Budowa i czynność serca. Czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych
|
|
- Mariusz Malinowski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Studenckie Koło Zakładu Medycyny Klinicznej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku Budowa i czynność serca Czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych Pielęgniarstwo III Rok, Studia I stopnia, Paulina Krahel
2 Układ krążenia składa się z serca i naczyń krwionośnych.
3 Układ krążenia krwi składa się z naczyń krwionośnych (tętnic, żył, naczyń włosowatych) i serca. Tętnice są naczyniami, którymi płynie krew z serca na obwód, do wszystkich części ciała, natomiast żyłami krew powraca z obwodu ponownie do serca. Wyróżnia się dwa układy (krążenia) przepływu krwi w organizmie: duży i mały (płucny). W dużym układzie krążenia krew utlenowana (bogata w tlen) wypływa z lewej komory serca do tętnic, a następnie przechodząc przez sieć naczyń włosowatych we wszystkich narządach ciała, powraca jako krew nieutlenowana (uboga w tlen) do prawego przedsionka serca. W małym układzie krążenia krew nieutlenowana wypompowywana jest z prawej komory do tętnic płucnych, rozgałęzia się w sieć naczyń włosowatych w płucach i powraca żyłami płucnymi, jako krew utlenowana, do lewego przedsionka serca.
4
5 Serce jest pompą ssąco-tłoczącą, położoną w klatce piersiowej w części określanej anatomicznie jako śródpiersie środkowe. Z zewnątrz otoczone jest workiem zwanym osierdziem. Serce jest mięśniem o specyficznej, właściwej tylko dla niego budowie, zupełnie różnej od mięśni szkieletowych, czy też mięśniówki np. jelit. Serce jest podzielone na cztery części: dwie górne nazywane są przedsionkami, a dwie dolne komorami. Od wewnątrz jamy serca wyściełane są warstwą tkanki łącznej zwanej wsierdziem. Pojemność wszystkich jam serca wynosi ml. Lewą część serca, tj. przedsionek lewy i komorę lewą, określa się jako "serce lewe" lub tętnicze, część zaś prawą tj. przedsionek prawy i prawą komorę jako "serce prawe" lub żylne, z uwagi na rodzaj krwi przepływającej przez te części serca.
6 Przedsionki serca mają ścianę znacznie cieńszą od ścian komór. Przedsionki (prawy od lewego) i komory (prawa od lewej) oddzielone są przegrodą (przedsionkową i komorową), natomiast przedsionek prawy łączy się z prawą komorą przez zastawkę trójdzielną, a lewy z lewą komorą przez zastawkę dwudzielną (mitralną). Prawy przedsionek otrzymuje krew odtlenowaną powracającą żyłami z całego ciała i dostarcza ją przez zastawkę trójdzielną do prawej komory. Prawa komora pompuje krew przez zastawkę tętnicy płucnej do tętnicy o tej samej nazwie i następnie do płuc.
7 Do lewego przedsionka utlenowana krew wpływa żyłami płucnymi i następnie przepływa przez zastawkę mitralną do lewej komory. Lewa komora pompuje krew przez zastawkę aortalną do głównej tętnicy zwanej aortą i dalej naczyniami do całego ciała. Między jamami serca oraz między jamami serca i dużymi naczyniami znajdują się zastawki serca. Powstały one ze zdwojenia blaszek wsierdzia i stanowią jakby "wentyle" regulujące przepływ krwi przez serce.
8 Naczynia serca (naczynia wieńcowe) Aby pracować w sposób ciągły, serce również potrzebuje tlenu i substancji odżywczych. Im bije ono szybciej np. podczas wysiłku lub zdenerwowania, tym więcej potrzebuje tlenu. Odpowiednią dostawę tlenu i substancji odżywczych zapewniają sercu tętnice wieńcowe (prawa i lewa), których początek znajduje się tuż ponad zastawką aorty w jej opuszce, a następnie oplatają mięsień sercowy i dzieląc się na drobne gałązki wnikają w jego głąb, dostarczając substancji odżywczych do komórek mięśnia sercowego. Przez serce przepływają dwa prądy krwi: krążenie przez jamy serca i krążenie wieńcowe, zaopatrujące ściany serca.
9 Cechy krążenia wieńcowego mięsień sercowy jest zaopatrywany przez niezwykle bogatą sieć naczyń wieńcowych, przy przeroście mięśnia sercowego sieć naczyń włosowatych nie zwiększa się i mięsień jest wówczas względnie gorzej zaopatrzony w krew, naczynia wieńcowe mają zdolność tworzenia krążenia obocznego, omijającego miejsca przewężone lub zamknięte, co w wielu wypadkach decyduje o życiu, zwłaszcza w przypadkach nagłego zamknięcia światła większej gałęzi lub pnia tętnicy wieńcowej.
10 Czynność elektryczna serca Serce nigdy nie znajduje się w spoczynku, poza krótkimi, powtarzającymi się okresami, kiedy komory lub przedsionki znajdują się w okresie rozkurczu. Prawidłowa czynność serca zależy w dużym stopniu od impulsów elektrycznych powstających w nim samym, niezależnie od układu nerwowego. Układ nerwowy wpływa na jego czynność głównie przez przyspieszanie, bądź zwalnianie akcji serca. Serce człowieka posiada zdolność wytwarzania bodźców elektrycznych, które rozchodząc się w sercu, pobudzają je do skurczu.
11
12 Wyspecjalizowana w układ przewodzący tkanka mięśnia sercowego, tzw. tkanka nerwowomięśniowa, układa się w dwa węzły: zatokowy i przedsionkowo-komorowy i odchodzące od nich włókna. W warunkach fizjologicznych bodźce do skurczów mięśnia sercowego powstają w węźle zatokowoprzedsionkowym. Jest on głównym rozrusznikiem serca, a impulsy w nim powstałe rozchodzą się do przedsionków i następnie przez węzeł przedsionkowo-komorowy do komór, pobudzając je do skurczu. Impulsy te przewodzone są również przez inne tkanki aż na powierzchnię skóry, gdzie można je zarejestrować w postaci elektrokardiogramu.
13 Zaburzenia w przewodzeniu bodźców w sercu mogą być przyczyną bloków przewodnictwa, natomiast nieprawidłowa czynność rozrusznika zatokowego lub wzmożona, patologiczna pobudliwość pozazatokowych ośrodków bodźcotwórczych, są przyczyną zaburzeń rytmu serca, które odczuwać można w postaci napadów kołatania, niemiarowego bicia serca, kłucia serca. Do rejestracji zaburzeń rytmu i przewodnictwa najczęściej wykorzystuje się zwykły spoczynkowy zapis EKG, rejestrację 24-godz. EKG metodą Holtera, próbę wysiłkową, zapis EKG z wnętrza serca.
14 Udział najważniejszych przyczyn zgonów w ogólnej liczbie zgonów w Polsce wg płci w 2010 r. (dane GUS)
15 Udział zgonów z powodu głównych przyczyn w ogólnej liczbie zgonów wg grup wieku zmarłych, Polska 2010
16 Czynniki ryzyka niemodyfikowalne: płeć męska; zaawansowany wiek Choroby układu krążenia w rodzinie zawał serca, nagły zgon lub udar mózgu: u ojca lub brata przed 55. rokiem życia, u siostry lub matki przed 65. rokiem życia Modyfikowalne czynniki ryzyka: Nadciśnienie tętnicze Nieprawidłowe stężenie cholesterolu i triglicerydów Cukrzyca typu 2 Nadwaga Otyłość brzuszna palenie tytoniu brak regularnego wysiłku fizycznego nadużywanie alkoholu Stres Grypa Tzw. nowe czynniki i markery ryzyka sercowo naczyniowego to m.in.: wskaźniki układu krzepnięcia i fibrynolizy wskaźniki reakcji zapalnej homocysteina grubość błony wewnętrznej i środkowej tętnicy szyjnej wskaźnik uwapnienia tętnic wieńcowych częstość rytmu serca ocena predyspozycji genetycznych zanieczyszczenie powietrza
17 Nadciśnienie tętnicze Nadciśnienie tętnicze to choroba układu krążenia, w wyniku której w naczyniach tętniczych zwiększa się ciśnienie krwi. Jest to przewlekłe schorzenie, wymagające długotrwałego leczenia. Niekontrolowane nadciśnienie sprzyja częstszemu występowaniu udaru mózgu, przerostu lewej komory serca i niewydolności serca, choroby wieńcowej, zawału serca, miażdżycy zarostowej tętnic kończyn dolnych i niewydolności nerek.
18 Kiedy lekarz może rozpoznać nadciśnienie tętnicze? Według wytycznych Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego chorobę można rozpoznać, kiedy u pacjenta stwierdza się, że: w dwóch pomiarach, wykonanych podczas co najmniej dwóch różnych wizyt, wartości ciśnienia tętniczego są równe lub wyższe niż 140 mm Hg / 90 mm Hg; średnie wartości ciśnienia tętniczego wyliczone z dwóch pomiarów dokonanych podczas jednej wizyty są równe lub wyższe niż 180 mm Hg / 110 mm Hg (po wykluczeniu czynników podwyższających wartości ciśnienia, na przykład: lęku, bólu, spożycia alkoholu). Nadciśnienie można również rozpoznać na podstawie wiarygodnych danych z wywiadów lub dokumentacji pacjenta (wartości ciśnienia tętniczego lub zażywanie leków hipotensyjnych). Nadciśnienie tętnicze często jest jedyną chorobą rozpoznawaną u pacjenta. W większości wypadków nie ma ono uchwytnej przyczyny, ale część przypadków wynika z innych patologii, takich jak choroby nerek czy zaburzenia hormonalne. Ustalenie, czy nadciśnienie tętnicze jest wtórne w stosunku do innej przyczyny, zawsze leży w gestii lekarza.
