Oficjalna strona: Fan Page - Facebook:

Transkrypt

1 W bieżącym roku szkolnym w naszym przedszkolu realizujemy projekt Zapobieganie nadwadze i otyłości oraz chorobom przewlekłym poprzez edukację społeczeństwa w zakresie żywienia i aktywności fizycznej, w ramach Szwajcarsko - Polskiego Programu Współpracy przewidywanego na lata Zachęcamy do zapoznania się z artykułami dotyczącymi zdrowego stylu życia oraz śledzenie nowości dotyczących realizacji projektu na stronach internetowych: Oficjalna strona: Fan Page - Facebook: Twitter: Youtube: as=public

2 Autor: dr inż. Katarzyna Wolnicka... ROLA RODZICA W KSZTAŁTOWANIU NAWYKÓW ŻYWIENIOWYCH SWOICH POCIECH Drogi Rodzicu, Twoja rola jest szczególnie istotna w kontekście zapobiegania dziecięcej otyłości, ponieważ to rodzice bezpośrednio kształtują środowisko dziecka od najmłodszych lat i pośrednio wpływają na zachowania, zwyczaje i postawy. Nawyki żywieniowe, które wprowadzamy w domu (np. wspólne spożywanie posiłków), kształtują wzorce żywienia naszych dzieci. Jako osoby odpowiedzialne za dostępność i różnorodność żywności w domu, również w ten sposób wpływamy na to, co spożywają nasze pociechy. Nawyki żywieniowe rodziców odgrywają zatem niezwykle istotną rolę w kształtowaniu preferencji spożycia żywności przez dzieci. Do kluczowych nawyków należą: Spożywanie napojów Z badań przeprowadzonych w grupie w wieku 8 13 lat wynika, że dzieci, których rodzice regularnie spożywali napoje słodzone, miały trzykrotnie większą skłonność do konsumowania tych napojów w porównaniu do rówieśników, których rodzice nie spożywali regularnie tej grupy żywności. Spożywanie warzyw i owoców Najsilniejsze korelacje zaobserwowano pomiędzy spożyciem przez rodziców warzyw i owoców a ich spożyciem przez dzieci, ilością energii i tłuszczu w diecie rodziców a w diecie dzieci. Spożywanie wspólnych posiłków Wspólne spożywanie posiłków z rodziną to ważny element kształtowania nawyków żywieniowych. Z badań Instytutu Żywności i Żywienia wynika, że codziennie lub 5 6 dni w tygodniu wspólne posiłki z rodziną spożywa 52,9% badanych dzieci. Wielogodzinne pobyty dzieci i rodziców poza domem nie sprzyjają organizacji

3 wspólnych posiłków. Jest to jednak ważny aspekt edukacji żywieniowej, zarówno dla dzieci jak i opiekunów. Z badań tych wynika, że w rodzinach, w których dzieci mają prawidłową masę ciała, częściej spożywa się wspólne posiłki. Raport Instytutu Matki i Dziecka podaje, że wśród 13-letnich chłopców wspólne z rodzicami obiady najbardziej regularnie spożywają osoby z masą ciała w normie, najrzadziej dziewczęta z nadmierną masą ciała. Młodzież z nadwagą i otyłością stanowi grupę, która najrzadziej deklaruje regularne spożywanie kolacji w towarzystwie rodziców. Wspólny, rodzinny posiłek jest okazją do pokazania dziecku właściwych wyborów żywieniowych oraz spożycia pełnowartościowego posiłku. Pamiętajmy, że wybory żywieniowe rodziców, podejście do produktów spożywczych, sposób konsumpcji i zachowanie przy stole będzie powielane przez nasze dzieci. Spożywanie wspólnych posiłków z rodziną wiąże się z wyższą jakością diet dzieci i młodzieży. Dzieci, które częściej jedzą obiady wspólnie z członkami rodziny, mają zdrowsze wzorce spożywania żywności, w tym większe spożycie warzyw i owoców, błonnika i mikroelementów, a mniejsze spożycie żywności smażonej, słodzonych napojów, tłuszczów nasyconych i zawierających izomery trans. Zwiększona częstotliwość spożywania rodzinnych obiadów wiąże się również z wyższym spożyciem błonnika, wapnia, kwasu foliowego, żelaza, witamin B 6, B 12, C i E oraz z niższym spożyciem tłuszczów nasyconych. Oprócz aspektu zdrowotnego wspólne posiłki rodzinne wpływają także pozytywnie na relacje między członkami rodziny. Dzieci chętnie uczestniczą w takich posiłkach, ponieważ dają poczucie przynależności i pogłębiają więź emocjonalną z rodziną.

