółowo

Zespół Szkół Ogrodniczych w Mszanie Dolnej GAZOWE ZWIĄZKI CHEMICZNE ATMOSFERY ZIEMSKIEJ I ICH WPŁYW NA ORGANIZM CZŁOWIEKA.

Zespół Szkół Ogrodniczych w Mszanie Dolnej GAZOWE ZWIĄZKI CHEMICZNE ATMOSFERY ZIEMSKIEJ I ICH WPŁYW NA ORGANIZM CZŁOWIEKA. Zespół Szkół Ogrodniczych w Mszanie Dolnej GAZOWE ZWIĄZKI CHEMICZNE ATMOSFERY ZIEMSKIEJ I ICH WPŁYW NA ORGANIZM CZŁOWIEKA Alicja Olajossy Mszana Dolna 2003 SPIS TREŚCI Streszczenie. Wstęp. 1.0. Atmosfera.

Bardziej szczegółowo

BIULETYN INFORMACYJNY NR 163/2014 za okres od r. godz do r. do godz Najważniejsze zdarzenia z minionej doby

BIULETYN INFORMACYJNY NR 163/2014 za okres od r. godz do r. do godz Najważniejsze zdarzenia z minionej doby BIULETYN INFORMACYJNY NR 163/2014 za okres od 12.06.2014 r. godz. 8.00 do 13.06.2014 r. do godz.8.00 piątek, 13.06.2014 r. Najważniejsze zdarzenia z minionej doby 1. Wilków (poz. grójecki) porażenie prądem,

Bardziej szczegółowo

PLAN METODYCZNY LEKCJI BIOLOGII W II KLASIE GIMNAZJUM

PLAN METODYCZNY LEKCJI BIOLOGII W II KLASIE GIMNAZJUM PLAN METODYCZNY LEKCJI BIOLOGII W II KLASIE GIMNAZJUM Temat: Powtórzenie wiadomości dotyczących działu ODDYCHANIE. Zakres treści programowych: narządy budujące układ oddechowy, fazy oddychania, mechanizm

Bardziej szczegółowo

Tlen. Występowanie i odmiany alotropowe Otrzymywanie tlenu Właściwości fizyczne i chemiczne Związki tlenu tlenki, nadtlenki i ponadtlenki

Tlen. Występowanie i odmiany alotropowe Otrzymywanie tlenu Właściwości fizyczne i chemiczne Związki tlenu tlenki, nadtlenki i ponadtlenki Tlen Występowanie i odmiany alotropowe Otrzymywanie tlenu Właściwości fizyczne i chemiczne Związki tlenu tlenki, nadtlenki i ponadtlenki Ogólna charakterystyka tlenowców Tlenowce: obejmują pierwiastki

Bardziej szczegółowo

Zespół Szkół Nr3 im. Władysława Grabskiego w Kutnie

Zespół Szkół Nr3 im. Władysława Grabskiego w Kutnie Zespół Szkół Nr3 im. Władysława Grabskiego w Kutnie Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych zajęć edukacyjnych ( kształcenie zawodowe)

Bardziej szczegółowo

Jak mierzyć i jak liczyć efekty cieplne reakcji?

Jak mierzyć i jak liczyć efekty cieplne reakcji? Jak mierzyć i jak liczyć efekty cieplne reakcji? Energia Zdolność do wykonywania pracy lub produkowania ciepła Praca objętościowa praca siła odległość 06_73 P F A W F h N m J P F A Area A ciśnienie siła/powierzchnia

Bardziej szczegółowo

INSTITUTE OF METEOROLOGY AND WATER MANAGEMENT NATIONAL RESEARCH INSTITUTE

INSTITUTE OF METEOROLOGY AND WATER MANAGEMENT NATIONAL RESEARCH INSTITUTE INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSYTUT BADAWCZY INSTITUTE OF METEOROLOGY AND WATER MANAGEMENT NATIONAL RESEARCH INSTITUTE TITLE : AUTHOR: IMWM OZONE MONITORING OVER POLAND BOGUMIŁ

Bardziej szczegółowo

Powietrze atmosferyczne

Powietrze atmosferyczne Powietrze atmosferyczne Atmosfera ziemska jest powłoką gazową otaczającą powierzchnię Ziemi. Składa się z mieszaniny gazów i aerozoli zwanej powietrzem. Atmosfera Powietrze atmosferyczne składa się głównie

Bardziej szczegółowo

Wdrożenie dyrektywy IED realne koszty i korzyści dla środowiska? Marzena Jasińska - Łodyga Grupa Ożarów S.A.