19 Jakie są objawy nadciśnienia tętniczego? W większości przypadków nadciśnienie tętnicze nie daje żadnych objawów. Szczególnie na samym początku, kiedy wartości ciśnienia nie są jeszcze aż tak wysokie, a większość pacjentów nie odczuwa żadnych zmian mogących świadczyć o rozwoju choroby. U innych mogą pojawiać się niespecyficzne dolegliwości, takie jak: bóle i zawroty głowy, uczucie kołatania serca, potliwość, bezsenność, zaczerwienienie twarzy i uderzenia gorąca, obniżenie sprawności psychicznej i fizycznej.
20 Kolejne objawy pojawiają się już w późniejszych stadiach choroby i wynikają z uszkodzenia narządów spowodowanego przez nieprawidłowe wartości ciśnienia tętniczego. Objawami tymi mogą być: zaburzenia widzenia, obniżenie sprawności intelektualnej, deficyty czuciowe lub ruchowe, obrzęki kończyn, zimne kończyny, zaburzenia funkcji nerek. ZAPAMIĘTAJ! Brak objawów nie oznacza braku choroby. Należy regularnie kontrolować wartości ciśnienia tętniczego krwi. Nieleczone nieprawidłowe wartości ciśnienia tętniczego krwi istotnie zwiększają ryzyko wystąpienia incydentów sercowo-naczyniowych.
21 Postacie i stadia zaawansowania choroby Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego w ślad za europejskimi wytycznymi klasyfikuje ciśnienie tętnicze według poniższego schematu:
22 Od stadium zaawansowania choroby zależy przede wszystkim strategia leczenia. Z punktu widzenia pacjenta bardziej praktyczna jest klasyfikacja zaproponowana przez WHO. Dzieli ona chorobę nadciśnieniową na 3 stadia w zależności od zmian, które wywołała ona w narządach: I stadium obejmuje niepowikłane nadciśnienie tętnicze, które nie wywołało zmian w narządach; II stadium występuje, jeżeli z powodu nadciśnienia tętniczego wystąpił przerost lewej komory serca lub retinopatia cukrzycowa (w I lub II stopniu zaawansowania), lub białkomocz; III stadium występuje przy spowodowanej nadciśnieniem tętniczym lewokomorowej niewydolności serca, nerek lub spowodowanym uszkodzeniu mózgu czy siatkówki oka (retinopatia w stopniu III lub IV). ZAPAMIĘTAJ! Nadciśnienie tętnicze jest chorobą postępującą z upływem czasu. Im dłużej trwa, tym powoduje więcej niekorzystnych zmian w narządach.
23 SCORE (ang. Systematic COronary Risk Evaluation) Skala oceny ryzyka sercowo-naczyniowego opracowana dla populacji krajów europejskich przez międzynarodowe grono ekspertów pod patronatem Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Interpretacja wyników Uzyskiwany wynik wyrażony jest w procentach. Wyodrębniono cztery kategorie ryzyka sercowo-naczyniowego: Niskie (poniżej 1%) Umiarkowane (od 1% do 4%) Zwiększone (od 5 do 9 %) Znacznie zwiększone (10% i więcej) Oszacowanie całkowitego ryzyka sercowo-naczyniowego jest niezbędne dla wdrożenia działań profilaktycznych. Rekomendowane jest rozpoczęcie leczenia gdy 10-letnie ryzyko zgonu z powodu chorób sercowo-naczyniowych przekracza 5%. U pacjentów ze znacznie zwiększonym ryzykiem zaleca się przewlekłe przyjmowanie kwasu acetylosalicylowego w dawce 75 mg na dobę.
24 Aby ocenić 10-letnie ryzyko u danej osoby, należy odnaleźć odpowiednią część tabeli w odniesieniu do płci, faktu palenia tytoniu lub niepalenia tytoniu oraz wieku tej osoby. Następnie należy wyszukać w tabeli miejsce, w którym podane wartości cisnienia skurczowego są najbliższe wartościom rzeczywiście występującym u tej osoby, a także odnaleźć faktyczne wartości poziomu cholesterolu całkowitego w mmol/l lub mg/dl. Osoby charakteryzujące się niskim ryzykiem powinny uzyskać informację o tym, jak utrzymać ten poziom ryzyka w kolejnych latach. Szczególnej uwagi wymagają osoby, w wypadku których ryzyko wynosi 5% lub więcej oraz osoby, które znajdą się w tym przedziale ryzyka, osiągnąwszy wiek średni.
25
26 Jakie badania wykonuje się przy diagnozowaniu nadciśnienia tętniczego? Pierwszą linię diagnostyki nadciśnienia tętniczego stanowią pomiary dokonywane przez pacjenta w domu lub wykonywane przesiewowo podczas wizyt lekarskich, odbywanych z innych przyczyn. Nawet jeden przypadkowy nieprawidłowy pomiar powinien skłaniać pacjenta do zasięgnięcia porady lekarza. Zawsze to lekarz decyduje, jakie dodatkowe badania zlecić pacjentowi, u którego rozpoznawane jest nadciśnienie tętnicze. Zależy to od wieku pacjenta, jego chorób współistniejących i czynników ryzyka. Badania dodatkowe mogą obejmować badania biochemiczne krwi, echo serca czy konsultację okulistyczną.
27 Jak badać ciśnienie tętnicze? 1. Należy usiąść wygodnie, pomieszczenie powinno być ciche, spokojne i ciepłe. (Wysiłek fizyczny i wpływ otoczenia mogą być przyczyną wzrostu ciśnienia tętniczego.) 2. Trzeba zdjąć ubranie, tak by ramię było dostępne do badania. (Część ubrania znajdująca się nad tętnicą przeszkadza w osłuchiwaniu. Ucisk może być również przyczyną błędu w odczycie.) 3. Ramię należy ułożyć na wysokości serca. (Ciśnienie tętnicze może zmienić się w zależności od ułożenia zgięcia łokciowego względem serca).
28 4. Powinno się dobrać właściwy rozmiar mankietu. (Za duży mankiet spowoduje błąd odczytu.) 5. Skala aparatu do mierzenia ciśnienia musi się znajdować na wysokości wzroku. (Wynik można dokładnie odczytać, jeśli podziałka skali znajduje się na wysokości wzroku.) 6. Gumową część mankietu należy umieścić nad tętnicą ramienną, następnie owinąć mankiet ciasno wokół ramienia, tak aby jego brzeg znajdował się 3cm powyżej zgięcia łokciowego. (Luźno owinięty mankiet spowoduje fałszywie zawyżone wyniki pomiarów.) 7. Wyczuwając tętno w okolicy nadgarstka (na tętnicy promieniowej), należy szybko napompować mankiet do momentu, w którym tętno zniknie. (Pomiar ten metodą Riva- Rocci służy do wstępnej oceny ciśnienia skurczowego) 8. Należy szybko opróżnić mankiet i odczekać 1 min przed ponownym napełnieniem (Podczas zbyt długiego ucisku ramienia może dojść do zastoju żylnego i błędu w odczycie.) 9. Należy delikatnie przyłożyć stetoskop nad tętnicą ramienną. (Silny ucisk tętnicy zmienia jej kształt i słyszalny ton. Umieszczenie stetoskopu dokładnie nad tętnicą pozwala na uzyskanie precyzyjnych odczytów.) 10.Należy szybko wypełnić mankiet do wartości 30 mmhg wyżej od uzyskanej w pierwszym pomiarze.
29 11. Należy powoli opróżnić mankiet, tak aby ciśnienie zmniejszało się w stałym tempie około 2mm Hg/s (Zbyt szybkie lub wolne opróżnienie może doprowadzić do błędu pomiaru.) 12. Nie wolno dopełniać mankietu powietrzem po jego opróżnieniu! 13. Trzeba zanotować ciśnienie skurczowe po usłyszeniu 2 następujących po sobie tonów serca, a rozkurczowe, kiedy przestaną być słyszalne. 14. By potwierdzić wynik, powinno się osłuchiwać tętnicę przynajmniej 20 mm Hg poniżej wartości ciśnienia w której zanikły tony. (Zadrza się, że tony mogą pojawić się ponownie po wześniejszym zniknięciu, co może być przyczyną błędu sięgającego 80 mm Hg (przerwa osłuchowa) 15. Jeśli tony sąsłyszalne aż do całkowitego opróżnienia mankietu, jako ciśnienie rozkurczowe należy przyjąć wartość odpowiadającą ściszeniu tonów. 16. Trzeba zanotować wartość ciśnienia skurczowego i rozkurczowego, pozycję pacjenta w czasie pomiaru i rozmiar mankietu, a także zaznaczyć, na którym ramieniu mierzono ciśnienie oraz ewentualną obecność pauz osłuchowych lub niemiarowego tętna 17. Jeśli tony są dobrze słyszalne, należy zmienić pozycję ramienia i powtórzyć pomiar 18. Pierwszy pomiar powinno się wykonywać na obu rękach. (Jeżeli wystąpią różnice, kolejne pomiary powinno się wykonywać na ręce, na której ciśnienie było wyższe.)
30 Cukrzyca Cukrzyca znacznie zwiększa ryzyko zachorowania i zgonu z powodu choroby niedokrwiennej serca i udaru mózgu. Uszkodzenie naczyń krwionośnych prowadzi do zaburzeń ukrwienia wielu narządów. Cukrzyca najczęściej uszkadza: serce (choroba niedokrwienna serca) nerki (nefropatia) oczy (osłabienie wzroku) naczynia krwionośne (owrzodzenia kończyn dolnych) układ nerwowy (neuropatia)
31 Cukrzyca Cukrzyca jest przewlekłym zaburzeniem przemiany materii, której podstawowym objawem jest podwyższony poziom cukru (czyli glukozy) we krwi. Jej najczęstszą postacią jest cukrzyca typu 2, w której przyczyną nadmiernego poziomu cukru jest brak insuliny (jak w cukrzycy typu 1), ale jej nieprawidłowe działanie w organizmie (odporność na działanie insuliny).