4 Autor: dr inż. Katarzyna Wolnicka JAK ZACHĘCAĆ MAŁE DZIECI DO PRÓBOWANIA NOWYCH PRODUKTÓW? Edukację żywieniową najlepiej rozpocząć od najmłodszych lat. Już we wczesnym dzieciństwie kształtują się nawyki żywieniowe, jak np. upodobanie do smaku słodkiego czy słonego. To, że dzieci lubią produkty, które najlepiej znają i boją się spróbować nowych, jest zupełnie naturalne. Zachęcanie dzieci do próbowania nowych produktów, czy niejadków do jedzenia posiłków, wymaga więc cierpliwości. Jeśli chcemy namówić dziecko, aby zjadło jakiś nowy produkt, lub spróbowało się przekonać do potrawy, której nie lubi, musimy mu w tym pomóc. W tym celu warto: 1. PODEJMOWAĆ PRÓBY Czasami wystarczy, że ponowimy próbę zachęcenia dziecka do potrawy czy produktu parę razy. 2. OGRANICZYĆ POJADANIE Dziecko chętniej zje główny posiłek i spróbuje nowych smaków, jeśli nie pojada między posiłkami słodyczy. Jedzenie ich między posiłkami powoduje bowiem osłabienie apetytu na główne, wartościowe posiłki. Jedzenie słodyczy nie powinno też stanowić nagrody, gdyż wyrabia nawyk jedzenia wtedy, kiedy nie jest się głodnym. Nagradzając słodyczami, uczymy również dziecko, że słodycze są lepszym jedzeniem niż inne produkty. 3. WSPIERAĆ, OGRANICZAJĄC PRESJĘ Warto pamiętać, by nie wywierać presji na dziecku w związku z jego niechęcią do jedzenia. Mówienie dziecku, by zjadło, bo nie pozwolimy mu wcześniej wstać od stołu, lub że jego kolega czy siostra je ładniej maluch odbiera jako krytykę, i jedzeniu zaczynają towarzyszyć negatywne emocje. Starajmy się więc wspierać każdy wysiłek, naszego dziecka, który włoży w kolejne próby.

5 4. WYKORZYSTAĆ SPRZYMIERZEŃCÓW Badania wykazują, że dzieci, zapytane co zjadłyby podziwiane przez nie postaci (bohaterowie bajek), częściej wskazują cienko pokrojone kawałki jabłka niż frytki. Wykorzystanie ulubionej postaci z bajek może pomóc w zachęcaniu malucha do jedzenia zdrowych produktów lub próbowania nowych.

6 Autorzy: mgr Joanna Jaczewska-Schuetz, mgr Natalia Gregorowicz... WARZYWA I OWOCE KOLOROWY PARASOL OCHRONNY DLA TWOJEGO DZIECKA Jeśli chcesz, aby Twoje dziecko było zdrowe, silne i pełne energii codziennie zaopatrz je w kolorowy parasol ochronny,czyli warzywa i owoce będące źródłem witamin, składników mineralnych i błonnika. Warzywa i owoce są jednym z podstawowych elementów prawidłowo zbilansowanej diety dziecka i nie da się ich niczym zastąpić. Warzywa i owoce zawierają Witaminę C, która wspomaga odporność organizmu, przyspiesza gojenie ran i odpowiada za stan naczyń krwionośnych. Podawaj swojemu dziecku produkty będące jej dobrym źródłem, np.: kapustę, paprykę, kalafior, truskawki, porzeczki, pomarańcze, kiwi. Witaminę A (β-karoten), która chroni organizm przed infekcjami, odpowiada za dobry wzrok i stan skóry. Urozmaicaj codziennie jadłospis dziecka w marchew, pomidory, warzywa liściaste, brzoskwinie i banany. Czy może być coś lepszego do obiadu niż surówka ze świeżej marchewki z jabłkiem? Kwas foliowy, który odpowiada za prawidłowy wzrost i funkcjonowanie komórek, korzystnie wpływa na pracę mózgu i działanie systemu nerwowego, pobudza produkcję czerwonych krwinek. Wkomponuj w posiłki swojego dziecka brukselkę, szpinak, bób, brokuły. Potas, który zapobiega utracie masy kostnej, pomaga utrzymać prawidłowy poziom ciśnienia krwi i zmniejsza ryzyko wystąpienia kamieni nerkowych. Nie zapomnij o pomidorach do kanapki, surówce z buraków, bananach, porzeczkach lub zielonym groszku. Błonnik, który reguluje pracę jelit, zapobiega występowaniu zaparć, pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi, chroni przed występowaniem nowotworów jelita grubego i pomaga utrzymać prawidłową masę ciała. Dobrym źródłem

