WIETNAM&KAMBODŻA. Wycieczka objazdowa 19 dni

Transkrypt

1 WIETNAM&KAMBODŻA Wycieczka objazdowa 19 dni Obszar ten odznacza się niemal doskonałym tropikalnym charakterem, a ślady wydarzeń wojennych sprzed lat są już całkowicie zatarte. Wspaniała kultura, dynamizm miast, bajeczne krajobrazy i tajemnicze mity to dzisiejszy Wietnam i sąsiadująca z nim Kambodża. Zapierająca dech w piersiach Zatoka Halong, jeden z najwspanialszych zabytków ludzkości kompleks świątynny w Angkor, potężna Delta Mekongu i jej labirynty oraz liczne małe wioski wprowadzają podróżnych w świat pełen egzotyki. Obok rozsianych wszędzie monumentalnych świątyń i pagód widoczny jest tu także europejski wpływ francuskiej architektury kolonialnej. Informacje, które zawiera poniższa broszura są aktualizowane na bieżąco. Zalecamy, tuż przed podróżą, pobrać aktualne informacje ze strony 1

2 PRZEBIEG TRASY 1. Wylot z Warszawy 2. Przylot do Hanoi 3. Hanoi Ha Long 4. Ha Long Ninh Binh 5. Ninh Binh Hanoi 6. Hanoi Hue (przelot) 7. Hue 8. Hue Danang Hoi An 9. Hoi An 10. Hoi An My Lai Qui Nhon 11. Qui Nhon Nha Trang 12. Nha Trang Ho Chi Minh 13. Ho Chi Minh Tayninh Cu Chi Ho Chi Minh 14. Ho Chi Minh Mytho Can Tho 15. Can Tho Chau Doc 16. Chau Doc Phnom Penh (rejs łodzią) 17. Phnom Penh Siem Reap 18. Siem Reap Ho Chi Minh (wylot) 19. Przylot do Warszawy 2

3 DZIEŃ PO DNIU Wietnam & Kambodża 19 dni Dzień 1 Wylot z Warszawy Dzień 2 Przylot do Hanoi (20 km z lotniska do centrum) Przylot do Wietnamu, powitanie i transfer do hotelu. Zakwaterowanie i czas wolny do własnej dyspozycji. Zakwaterowanie w hotelu La Bella Vie/Lado Vita ( Hanoi z tysiącletnią historią, pięknymi jeziorami, fascynującymi zabytkami, oryginalną tradycją artystyczną, wyśmienitymi potrawami i wielkimi zmianami po Dniu Wyzwolenia, stanowi kulturalne, gospodarcze, polityczne i turystyczne centrum Wietnamu. W programie: transfer do hotelu. Dzień 3 Hanoi Ha Long (ok. 170 km, 2 h) Dzień 4 Ha Long Ninh Binh (ok. 220 km, 3 h) Dzień 5 Ninh Binh Hanoi (ok. 100 km, 1 h) Po śniadaniu zwiedzanie Hanoi. Jest to miasto wielu atrakcji, z których można wyróżnić Mauzoleum Ho Chi Minh, otoczone wspaniałą okolicą z szerokimi drogami, przy których rosną dobrze utrzymane krzewy. W porównaniu z chaosem panującym w sercu Hanoi, tutaj jest dosyć spokojnie i tylko czasami oczom ukaże się przejeżdżający rowerzysta. Muzeum Ho Chi Minh i Świątynia Literatury znajdują się na Van Mieu Street w odległości 2 km na zachód od jeziora Hoan Kiem. Świątynia Literatury została zbudowana w 1070 r. na cześć Konfucjusza, jego zwolenników oraz Chu Van An, moralnej postaci w edukacji Wietnamu. Zwiedzanie pagody Tran Quoc zlokalizowanej na wysepce West Lake w Hanoi. Jest to jedna z najstarszych pagód w Wietnamie i zarazem kulturalny symbol buddyzmu. Następnie przejazd do Zatoki Ha Long. Dotarcie na miejsce w godzinach popołudniowych. Znajduje się tutaj niezliczona ilość wapiennych wysp, które na przełomie lat poprzez fale i wiatr, zostały wyrzeźbione w fantastyczne formy. Na tym obszarze istnieje wiele ukrytych plaż oraz licznych jaskiń owianych legendami i mitami. Jedną z nich jest legenda "o smoku schodzącym do morza". Podczas walk z Chinami ludzie widzieli jak smok, który pomagał Wietnamczykom, właśnie w tym miejscu zszedł pod wodę i już nigdy się nie pokazał. W tradycyjnych drewnianych łodziach można udać się na wycieczkę do słynnej groty Hang Dau, gdzie występują zachwycające stalaktyty i stalagmity. Niepowtarzalna Zatoka Ha Long znajduje się w samym środku wód Quang Ninh w odległości około 200 km od Hanoi. Obejmuje ona obszar 1500 km2 i posiada 3000 wysp wznoszących się ze szmaragdowych wód zatoki Tonkin. W 1994 r. UNESCO uznało Zatokę Ha Long za Światowe Dziedzictwo Przyrody. Zakwaterowanie i czas wolny do własnej dyspozycji. Zakwaterowanie w hotelu Halong Bay. 3