32 Cukrzyca typu 2 najczęściej atakuje osoby po 45. roku życia, z nadwagą i problemami układu sercowo-naczyniowego, które nie dbają o właściwy tryb życia: regularne posiłki, zdrową dietę i odpowiednią ilość aktywności fizycznej. Ważnym czynnikiem ryzyka jest otyłość, a zwłaszcza otyłość brzuszna, z którą powiązanych jest gros zachorowań na typ 2 cukrzycy. Pierwszym krokiem do pozbycia się jej jest zatem zrzucenie wagi. Poziom glukozy u osób zdrowych na czczo nie powinien przekraczać 110mg/dl, a 2 godzin po posiłku maksymalnie 140mg/dl.
33 Co oznaczają poszczególne wartości stężenia cukru we krwi?
34 Leczenie i profilaktyka Leczenie cukrzycy typu 2 różni się od leczenia typu I cukrzycy, albowiem nie jest zależne (w większości przypadków) od insuliny podawanej dożylnie. Osoby chorujące na typ 2 cukrzycy mogą więc mówić o pewnym szczęściu w nieszczęściu leczenie ogranicza się do redukcji masy ciała, stosowaniu odpowiedniej diety przeciwcukrzycowej (dieta wysokobłonnikowa i niskotłuszczowa) oraz stałej kontroli poziomu cukru we krwi (do tego celu służą glukometry). W razie konieczności lekarz przepisuje też odpowiednie leki doustne, np. z grupy sulfonylomocznika. Zwiększają one wytwarzanie i skuteczność działania insuliny własnej.
35 W przypadku cukrzycy typu 2 najważniejsze jest wyeliminowanie jednak czynników ryzyka, które mogą wpływać na wystąpienie choroby. Należy zrzucić zbędne kilogramy i zlikwidować otyłość, a także zastosować się do zasady, że ruch to zdrowie. Wskazany jest umiarkowany wysiłek fizyczny, nie obciążający w dużym stopniu układu sercowo-naczyniowego. Korzystne sporty to pływanie, jazda na rowerze, joga lub nordic walking. Bardziej inwazyjne są tenis czy bieganie z tych warto korzystać z rozsądkiem. Konieczna oczywiście będzie też zmiana diety z obfitującej w tłuszcze i pokarmy zwierzęce na bardziej wegetariańską, zdrowszą i lżejszą.
36 Co to otyłość? Otyłość jest zaburzeniem homeostazy przemiany energetycznej spowodowanym nadmierną podażą energii zawartej w pokarmach w stosunku do zapotrzebowania organizmu, w wyniku czego dochodzi do zwiększenia magazynowania tego nadmiaru w postaci tkanki tłuszczowej. Otyłość jest chorobą przewlekłą, której towarzyszą liczne powikłania ze strony układu krążenia i innych narządów. Otyłość narasta na świecie w alarmującym tempie i częściej dotyczy krajów rozwiniętych ekonomicznie, co jest spowodowane nadmierną podażą pokarmów głównie tłuszczów oraz zmniejszoną aktywnością ruchową. Ilość nadmiernej tkanki tłuszczowej można określić dzięki Indeksowi Masy Ciała (BMI).
37 Otyłość
38 Czym grozi otyłość? Nadmiar kilogramów nie jest problemem tylko estetycznym. Nadmiar tkanki tłuszczowej to choroba, grożąca w dodatku rozwojem innych chorób. Należą do nich: choroba zwyrodnieniowa stawów, bóle krzyża, cukrzyca typu 2, Hiperlipidemia (podwyższony poziom cholesterolu i trójglicerydów), choroba wieńcowa, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia miesiączkowania, żylaki i zakrzepica żylna, obrzęki i cellulit, zespół bezdechu sennego.
39 TYPY OTYŁOŚCI Na podstawie rozmieszczenia tkanki tłuszczowej można wyróżnić dwa typy otyłości: pośladkowo-udowa (gynoidalna) tzw. "gruszka" otyłość brzuszna (trzewna, wisceralna) tzw. "jabłko"
40 Wskaźnik WHR W otyłości pośladkowo-udowej, nadmierna ilość tkanki tłuszczowej gromadzi się na pośladkach i udach, ten typ częściej występuje u kobiet. W otyłości brzusznej tkanka tłuszczowa gromadzi się głównie w obrębie jamy brzusznej (w środku człowieka, między pętlami jelit). W celu sprecyzowania typu otyłości oblicza się wskaźnik talia / biodro (WHR - Waist to Hip Ratio), czyli stosunek obwodu talii do obwodu bioder. Wskaźnik ten wyliczamy dla osoby otyłej a nie dla szczupłej
41 Wskaźnik WHR Wynik od 0,50 do 0,84 typ gruszka powyżej 0,84 to typ jabłko Jak przeprowadzić dokładne pomiary: obwodu talii: u pań dokonuje się w połowie odległości pomiędzy dolnym brzegiem łuku żebrowego a górnym brzegiem talerza kości biodrowej, u panów pomiaru dokonuje się na poziomie pępka. obwodu bioder: u pań pomiaru dokonuje się w miejscu największego obwodu bioder, u panów pomiaru dokonuje się na poziomie górnego końca kości udowej.
42 Otyłość brzuszna sprzyja rozwojowi: cukrzycy, zaburzeń lipidowych, nadciśnienia tętniczego, dny moczanowej, co może stanowić podłoże dla rozwoju miażdżycy, a w konsekwencji choroby wieńcowej i zawału serca oraz udarów mózgu. Otyłość pośladkowo-udowa sprzyja rozwojowi: żylaków podudzi, zmianom zwyrodnieniowym stawów oraz niektórym nowotworom. Znając typ otyłości, możemy określić z dużym prawdopodobieństwem jej powikłania. Dzięki temu możemy zacząć odpowiednie leczenie. Pamiętajmy o tym, że leczenie otyłości zapobiega wystąpieniu jej powikłań. A prewencja jest dużo tańsza i bardziej skuteczna niż leczenie już występujących chorób.
43 Zaburzenia lipidowe U większości chorych obciążonych czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego, takimi jak nadwaga i nadciśnienie tętnicze, bardzo często występują zaburzenia lipidowe: podwyższony poziom tzw. złego cholesterolu LDL, obniżony poziom dobrego cholesterolu HDL i podwyższony poziom trójglicerydów.
44 Normy cholesterolu są pomocne w ocenie ryzyka występowania chorób serca. Biorąc pod uwagę normy cholesterolu oraz czynniki ryzyka takie jak: wiek, historia rodziny, palenie, podwyższone ciśnienie krwi lekarz może zinterpretować wyniki badań. Do oceny ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego wykonuje się badanie nazywane lipidogramem, które obejmuje: stężenie cholesterolu całkowitego, stężenie cholesterolu HDL, stężenie cholesterolu LDL, stężenie trójglicerydów.
45 Cholesterol Całkowity Jego wartość pokazuje jaka jest całkowita ilość tłuszczu w Twojej krwi. Według norm które stosuje się obecnie: Co ważne, w ocenie poziomu cholesterolu nie należy kierować się tylko całkowitą jego zawartością we krwi. Trzeba przyjrzeć się również frakcji HDL, LDL i trójglicerydom, bo one świadczą o jakości tłuszczu, który płynie w Twoich żyłach.
46 Cholesterol HDL Jest uważany za dobry cholesterol. Jego rolą jest odprowadzenie nadmiaru cholesterolu z organizmu do wątroby gdzie ulega rozpadnięciu. Wyższy poziom HDL niż pożądany uważa się za bardzo zdrowy, ponieważ pełni on funkcję ochronną i zabezpiecza przed chorobami serca. Analogicznie każdy niższy poziom HDL od pożądanego stwarza zagrożenie występowania chorób wieńcowych.
47 Trójglicerydy
48 Cholesterol LDL Często nazywany złym cholesterolem są to lipoproteiny, które krążą pomiędzy wątrobą a innymi organami i tkankami w organizmie, transportując cholesterol tam gdzie jest potrzebny. Ustalono że cholesterol LDL jest bardzo ściśle powiązany z rożnego rodzaju chorobami serca, a jego nadmiar jest niebezpieczny dla zdrowia.
49 Badanie poziomu cholesterolu Występowanie podwyższonego poziomu cholesterolu we krwi, czyli hipercholestrolemia, to sygnał, że jesteśmy zagrożeni wystąpieniem chorób układu krwionośnego, takich jak miażdżyca, zawał seca czy choroba wieńcowa. Badanie poziomu cholesterolu we krwi jest w pełni miarodajne, jeżeli oznaczamy jego frakcje, tzn. cholesterol HDL ("dobry"), cholesterol LDL ("zły") oraz dodatkowo trójglicerydy. Wysoki poziom cholesterolu LDL zwiększa ryzyko wystąpienia wyżej wymienionych chorób, natomiast wysoki poziom cholesterolu HDL zmniejsza to ryzyko. Wzrost stężenia trójglicerydów to sygnał nieprawidłowego przebiegu procesów metabolicznych - może wiązać się z występowaniem wielu schorzeń, m.in. cukrzycy, niedoczynności tarczycy, chorób trzustki lub nerek, otyłości itd.
