KREOWAĆ TRENDY. w komunikacji. Całkiem nowe możliwości INEA rozwija. biznesu w Polsce. Społeczna odpowiedzialność. Debata przedsiębiorców

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "KREOWAĆ TRENDY. w komunikacji. Całkiem nowe możliwości INEA rozwija. biznesu w Polsce. Społeczna odpowiedzialność. Debata przedsiębiorców"

Transkrypt

1 Numer Magazyn gospodarczy Dystrybuowany bezpośrednio do wielkopolskich przedsiębiorców Całkiem nowe możliwości INEA rozwija usługi internetowe Społeczna odpowiedzialność biznesu w Polsce Debata przedsiębiorców KREOWAĆ TRENDY Rozmowa z Solange Olszewską w komunikacji

2

3 SPIS TREŚCI AKTUALNOŚCI 6 Tenisowy turniej LBC 6 Makroekonomiczne prognozy 6 Jesień w BCC 7 Interpretacyjne problemy 7 Kolejne biurowce w Poznaniu 8 Forum produktów DWK 8 Obrazy miasta ROZMOWY GŁOSU 10 Kreować trendy w komunikacji Rozmawiamy z Solange Olszewską, prezesem firmy Solaris Bus&Coach SA 22 Całkiem nowe możliwości Prezes INEA S.A. Janusz Kosiński opowiada o nowych możliwościach Internetu ORGANIZACJE BIZNESOWE: DEBATA 15 Biznes z ludzką twarzą Wielkopolscy przedsiębiorcy dyskutują o CSR FELIETONY 24 Przedszkole w parlamencie Okiem z Brukseli Filipa Kaczmarka 25 Odwołania od wyników przetargów Porady prawne Jerzego Krotoskiego TWOJA FIRMA 26 Skarbowe roszady Radzimy, jak płacić mniejsze podatki 30 Nieobecność w pracy kosztuje Przedstawiamy wyniki raportu Praca a zdrowie INWESTYCJE 32 Marzenia o Dolinie Krzemowej Boom na parki technologiczne w Polsce 34 Dobre warunki do rozwoju LUVENA buduje park technologiczny w Luboniu 36 Przedsiębiorca uskrzydlony Prywatna awiacja biznesowa w Wielkopolsce WIELKOPOLSKIE GMINY 38 Klęska urodzaju Przedstawiamy gminę Swarzędz MOTORYZACJA 29 Adenauer mocuje się z Aniołem Retro auto Andrzeja Roszkiewicza 40 Jakość i niezawodność O marce Honda rozmawiamy z Mikołajem Karlikiem, współwłaścicielem firmy Karlik PODRÓŻE BIZNESOWE 42 Dusze nad rzeką Witamy w Bangkoku, mieście pozornego chaosu LIFESTYLE 44 Relaks ze Wschodu Ajurweda w CitySPA 46 Sztuka palenia cygar Co robić, by najlepiej delektować się smakiem 48 Architekt i klient w centrum uwagi Otwarcie nowego salonu CERMAG Poznań KALENDARIUM 50 Wydarzenia biznesowe i kulturalne Rada redakcyjna: Anna Lisewska Bussines Centre Club Loża Wielkopolska Iwona Marszałek Polsko-Niemieckie Koło Gospodarcze (DWK) Grzegorz Wichniarek Lech Business Club Kalina Kiser Polska Izba Gospodarcza Importerów, Eksporterów i Kooperacji Karina Plejer Wielkopolski Klub Kapitału Małgorzata Animucka Wielkopolski Związek Pracodawców Redakcja i realizacja: Skivak Custom Publishing Dyrektor wydawniczy: Damian Nowak C: 0, M: 75, Y: 100, K: 0 C: 0, M: 0, Y: 0, K: 100 d.nowak@skivak.pl Redaktor prowadzący: Sebastian Frąckiewicz s.frackiewicz@skivak.pl Projekt graficzny i skład: Katarzyna Bartosik k.bartosik@skivak.pl Fotografie: Skivak Custom Publishing, Tomasz Jurgielewicz Okładka: Tomasz Jurgielewicz Adres redakcji: Głos Biznesu ul. Głuchowska 1, Poznań tel fax Druk i oprawa: Drukarnia Classic KALENDARIUM PORA NA DWUMIESIĘCZNIK 42 Wydarzenia biznesowe i kulturalne Startowaliśmy z Głosem Biznesu, gdy na rynku prasowym nie działo się najlepiej. Tymczasem okazało się, że nasze pismo się Państwu podoba. Dlatego w przyszłym roku przeżyjemy metamorfozę: z kwartalnika zmienimy się w dwumiesięcznik. Sami jesteśmy zaskoczeni takim obrotem sprawy w chwili, kiedy wszyscy dookoła wróżą śmierć prasie. Nasz przykład pokazuje, że są to wróżby przedwczesne. Co więcej, w jak najkrótszym czasie zamierzamy przytyć, zwiększając liczbę stron, a zarazem ze smakiem tworzyć zarówno teksty, jak i szatę graficzną. Kryzys prasy, o którym wszyscy dookoła mówią, dotyczy bowiem głównie dzienników, szansą mediów drukowanych są takie obszary, w których internetowy news nie będzie w stanie wyprzeć pogłębionego, dłuższego tekstu. Biznes jest właśnie takim obszarem. Zagadnienia gospodarcze to przecież sprawy zbyt złożone, by zawierać je w notkach liczących kilkanaście zdań. Korzystając z okazji, chcielibyśmy także podziękować Państwu za kredyt zaufania, jakim nas Państwo obdarzyli i za sukces, który dzięki Państwu osiągnęliśmy. Wielkopolskim biznesmenom życzymy wszystkiego, co najlepsze, w 2010 roku, a tymczasem zapraszamy do lektury trzeciego numeru Głosu Biznesu i zachęcamy do kolejnego spotkania z nami: następny numer już na przełomie stycznia i lutego. Zespół redakcyjny Głosu Biznesu 4 GŁOS BIZNESU Nr Nr GŁOS BIZNESU 5

4 AKTUALNOŚCI AKTUALNOŚCI Makroekonomiczne prognozy Wielkopolski Klub Kapitału odwiedza BZ WBK. P aździernikowe spotkanie Wielkopolskiego Klubu Kapitału odbyło się na zaproszenie Jarosława Młynarczyka, dyrektora Centrum Bankowości Biznesowej w Poznaniu BZ WBK SA, członka WKK, w hotelu IBB Andersia w Poznaniu. Przybyli na spotkanie goście zapoznali się z nowościami w ofercie BZ WBK i wysłuchali niezwykle interesującego wystąpienia głównego ekonomisty banku Macieja Relugi, podczas którego dokonał on analizy obecnej sytuacji makroekonomicznej w Polsce i przedstawił prognozy na najbliższe lata. W trakcie październikowego spotkania, do grona członków WKK dołączyła Aleksandra Wysoczyńska prezes zarządu Med-Polonia Sp. z o.o. W sierpniu 2009 roku wszedł w życie pakiet antykryzysowy. Wielkopolski Związek Pracodawców zorganizował cykl spotkań, dzięki którym biznesmeni mogli dowiedzieć się, jak stosować przepisy w praktyce. Interpretacyjne W odpowiedzi na pytania płynące od pracodawców, dotyczące praktycznych problemów ze stosowaniem przepisów ustawy oraz wątpliwości interpretacyjnych, Wielkopolski Związek Pracodawców zorganizował cykl spotkań. Ustawa regulująca zasady prawa pracy, odnoszące się np. do problemy umów na czas określony, elastycznego czy indywidualnego czasu pracy, a także dopłat dla przedsiębiorców, których obroty spadły o co najmniej 25 proc. w ostatnich trzech miesiącach, zawiera zapisy wymagające doprecyzowania. W praktyce nowe rozwiązania mogą wprowadzić chaos w stosunkach pracy. Ostatnie dwa spotkania (cykl składał się z 4) WZP przeprowadził w listopadzie. Na pytania przedsiębiorców odpowiadali przedstawiciele Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Okręgowego Inspektoratu Pracy oraz Wojewódzkiego Urzędu Pracy. Ustawa dotycząca pakietu antykryzysowego będzie obowiązywać do 2011 roku. Tenisowy turniej LBC W sobotę 3 października w hotelu Rodan Tennis&Spa w Skrzynkach koło Kórnika odbył się deblowy turniej tenisa ziemnego. Z awodnicy walczyli o puchary i nagrody ufundowane przez organizatorów imprezy Lech Business Club oraz Casinos Poland. Turniej, w którym wzięło udział 10 par, był doskonałą okazją do świetnej zabawy, a także nawiązania nowych kontaktów biznesowych. Mecze odbywały się jednocześnie na trzech kortach i stały na bardzo wysokim poziomie sportowym. Wśród zawodników znalazła się jedna pani i to właśnie ona okazała się zwycięzcą turnieju. W finale Monika Pietrzak w parze z Waldemarem Organistą wygrała po pasjonującym pojedynku 7:5 z parą Przemysław Dziubak, Grzegorz Kotarski. Zwieńczeniem sportowych emocji był bankiet w kasynie. Jesień w BCC Loża Wielkopolska BCC zorganizowała spotkanie poświęcone sukcesji w przedsiębiorstwach oraz rozstrzygnęła konkurs Firma dobrze widziana. 8 października na terenie Nickel Technology Park dyskutowano o zabezpieczaniu przyszłości firm. Uwarunkowania historyczne i ustrojowe spowodowały, że znaczna część dużych majątków firmowych i osobistych w Polsce pochodzi z ostatnich 20 lat. Brakuje nam tradycji oraz pozytywnych przykładów dziedziczenia dużych majątków. Plan sukcesji w firmie oraz testament kojarzą nam się z ostatnim dokumentem, jaki będziemy podpisywać w życiu. Z tego powodu rzadko sporządzane są z odpowiednim wyprzedzeniem. Często, niestety, życie pisze inny scenariusz. Wobec braku ostatniej woli spadkodawcy zawartej w testamencie stosuje się plan sukcesji napisany przez ustawodawcę. Majątek jest dzielony zgodnie ze wskazaniami dziedziczenia zapisanymi w przepisach prawa. Tryb dziedziczenia ustawowego rodzi często wiele problemów. O ich rozwiązywaniu dyskutowali wielkopolscy przedsiębiorcy. Z kolei 27 października Loża Wielkopolska BCC rozstrzygnęła konkurs Firma dobrze widziana. Wyłania on firmy postrzegane jako najbardziej odpowiedzialne społecznie w danym regionie. W Wielkopolsce zwyciężyły Międzynarodowe Targi Poznańskie. Kolejne biurowce w Poznaniu Skalar Office Center i Elite Garbary Residence dwa nowe miejsca dla biznesu. U zbiegu ulic Góreckiej i Hetmańskiej powstaje modernistyczny Skalar Office Center. To 6-kondygnacyjny budynek o łącznej powierzchni użytkowej 23 tys. m 2 Część parteru przeznaczono na lokale handlowo-usługowe, natomiast piętra wyłącznie na biura o łącznej powierzchni 14 tys. m 2 Planowany termin oddania budynku do dyspozycji najemców to połowa 2010 roku. Inwestorem jest Górecka Projekt Sp. z o.o., a generalnym wykonawcą Hydrobudowa 9 SA. Za ko- mercjalizację budynku odpowiadają: Knight Frank i King Sturge. Z kolei u zbiegu ulic Szyperskiej i Garbary trwają zaawansowane prace przy realizacji apartamentowca Elite Garbary Residence. Już niedługo do użytku zostanie przekazana pierwsza część obiektu, w której znajdują się ekskluzywne biura. Skrzydło od ulicy Szyperskiej to pięć kondygnacji i około 1900 m 2 przeznaczonych na przestrzenie komercyjne. Cały projekt zostanie zrealizowany w IV kwartale 2010 roku. 6 GŁOS BIZNESU Nr Nr GŁOS BIZNESU 7

5 AKTUALNOŚCI Forum produktów DWK Członkowie Polsko-Niemieckiego Koła Gospodarczego oraz ich partnerzy zaprezentowali się na nieformalnych stoiskach targowych wybranej, regionalnej grupie odwiedzających. Impreza, która odbyła się 13 października 2009 roku, stała pod znakiem współpracy gospodarczej z krajem sąsiadującym, Brandenburgią. Przybyło ok. 250 gości: przedstawicieli regionalnych firm, instytucji, inwestorów i samorządów, żywo zainteresowanych zarówno utrzymaniem, jak i rozszerzeniem swoich kontaktów biznesowych i pozabiznesowych w Wielkopolsce. W pomieszczeniach iglicy Międzynarodowych Targów Poznańskich zaprezentowało się ok. 40 wystawców. Gości powitała Angelika Menze, zarówno jako członek zarządu DWK, jak i przedstawiciel Kraju Związkowego Brandenburgia w Wielkopolsce. Z kolei dr Andrzej Byrt, prezes MTP w swoim wystąpieniu podkreślał tradycję związków Wielkopolski z Niemcami. Po oficjalnej części goście spędzali czas na dyskusjach w kuluarach. Głos Biznesu objął patronat medialny nad imprezą. Obrazy miasta W połowie października w kamienicy Czartoria na poznańskim Chwaliszewie odbył się wernisaż wystawy Miasto Rzeka Sztuka. Z aprezentowano na nim kolekcję dzieł realistycznego malarstwa z XIX i XX wieku. Obrazy pochodziły ze zbiorów poznańskiej galerii Artykwariat. Wśród nich znalazły się prace między innymi takich artystów, jak: Hermann Meyerheim, Georges Noël Bouvard, Eugène Galien-Laloue i Otto Pippel. Eksponowana kolekcja dzieł miała zwrócić uwagę na różnorodność przejawów miejskiego życia, a także podkreślić jego nierozerwalny związek z wodą. Ten ostatni element idealnie komponuje się z Chwaliszewem, niegdyś wyspą w centrum Poznania, dziś dzielnicą z roku na rok odzyskującą dawny blask. Gościem specjalnym wieczoru był senator Wojciech Kruk. Imprezie towarzyszyła degustacja win z Winarium Marka Kondrata oraz specjalnie na tę okazję przygotowana oprawa muzyczna. Głównym organizatorem wystawy była firma D&D Investment, a Głos Biznesu objął nad nią patronat medialny. 8 GŁOS BIZNESU Nr

6 ROZMOWY GŁOSU ROZMOWY GŁOSU Kreować trendy w komunikacji O rosnącym rynku pojazdów komunikacji miejskiej, zmaganiach z konkurencją i własnej strategii zdobywania klientów opowiada prezes firmy Solaris Bus&Coach SA SOLANGE OLSZEWSKA. ROZMAWIALI Damian Nowak, Sebastian Frąckiewicz ZDJĘCIA Tomasz Jurgielewicz CZY POLSKIEJ FIRMIE ŁATWO JEST FUNKCJONO- WAĆ NA RYNKU MOTORYZACYJNYM? NASZ KRAJ NIE JEST KOJARZONY W ŚWIECIE Z TYM RYNKIEM ANI TEŻ Z MYŚLĄ TECHNICZNĄ. SOLANGE OLSZEWSKA: Mogę mówić tylko o rynku autobusów. Kiedy zaczynaliśmy tworzyć firmę Solaris, mówiono nam, że to samobójstwo, nic z tego nie będzie i nie mamy żadnych szans. Polska firma ma robić autobusy? Wszyscy pukali się w czoło, bo cały europejski rynek był tortem podzielonym przez wielkie koncerny o ogromnym doświadczeniu i uznanych markach. Okazało się, że szanse jednak są. Ale trzeba spełnić kilka warunków. Przede wszystkim oferować taką samą jakość jak ci wielcy gracze i posiadać równie sprawny serwis. Na szczęście wielkie koncerny mają też słabości, które postanowiliśmy wykorzystać jako swoją siłę. MOŻEMY NAZWAĆ TE SŁABOŚCI? Klienci wydający ogromne kwoty na zakup pojazdów, niezależnie od państwa czy miasta, wymagają tego, by otrzymać produkt o jak najlepszej jakości. Oprócz tego liczy się poziom obsługi w całym procesie zamawiania, produkcji, dostawy pojazdu i w trakcie jego serwisowania. Klient musi wiedzieć, że zawsze może na nas liczyć. Do tego trzeba serca i indywidualnego traktowania, a korporacje są zbyt wielkie, żeby wyjść poza schematy działania. Chińscy producenci też się tu nie sprawdzą, bo robią produkty masowe. W komunikacji miejskiej nie ma miejsca na masowość. I chyba na razie to się nie zmieni, bo każde miasto chce mieć troszkę inne autobusy. Jedni chcą mieć np. kabinę kierowcy całkowicie zamkniętą, a drudzy zupełnie otwartą. Takich różnic jest wiele. Oczywiście nie jesteśmy w stanie robić za każdym razem prototypu, ale możemy oferować wiele wariantów danego rozwiązania. Trzeba wsłuchać się w oczekiwania klientów i to jest szansa firm rodzinnych. Czasami staramy się wręcz wyprzedzić ich potrzeby i oczekiwania. Dlatego warto proponować nowe pomysły i być innowacyjnym, to zawsze jest mile widziane i procentuje w przyszłości. Każdy kraj ma swoją specyfikę. Na przykład Szwajcarzy, zanim zdecydują o zakupie nowej marki autobusu, oczekują rozbudowanego serwisu. Są w tym względzie bardzo wymagający. Choć w przypadku komunikacji publicznej należałoby raczej mówić nie o preferencjach państw, tylko miast. JAK ZACZĘLI PAŃSTWO EKSPORTOWAĆ SOLARISY, SKORO DO POLSKICH MAREK ZACHÓD NIE MIAŁ ZA- UFANIA? W maju 2000 roku odbyła się impreza Pociąg do Berlina, zorganizowana przez Wielkopolską Izbę Przemysłowo-Handlową, w ramach której do stolicy Niemiec pojechali przedsiębiorcy z Wielkopolski ok. 200 osób. Aby mogli sprawnie poruszać się po Berlinie, zorganizowaliśmy cztery nasze solarisy Urbino. Autobusy musiały jednak gdzieś w Berlinie parkować. Zaproponowano nam, że możemy korzystać z zajezdni autobusowej tamtejszego przewoźnika. Niemieccy kierowcy postanowili obejrzeć autobusy z Polski. Dalszego rozwoju wypadków w ogóle się nie spodziewaliśmy. Okazało się, że berlińskim kierowcom solarisy bardzo się podobały. Na oględziny naszych autobusów przyjechał sam szef zakładów komunikacyjnych. Zrobiły na nim dobre wrażenie, co i jego, i nas zaskoczyło. Pewnie spodziewał się słabej jakości produktów ze Wschodu. A tu nagle autobusy z Polski w niczym nie odstawały od niemieckich marek. I chociaż nikt nas wtedy na Zachodzie nie znał, zostaliśmy zaproszeni na oficjalną rozmowę do szefa berlińskich zakładów komunikacyjnych. Było to bardzo ważne, bo gdy wcześniej starałam się prezentować naszą ofertę w małych miastach wokół Berlina, słyszałam czasami: Nie, dziękujemy, mieliśmy dość komunistycznych wyrobów. W końcu 16 grudnia 2000 roku pierwsze dwa solarisy pojechały do Berlina to była nasza premiera na Zachodzie. Czy wymagania RYNKU niemieckiego są większe niż innych krajów z zachodniej Europy? Dzisiaj już nie ma różnic w wyposażeniu autobusów dla klientów z Europy Zachodniej czy Środkowo-Wschodniej. Wszyscy chcą solidnej, mało awaryjnej nowoczesnej technologii i sprawnego serwisu. Obecnie Solaris eksportuje autobusy do różnych krajów, nie tylko europejskich, ale także do Zjednoczonych EMIRATÓW Arabskich. Czy różnice KULTUROWE mają wpływ na wyposażenie autobusu, design wnętrz? Każdy kraj ma swoją specyfikę. Na przykład Szwajcarzy, zanim zdecydują o zakupie nowej marki autobusu, oczekują rozbudowanego serwisu. Są w tym względzie bardzo wymagający. Choć w przypadku komunikacji publicznej należałoby raczej mówić nie o preferencjach państw, tylko miast. Tallin wymagał np. miejsca dla kontrolera z biletami. Norwegowie życzyli sobie, żeby zamontować tzw. alkolocki. To są takie alkomaty, które działają na ciekawej zasadzie. Kierowca, jeśli chce uruchomić pojazd, najpierw musi w takie urządzenie dmuchnąć. Jeśli ktoś jest pod wpływem alkoholu, po prostu nie odpali auta. Francuzi chcieli natomiast toalety w autobusie dla kobiet kierowców. A Dubaj poprosił o osobne przedziały dla kobiet i mężczyzn. Takie przykłady indywidualnych rozwiązań można by mnożyć. Czy dzięki zleceniu dla Dubaju udało się otworzyć drzwi na RYNEK arabski? Na razie nie braliśmy udziału w kolejnym przetargu w tym rejonie świata. Dostawa 225 autobusów do Dubaju jest jednak dobrym przyczółkiem do kolejnych zamówień. Póki co koncentrujemy się jednak na rynku europejskim. 10 GŁOS BIZNESU Nr Nr GŁOS BIZNESU 11