4 W programie: zwiedzanie Hanoi, przejazd do Ha Long. Dnia czwartego po śniadaniu rejs łodzią po zatoce do jaskiń Dau Go i Thien Cung. Lunch (owoce morza) serwowany jest na łodzi. Po lunchu zejście na ląd i przejazd do Ninh Binh. Zakwaterowanie w hotelu The Long ( W programie: rejs statkiem, zwiedzanie jaskiń, przejazd do Ninh Binh. Dzień piąty zapowiada się ekscytująco. W programie przewidziany jest dwugodzinny rejs w dół rzeki Tam Coc w ręcznie tkanych bambusowych łodziach. Szlak wodny prowadzi wzdłuż zapierającej dech w piersiach scenerii pośród pól ryżowych i wysokich wapiennych szczytów górskich. Wizyta w pagodzie Bai Dinh, jednej z największych w Wietnamie. Przejazd do Hanoi. Zakwaterowanie w hotelu La Bella Vie/Lado Vita ( W programie: rejs łodziami, zwiedzanie pagody, przejazd do Hanoi. Dzień 6 Hanoi Hue (przelot samolotem) Dzień 7 Hue Po śniadaniu wymeldowanie z hotelu i przejazd na lotnisko. Przelot liniami Vietnam Airline do Hue. Po przylocie transfer na lunch. Zakwaterowanie w hotelu Hue Queen /Gold Hue ( Następnie wyjazd na zwiedzanie imperialnego miasta. W latach Hue było polityczną stolicą Wietnamu i jednocześnie rezydencją 13 cesarzy dynastii Nguyen. W samym centrum miasta znajdują się ogromne ruiny pałacu zbudowanego na wodzie w 1804 r. przez cesarza Gia Long. Główne atrakcje w ruinach zamku to: - Brama Ngo Mon posiada pięć mniejszych bram, z których każda przeznaczona była dla różnych warstw społecznych orszaku królewskiego. Bramą główną przybywali wyłącznie królowie, dwoma mniejszymi urzędnicy sądowi, natomiast dwoma pozostałymi członkowie i pracownicy sądu. Brama ma postać łuku, a na jej szczycie król zamieszczał ogłoszenia. Wrota były otwierane tylko wtedy, gdy przejeżdżał król lub gdy odbierano zagranicznych ambasadorów. - Thai Hoa Pałac Harmonii, który został zbudowany w 1805 r. i zajmuje powierzchnię1300 m2. Jego styl architektoniczny dostrzegany jest w wybudowanych później sanktuariach i mauzoleach. W pałacu mieszczą się dwie hale, z których prym wiedzie hala główna długa na ponad 43 m i szeroka na 30 m. Tutaj odbywały się wszystkie urzędowe i oficjalne wydarzenia. - 9 dynastycznych urn ich waga waha się od 1600 do 2600 kg, a najcięższa waży 2755 kg i stoi na wysokości ponad 2 m. Każda z urn posiada inną nazwę i jest odlana z miedzi. - Groby królewskie 8 grobów królewskich, w których zostali pochowani królowie Nguyen, powstało jeszcze za ich życia i było przez nich nadzorowane. Każdy z grobów odzwierciedla osobowość pochowanego w nim króla. 4

5 - Hoang Thanh mieści się tu pięć świątyń poświęconych głównie królom z Dynastii Nguyen. Wśród nich znajduje się świątynia Mieu zbudowana za czasów panowania króla Gia Long. Mówi się, że jest to jedno z największych sanktuariów w Wietnamie z ozdobnymi dekoracjami w postaci złotej glazury i czerwonego lakieru. - Hiem Lam Cac jest to pomnik Dynastii Nguyen wybudowany w świątyni Mieu. Jest najwyższym obiektem w całym kompleksie wykonanym z drewna. - Cung That to prywatny obszar rodziny królewskiej z kilkoma rezydencjami dla króla, królowej, matki króla i nawet jego dziadka. Niestety dziś w wielu miejscach można zobaczyć jedynie ruiny. - Market Dong Ba. W programie: transfer na lotnisko i do hotelu, Hue. Siódmego dnia po śniadaniu rejs po rzece Huong do pagody Thien Mu, wspaniałego dzieła architektonicznego, położonego na lewym brzegu rzeki Perfume. Najbardziej charakterystyczną cechą tej pagody jest wieża Phuoc Duyen, stanowiąca jednocześnie nieoficjalny symbol miasta. Jej wysokość to 21 m, a na każdej z siedmiu kondygnacji widoczny jest kult Buddhy. Po obu stronach wieży znajdują się dwa duże pawilony, z których jeden posiada potężny dzwon. Warto zobaczyć Mauzoleum Tu Duc, w którym pochowani są władcy Nguyen. Wycieczka kończy się przy grobie Khai Dinh. Zakwaterowanie w hotelu Hue Queen /Gold Hue ( W programie: transfer, rejs statkiem, zwiedzanie miasta. Dzień 8 Hue Danang Hoi An (ok. 140 km, 1,5 h) Dzień 9 Hoi An Dzień 10 Hoi An My Lai Qui Nhon (ok. 320 km, 3,5 h) Po śniadaniu wyjazd autobusem w kierunku Hoi An przez przełęcz Hai Van, ze wspaniałym widokiem na Pacyfik i wioski rybackie. W drodze do Hoi An wizyta w Muzeum Czamów w mieście Danang. W odległości 8 km od miasta znajdują się Góry Marmurowe, na które składa się pięć kamiennych kopców i jedna wyspa. Przyjazd do Hoi An. Zakwaterowanie w hotelu Golf/Pho Hoi Riverside ( Od XVI do XIX w. miasto odgrywało kluczową rolę w handlu między Wietnamem a resztą świata. Obecnie, swoim urokiem, przyciąga turystów ze wszystkich kontynentów. Hoi An położone jest w sąsiedztwie rzeki Thu Bon. Miasto znane jako "Faifo", było niegdyś jednym z największych ośrodków handlowych w Azji Południowo-Wschodniej. Ponadto stanowi ważny port dla licznych statków handlowych z Dalekiego Wschodu. 1 grudnia 1999 r. Hoi An zostało uznane przez UNESCO za Światowe Dziedzictwo Kulturowe. W programie: przejazd do Hoi An, Muzeum Cham w Danang. 5