50 Przygotowanie do badania Warto pamiętać o podstawowych zaleceniach dotyczących przygotowania się do badania stężenia cholesterolu w krwi. - badaniu poddajemy się na czczo (nawet 14-16h po ostatnim posiłku), - utrzymujemy przed badaniem stałą dietę (nie spożywamy nadmiernej ilości tłuszczu, cukrów, alkoholu, ale też nie głodzimy się), - unikamy nadmiernego, nadzwyczajnego wysiłku fizycznego oraz stresu, - nie przyjmujemy leków obniżających poziom cholesterolu (chyba że zażywamy je od dawna, a badanie ma sprawdzić ich skuteczność).
51 10 produktów obniżających cholesterol Płatki owsiane Wypełnij codziennie rano miskę płatkami owsianymi, a zrobisz duży krok w walce z cholesterolem. Dlaczego? Ponieważ płatki owsiane zawierają dużą ilość błonnika. Udowodniono, że błonnik (szczególnie ten rozpuszczalny) znakomicie obniża cholesterol. Płatki owsiane bardzo dobrze smakują podane w formie musli; z orzechami, rodzynkami, bananem, zalane niskotłuszczowym jogurtem naturalnym. Bądź też w formie owsianki zaparzone na wodzie, a potem zalane odtłuszczonym mlekiem z dodatkiem truskawek, malin lub jagód. Owoce poza tym, że nadają walorów smakowych, to dodatkowo podnoszą zawartość błonnika w posiłku. Fasola i inne rośliny strączkowe Fasola, groch, soczewica to zaraz po płatkach owsianych największe źródła błonnika (z tym, że rozpuszczalnego fasola zawiera więcej). Jedno z badań w Journal of Nutrition pokazało, że spożywanie pół filiżanki gotowanej fasoli (2 gramy rozpuszczalnego błonnika) na dobę przez 12 tygodni obniżyło u badanych poziom cholesterolu LDL o ok. 7 proc.
52 Oliwa z oliwek i olej rzepakowy Zarówno oliwa jak i olej rzepakowy (ale tylko ten z małą zawartością kwasu erukowego) to dwa delikatne i zdrowe oleje. Swoje największe prozdrowotne właściwości zachowują, gdy są tłoczne na zimno. Oba oleje zawierają jednonienasycone kwasy tłuszczowe, które najbardziej obniżają poziom cholesterolu. Skuteczność tych olejów przy obniżaniu cholesterolu potwierdziły liczne badania. Najlepiej spożywać je na surowo, bo wtedy mają najkorzystniejsze działanie na nasz organizm. Do smażenia bardziej nadaje się olej rzepakowy. Sok z winogron Winogrona zawierają kilka związków, z których płyną korzyści zdrowotne, są nimi flawonoidy i antyoksydanty. Szczególnie istotne flawonoidy nazywane proantocyjanidynami, znaleziono w skórce winogron i ich nasionach. Kiedy winogrona są miażdżone do soku, proantocyjanidyny przenikają z miazgi do napoju. Spożywanie czerwonego soku winogronowego może obniżyć poziom cholesterolu całkowitego poprzez zwiększenie poziomu HDL (dobry cholesterol) jednocześnie obniżając cholesterol LDL (zły). Awokado Ten obfity w tłuszcze owoc jest bardzo zdrowy. A to dlatego, że tłuszcze w nim zawarte to jednonienasycone kwasy tłuszczowe skuteczna broń przeciwko cholesterolowi.
53 Migdały i orzechy Z wielu przeprowadzonych badań wynika, że jedzenie, migdałów, orzechów włoskich, orzeszków ziemnych i innych orzechów, jest dobre dla serca. Przegryzanie 50 gram orzechów dziennie może obniżyć poziom LDL, rzędu 5%. Migdały dodatkowo zawierają składniki odżywcze, np. aminokwas argininę, które zapobiegają zmianom miażdżycowym. Siemię lniane Nasiona lnu, czyli siemię lniane zawierają bardzo dużo włókien rozpuszczalnych, zdolnych obniżać poziom frakcji LDL. Ponadto siemię ma dużo kwasu linolenowego który ma podobne dobroczynne właściwości jak kwasy omega-3. Najprostszą drogą korzystania z dobrodziejstw siemienia lnianego jest dodanie go do chleba wypiekanego w domu lub owsianki, wcześniej je rozmiękczając krótkim gotowaniem.
54 Jabłko i marchew Ten owoc i warzywo bogate są w pektyny, taki rodzaj rozpuszczalnego błonnika. Badania brytyjskich naukowców pokazały, ze spożywanie dwóch marchwi dziennie (ok. 200g) przez trzy tygodnie obniża cholesterol o 11%. Badanie wpływu jabłek na cholesterol przyniosło podobne rezultaty. Jabłka bogate są również we flawonoidy, co do których dowiedziono, że zmniejszają o 50% ryzyko wystąpienia zawału serca u osób w podeszłym wieku. Zielona Herbata Zaparz czajnik zielonej herbaty, bo zgodnie z metaanalizą 14 badań, zielona herbata znacząco redukuje cholesterol całkowity i LDL (od 7,20 mg/dl i 2,19 mg/ dl). Nasiona płesznika Mimo, że wielu osobom znane są pod postacią środka przeczyszczającego, to nie każdy wie, że nasiona babki płesznik mają także duży wpływ na obniżenie cholesterolu. Nasiona te zawierają rozpuszczalne pektyny, które hamują ponowne wchłanianie żółci (zawierającej cholesterol) do organizmu. Pektyny zatrzymują żółć i wydalają ja z organizmu, czyli wydalają cholesterol, nie pozwalając mu się ponownie wchłonąć. W USA nasiona płesznika dodawane są do niektórych wypieków np. wafli, czy płatków zbożowych. Bardzo dobrym i zdrowym źródłem nasion płesznika jest suplement błonnik witalny.
55 Czy wiesz, że... Spotyka się poglądy, że nadmierne obniżanie za pomocą diety lub leków poziomu cholesterolu całkowitego i LDL może być niekorzystne i wywoływać na przykład zaburzenia metaboliczne i psychiczne. Te opinie są jednak kwestionowane i jak dotąd nie znalazły potwierdzenia w badaniach. Ilość cholesterolu całkowitego we krwi podnosi się podczas stresu. Do takiego wniosku prowadzą wyniki niektórych badań, ale nie poznano jeszcze dokładnego mechanizmu wpływu napięć psychicznych na wzrost stężenia cholesterolu. U osób tęgich częściej niż u szczupłych spotyka się wyższe stężenie cholesterolu całkowitego i LDL oraz triglicerydów. Poziom cholesterolu całkowitego i LDL może wzrastać wraz z wiekiem. Palacze są bardziej od niepalących narażeni na rozwój miażdżycy. Poziom cholesterolu obniża właściwa dieta, zmniejszenie wagi ciała, regularny wysiłek fizyczny. Na poziom LDL, HDL i cholesterolu całkowitego mogą mieć wpływ czynniki dziedziczne.
56 Nieprawidłowe odżywianie
57 Regularne i zdrowe odżywianie Dieta powinna być różnorodna i zbilansowana w taki sposób, aby dostarczała do organizmu wszystkich potrzebnych składników, które pozwolą zachować na długie lata zdrowie i dobrą kondycję. Powinna więc być bogata w owoce i warzywa oraz w produkty pełnoziarniste, a uboga w produkty zawierające nasycone kwasy tłuszczowe. W diecie powinno być jak najmniej wyrobów cukierniczych, takich jak herbatniki, pączki, niektóre twarde margaryny, masło, tłuste mięso i wędliny, żywność typu fast food (hamburgery, frytki). unikać tłuszczów zwierzęcych zastępując je bardziej zdrowymi tłuszczami roślinnymi
58 przynajmniej raz w tygodniu jedz ryby jadaj regularnie twoje posiłki powinny być mniejsze, ale spożywane częściej głód powinien być jedynie zaspokajany, unikniesz nadwagi tylko wtedy kiedy nie będziesz najadał się do syta posiłki spożywaj wolno nie nadrabiaj wieczorem zaległych posiłków, a najlepiej zrezygnuj z późnej, wieczornej kolacji dzięki temu unikniesz nadwagi nie spożywaj wysokokalorycznych przekąsek spożycie alkoholu należy ograniczyć do <20 g alkoholu u mężczyzn i <10 g alkoholu u kobiet dziennie
59 Zasady zdrowej diety: produkty zbożowe spożywaj przynajmniej około 5 razy dziennie owoce i warzywa przynajmniej 5 razy dziennie pij dziennie około 1 litra wody mineralnej dodatkowo wypijaj inne napoje, jak herbata owocowa lub zielona, soki owocowe, warzywne codzienna dawka wszystkich wypijanych płynów nie powinna być niższa od 1,5 litra ogranicz spożycie kawy do 4 filiżanek dziennie chudy nabiał spożywaj przynajmniej raz dziennie tłuste ryby morskie od 2 do 3 razy w tygodniu warzywa strączkowe przynajmniej 4 razy w tygodniu Poza tym koniecznie ogranicz do potrzebnego minimum spożycie soli poniżej 5 g (jedna łyżeczka) dziennie, wędlin z dużą zawartością soli i tłuszczy, przekąsek, a także alkoholu.
60 Aktywność fizyczna
61 Aktywność fizyczna, przede wszystkim u ludzi w wieku średnim i starszych wydłuża ich życie, zapobiega przedwczesnej śmierci i poważnym chorobom. Aktywność fizyczna nie tylko pomaga walczyć z nadwagą i otyłością, ale także korzystnie wpływa na nasze zdrowie fizyczne i psychiczne. Sport jest jednym z najskuteczniejszych sposobów zapobiegania chorobom cywilizacyjnym takim jak nadciśnienie czy cukrzyca. Pamiętaj, że aktywność fizyczna poprawia twój stan zdrowia nawet wtedy, gdy nie tracisz wagi.