7 błonnika są warzywa i owoce. Podając swojemu dziecku minimum dwie porcje owoców i trzy porcje warzyw dziennie, zapewniasz jemu odpowiednią podaż błonnika. Postaw na kolory Nie ma takiego owocu ani warzywa, które zawierałyby wszystkie niezbędne witaminy i składniki mineralne. Dlatego należy pamiętać, że prawidłowa dieta dziecka to dieta urozmaicona. Barwa spożywanych warzyw i owoców zdradza nam, jakie kryją się w nich składniki, których z kolei różnorodność potrzebna jest do prawidłowego wzrostu i funkcjonowania dzieci. Podając czerwone pomidory, zieloną sałatę, czarne jagody, pomarańczowe marchewki i żółtą dynię, możesz mieć pewność, że zapewniasz swojemu dziecku różnorodne składniki pokarmowe, smaczne i zdrowe. Jak uwzględnić w diecie dziecka minimum 5 porcji warzyw i owoców dziennie? Najlepszym i najłatwiejszym sposobem jest wkomponowanie warzyw i owoców do każdego posiłku: liście sałaty do kanapki, kilka plasterków pomidora i kawałków papryki, banan do jogurtu, ulubiona surówka do obiadu, owoce do budyniu na podwieczorek, sałatka warzywna na kolację. Być może wydaje Ci się, że dzieci nie lubią warzyw i owoców Nic bardziej błędnego. Przyrządzone w odpowiedniej formie, ładnie podane smakują nawet największemu niejadkowi. Sałatka z ulubionych owoców, koktajl owocowomleczny, świeży sok owocowo-warzywny, zapiekanka warzywna, czy krem z dyni mogą stać się jednym z ulubionych dań Twojego dziecka. Dobre rady Wybieraj owoce i warzywa sezonowe. Wybieraj produkty świeże, odpowiednio je przechowuj. Najwięcej cennych składników znajduje się w surowych warzywach i owocach. Nie zapomnij przed podaniem dokładnie umyć warzyw i owoców pod bieżącą wodą.

8 Autor: dr inż. Katarzyna Wolnicka CZYM SMAROWAĆ, NA CZYM SMAŻYĆ? Większość tłuszczu w diecie dzieci powinna pochodzić z ryb, orzechów i tłuszczów roślinnych. Konieczne jest jednak ograniczanie tłuszczów zwierzęcych stałych (masło, smalec). Produkty zawierające tłuszcze zwierzęce, jak: tłuste mięso, tłuste wędliny, smalec, masło, boczek, sery żółte i topione, tłuste mleko, bogate są w niekorzystne dla zdrowia nasycone kwasy tłuszczowe i cholesterol. Dieta bogata w tłuszcz zwierzęcy sprzyja otyłości dziecięcej oraz niektórym nowotworom w dorosłym życiu (gruczołu piersiowego, krokowego, jelita grubego). Czy wiesz, że... Tłuszcze roślinne wraz z tłuszczami z grupy n-3, których źródłem są ryby morskie, odgrywają rolę w prewencji miażdżycy. Jakie tłuszcze dodawać do sałatek i surówek? Tłuszcze zwierzęce należy zastępować tłuszczami roślinnymi bogatymi w wielonienasycone kwasy tłuszczowe (WNKT) (olej słonecznikowy, kukurydziany, sojowy, rzepakowy) i jednonienasycone (oliwa z oliwek, olej sezamowy, rzepakowy), dodając je w postaci surowej do surówek i sałatek. Na czym smażyć? Do jednorazowego smażenia zaleca się stosować olej rzepakowy niskoerukowy lub oliwę z oliwek. Czym smarować? Dzieci zagrożone miażdżycą bądź otyłością powinny w ograniczonej ilości stosować tłuszcze do smarowania pieczywa. W prewencji miażdżycy zaleca się też stosowanie wysokogatunkowych margaryn i ograniczenie (ze względu na zawartość cholesterolu i nasyconych kwasów tłuszczowych) spożycia masła.