6 Dnia dziewiątego po śniadaniu wycieczka po mieście. Wizyta na bazarze, w starym domu Tan Ky, na krytym Moście Japońskim oraz w Fukien Assembly. W programie: zwiedzanie miasta, transfer. Po krótkim pobycie w Hoi An przejazd do Qui Nhon przez miasto My Lai znajdujące się na trasie. W 1968 r. doszło tutaj do zbrodni wojennej dokonanej przez jednostki armii amerykańskiej na ludności cywilnej. Zakwaterowanie w hotelu Hai Au ( Czas wolny. W programie: przejazd do Qui Nhon, zwiedzanie. Dzień 11 Qui Nhon Nha Trang (ok. 240 km, 2 h) Dzień 12 Nha Trang Ho Chi Minh (ok. 470 km, 5 h) Po śniadaniu przejazd do Nha Trang przez plażę Dai Lanh i obok wieży Nagar Cham. Nha Trang znane jest ze swoich wspaniałych plaż i doskonałych warunków do nurkowania. Szybko stało się popularnym miejscem wśród zagranicznych turystów. Przyciąga zarówno zwykłych podróżników jak również tych bardziej zamożnych. Zatoka Nha Trang uważana jest za jedną z najpiękniejszych zatok na świecie. W Nha Trang odbywały się konkursy Miss Universe 2008 czy Miss Ziemi Jest to także miejsce, gdzie odbywa się Święto Morza, widowisko niezwykle atrakcyjne dla turystów. Po przyjeździe zakwaterowanie w hotelu Hai Au ( Czas wolny. W programie: przejazd do Nha Trang, zwiedzanie. Dnia dwunastego przejazd do Saigonu, oficjalnie nazywanego Ho Chi Minh. Po drodze rzuca się w oczy totalna zmiana krajobrazu przechodzącego w porośnięte drzewami góry i rozległe równiny, na których od czasu do czasu pojawiają się białe baseny soli oraz wzgórza. Wizyta w Polong Giarai Cham Towel oraz przystanek na plaży Cana, gdzie jest czas na kąpiel i relaks. Przyjazd do Sajgonu późnym popołudniem. Zakwaterowanie w hotelu Sol Chancery ( W programie: przejazd do Sajgonu, Polong Gianai Cham Towel, plaża Cana. Saigon to nowoczesne miasto będące największym w całym kraju centrum handlu, nauki i turystyki. Do 1975 r. był stolicą Republiki Wietnamu Południowego. Przywódcy rewolucyjni nadali miastu oficjalną nazwę Ho Chi Minh, ale większość mieszkańców do dziś używa pierwotnej nazwy. Jedną z pierwszych rzeczy, które przyciągają uwagę odwiedzających, jest wypełniający ulice strumień pieszych, rowerzystów i motorów. Najlepszym sposobem na poruszanie się po mieście są riksze. W fascynującej architekturze Sajgonu wyraźnie widoczne są wpływy amerykańskie i francuskie, będące przeciwwagą dla wszechobecnych świątyń i pagód. W mieście znajduje się Muzeum Zbrodni Wojennych, kolorowa chińska dzielnica Cholon, a także fascynujący rynek Ben Thanh, gdzie można kupić wszystko, co potrzebne jest do codziennego życia. 6