62 Aktywność fizyczna Brak aktywności fizycznej sprzyja powstawaniu: Nadciśnienia tętniczego chorobom serca i udarom mózgu cukrzycy typu 2 otyłości depresji bólom kręgosłupa i dolegliwościom stawowym Każdy z nas potrzebuje codziennego, umiarkowanego wysiłku fizycznego, który powinien trwać około 30 minut. Aktywność fizyczna jest bardzo ważna, ponieważ pozwala utrzymać elastyczność naczyń krwionośnych na odpowiednim poziomie. Dla serca najlepsza jest jazda na rowerze, pływanie, czy szybki spacer.
63 Jak ćwiczyć? dostosuj intensywność ćwiczeń do swoich możliwości i kondycji jeżeli zaczynasz ćwiczyć rób to powoli i ostrożnie, z czasem zwiększaj stopniowo intensywność wysiłku docelowo ćwicz ponad 30 minut pięć razy w tygodniu ćwicz przy muzyce jest to dodatkowa rozrywka podczas ćwiczeń stosuj różnorodność po to, aby aktywność nie stała się nudna i rutynowa pamiętaj o rozgrzewce przed treningiem po to, aby chronić twój organizm przed kontuzjami nigdy nie ćwicz bezpośrednio po posiłku, odczekaj minimum godzinę wybierz sport, który będzie sprawiał ci przyjemność ćwicz w ulubionym miejscu: na dworze lub w zamkniętym pomieszczeniu ćwicz w grupie, masz wtedy większą motywację a poza tym razem zawsze weselej ćwicz na równym terenie pozbawionym śliskiego podłoża aby uniknąć urazów ciała
64 Trzy kluczowe terapie Leczenie pacjentów z chorobami sercowo-naczyniowymi polega na właściwym wykonaniu i umiejętnym połączeniu trzech podstawowych terapii: leczenia inwazyjnego (zabiegi operacyjne), stosowania farmaceutyków (farmakoterapia) i leczenia ruchem (kinezyterapia). Jeżeli dotykają nas choroby układu krążenia, to jest to sygnał, aby oprócz terapii u lekarza zmienić swoje nawyki. Jednym z podstawowych elementów prawidłowego stylu życia jest obok diety aktywność fizyczna. Dotyczy to pacjentów w każdym stadium choroby.
65 Ruch jest lekarstwem Systematyczne uprawianie sportu może, jak wykazują badania, znacznie obniżyć wartość ciśnienia tętniczego. Sztywne, za sprawą choroby miażdżycowej naczynia krwionośne, nabierają sprężystości. Z tego powodu zmniejszają się opory przepływu krwi. Ponadto, wysiłek fizyczny powoduje rozwój krążenia obocznego serca i poprawia jego ukrwienie. Ważne jest, by racjonalnie dobierać intensywność treningów. W przypadku osób zdrowych możemy wyznaczać obciążenia zewnętrzne. To znaczy, że na danym etapie treningowym (przygotowując się na przykład do zawodów) mamy do przepłynięcia, przejechania czy przebiegnięcia założony dystans.
66 U osób z problemami sercowo-naczyniowymi takie podejście nie wystarcza. Ruch należy traktować jak lekarstwo, którego dawkowanie powinno być znacznie bardziej precyzyjne. Należy pamiętać, że niewłaściwe zastosowanie tego lekarstwa może być nieskuteczne albo mieć groźne dla zdrowia i życia konsekwencje.
67 Najważniejszy pierwszy krok Pierwszym krokiem określenia intensywności treningu jest badanie lekarskie i, o ile to możliwe, wykonanie testu wysiłkowego. Na podstawie uzyskanych wyników można ocenić wydolność i określić stopień zaawansowania choroby. Ponadto, wartość tętna spoczynkowego oraz test wysiłkowy określają maksymalną częstość tętna dla wysiłków tlenowych. Jeżeli choroba jest nasilona, wysiłek fizyczny dobieramy tak, by tętno wysiłkowe pacjenta zwiększało się o 10% tętna spoczynkowego. Jeżeli zmiany chorobowe są niewielkie, ćwiczący podczas treningu może osiągać do 80% tętna maksymalnego, uzyskanego na próbie wysiłkowej. Inaczej ujmując, obciążenie wysiłkowe zależy od zaawansowania choroby dokładne informacje każdy musi uzyskać od swojego lekarza indywidualnie.
68 Systematyczność Należy pozostawać aktywnym fizycznie do końca życia. Pierwsze korzystne wyniki uzyskuje się z reguły po 4-6 tygodniach, a wydolność ogólnoustrojowa może poprawiać się w znaczny sposób, przywracając pacjentom poczucie bezpieczeństwa i radość życia. Pierwszy udokumentowany przykład (1777 r., Heberden) pozytywnego wpływu wysiłku fizycznego na przebieg choroby wieńcowej dotyczył pacjenta zajmującego się piłowaniem drzew - codziennie przez 30 min. przez okres 6 miesięcy (za S. Rudnickim). Nie widzę powodu, by pacjenci systematycznie uprawiali do końca życia dyscypliny sportowe, których nie lubią.
69 KORZYSTNE DLA SERCA dynamiczne aerobowe (tlenowe) Wysiłki dnia codziennego: Marsze, Wchodzenie po schodach, Drobne porządki, Praca w ogrodzie Sport: Pływanie Marszobiegi Jazda na rowerze NIEKORZYSTNE DLA SERCA - statyczne, anaerobowe (beztlenowe) Wysiłki dnia codziennego: Dźwiganie ciężarów powyżej 3-4 kg, Pchanie samochodu, Przesuwanie mebli Sport: Ćwiczenia na siłowni z dużymi obciążeniami, Zapasy, Podnoszenie ciężarów U pacjentów z chorobami układu krążenia nie zaleca się wykonywania wysiłków anaerobowych, które w życiu codziennym wiążą się przede wszystkim z podnoszeniem lub dźwiganiem dużych ciężarów. Zazwyczaj w tej grupie chorych zaleca wysiłki dynamiczne o odpowiednio dobranej intensywności.
70
71 Korzyści z aktywności fizycznej: Regularna aktywność fizyczna: obniża ciśnienie tętnicze (skurczowe i rozkurczowe) Zmniejsza masę ciała obniża stężenie złego cholesterolu LDL i zwiększa stężenie dobrego cholesterolu HDL zmniejsza krzepliwość krwi, zapobiega powstawaniu zakrzepów w naczyniach krwionośnych przyspiesza rozwój obocznego krążenia wieńcowego zmniejsza częstość bólów wieńcowych u osób chorych zmniejsza stres poprawia samopoczucie dobrze wpływa na sen poprawia nastrój
72 Alkohol
73 Jak alkohol wpływa na układ krążenia? Picie umiarkowanych ilości alkoholu przez osoby dorosłe w średnim wieku może wpływać na zmniejszenie ryzyka zachorowania i zgonu z powodu chorób układu krążenia. Jednak przewlekłe spożywanie nadmiernych ilości alkoholu prowadzi między innymi do uzależnienia i do poważnych zaburzeń układu sercowo-naczyniowego, zwiększa umieralność i wiąże się z wieloma społecznymi problemami.
74 Działanie alkoholu na organizm. Zaburzenia czucia, Bóle rąk i nóg (skurcze), Pogorszenie ostrości widzenia, Zaburzenie myślenia, szybkie męczenie się praca umysłową, zmniejszenie koncentracji, Zwiększona drażliwość, Trudności w opanowaniu agresji i zmienności nastroju, Niszczenie komórek nerwowych
75 Działanie alkoholu na organizm. Odpowiada za poczucie równowagi. Alkohol zmienia gęstość tkanki i płynów w uchu. Im większa ilość wypitego alkoholu, tym większe zmiany, aż do momentu, gdy zupełnie stracimy poczucie równowagi. W efekcie kołyszemy się i zataczamy, próbując zrekompensować uczucie, że znajdujemy się na wzburzonym morzu.
76 Skutki nadmiernego spożywania alkoholu!! Niedobory białka i witamin, Uczucie suchości, Pieczenie języka, Zgaga, Krwotoki z przełyku, Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
77 Skutki nadmiernego spożywania alkoholu!! Bóle głowy, Brak apetytu, Brak aktywności fizycznej i psychicznej, Marskość wątroby, Zapalenie trzustki, Brak wchłaniania odżywczych substancji z pożywienia
78 Skutki nadmiernego spożywania alkoholu!! Zaburzenia akcji serca, Gwałtowne rozszerzenie naczyń krwionośnych, Choroba mięśnia sercowego, Zmiany morfologiczne w szpiku kostnym, które uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie układu krwiotwórczego Nadciśnienie krwi Układ krążenia
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie
Bardziej szczegółowoCMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca
CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał
Bardziej szczegółowoAktywność sportowa po zawale serca
Aktywność sportowa po zawale serca Czy i jaki wysiłek fizyczny jest zalecany? O prozdrowotnych aspektach wysiłku fizycznego wiadomo już od dawna. Wysiłek fizyczny o charakterze aerobowym (dynamiczne ćwiczenia
Bardziej szczegółowoKarta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia
Pieczątka świadczeniodawcy nr umowy z NFZ Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Uwaga! Kartę należy wypełnić drukowanymi literami, twierdzące odpowiedzi na pytania
Bardziej szczegółowoPROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA
PROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA - 2006 1. UZASADNIENIE POTRZEBY PROGRAMU Choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów w Polsce i na świecie. Umieralność z tego
Bardziej szczegółowoEuropejski Tydzień Walki z Rakiem
1 Europejski Tydzień Walki z Rakiem 25-31 maj 2014 (http://www.kodekswalkizrakiem.pl/kodeks/) Od 25 do 31 maja obchodzimy Europejski Tydzień Walki z Rakiem. Jego celem jest edukacja społeczeństwa w zakresie
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu
Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu 2018-03-15 Czym jest ryzyko sercowo naczyniowe? Ryzyko sercowo-naczyniowe to
Bardziej szczegółowozbyt wysoki poziom DOBRE I ZŁE STRONY CHOLESTEROLU Ponad 60% naszego społeczeństwa w populacji powyżej 18r.ż. ma cholesterolu całkowitego (>190mg/dl)
HIPERLIPIDEMIA to stan zaburzenia gospodarki lipidowej, w którym występuje wzrost stężenia lipidów (cholesterolu i/lub triglicerydów ) w surowicy krwi. Ponad 60% naszego społeczeństwa w populacji powyżej
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Bardziej szczegółowoCzłowiek żyje życiem całego swojego ciała, wszystkimi jego elementami, warstwami, jego zdrowie zależy od zdrowia jego organizmu.