7 ROZMOWY GŁOSU Hiszpański styl w centrum Poznania FOTO: TOMASZ JURGIELEWICZ Zatem na jakie rynki są Państwo przede wszystkim zorientowani? Europa, bo Europa da się lubić. Najważniejsi oczywiście są sąsiedzi: Niemcy, Czechy, Słowacja, kraje nadbałtyckie i skandynawskie. Jesteśmy jednak obecni w 20 państwach naszego kontynentu i każdy z tych krajów jest dla nas istotnym rynkiem. Czy procedury przetargowe i konkursy za granicą wyglądają inaczej niż w POLSCE, funkcjonują na trochę INNYCh zasadach? Wyglądają różnie w różnych państwach, ale upraszczając można przyjąć, że są dwa systemy. W Polsce jest konkurs ofert i potem nie można nic zmienić. Drugą formą są tzw. procedury negocjacyjne. Najpierw składamy ofertę, a potem zostajemy zaproszeni na rozmowy. Ale po drugiej stronie mamy od 5 do 15 osób, a z naszej strony około trzech przedstawicieli. Czasami te rozmowy trwają bardzo długo. Oczywiście nie ma nigdy dwóch firm naraz, ale można spotkać się z konkurencją na korytarzu, bo jest przesłuchiwana w tym samym dniu, tylko w innych godzinach. Zaprezentowaliśmy projekt kącika dla dzieci w autobusie, w którym znajdą się dwa specjalne siedzenia z fotelikami, wyposażone w pasy bezpieczeństwa. Będzie można w tym miejscu rysować i bawić się. z JAKIMI FIRMAMI GŁÓWNIE PAŃSTWO KONKURUJą? Przede wszystkim z Mercedesem. Tak się składa, że Niemcy to dla nas największy klient, a Evobus (autobusowa marka Mercedesa) ma udziały na tamtejszym rynku w granicach 60%. Często więc spotykamy się z nimi na przetargach. Poza tym MAN, Scania czy Irisbus. Konkurenci najczęściej jednak spotykają się na targach i zapraszają się wzajemnie. Tak jest teraz, bo gdy zaczynaliśmy działać w tej branży, to duże koncerny nas ignorowały. Gdy już dochodzi do takiego spotkania, to oczywiście odbywa się ono w autobusie i wymieniamy się spostrzeżeniami. Najczęściej są to rozmowy dotyczące rozwiązań technicznych. Ale nie tylko. A czy zdarza się kopiowanie? Znajdują Państwo czasem swoje POMYSŁY u INNYCh? W Europie raczej nie. Inaczej jest z producentami z Azji. Tam kopiowanie jest na porządku dziennym. Jakościowo są to jednak wciąż produkty mocno odstające od europejskich standardów. Jakie są obecnie trendy w komunikacji miejskiej? Zarówno pod względem wnętrza, jak i samej konstrukcji autobusów? Zwraca się uwagę na to, żeby pojazdy były lżejsze, jasne i robiły wrażenie bardziej przestronnych. Oczywiście wszystkim zależy na tym, aby były również bardziej ekonomiczne i ekologiczne. Staramy się także kreować trendy. Ostatnio na targach w belgijskim Kortrijk pokazaliśmy pewien pomysł, który miejmy nadzieję zainteresuje potencjalnych klientów i zachęci ludzi do korzystania z komunikacji miejskiej. Pasażerowie autobusów to najczęściej uczniowie, starsi ludzie i matki z małymi dziećmi. Mamy propozycję właśnie dla najmłodszych. Zaprezentowaliśmy projekt kącika dla dzieci, w którym znajdą się dwa specjalne siedzenia z fotelikami, wyposażone w pasy bezpieczeństwa. Będzie można w tym miejscu rysować i bawić się. Kącik wyposażony jest także w kolorową ściankę, wyklejoną rysunkami zwierząt i postaci z bajek. Chodzi nam o to, aby to dzieci nakłaniały rodziców do jazdy autobusem, w którym będą czuć się lepiej niż w nudnym samochodzie osobowym. Na razie pomysł cieszył się zainteresowaniem mediów, zobaczymy, co powiedzą klienci. Skoro mówimy już o nowych rozwiązaniach w autobusie, to proszę powiedzieć, na czym dokładnie polega napęd hybrydowy? Jest połączeniem tradycyjnego napędu spalinowego z napędem elektrycznym. Autobus w maksymalnym stopniu wykorzystuje energię elektryczną i w jak najmniejszym silnik spalinowy. Pojazd wyposażony jest w baterie, które ładowane są w procesie hamowania. Dzięki takiemu rozwiązaniu autobus zużywa o około 25% paliwa mniej i emituje aż o 80% mniej spalin. Solaris był pierwszą firmą w Europie, która wprowadziła na rynek taki autobus. To był rok Od tego momentu sprzedaliśmy przegubowe autobusy hybrydowe do Niemiec, Szwajcarii, Francji i Polski do MPK Poznań. Teraz pracujemy nad krótszą wersją autobusu hybrydowego, która wejdzie do seryjnej produkcji w połowie przyszłego roku. Docelowo chcielibyśmy jednak opracować autobus w 100% napędzany energią elektryczną. W jaki sposób pracuje Państwa biuro projektowe, bo jak rozumiem udoskonalaniem hybrydy zajmuje się właśnie ono? W tej chwili w biurze pracuje około 60 osób. Biuro dzieli się na dwa główne segmenty: dział badań i rozwoju oraz dział adaptacji rynkowych. Ta pierwsza sekcja odpowiedzialna reklama POZNAŃ 90 pokoi Klimatyzacja Bar Wellness Business Corner Restauracja 4 sale konferencyjne (153 m 2 ) Parking Św. Marcin Poznań T F nhpoznan@nh-hotels.com 12 GŁOS BIZNESU Nr

8 ROZMOWY GŁOSU jest za opracowywanie nowości, ta druga za ich przygotowanie do produkcji seryjnej. Myślę, że oferujemy młodym inżynierom ciekawą ścieżkę rozwoju. Mają do czynienia z najnowszymi technologiami i rozwiązaniami, które co najważniejsze mogą wcielać w życie. WRÓĆMY na chwilę do hybrydy i EKOLOGICZ- NYCh ROZWIąZAŃ. Czy NAPęd ELEKTRYCZNY STA- NIE się w PRZYSZŁOŚCI STANDARDEM w KOMUNI- KACJI MIEJSKIEJ? W niektórych miastach już się nim stał. Na przykład w Salzburgu nie ma autobusów, tam jeżdżą tylko tramwaje i trolejbusy. Większość miast dąży do tego co Salzburg. Chodzi o to, by jak najbardziej zmniejszyć emisję spalin. W JAKI SPOSÓB EUROPEJSKIE MIASTA ZAChęCAJą LUDZI do KORZYSTANIA ze ZBIOROWEJ KOMUNI- KACJI? Robią to na dwa sposoby: raz kijem, innym razem za pomocą marchewki. Tą marchewką są subwencje do autobusów w niektórych państwach. Kijem wprowadzanie zero emission zone, do których nie wjedziemy autem osobowym bez dodatkowej opłaty. Oczywiście Unia Europejska narzuca wiele norm, przepisów itp. Ale to nie wystarczy, bo tak naprawdę istotniejsza jest zmiana mentalności. Niestety, w dalszym ciągu każdy woli jeździć wygodnie własnymi czterema kółkami. Dlatego musimy zrobić coś, by ten autobus był coraz bardziej atrakcyjny. Mówiłam już o kącikach dla dzieci, na pewno ciekawym pomysłem byłoby zamontowanie telewizji satelitarnej. KIEDY POSTANOWILI PAŃSTWO WEJŚĆ na ry- NEK TRAMWAJÓW? O TEJ DZIAŁALNOŚCI SOLARIsa ZROBIŁO się GŁOŚNO DOPIERO PRZY OKAZJI PRZETARGU DLA POZNAŃSKIEGO MPK i PROTE- STU PESY. W budowę tramwajów byliśmy zaangażowani już w roku Wówczas w konsorcjum z firmami Bombardier i Vosloh Kiepe zbudowaliśmy 24 tramwaje dla Krakowa i trzy tramwaje dla Gdańska. Następnie zaczęliśmy prace badawczo-rozwojowe nad własną konstrukcją pojazdu szynowego. Zamysł był taki: skoro ten sam klient kupuje autobusy i tramwaje, dlaczego nie mielibyśmy produkować Solange OLSZEWSKA Prezes firmy Solaris Bus&Coach SA. Z wykształcenia stomatolog, autorka skryptu dla studentów Praktyczne aspekty leczenia dzieci trudnych. Nie ma prawa jazdy na autobus, choć raz kierowała nim w bezpiecznych warunkach, na lotnisku. Lubi czytać biografie i słuchać piosenek ze swojej młodości, choćby utworów Czesława Niemena. Wolny czas spędza najchętniej w domu z mężem i zwierzętami. Ma 8 kotów, 4 psy, 7 kaczek, 3 pawie, 4 owce, 4 żółwie i stadko kur zielononóżek kuropatwianych oraz kur polskich czubatek. tramwajów, skoro na problematyce komunikacji miejskiej znamy się dobrze? CZYM RÓŻNI się PRODUKCJA TRAMWAJÓW od PRODUKCJI AUTOBUSÓW? Jeśli wdać się w szczegóły techniczne, to różnic jest bardzo wiele. Poza tym o sprawności tramwajów decyduje nie tylko konstrukcja samego pojazdu, ale także infrastruktura czyli torowiska. Mamy jednak doskonałych specjalistów w zakresie konstruowania i budowania pojazdów szynowych. Dlatego wiem, że Solaris Tramino będzie produktem o najwyższej europejskiej jakości. TYMCZASEM PESA chce ZŁOŻYĆ WNIOSEK do sądu o UNIEWAŻNIENIE PRZETARGU DLA POZNAŃ- SKIEGO MPK. Czy PAŃSTWO JUŻ ROZPOCZęli PRO- DUKCJę? Nie, nie możemy rozpoczynać produkcji, nie mając podpisanej umowy. NIEMNIEJ ZASADY PRZETARGU BYŁY DOŚĆ RADY- KALNE. Za WŁAŚCIWOŚCI TEChNICZNE MOŻNA BYŁO DOSTAĆ ALBO 0 PUNKTÓW, ALBO 100. Ale wszyscy znali te zasady, przystępując do przetargu. I wszyscy mieli jednakowe szanse na to, by zaoferować najlepszy produkt. ZOSTAWMY ZATEM POZNAŃ i PRZENIEŚMY się do MAŁYCh MIAST. Czy RYNEK AUTOBUSOWY w MNIEJSZYCh OŚRODKACh RÓWNIEŻ się ROZWIJA? Blisko 100 miast w Polsce ma solarisy w swoich flotach. Od 1 do 850, jak w przypadku Warszawy. Naszą siłą jest to, że szanujemy każdego klienta. Dużym koncernom często nie chce się nawet wyciągać ręki po małe zlecenia, nam jak najbardziej. Małe ośrodki dostają także dotacje na modernizację komunikacji, więc tam też będzie sporo do zrobienia. ZAŁÓŻMY, że z TRAMWAJAMI PAŃSTWU się UDA, SOLARIS ZACZNIE się ROZRASTAĆ. Czy WTEDY będą PAŃSTWO chcieli PRZENIEŚĆ SWOJą PRO- DUKCJę POZA GRANICE POLSKI, ABY ZMNIEJSZYĆ KOSZTY? Nie, nie mamy na razie takich planów. Tu, w Bolechowie, są warunki do dalszej rozbudowy fabryki. W Wielkopolsce mamy także bardzo dobrych pracowników. Jeśli tak zwana wielka polityka nie będzie szkodzić przedsiębiorcom, nie ma powodów, żeby z Polski uciekać. Byłoby wspaniale, gdyby Solaris podłożył podwaliny pod przedsiębiorstwo na wzór Siemensa lub Boscha. Myślę, że jest to możliwe. Sami Niemcy mówią nam, że Polska to jest dobre miejsce dla biznesu, Polacy nie boją się ryzyka i jeszcze wiele ciekawych rzeczy można u nas zrobić. Natomiast w Niemczech wszystkie karty są już rozdane. Nie mamy natomiast takich planów, żeby niczym korporacja gonić za lepszymi wynikami za wszelką cenę. Nie chcemy wyrwać z korzeniami firmy i zostawić pracowników bez pracy. Mamy nadzieję, że wraz ze wzrostem nie zatracimy naszej serdeczności, rodzinności i troski o pracownika. Biznes DEBATA ORGANIZACJE BIZNESOWE z ludzką twarzą Społeczna odpowiedzialność biznesu (ang. Corporate Social Responsibility) to temat nieustannych dyskusji w świecie przedsiębiorców. Na czym powinien polegać profesjonalny CSR i jak należy go realizować? Dyskutanci debaty Głosu Biznesu przekonują, że w dzisiejszych czasach troska o otoczenie, w jakim funkcjonuje przedsiębiorca, powoli staje się standardem. Tego oczekują klienci, kontrahenci i partnerzy. Ważne jest, aby ten standard wprowadzać mądrze, mając z góry określoną i dobrze przemyślaną strategię działania. Inicjatywy improwizowane i nakierowane na media nie przynoszą spodziewanego efektu. CSR wymaga cierpliwości, bowiem procentuje dopiero po pewnym czasie. Jak to działa w praktyce, na przykładzie własnych firm przedstawią Państwu goście naszej debaty. reklama DEBATA 14 GŁOS BIZNESU Nr

9 ORGANIZACJE BIZNESOWE: DEBATA ORGANIZACJE BIZNESOWE: DEBATA Przedstawiciel BCC Przedstawiciel DWK Angażować ludzi Istotne jest, by w firmie nie brakowało specjalistów od CSR. Powinniśmy również premiować tych pracowników, którzy chętnie włączają się w pomoc innym. TEKST Dr Andrzej Byrt, prezes Międzynarodowych Targów Poznańskich Odpowiedzialność wpisana w strategię Schattdecor zdefiniował społeczną odpowiedzialność swojego biznesu w ramach filozofii firmy już pod koniec lat dziewięćdziesiątych. Podkreśla w niej, iż osiąganie zysku, będące oczywistym dążeniem każdego przedsiębiorstwa, nie jest celem samym w sobie. TEKST Roland Auer, prezes Schattdecor Sp. z o.o. CSR to istotny element budowania strategii aktywności firmy. Społeczna odpowiedzialność biznesu polega bowiem na świadomym zaangażowaniu w działania sprzyjające trosce o środowisko lokalne i ekologię. Przedsiębiorstwa dają wyraźny sygnał, iż mają na względzie dobro swoich pracowników, ale także klientów, partnerów biznesowych i medialnych. Firmy, które pomimo kryzysu nie zaniedbują działań związanych z sektorem CSR, bez wątpienia budują swoją wiarygodność. Właśnie w czasach impasu wiele przedsiębiorstw, tłumacząc się ograniczaniem budżetu, wykorzystuje CSR jako jednosezonową akcję, a przecież nie na tym to polega. Być może jednak kryzys sprawi, że dzięki zmniejszonym funduszom firmy zaczną rozsądniej dobierać partnerów CSR. MTP to nie tylko targi, ale również liczne seminaria i projekty. Dzięki zainicjowanemu przez nas programowi Wystawy na targach gościliśmy już prace uczniów liceum plastycznego. Każdego roku na terenie targów można oglądać zdjęcia laureatów konkursu Grand Press Photo. Nie możemy pominąć oczywiście wystawy pt. 80 lat PeWuKi. Fotografie upamiętniające Powszechną Wystawę Krajową cieszyły się dużą popularnością wśród zwiedzających. Aktywnie wspieramy akcje charytatywne, m.in. Fundacji Mam Marzenie, Pomocy Osobom Niepełnosprawnym Słoneczko, Pomocy Chorym na Białaczkę oraz Stowarzyszenia Zdążyć z pomocą. Jako firma zaangażowana w życie społeczności lokalnej włączamy się w organizację ważnych wydarzeń naukowych, kulturalnych i sportowych. Sprawujemy mecenat nad salą wykładową Uniwersytetu Ekonomicznego, a kadra zarządzająca MTP prowadzi wykłady dla studentów tejże uczelni. Sponsorujemy flagowe imprezy sportowe, wśród nich mistrzostwa świata w kajakarstwie i światowe zawody konne. Dzięki wsparciu finansowemu MTP w Poznaniu zorganizowano prapremierę opery Rogera Watersa Ça Ira oraz koncert Sinead O Connor. Jesteśmy członkiem licznych stowarzyszeń, wśród nich: Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego, Poznańskiej Lokalnej Organizacji Turystycznej, Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego i wielu innych. Dbamy także o naszych pracowników, którym zapewniamy pakiet socjalny. Przed kilkoma dniami zostaliśmy uhonorowani tytułem Firma Dobrze Widziana, przyznawanym przez Związek Pracodawców Business Centre Club. W uzasadnieniu nagrody doceniono wizerunek Międzynarodowych Targów Poznańskich w kontekście społecznej odpowiedzialności biznesu w województwie wielkopolskim. Istotne jest, by w firmie nie brakowało pracowników bądź to specjalistów od PR, bądź od komunikacji wewnętrznej odpowiedzialnych za ten element struktury spółki. Skoro firma to przede wszystkim ludzie, nie wolno zapominać o angażowaniu pracowników w działania związane z CSR. To bowiem pracownicy są najlepszymi ambasadorami, a zarazem wizytówką firmy. Wielu pracowników samodzielnie uczestniczy w akcjach charytatywnych bądź ekologicznych. Warto stawiać ich za wzór do naśladowania, a wiedzę o ich zaangażowaniu na rzecz społeczeństwa propagować wśród całego zespołu. Posłużyć temu mogą platformy komunikacyjne, jak choćby popularny intranet. CSR to długotrwałe, przemyślane działanie, które nie może wynikać z chwilowego kaprysu, mającego na celu poprawę wizerunku firmy. To stały element struktury przedsiębiorstwa, więc powinien być traktowany równorzędnie z innymi dziedzinami jego działalności. Popularność CSR w ostatnim czasie jest czymś kuriozalnym w dobie kryzysu wiele firm się obudziło i zaczęło dyskutować na ten temat. Tymczasem dobry CSR wynika ze strategicznego, długofalowego działania. Z drugiej strony należy postrzegać kryzys jako źródło wielu pozytywnych zjawisk. Może nareszcie podmioty gospodarcze i ich właściciele zrozumieją, że jest jeszcze inne zadanie przedsiębiorstw niż tylko generowanie zysków. Schattdecor zdefiniował społeczną odpowiedzialność swojego biznesu w ramach filozofii firmy już pod koniec lat dziewięćdziesiątych. Podkreśla w niej, iż osiąganie zysku, będące oczywistym dążeniem każdego przedsiębiorstwa, nie jest celem samym w sobie. Oczywiście przyszłość firmy możemy zapewnić przez stabilność finansową, lecz przede wszystkim przez zbudowanie pozytywnego wizerunku i solidnej marki. Społeczną odpowiedzialność biznesu Schattdecor rozumie nie tylko jako przestrzeganie norm etycznych w działalności firmy, ale w szerszym ujęciu jako kształtowanie korzystnych relacji ze wszystkimi współpracującymi z nią podmiotami, a także własnymi pracownikami. Jesteśmy otwarci na potencjał naszych pracowników, organizujemy dla nich szkolenia zawodowe i językowe, programy wsparcia finansowego w postaci pożyczek zakładowych czy spotkania integracyjne, szanujemy także ich czas prywatny. Wszystkie oddziały Schattdecor, w tym również polska placówka, starają się zakorzenić w społeczności lokalnej i regularnie z nią współpracować. Sponsorujemy wydarzenia kulturalne i sportowe, wspieramy lokalne instytucje. Szczególnie dumni jesteśmy z Orkiestry Dętej Da Capo w gminie Tarnowo Podgórne, którą sponsorujemy od ponad ośmiu lat i która daje młodym ludziom możliwość muzycznej edukacji, a dla nas stanowi powód do satysfakcji. Wspieramy także wiele organizacji non profit, choćby Towarzystwo Przyjaciół Dzieci czy Polski Komitet Pomocy Społecznej. Ale sponsoring to zaledwie jeden z elementów CSR, innym ważnym dla nas jest ekowydajność firmy. Staramy się jak najmniej ingerować w środowisko naturalne. Zarówno przy rozwoju dekorów, jak i w procesie produkcyjnym wykorzystujemy surowce przyjazne dla przyrody, np. farby wodne na bazie organicznych, wolnych od metali ciężkich pigmentów, dzięki czemu chronimy zasoby naturalne. Odnosimy sukcesy na polu ograniczania ilości odpadów oraz ich ponownego wykorzystania poprzez stosowanie surowców, które podlegają późniejszemu recyklingowi. Uczulamy naszych pracowników na sprawy związane z ochroną środowiska, nie tylko podczas procesu produkcyjnego, ale również przy wykonywaniu innych czynności w pracy. Dzięki temu wnoszą oni swój wkład w ochronę środowiska poprzez segregację odpadów oraz świadome obchodzenie się z surowcami i materiałami biurowymi. Wprowadziliśmy program ecodriving, dotyczący korzystania z floty samochodowej, oraz eco-schattdecor, dotyczący oszczędności energii. Zdaniem Schattdecor dobry CSR powinien bazować na marketingu prospołecznym, który łączy cele ekonomiczne z celami społecznymi. Taka postawa niesie ze sobą wzrost wiarygodności społecznej firmy, dobre relacje z pracownikami, ze społecznością lokalną oraz z instytucjami państwowymi, przewagę konkurencyjną oraz podnosi poziom kultury organizacyjnej firmy. 16 GŁOS BIZNESU Nr Nr GŁOS BIZNESU 17