9 Autor: dr inż Katarzyna Wolnicka... JAKIE WYBIERAĆ ZDROWE PRODUKTY ZBOŻOWE? Zdrowe produkty zbożowe Z produktów zbożowych, zarówno dla dzieci jak i dorosłych, należy jak najczęściej wybierać artykuły z tzw. grubego przemiału. Oprócz pieczywa pełnoziarnistego (razowego, graham), poleca się także ryż pełnoziarnisty (brązowy) oraz kaszę gryczaną i jęczmienną. Produkty te powinny być składnikiem większości posiłków. Zalety produktów zbożowych z grubego przemiału Przetwory zbożowe z grubego przemiału są bogatsze w składniki odżywcze. Zawierają więcej witamin, szczególnie witamin z grupy B (tiamina, ryboflawina, niacyna, kwas foliowy), składników mineralnych (magnezu, cynku) i błonnika. Spożycie dużej ilości błonnika jest szczególnie istotne w zapobieganiu chorobom na tle wadliwego żywienia. Błonnik bowiem reguluje pracę przewodu pokarmowego, daje uczucie sytości, ułatwia utrzymanie prawidłowej masy ciała, zapobiega zaparciom i powstawaniu nowotworów jelita grubego. Spożywanie ciemnego pieczywa, gruboziarnistych kasz czy płatków owsianych wpływa również na obniżanie poziomu cholesterolu we krwi, gdyż ułatwia jego wydalanie z przewodu pokarmowego.

10 Autorzy: mgr Anna Taraszewska, mgr Paulina Gąsiewska MLEKO I PRZETWORY MLECZNE W DIECIE DZIECKA Spożywanie mleka i przetworów mlecznych ze względu na ich skład odgrywa ważną rolę w zachowaniu pełnego zdrowia oraz utrzymaniu dobrej kondycji Twojego dziecka. Bogactwo ukryte w mleku to Białko Pełnowartościowe białko mleka odpowiada za prawidłową budowę i wzrost wszystkich tkanek organizmu. Białko mleka zawiera aminokwasy egzogenne, czyli takie, których organizm ludzki nie potrafi sam wytwarzać. Dzięki obecności białek, jak immunoglobuliny, lizozym i laktoferyna, mleko wzmacnia naturalną odporność organizmu. Natomiast kazeina, główne białko mleka, jest dla organizmu źródłem związanego z nią wapnia i fosforu. Wapń i pozostałe składniki mineralne Jest to pierwiastek niezbędny do budowy układu kostnego i zębów. Dzięki odpowiedniej podaży wapnia z dietą dziecięce kości stają się odporniejsze na wszelkie pęknięcia i złamania. W żadnej innej grupie produktów wapń nie występuje w tak dużej i dobrze przyswajalnej formie, jak w mleku i produktach mlecznych. W mleku i jego przetworach znajduje się także fosfor, potas, magnez, mangan, cynk i żelazo. Wymienione składniki mineralne warunkują prawidłowy rozwój i funkcjonowanie organizmów dzieci. Czy wiesz, że Około 1 litr mleka (4 szklanki) pokrywa całkowicie dzienne zapotrzebowanie starszych dzieci i młodzieży na wapń. Jednak nie trzeba podawać dziecku jedynie mleka. Najlepiej jest wprowadzić do jadłospisu różne produkty mleczne, np. porcja mleka + porcja jogurtu lub maślanki lub kefiru + porcja sera twarogowego + porcja sera żółtego.