RUCH TO ZDROWIE Człowiek żyje życiem całego swojego ciała, wszystkimi jego elementami, warstwami, jego zdrowie zależy od zdrowia jego organizmu. P A M I Ę T A J Dobroczynny wpływ aktywności fizycznej na
Bardziej szczegółowoCiśnienie tętnicze klucz do zdrowego serca. ciśnienia tętniczego składa się z dwóch odczytów ciśnienie skurczowe i rozkurczowe.
Świadomość naszego zdrowia to oprócz odczuwania dolegliwości, wiedza na temat podstawowych parametrów pozwalających ocenić, czy nasz organizm funkcjonuje prawidłowo. Zapoznaj się z nimi i regularnie kontroluj
Bardziej szczegółowoZDROWE ODŻYWIANIE = ZDROWE ŻYCIE
ZDROWE ODŻYWIANIE = ZDROWE ŻYCIE RACJONALNIE = ZDROWO Zdrowa dieta jest jednym z najważniejszych elementów umożliwiających optymalny wzrost, rozwój i zdrowie. Ma przez to wpływ na fizyczną i umysłową
Bardziej szczegółowo... Dzienniczek Badań. Centrum Promocji Zdrowia i Edukacji Ekologicznej Warszawa Bemowo 2010
... Dzienniczek Badań Centrum Promocji Zdrowia i Edukacji Ekologicznej Warszawa Bemowo 2010 ... lekarz prowadzący imię nazwisko wiek adres MASA CIAŁ A Masę ciała można ocenić na podstawie wskaźnika BMI
Bardziej szczegółowoKompleksowy program zmniejszania zachorowalności na choroby związane ze stylem życia na terenie powiatu wieruszowskiego.
Kompleksowy program zmniejszania zachorowalności na choroby związane ze stylem życia na terenie powiatu wieruszowskiego. Konferencja otwierająca realizację projektu. Wieruszów, 28.04.2015 DLACZEGO PROFILAKTYKA?
Bardziej szczegółowoKarta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia
Pieczątka świadczeniodawcy nr umowy z NFZ Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Uwaga! Kartę należy wypełnić drukowanymi literami, twierdzące odpowiedzi na pytania
Bardziej szczegółowoOrganizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów. problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW
POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW Organizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 Małgorzata Marszałek POSTRZEGANIE CUKRZYCY TYPU 2 Łagodniejszy,
Bardziej szczegółowoCHOLESTONE NATURALNA OCHRONA PRZED MIAŻDŻYCĄ. www.california-fitness.pl www.calivita.com
CHOLESTONE NATURALNA OCHRONA PRZED MIAŻDŻYCĄ Co to jest cholesterol? Nierozpuszczalna w wodzie substancja, która: jest składnikiem strukturalnym wszystkich błon komórkowych i śródkomórkowych wchodzi w
Bardziej szczegółowoTalerz zdrowia skuteczne
Talerz zdrowia skuteczne narzędzie zdrowego odżywiania PSSE Chełm Kierownik Sekcji OZiPZ Alicja Bork PRAWIDŁOWE ŻYWIENIE Gwarancją właściwego rozwoju fizycznego, sprawności umysłu oraz dobrego zdrowia
Bardziej szczegółowoWielkością i kształtem przypomina dłoń zaciśniętą w pięść. Położone jest w klatce piersiowej tuż za mostkiem. Otoczone jest mocnym, łącznotkankowym
Wielkością i kształtem przypomina dłoń zaciśniętą w pięść. Położone jest w klatce piersiowej tuż za mostkiem. Otoczone jest mocnym, łącznotkankowym workiem zwanym osierdziem. Wewnętrzna powierzchnia osierdzia
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi... 13
Spis treści Przedmowa................ 11 1. Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi.................. 13 Najważniejsze problemy diagnostyczne....... 13 Ból w klatce piersiowej........... 14 Ostry
Bardziej szczegółowoPROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego
PROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego ETAP I (wypełni pielęgniarka) Imię i nazwisko:... Adres:... PESEL Wzrost:...cm Wykształcenie:... Masa ciała:...kg Zawód wykonywany:... Obwód talii:...cm
Bardziej szczegółowoZMIANY W ORGANIZMIE SPOWODOWANE PICIEM ALKOHOLU
ZMIANY W ORGANIZMIE SPOWODOWANE PICIEM ALKOHOLU ( na podstawie artykułu zamieszczonego na portalu internetowym www.wp.pl zebrał i opracował administrator strony www.atol.org.pl ) Przewlekłe nadużywanie
Bardziej szczegółowoDieta może być stosowana również przez osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze, zmagające się z hiperlipidemią, nadwagą oraz otyłością.
Dieta może być stosowana również przez osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze, zmagające się z hiperlipidemią, nadwagą oraz otyłością. Jadłospis 14-dniowy Anna Piekarczyk Dieta nie jest dietą indywidualną
Bardziej szczegółowoNadciśnienie tętnicze punkt widzenia lekarza i dietetyka. prof. nadzw. dr hab. n. med. J. Niegowska dr inż. D. Gajewska
Nadciśnienie tętnicze punkt widzenia lekarza i dietetyka prof. nadzw. dr hab. n. med. J. Niegowska dr inż. D. Gajewska Wszechnica Żywieniowa SGGW Warszawa 2016 Ciśnienie tętnicze krwi Ciśnienie wywierane
Bardziej szczegółowoZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )
ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (2015-08-03) PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA ADRESACI - Osoby zadeklarowane do lekarza POZ, w wieku 35, 40, 45,
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: DIETETYK przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet III. Wysoka jakość
Bardziej szczegółowoBrak dolegliwości świadczy o tym, że ciśnienie krwi na pewno jest w normie.
Codziennie miliony serc na całym świecie pompują krew zbyt mocno, narażając tętnice na groźne uszkodzenia. To zjawisko, nazywane nadciśnieniem tętniczym, jest najczęściej występującą chorobą układu krążenia.
Bardziej szczegółowoTemat: Choroby i higiena układu krwionośnego.
1. Praca serca. Serce jest aktywnie pracującym mięśniem. Kurcząc się około 75 razy na minutę, wykonuje w ciągu doby około 108 tyś. skurczów. Od tego, jak funkcjonuje serce, zależy stan całego organizmu.
Bardziej szczegółowoZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r
ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE - definicja Prawidłowe odżywianie to nie tylko dostarczenie organizmowi energii, ale także
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą
14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces
Bardziej szczegółowoPROGRAM EDUKACJI PACJENTA CHOREGO NA NADCIŚNIENIE TĘTNICZE
PROGRAM EDUKACJI PACJENTA CHOREGO NA NADCIŚNIENIE TĘTNICZE Nadciśnienie tętnicze charakterystyka choroby. Załącznik nr 6 do procedury 92/pp, wersja 3 Nadciśnienie tętnicze jest najczęstszą chorobą układu
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ: NIKOTYNOWA PUŁAPKA. Pomoce: plansza lub folia W błękitnym dymku, kartki dla każdego ucznia Ponure fakty o paleniu
SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ: NIKOTYNOWA PUŁAPKA. Cele: - uświadomienie szkodliwości tytoniu, - zwrócenie uwagi na skutki uzależnienia od palenia papierosów, - przedstawienie kilku sposobów rzucenia
Bardziej szczegółowoFORMULARZ MEDYCZNY PACJENTA
Data wypełnienia: FORMULARZ MEDYCZNY PACJENTA NAZWISKO i IMIĘ PESEL ADRES TELEFON Nazwisko i imię opiekuna/osoby upoważnionej do kontaktu: Telefon osoby upoważnionej do kontaktu: ROZPOZNANIE LEKARSKIE
Bardziej szczegółowoRola poszczególnych składników pokarmowych
Zdrowy styl życia Rola poszczególnych składników pokarmowych 1. Białka Pełnią w organizmie funkcję budulcową. Są składnikiem wszystkich tkanek oraz kości. 2. Tłuszcze Pełnią w organizmie funkcję energetyczną.
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Retinopatia
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Powikłania cukrzycy Retinopatia PRZEWLEKŁE POWIKŁANIA CUKRZYCY Cukrzyca najczęściej z powodu wieloletniego przebiegu może prowadzić do powstania tak zwanych
Bardziej szczegółowoOCENA STYLU ŻYCIA DLA POTRZEB DZIAŁAŃ Z ZAKRESU PROMOCJI ZDROWIA
Katedra i Zakład Promocji Zdrowia Wydział Nauk o Zdrowiu Collegium Medicum UMK OCENA STYLU ŻYCIA DLA POTRZEB DZIAŁAŃ Z ZAKRESU PROMOCJI ZDROWIA I. WYWIAD WIEK.. PŁEĆ WYKSZTAŁCENIE. MIEJSCE ZAMIESZKANIA
Bardziej szczegółowoPRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW
PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW Młody organizm, aby mógł prawidłowo się rozwijać potrzebuje wielu różnorodnych składników odżywczych, które powinny być nieodłączną częścią diety każdego dojrzewającego
Bardziej szczegółowoNADCIŚNIENIE TĘTNICZE CZYM JEST I JAK PRAWIDŁOWO JE KONTROLOWAĆ?