10 ORGANIZACJE BIZNESOWE: DEBATA ORGANIZACJE BIZNESOWE: DEBATA Przedstawiciel LBC Przedstawiciel PIGIEiK Dobrze zaplanowane działania Profesjonalny CSR powinien opierać się na świadomej i przemyślanej, wręcz wizjonerskiej, strategii. TEKST Dariusz Czyż, prezes zarządu Votum SA Postawić na załogę Pracownicy w każdym przedsiębiorstwie powinni być traktowani podmiotowo to podstawa działań CSR. TEKST Robert Andre, dyrektor generalny Zakładu Wytwarzania Artykułów Ściernych Andre Abrasive Articles Społeczna odpowiedzialność biznesu to nic innego jak świadome zarządzanie firmą, wpisujące w program rozwojowy przedsiębiorstwa również potrzeby otoczenia, tak w rozumieniu lokalnym, jak i globalnym. Recesja gospodarki bez wątpienia wpływa na działania firm i ich założenia strategiczne, również w obrębie CSR. Konieczne jest przewartościowanie priorytetów w taki sposób, aby nie ucierpiał na tym wizerunek firmy. Dla pracowników, szczególnie w dobie kryzysu, ważne są bezpieczeństwo i poczucie stabilizacji. Ponadto, stwarzając nowe miejsca pracy, można i należy podejmować walkę z lokalnym bezrobociem. Od samego początku, budując markę przedsiębiorstwa Votum SA, mieliśmy wizję tego, jak chcemy realizować hasło pomoc osobom poszkodowanym w wypadkach komunikacyjnych na płaszczyźnie społecznej i charytatywnej. Prowadząc firmę zajmującą się odszkodowaniami, na co dzień stykamy się z ludzkimi tragediami. Dostrzegamy potrzeby konkretnych osób, które z kolei nierzadko obrazują szersze zjawiska wymagające zaangażowania, takie jak choćby stan bezpieczeństwa na naszych drogach czy brak krwi dla ofiar wypadków komunikacyjnych. W styczniu 2007 roku powołaliśmy do życia Fundację Votum, ukierunkowaną na pomoc ofiarom wypadków komunikacyjnych oraz osobom z wrodzonymi i nabytymi uszkodzeniami neurologicznymi. Fundacja w 2009 roku przejęła ciężar organizacji Ogólnopolskiej Akcji Krew, na którą skutecznie pozyskała dotację z Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Krajowego Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich. Również we współpracy z Fundacją Votum organizujemy prelekcje w ramach akcji edukacyjnej Bezpieczna Droga do Szkoły. Program skierowany jest do uczniów szkół podstawo- wych z klas I IV i w atrakcyjny dla dzieci sposób zapoznaje je z zasadami bezpiecznego poruszania się po drogach. Mając świadomość, jak ważne w życiu regionu jest propagowanie zdrowego trybu życia i rozwoju intelektualnego, wspieramy również, na zasadach sponsoringu, lokalnych sportowców: zawodników wrocławskiego Klubu Szachowego Polonia oraz rowerowego Stowarzyszenia MTB Votum Team Wrocław. Ale CSR to także odpowiedzialność względem klientów. Najlepszą miarą tej odpowiedzialności jest zdolność do nieustannego wyznaczania standardów usług i podnoszenia ich, gotowość do poszukiwania innowacyjnych rozwiązań. Owocem takich poszukiwań jest otwarta przed rokiem w Krakowie Klinika Votum-Reha Plus SA, pierwsza z sieci klinik, specjalizująca się w rehabilitacji funkcjonalnej. Ta inwestycja umożliwiła naszym klientom dostęp do wszechstronnej i kompleksowej oferty pomocy powypadkowej, jak dotąd jedynej takiej na rynku odszkodowań. Niezwykle istotne jest właściwe zrozumienie terminu społecznej odpowiedzialności biznesu, a ściślej znaczenia pojęcia społeczny, które w tym przypadku definiuje otoczenie firmy, a zatem poza społecznością lokalną, również klientów, pracowników, kontrahentów, akcjonariuszy itd. Ważne, aby zachować właściwe proporcje i równowagę pomiędzy celami biznesowymi a działaniami związanymi z zaangażowaniem w sprawy społeczne. Dobry i profesjonalny CSR powinien opierać się na świadomej i przemyślanej strategii. Ośmielę się stwierdzić, że na strategii wręcz wizjonerskiej, która pozwoli nie tylko zaspokoić aktualne potrzeby, ale także przewidzieć przyszłe oczekiwania rynku i otoczenia. Strategii, która sprawi, że konkurencja zostanie o krok w tyle, i która przyniesie firmie wymierne korzyści. Z pewnością nie należy także spoczywać na laurach. Nieustanne samodoskonalenie się, podnoszenie standardów i jakości usług to jeden z podstawowych elementów CSR. Społeczną odpowiedzialność biznesu rozumiemy jako swego rodzaju kodeks etyczny, obejmujący dbałość o własnych pracowników, środowisko naturalne i sprawy społeczności lokalnej oraz klientów. Działania tego typu były prowadzone od początku istnienia firmy, czyli od ponad 22 lat. Doskonale zdawaliśmy sobie sprawę z tego, że zakład jest częścią lokalnej społeczności, o którą trzeba dbać. Dlatego staraliśmy się jak najmniej szkodzić środowisku i działać społecznie. Pracownicy zawsze byli w firmie ważni, jej osiągnięcia w ogromnej mierze zależą od wiedzy, umiejętności, doświadczenia i zaangażowania załogi. Firma starała się zawsze tworzyć dobre i bezpieczne warunki pracy w naszym zakładzie działa pracownicza kasa zapomogowo-pożyczkowa, został utworzony fundusz socjalny, z którego finansowane są zajęcia rekreacyjne dla pracowników, różnego rodzaju imprezy integracyjne, takie jak: wycieczki, bale karnawałowe, pikniki zakładowe, konkursy strzeleckie i wiele innych. Wspieramy działania zmierzające do poszerzania wiedzy i umiejętności naszych pracowników. Biorą oni udział w szkoleniach organizowanych np. przez lokalną Agencję Rozwoju Regionalnego czy Krajową Izbę Gospodarczą, niektórzy odbywają szkolenia specjalistyczne i podejmują studia podyplomowe. W ostatnich latach przeznaczyliśmy znaczne fundusze na poprawę warunków pracy, co doprowadziło również do zmniejszenia emisji substancji szkodliwych do środowiska. Stosujemy ścisłą segregację odpadów, przekazywane są one tylko firmom, które posiadają stosowne koncesje na ich zbiórkę. Przede wszystkim staramy się redukować ilość wytwarzanych odpadów produkcyjnych, w ostatnich latach zintensyfikowaliśmy działania w tym zakresie. Staramy się systematycznie unowocześniać proces produkcyjny, wprowadzać energooszczędne maszyny i urządzenia. Klienci kupujący nasze ściernice oczekują nie tylko tego, że będą one bardziej wydajne, lecz również bardziej ekologiczne, a ilość szkodliwych substancji wydzielanych podczas ich użytkowania znacznie spadnie. Pracujemy nad tym już od kilku lat. Niedawno utworzyliśmy dział badawczo-rozwojowy. Opracowuje on projekt, który ma na celu szersze stosowanie surowców mniej szkodliwych dla środowiska. Partycypujemy także w realizacji przedsięwzięć na rzecz społeczności lokalnej: koncertów, konkursów, festynów (np. Dni Koła), zawodów sportowych (np. Bieg Warciański). Staramy się również pomagać instytucjom, które zwracają się do nas o pomoc finansową. Dobry CSR powinien obejmować też stworzenie sprawiedliwego systemu wynagradzania za pracę (ideału nie da się tutaj nigdy osiągnąć), działania na rzecz integracji całej załogi i wspieranie różnych form jej wypoczynku. Ważne, by pracownicy czuli się w firmie potrzebni. Dobrze jest zasięgać opinii przedstawicieli załogi w najważniejszych sprawach jej dotyczących. Drugim aspektem jest niezamykanie się w sobie nawet drobna pomoc innym buduje wizerunek firmy i sprawia, że sami czujemy się lepiej, co z kolei zachęca do kolejnych podobnych działań. Każdej młodej firmie, która dopiero stawia pierwsze kroki w obszarze CSR, radziłbym ograniczyć taką pomoc wyłącznie do społeczności lokalnej, wychodząc z założenia, że w sytuacji, gdy mamy możliwość przeznaczenia niewielkich środków na pomoc innym, należy najpierw odpowiedzieć na potrzeby tych, którzy są najbliżej. 18 GŁOS BIZNESU Nr Nr GŁOS BIZNESU 19

11 ORGANIZACJE BIZNESOWE: DEBATA ORGANIZACJE BIZNESOWE: DEBATA Przedstawiciel WKK Przedstawiciel WZP Biznes powinien pomagać Zadbać o najbliższe otoczenie Żeby działać w obszarze CSR, nie trzeba dysponować ogromnymi środkami. Ważniejsze są pomysły. Najgorsza jest sytuacja, kiedy zarząd mówiąc o CSR, sponsoruje akcje charytatywne, a jednocześnie obcina premie własnym pracownikom. TEKST Tomasz Desko, prezes zarządu Cermag Poznań TEKST Jacek Błoch, prezes Pro REHA Sp. z o.o. Działania z zakresu CSR w Wielkopolsce są niezadowalające. Na pewno istnieje wiele firm, które podejmują różne inicjatywy na tym polu, jednak ciągle jest ich za mało. Myślę, że byłoby ich więcej, gdyby firmy uświadomiły sobie korzyści płynące z tego typu aktywności. Z drugiej strony warunki bywają bardzo trudne. Wszyscy znamy głośny przykład piekarza przekazującego chleb potrzebującym, który został za to ukarany. W naszym kraju robi się bardzo niewiele dla współczesnych filantropów. Z uwagą śledzę media i dostrzegam, że dobroczynność w Polsce jest nadal bardzo słabo propagowana. Państwo powinno mocniej zaangażować się zarówno w edukację, jak i w stworzenie konkretnych warunków prawnych, które ułatwią pomoc potrzebującym. Osobiście postrzegam CSR nie tylko jako prawo, ale i obowiązek. Uważam, że każdy przedsiębiorca, w mniejszym lub większym stopniu, powinien wspierać tych, którym nie dopisało w życiu szczęście i nie mają godnych warunków do odpowiedniego rozwoju oraz wykształcenia. Kto inny, jeśli nie przedsiębiorcy, ma pomagać takim osobom? Dla nas to z jednej strony obowiązek, a z drugiej nasze działania mają aspekt czysto ludzki, daje nam to dużą satysfakcję. Jestem dumny, widząc zaangażowanie moich pracowników i udziałowców firmy. Ku mojemu zadowoleniu, większość osób z Cermagu aktywnie włączyła się np. w akcję przekazania 1% podatku na cele charytatywne. W zeszłym roku 1% podatku przekazywaliśmy właśnie stowarzyszeniu Równy Start. W tym roku zbieramy pieniądze dla stowarzyszenia Uśmiech Nadziei, które również zajmuje się pomocą dzieciom niepełnosprawnym. Takie działania zwiększają wrażliwość i dają satysfakcję naszym pracownikom. Naszym głównym podopiecznym jest Stowa- rzyszenie na Rzecz Osób Niepełnosprawnych Równy Start, prowadzone przez siostry zakonne, które otaczają opieką grupę sześćdziesięciorga niepełnosprawnych dzieci. To dom pomocy społecznej, który mieści się przy ulicy Serafitek w Poznaniu. Ponadto Cermag wspomaga zakon sióstr karmelitanek w Gnieźnie oraz stowarzyszenie Uśmiech Nadziei z Łopienna. Organizacje takie jak te mają duże potrzeby, niewspółmierne do bardzo mizernego dofinansowania. Oprócz wymienionych przez mnie działań przeprowadzamy jeszcze wiele innych, jednorazowych akcji. Każdy z nas może pomagać na skalę swoich możliwości. Czasem nawet drobna pomoc może być bardzo znacząca. Poza tym często nie musiałem mieć dużych kwot. Wystarczyły kontakty. Wykorzystywałem fakt, że mam wielu przyjaciół w biznesie, których poprzez rozmowę zachęcałem do wspierania działalności charytatywnej. Wiem, że większość z nich czynnie zaangażowała się w tego typu działania. Oczywiście sam potrzebowałem wsparcia ze strony udziałowców, gdyż to ich interesy reprezentuję jako prezes zarządu. Bardzo się ucieszyłem, gdy otrzymałem takie poparcie. Byłem dumny i pozytywnie zaskoczony, że pewna grupa osób w firmie z takim zapałem zaangażowała się w różne działania charytatywne, poświęcając im swój prywatny czas. Nasi dostawcy bardzo chętnie angażowali się w tego typu przedsięwzięcia, zarówno organizacyjnie, jak i finansowo. Jest to dla nas kolejny namacalny dowód, że warto działać w tym zakresie. Na pewno jesteśmy lepiej postrzegani przez ludzi, pokazując, że działamy nie tylko na rzecz firmy, ale także na korzyść osób potrzebujących. Na koniec warto podkreślić działania CSR należy prowadzić regularnie. Robienie jednej wielkiej akcji, za którą nie idzie dalszy plan działania, mija się z celem. Dopiero niedawno dowiedziałem się, że to, co przez lata robiliśmy, nosi miano społecznej odpowiedzialności biznesu. W takim razie zajmowaliśmy się CSR, nie definiując tego, właściwie od początku działania naszej firmy, czyli od 17 lat. Pro REHA oferuje rozmaite rozwiązania architektoniczne dla niepełnosprawnych. Byłoby więc trudno nie iść o krok dalej. Staramy się, żeby niepełnosprawni nie bali się wychodzić na ulice. To są przecież nasi klienci. Ale przy okazji kontaktów z nimi realizujemy projekty pozabiznesowe. Takie, które wynikają z relacji pomiędzy środowiskiem niepełnosprawnych a nami. W naszej dziedzinie czujemy się ekspertami. Wystarczy, że wejdę do jakiegoś obiektu, a od razu wiem, czy jest on dostępny dla człowieka na wózku, czy nie. Oczywiście CSR zaczyna się tam, gdzie kończy się działalność zarobkowa. Od wielu lat pomagamy finansowo wielu instytucjom czy zakładom specjalistycznym, ale nie uważamy, że powinniśmy to nagłaśniać. Pro REHA bierze także udział w realizacji programów unijnych dotyczących aktywizacji niepełnosprawnych fizycznie na wolnym rynku pracy. W takich programach nie ma mowy o własnej reklamie, i nie jest to mile widziane. Z jednej strony, dzielimy się doświadczeniami w zatrudnianiu niepełnosprawnych, z drugiej, chcemy zachęcić takie osoby do aktywnego poszukiwania pracy. Programy są realizowane przez fundacje, pełnimy rolę łącznika między pracodawcami a niepełnosprawnymi. Pokazujemy im, jak mogą się do siebie zbliżyć. Naturalnie sami także zatrudniamy niepełnosprawnych. Nie ukrywam, że akurat w naszym przypadku działanie non profit i tak pracuje na nasz dobry wizerunek. A dobry wizerunek to przecież już ele- ment biznesu. Dlatego trudno jednoznacznie wytyczyć granicę i powiedzieć: Do pracujemy biznesowo, a po już w ramach CSR-u. Żeby zacząć dobrze funkcjonować w obszarze CSR, trzeba być dobrym w tym, co się robi. Obojętnie, w jakiej branży działamy, powinniśmy pomagać najbliższemu otoczeniu, wspierać je wiedzą i doświadczeniem. Jeśli, dajmy na to, produkujemy materiały, które szkodzą środowisku, musimy skupić się na tym, żeby te szkodliwe czynniki zminimalizować, a nie sponsorować np. dom dziecka (bo to lepiej wygląda w mediach, które zrobią nam zdjęcia z wychowankami). Jeśli z kolei inna firma ma w swoich szeregach wielu młodych pracowników, warto pomyśleć o ich potrzebach. Tak naprawdę CSR powinniśmy zaczynać od własnego zakładu pracy i swoich ludzi trzeba najpierw stworzyć im dogodne warunki czy elastyczny czas pracy. My go stosujemy. Między innymi dlatego w naszej firmie w ciągu ostatnich dziewięciu lat urodziło się już dwanaścioro dzieci (w przedsiębiorstwie jest zatrudnionych 17 osób). Jeśli pracownicy są zadowoleni, łatwo ich przekonać, żeby brali udział akcjach non profit. Nie będą utyskiwać, że pieniądze z firmy wypływają na cele niebiznesowe. Najgorsza jest sytuacja, kiedy zarząd np. sponsoruje akcję charytatywną, licząc na dobry PR, a jednocześnie likwiduje premie. To rodzi zniechęcenie i frustrację. Dlatego najpierw troszczmy się o własne podwórko, a dopiero potem wychodźmy na zewnątrz. Bardzo źle jest, kiedy w firmie CSR postrzegany jest jako narzędzie marketingu. CSR może działać dobrze, jeśli pełni funkcję powracającej fali. Nasze działania CSR w przyszłości, po długim okresie pracy, mogą poprawić nasz wizerunek, i dopiero ta poprawa wizerunku jest w stanie dobrze wpłynąć na nasz marketing. 20 GŁOS BIZNESU Nr Nr GŁOS BIZNESU 21

12 ROZMOWY GŁOSU ROZMOWY GŁOSU Całkiem nowe możliwości O rozwiązaniach dla biznesu i technologiach, które zmienią oblicze rynku usług telekomunikacyjnych i multimedialnych, rozmawiamy z prezesem INEA S.A. Januszem Kosińskim. ROZMAWIALI Damian Nowak, Sebastian Frąckiewicz 10 LAT TEMU WPROWADZILIŚCIE PAŃSTWO INTER- NET NA WIELKOPOLSKI RYNEK. PRZYPOMNIJMY NA- SZYM CZYTELNIKOM, JAK WÓWCZAS WYGLĄDAŁY MOŻLIWOŚCI TECHNICZNE I STANDARDY PRZESYŁU DANYCH. JANUSZ KOSIŃSKI: Zacznę może od tego, że działalność świadczenia usług internetowych była koncesjonowana. My na otrzymanie koncesji od Ministerstwa Łączności czekaliśmy ponad dwa lata. Jednak było warto, gdyż staliśmy się pierwszą spółką telewizji kablowej, która zaczęła oferować Internet w otwartym systemie DOCSIS 1.0. Krótko mówiąc, oznacza to, że urządzenia abonenckie nie musiały już pochodzić od tego samego producenta co urządzenia stacji czołowej. Właśnie dzięki temu na rynku urządzeń abonenckich pojawiła się konkurencja, oczywiście z korzyścią dla klientów i ich portfeli. Wówczas standardy przepływności TP SA wynosiły 56 kb/s. My za pośrednictwem sieci kablowej oferowaliśmy już wtedy przepływność od 128 kb/s do 2 Mb/s. Ten największy pakiet miał też imponującą cenę kosztował ponad tysiąc złotych brutto, ale też taki był rynek. Wszelkie upusty trafiały do szkół. CZY DZIŚ JESTEŚMY U PROGU ZMIAN W STANDAR- DACH ODBIORU INTERNETU? Niewątpliwie. Jesteśmy świadkami dwóch ewolucji. Jedna to technologiczna, druga infrastrukturalna. Pierwsza dotyczy wprowadzenia systemu DOCSIS 3.0 na dotychczasowej sieci kablowej. INEA zrobi to w przyszłym roku. Dzięki temu abonent będzie mógł otrzymywać prędkości nawet do kilkuset megabitów na sekundę. Ta ewolucja ma swój koniec, bowiem taka transmisja danych za pośrednictwem sieci kablowej jest ograniczona. Dlatego potrzebna jest wspomniana ewolucja infrastrukturalna, czyli budowa sieci optycznych, tzn. sieci opartych na pasywnych kablach światłowodowych. Nie potrzebują one zasilania i są praktycznie niezawodne w zasadzie tylko uszkodzenie fizyczne kabla może przerwać transmisję danych. INEA nie jest obserwatorem tych ewolucji, ale je współtworzy i w nich uczestniczy. Za swoją strategię działania przyjęliśmy inwestowanie w strukturę światłowodową prowadzącą do klienta biznesowego. Oferta dla biznesu, wprowadzona przez nas na szeroką skalę w tym roku, uwzględnia tę ewolucję i jest przygotowywana pod konkretne oczekiwania małego, średniego i dużego biznesu. DO TEJ PORY WYOBRAŻENIE NA TEMAT INTERNE- TU POZYSKIWANEGO Z KABLÓWKI BYŁO TAKIE, ŻE TAM, GDZIE TEGO KABLA NIE MA DOSTĘP DO SIE- CI NIE ISTNIEJE Teraz to się również zmieni, przynajmniej w INEA. Na przełomie I i II kwartału przyszłego roku uruchamiamy technologię WiMax, czyli bezprzewodową technologię transmisji danych. WiMax różni się tym od powszechnie w tej chwili stosowanego Internetu radiowego, że nie działa w paśmie wolnym i ogólnodostępnym, tylko w paśmie chronionym, dlatego przesył jest gwarantowany i odbywa się bez zakłóceń. Dzięki temu będziemy mogli świadczyć tą drogą nie tylko Internet, ale również usługę telefoniczną. Technologia Wi- Max umożliwia przepływność mniejszą niż przy użyciu światłowodów, bo jest to ok. 10 Mb/s, ale przedsiębiorca może traktować to rozwiązanie jako pomostowe. Nie będzie musiał czekać, aż wybudujemy nasze przyłącze światłowodowe, tylko będzie mógł na początek skorzystać właśnie z WiMaksa. NA NASZYCH OCZACH INTERNET TWORZY SYNER- GIĘ Z TELEWIZJĄ. CZY TO ZJAWISKO BĘDZIE JESZ- CZE BARDZIEJ POSTĘPOWAĆ? Pięć lat temu powiedziałbym, że telewizja nigdy nie przegra z Internetem. Dwa lata temu byłem przekonany, że Internet pokona telewizję. Dziś media te doskonale współistnieją i ta synergia się rozwija. Abonent wkrótce będzie oczekiwał interaktywnego telewizora, aby w trakcie oglądania filmu przeglądać jednocześnie informacje. W sumie odwrotną sytuację obserwujemy już dzisiaj coraz więcej treści w Internecie publikowanych jest w postaci filmów i filmików. Kolejne modyfikacje przyniesie telewizja mobilna. Przypomnę tylko, że właśnie INEA będzie ją testować na terenie Poznania. Jeszcze ciekawszą sprawą jest telewizja na żądanie. Można stwierdzić, że przypomina interaktywną wypożyczalnię. Mamy katalog, z którego wybieramy konkretny program czy film (zarówno w klasycznym telewizorze, jak i na komputerze), i możemy oglądać go o dowolnej porze dnia, a nie w czasie określonym przez ramówkę. Badania pokazują, że w tym kierunku zmierza świat. Tylko materiały na żywo, takie jak widowiska sportowe czy polityczne programy informacyjne, będą nadawane w standardowy sposób. INEA wprowadzi telewizję na życzenie w połowie przyszłego roku. Mogą Panowie powoli zacząć myśleć o wyrzuceniu programu telewizyjnego do kosza. Biznesmeni czytający Państwa pismo powinni być zainteresowani także nowoczesnymi usługami łączności, takimi jak wideokonferencje w standardzie HD. INEA, oferując swe usługi dla biznesu, skaluje je w taki sposób, aby w przyszłości móc wdrożyć również tego typu usługi. Choć wideokonferencja jest wymagająca w zakresie przepustowości, to jednak daje poruszające wrażenie uczestniczenia w realnym spotkaniu. Choć to na razie nowinka, przewiduję, że szybko na stałe wpisze się w naszą codzienność. NA ZAKOŃCZENIE PROSZĘ NAM POWIEDZIEĆ, CO PANA ZDANIEM NAJBARDZIEJ LICZY SIĘ W BIZNE- SIE TELEKOMUNIKACYJNYM? Naszą przewagą w tym konkurencyjnym biznesie jest nie tylko atrakcyjna oferta, ale też to, że jesteśmy firmą regionalną, nastawioną na długoterminową współpracę. Wiemy, że klient, a szczególnie klient biznesowy, jest ostrożny. Ceni zarówno bezpieczeństwo, jak i markę dostawcy swoich usług telekomunikacyjnych. INEA daje mu pewność w każdym tym zakresie. Istotna jest także wysoka jakość obsługi abonenta, do której INEA przykłada wyjątkową uwagę. Tym bardziej cieszą takie nagrody, jak przyznana nam ostatnio przez Polską Izbę Komunikacji Elektronicznej Złota PIKE 2009 w kategorii Operator, między innymi pozwolą Panowie, że zacytuję za stworzenie silnej, nowoczesnej marki INEA, świadczącej nowoczesne usługi dla klientów indywidualnych i biznesu oraz dbałość o stałe upraszczanie procesów obsługi klienta i nawiązywanie szerszych relacji z abonentami. Aby zapewnić i utrzymać wysoką jakość świadczonych usług, do obsługi klientów biznesowych powołaliśmy np. odrębny zespół, w którego skład wchodzą wysokiej klasy specjaliści z zakresu nowoczesnych rozwiązań telekomunikacyjnych związanych z Internetem, telefonią oraz transmisją danych. Mimo że od lat jesteśmy największym regionalnym operatorem telekomunikacyjnym w Wielkopolsce, wciąż musimy ciężko pracować na ten sukces. Jednak ciągłe wyzwania, konieczność sprostania rozwijającej się technologii i oczekiwaniom klientów to zdecydowanie zalety, a nie wady pracy w tej branży. Za swoją strategię działania przyjęliśmy inwestowanie w strukturę światłowodową, prowadzącą do klienta biznesowego. 22 GŁOS BIZNESU Nr Nr GŁOS BIZNESU 23