11 1 porcja produktów mlecznych to 1 szklanka mleka, jogurtu, kefiru czy maślanki, 100 gram sera białego, 2 plasterki sera żółtego, opakowanie twarożku homogenizowanego, granulowanego. Witaminy W mleku i przetworach mlecznych są witaminy z grupy B (głównie witamina B 2 ) oraz rozpuszczalne w tłuszczach witaminy A, E i D, które odpowiadają za regulację wielu ważnych procesów w organizmie. Witamina D pobudza wchłanianie wapnia, a także zapobiega nadmiernemu wydalaniu tego pierwiastka z organizmu. Wpływa na odpowiednią gęstość, kształtowanie się kości i zębów oraz zapobiega krzywicy. Cukier i tłuszcz mleczny Mleko swój słodkawy smak zawdzięcza laktozie, która dodatkowo dostarcza organizmowi energii i ułatwia wchłanianie wapnia. Mleko zawiera również łatwostrawny tłuszcz. Najlepiej dla dziecka wybierać mleko o zawartości tłuszczu do 2%. Pamiętaj! Dieta Twojego dziecka powinna uwzględniać mleko (i przetwory mleczne), dla rozwijającego się organizmu mleko jest bowiem produktem niezbędnym ze względu na swoją wysoką wartość odżywczą! Dobre rady Robiąc zakupy, jak najczęściej sięgaj po jogurty naturalne można do nich dodać ulubione owoce, orzechy i ziarna, unikasz wtedy cukru, substancji słodzących i barwników. Pamiętaj też o sprawdzeniu daty ważności mleka lub wybranego produktu mlecznego, ponieważ produkty te szybko się psują. Mleko, jogurt i maślanka stanowią doskonałą bazę do własnoręcznie przyrządzanych koktajli owocowych. Mleko i produkty mleczne można również podawać w postaci kakao, budyniu, twarożków z dodatkiem owoców lub jako dodatek do różnych potraw, np. naleśników lub pierogów.

12 Autor: mgr Anna Taraszewska... W STRĄCZKOWYCH SIŁA! Potrawy z nasion roślin strączkowych, jak fasola, soja, bób, soczewica, są dobrym źródłem białka i stanowią cenny składnik diety. Dlatego wprowadź je do diety swojego dziecka. Zalety nasion roślin strączkowych Zawierają duże ilości białka o wysokiej wartości biologicznej. Najbardziej pełnowartościowymi pod względem składu aminokwasów są białka sojowe, które mogą nawet częściowo zastępować białka mięsa. Stanowią dobre źródło błonnika pokarmowego, który m.in. reguluje pracę jelit. Są źródłem witamin z grupy B oraz żelaza, fosforu i wapnia. Urozmaicają dietę, stanowiąc dobrą alternatywę dla produktów mięsnych. Prawidłowe przygotowanie nasion roślin strączkowych Przygotowując dania z nasion roślin strączkowych, pamiętaj o ich odpowiedniej obróbce. Przed gotowaniem suche nasiona należy moczyć w zimnej wodzie przez kilka godzin celem wymycia substancji antyodżywczych. Nie należy jednak ich moczyć dłużej niż 12 godzin, ponieważ po tym czasie zaczynają się procesy fermentacyjne. Namoczone nasiona gotuj w świeżej wodzie: pierwsze 10 minut intensywnie, a następnie na mniejszym ogniu, pod przykryciem do uzyskania miękkości. Taka obróbka poprawia sprawność oraz zmniejsza zawartość substancji wzdymających. Smaczne pomysły na przyrządzenie nasion roślin strączkowych... Możesz z nich przyrządzić zupę, zrobić puree, czy gotowane dodawać do sałatek. Z soczewicy czy ciecierzycy możesz zrobić pastę do kanapek lub nadzienie do pierogów, fasolę możesz udusić z innymi warzywami, a bób podawać bez skórki jako przekąskę.