7 Dzień 13 Ho Chi Minh Tayninh Cuchi Ho Chi Minh (ok. 99 km, 1 h) Dzień 14 Ho Chi Minh Mytho Can Tho (ok. 200 km, 2 h) Dnia trzynastego po śniadaniu przejazd do Tay Ninh, położonego w odległości 99 km na północny-zachód od Sajgonu. Wizyta w Cao Dai, gdzie połączone są elementy buddyzmu, konfucjonizmu, taoizmu, katolicyzmu, islamu i rodzimego wietnamskiego spirytualizmu. Przejazd dalej do Cu Chi (75 km na północny-zachód od Sajgonu) i wizyta w kompleksie podziemnych tuneli byłej twierdzy Viet Cong. Sieć tuneli rozciąga się na trzech poziomach na 200 km. Powrót do Saigonu. W programie: Tay Ninh, Cu Chi. Cu Chi powstało w 1948 r. Początkowo była to seria podziemnych schronów służących jako kryjówka partyzantów walczących przeciw Francuzom. Mieszkańcy Cu Chi kontynuowali budowę tuneli podczas wojny amerykańskiej. Tunele Cu Chi skupiają na swoim obszarze sale konferencyjne, sceny, sypialnie, jadalnie, kuchnie i szpital polowy. Wyjazd z miasta dnia czternastego i przejazd w kierunku Delty Mekongu, największego obszaru uprawy ryżu. Po przybyciu do My Tho wejście na pokład łodzi i rejs po małych zawiłych kanałach regionu delty. Jest to wspaniały sposób na obserwację stylu życia miejscowej ludności. Droga wodna prowadzi przez bujną roślinność aż do wyspy Unicorn. Tutaj spacery po sadzie, w którym można skosztować smaku wielu sezonowych owoców oraz cieszyć się wspaniałą tradycyjną muzyką. Kolejnym przystankiem podróży jest miasto Can Tho. Nocleg w hotelu Cuu Long ( W programie: My Tho, rejs łodzią, przejazd do Can Tho. Dzień 15 Can Tho Chau Doc (ok. 150 km, 1,5 h) Dzień 16 Chau Doc Phnom Penh (rejs łodzią 4,5 /5 godzin) Kolejnego dnia poranny rejs łodzią na pływający targ, gdzie można kupić świeże warzywa, owoce i ryby. Można zobaczyć także jak żyją tutejsi ludzie w domach na wodzie. Po południu przejazd do Chau Doc, małego miasta leżącego blisko granicy z Kambodżą. Chau Doc charakteryzuje się kolorowymi domami usytuowanymi na wodach Mekongu. Zakwaterowanie w hotelu Halong ( Czas wolny. W programie: rejs łodzią, wizyta na pływającym targu, przejazd do Chau Doc. Dnia szesnastego rejs statkiem do Phnom Penh stolicy Kambodży. Po dotarciu do portu około południa spotkanie z przewodnikiem i transfer do hotelu. Po południu zwiedzanie miasta, a w tym Royal Palace zbudowanego w 1886 r. na Starym Mieście, Srebrnej Pagody i Muzeum Raung Damrei. Budynek pałacu i Srebrna Pagoda są w jednym miejscu i otacza je mur. Pagoda uzyskała swoją nazwę dzięki podłodze wyłożonej 5000 srebrnych płytek. Wewnątrz znajduje się posąg złotego Buddhy oraz szmaragdowy kryształ. Zwiedzanie Narodowego Muzeum Sztuk Pięknych poświęconego królowi Sisowath w 1920 r. 7

8 Zbiory muzealne to ponad 5000 obiektów, w tym rzeźby, artefakty oraz posąg trędowatego króla. Następnie wizyta w Wat Phnom, pagodzie stojącej na szczycie niewielkiego wzgórza, która jest legendarnym miejscem założenia Phnom Penh. Zakwaterowanie w hotelu Salita ( W programie: rejs łodzią, transfer, zwiedzanie. Dzień 17 Phnom Penh Siem Reap (ok. 314 km, 6 godz.) Dzień 18 Siem Reap Ho Chi Minh wylot Dzień 19 Przylot do Warszawy Po śniadaniu przejazd drogą krajową Nr 6 do Siem Reap przez prowincję Kampang Thom. Przed dotarciem do celu przejazd starożytnym mostem zbudowanym w XIII w. długim na 87 m. Jego zdobione balustrady przypominają ciała ogromnych węży. Po przyjeździe do Siem Reap transfer do hotelu. Po południu wycieczka do pływającej wioski Chong Khanes położonej w odległości 10 km na południe od Siem Reap. Rejs tradycyjną drewnianą łodzią po jednym z największych jezior w Azji, Tonle Sap. Na tym obszarze można zobaczyć pływające wioski rybackie, szkoły, a także posterunek policji. Wioska przemieszcza się z miejsca na miejsce w zależności od poziomów wody i prądów. Wizyta na rynku, gdzie wystawione są do sprzedaży lokalne produkty i pamiątki. Zakwaterowanie w hotelu City River ( W programie: przejazd do Siem Reap, zwiedzanie, rejs łodzią. Opcjonalnie: przejażdżka ox-cart. Dnia osiemnastego po śniadaniu wizyta w Roluos, jednej z pierwszych dużych świątyń zbudowanych w stylu sztuki Khmerów. Najbardziej monumentalną budowlą spośród grupy zabytków Roluos jest Preah Ko z klasztorem buddyjskim. Po południu wizyta w South Gate, starożytnej stolicy Angkor Thom, przejażdżka na słoniu do świątyni Bayon, Royal Enclosure, wizyta na Tarasie Słoni i tarasie Trędowatego Króla. Zwiedzanie świątyni Ta Prohm, którą porastają korzenie drzewa figowego. W późnych godzinach popołudniowych transfer na lotnisko i przelot do Ho Ch Minh. Wylot do Polski. W programie: zwiedzanie obszaru świątynnego, transfer na lotnisko. Opcjonalnie: przejażdżka na słoniach. Uwagi na temat planu podróży Programy wycieczek nie są stałe i mogą ulec zmianie podczas ich realizacji. Na poszczególnych odcinkach mogą być organizowane wycieczki do miejsc nieopisanych powyżej. Udział w wycieczkach nie jest obowiązkowy. Prosimy jednak na bieżąco konsultować wszystko z grupą, pilotem oraz lokalnymi przewodnikami, którzy z pewnością dostarczą cennych porad. Proszę pamiętać, że charakter podróży i warunki lokalne mogą mieć wpływ na wystąpienie nieoczekiwanych sytuacji. Może się zdarzyć, że zaplanowana trasa lub wycieczka nie będą mogły zostać wykonane lub będą musiały ulec zmianie. Transport, zakwaterowanie i inne 8