13 OKIEM Z BRUKSELI PORADY PRAWNE Przedszkole w parlamencie W Polsce nadal brakuje mechanizmów, które ułatwiają łączenie roli matki, żony i aktywnej zawodowo kobiety. Dopóki nie zostaną stworzone, trudno będzie mówić o prawdziwym równouprawnieniu, a parytet płci w ordynacji wyborczej niczego nie zmieni. TEKST Filip Kaczmarek Odwołania od wyników przetargów Wszędzie tam, gdzie w grę wchodzą publiczne pieniądze, pojawiają się emocje i burzliwe dyskusje dotyczące prawidłowości ich wydatkowania. Kontrowersje budzi zwłaszcza ta sfera działalności państwa i samorządu, w której finansowane z budżetu cele publiczne stykają się z prywatnym biznesem. Wczerwcu obradował w Warszawie Kongres Kobiet Polskich. Jego celem było podsumowanie często niedocenianego wkładu pań w przemiany społeczno- -gospodarcze ostatnich dwudziestu lat w Polsce oraz próba przedstawienia postulatów, które powinny zapewnić w naszym kraju pełne równouprawnienie płci. Chcemy stworzyć niezależne od przynależności i sympatii politycznych lobby mające na celu aktywizowanie kobiet. Chodzi nam o pełną odpowiedzialność za losy Polski! A wszak nie ma odpowiedzialności bez równego dostępu do władzy. Chodzi też o wzajemne zrozumienie kobiet, pomoc i aktywność dla Polski. Chodzi wreszcie o solidarność kobiet i wspólne działanie dla pełnej równości, która jest jednym z celów każdej wspólnoty, w której chcielibyśmy żyć czytamy w deklaracji organizatorek Kongresu. Trudno nie zgodzić się z przedstawionymi w tym tekście postulatami. Ważne jest, jakie narzędzia będą używane, aby te cele zrealizować. Nie sądzę, aby najważniejszą sprawą było na przykład wprowadzenie parytetu w ordynacji wyborczej, gwarantującego równy podział miejsc na listach wyborczych. Parytet traktowany w sposób mechaniczny może bowiem obrócić się przeciw kobietom. Czyż nie będzie łatwo przypiąć łatkę każdej posłance, mówiąc że do Sejmu RP dostała się nie ze względu na kompetencje, lecz na udogodnienie zawarte w prawie? Wiele kobiet nie chce takiego rozwiązania, bo jak słusznie uważa wykluczenie z aktywności w polityce czy biznesie wynika przede wszystkim z braku mechanizmów ułatwiających łączenie roli matki, żony i aktywnej zawodowo kobiety. Większą zachętą do udziału kobiet w wyborach będzie stworzenie przedszkola w budynkach sejmowych. Kobiety, które pomimo przeciwności zdecydowały się kandydować w wyborach, bardzo często okazują się lepsze od swoich męskich politycznych rywali. Najlepszym tego przykładem jest prezydentura Hanny Gronkiewicz-Waltz, która rządząc stolicą, osiąga więcej sukcesów od swojego poprzednika, dzisiaj prezydenta Polski, Lecha Kaczyńskiego. Jest lepszym menedżerem, lepiej zarządza podległymi instytucjami, jest dynamiczna i zdecydowana. Bez pomocy parytetu pokonała w wyborach najbardziej medialnego polskiego premiera, Kazimierza Marcinkiewicza. Takich kobiet w Polsce znajdziemy wiele. Politycy powinni ułatwić im podjęcie decyzji o karierze politycznej. Musimy też zwiększyć liczbę pań prowadzących firmy. Dzisiaj wśród osób podejmujących działalność na własny rachunek odsetek kobiet wynosi 35 proc. Jest to o tyle ważne z punktu widzenia gospodarki, że kobiety jeśli już podejmują się prowadzenia biznesu, to robią to bardziej sumiennie i lepiej od mężczyzn. Prowadząc firmy, chciałyby mieć te same przywileje co kobiety pracujące na etatach. Niestety, w tej chwili znacznie trudniej zdecydować się na urodzenie i wychowanie dziecka właścicielce jednoosobowej firmy niż kobiecie będącej pracobiorcą. W większych firmach też nie jest paniom łatwo. Z badania przeprowadzonego przez Puls Biznesu wynika, iż tylko w sześciu spółkach giełdowych prezesem jest kobieta. A zatem tylko 1,9 proc. spółek notowanych na polskiej giełdzie jest zarządzanych przez kobiety. W zarządach 73 proc. spółek giełdowych nie ma żadnej. To efekt tego, że często panie nie mają szansy, by łączyć macierzyństwo z aktywną pracą zawodową. Kiedy mężczyźni na pełnych obrotach walczą o swoją pozycję, kobiety część czasu poświęcają na macierzyństwo. Warto zatem pomyśleć o dobrych żłobkach w wielkich biurowcach, o prawach pań w pracy, o upowszechnieniu i zwiększeniu dostępności i elastyczności opieki przedszkolnej. W Parlamencie Europejskim są żłobek i przedszkole, a czas ich działania jest dopasowany do godzin pracy. TEKST mecenas Jerzy Krotoski Prawo przyznaje przedsiębiorcom wiele instrumentów pozwalających na kontrolę sposobu, w jaki środki z budżetu państwa są wydawane przy realizacji przedsięwzięć publicznych. Jednak nawet rozbudowany system kontroli zawiera luki: pole do nadużyć ze strony nieuczciwych uczestników przetargów. Wciąż najpopularniejszą chociaż nie jedyną formą realizacji przedsięwzięć i inwestycji o charakterze publicznym jest zawieranie umów z prywatnymi przedsiębiorcami w trybie ustawy o zamówieniach publicznych. Uczestnik przetargu już na etapie ogłoszenia i publikacji specyfikacji istotnych warunków zamówienia, kierujący zastrzeżenia co do SIWZ, regulaminu, ogłoszenia czy innych czynności zamawiającego, może wnieść do zamawiającego protest. W przypadku jego odrzucenia lub oddalenia uczestnikowi przysługuje prawo odwołania się do zespołu arbitrów działających przy Prezesie Urzędu Zamówień Publicznych. Jeżeli w dalszym ciągu nie uzyska satysfakcjonującego rozstrzygnięcia może złożyć skargę do sądu. Warunkiem koniecznym skutecznego zaskarżenia jest naruszenie przez zamawiającego przepisów prawa oraz istnienie po stronie skarżącego interesu prawnego, który czyni go zainteresowanym określonym rozstrzygnięciem. Procedura odwoławcza jest bardzo skomplikowana i długotrwała, dlatego istotne jest, że wniesienie protestu wstrzymuje możliwość zawarcia umowy do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia protestu. Zamawiający może jednak złożyć do Krajowej Izby Odwoławczej wniosek o uchylenie zakazu zawarcia umowy przed ostatecznym rozstrzygnięciem protestu, a Izba może uchylić takowy zakaz, jeżeli brak zawarcia umowy mogłoby spowodować negatywne skutki dla interesu publicznego, przewyższające korzyści związane z koniecznością ochrony jednostkowych interesów uczestników. Odstępstwo od zasady zawieszenia postępowania w sprawie udzielenia zamówienia do czasu rozstrzygnięcia protestu może jednak w praktyce całkowicie pozbawić uczestnika możliwości kontroli procedury przetargu. Problem polega na tym, że zgodnie z linią orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego i Sądu Najwyższego w sytuacji, gdy w czasie postępowania odwoławczego zamawiający udzieli zamówienia, a zawarta umowa zostanie wykonana, nawet późniejsze stwierdzenie przez sąd nieprawidłowości w udzieleniu zamówienia nie będzie skutkowało nieważnością umowy. Jeżeli umowa została wykonana, uczestnik, który zaskarżył wadliwe czynności zamawiającego, nie będzie mógł uzyskać zamówienia, i traci interes prawny, a postępowanie odwoławcze zostanie umorzone jako bezprzedmiotowe. W ten sposób nawet nieprawidłowo udzielone zamówienia zostaną faktycznie zrealizowane. Jakie są skutki takiego rozwiązania? Ze względu na konieczność realizacji przez państwo zadań publicznych (często pilnych, jak inwestycje na EURO 2012) oczywiście pozytywne, ponieważ pozwalają na skuteczne prowadzenie inwestycji. Znacznie gorzej wygląda jednak sytuacja od strony uczestników, którym zamówienie nie zostało udzielone. Tracą oni możliwość zawarcia umowy i realizacji często ogromnych inwestycji, pomimo że w przetargu rzeczywiście wystąpiły zgłoszone nieprawidłowości. Nadto latami są uwikłani w kosztowne postępowania odwoławcze, a w rezultacie nie odnoszą żadnego skutku. 24 GŁOS BIZNESU Nr Nr GŁOS BIZNESU 25

14 TWOJA FIRMA TWOJA FIRMA Skarbowe roszady Istnieje wiele sposobów na to, aby przedsiębiorca mógł płacić mniejsze podatki. To ważna wiedza, tym bardziej że polski rząd chciałby nimi łatać dziurę budżetową. TEKST Wojciech Sztuba, Damian Kubiś, Paweł Rokicki, doradcy podatkowi TPA Horwath Wokresie spowolnionego wzrostu gospodarczego i zapowiadanego przez polityków zaostrzenia reżimu podatkowego kwestie związane z optymalizacją opodatkowania nabierają szczególnego znaczenia. Spadające marże przedsiębiorstw i rosnąca konkurencja powodują, że pojedyncze punkty procentowe mogą przesądzić o zdolności do konkurowania ceną. W dobie kryzysu niemal wszystkie firmy renegocjują warunki dostaw, ograniczając koszty nabywanych towarów i usług. A przecież podatek to wydatek jak każdy inny, więc także jego wysokość może podlegać renegocjacji. Oczywiście w tym przypadku renegocjacja oznacza de facto kompetentne planowanie podatkowe, osadzone w strategicznym planowaniu przedsiębiorstwa. Warto zatem przyjrzeć się istniejącym rozwiązaniom optymalizacyjnym, które pozwolą na uzyskanie oszczędności podatkowych w przyszłości, jak również na odzyskanie nienależnie uiszczonego podatku za okresy historyczne. Poniżej podajemy kilka przykładów takich optymalizacji. AKTYWACJA MARKI Zgodnie z polskimi przepisami podatnik nie może amortyzować wytworzonych przez siebie wartości niematerialnych i prawnych, do których zalicza się m.in. zarejestrowane znaki towarowe. Funkcjonujące od lat marki, dzięki szerokiej rozpoznawalności i przywiązaniu konsumentów, stanowią dla przedsiębiorców bezcenne aktywa. Jednakże ich wartość nie podlega amortyzacji podatkowej. Z punktu widzenia podatnika jest to norma niekorzystna, dotycząca nie tylko znaków towarowych, ale także opracowanych receptur, patentów, etc. Niemniej jednak prawo podatkowe dopuszcza możliwość stworzenia struktury, która pozwalałaby na tzw. aktywację marki lub innych znaków towarowych dla celów podatkowych, i to według aktualnej wartości rynkowej. Istotą tego rozwiązania jest powołanie spółki osobowej, której funkcją będzie zarządzanie prawami i znakami handlowymi przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw. Za jej pośrednictwem dotychczasowy właściciel marki jest uprawniony zaliczać do kosztów uzyskania przychodów 20% wartości znaku towarowego rocznie (przez pięć lat). I choć wdrożenie tego modelu wymaga pewnego nakładu czasu i pracy, coraz więcej przedsiębiorstw decyduje się na jego realizację, gdyż w zależności od wartości marki lub marek może on przynieść bardzo znaczące oszczędności podatkowe. Obok znaków towarowych model ten pozwala również na ujawnienie dla celów podatkowych tzw. cichych rezerw na majątku trwałym. Na przykład przedsiębiorstwo dysponujące flotą samochodów po pięciu latach wykazuje ich wartość początkową umorzoną do zera, choć faktyczna wartość rynkowa jest niezerowa. W przypadku znacznej rozbieżności pomiędzy rynkową i księgową wartością majątku zastosowanie powyższego modelu optymalizacyjnego może pozwolić na znaczące obniżenie podstawy opodatkowania. Ulga na ZŁE DŁUGI Od niedawna polska ustawa o podatku VAT oferuje możliwość zastosowania instrumentu popularnie zwanego ulgą na złe długi. Ulga umożliwia odzyskanie kwoty VAT-u należnego odprowadzonego do urzędu, wynikającego z własnych faktur wystawionych przez podatnika, ale nieuregulowanych przez nierzetelnego kontrahenta. Ustawodawca przewidział zatem możliwość odzyskania przez podatnika kwoty VAT-u, która ostatecznie nie została uiszczona przez kontrahenta. Chociaż omawiany mechanizm korekty do Ustawy o Vacie wprowadzony został już kilka lat temu (celem dostosowania norm polskich do prawa wspólnotowego), dopiero nowelizacja ustawy z grudnia 2008 roku umożliwiła jego rzeczywiste wykorzystanie. Dotychczasowe obostrzenia miały charakter zaporowy, sprawiając, iż ulga na złe długi w praktyce była przepisem martwym, nieprzydatnym przedsiębiorcom. Wprowadzone w tym zakresie zmiany, niezauważone przez wielu podatników, spowodowały, że rozliczenie nieściągalnych wierzytelności w zakresie VAT-u stało się znacznie prostsze. Co więcej, zastosowanie ulgi na złe długi stanowić może dzisiaj nie tylko efektywny instrument optymalizacji rozliczeń z budżetem państwa. Jest także skuteczną metodą usprawnienia windykacji zaległych należności, ponieważ zwróconą nam kwotę podatku VAT urząd dochodził będzie automatycznie od nierzetelnego kontrahenta. Prawo podatkowe dopuszcza możliwość stworzenia struktury, która pozwalałaby na tzw. aktywację marki lub innych znaków towarowych dla celów podatkowych, i to według aktualnej wartości rynkowej. NADPŁATY w PCC Również w zakresie innego podatku pośredniego, tj. podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC), w ciągu ostatnich lat polski ustawodawca naruszał normy unijne. Dotyczyło to przede wszystkim objęcia tym podatkiem pożyczek udzielanych spółkom przez udziałowca, jak również opodatkowania aportów w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Pierwszą ze wspomnianych nieprawidłowości potwierdził sam ustawodawca, dostosowując od 2009 roku przepisy w tym zakresie, co nie przekreśla możliwości ubiegania się przez podatników o zwrot PCC niesłusznie zapłaconego w latach wcześniejszych. Natomiast w przypadku 26 GŁOS BIZNESU Nr Nr GŁOS BIZNESU 27

