Transport publiczny. Marcin Kiciński. Dr inż. Marcin Kiciński (Zakład Systemów Transportowych)

Transkrypt

1 Transport publiczny Informacje organizacyjne Dr inż. Marcin Kiciński (Zakład Systemów Transportowych) Informacje organizacyjne Marcin Kiciński 1. Pokój 706 (budynek BM) 2. Tel Materiały wykładowe: 5. Konsultacje: poniedziałek

2 Tematyka zajęć Transport publiczny pojęcia, zarys historyczny i stan obecny; transport zbiorowy vs. transport indywidulany. Zagadnienia prawne funkcjonowania transportu publicznego. Rozwój transportu publicznego na terenach zurbanizowanych. Zasady współczesnych systemów transportu miejskiego. Plany transportowe: aspekty prawne, cele, przykłady, zasady ich tworzenia. 3 Tematyka zajęć Jakość w transporcie publicznym. Ocena systemów publicznego transportu. Integracja transportu publicznego. Koszty w transporcie publicznym. Elementy ITS w transporcie publicznym 4 2

3 Literatura (PL) Podoski J.: Transport w miastach Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa Literatura (PL) Wyszomirski O. (red.): Transport miejski. Ekonomika i organizacja. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk Wesołowski J.: Miasto w ruchu. Dobre praktyki w organizowaniu transportu miejskiego. Instytut Spraw Obywatelskich, Łódź Wersja elektroniczna książki: 6 3

4 Literatura (PL) Rudnicki A.: Jakość komunikacji miejskiej. Wydawnictwo SITK, Kraków Molecki B.: Rola samorządu w kształtowaniu transportu regionalnego w Polsce i w Europie. Oficyna Wydawnicza PWr, Wrocław Literatura (ENG) Ceder A.: Public Transit Planning and Operation. Theory, Modeling and Practice. Wydawnictwo Elsevier 2007 Grava S.: Urban Transportation Systems. Urban Transportation Systems. Choices for Communities. McGraw-Hill

5 Literatura (ENG) White P.: Public Transport: Its Planning, Management and Operation. Natural and Built Environment Series, Taylor & Francis e-library 2008 Iles R.: Public Transport in Developing Countries. Wydawnictwo Elsevier Literatura (ENG) Schöbel A.: Optimization in Public Transportation. Stop Location, Delay Management and Tariff Zone Design in a Public Transportation Network. Wydawnictwo Springer 2007 Vuchic V.R.: Urban Transit Systems and Technology. Wydawnictwo John Wiley & Sons

6 Transport publiczny T1 Dr inż. Marcin Kiciński Agenda Transport publiczny wprowadzenie zarys historyczny transportu publicznego klasyfikacje transportu definicje i pojęcia zarys historyczny rola transportu publicznego przepisy prawne dotyczące transportu publicznego 12 6

7 Transport 13 Procesy urbanizacyjne Miasto większe skupisko ludności nie wykonującej prac rolniczych, charakteryzujące się znaczną intensywnością zabudowy (J. Podolski 1977) Pierwsze miasta: dolina Eufradu i Tygrysu II połowa VI tysiąclecia p.n.e. Ograniczenia wielkości miast: potrzeby gospodarcze miast możliwości wyżywienia ludności miasta przez ludność wiejską 14 7

8 Procesy urbanizacyjne Rzym największa metropolia starożytności (ok. 1 mln mieszkańców II w. n.e., obszar 20km 2 ) Typowe miasto europejskie w średniowieczu Źródło: Vuchic Procesy urbanizacyjne Największe miasta w XV w. n.e. Europy: Paryż 200 tys. mieszkańców (Europy) Azja: Bagdad (stolica świata arabskiego), Pekin (ponad 1 mln. mieszkańców) 1. Istotny wpływ wynalezienia maszyny parowej (koniec XVIII w.) 2. Rozwój transportu kolejowego (uprzemysłowienie regionów, przeludnienie miast) 16 8