9 usługi opisane w programie mogą ulec zmianom na podobne. We wszystkich jednak przypadkach główny program podróży zostaje zachowany. Podane odległości pomiędzy poszczególnymi miejscami mają charakter informacyjny. Rzeczywisty przebieg trasy może znacznie się różnić. Lokalny przewodnik Przez całą wycieczkę, poza polskim pilotem, grupie towarzyszy anglojęzyczny przewodnik lokalny. Jego obowiązkiem jest poznanie turystów z krajem i stała obecność z grupą, co jest wymagane prawnie. KRAJ I LUDZIE Odwiedzając obcy kraj powinno się być otwartym zarówno na niego, jak i ludzi w nim mieszkających. Oczekiwania nie powinny odbiegać od rzeczywistości. Bardzo przydatne jest posiadanie chociażby minimalnej wiedzy o wybranym kraju poprzez wcześniejsze przygotowanie się do podróży. Podstawowe informacje o kraju: Państwo: Wietnam kontynent: Azja stolica: Hanoi powierzchnia: km² ludność: język: wietnamski, angielski (rzadziej francuski) waluta: dong (D) miasta: Ho Chi Minh (wcześniej Sajgon), Hai Phong, Da Nang ustrój: republika socjalistyczna szczepienia: nie obowiązują wiza: obowiązuje zasilanie: 220 V, 50 Hz 9

10 Państwo: Kambodża kontynent: Azja stolica: Phnom Penh powierzchnia: km2 ludność: 13,1 mln język: khmerski, angielski (francuski) waluta: nowy riel (CL) miasta: Phnom Penh, Siem Reap, Kampot ustrój: monarchia konstytucyjna szczepienia: nie obowiązują wiza: obowiązuje zasilanie: 230 V (wtyczki typu A, C) Ludność&Religia Wietnam Ludność Wietnamu składa się w 84% z Wietnamczyków (Kinh), a pozostały procent to ludność tajska, khmerska, chińska i ponad 60 różnych mniejszości etnicznych. Całkowita liczba ludności wynosi około 84 mln, z czego około 80% żyje z pracy w rolnictwie. Z tymi liczbami Wietnam, po Indonezji, jest najludniejszym stanem Azji Południowo-Wschodniej. W celu powstrzymania przyrostu liczby ludności wprowadzono przepis, który zezwala jednej rodzinie na posiadanie maksymalnie dwójki dzieci. W przeciwnym razie rodzice muszą obawiać się sankcji ze strony państwa. To zarządzenie funkcjonuje w miastach, gdyż na obszarach rolniczych nie odniosło zamierzonego skutku. Najliczniej wyznawanymi w Wietnamie religiami są buddyzm i taoizm. Grupy chrześcijańskie są również reprezentowane, choć już nie tak licznie. Oficjalnie Wietnam, jak wszystkie państwa komunistyczne, uznany jest za państwo ateistyczne. Nawiązanie kontaktu z ludnością wietnamską jest bardzo łatwe, gdyż są to ludzie ciepli, przyjacielsko nastawieni i ciekawi innych. Kambodża Zaludnienie Kambodży wynosi ponad 13 mln mieszkańców, a na jeden kilometr kwadratowy przypada około 80 mieszkańców. Językiem urzędowym jest język Khmerów, natomiast język francuski jest językiem używanym w handlu i edukacji. W niektórych regionach używa się języka chińskiego i wietnamskiego. Młodsze pokolenie natomiast zaczyna używać języka angielskiego. W Kambodży 89% ludności stanowią Khmerowie. Mniejszościami narodowymi są Wietnamczycy (5%), Chińczycy (3%) oraz Czamowie (2%). Mniejszości takie jak Czamowie i Malajowie byli mocno prześladowani za czasów panowania Czerwonych Khmerów. Dzisiaj żyją w około 200 wioskach w nadmorskich obszarach oraz przy Mekongu jako rybacy i rolnicy. Ponadto zamieszkują także obszary wschodniej Kambodży przy granicy z Tajlandią i Birmą, ale ich dokładna liczba nie jest znana. Religią państwową jest buddyzm wyznawany przez 88% ludności. Poza tym w Kambodży występują mniejszości wyznające islam i chrześcijaństwo. 10