NADCIŚNIENIE TĘTNICZE CZYM JEST I JAK PRAWIDŁOWO JE KONTROLOWAĆ? Co to jest nadciśnienie tętnicze? Hipertensja, czyli nadciśnienie jest chorobą układu krwionośnego, która polega na występowaniu, stale
Bardziej szczegółowoWytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych
Wytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych Jednym z pierwszych i podstawowych zadań lekarza jest prawidłowa i rzetelna ocena ryzyka oraz rokowania pacjenta. Ma
Bardziej szczegółowoDr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II
Dr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II Przewodnicząca Komisji Ekologii i Ochrony Powietrza Rady Miasta Krakowa Schorzenia dolnych dróg oddechowych
Bardziej szczegółowoEDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.
EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. Prowadząca edukację: piel. Anna Otremba CELE: -Kształtowanie
Bardziej szczegółowoZdrowie stan pełnego fizycznego, umysłowego i społecznego dobrostanu, a nie tylko całkowity brak choroby czy niepełnosprawności.
Zdrowy tryb życia Zdrowie stan pełnego fizycznego, umysłowego i społecznego dobrostanu, a nie tylko całkowity brak choroby czy niepełnosprawności. Wyróżnia się: Zdrowie fizyczne prawidłowe funkcjonowanie
Bardziej szczegółowoNatureheals
Natureheals www.donatmg.eu/en Magnez NAUKOWCY OKREŚLILI MAGNEZ MIANEM MINERAŁU DO WALKI ZE STRESEM, NAZYWAJĄC GO RÓWNIEŻ BALSAMEM DLA NERWÓW I MIĘŚNI. MAGNEZ JEST JEDNYM Z NAJWAŻNIEJSZYCH MINERAŁÓW NIEZBĘDNYCH
Bardziej szczegółowoWarsztaty Żywieniowe. Temat: Zasady żywienia młodzieży aktywnej
Warsztaty Żywieniowe Temat: Zasady żywienia młodzieży aktywnej Jeśli jesteś aktywny Powinieneś dbać szczególnie o to, co jesz! potrzebujesz więcej energii potrzebujesz więcej witamin i składników mineralnych
Bardziej szczegółowoPOSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH
POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH CUKRZYCA.? cukrzyca to grupa chorób metabolicznych charakteryzujących się hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi) wynika
Bardziej szczegółowoZespół Metaboliczny w praktyce chirurga naczyniowego
Zespół Metaboliczny w praktyce chirurga naczyniowego Wacław Karakuła Katedra i Klinika Chirurgii Naczyń i Angiologii U.M. w Lublinie Kierownik Kliniki prof. Tomasz Zubilewicz Lublin, 27.02.2016 Zespół
Bardziej szczegółowo10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków) Kontroluj masę ciała (dbaj o zachowanie
Bardziej szczegółowoOpracował: Arkadiusz Podgórski
Opracował: Arkadiusz Podgórski Serce to pompa ssąco-tłocząca, połoŝona w klatce piersiowej. Z zewnątrz otoczone jest workiem zwanym osierdziem. Serce jest zbudowane z tkanki mięśniowej porzecznie prąŝkowanej
Bardziej szczegółowoCo to jest cukrzyca?
Co to jest cukrzyca? Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym źródłem energii
Bardziej szczegółowoLp. Zakres świadczonych usług i procedur Uwagi
Choroby układu nerwowego 1 Zabiegi zwalczające ból i na układzie współczulnym * X 2 Choroby nerwów obwodowych X 3 Choroby mięśni X 4 Zaburzenia równowagi X 5 Guzy mózgu i rdzenia kręgowego < 4 dni X 6
Bardziej szczegółowoŻywność. zapewnia prawidłowe funkcjonowanie. poprawia samopoczucie
Warsztaty żywieniowe Żywność buduje i regeneruje dostarcza energii zapewnia prawidłowe funkcjonowanie poprawia samopoczucie Żaden pojedynczy produkt nie dostarczy Ci wszystkiego, czego potrzebujesz dlatego
Bardziej szczegółowoPrzedzabiegowa ankieta anestezjologiczna
SPECJALISTYCZNY NIEPUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ MOTO MED Kazimiera Sikora 25 731 KIELCE, ul. Słoneczna 1 Biuro tel (041) 346-08-50; fax (041) 346-21-00 Przychodnie- ul Słoneczna 1 (041)345-11-47;
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowojest podniesienie wśród ludzi świadomości znaczenia naszych nerek dla zdrowia i życia oraz
Światowy Dzień Nerek Światowy Dzień Nerek jest ogólnoświatową kampanią, której celem jest podniesienie wśród ludzi świadomości znaczenia naszych nerek dla zdrowia i życia oraz informowanie o powszechności
Bardziej szczegółowoEpidemiologia chorób serca i naczyń
Warszawa, 8.10.2007 Epidemiologia chorób serca i naczyń Codziennie w Polsce, na choroby układu sercowo-naczyniowego umiera średnio 476 osób. Co prawda w latach 90. udało się zahamować bardzo duży wzrost
Bardziej szczegółowoMateriały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego
Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do zarządzenia Nr 38/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Bardziej szczegółowoW Gminnym Ośrodku Zdrowia w Konopiskach prowadzone są aktualnie trzy programy profilaktyczne finansowane przez NFZ:
W Gminnym Ośrodku Zdrowia w Konopiskach prowadzone są aktualnie trzy programy profilaktyczne finansowane przez NFZ: "Profilaktyka raka szyjki macicy"- dla wszystkich Pań w wieku 25-59 lat, które nie miały
Bardziej szczegółowoEuropejski kodeks walki z rakiem
Europejski kodeks walki z rakiem Dlaczego walczymy z rakiem? Nowotwory są drugą przyczyną zgonów w Polsce zaraz po zawałach i wylewach. Liczba zachorowao na nowotwory złośliwe w Polsce to ponad 140,5 tys.
Bardziej szczegółowoPakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta
Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta CHOROBY DIETOZALEŻNE W POLSCE 2,150,000 osób w Polsce cierpi na cukrzycę typu II 7,500,000 osób w Polsce cierpi
Bardziej szczegółowoZadbaj o swoje zdrowie już dziś
Zadbaj o swoje zdrowie już dziś Jurata Jurkun Specjalista ds. odżywiania i kontroli wagi Centrum Zdrowego Odżywiania i Kontroli Wagi w Suwałkach Zmiany cywilizacyjne Zmiany cywilizacyjne Transport Zbiory
Bardziej szczegółowoAlkohol- co każdy wiedzieć powinien
Alkohol- co każdy wiedzieć powinien Alkohol jest głównym składnikiem znanych nam napoi wysokoprocentowych takich jak: piwo, wino, wódka, likiery. Zawiera substancje chemiczną tzw. Alkohol etylowy czyli
Bardziej szczegółowoNIKOTYNA LEGALNY NARKOTYK. Slajd nr 1
NIKOTYNA LEGALNY NARKOTYK Slajd nr 1 PODSTAWOWE INFORMACJE NA TEMAT NIKOTYNIZMU NIKOTYNIZM (fr. nicotinisme) med. społ. nałóg palenia lub żucia tytoniu albo zażywania tabaki, powodujący przewlekłe (rzadziej
Bardziej szczegółowoW zdrowym ciele zdrowy duch
W zdrowym ciele zdrowy duch "Ruch może zastąpić niemal każdy lek, ale żaden lek nie zastąpi ruchu Wojciech Oczko-nadworny lekarz Stefana Batorego Można wyróżnić aktywność fizyczną podejmowaną: w czasie
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 3 do materiałów informacyjnych PRO
SZCZEGÓŁOWY OPIS ŚWIADCZEŃ I ZASAD ICH UDZIELANIA ORAZ WYMAGANIA WOBEC ŚWIADCZENIODAWCÓW W PROGRAMIE PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA 1. OPIS ŚWIADCZEŃ 1) objęcie przez świadczeniodawcę Programem świadczeniobiorców,
Bardziej szczegółowoWpływ alkoholu na ryzyko rozwoju nowotworów złośliwych
Wpływ alkoholu na ryzyko rozwoju nowotworów złośliwych Badania epidemiologiczne i eksperymentalne nie budzą wątpliwości spożywanie alkoholu zwiększa ryzyko rozwoju wielu nowotworów złośliwych, zwłaszcza
Bardziej szczegółowoZdrowo żyjesz - wygrywasz SZKOŁA PROMUJĄCA ZALECENIA EUROPEJSKIEGO KODEKSU WALKI Z RAKIEM
Zdrowo żyjesz - wygrywasz SZKOŁA PROMUJĄCA ZALECENIA EUROPEJSKIEGO KODEKSU WALKI Z RAKIEM Co wpływa na nasze zdrowie? OPIEKA ZDROWOTNA NASZE GENY STYL ŻYCIA 50% Jakie mogą być efekty naszego stylu życia?
Bardziej szczegółowoAktywność fizyczna. Schemat postępowania w cukrzycy
Aktywność fizyczna Schemat postępowania w cukrzycy Aktywność fizyczna Ćwiczenia i gimnastyka są korzystne dla każdego, a w szczególności dla chorych na cukrzycę. W przypadku tej choroby wysiłek fizyczny
Bardziej szczegółowoSpis treści. Część I Definicja, epidemiologia i koszty otyłości. Część II Etiologia i patogeneza otyłości
Spis treści Część I Definicja, epidemiologia i koszty otyłości Rozdział 1. Wprowadzenie: problematyka otyłości w ujęciu historycznym i współczesnym..................................... 15 Problematyka
Bardziej szczegółowoCHOLESTEROL NA CENZUROWANYM
CHOLESTEROL NA CENZUROWANYM Wszyscy doskonale wiemy, że utrzymanie prawidłowej i pełnowartościowej diety u osób przewlekle dializowanych i po przeszczepie nerki jest rzeczą bardzo ważną, ale również niezmiernie
Bardziej szczegółowoCo to jest dietetyka?