Wdrożenie dyrektywy IED realne koszty i korzyści dla środowiska? Marzena Jasińska - Łodyga Grupa Ożarów S.A. Wdrożenie dyrektywy IED realne koszty i korzyści dla środowiska? Marzena Jasińska - Łodyga Grupa Ożarów S.A. Historia Zakładu Czerwiec 1974 decyzja o powołaniu Cementowni Ożarów Listopad 1977 - uruchomienie

Bardziej szczegółowo

Skutki zdrowotne zanieczyszczania powietrza. Dr hab. Danuta Mielżyńska-Švach

Skutki zdrowotne zanieczyszczania powietrza. Dr hab. Danuta Mielżyńska-Švach Skutki zdrowotne zanieczyszczania powietrza Dr hab. Danuta Mielżyńska-Švach Strzemieszyce, 18.10.2016 Ślachetne zdrowie, Nikt się nie dowie, Jako smakujesz, Aż się zepsujesz Jan Kochanowski (1530-1584)

Bardziej szczegółowo

Koszty ekonomiczne zanieczyszczeń powietrza na wybranych przykładach

Koszty ekonomiczne zanieczyszczeń powietrza na wybranych przykładach Koszty ekonomiczne zanieczyszczeń powietrza na wybranych przykładach Weronika Piestrzyńska HEAL Polska Modelowanie: Ł. Adamkiewicz, dr A. Badyda Warszawa, 21 kwietnia 2016 HEAL reprezentuje interesy: ponad

Bardziej szczegółowo

Debata online: Węgiel a zdrowie. Czy możliwe jest zdrowe społeczeństwo w gospodarce węglowej

Debata online: Węgiel a zdrowie. Czy możliwe jest zdrowe społeczeństwo w gospodarce węglowej Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie Polaków Debata online: Węgiel a zdrowie. Czy możliwe jest zdrowe społeczeństwo w gospodarce węglowej Łukasz Adamkiewicz Health and Environment Alliance (HEAL)

Bardziej szczegółowo

Zwroty R. ToxInfo Consultancy and Service Limited Partnership www.msds-europe.com Tel.: +36 70 335 8480

Zwroty R. ToxInfo Consultancy and Service Limited Partnership www.msds-europe.com Tel.: +36 70 335 8480 Zwroty R R1 - Produkt wybuchowy w stanie suchym. R2 - Zagrożenie wybuchem wskutek uderzenia, tarcia, kontaktu z ogniem lub innymi źródłami zapłonu. R3 - Skrajne zagrożenie wybuchem wskutek uderzenia, tarcia,

Bardziej szczegółowo

Literatura uzupełniająca. Literatura podstawowa. Ziemia ZAKRES WYKŁADU. dr Barbara Krawczyk km

Literatura uzupełniająca. Literatura podstawowa. Ziemia ZAKRES WYKŁADU. dr Barbara Krawczyk km ZAKRES WYKŁADU dr Barbara Krawczyk Pracownia Zagrożeń Środowiska Katedra Chemii Nieorganicznej i Analitycznej UŁ e-mail: b.t.krawczyk@gmail.com telefon: (4) 65 57 9 Historia Ziemi, jej budowa, skład Atmosfera

Bardziej szczegółowo

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska w mediach

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska w mediach Główny Inspektorat Ochrony Środowiska w mediach Niniejszy raport został oparty na 16 przekazach z okresu od 2016-04-04 do 2016-04-05. PRASA (4) Polska Głos Wielkopolski Dzień Nowotomysko-Grodziski (nr

Bardziej szczegółowo

KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ. Zmiany stężeń ozonu (O 3 ) w atmosferze. Informacja. Nr 15

KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ. Zmiany stężeń ozonu (O 3 ) w atmosferze. Informacja. Nr 15 KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ Zmiany stężeń ozonu (O 3 ) w atmosferze Grudzień 1991 Robert Kijak Informacja Nr 15 - 1 - Wstęp Problem zmniejszania się koncentracji ozonu ( O5 ) na skutek działalności

Bardziej szczegółowo

Sprawozdanie z realizacji projektu

Sprawozdanie z realizacji projektu Sprawozdanie z realizacji projektu Pt. "Program przeciwdziałania niskiej emisji "Zdrowe Płuca"" CELE PROGRAMU PRIORYTETOWEGO Kształtowanie postaw społeczeństwa z wykorzystaniem mediów tradycyjnych i Internetu.

Bardziej szczegółowo

Raport o stanie środowiska. świata. Przygotowano we współpracy z Głównym Inspektoratem Ochrony Środowiska

Raport o stanie środowiska. świata. Przygotowano we współpracy z Głównym Inspektoratem Ochrony Środowiska Raport o stanie środowiska świata Przygotowano we współpracy z Głównym Inspektoratem Ochrony Środowiska Globalne Tematyczne Edukacyjne Regionalne Milenijne Cele Rozwoju (ONZ, 2000) (7) Stosować zrównoważone

Bardziej szczegółowo

SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA

SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA Zadania dla studentów ze skryptu,,obliczenia z chemii ogólnej Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego 1. Reakcja między substancjami A i B zachodzi według

Bardziej szczegółowo

ETZT 2013. 19 września 2013. Ekologiczny parking i festyn na Rynku

ETZT 2013. 19 września 2013. Ekologiczny parking i festyn na Rynku ETZT 2013 19 września 2013 Ekologiczny parking i festyn na Rynku 18 września 2013 Bezpłatne przeglądy rowerowe prowadziło stowarzyszenie Grupa Kolarska Starogard Gd. 17.09.2013 W kinie Sokół, od godz.