11 Około 75% ludności zamieszkuje żyzne obszary rozciągające się między wielkimi jeziorami a północnym - zachodem oraz na południe od stolicy. Tylko 10% ludności zamieszkuje miasta. Gospodarka Wietnam W Wietnamie obowiązuje socjalistyczna gospodarka krajowa. Z powodu wydarzeń wojennych w ciągu ostatnich dziesięcioleci gospodarka bardzo mocno ucierpiała. Wietnam to jeden z najbiedniejszych krajów azjatyckich, będący jednak na dobrej drodze do rozwinięcia. Średnie dochody są bardzo niskie i znacznie różnią się między północną a południową częścią kraju. Na północy znajdują się bogate złoża antracytu, rud żelaza, cynku, cyny oraz niewielkie ilości złota, dlatego też tutaj panują najlepsze warunki do rozwoju przemysłu. Jak dotąd nie udało się optymalnie wykorzystać bogatych złóż węgla kamiennego i ropy naftowej. Rozwinął się tu natomiast przemysł włókienniczy, którego wysokiej jakości produkty trafiły do Europy Środkowej i Zachodniej. Duże znaczenie odgrywa rolnictwo, które rozwinęło się głównie na obszarach delt. 4/5 wszystkich upraw stanowi ryż ze zbiorami do trzech razy w roku. To spowodowało, że Wietnam jest, drugim po Tajlandii, wielkim eksporterem ryżu na świecie. Dużą rolę odgrywają także uprawy soi, manioku, kukurydzy, słodkich ziemniaków, trzciny cukrowej i orzeszków ziemnych. Na terenach górskich uprawiana jest kawa i herbata. Kambodża Trwająca 20 lat wojna domowa w Kambodży doprowadziła ten kraj do ruiny. Złagodzenie sytuacji nastąpiło po obaleniu Czerwonych Khmerów przez wietnamskich żołnierzy. Obecnie największym problemem gospodarczym jest korupcja i monopol. Większość ludzi zajmuje się rolnictwem, co prowadzi do jego stopniowego rozwoju. Najważniejszym produktem rolnym jest ryż. Na eksport wysyła się drewno oraz surowy kauczuk. W Kambodży zlokalizowane są złoża fosforu, rudy, żelaza, boksytu, krzemu i manganu, które z powodu niestabilnej sytuacji politycznej i nieodpowiedniej infrastruktury nie zostały odpowiednio wykorzystane. Bardzo ważna okazuje się być promocja turystyki, która przynosi znaczne dochody. Flora&Fauna Wietnam Roślinność Wietnamu jest zdominowana przez lasy deszczowe charakterystyczne dla krajów tropikalnych. Prawie 1/3 powierzchni kraju jest porośnięta tymi lasami. Na północy rozlegle rosną lasy sosnowe, a wzdłuż wybrzeża występują większe obszary mangrowe. Przypuszcza się, że występuje tutaj około 12 tysięcy gatunków roślin. Wśród nich są rośliny dające zasoby naturalnych olei, żywicy, kamforowce, mahoniowce, rośliny lecznicze oraz drzewa żelazne. Fauna Wietnamu jest podobna jak w Bengalu i Malezji i obejmuje gatunki, które już wyginęły w innych częściach Azji. Do tej pory udało się naliczyć 273 gatunków ssaków, 180 gatunków gadów, 273 gatunki ptaków i setki różnych gatunków bezkręgowców. Do najważniejszych gatunków zwierząt zaliczane są słonie indyjskie, tygrysy, lamparty, niedźwiedzie malajskie, bawoły, nosorożce, antylopy, tapiry, małpy, dzikie świnie, żółwie, krokodyle i dzioborożce. 11

12 Kambodża Ponad 70% powierzchni kraju pokrywają lasy i dżungle. W lasach górskich rosną mocne drzewa, których pnie sięgają do 30 m wysokości. Drewno stanowi jeden z głównych zasobów kraju. W wielu miejscach rosną także liany i orchidee. W czasach kolonizacyjnych powstały na tych obszarach plantacje kawy, herbaty, pieprzu, kauczuku i bawełny. Przez plemiona górskie dostarczane są przyprawy, zioła, włókna i żywica. Na obszarach nizinnych rośnie kukurydza, ryż, owoce i warzywa. Dla tutejszej ludności bardzo ważną rolę odgrywają także bambusy i palmy. Fauna Kambodży bogata jest w różne gatunki ssaków, owadów i gadów. Dżungle i górskie lasy to siedlisko bardzo rzadkich gatunków. Najcenniejsze w posiadaniu rolników są bawoły wodne lub krowy wykorzystywane jako siła pociągowa do pługów czy nawet samochodów. Gospodarka mleczna była wcześniej nieznana. Spożycie mięsa jest niewielkie, pomimo że wyznawcy buddyzmu mogą spożywać mięso, jednak nie robią tego, gdyż zwierzęta są zabijane przez ludzi niewyznających tej religii. Mięso ze świń i drób odgrywają niewielką rolę. Kurczaki używane są jedynie jako ofiara składana ze zwierząt. Koguty natomiast wykorzystywane są do walk, co stanowi jedną z najbardziej ulubionych rozrywek Khmerów. Jeziora i rzeki Kambodży uznawane są za jedne z najbardziej zarybionych na świecie. INFORMACJE PRAKTYCZNE Na lotnisku w Hanoi będzie czekał lokalny przedstawiciel, który wraz z pilotem grupy pomoże w załatwieniu wszystkich niezbędnych formalności. Po opuszczeniu lotniska autobus zabierze Was do hotelu. Transport Podróż odbywa się samolotem z lotniska im. Fryderyka Chopina w Warszawie. O szczegóły dotyczące lotu (linie lotnicze, godziny, czas przelotu) można zapytać nas telefonicznie lub wysłać e-meila. Rozkłady i godziny lotów mogą ulec zmianie. Istnieje możliwość wcześniejszej zmiany linii lotniczych i lotów. Dokładne informacje są dostarczane wraz z biletem lotniczym na 1-2 tygodnie przed odlotem. Sieć drogowa Wietnamu i Kambodży jest częściowo wyremontowana. Podróż na miejscu odbywa się zazwyczaj klimatyzowanym busem lub autobusem, w zależności od wielkości grupy. W miastach na ogół nie potrzebujemy autobusu, ponieważ hotele zlokalizowane są w centrach, skąd wszelkie atrakcyjne miejsca są łatwo dostępne na pieszo lub środkami transportu publicznego. Sajgon, Nha Trang, Hoi An i Hue bez problemu można zwiedzić na pieszo. Za kilka dolarów można wypożyczyć skuter lub motorower i udać się na przejażdżkę. Ruch samochodowy w Wietnamie nie jest duży. Nie każdy może pozwolić sobie na samochód, który jest tu dobrem luksusowym. Większość ludności chodzi na pieszo, jeździ motocyklami lub używa środków transportu publicznego. Ogólnie na ulicach panuje chaos i nikt nie przestrzega przepisów drogowych. Z Wietnamu do Kambodży płyniemy łodzią. Na stronie można zobaczyć zdjęcia środków transportu. 12