Co to jest dietetyka? Dietetyka to nauka, która bada jak to, co spożywamy wpływa na nasze zdrowie i wydajność organizmu. Bada pewne składniki pożywienia, które mogą wpływać na nasze zdrowie. Na przykład
Bardziej szczegółowoCholesterol. Co powinieneś wiedzieć. Dr Maciej Starachowski www.swiatzdrowia.pl
Cholesterol Co powinieneś wiedzieć Dr Maciej Starachowski www.swiatzdrowia.pl Wstęp Cholesterol jest substancją, której organizm potrzebuje do produkcji hormonów, witaminy D oraz przemian tłuszczów w organizmie.
Bardziej szczegółowoMAREK FELBUR student WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA
MAREK FELBUR student WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA Jest to dowolna forma ruchu ciała lub jego części, spowodowana przez mięsień szkieletowy,
Bardziej szczegółowoZapraszamy do oglądania
Zapraszamy do oglądania 1.Odżywiaj się regularnie Należy spożywać przynajmniej 3 podstawowe posiłki dziennie (śniadanie, obiad, kolacja), a jeszcze zdrowiej będzie dołączyć dwie przekąski (II śniadanie
Bardziej szczegółowoAutor: Aldona Kubica. Kwestionariusz dla pacjentów po zawale serca leczonych angioplastyka wieńcową. Wersja 1
SKALA GOTOWOŚCI DO WYPISU ZE SZPITALA U PACJENTÓW PO ZAWALE MIĘŚNIA SERCOWEGO The Readiness for Hospital Discharge After Myocardial Infarction Scale (RHDS MIS) Autor: Aldona Kubica Kwestionariusz dla pacjentów
Bardziej szczegółowoCukrzyca Epidemia XXI wieku Debata w Wieliczce www.seniorizdrowie.pl
Projekt jest współfinansowany ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2014 2020 Cukrzyca Epidemia XXI wieku Debata w Wieliczce
Bardziej szczegółowoLiofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki.
Suplement diety Składniki: Liofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki. Przechowywanie: W miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Przechowywać
Bardziej szczegółowoE. Czy uważa Pan/i, że powrót do domu jest związany z dodatkowymi zagrożeniami? a. Tak b. Chyba tak c. Nie jestem pewien d. Nie
SKALA GOTOWOŚCI DO WYPISU ZE SZPITALA U PACJENTÓW PO ZAWALE MIĘŚNIA SERCOWEGO The Readiness for Hospital Discharge After Myocardial Infarction Scale (RHDS MIS) Autor: Aldona Kubica Kwestionariusz dla pacjentów
Bardziej szczegółowoZnaczenie pierwszego śniadania, czyli zdrowe odżywianie dzieci i młodzieży. Na podstawie materiałów ORE- Anna Pisowacka
Znaczenie pierwszego śniadania, czyli zdrowe odżywianie dzieci i młodzieży Na podstawie materiałów ORE- Anna Pisowacka JAK PRAWIDŁOWO SIĘ ODŻYWIAĆ? Zalecenia żywieniowe 6 + 1 U według S. Bergera Urozmaicenie
Bardziej szczegółowoa problemy z masą ciała
POLACY a problemy z masą ciała POLACY a problemy z masą ciała Badanie NATPOL PLUS (2002): reprezentatywna grupa dorosłych Polek: wiek 18-94 lata Skutki otyłości choroby układu sercowo-naczyniowego cukrzyca
Bardziej szczegółowoZasady zdrowego żywienia i aktywności fizycznej młodzieży
Zasady zdrowego żywienia i aktywności fizycznej młodzieży Pamiętaj o codziennym spożywaniu produktów zawartych w piramidzie! PRODUKTY ZBOŻOWE ( mąki, kasza, ryż, płatki, pieczywo i makarony) Sągłównym
Bardziej szczegółowoOtyłość PORADNIK DLA PACJENTÓW PROGRAMU WSPARCIA DLA OSÓB Z OTYŁOŚCIĄ. Narodowy Program Zdrowia na lata
Otyłość PORADNIK DLA PACJENTÓW PROGRAMU WSPARCIA DLA OSÓB Z OTYŁOŚCIĄ Narodowy Program Zdrowia na lata 2016-2020 AUTORKA PORADNIKA: Adriana Dąbrowska mgr psycholog, psychodietetyk ? CO TO JEST OTYŁOŚĆ
Bardziej szczegółowoSPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku
SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku NASZE KULINARNE TRADYCJE NASZE KULINARNE TRADYCJE Co składa się na nie? Bez jakich produktów i potraw nie wyobrażamy sobie
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki
Bardziej szczegółowo10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY
10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY FAKT 1. Około 347 mln ludzi na świecie choruje na cukrzycę. Istnieje rosnąca globalna epidemia cukrzycy, u której podłoża leży szybki przyrost przypadków nadwagi i otyłości
Bardziej szczegółowoMAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA
MAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA Na czym polega zdrowy styl życia? ZDROWY STYL ŻYCIA Prawidłowe odżywianie Aktywność
Bardziej szczegółowoAneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta
Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta Uwaga: Niniejsze zmiany do streszczenia charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta są wersją obowiązującą
Bardziej szczegółowoW jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek?
W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek? Prawidłowe odżywianie się to dostarczanie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, a tym samym energii i substratów potrzebnych do utrzymania zdrowia
Bardziej szczegółowoOśrodek Usług Pedagogicznych i Socjalnych Związek Nauczycielstwa Polskiego- Filia Gdańsk. Robert Niedźwiedź. Gdańsk 2012/2013 rok
Ośrodek Usług Pedagogicznych i Socjalnych Związek Nauczycielstwa Polskiego- Filia Gdańsk Robert Niedźwiedź Gdańsk 2012/2013 rok Nadwaga i otyłość z roku na rok w coraz większym stopniu dotykają dzieci
Bardziej szczegółowo6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej
6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej 6.2.1. Podsumowanie korzyści wynikających z leczenia Co to jest T2488? T2488
Bardziej szczegółowoCukrzyca. epidemia XXI wieku
Cukrzyca epidemia XXI wieku Typy cukrzycy Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 1 (Insulinozależna, Młodzieńcza) Cukrzyca ciążowa i przedciążowa Cukrzyca noworodków (wrodzona i przejściowa) Cukrzyca typu LADA
Bardziej szczegółowoCzynniki ryzyka w chorobach układu krążenia
Czynniki ryzyka w chorobach układu krążenia mgr Anna Śliwka Projekt Twoje SERCE Twoim ŻYCIEM jest współfinansowany ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2009-2014 oraz środków budżetu państwa w
Bardziej szczegółowoStyl życia a nowotwory złośliwe w świetle Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem. Jadwiga Zapała
Styl życia a nowotwory złośliwe w świetle Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem Jadwiga Zapała CHOROBY CYWILIZACYJNE Nowotwory Choroby układu krążenia Choroby metaboliczne Schorzenia układu nerwowego EUROPEJSKI
Bardziej szczegółowoŻel antycellulitowy ŻEL ANTYCELLULITOWY. Czym jest cellulit? INFORMACJE OGÓLNE
Czym jest cellulit? cellulit= skórka pomarańczowa = nierównomierne rozmieszczenie tkanki tłuszczowej, wody i produktów przemiany materii w tkankach skóry, widoczne wgłębienia i guzkowatość skóry, występująca
Bardziej szczegółowoNarodowy Test Zdrowia Polaków
Raport z realizacji projektu specjalnego MedOnet.pl: Narodowy Test Zdrowia Polaków Autorzy: Bartosz Symonides 1 Jerzy Tyszkiewicz 1 Edyta Figurny-Puchalska 2 Zbigniew Gaciong 1 1 Katedra i Klinika Chorób
Bardziej szczegółowoLeczenie bezdechu i chrapania
Leczenie bezdechu i chrapania Bezdech senny, to poważna i dokuczliwa choroba, dotykająca ok. 4% mężczyzn i 2% kobiet. Warto więc wykonać u siebie tzw. BADANIE POLISOMNOGRAFICZNE, które polega na obserwacji
Bardziej szczegółowoCo to jest cukrzyca?
CEL/75/11/09 Co to jest cukrzyca? Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym
Bardziej szczegółowoTętno, Ciśnienie Tętnicze. Fizjologia Człowieka
Tętno, Ciśnienie Tętnicze Fizjologia Człowieka TĘTNO JEST TO SPOWODOWANE PRZEZ SKURCZ SERCA WYCZUWALNE UDERZENIE O ŚCIANĘ NACZYNIA FALI KRWI, KTÓRA PRZEPŁYNĘŁA PRZEZ UKŁAD TĘTNICZY. TĘTNO WYCZUWA SIĘ TAM,
Bardziej szczegółowoProdukty Mleczne Tłuszcze Mięso, ryby, jaja Piramida żywienia Czego powinniśmy unikać Napoje gazowane, Chipsy Słodycze, Fast Foody PAMIĘTAJ!!
Zdrowy tryb życia Co robić żeby zdrowo żyć? Co otrzymujemy dzięki zdrowemu stylowi życia? Jak wygląda plan zdrowego żywienia? Chcesz być szczupła? Zdrowe odżywianie Węglowodany Warzywa i owoce Produkty
Bardziej szczegółowo