9 Procesy urbanizacyjne Tendencja urbanizacji w Stanów Zjednoczonych Procent populacji Ludność wiejska Ludność miejska Źródło: Vuchic 2007 Rok 17 Procesy urbanizacyjne Zmiany zatrudnienia w sektorach gospodarki Stanów Zjednoczonych Uprzemysłowienie Procent populacji Rolnictwo Produkcja Usługi Źródło: Vuchic 2007 Rok 18 9

10 Procesy urbanizacyjne Procent populacji na terenach miejskich Źródło: Vuchic Zużycie energii a gęstość struktury 20 10

11 Koszty zewnętrzne transportu 21 Powody korkowania się miasta 1. Samochód jako przedłużenie prywatności człowieka. 2. Samochód to status społeczny. 3. Uważanie, że transport publiczny niewydajny i zaniedbany. 4. Błędy w polityce rozwoju miast (zabudowa, generatory ruchu). 5. Miasto to przestrzeń niebezpieczna. 6. Nieprzyjazna pieszym przestrzeń publiczna. 7. Niewydolny układ drogowy

12 Ok r. Londyn: usługi taksówkowe 1662 r. Paryż: pierwsze miejskie publiczne autobusy (konne) 1825 r. Stockton-Darlington (Anglia): otwarcie pierwszej linii kolejowej 1832 r. Nowy Jork pierwsza linia tramwajowa (konna) 1838 r. Londyn pierwsze podmiejskie połączenie kolejowe 1863 r. Londyn pierwsza linia transportu podziemnego 1873 r. Nowy York pierwsza linia poprowadzona nad ziemią 1881 r. Berlin pierwszy tramwaj elektryczny (Siemens) 1882 r. Berlin pierwszy trolejbus 1888 r. Richmond pierwsze sukcesy z elektryczną linią tramwajową 1890 r Londyn pierwsza elektryczna linia szybkiego transportu źródło: J. Podolski r. USA propozycja zespołu trakcyjnego Wydarzenia r. Wielka Brytania pierwsze autobusy silnikowe 1901 r. Fontainebleau (Francja) pierwsza linia trolejbusowa (Lombard Gerin) 1904 r. Nowy Jork otwarcie 4-linii metra Ok Anglia wykorzystanie silników diesla do napędu autobusów 1955 r. Dusseldorf - pierwszy przegubowy tramwaj 1956 r. Cleveland pierwszy system park and ride Koniec lat 50-tych XX w. pierwsze przegubowe autobusy i trolejbusy 1960 r. Hamburg integracja taryf i usług 1970 r. San Francisco komputerowy system sterowania 1979 r. Hamburg pierwsze testy autobusu niskopodłogowego Od 1980 r. Sao Paulo, São Paulo, Curitiba, Ottawa, Pittsburgh wydzielone pasy ruchu dla systemów BRT (szybki transport autobusowy) Wydarzenia 24 12

13 Wydarzenia 1985 r. Genewa 60% niskopodłogowych LRT r Lyon, Paryż, Singapur w pełni zautomatyzowane linie metra Od 1990 r. szerokie zastosowanie systemów ITS 2000 r. pierwszy autobus na ogniwach wodorowych (MAN) 2003 r. Madryt - pierwszy autobus wodorowy użytkowany w transporcie regularnym 25 Wraz ze wzrostem odległości pomiędzy miejscem zamieszkania, a centrum miasta wzrasta chęć korzystania z samochodu Źródło: Biura Rozwoju Wrocławia: Wrocławskie Badania Ruchu 2010/

14 średnia prędkość [km/h] odległość od centrum miasta [km] Średnia prędkość w zależności od odległości od centrum Wrocławia 27 Podział na strefy komunikacyjne Strefa C Strefa B Strefa A Strefa 0 Strefa 0 priorytet ruchu pieszego Strefa A sprawna komunikacja zbiorowa (priorytetowa) Strefa B współdziałanie komunikacji zbiorowej i indywidulanej Strefa C dominująca rola komunikacji indywidulanej Źródło: Szołtysek,

15 Klasyfikacja transportu pasażerskiego 29 Klasyfikacja transportu pasażerskiego 30 15