Bardziej szczegółowo

Kryteria oceniania z chemii kl VII

Kryteria oceniania z chemii kl VII Kryteria oceniania z chemii kl VII Ocena dopuszczająca -stosuje zasady BHP w pracowni -nazywa sprzęt laboratoryjny i szkło oraz określa ich przeznaczenie -opisuje właściwości substancji używanych na co

Bardziej szczegółowo

Europejski kodeks walki z rakiem

Europejski kodeks walki z rakiem Europejski kodeks walki z rakiem Dlaczego walczymy z rakiem? Nowotwory są drugą przyczyną zgonów w Polsce zaraz po zawałach i wylewach. Liczba zachorowao na nowotwory złośliwe w Polsce to ponad 140,5 tys.

Bardziej szczegółowo

Mit Nie zachorujesz na raka płuc, jeżeli nigdy nie paliłeś/aś.

Mit Nie zachorujesz na raka płuc, jeżeli nigdy nie paliłeś/aś. Palenie papierosów Wiadomo, że palenie tytoniu stanowi przyczynę ogromnej liczby przypadków zachorowań na raka płuc. Około dziewięć na dziesięć osób, u których doszło do rozwoju tego nowotworu, jest palaczami

Bardziej szczegółowo

Materiał i metody. Wyniki

Materiał i metody. Wyniki Abstract in Polish Wprowadzenie Selen jest pierwiastkiem śladowym niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Selen jest wbudowywany do białek w postaci selenocysteiny tworząc selenobiałka (selenoproteiny).

Bardziej szczegółowo

ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA

ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA SCENARIUSZ ZAJĘĆ LEKCYJNYCH ETAP EDUKACYJNY: IV (szkoły ponadgimnazjalne) CZAS TRWANIA: 45 minut CEL OGÓLNY: Wprowadzenie w tematykę/utrwalenie wiedzy na temat skutków zanieczyszczenia

Bardziej szczegółowo

Zanieczyszczenia emitowane w wyniku spalania paliw kopalnych

Zanieczyszczenia emitowane w wyniku spalania paliw kopalnych TARGI POL-ECO-SYSTEM 2015 Toksykologia poszczególnych zanieczyszczeń powietrza o wpływie na zdrowie człowieka, środowisko przyrodnicze i materialne Klaudia Borowiak Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska

Bardziej szczegółowo

ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA

ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA ZAGROŻENIA ZDROWOTNE BROSZURA HEALTH AND ENVIRONMENT ALLIANCE (HEAL) 2 ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA Health and Environment Alliance (HEAL) to wiodąca europejska organizacja typu

Bardziej szczegółowo

Smog zwiększa ryzyko wystąpienia alergii i astmy u dzieci

Smog zwiększa ryzyko wystąpienia alergii i astmy u dzieci Smog zwiększa ryzyko wystąpienia alergii i astmy u dzieci Zanieczyszczenie powietrza, a dokładnie pyły zawieszone PM 2,5 i PM 10 stanowiące kluczową grupę czynników wpływających na formowanie się zjawiska

Bardziej szczegółowo

HEAL Polska - Health and Environment Alliance

HEAL Polska - Health and Environment Alliance Warszawa, 10.02.15 r. Uwagi do projektu Rozporządzenia Ministerstwa Gospodarki w sprawie wymagań jakościowych dla paliw stałych Dnia 23 stycznia Ministerstwo Gospodarki przekazało do konsultacji społecznych

Bardziej szczegółowo

1. Zadanie Wymień dwa naturalne źródła zanieczyszczeń atmosfery. 2. Zadanie Podaj dwa przykłady negatywnych skutków kwaśnych opadów.

1. Zadanie Wymień dwa naturalne źródła zanieczyszczeń atmosfery. 2. Zadanie Podaj dwa przykłady negatywnych skutków kwaśnych opadów. 1. Zadanie Wymień dwa naturalne źródła zanieczyszczeń atmosfery. 2. Zadanie Podaj dwa przykłady negatywnych skutków kwaśnych opadów. 3. Zadanie Zaznacz wyjaśnienie pojęcia smog. A. Kryształki lodu osadzone

Bardziej szczegółowo

Scenariusz lekcji wiedzy o społeczeństwie w liceum ogólnokształcącym mgr Irena Gołubowska

Scenariusz lekcji wiedzy o społeczeństwie w liceum ogólnokształcącym mgr Irena Gołubowska Scenariusz lekcji wiedzy o społeczeństwie w liceum ogólnokształcącym mgr Irena Gołubowska Temat: Współczesne problemy społeczeństwa polskiego Cele lekcji - po zakończeniu lekcji uczeń: Wyjaśnia znaczenie

Bardziej szczegółowo