15 TWOJA FIRMA RETRO AUTO aportów władze podatkowe nadal odmawiają podatnikom zwrotu niesłusznie (w świetle prawa wspólnotowego) uiszczonego podatku. Jako że do końca 2006 roku restrukturyzacje z wykorzystaniem aportów w postaci przedsiębiorstw lub ich zorganizowanej części były często stosowane, w skali kraju urzędy skarbowe niesłusznie pobrały z tego tytułu setki milionów złotych. W zakresie opodatkowania pożyczek (innych niż udzielane przez udziałowca) warto również zwrócić uwagę na możliwość wyłączenia takich umów z opodatkowania PCC ze względu na fakt, iż podlegają one zasadniczo regulacjom Ustawy o Vacie (tj. są zwolnione z VAT-u jako usługi finansowe). Zgodnie z obecną tendencją interpretacyjną władz podatkowych nawet jednorazowe udzielenie pożyczki powinno być kwalifikowane jako usługa finansowa, wykonywana w ramach działalności gospodarczej podatnika, niezależnie od profilu prezentowanego w KRS-ie. W konsekwencji usługa taka jako podlegająca opodatkowaniu VAT (stawka zwolniona ) wyłączona jest z opodatkowania PCC, co również powoduje, iż podatnicy płacący w ciągu ostatnich lat PCC od umów pożyczek mogą dzisiaj ubiegać się o zwrot nadpłaconego podatku. OPODATKOWANIE NIERUChOMOŚCI Podatek od nieruchomości jest istotnym obciążeniem zasadniczo dla przedsiębiorstw posiadających grunty, budynki lub budowle, a jego wpływ na wyniki firmy zależy od profilu jej działalności. Na przykład farmy wiatrowe opodatkowują znaczną część swoich aktywów podatkiem od budowli (do niedawna władze podatkowe były zdania, iż cała wartość turbin wiatrowych powinna być opodatkowana), podczas gdy firmy doradcze wynajmujące powierzchnie biurowe takiego podatku nie płacą w ogóle. Przedsiębiorstwa, których problematyka opodatkowania nieruchomości dotyczy, narażone są na ryzyko: obowiązujące przepisy można różnie interpretować. Z drugiej strony, podatek od nieruchomości stanowi wdzięczny przedmiot optymalizacji. Okoliczności polegające na tym, iż system opodatkowania nieruchomości bazuje na niespójnych i złych jakościowo przepisach prawa, organem podatkowym nie jest urząd skarbowy, lecz władze samorządowe, a w obiegu znajduje się mnóstwo sprzecznych, tzw. wiążących, interpretacji i wyroków sądu, sprawiają, że trudno w tej materii poruszać się pewnie, bez pomocy ekspertów. Przykładowo, lokalne władze często próbują objąć podatkiem wartość całych wolno stojących urządzeń technicznych oraz maszyn. Tymczasem w większości przypadków da się w ramach jednego obiektu budowlanego wyodrębnić jego elementy budowlane (takie jak fundamenty, słupy, wsporniki, maszty czy inne elementy konstrukcyjne) oraz niebudowlane (takie jak urządzenia inżynieryjne, transformatory, etc.), które ze względu na nietrwałość połączenia z częścią budowlaną oraz odrębność funkcjonalną i użytkową nie powinny być uwzględniane w podstawie opodatkowania. Do niedawna wskazywano, że także w budynkach mogą znajdować się obiekty niepodlegające odrębnemu opodatkowaniu (niezależnie od budynków, których powierzchnia użytkowa jest podstawą opodatkowania). Na szczęście praktyka ta została uznana za naruszenie prawa przez resort finansów i nie jest dziś często spotykana. Oszczędności w podatku od nieruchomości są często możliwe w przypadku starych budynków technicznych przedsiębiorstw energetycznych, wodociągowych lub produkcyjnych. Obiekty liczące sobie po 40 lat lub więcej często wprowadzane były do ewidencji według uproszczonych pomiarów powierzchni użytkowej, co mogło wynikać np. z braku historycznej dokumentacji budowlanej. Przeprowadzone dziś precyzyjne wymiarowanie po obrysie wewnętrznym, według kryteriów obecnie obowiązującej ustawy podatkowej (bez powierzchni schodów, szybów windowych, etc.), kończy się w wielu przypadkach stwierdzeniem nawet kilkunastoprocentowego odchylenia między powierzchnią faktyczną i dotychczas deklarowaną niemal zawsze na korzyść podatnika. Wiele takich sytuacji, po ich należytym udokumentowaniu, można wykorzystać nie tylko na potrzeby sporządzania przyszłych deklaracji podatkowych, ale także poprzez realizację nadpłaty w nieprzedawnionych okresach historycznych. Przedstawione przykłady stanowią jedynie część instrumentów optymalizacyjnych pozwalających na uzyskanie znaczących oszczędności podatkowych. Warto przeanalizować możliwość ich indywidualnego zastosowania, gdyż zaoszczędzone kwoty, przy wciąż trudno dostępnym finansowaniu zewnętrznym, mogą otworzyć drogę do podjęcia nowych inwestycji oraz uzyskania przewagi konkurencyjnej na rynku. Adenauer mocuje się z Aniołem Historia o powojennej batalii między BMW a Mercedesem. TEKST Andrzej Roszkiewicz Nadchodzą lata pięćdziesiąte. W przemyśle niemieckim, który na powrót staje na nogi, rozpoczyna się batalia o portfele politycznej i finansowej elity Niemiec Zachodnich. Rywalami w tym wyścigu są dwie czołowe marki: BMW i Mercedes. Firma BMW do tej rywalizacji wystawia model 502 Super z silnikiem 3,2 l Koncern Mercedes w odpowiedzi proponuje model 300 (W186) z silnikiem 3,0 l. Model 502 samochodu BMW wywodzi się ze starszego modelu 501. To pierwsza duża powojenna limuzyna, produkowana w Niemczech Zachodnich. Ze względu na zaokrąglenia okazałych karoserii i proporcjonalny, aerodynamiczny wygląd, otrzymuje przydomek Barokowy Anioł. Natomiast model 300 (W186) samochodu Mercedes Benz wywodzi się częściowo z modelu 220 (187). Wprowadzone zostają jednak znaczne zmiany w budowie karoserii. Konstruktorzy biorą pod uwagę sugestie ówczesnego kanclerza Niemiec Konrada Adenauera. W efekcie wydłużają tylną część karoserii oraz zwiększają rozstaw osi. Od tego czasu na model 300 Mercedes Benz wszyscy mówią Adenauer. Samochody te odznaczają się elegancką sylwetką, bogatym wyposażeniem, a przede wszystkim osiągami, które jak na lata pięćdziesiąte, odbiegają od średniej. Nieprzeciętny charakter karoserii tych samochodów podkreśla duża liczba chromowanych listew i grilli, a w szczególności zwracają na siebie uwagę ogromne chromowane zderzaki. Rywale starają się co roku ulepszać swoje modele, co wiąże się ze wzrostem ceny sprzedawanych samochodów. Pojazdy te znajdują jednak niemałą rzeszę nabywców. Model Barokowy Anioł sprzedano w liczbie 9110 sztuk przy cenie ,00 marek niemieckich. Z kolei Adenauer Andrzej ROSZKIEWICZ Z zawodu energetyk, pasjonat i kolekcjoner starych aut. W swojej kolekcji posiada 42 samochody, w tym 26 całkowicie odrestaurowanych. poszedł w liczbie sztuk przy wysokiej jak na ówczesny czas kwocie ,00 marek niemieckich. Prosta analiza sprzedaży oddaje pierwszeństwo koncernowi Mercedes. Skąd to zwycięstwo? Adenauer staje się w owych czasach samochodem rządowym, co świetnie działa marketingowo i łechce ambicje innych nabywców. Dziś obydwa pojazdy cieszą się wśród miłośników oldtimerów dużym zainteresowaniem, ale bardziej poszukiwany i trudniejszy do zdobycia jest jednak Barokowy Anioł. Zawsze to jakaś forma rekompensaty za przegraną batalię z przeszłości. KRÓTKA TECHNICZNA CHARAKTERYSTYKA PRZEDSTAWIONYCH SAMOCHODÓW Samochód BMW typ 502 Super produkowany od 1955 do 1961 roku Silnik V8 8 cylindrów Pojemność 3168 cm Moc 140 KM Obroty 4800 U/min Skrzynia biegów 4 biegi, zmiana biegów przy kierownicy Hamulce hydrauliczne ze wspomaganiem Waga 1500 kg Max. prędkość 175 km/h Zużycie paliwa 16 l/100 km Zbiornik paliwa 70 l Samochód Mercedes Benz typ 300 (186) produkowany od 1955 do 1958 roku BMW typ 502 Super Silnik rzędowy 6 cylindrów Pojemność 2996 cm Moc 160 KM Obroty 4600 U/min Skrzynia biegów 4 biegi, zmiana biegów przy kierownicy Waga 1780 kg Max. prędkość 180 km/h Zużycie paliwa 17 l/100 km Zbiorniki paliwa 85 l 28 GŁOS BIZNESU Nr Nr GŁOS BIZNESU 29

16 TWOJA FIRMA TWOJA FIRMA Nieobecność w pracy kosztuje Co z tego, że pracownik siedzi za swoim biurkiem, skoro jest chory i mało efektywny? Na to oraz wiele innych pytań odpowiada niedawno opublikowany przez Medicover raport Praca a zdrowie, przygotowany na podstawie analizy danych chorobowych niemal 100 tysięcy pracowników. TEKST Bartosz Maciejewski Celem autorów raportu było zbadanie stanu zdrowia osób aktywnych zawodowo, działań profilaktycznych, jakie podejmują, a także świadczeń, jakie są im oferowane w ramach opieki zdrowotnej zapewnianej przez pracodawców. Sprawdzano także częstotliwość występowania najpowszechniejszych dolegliwości wraz z ich konsekwencjami. Raport Medicover nie jest badaniem ankietowym, ale analizą zagrożeń oraz problemów zdrowotnych i działań profilaktycznych na podstawie realnych danych medycznych, obejmujących reprezentatywną dla całego kraju grupę blisko 100 tysięcy osób aktywnych zawodowo. W jego przygotowaniu oprócz ekspertów Medicover brali również udział naukowcy z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego oraz Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. Co trapi pracowników? Z raportu Praca a zdrowie wynika, że w badanej populacji główny problem to choroby układu oddechowego są one nie tylko najczęstszą przyczyną nieobecności w pracy, ale należą do grupy dolegliwości najczęściej diagnozowanych podczas wizyty u lekarza. Niemal 40% osób z analizowanej grupy przynajmniej raz w roku odwiedza gabinet lekarski właśnie z powodu schorzeń układu oddechowego. Co ciekawe, szczepienie przeciw grypie jest najczęściej wykonywaną czynnością z zakresu profilaktyki w 2007 roku wykonało je 11,1% badanych. Częstym problemem występującym w całej populacji, bez względu na charakter wykonywanej pracy czy płeć, są choroby układu ruchu. Skarżyło się na nie 15,5% kobiet oraz 13,4% mężczyzn. W przypadku obu płci dolegliwości związane z układem ruchu nasilają się z wiekiem, w efekcie czego diagnozowane są u co trzeciej czwartej osoby powyżej 65. roku życia. Warto zauważyć, że według danych GUS w całej populacji na- szego kraju choroby kręgosłupa lub dyskopatie to najczęściej występująca jednostka chorobowa. Cierpi z jej powodu 18,9% Polaków. Kto NAJDŁUŻEJ na zwolnieniach? Jak wynika z badań, szczególnie dotkliwe są konsekwencje depresji i zaburzeń nastroju to właśnie z ich powodu wydawane są najdłuższe zwolnienia lekarskie. Osoby leczone z powodu zaburzeń nastroju oraz depresji spędziły na zwolnieniu lekarskim średnio 14,7 dnia w ciągu roku. Interesującym zagadnieniem z punktu widzenia społecznego jest analiza danych dotyczących ciąży u kobiet aktywnych zawodowo. W badanej grupie w ciąży była co 10 kobieta z przedziału wiekowego Co ciekawe, na macierzyństwo częściej decydowały się kobiety w wieku niż lat. Według autorów raportu potwierdza to tezę o przesunięciu się wieku kobiet rodzących w Polsce. Wbrew stereotypom zwolnienia z pracy z powodu ciąży są znacznie dłuższe w przypadku kobiet młodych niż starszych. Średnie zwolnienie kobiety w przedziale wiekowym trwa w wybranej grupie 47 dni, w przypadku kobiet w wieku dni, a w grupie lat 31 dni w skali roku. Nieobecność kosztuje, ale Wnioski z raportu wskazują na możliwość znacznych oszczędności w przypadku nawet niewielkiej poprawy zdrowia pracowników, co prowadziłoby do spadku absencji i poprawy wydajności. Autorzy Praca a zdrowie przeprowadzili w tym celu dokładną analizę danych ekonomicznych. Biorąc pod uwagę średnią długość absencji chorobowej, która w badanej grupie wynosi 3,8 dnia, eksperci wyliczyli, że koszt jednego dnia nieobecności w pracy pojedynczego pracownika to średnio 282,60 zł. Z symulacji twórców raportu wynika, iż ograniczenie nieobecności w pracy o choćby 10% w badanej grupie da- łoby oszczędności rzędu 11 milionów złotych rocznie. Zdaniem dr. n. med. Piotra Soszyńskiego, dyrektora medycznego Grupy Medicover, dzięki profilaktyce, poprawie stylu życia i zdrowia pracowników nawet 5-procentowy wzrost produktywności mógłby przynieść istotne, bo miliardowe oszczędności w skali gospodarki całego kraju. Co ma zrobić pracodawca? Naturalny rozwój problemów zdrowotnych u osób aktywnych zawodowo można hamować poprzez odpowiednie działania profilaktyczne i medyczne skierowane do tej grupy. Optymalnym rozwiązaniem, służącym poprawie stanu zdrowia osób aktywnych zawodowo, jest stworzenie modelu umożliwiającego pracodawcom, przy współpracy z instytucjami publicznymi, wdrażanie programów opieki medycznej dla pracowników i ich rodzin. Eksperci z Medicover radzą pracodawcom, by wśród swoich pracowników promowali zdrowy tryb życia. Chodzi o to, aby tworzyć taką politykę zdrowotną w firmie, która będzie zachęcać do wyboru zdrowego stylu życia i unikania zachowań szkodliwych. W skład takich programów wchodzą specjalne działania edukacyjne, szkoleniowe i organizacyjne, pomagające pracownikom np. rzucić palenie, nauczyć się radzenia sobie ze stresem, stosować lepiej zbilansowaną dietę czy wspierające aktywność fizyczną. Ważne jest też zdrowe środowisko pracy. Pracodawca powinien wprowadzać takie usprawnienia technologiczne i organizacyjne, które pozwolą ograniczyć zagrożenia dla zdrowia wynikające z otoczenia, w którym pracuje pracownik. Obejmuje to ocenę ryzyka zawodowego i ocenę ergonomii stanowisk, ocenę stopnia uwarunkowań organizacyjnych sprzyjających powstawaniu czynników stresogennych w warunkach pracy i wdrażanie odpowiednich mechanizmów naprawczych. Trzeba też wiedzieć, jak skutecznie zarządzać chorobą, czyli jak i gdzie zapewnić swoim pracownikom dostęp do świadczeń zdrowotnych związanych z diagnozowaniem, leczeniem i rehabilitacją. Powinny one zawierać odpowiednio dobrany do potrzeb zdrowotnych pracowników zakres usług, zdecydowanie szerszy niż wynikający z wytycznych metodologicznych do badań medycyny pracy, obejmujący specjalności medyczne i badania diagnostyczne umożliwiające wykrywanie i prowadzenie chorych ze schorzeniami przewlekłymi oraz rozbudowaną pomoc doraźną. Zdrowie pracowników w ręce specjalistów Zakres możliwych działań jest bardzo szeroki i powinien być każdorazowo dostosowywany do specyfiki zadań w danej firmie oraz potrzeb zdrowotnych jej pracowników. Opracowanie kompleksowego programu medycznego dla firmy to złożone zadanie, ale w długofalowej perspektywie przynosi wymierne rezultaty. Mogą i potrafią to robić takie firmy jak Medicover. Autorzy raportu mają nadzieję, że dzięki informacjom w nim zawartym przedsiębiorstwa i instytucje wspierające zdrowie pracowników w Polsce będą mogły jeszcze skuteczniej oddziaływać na stan zdrowia swoich pracowników. 30 GŁOS BIZNESU Nr Nr GŁOS BIZNESU 31

17 INWESTYCJE INWESTYCJE Marzenia o Dolinie Krzemowej Moda na parki naukowo-technologiczne, technologiczne i przemysłowe trwa w najlepsze. Pora zatem odpowiedzieć sobie na pytanie, czego przedsiębiorcy mogą się po nich spodziewać. TEKST Sebastian Frąckiewicz Wizualizacja powstającego Poznańskiego Parku Technologiczno- -Przemysłowego Najsłynniejsze OŚRODKI NAUKOWO-TEChNICZNE na ŚWIECIE: Dolina Krzemowa San Francisco Research Triangle Park Durham (USA) Sophia-Antipolis Nicea Korytarz M4 Londyn Bristol Początek lat 90. przyniósł w Polsce pierwszą falę przedsiębiorczości, a także fascynację wszystkim co amerykańskie, również w biznesie. Stworzenie rodzimego odpowiednika Doliny Krzemowej szumnie zapowiadały wszystkie duże miasta, na czele z Krakowem, Gdańskiem i Warszawą. Z wielkich planów i wizji nic wówczas nie wyszło, a pierwszy polski obiekt o podobnym charakterze powstał kilka lat później w Wielkopolsce, po cichu, metodą małych kroków, na terenie liczącym zaledwie 3 hektary. Był to Poznański Park Naukowo-Technologiczny, powołany przy Fundacji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w 1995 roku. Pomysł powstał z inicjatywy profesora Bogdana Marcińca, a że wszystkie instytucje miały być wtedy przedsiębiorcze, uczelnia postanowiła znaleźć swój sposób na komercjalizację wiedzy. Fundacja chciała z jednej strony uzyskiwać przychody, z drugiej otworzyć uniwersytet na zewnątrz, w szczególności na biznes, oferując mu innowacyjne rozwiązania. Początki nie były łatwe, bowiem w latach 90. niektórzy naukowcy mieli wprawdzie ciekawe pomysły, ale kultura biznesowa pozostawiała wiele do życzenia. Ludzie z politechniki wynaleźli na przykład młotek pneumatyczny, który różnił się tym od innych, że nie był szkodliwy dla zdrowia. Ale wtedy nikt nie przejmował się zdrowiem pracowników, nie było mowy o społecznej odpowiedzialności biznesu. Pomysł się nie sprzedał, na rynku lepiej radziły sobie produkty znanych marek, choć wcale nie były innowacyjne mówi Elżbieta Książek, zastępca dyrektora Poznańskiego Parku Naukowo-Technologicznego (PPNT). Wówczas nie myślało się wiele również o innowacji czy gospodarce wiedzy. Z czasem i to się zmieniało, a PPNT powiększał teren i zakres działania. Ale prawdziwy boom na parki tak naprawdę rozpoczął się wraz z dotacjami unijnymi na tego typu inwestycje. PARK PARKOWI NIERÓWNY Zanim biznesmen pomyśli o ulokowaniu swojej firmy w parkowym obszarze, powinien dokładnie sprawdzić, z jakim obiektem ma tak naprawdę do czynienia. Wyróżniamy kilka typów inwestycji. Park przemysłowy to po prostu wyznaczony teren, na którym swoją produkcję umieściło wiele firm. Nie musi mieć wcale zaplecza naukowego ani służyć innowacyjności, choć może (ale nie jest to wymagane) specjalizować się w danej branży. Z kolei park technologiczny powinien skupiać innowacyjne firmy, najlepiej z pokrewnych branż, aby mogły świadczyć sobie wzajemnie usługi lub wymieniać się doświadczeniami. Pożądana jest również współpraca z uczelniami. Natomiast park naukowo-technologiczny idzie o krok dalej powiązany jest ściśle z danym ośrodkiem naukowym, posiada własne laboratoria, narzędzia badawcze i stanowi ośrodek innowacji dla danego regionu. Dzięki temu firmy zlokalizowane na jego terenie mają szansę na wykorzystanie najnowszych osiągnięć naukowych w biznesie. Zarówno w przypadku parku technologicznego, jak i naukowo-technologicznego ważny jest także profesjonalny zarząd obiektu, który wspiera lokatorów, pomaga im dobierać partnerów czy zdobywać środki, a także inicjuje wspólne działania. Cel to stworzenie efektu synergii oraz wymiana idei i usług między firmami. Nie istnieją natomiast żadne przepisy prawne, które mówiłyby o tym, jaka inwestycja może nosić miano parku technologicznego. Każdy może przydzielić sobie ten tytuł. Teraz w wielu miastach, gdy chce się zrobić coś dla innowacji, szybko zakłada się park technologiczny. Fundusze strukturalne są u nas tak wdrażane, że pieniądze na innowacje oznaczają pieniądze na inwestycje bo są to rzeczy namacalne, które widać, łatwiej je też rozliczyć. Stąd może zbyt przesadna moda w Polsce na parki technologiczne, które chce tworzyć prawie każde miasto, nawet jeśli nie ma stosownych przesłanek, jak na przykład zaplecze naukowe. Grozi to tak zwanym budowaniem katedr na pustyni, które obserwowano w Niemczech. Budowa infrastruktury to za mało, aby park spełnił pokładane w nim nadzieje. Z drugiej strony wprowadzenie norm czy regulacji prawnych mogłoby zahamować wiele inicjatyw mówi Elżbieta Książek z PPNT. Ewa Bujak z Nickel Technology Park Poznań dodaje, że tendencja rozwoju parków jest dobra, o ile spełniają swoje podstawowe funkcje, a nie zatrzymują się wyłącznie na wynajmie powierzchni. SELEKCJA W jaki sposób parki dobierają swoich lokatorów? Poznański Park Naukowo-Technologiczny nie ma żelaznych reguł. Wybiera te firmy i ludzi, którym jest w stanie pomóc. Po taką pomoc mogą zgłosić się naukowcy pragnący skomercjalizować swoją wiedzę. Tak powstało m.in. Centrum Analityki i Diagnostyki Medycznej, w którym stworzono zupełnie inaczej działający aparat EKG, o wiele bardziej dokładny i dający wyniki na poziomie tomografu komputerowego. Placówka właśnie stara się zainteresować tym urządzeniem rynki zachodnie. PPNT pomaga również firmom, zarówno doświadczonym, jak i młodym. Dla tych drugich prowadzi specjalny inkubator, gdzie za lokal płaci się symboliczne sumy. PPNT należy także do Enterprise Europe Network jest to sieć łącząca kilkadziesiąt ośrodków w Europie, która zajmuje się międzynarodowym transferem technologii. W jej bazie znajdują się gotowe rozwiązania, przystosowane do natychmiastowego wdrożenia. Z kolei do Nickel Technology Park Poznań trafiają firmy duże, raczej już rozwinięte. Obecnie zarząd parku stawia przede wszystkim na branżę biotechnologiczną i informatyczną. NTPP współpracuje z Politechniką Poznańską, m.in. nad rozwojem innowacyjnej metody wytwarzania superkondensatora, dzięki czemu stanie się on bardzo efektywnym źródłem prądu. Swoje pomysły konsultuje również Zespół Centrum Wspierania Innowacji działający przy Poznańskim Parku Naukowo- -Technologicznym z Uniwersytetem Ekonomicznym. W Nickel Technology Park Poznań trwają także prace nad utworzeniem Centrum Biotechnologii NTPP. Chcemy stworzyć nowoczesną bazę laboratoryjną o standardach europejskich, przeznaczoną dla firm biotechnologicznych, zainteresowanych rozwijaniem działalności w Wielkopolsce. Mamy nadzieję, że uda nam się pozyskać przedsiębiorców, którzy mają ciekawe pomysły badawcze i chcą je realizować w praktyce mówi Ewa Bujak. Moda na parki technologiczne i przemysłowe nie przemija. Już wkrótce w Wielkopolsce zaczną działać nowe obiekty: Poznański Park Technologiczno-Przemysłowy, zarządzany przez Wielkopolskie Centrum Wspierania Inwestycji, oraz Park Technologiczny Luboń, budowany przez firmę LUVENA. W Polsce, gdzie dialog między światem biznesu i światem nauki nadal jest trudny, a komercjalizacja badań naukowych wciąż niełatwa, parki technologiczne mogą stać się obszarem wspólnych działań, tym bardziej że posiadają doświadczenie swoich lokatorów z różnych sektorów. Ale czy te doświadczenia i pomysły będą przez lokatorów wymieniane, zależy już tylko od nich samych i zarządców parku. Bez wymiany myśli park technologiczny będzie jedynie zbiorem lokali do wynajęcia. 32 GŁOS BIZNESU Nr Nr GŁOS BIZNESU 33

