EGZAMIN MATURALNY Z J ZYKA POLSKIEGO

Transkrypt

1 Miejsce na naklejk z kodem (Wpisuje zdaj cy przed rozpocz ciem pracy) KOD ZDAJ CEGO MPO-P1D1P-021 EGZAMIN MATURALNY Z J ZYKA POLSKIEGO POZIOM PODSTAWOWY Czas pracy 110 minut ARKUSZ I STYCZE ROK 2003 Instrukcja dla zdaj cego 1. Prosz sprawdzi, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 2 strony z tematami i 4 strony na napisanie wypracowania. Ewentualny brak nale y zg osi przewodnicz cemu zespo u nadzoruj cego egzamin. 2. Arkusz zawiera dwa tematy. Do opracowania trzeba wybra jeden z nich i podkre li. 3. Prac prosz napisa czytelnie. 4. Prosz pisa tylko w kolorze niebieskim lub czarnym; nie pisa o ówkiem. 5. Nie wolno u ywa korektora. 6. B dne zapisy trzeba wyra nie przekre li. 7. Wszelkie notatki nale y sporz dza tylko w brudnopisie, który nie b dzie oceniany. 8. Podczas egzaminu mo na korzysta ze s ownika poprawnej polszczyzny i s ownika ortograficznego. 9. Do ostatniej kartki arkusza do czona jest karta odpowiedzi, któr wype nia egzaminator. yczymy powodzenia! Za opracowanie tematu mo na otrzyma 70 punktów (Wpisuje zdaj cy przed rozpocz ciem pracy) PESEL ZDAJ CEGO

2 2 Egzamin maturalny z j zyka polskiego Temat 1. Jak y ma cz owiek? Kto, komu, jakich i jak udziela rad w Pie ni XI i w innych pie niach Jana Kochanowskiego? Wykorzystaj w wypracowaniu stosowne konteksty filozoficzne i historycznoliterackie. Jan Kochanowski Pie XI (z ksi g wtórych) Stateczny umys pami taj zachowa, Je li ci pocznie nieszcz cie frasowa ; Tak e i góry nie radz - wylata, Kiedy si szcz cie z tob imie brata. mierci podleg y, cz owiecze cnotliwy, Cho wszytek twój wiek b dzie frasowliwy, Chocia te czasem, siedz c z przyjacio y, Przy dobrym trunku strawisz dzie weso y: Tu przy ciek cym przezornym strumieniu Ka stó gotowa w jaworowym cieniu, Ka wino nosi, póki beczka leje, Póki wiek s u y, a mier nie przyspieje! Post pisz z w o ci drogo zap aconych, Post pisz z dworu i gmachów z oconych; A co zebrania twego kolwiek b dzie, To wszytko przysz y namiastek osi dzie. B d si kto zacnym rodzi i bogatym, B d niewolnikiem: u mierci nic na tym; Czyjkolwiek naprzód los wynidzie, wsiadaj, Wieczny wygna cze, ani wi c odk adaj! (1584) (za: J. Kochanowski, Pie ni, Wroc aw 1970) w. 3 góry [...] wylata wynosi si, pyszni w. 9 przezorny przezroczysty, przejrzysty w. 12 przyspia piesznie przyby w. 13 post pi ust pi w. 15 zebranie zbiór, maj tek w. 16 namiastek nast pca; osi wej w posiadanie w. 19 wsiadaj do odzi Charona