13 Zakwaterowanie Podczas podróży przewidziany jest pobyt w czystych, centralnie położonych hotelach skromnie urządzonych z przytulną atmosferą. W większości przypadków są to typowe hotele 2* lub 3* (kategoryzacja według danego kraju). W hotelach zarezerwowane są pokoje 2osobowe typu Twin z łazienkami, wyposażone w klimatyzację lub wentylator. Podróżujący samotnie Uczestnik jest zobowiązany zarezerwować pokój 1-osobowy (z dopłatą). Alternatywą może być rezerwacja połowy pokoju typu Twin i dzielenie go z innym Uczestnikiem. Uczestnicy będą dobierani według płci i wieku. Niektóre z hoteli są wyposażone w basen, a w niektórych można oddać ubrania do prania. Na stronie możecie zobaczyć zdjęcia obiektów noclegowych. Obiekty noclegowe mogą ulec zmianie na podobne. Wyżywienie W cenę wycieczki wliczone są śniadania serwowane w hotelach. Podczas śniadań najczęściej serwowane są: chleb, masło, ser, dżem, jajka oraz "pho", czyli popularna zupa z makaronem, ryżem, warzywami, mięsem lub rybą do wyboru. Jest to zupa jedzona w Wietnamie do wszystkich posiłków, a szczególnie podczas śniadań. Podczas podróży możecie sami zdecydować co chcecie jeść na lunch czy kolację. Można, zarówno z grupą jak i samemu, udać się do pobliskiej restauracji, którą poleci pilot grupy. Gdy jednak chcecie mieć posiłki w programie należy wnieść dopłatę: HB 170$/os., FB 340$/os. W kuchni wietnamskiej istnieje prawie 500 tradycyjnych dań. Bardzo popularne są także małe sajgonki z różnorodnymi nadzieniami. Jako główny posiłek spożywa się ryż z warzywami i mięsem lub rybą oraz "pho". Istnieją także chińskie restauracje, z których wiele posiada w swoim menu dania europejskie. Cena posiłku zależy oczywiście od miejsca i tego, co chce się zjeść, ale średnio waha się w granicach 1-4. W Wietnamie do dań podawane są pałeczki. Sztućce można dostać dopiero jak się o nie poprosi. Napojem narodowym jest herbata. Kawę, podobnie jak wodę i różne drinki, można dostać wszędzie bez najmniejszego problemu. Lokalne piwo ma małą zawartość alkoholu i jest smaczne. Kuchnia wietnamska odznacza się niezwykłą prostotą. Jedzenie jest dobre i możne je bez żadnych obaw jeść. Do polepszenia smaku potraw używane są różnorodne przyprawy. Najbardziej charakterystyczne są trzy podstawowe produkty: ryż, makaron (sojowy, maniokowy, ryżowy) i warzywa. Z kuchni chińskiej przejęła gotowanie potraw w woku i jedzenie pałeczkami. Do gotowanych potraw Wietnamczycy używają najczęściej sosu rybnego wyrabianego do dziś tradycyjnymi metodami. W Wietnamie pielęgnuje się tradycje kulinarne, dlatego tutejsza kuchnia od lat nie uległa większym zmianom. Kuchnia w Kambodży to mieszanka kuchni wietnamskiej i tajlandzkiej. Podobnie jak w kuchni wietnamskiej, podstawą jest ryż gotowany na parze. W kuchni tej widoczne są wpływy Chin, Indii, Laosu oraz Birmy. Do gotowania używa się woka, przyprawia mięso curry z dodatkiem imbiru i kurkumy, stosuje się ostre chili, aby nadać potrawom pikanterii. Do większości potraw używa się sosu rybnego. Podstawą posiłku jest zupa o różnorodnych smakach. W częściach kraju zlokalizowanych na wybrzeżu jada się owoce morza i ryby, a dania urozmaica się kokosami. Mleko kokosowe służy do gotowania, natomiast miąższ wykorzystywany jest do przygotowywania sosów. 13