18 INWESTYCJE Dobre warunki do rozwoju Kazimierz Zagozda, prezes firmy LUVENA, opowiada o nowym parku technologicznym, który właśnie buduje w Luboniu k. Poznania. CZYM PAŃSTWA PARK TECHNOLOGICZNY BĘDZIE WY- RÓŻNIAŁ SIĘ NA TLE INNYCH TEGO TYPU OBIEKTÓW? KAZIMIERZ ZAGOZDA: Zapraszamy do współpracy oczywiście wszystkie firmy koncentrujące się na produkcji czy logistyce. Szczególnie jednak zależy nam na zainteresowaniu firm wyspecjalizowanych czy to w wytwarzaniu, czy przechowywaniu produktów chemicznych. To dla nas naturalna droga rozwoju. Znamy się na chemii zarówno w wymiarze technologicznym, jak i logistycznym. Stąd też będziemy w stanie wesprzeć przedsiębiorstwa operujące w naszej branży. Oprócz wartości merytorycznych związanych z chemią, park dysponuje szeregiem zalet, które są decydujące dla właściwej logistyki. Leży w pobliżu autostrady A2, posiada własną bocznicę kolejową oraz bezpośredni dostęp do Warty, co w perspektywie planów udrożnienia tej rzeki może stać się interesujące dla naszych partnerów, którzy zechcą u nas ulokować swój biznes. Ponadto specjaliści LUVENY służą doradztwem w zakresie obrotu chemikaliami (ADR oraz Reach) czy ochrony środowiska, np. przy uzyskiwaniu stosownych zezwoleń. NA JAKIM ETAPIE ROZWOJU JEST DZIŚ PAŃSTWA OBIEKT I JAKIE INWESTYCJE PLANUJĄ PAŃSTWO W 2010 ROKU? Zrealizowaliśmy I etap budowy parku. Pierwsza hala została zbudowana i funkcjonuje. Planuje się budowę kolejnego magazynu o powierzchni 6000 m 2, podzielonego na cztery niezależne sektory, oraz budowę magazynu o powierzchni m 2, przeznaczonego dla sześciu potencjalnych najemców. Dodatkowo najprawdopodobniej do większej hali dociągnięta zostanie bocznica kolejowa oraz wybudowana będzie rampa kolejowa o długości około 140 metrów. Rozwinięcie tej inwestycji zależy jednak od ogólnego klimatu biznesowego, szczególnie na naszym podstawowym rynku, jakim jest rynek rolny, który nie odbudował się jeszcze po załamaniu kryzysowym z przełomu roku. Przyspieszenie rozwoju gospodarki z pewnością przełoży się też na przyspieszenie i naszej inwestycji. W SWOICH MATERIAŁACH PISZĄ PAŃSTWO O WSPÓŁ- PRACY ZE ŚRODOWISKIEM AKADEMICKIM. NA CZYM DOKŁADNIE MA POLEGAĆ TA WSPÓŁPRACA? Budujemy doskonałe relacje z wyższymi uczelniami, a w sposób szczególny współpracujemy z Fundacją Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, która prowadzi Poznański Park Naukowo-Technologiczny. Zarząd Fundacji, jak i kierownictwo PPNT są mocno związane emocjonalnie i naukowo z Wydziałem Chemii UAM, dlatego w PPNT stworzono doskonałe warunki do startu nowych firm. Są to firmy, które wykorzystują dorobek naukowy chemików uniwersyteckich, a także całego środowiska naukowego Wielkopolski. Zależy nam, aby część firm, które znajdują swoje miejsce właśnie w tym parku i startują ze swoimi pomysłami na biznes, po okresie inkubacji przeszło do naszego parku już jako dojrzałe przedsiębiorstwa. PPNT prowadzony jest przez Instytut Technologii Chemicznej, dlatego uważam, że firmy wywodzące się z tego inkubatora będę mogły dobrze rozwijać się w naszym parku. PLANUJĄ PAŃSTWO ZBUDOWANIE PIERWSZEGO W POLSCE SPECJALISTYCZNEGO MAGAZYNU CHEMICZ- NEGO ZGODNEGO Z DYREKTYWĄ RADY UNII EUROPEJ- SKIEJ. CZYM CHARAKTERYZUJE SIĘ TAKI MAGAZYN? Pierwszy w Polsce specjalistyczny magazyn chemiczny zgodny z Dyrektywą Rady Unii Europejskiej Seveso II, który być może w przyszłości powstanie na terenie parku, budowany będzie dla potrzeb jednego najemcy, a jego powierzchnia użytkowa to około 8000 m 2. Zgodnie z Dyrektywą Seveso II budynek zostanie wybudowany według założonej przez nią technologii i z określonych materiałów oraz wyposażony w bardzo szeroki wachlarz wszelkiego rodzaju automatyki monitorującej i przeciwdziałającej powstaniu awarii. 34 GŁOS BIZNESU Nr

19 INWESTYCJE INWESTYCJE Przedsiębiorca uskrzydlony Posiadanie własnego samolotu jest zabójcze dla kieszeni, za to zatłoczone terminale mogą nam zszarpać nerwy. Ale na rynku usług lotniczych dla biznesu istnieją także alternatywne rozwiązania. TEKST Sebastian Frąckiewicz, Anna Solak Wielkopolscy biznesmeni coraz częściej prowadzą firmy na światową skalę, a to wymaga większej mobilności. Liczba niezbędnych podróży zwiększa się do tego stopnia, że grafik pęka w szwach, a jedynym sensownym środkiem transportu staje się samolot. Można oczywiście latać tradycyjnymi liniami, jednak czas oczekiwania na lotnisku potrafi często zniwelować czas, który zaoszczędziliśmy, wybierając trasę w przestworzach. Zawsze można kupić własną maszynę. Ale stać na nią naprawdę nielicznych, a dodatkowo od zamówienia do dostawy trochę poczekamy bywa, że nawet do dwóch lat. Alternatywą dla powyższych skrajności jest prywatna awiacja biznesowa. W Wielkopolsce prym wiodą dwie firmy: Windrose Air oraz Sky Share, obie mają swoje siedziby na Ławicy. Każda z nich stosuje inny model działania, choć obsługuje podobną grupę osób. Bardzo duża liczba firm, z którymi współpracujemy, ma swoje oddziały lub klientów poza głównymi ośrodkami komunikacyjnymi, takimi jak Warszawa czy Frankfurt. Aby dotrzeć do takich miejsc klasycznymi liniami, konieczne są przesiadki, co wydłuża niewspółmiernie czas spędzony w podróży mówi prezes Sky Share Piotr Długiewicz. Dodaje, że sensowne jest również podróżowanie samolotem po Polsce, bo wylatując jednego dnia z Poznania, można załatwić interesy w kilku miastach i wieczorem znowu wrócić do stolicy Wielkopolski. W okresie od marca do listopada w naszym kraju dostępnych jest ponad 60 lotnisk, skąd możemy szybko podróżować do mniejszych ośrodków, takich jak Częstochowa czy Bydgoszcz. Z kolei Maciej Walkowiak z Windrose Air podkreśla, że ich samoloty lądują na 1200 europejskich lotniskach, czyli kilkukrotnie większej liczbie niż liniowe odrzutowce. Poza tym prywatny samolot zawsze na nas poczeka, gdy sytuacja tego wymaga. Jak latać i za ILE? Sky Share i Windrose Air prezentują zupełnie inne modele organizacji lotów. W przypadku pierwszej z firm jest to tzw. Program Profesjonalnie Zarządzanej Współwłasności Samolotów. Nie wykupujemy bowiem pojedynczych przelotów, ale stajemy się współudziałowcami maszyny. Za jedną ósmą samolotu, który będzie należał do nas przez cztery lata, płacimy jednorazowo zł i w ramach naszych akcji co roku mamy do dyspozycji 75 godzin w powietrzu. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby nasz udział w samolocie wzrósł, ale wtedy płacimy proporcjonalnie więcej. Co miesiąc uiszczamy także 3500 zł, które pokrywają koszty konserwacji, hangarowania i remontów wszystkim tym zajmuje się Sky Share. Ponadto płacimy także za paliwo i pracę pilota. Maszyna jest w pełni dyspozycyjna, a gdy nasz lot pokrywa się z podróżą innego współudziałowca, Sky Share podstawi nam (lub współudziałowcowi) inny samolot, choć zawsze o tych samych parametrach. Po wygaśnięciu czteroletniej umowy maszyna zostaje sprzedana, a współwłaściciel otrzymuje swoją (proporcjonalną do udziałów) część pieniędzy. W Windrose Air rzecz wygląda inaczej, tutaj nie jesteśmy właścicielami maszyny, płacimy za konkretny lot. Rezerwacji można dokonać nawet dwie godziny przed planowaną podróżą. Mamy przeszło stu stałych klientów, dlatego u nas codziennie startuje jakiś samolot. Nigdy jednak nie zdarzyło się, aby zabrakło maszyny dla osoby zamawiającej mówi Maciej Walkowiak z Windrose Air. Cena wynajęcia samolotu oscyluje w zależności od preferowanego modelu w granicach od 2,5 tys. do 6 tys. za godzinę lotu, przy czym liczba pasażerów na pokładzie nie ma na nią wpływu. Samoloty prywatne na każdym europejskim lotnisku maja do dyspozycji osobny terminal, więc unikniemy również męczących kolejek, a do tego nie musimy się martwić ograniczeniami wielkości bagażu. Gdyby na przykład cała firma chciała wybrać się na narty, jesteśmy w stanie podstawić większy samolot. Na naszych pokładach klient może zorganizować firmową imprezę lub prezentację, a nawet zaręczyny, co już kiedyś miało miejsce dodaje Maciej Walkowiak. CZYM LATAĆ? Flota Sky Share składa się lekkich, zwrotnych czteroosobowych cirrusów SR 220 turbo, które wyposażone są w spadochron dla całej maszyny. Dzięki temu, że są niewielkie, mogą lądować nawet na małych lotniskach w mniejszych ośrodkach. Jednocześnie mogą latać na wysokościach samolotów komunikacyjnych. Minus to wielkość kabiny cirrusa nie znajdziemy w niej zbyt wiele miejsca. Posiada za to klimatyzację i system audio. Głównym kryterium wyboru samolotów do naszej floty jest bezpieczeństwo, a dopiero po nim osiągi i wygoda podkreśla Piotr Długiewicz ze Sky Share. Firma już wkrótce wprowadzi większy samolot pilatus PC 12 NG, który może Cirrus SR 220 turbo wyposażony jest w spadochron dla całej maszyny Gulfstrean G550 zabrać na pokład od sześciu do ośmiu osób i znacznie więcej bagażu. Z kolei Windrose Air dysponuje 15 samolotami odrzutowymi różnych modeli i ładowności. Jest to np. citation jet 2, mogący rozwinąć prędkość nawet 750 km/h, 5-miejscowa cessna lub większy, 14-miejscowy gulfstrean G550. Każda z maszyn zarejestrowana jest w Niemczech i spełnia takie same wymagania zabezpieczeń i wyposażenia jak samoloty Lufthansay, największeo niemieckieo przewoźnika lotniczeo. Samoloty, sterowane przez dwóch pilotów, są dwusilnikowe, co oznacza, że w razie awarii samolot zostanie bez przeszkód doprowadzony do bazy. Wszystkie samoloty Windrose Air posiadają swój własny telefon satelitarny, a niektóre z nich również połączenie z Internetem za pomocą sieci satelitarnej. Pasażer ma mozliwość ponadto pracować w trakcie lotu, gdyż dopuszczalne jest włączanie komputera po starcie, a jeśli leci z partnerami biznesowymi może omówić strategię spotkania w atmosferze prywatności już w samolocie, zamiast dzień wcześniej w biurze. Prywatna awiacja jest dość kosztowna i przeznaczona głównie dla tych osób, dla których zyski z większej mobilności rekompensują koszty bujania w obłokach w celach biznesowych, rzecz jasna. Pilatus PC 12 NG 36 GŁOS BIZNESU Nr Nr GŁOS BIZNESU 37

20 WIELKOPOLSKIE GMINY WIELKOPOLSKIE GMINY Klęska urodzaju Z pozyskaniem inwestorów miasto i gmina Swarzędz nie ma większego kłopotu, nawet w okresie zastoju gospodarczego. TEKST Anna Solak Zainteresowanie jest bardzo duże. Gmina nie musi nawet specjalnie o inwestorów zabiegać twierdzi Maciej Woliński, rzecznik prasowy Urzędu Miasta i Gminy Swarzędz. Położenie na międzynarodowej trasie komunikacyjnej Berlin Warszawa Moskwa, sąsiedztwo Poznania, bliskość atrakcyjnego turystycznie Parku Krajobrazowego Puszcza Zielonka czy istnienie Specjalnej Strefy Ekonomicznej to wszystko czynniki, które sprzyjają podmiotom gospodarczym chcącym ulokować tu swój kapitał. Obecnie na terenie gminy funkcjonuje aktywnych firm różnego kalibru i rodzaju. Są to m.in.: Volkswagen, Mercedes-Benz, Vox, Poz-Bruk, British Petroleum, Panopa Logistik, Blum, Deceuninck, Arvin Meritor czy Stena Złomet. Dla przykładu, do końca sierpnia br. powstało tutaj 299 nowych firm, a swoją działalność zawiesiło 256, co i tak daje wzrost liczący 43 firmy. Wśród kilku tysięcy podmiotów gospodarczych kilkadziesiąt to inwestorzy zagraniczni. Zamierzamy zadbać o dolinę Cybiny i przywrócić Jezioro Swarzędzkie naturze mówi Zbigniew Zastrożny, dyrektor Wydziału Rozwoju Gminy przy UMiG w Swarzędzu. INFRASTRUKTURA CO NOWEGO? W tej chwili połowa gospodarstw posiada sieć kanalizacyjną, a wodociągi prawie cała gmina. W Rabowicach natomiast działa nowoczesny zakład utylizacji i gromadzenia odpadów. Ponadto Urząd Miasta i Gminy ma dalsze plany modernizacji infrastruktury, np. projekt związku międzygminnego Puszcza Zielonka, dotyczący budowy ponad 50 km kanalizacji sanitarnej, a realizowany w ramach wniosku o dofinansowanie z funduszy unijnych. W tym wypadku 70% kosztów pokryją środki UE, pozostałe 30% strona polska. Poza tym lada dzień gmina wystąpi o dofinansowanie budowy nowego wiaduktu, łączącego ul. Rabowicką z S-92. Jest to o tyle ważne, że wzdłuż tej ulicy rozciąga się Specjalna Strefa Ekonomiczna, obejmująca szereg firm dysponujących transportem ciężarowym. Nowe rozwiązanie pozwoli na przesunięcie ruchu z ul. Polnej (centrum) na wiadukt znajdujący się poza ścisłym obrębem miata. Koszt inwestycji, mającej się zakończyć do 2015 r., wyniesie ok. 40 mln zł. Jest to największy ukłon w stronę inwestorów podkreśla Woliński. Ponadto Swarzędz ma zamiar rozwinąć transport publiczny. W tym celu w przyszłym roku wymieniony ma zostać tabor autobusów miejskich (zakup pięciu nowych pojazdów o wartości 5 mln zł dofinansuje UE), planuje się też stworzenie nowego peronu dla szynobusu i parkingu buforowego w pobliżu dworca kolejowego. Te zmiany mają odciążyć firmy pod względem kosztów przewozu pracowników, a przy okazji poprawić jakość życia mieszkańców. Kolejnym udogodnieniem dla właścicieli firm ma stać się możliwość załatwienia spraw administracyjnych na miejscu, a nie jak dotąd w oddalonym Poznaniu. W porozumieniu ze Starostwem Powiatowym na ul. Poznańskiej będzie funkcjonować filia Wydziału Komunikacji, gdzie prywatni inwestorzy będą mogli zarejestrować swoje pojazdy. Jest to inicjatywa korzystna zwłaszcza dla firm leasingowych i innych tego typu podmiotów. PÓŁNOC POŁUDNIE Gminę Swarzędz można umownie podzielić na dwie części. Część północna (powyżej drogi krajowej nr 5) to tereny prze- znaczone głównie na organizację wypoczynku, ze względu na swoje walory przyrodnicze. Część południowa natomiast pod budownictwo, handel i usługi. Przy drodze krajowej nr 92 i linii kolejowej stworzono bowiem strefę przemysłową, która nadal jest rozbudowywana. Do sektora północnego należą m.in. miejscowości: Kobylnica, Wierzenica, Wierzonka, Gruszczyn, Karłowice, Gortatowo. Będąc obrzeżami Puszczy Zielonki, stwarzają dogodne warunki do działalności rekreacyjnej. Chcemy zaktywizować inwestorów, aby dynamicznie rozwijali i tego typu działalność mówi Zbigniew Zastrożny, dyrektor Wydziału Rozwoju Gminy przy UMiG w Swarzędzu. Zamierzamy zadbać o dolinę Cybiny i przywrócić Jezioro Swarzędzkie naturze podkreśla. Gmina posiada już Centrum Sportu i Rekreacji, pływalnię i lodowisko. Przewiduje do tego budowę ścieżek rowerowych przy nowym wiadukcie, a także stymulowanie takich miejscowości jak np. Karłowice czy Wierzonki poprzez wdrożenie planów zagospodarowania dla tych miejsc. Jeśli chodzi o strefę południową, realizowane będą plany rozwojowe firm już działających. Spośród dwudziestu sołectw na terenie gminy największym zainteresowaniem inwestorów cieszą się: Swarzędz (w wielu dziedzinach), Zalasewo (budownictwo mieszkaniowe), Jasień i Kobylnica (hurtownie) oraz Rabowice (ze względu na Specjalną Strefę Ekonomiczną). DLA INWESTORÓW Terenów czysto gminnych jest już niewiele, większość to własność prywatna wyjaśnia Zastrożny. Gmina tworzy natomiast plan zagospodarowania przestrzennego, a wcześniej studium uwarunkowań przestrzennych, które jest już w końcowej fazie powstawania i na początku przyszłego roku oddane zostanie pod głosowanie Rady Miasta dodaje. Jest to przydatne narzędzie w rękach gminy. Na tej podstawie oszacowano, że liczba mieszkańców z obecnej 40 tys. może wzrosnąć do blisko 100 tys. Co więcej, sporządzono mapy obrazujące uzbrojenie w media poszczególnych działek. Ewentualni inwestorzy zakup gruntów muszą negocjować z ich właścicielami prywatnymi, gmina pełni jednak w tym procesie funkcję doradczą i pomocniczą oraz pośredniczącą, np. dzięki stronie internetowej, na której zainteresowani przedsiębiorcy znajdą potrzebne informacje (www. swarzedz.pl). Dodatkową zachętą jest wspomniana już Specjalna Strefa Ekonomiczna, funkcjonująca jako podstrefa Kostrzyńsko-Słubickiej SSE. Obejmuje ona obszar 80 ha, a na jej terenie działają trzy hale magazynowo-produkcyjne o łącznej powierzchni ok. 105 tys. m², mające dostęp do bocznicy kolejowej i rampy rozładunkowo-załadunkowej, jak również terminal kontenerowy, ulokowany przy międzynarodowej trasie kolejowej łączącej Paryż z Moskwą. Ponadto w założeniach na rok budżetowy 2010 przyjęto, iż w przypadku gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (bez względu na sposób zakwalifikowania ich w ewidencji gruntów i budynków) wysokość stawki podatku od nieruchomości wyniesie 0,71 zł od 1 m² powierzchni. Natomiast od budynków tudzież budynków mieszkalnych (lub ich części) związanych z taką działalnością 17,55 zł od 1 m² powierzchni użytkowej. Przy czym współczynnik inflacji ma wpływ na te wartości. Rada Miejska w Swarzędzu do tej pory nie skorzystała z prawa do ustalenia maksymalnych stawek podatkowych podsumowuje Woliński. FOTO: MAREK KACZMARCZYK, HENRYK BŁACHNIO 38 GŁOS BIZNESU Nr Nr GŁOS BIZNESU 39

Strategia społecznej odpowiedzialności biznesu

Strategia społecznej odpowiedzialności biznesu Strategia społecznej odpowiedzialności biznesu Od 10 lat działamy na rynku, starając się utrzymywać wysoką pozycję, zarówno na polu ogólnopolskim, jak i lokalnym. Współpracujemy z najlepszymi producentami,

Bardziej szczegółowo

66. Międzynarodowe Targi Pomysły, Wynalazki, Nowe Produkty iena 2014 w Norymberdze Poniedziałek, 25 Sierpień :08

66. Międzynarodowe Targi Pomysły, Wynalazki, Nowe Produkty iena 2014 w Norymberdze Poniedziałek, 25 Sierpień :08 Agencja Promocyjna INVENTOR sp. z o.o., jako Oficjalny Przedstawiciel Targów na Polskę zaprasza do wzięcia udziału w 66. Międzynarodowych Targach Pomysły, Wynalazki, Nowe Produkty iena, które odbędą się

Bardziej szczegółowo

Bariery i potencjał współpracy małych i dużych przedsiębiorstw

Bariery i potencjał współpracy małych i dużych przedsiębiorstw Bariery i potencjał współpracy małych i dużych przedsiębiorstw Raport z badania ilościowego i jakościowego zrealizowanego w ramach projektu Forum Współpracy Małego i Dużego Biznesu Związku Przedsiębiorców

Bardziej szczegółowo

Rozmowa ze sklepem przez telefon

Rozmowa ze sklepem przez telefon Rozmowa ze sklepem przez telefon - Proszę Pana, chciałam Panu zaproponować opłacalny interes. - Tak, słucham, o co chodzi? - Dzwonię w imieniu portalu internetowego AmigoBONUS. Pan ma sklep, prawda? Chciałam

Bardziej szczegółowo

KOALICJA NA RZECZ ODPOWIEDZIALNEGO BIZNESU

KOALICJA NA RZECZ ODPOWIEDZIALNEGO BIZNESU KOALICJA NA RZECZ ODPOWIEDZIALNEGO BIZNESU Prezentacja wyników badania świadomości CSR: badanie wśród pracowników (na przykładzie branży teleinformatycznej) Przygotowano dla: Przygotowali: Marta Kudrewicz,

Bardziej szczegółowo

Jak zdobyćpierwszy milion w Internecie i dobrze sięprzy tym bawić? V Pomorskie Forum Przedsiębiorczości Gdynia, 14 maja 2010

Jak zdobyćpierwszy milion w Internecie i dobrze sięprzy tym bawić? V Pomorskie Forum Przedsiębiorczości Gdynia, 14 maja 2010 Jak zdobyćpierwszy milion w Internecie i dobrze sięprzy tym bawić? V Pomorskie Forum Przedsiębiorczości Gdynia, 14 maja 2010 JAK TO SIĘDZIEJE? 2005 potrzeba zakupu analiza możliwości pomysł potrzeba działania

Bardziej szczegółowo

Strategia zarządzania kapitałem ludzkim Biznes społecznie odpowiedzialny (CSR)

Strategia zarządzania kapitałem ludzkim Biznes społecznie odpowiedzialny (CSR) Strategia zarządzania kapitałem ludzkim Biznes społecznie odpowiedzialny (CSR) To koncepcja, według, której firmy dobrowolnie prowadzą działalność uwzględniającą interesy społeczne i ochronę środowiska,

Bardziej szczegółowo

2016 CONSULTING DLA MŚP. Badanie zapotrzebowania na usługi doradcze

2016 CONSULTING DLA MŚP. Badanie zapotrzebowania na usługi doradcze 2016 CONSULTING DLA MŚP Badanie zapotrzebowania na usługi doradcze 1 O raporcie Wraz ze wzrostem świadomości polskich przedsiębiorców rośnie zapotrzebowanie na różnego rodzaju usługi doradcze. Jednakże

Bardziej szczegółowo

III Śląski Okrągły Stół nt. Społecznej Odpowiedzialności Biznesu KONFERENCJA

III Śląski Okrągły Stół nt. Społecznej Odpowiedzialności Biznesu KONFERENCJA III Śląski Okrągły Stół nt. Społecznej Odpowiedzialności Biznesu KONFERENCJA Działalność Rady do spraw Społecznej Odpowiedzialności Biznesu w latach 2011-2014 Katowice, 29.10.2014 r. CSR co to jest? Społeczna

Bardziej szczegółowo

Raport dla przedstawicieli mediów

Raport dla przedstawicieli mediów Raport dla przedstawicieli mediów Szanowni Państwo, Przekazujemy Państwu raport prezentujący wyniki kolejnego badania zrealizowanego przez Instytut Keralla Research na zlecenie Carefleet S.A., dotyczący

Bardziej szczegółowo

R1. W jakim przedziale zatrudnienia znajduje się Pana(i) firma? 10-49 osób... 50-249 osób...