13 Autorzy: dr Dorota Trzcińska, dr Renata Czarniecka... AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM Wiek przedszkolny to właściwy czas, by kształtować dobre nawyki zdrowotne. Kilkuletnie dzieci najczęściej bardzo chętnie biegają, skaczą i uczestniczą w różnorodnych zabawach ruchowych. Naturalną, charakterystyczną dla wieku przedszkolnego, potrzebę aktywności fizycznej nazywa się niekiedy głodem ruchu. Zarówno rodzice, jak i wychowawcy mają niepowtarzalną okazję wykorzystać czteroletni okres pobytu dziecka w przedszkolu do zainteresowania go różnymi formami rekreacji ruchowej. Dla tego etapu życia najkorzystniejsza jest aktywność fizyczna powtarzana kilkukrotnie w ciągu dnia oraz trwająca jednorazowo kilkanaście minut. Małe dziecko na ogół nie potrzebuje do niej specjalnej zachęty. W takiej sytuacji rolą opiekuna jest zadbanie o stworzenie właściwych dla podejmowanej aktywności warunków, uwzględniających przede wszystkim bezpieczeństwo, wszechstronność i zabawowy charakter. Aktywność fizyczna w przedszkolu W czasie pobytu dziecka w przedszkolu istnieje wiele okazji do podejmowania aktywności fizycznej. Zorganizowane zajęcia prowadzą wychowawczynie przedszkolne w ramach tzw. podstawy programowej. Uzupełnienie stanowi spontaniczna aktywność dziecka podczas swobodnej zabawy w sali lub w ogrodzie przedszkolnym. Szczególne walory posiadają formy ruchu podejmowane na świeżym powietrzu. Szeroka jest również oferta dodatkowych zajęć dydaktycznych, jak: umuzykalnianie, gimnastyka kompensacyjno-korekcyjna, nauka tańca, języka obcego i inne, które w przeważającym stopniu mają charakter ruchowy. Aktywność fizyczna w domu Dziecko pięcioletnie wkracza w tzw. złoty okres dzieciństwa. Zewnętrznym przejawem tego etapu życia jest znaczny postęp w sprawności fizycznej. Dzieci w tym wieku nierzadko potrafią już jeździć na rowerze dwukołowym i hulajnodze oraz mogą stawiać pierwsze kroki narciarskie i łyżwiarskie. Warto również zapisać je na naukę pływania. Drogi Rodzicu, zadbaj o pozaprzedszkolną aktywność ruchową swojego dziecka i nabywanie przez niego nowych, przydatnych i wartościowych w dalszym życiu umiejętności.

14 Autorzy: prof. dr hab. Jadwiga Charzewska, dr Elżbieta Chabros JAK AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA WPŁYWA NA ZDROWIE TWOJEGO DZIECKA Wśród najważniejszych korzyści wynikających dla zdrowia z uprawiania aktywności fizycznej wymienić można: poprawę ogólnej sprawności fizycznej, zwiększenie wydolności organizmu, wpływ na wzrastanie i mineralizację kości oraz wartość szczytowej masy kostnej, zmniejszenie ilości tkanki tłuszczowej bez utraty tkanki mięśniowej, zwiększenie aktywności procesów metabolicznych, co pozwala na utrzymanie należnej masy ciała, wzmocnienie siły mięśniowej i koordynacji ruchów, co przyczynia się do zachowania prawidłowej postawy ciała, usprawnienie układu krążenia, polepszenie przepływu krwi w naczyniach krwionośnych całego organizmu, zachowanie w granicach normy ciśnienia tętniczego krwi w spoczynku i obniżenie jego wartości w czasie wysiłku, podwyższenie stężenia HDL cholesterolu (tzw. dobrego cholesterolu, chroniącego organizm przed miażdżycą) i obniżenie stężenia LDL - cholesterolu (tzw. złego cholesterolu, miażdżycorodnego), poprawę wykorzystania glukozy przez komórki, poprawę sprawności układu oddechowego poprzez zwiększenie zdolności pochłaniania tlenu, poprawę samopoczucia, zmniejszenie napięć i stresów, poprawę ogólnego stanu zdrowia.