3 Egzamin maturalny z j zyka polskiego Temat 2. Gustawa Herlinga Grudzi skiego Inny wiat. Wyja nij tytu na podstawie podanego fragmentu. Czy opisany mechanizm systemu dzia a w pe ni skutecznie? Odpowied uzasadnij argumentami z ca ego utworu. Gustaw Herling-Grudzi ski: R ka w ogniu (fragmenty) Wbrew temu, co si przypuszcza, ca y system pracy przymusowej w Rosji cznie ze ledztwem, pobytem w wi zieniu i yciem w obozie nastawiony jest, bardziej ni na ukaranie przest pcy, na jego wyeksploatowanie gospodarcze i ca kowite przeobra enie. Tortury na ledztwie nie s stosowane jako zasada, ale jako rodek pomocniczy. O co chodzi naprawd, to nie tyle o wymuszenie na oskar onym podpisu pod zmy lonym i fikcyjnym aktem oskar enia, ile o kompletn dezintegracj jego osobowo ci. Cz owiek budzony co nocy na przestrzeni d ugich miesi cy, a czasem nawet i lat pozbawiony w czasie ledztwa prawa za atwiania najelementarniejszych potrzeb fizjologicznych, trzymany godzinami na twardym krze le, o lepiony skierowan prosto w oczy arówk, k uty podst pnymi pytaniami i niesamowitym crescendo urojonych zarzutów, dra niony sadystycznie widokiem papierosów i gor cej kawy na stole gotów jest podpisa wszystko. Nie o to jednak chodzi. Wi nia mo na uwa a za spreparowanego do ostatecznego zabiegu dopiero wtedy, gdy wida ju wyra nie, jak jego osobowo rozpada si na drobne cz ci sk adowe: pomi dzy skojarzeniami powstaj luki, my li i uczucia obluzowuj si w swych pierwotnych o yskach i klekoc jak w zepsutej maszynie, pasy transmisyjne cz ce tera niejszo z przesz o ci obsuwaj si z kó nap dowych i opadaj na dno wiadomo ci, wszystkie d wignie i przek adnie intelektu i woli zacinaj si, strza ki w zegarach pomiarowych skacz jak oszala e od zera do maksimum i z powrotem. Maszyna kr ci si dalej na zwi kszonych obrotach, ale nie pracuje ju tak jak dawniej wszystko, co wydawa o si oskar onemu przed chwil absurdem, staje si rzecz prawdopodobn, cho ci gle jeszcze nieprawdziw, uczucia zmieniaj barw, napi cie woli znika. [...] Za chwil mechanizm ludzki, zatrzymany w punkcie zerowym i roz o ony na najdrobniejsze cz ci, zostanie z o ony na powrót, ale ju inaczej; luki pomi dzy skojarzeniami wype niaj inne wi zania, my li i uczucia dopasowane zostan do innych o ysk, pasy transmisyjne zaczn przekazywa nie przesz o tera niejszo ci, ale tera niejszo przesz o ci, instynkt i wola zmieni kierunek dzia ania, wskazówki w zegarach pomiarowych zatrzymaj si na zawsze w maksimum. Oskar ony ocknie si z odr twienia, zwróci zm czon, lecz u miechni t twarz ku swemu dobroczy cy i westchn wszy g boko, powie, e teraz wszystko rozumie, e b dzi dot d przez ca e ycie. Zabieg si uda, pacjent zosta nowo narodzony. [...] Po raz ostatni w yciu za nie z tym uczuciem m cz cej niepewno ci, nazajutrz bowiem ko o po udnia obudzi si pusty jak wydr ony orzech i os abiony po nieludzkim wysi ku ca ego organizmu, ale ol niony my l, e ma ju nareszcie wszystko za sob. I kiedy zacznie chodzi mi dzy pryczami, nie odzywaj c si do nikogo, mo na by pewnym, e stawia pierwsze kroki w innym ju wiecie rekonwalescent o zabli niaj cych si szybko ranach i zrastaj cej si na nowo osobowo ci.[...] Ostatnia ni p k a, wychowanie zosta o sko czone. Pozostaje ju tylko eksploatacja taniej pracy przymusowej i je eli pieriewospitannyj wi zie zdo a prze y osiem lub dziesi lat katorgi niewolniczej, mo na go b dzie bez chwili wahania posadzi za sto em s dziowskim, naprzeciwko przysz ego oskar onego, który zajmie kiedy jego dawne miejsce. ( ) (Gustaw Herling-Grudzi ski, Inny wiat, Warszawa 1989) 3

4 4 Egzamin maturalny z j zyka polskiego WYPRACOWANIE

5 Egzamin maturalny z j zyka polskiego 5

6 6 Egzamin maturalny z j zyka polskiego

7 Egzamin maturalny z j zyka polskiego 7 BRUDNOPIS