R1. W jakim przedziale zatrudnienia znajduje się Pana(i) firma? 10-49 osób... 50-249 osób... Zapraszamy Państwa do wzięcia udziału w badaniu dotyczącym rynku pracy małych i średnich przedsiębiorstw na Dolnym Śląsku. Naszym zamierzeniem jest poznanie Państwa opinii na temat koncepcji społecznej

Bardziej szczegółowo

Izba Gospodarcza Regionu Płockiego

Izba Gospodarcza Regionu Płockiego Izba Gospodarcza Regionu Płockiego perspektywa Biznesu KRZYSZTOF IZMAJŁOWICZ P R E Z E S I Z B Y G O S P O D A R C Z E J R E G I O N U P Ł O C K I E G O Kim jesteśmy Izba Gospodarcza Regionu Płockiego,

Bardziej szczegółowo

Mercedes-Benz Bank Polska SA

Mercedes-Benz Bank Polska SA Mercedes-Benz Bank Polska SA Mercedes-Benz Bank jest częścią grupy Daimler - międzynarodowego koncernu motoryzacyjnego, będącego właścicielem marki Mercedes-Benz, znanej z produkcji samochodów osobowych,

Bardziej szczegółowo

Rozmowa z Maciejem Kuleszą, menedżerem w firmie Brento organizującej Men Expert Survival Race 1

Rozmowa z Maciejem Kuleszą, menedżerem w firmie Brento organizującej Men Expert Survival Race 1 Bednarczyk M., Nessel K. (red.), Przedsiębiorczość w sporcie: zasady i praktyka, CeDeWu, 2016 Materiał dodatkowy do rozdziału 21: E-komunikacja marektingowa w organizacji sportowej www.turystyka.uj.edu.pl/przedsiebiorczosc-w-sporcie

Bardziej szczegółowo

Targi Business to Business Innowacyjność i nowe technologie jako budowanie przewagi konkurencyjnej w regionie 12 września 2013 roku Park Naukowo

Targi Business to Business Innowacyjność i nowe technologie jako budowanie przewagi konkurencyjnej w regionie 12 września 2013 roku Park Naukowo jako budowanie przewagi konkurencyjnej w regionie 12 września 2013 roku Park Naukowo Technologiczny Polska Wschód w Suwałkach, ul. Innowacyjna 1 Suwalska Specjalna Strefy Ekonomicznej S.A. i firma Prospects

Bardziej szczegółowo

Tomasz Bonek Marta Smaga Spółka z o.o. dla Dolnośląskiej Izby Gospodarczej. Szkolenie. Jak zarabiać w internecie? Przenieś swój biznes do sieci!

Tomasz Bonek Marta Smaga Spółka z o.o. dla Dolnośląskiej Izby Gospodarczej. Szkolenie. Jak zarabiać w internecie? Przenieś swój biznes do sieci! Tomasz Bonek Marta Smaga Spółka z o.o. dla Dolnośląskiej Izby Gospodarczej Szkolenie Jak zarabiać w internecie? Przenieś swój biznes do sieci! O nas Współautorzy jednego z największych sukcesów na polskim

Bardziej szczegółowo

Ezine 4. Zapraszamy do współpracy. Małe przypomnienie, czym jest CEO? CEO Kurs szkoleniowy CEO Multiplayer event w Szczecinie...

Ezine 4. Zapraszamy do współpracy. Małe przypomnienie, czym jest CEO? CEO Kurs szkoleniowy CEO Multiplayer event w Szczecinie... Ezine 4 Zapraszamy do współpracy Zachęcemy do odwiedzenia naszej strony internetowej: www.ceo-project.eu Naszego Facebooka oraz LinkedIn Kto jest zaangażowany? Małe przypomnienie, czym jest CEO?... 2 CEO

Bardziej szczegółowo

Na czym polega odpowiedzialność firmy farmaceutycznej? Raport Społeczny. GlaxoSmithKline Pharmaceuticals

Na czym polega odpowiedzialność firmy farmaceutycznej? Raport Społeczny. GlaxoSmithKline Pharmaceuticals Na czym polega odpowiedzialność firmy farmaceutycznej? Raport Społeczny GlaxoSmithKline Pharmaceuticals 2009-2010 Jerzy Toczyski Prezes Zarządu GlaxoSmithKline Pharmaceuticals SA Od odpowiedzialności do

Bardziej szczegółowo

Milena Rokiczan Centrum Rozwoju Społeczno-Gospodarczego

Milena Rokiczan Centrum Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Współpraca Biznes NGO: stan wiedzy, dotychczasowe doświadczenia, postawy i oczekiwania Milena Rokiczan Centrum Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Plan prezentacji Plan prezentacji O czym będzie mowa? 1. Informacje

Bardziej szczegółowo

Społecznej odpowiedzialności biznesu można się nauczyć

Społecznej odpowiedzialności biznesu można się nauczyć Społecznej odpowiedzialności biznesu można się nauczyć Maciej Cieślik Korzyści płynące z wprowadzania strategii społecznej odpowiedzialności biznesu w przedsiębiorstwach mają wymiar nie tylko wizerunkowy.

Bardziej szczegółowo

Wolontariat pracowniczy jako sposób na budowanie postaw partycypacyjnych w biznesie. Opracowała: Agnieszka Buczyńska

Wolontariat pracowniczy jako sposób na budowanie postaw partycypacyjnych w biznesie. Opracowała: Agnieszka Buczyńska Wolontariat pracowniczy jako sposób na budowanie postaw partycypacyjnych w biznesie Opracowała: Agnieszka Buczyńska CSR CO TO TAKIEGO? Odpowiedzialny biznes to dobrowolna strategia uwzględniająca społeczne,

Bardziej szczegółowo

Kobiety dla kobiet. Zrównoważony rozwój.

Kobiety dla kobiet. Zrównoważony rozwój. Kobiety dla kobiet. Zrównoważony rozwój. Aleksandra Rzepecka Ambasador Fundacji Instytut Rozwoju Przedsiębiorczości Kobiet Zrównoważony rozwój Na obecnym poziomie cywilizacyjnym możliwy jest rozwój zrównoważony,

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do tematyki społecznej odpowiedzialności biznesu dla małych i średnich przedsiębiorstw

Wprowadzenie do tematyki społecznej odpowiedzialności biznesu dla małych i średnich przedsiębiorstw Wprowadzenie do tematyki społecznej odpowiedzialności biznesu dla małych i średnich przedsiębiorstw Niniejszy przewodnik został stworzony jako część paneuropejskiej kampanii informacyjnej na temat CSR

Bardziej szczegółowo

Zajmujemy się kompleksową obsługą marketingową i reklamową firm z sektora średnich i dużych przedsiębiorstw.

Zajmujemy się kompleksową obsługą marketingową i reklamową firm z sektora średnich i dużych przedsiębiorstw. Zajmujemy się kompleksową obsługą marketingową i reklamową firm z sektora średnich i dużych przedsiębiorstw. Tworzymy skuteczną strategię marketingową opartą na zasadzie strategii zintegrowanego marketingu

Bardziej szczegółowo

W porównaniu z poprzednimi w obecnej edycji Phare zmienił się zakres przedmiotowy inwestycji. Firmy produkcyjne i usługowe

W porównaniu z poprzednimi w obecnej edycji Phare zmienił się zakres przedmiotowy inwestycji. Firmy produkcyjne i usługowe Pierwsze wnioski o dotacje z Phare 2002 Znane są terminy składania wniosków przez firmy z sektora MŚP o dofinansowanie działań w ramach programów Phare 2002. Już w lipcu 2004 r. małe i średnie przedsiębiorstwa

Bardziej szczegółowo

www.kpt.krakow.pl Idealny start

www.kpt.krakow.pl Idealny start www.kpt.krakow.pl» Idealny start Inkubator Technologiczny KPT Jeżeli myślisz o założeniu własnej działalności, albo prowadzisz firmę nie dłużej niż dwa lata, działasz w branży informatycznej, telekomunikacyjnej

Bardziej szczegółowo

SPECJALNY MAGAZYN BRANŻOWY 4 EDYCJA

SPECJALNY MAGAZYN BRANŻOWY 4 EDYCJA SPECJALNY MAGAZYN BRANŻOWY 4 EDYCJA KIM JESTEŚMY? Firma Bild Presse Polska to znany i ceniony przedsiębiorca na rynku mediowym, dostarczający niezawodne systemy informatyczne, ale także wyjątkowe podejście

Bardziej szczegółowo

WPROWADZANIE INWESTORÓW POLSKICH NA RYNKI OBCE

WPROWADZANIE INWESTORÓW POLSKICH NA RYNKI OBCE WPROWADZANIE INWESTORÓW POLSKICH NA RYNKI OBCE SEKRETEM BIZNESU JEST WIEDZIEĆ TO, CZEGO NIE WIEDZĄ INNI Arystoteles Onassis SZANOWNI PAŃSTWO, Lubelskie Centrum Consultingu sp. z o. o. powstało w 2009 roku

Bardziej szczegółowo

Godność człowieka w hospicjum stacjonarnym

Godność człowieka w hospicjum stacjonarnym Godność człowieka w hospicjum stacjonarnym Prezentacja Stowarzyszenia Hospicjum im. Piotra Króla Stowarzyszenie powstało w czerwcu 2012 roku, kilka miesięcy od dnia pożegnania śp. Piotra Króla, którego

Bardziej szczegółowo

Generacja Y o mediach społecznościowych w miejscu pracy

Generacja Y o mediach społecznościowych w miejscu pracy Generacja Y o mediach społecznościowych w miejscu pracy Raport z badania Szymon Góralski Wrocław, 2013 ul. Więzienna 21c/8, 50-118 Wrocław, tel. 71 343 70 15, fax: 71 343 70 13, e-mail: biuro@rrcc.pl,

Bardziej szczegółowo

Twoja Kariera" w Małopolsce

Twoja Kariera w Małopolsce Twoja Kariera" w Małopolsce Za nami krakowska konferencja, która odbyła się 11 marca br. w hotelu Qubus, inaugurując ogólnopolski cykl otwartych konferencji biznesowych. h K bnferencja Twoja Kariera" zostazaplanowana

Bardziej szczegółowo

Strategia CSR. Grupy Kapitałowej Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Sierpień 2015 r.

Strategia CSR. Grupy Kapitałowej Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Sierpień 2015 r. Strategia CSR Grupy Kapitałowej Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie Sierpień 2015 r. Misja i wartości Grupy Kapitałowej GPW Misja Grupy Kapitałowej GPW Naszą misją jest rozwijanie efektywnych mechanizmów

Bardziej szczegółowo

Kazimierz Korpowski Gorzów Wlkp.25.10.2011

Kazimierz Korpowski Gorzów Wlkp.25.10.2011 I Inkubatory przedsiębiorczości i centra nowych technologii, jako miejsca rozpoczynania działalności gospodarczej przez absolwentów.przekwalifikowanie zawodowe. Kazimierz Korpowski Gorzów Wlkp.25.10.2011

Bardziej szczegółowo

WPROWADZENIE I OBSŁUGA INWESTORÓW NA RYNKU POLSKIM

WPROWADZENIE I OBSŁUGA INWESTORÓW NA RYNKU POLSKIM WPROWADZENIE I OBSŁUGA INWESTORÓW NA RYNKU POLSKIM SEKRETEM BIZNESU JEST WIEDZIEĆ TO, CZEGO NIE WIEDZĄ INNI Arystoteles Onassis SZANOWNI PAŃSTWO, Lubelskie Centrum Consultingu sp. z o. o. powstało w 2009

Bardziej szczegółowo

Współpraca pracowników naukowych z parkami technologicznymi na przykładzie Finlandii - propozycja implementacji rozwiązań dla Polski

Współpraca pracowników naukowych z parkami technologicznymi na przykładzie Finlandii - propozycja implementacji rozwiązań dla Polski Współpraca pracowników naukowych z parkami technologicznymi na przykładzie Finlandii - propozycja implementacji rozwiązań dla Polski Dr inż. MBA Janusz Marszalec Centrum Edisona, Warszawa 8 kwietnia 2014

Bardziej szczegółowo

TYTUŁ PREZENTACJI: Budowanie marki przedsiębiorstwa poprzez ekoinnowacje. PRELEGENT: Bogdan Kępka

TYTUŁ PREZENTACJI: Budowanie marki przedsiębiorstwa poprzez ekoinnowacje. PRELEGENT: Bogdan Kępka TYTUŁ PREZENTACJI: Budowanie marki przedsiębiorstwa poprzez ekoinnowacje PRELEGENT: Bogdan Kępka Definicja ekoinnowacji Według Ziółkowskiego - innowacje ekologiczne to innowacje złożone z nowych procesów,

Bardziej szczegółowo

KODEKS POSTĘPOWANIA DLA DOSTAWCÓW GRUPY KAPITAŁOWEJ ORLEN

KODEKS POSTĘPOWANIA DLA DOSTAWCÓW GRUPY KAPITAŁOWEJ ORLEN KODEKS POSTĘPOWANIA DLA DOSTAWCÓW GRUPY KAPITAŁOWEJ ORLEN WPROWADZENIE Grupa Kapitałowa ORLEN jest czołową firmą w branży paliwowo-energetycznej w Europie Centralnej i Wschodniej. Ze względu na znaczącą

Bardziej szczegółowo

Liczą się proste rozwiązania wizyta w warsztacie

Liczą się proste rozwiązania wizyta w warsztacie Liczą się proste rozwiązania wizyta w warsztacie Szybciej poznaję ceny. To wszystko upraszcza. Mistrz konstrukcji metalowych, Martin Elsässer, w rozmowie o czasie. Liczą się proste rozwiązania wizyta w

Bardziej szczegółowo

CSR drogą do zrównoważonego rozwoju

CSR drogą do zrównoważonego rozwoju CSR drogą do zrównoważonego rozwoju CSR drogą do zrównoważonego rozwoju Jesteśmy jedną z dziesięciu największych agencji pracy i doradztwa personalnego w Polsce. Na rynku działamy od 2006 r. Kapitał firmy

Bardziej szczegółowo

SZKOLENIA PR I KOMUNIKACJA BIZNESOWA. FUNDACJA ALL THAT ART! 26 i 27 października 2012 Wrocław

SZKOLENIA PR I KOMUNIKACJA BIZNESOWA. FUNDACJA ALL THAT ART! 26 i 27 października 2012 Wrocław 26 PAŹDZIERNIKA 2012 Od PR-owca do Konsultanta Komunikacji Biznesowej. Jak przekształcać PR w komunikację biznesową? HALINA FRAŃCZAK I TADEUSZ DULIAN DELOITTE Strategia komunikacji 1. Co to jest komunikacja

Bardziej szczegółowo

DOBRE PRAKTYKI ZWIĄZANE

DOBRE PRAKTYKI ZWIĄZANE Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie Instytucja zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 2020 Ministerstwo Rolnictwa

Bardziej szczegółowo

Zarządzaj doświadczeniami gościa i zyskaj jego lojalność. Rozwiązania wspierające hotelarstwo i branżę turystyczną

Zarządzaj doświadczeniami gościa i zyskaj jego lojalność. Rozwiązania wspierające hotelarstwo i branżę turystyczną Zarządzaj doświadczeniami gościa i zyskaj jego lojalność Rozwiązania wspierające hotelarstwo i branżę turystyczną 64% gości indywidualnych i 52% klientów biznesowych nie jest lojalnych wobec konkretnego

Bardziej szczegółowo

Dlaczego Plus jest z Polską Siatkówką?

Dlaczego Plus jest z Polską Siatkówką? Dlaczego Plus jest z Polską Siatkówką? Marketing to nie wszystko Marcin Zbrzyzny Biuro Komunikacji Korporacyjnej Polkomtel S.A. Warszawa, 16 lutego 2009 Siatkówka Mężczyzn Liga Światowa 2005 Sponsoring

Bardziej szczegółowo

RAPORT. Polskie firmy nie chcą iść na rękę klientom. Plany polskich przedsiębiorstw dotyczących przejścia na faktury elektroniczne

RAPORT. Polskie firmy nie chcą iść na rękę klientom. Plany polskich przedsiębiorstw dotyczących przejścia na faktury elektroniczne Polskie firmy nie chcą iść na rękę klientom RAPORT Plany polskich przedsiębiorstw dotyczących przejścia na faktury elektroniczne Zespół mailpro.pl MailPro Sp. z o.o. S t r o n a 1 Wstęp Od początku 2011

Bardziej szczegółowo

biuro pośrednictwa Jak założyć kredytowego ABC BIZNESU

biuro pośrednictwa Jak założyć kredytowego ABC BIZNESU Jak założyć biuro pośrednictwa kredytowego ABC BIZNESU Jak założyć biuro pośrednictwa kredytowego ABC BIZNESU Spis treści 2 Pomysł na firmę / 3 1. Klienci biura pośrednictwa kredytowego / 4 2. Cele i zasoby

Bardziej szczegółowo

Prezentacja Kancelarii

Prezentacja Kancelarii Prezentacja Kancelarii WSTĘP 2 I. ZAKRES USŁUG 3 II. SUKCESY 4 III. ZASADY 5 IV. HONORARIUM 6 KONTAKT 7 1 S t r o n a Szanowni Państwo, Doświadczenie kancelarii w obsłudze podmiotów gospodarczych pozwoliło

Bardziej szczegółowo

GSMONLINE.PL. Światłowód w małej firmie testujemy go od roku

GSMONLINE.PL. Światłowód w małej firmie testujemy go od roku GSMONLINE.PL Światłowód w małej firmie testujemy go od roku 2018-01-23 Światłowód w ofercie Orange zwykle prezentowany jest jako rozwiązanie dla nowoczesnych rodzin, które chcą korzystać z szybkiego internetu,

Bardziej szczegółowo

WIELKOPOLSKA IZBA BUDOWNICTWA

WIELKOPOLSKA IZBA BUDOWNICTWA WIELKOPOLSKA IZBA BUDOWNICTWA SIECI GOSPODARCZE - OCENA STANU I PROGNOZA MBA 2009 1 A KONKRETNIE OCENA STANU I PROGNOZA FUNKCJONOWANIA SIECI W OPARCIU O DOŚWIADCZENIA WIELKOPOLSKIEJ IZBY BUDOWNICTWA MBA

Bardziej szczegółowo

Skorzystanie z funduszy venture capital to rodzaj małżeństwa z rozsądku, którego horyzont czasowy jest z góry zakreślony.

Skorzystanie z funduszy venture capital to rodzaj małżeństwa z rozsądku, którego horyzont czasowy jest z góry zakreślony. Skorzystanie z funduszy venture capital to rodzaj małżeństwa z rozsądku, którego horyzont czasowy jest z góry zakreślony. Jedną z metod sfinansowania biznesowego przedsięwzięcia jest skorzystanie z funduszy

Bardziej szczegółowo

Czy chcą Państwo odnosić sukcesy na rynkach niemieckojęzycznych? Oferujemy Państwu efektywne rozwiązania prowadzące do sukcesu.

Czy chcą Państwo odnosić sukcesy na rynkach niemieckojęzycznych? Oferujemy Państwu efektywne rozwiązania prowadzące do sukcesu. Produkt: rozwiązanie synergiczne 3 MIASTO: instytucje publiczne Czy chcą Państwo odnosić sukcesy na rynkach niemieckojęzycznych? Oferujemy Państwu efektywne rozwiązania prowadzące do sukcesu. Przegląd

Bardziej szczegółowo

Strategia CSR. Grupy Kapitałowej Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Sierpień 2015 r.

Strategia CSR. Grupy Kapitałowej Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Sierpień 2015 r. Strategia CSR Grupy Kapitałowej Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie Sierpień 2015 r. Strategia CSR GK GPW Założenia Dlaczego CSR jest ważny dla naszej Grupy Wymiar compliance: rozporządzenie Market

Bardziej szczegółowo

Fundamentem wszystkich naszych działań są Wartości, obowiązujące w Grupie Kapitałowej ORLEN, do której ANWIL należy, tj.:

Fundamentem wszystkich naszych działań są Wartości, obowiązujące w Grupie Kapitałowej ORLEN, do której ANWIL należy, tj.: KODEKS POSTĘPOWANIA DLA DOSTAWCÓW ANWIL S.A. STANDARDY SPOŁECZNE STANDARDY ETYCZNE I SYSTEMY ZARZĄDZANIA STANDARDY ŚRODOWISKOWE WPROWADZENIE ANWIL jest jednym z filarów polskiej gospodarki, wiodącą spółką

Bardziej szczegółowo

RODZINA JEST NAJWAŻNIEJSZA

RODZINA JEST NAJWAŻNIEJSZA JESTEŚMY RODZINNĄ FIRMĄ Z WIELOMA TRADYCJAMI RODZINA JEST NAJWAŻNIEJSZA 15 lat działalności na polskim rynku. Wieloletnie doświadczenie i wiedza to nasza przewaga konkurencyjna. Otwartość na nowe rynki

Bardziej szczegółowo

Chilli Event fakty. Ponad 900 udanych dużych imprez. Marka licząca się na rynku. 8 lat doświadczeń i sukcesów. Ogólnopolski zasięg działania

Chilli Event fakty. Ponad 900 udanych dużych imprez. Marka licząca się na rynku. 8 lat doświadczeń i sukcesów. Ogólnopolski zasięg działania fakty Nasza praca jest naszą pasją. Uwielbiamy planować, organizować i realizować eventy. Zawsze staramy się, aby nasze oferty były konkurencyjne, a klienci osiągali zakładane metryki ROI. NAJLEPSZY WYBÓR

Bardziej szczegółowo

Chilli Event fakty. Ponad 100 udanych dużych imprez. Marka licząca się na rynku. 8 lat doświadczeń i sukcesów. Ogólnopolski zasięg działania

Chilli Event fakty. Ponad 100 udanych dużych imprez. Marka licząca się na rynku. 8 lat doświadczeń i sukcesów. Ogólnopolski zasięg działania fakty Nasza praca jest naszą pasją. Uwielbiamy planować, organizować i realizować eventy. Zawsze staramy się, aby nasze oferty były konkurencyjne, a klienci osiągali zakładane metryki ROI. NAJLEPSZY WYBÓR

Bardziej szczegółowo

Szanowni Państwo, Koordynator Festiwalu BOSS

Szanowni Państwo, Koordynator Festiwalu BOSS Szanowni Państwo, w imieniu Fundacji Studenckie Forum Business Centre Club zwracamy się do Państwa z ofertą współpracy przy projekcie Festiwal BOSS. Mamy nadzieję, że poniższa oferta będzie dla Państwa

Bardziej szczegółowo

Co umieścić na stronie www, by klienci zostawiali nam swoje adresy email i numery telefonów

Co umieścić na stronie www, by klienci zostawiali nam swoje adresy email i numery telefonów Co umieścić na stronie www, by klienci zostawiali nam swoje adresy email i numery telefonów 5 krytycznych punktów strony www, w których klient decyduje: zostawiam im swój email i numer telefonu, lub zamykam

Bardziej szczegółowo

Społeczna odpowiedzialność banków

Społeczna odpowiedzialność banków Społeczna odpowiedzialność banków Maria Młotek Forum Odpowiedzialnego Biznesu, organizacja, która propaguje ideę społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w Polsce, definiuje odpowiedzialny biznes jako:

Bardziej szczegółowo

NIPO.PL to kompromis między ceną a jakością. Nasze wyceny obejmują wyłącznie pracę osób, które są bezpośrednio zaangażowane w projekt.

NIPO.PL to kompromis między ceną a jakością. Nasze wyceny obejmują wyłącznie pracę osób, które są bezpośrednio zaangażowane w projekt. DLA MŚP NIPO.PL to kompromis między ceną a jakością. Dobry kompromis, w którym jakość jest bardzo wysoka, a koszty: niekoniecznie. Korzystne oferty składamy dzięki dobremu zarządzaniu kosztami własnymi

Bardziej szczegółowo

KWESTIONARIUSZ ANKIETY

KWESTIONARIUSZ ANKIETY KWESTIONARIUSZ ANKIETY Płeć: Kobieta Mężczyzna Wiek: 18-25 lat 26-30 lat 31-35 lat 36-40 lat 41-50 lat powyżej 50 lat Okres prowadzenia przedsiębiorstwa: do 1 roku 1-3 lata 3-10 lat 10-20 lat powyżej 20

Bardziej szczegółowo

Obecnie punkt ciężkości w rozwoju CSR przeniósł się ze Stanów Zjednoczonych do Europy, szczególnie Wielkiej Brytanii.

Obecnie punkt ciężkości w rozwoju CSR przeniósł się ze Stanów Zjednoczonych do Europy, szczególnie Wielkiej Brytanii. Początki społecznej odpowiedzialności biznesu związane są z filantropią i ze Stanami Zjednoczonymi, gdzie miały miejsce narodziny nowoczesnej firmy. Pod koniec XIX wieku pojawiła się tam idea, zyskująca

Bardziej szczegółowo

maciaszczyk interaktywny wzbudzamy e-mocje

maciaszczyk interaktywny wzbudzamy e-mocje maciaszczyk interaktywny wzbudzamy e-mocje Nie chcemy, żeby ludzie Cię zobaczyli. Chcemy, żeby Cię zapamiętali. Jak zbudujemy Twój wizerunek w Internecie? Kompleksowa oferta działań interactive obejmuje

Bardziej szczegółowo

Deficyt publiczny - jak mu zaradzić piątek, 07 października 2011 20:10 - Poprawiony sobota, 19 kwietnia 2014 16:28

Deficyt publiczny - jak mu zaradzić piątek, 07 października 2011 20:10 - Poprawiony sobota, 19 kwietnia 2014 16:28 Z Olgierdem Bagniewskim*, szefem zespołu analityków niemieckiego instytutu East Stock Informationsdienste GmbH w Hamburgu, rozmawia Iwona Bartczak. I.B.: Brak równowagi finansów publicznych jest znanym

Bardziej szczegółowo

Mój biznes Etap II. Analiza strategiczna

Mój biznes Etap II. Analiza strategiczna Mój biznes Etap II. Analiza strategiczna Źródło: www.uniwersytet-dzieciecy.pl W pierwszym etapie Konkursu przygotowaliście bardzo ciekawe propozycje nowych biznesów, oferujących zarówno towary, jak i usługi.

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK DO PRZYGOTOWANIA PLANU DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

PRZEWODNIK DO PRZYGOTOWANIA PLANU DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ PRZEWODNIK DO PRZYGOTOWANIA PLANU DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ CZYM JEST PLAN DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ (BIZNES-PLAN), I DO CZEGO JEST ON NAM POTRZEBNY? Plan działalności gospodarczej jest pisemnym dokumentem,

Bardziej szczegółowo

Promocja województwa warmińsko-mazurskiego 2015+

Promocja województwa warmińsko-mazurskiego 2015+ Festiwal Promocji Gospodarczej Warmii i Mazur 27-28 listopada 2014 roku, Działdowo Promocja województwa warmińsko-mazurskiego 2015+ Radosław Zawadzki Dyrektor Departamentu Koordynacji Promocji Urząd Marszałkowski

Bardziej szczegółowo

Jakość w przedszkolu

Jakość w przedszkolu Jakość w przedszkolu Dla małego dziecka, wypadnięcie z głowy dorosłego jest równie niebezpieczne, co wypadnięcie dorosłemu z rąk. Donald Winnicott Wysoka jakość w przedszkolu to przede wszystkim relacja

Bardziej szczegółowo

Kompleksowe wspieranie procesów zarządzania

Kompleksowe wspieranie procesów zarządzania Kompleksowe wspieranie procesów zarządzania Raport z badania przeprowadzonego w sierpniu 2007 roku O badaniu Badanie zostało przeprowadzone w sierpniu bieżącego roku na podstawie ankiety internetowej Ankieta

Bardziej szczegółowo

GreenEvo Akcelerator Zielonych Technologii Ministerstwa Środowiska

GreenEvo Akcelerator Zielonych Technologii Ministerstwa Środowiska GreenEvo Akcelerator Zielonych Technologii Ministerstwa Środowiska zaproszenie do udziału w V edycji konkursu (2014) www.greenevo.gov.pl GreenEvo Akcelerator Zielonych Technologii (2009-2013) Piąty rok

Bardziej szczegółowo

Studenci do dzieła! Wystartował Gdyński Biznesplan

Studenci do dzieła! Wystartował Gdyński Biznesplan Studenci do dzieła! Wystartował Gdyński Biznesplan Gdynia zaprasza kreatywnych i marzących o własnej firmie studentów do udziału w konkursie Gdyński Biznesplan. Na zwycięzcę czeka 30 tysięcy złotych i

Bardziej szczegółowo

Najlepsze praktyki Cisco Team Space

Najlepsze praktyki Cisco Team Space Cisco jest światowym liderem w dziedzinie rozwiązań sieciowych, zmieniających nasze postrzeganie komunikacji i współpracy międzyludzkiej. Sprzęt, oprogramowanie i usługi firmy Cisco są wykorzystywane do

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA DLA MŁODYCH PRZEWODNIK TRENERA. PRACA ŻYCIE UMIEJĘTNOŚCI

AKADEMIA DLA MŁODYCH PRZEWODNIK TRENERA.  PRACA ŻYCIE UMIEJĘTNOŚCI PRACA ŻYCIE UMIEJĘTNOŚCI www.akademiadlamlodych.pl PODRĘCZNIK WPROWADZENIE Akademia dla Młodych to nowa inicjatywa mająca na celu wspieranie ludzi młodych w rozwijaniu umiejętności niezbędnych w ich miejscu

Bardziej szczegółowo

Krajowy system ekozarządzania i audytu. EMAS potrzeba czy konieczność?

Krajowy system ekozarządzania i audytu. EMAS potrzeba czy konieczność? Krajowy system ekozarządzania i audytu EMAS potrzeba czy konieczność? Agnieszka Zdanowska Departament Informacji o Środowisku Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska 25 listopada 2010 r., Poznań Międzynarodowe

Bardziej szczegółowo

STYLOWE MEBLE Z DUSZĄ

STYLOWE MEBLE Z DUSZĄ MEBLE NA ZAMÓWIENIE STYLOWE MEBLE Z DUSZĄ Coraz częściej można spotkać się z opinią, że znakiem naszych czasów (przynajmniej w dziedzinie aranżacji wnętrz) jest globalizacja, produkcja seryjna i standaryzacja.

Bardziej szczegółowo

Pomnażamy kapitał społeczny. Podsumowanie działań 2016

Pomnażamy kapitał społeczny. Podsumowanie działań 2016 Pomnażamy kapitał społeczny Podsumowanie działań 2016 POMNAŻAMY KAPITAŁ SPOŁECZNY Pomnażamy kapitał społeczny to misja Fundacji Banku Millennium, która realizuje programy społeczne już od 1990 roku. Celem

Bardziej szczegółowo

KODEKS POSTĘPOWANIA DLA DOSTAWCÓW PKN ORLEN

KODEKS POSTĘPOWANIA DLA DOSTAWCÓW PKN ORLEN KODEKS POSTĘPOWANIA DLA DOSTAWCÓW PKN ORLEN WPROWADZENIE PKN ORLEN jest czołową firmą w branży paliwowo-energetycznej, należącą do grona największych spółek w Polsce i najcenniejszych polskich marek. Od

Bardziej szczegółowo

Szablon Biznes Planu

Szablon Biznes Planu Szablon Biznes Planu Wprowadzenie [Jest bramą do sukcesu Twojego biznes planu. W tym miejscu zwracasz uwagę na to co chcesz zrobić i dlaczego chcesz to zrobić. Powinno to być napisane tak, aby jasnym był

Bardziej szczegółowo

Kongres innowacji. Pojazdy elektryczne kierunki rozwoju, techniczne i technologiczne możliwości dla producentów i poddostawców.

Kongres innowacji. Pojazdy elektryczne kierunki rozwoju, techniczne i technologiczne możliwości dla producentów i poddostawców. Kongres innowacji Pojazdy elektryczne kierunki rozwoju, techniczne i technologiczne możliwości dla producentów i poddostawców Szanowni Państwo, Chcielibyśmy zaprosić Państwa do współtworzenia - w roli

Bardziej szczegółowo

HISTORIA JAKOŚĆ, SKUTECZNOŚĆ, NOWOCZESNOŚĆ. Jesteśmy z tego dumni! Małgorzata i Jerzy Wiśniewscy

HISTORIA JAKOŚĆ, SKUTECZNOŚĆ, NOWOCZESNOŚĆ. Jesteśmy z tego dumni! Małgorzata i Jerzy Wiśniewscy P ÓSPÓŁKA POLSKA POLSKA I PRYWATNA I PRYWATNA HISTORIA Był rok 1994. Mieliśmy pomysł na biznes. I tak powstał garażowy Piecobiogaz. Dziś giełdowe PBG stoi na czele Grupy firm zatrudniającej kilka tysięcy

Bardziej szczegółowo

ROZWIJANIE SWOICH POMYSŁÓW

ROZWIJANIE SWOICH POMYSŁÓW ROZWIJANIE SWOICH POMYSŁÓW Jeżeli decydujemy się na założenie nowego biznesu, powinniśmy poświęcić trochę czasu na rozwinięcie naszych pomysłów z tym związanych. Jedną z największych zalet bycia przedsiębiorcą

Bardziej szczegółowo

Centrum Kieleckich Inicjatyw Obywatelskich

Centrum Kieleckich Inicjatyw Obywatelskich Centrum Kieleckich Inicjatyw Obywatelskich Czyli miasto wspierające społeczeństwo obywatelskie Szanowny Panie Prezydencie! Jako organizacje pozarządowe działające na rzecz budowania społeczeństwa obywatelskiego

Bardziej szczegółowo

Generacja Y o mediach społecznościowych w pracy

Generacja Y o mediach społecznościowych w pracy Generacja Y o mediach społecznościowych w pracy Raport z badania sierpień 2013 r. O badaniu Media społecznościowe powoli zmieniają organizacje. Nie dzieje się to tak szybko, jak się spodziewano kilka lat

Bardziej szczegółowo

Polityka w zakresie Odpowiedzialnych Zakupów

Polityka w zakresie Odpowiedzialnych Zakupów Polityka w zakresie Odpowiedzialnych Zakupów Przedmowa Zgodnie ze ścieżką swojego rozwoju Arriva przedstawi Politykę z zakresie Odpowiedzialnych Zakupów, stworzoną z myślą o swoich klientach i pracownikach.

Bardziej szczegółowo

Found in Motion to grupa doświadczonych freelancerów łączących swoje siły i warsztat, aby spełniać się w nowych, kreatywnych projektach.

Found in Motion to grupa doświadczonych freelancerów łączących swoje siły i warsztat, aby spełniać się w nowych, kreatywnych projektach. 2018 Found in Motion to grupa doświadczonych freelancerów łączących swoje siły i warsztat, aby spełniać się w nowych, kreatywnych projektach. W naszym DNA zaszyte jest tworzenie najlepiej nieszablonowych

Bardziej szczegółowo

Jerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu

Jerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu Jerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu AUTOEVENT 2014 2 PRZEMYSŁ MOTORYZACYJNY Jeden z największych producentów samochodów i komponentów motoryzacyjnych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.

Bardziej szczegółowo

Oferta usług eksperckich. Maj 2017

Oferta usług eksperckich. Maj 2017 Oferta usług eksperckich Maj 2017 Agenda Szukasz partnera do realizacji działań społecznych? Potrzebujesz inspiracji, aby zaangażować pracowników do wolontariatu? Nie wiesz, jak odpowiedzieć na liczne

Bardziej szczegółowo

Inwestycje Kapitałowe

Inwestycje Kapitałowe Inwestycje Kapitałowe Twoje pomysły i nasz kapitał 27 mln na innowacje 1 Nie wystarczy być we właściwym miejscu we właściwym czasie. Musisz być z właściwą osobą we właściwym miejscu we właściwym czasie.

Bardziej szczegółowo

Oferta na wynajem przestrzeni biurowej w ECDF Inkubator

Oferta na wynajem przestrzeni biurowej w ECDF Inkubator Oferta na wynajem przestrzeni biurowej w Przez: Karolina Kłobucka Partner Zarządzający T. +48 507 106 807 E. inkubator@ecdf.pl Dotyczy: wynajmu przestrzeni biurowej w, usługi doradztwa biznesowego i prawnego,

Bardziej szczegółowo

CZŁONKOSTWO W POLSKIM FORUM HR. www.polskieforumhr.pl

CZŁONKOSTWO W POLSKIM FORUM HR. www.polskieforumhr.pl CZŁONKOSTWO W POLSKIM FORUM HR O POLSKIM FORUM HR HISTORIA I DOKONANIA CZŁONKOWIE POLSKIEGO FORUM HR Polskie Forum HR powstało w 2002 roku z inicjatywy największych agencji zatrudnienia działających wówczas

Bardziej szczegółowo

Sytuacja na niemieckim rynku budowlanym w 2017 roku

Sytuacja na niemieckim rynku budowlanym w 2017 roku Niemieckie place budowy to eldorado finansowe dla polskich firm budowlanych. Mnóstwo wolnych zleceń, rosnące stawki finansowe i coraz bardziej sprzyjająca koniunktura powodują, że w 2017 roku da się dużo

Bardziej szczegółowo

Aplikacje internetowe i mobilne w zarządzaniu

Aplikacje internetowe i mobilne w zarządzaniu Aplikacje internetowe i mobilne w zarządzaniu WSB Bydgoszcz - Studia podyplomowe Opis kierunku Aplikacje Mobilne w Zarządzaniu- Studia w WSB w Bydgoszczy Rozwój Internetu, a zarazem technologii wspierających

Bardziej szczegółowo

Cele kluczowe W dziedzinie inwestowania w zasoby ludzkie W zakresie wzmacniania sfery zdrowia i bezpieczeństwa

Cele kluczowe W dziedzinie inwestowania w zasoby ludzkie W zakresie wzmacniania sfery zdrowia i bezpieczeństwa Cele kluczowe Idea społecznej odpowiedzialności biznesu jest wpisana w wizję prowadzenia działalności przez Grupę Kapitałową LOTOS. Zagadnienia te mają swoje odzwierciedlenie w strategii biznesowej, a

Bardziej szczegółowo

Silence! - portfolio

Silence! - portfolio Silence! - portfolio Dziękujemy za zainteresowanie. W załączonej prezentacji chcielibyśmy podzielić się informacjami o naszej firmie i jej osiągnięciach. Silence istnieje na rynku od 2005 roku. Od tego

Bardziej szczegółowo

II POWSZECHNA WYSTAWA KRAJOWA KONKURENCYJNA POLSKA POZNAŃ, 2-15 CZERWCA 2014

II POWSZECHNA WYSTAWA KRAJOWA KONKURENCYJNA POLSKA POZNAŃ, 2-15 CZERWCA 2014 M i ędzynarodo w e Targ i P oznańsk i e II POWSZECHNA WYSTAWA KRAJOWA KONKURENCYJNA POLSKA POZNAŃ, 2-15 CZERWCA 2014 Honorowy Patronat Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego WWW.PEWUKA.PL

Bardziej szczegółowo

EWE energia przyszłości. EWE. Nasza energia. Wasza przedsiębiorczość.

EWE energia przyszłości. EWE. Nasza energia. Wasza przedsiębiorczość. EWE energia przyszłości EWE. Nasza energia. Wasza przedsiębiorczość. Witamy w EWE! Do prowadzenia biznesu potrzebna jest energia. Zarówno w przenośni, jak i dosłownie bez jej dostaw przedsiębiorstwo nie

Bardziej szczegółowo

Strategia i wymogi wobec dostawców Spółki LAGUNA Sp. z o.o. Sp. k.

Strategia i wymogi wobec dostawców Spółki LAGUNA Sp. z o.o. Sp. k. Strategia i wymogi wobec dostawców Spółki LAGUNA Sp. z o.o. Sp. k. Gdańsk, 31 stycznia 2017 r. 1 Spis treści Polityka działu zakupów... 3 Zasady kontaktów z dostawcami... 4 Kategorie zaopatrzenia... 5

Bardziej szczegółowo

Wzrost adaptacyjności mikro, małych i średnich przedsiębiorstw poprzez zarządzanie strategiczne

Wzrost adaptacyjności mikro, małych i średnich przedsiębiorstw poprzez zarządzanie strategiczne POLSKI ZWIĄZEK PRYWATNYCH PRACODAWCÓW TURYSTYKI LEWIATAN I INSTYTUT TURYSTYKI W KRAKOWIE SP. Z O. O. ZAPRASZAJĄ PRZEDSIĘBIORCÓW I ICH PRACOWNIKÓW DO UDZIAŁU W PROJEKCIE Wzrost adaptacyjności mikro, małych

Bardziej szczegółowo

List intencyjny o strategicznym partnerstwie między AC SA. a Politechniką Białostocką

List intencyjny o strategicznym partnerstwie między AC SA. a Politechniką Białostocką Informacja prasowa Białystok, 1 grudnia 2012 List intencyjny o strategicznym partnerstwie między AC SA a Politechniką Białostocką W dniu 30.11.2012 r. w siedzibie Politechniki Białostockiej doszło do podpisania

Bardziej szczegółowo