14 Rezerwacja programu Jeśli chcecie sami zorganizować sobie przelot do Wietnamu możecie zarezerwować u nas tylko program wycieczki nie obejmujący ceny za bilet lotniczy. W tym celu proszę skontaktować się z nami telefonicznie. Po przylocie do Hanoi spotkacie się z resztą grupy w pierwszym hotelu, który będzie wymieniony w dokumentach podróży lub jeszcze na lotnisku, gdy lot odbędzie się w tym samym czasie. W przypadku wcześniejszego przybycia do Wietnamu możemy zarezerwować dla Was nocleg w pierwszym hotelu podróży lub możecie zrobić to sami z wcześniejszym wyprzedzeniem. Musimy jednak być o tym odpowiednio wcześniej poinformowani. Warunki naturalne&klimat Wietnam ma kształt litery S i leży na wschodniej części półwyspu Indochińskiego, w środku regionu Azji Południowo-Wschodniej. Graniczy z Chinami, Laosem, Kambodżą i Oceanem Spokojnym. Niziny leżą głównie we wschodniej i południowej części kraju. Terytorium morskie Wietnamu zajmuje około 1 mln km2 z 3 tyś. km wybrzeża wzdłuż Morza Wschodniego, które zawiera wiele bogactw naturalnych. W południowo-zachodniej części Wietnamu znajduje się rozległa wyżyna na wysokości 1000 m n.p.m. pokryta czerwoną ziemią, co sprzyja uprawie drzew zarówno tropikalnych jak i strefy umiarkowanej (kawa, kauczuk, herbata, kakao). Wzdłuż wybrzeża, z północy na południe, znajduje się wiele przepięknych plaż, zwłaszcza zatoka Ha Long z licznymi wysepkami, uznanymi przez UNESCO za Światowe Dziedzictwo Naturalne. Wietnam posiada tereny dżungli pierwotnej, nie dotknięte przez człowieka, z rzadkimi gatunkami zwierząt i roślin, wyżyny o klimacie umiarkowanym i unikalnym krajobrazie jak Sa Pa, Da Lat oraz niezliczoną ilość jezior, wodospadów, strumieni, jaskiń. W 70% to kraj górzysto-wyżynny porozcinany tektonicznymi obniżeniami i głębokimi dolinami rzek. W jego północno-zachodniej części wznoszą się, zbudowane z granitów, piaskowców i wapieni, łańcuchy górskie rozdzielone doliną Rzeki Czarnej: Sip Song, Chau Thai i Hoang Lien Son z najwyższym szczytem kraju Phan Si Pan (3142 m n.p.m.). Na północ od Rzeki Czerwonej leży wapienna wyżyna Viet Bac. W środkowej i południowej części kraju, wzdłuż granicy z Laosem, ciągną się Góry Annamskie, zbudowane ze skał krystalicznych i wapiennych o silnie rozwiniętych zjawiskach krasowych. Wietnam to strefa dwóch pasów klimatycznych. Północna część leży w strefie klimatu zwrotnikowego, natomiast południowa równikowego. Wspólną cechą obu tych stref jest sezonowość monsunowa, czego efektem są wiatry sezonowe przynoszące okresowe opady deszczu. Klimat odznacza się dużą wilgotnością, stosunkowo dużymi opadami, a także występującymi sezonowo huraganami (tajfunami) w okresie letnio jesiennym. Opady deszczu w kraju są wysokie. Najniższe wartości, około 1000 mm rocznie, występują na obszarach zawietrznych. Średnie wartości opadowe wahają się od 1500 do 2000 mm rocznie. Największe opady mają miejsce w górach, szczególnie Annamskich. Większe opady występują w części południowej z tego względu, że panuje tam wilgotny klimat równikowy i nie zaznacza się pora sucha, w przeciwieństwie do północy. W czasie monsunu zimowego opady są niższe. Monsun letni trwa od maja do końca października. 14

15 Średnia temperatura w najchłodniejszym miesiącu (styczeń na północy, grudzień na południu) wynosi od 13*-14 *C na północy, do 21*-23 *C na południu, a w najcieplejszym (lipiec na północy, maj czerwiec na południu) od 28 *C na północy do 29*-30 *C na południu, natomiast maksymalne wartości przekraczają 40 *C. Kambodża Jest to kraj nizinny, w którego centralnej części znajduje się rozległa Nizina Mekongu z wzniesieniami osiągającymi wysokość do 600 m. W południowo-zachodniej części znajdują się góry Kardamonowe, a na północy, wzdłuż granicy z Tajlandią, góry Dangrek. Na wschodzie, na granicy z Wietnamem, występują odgałęzienia gór Annamskich. Wybrzeże Zatoki Tajlandzkiej to obszar nizinny ograniczony od północy stromą krawędzią gór Kardamonowych. Wzdłuż wybrzeża występują liczne małe wyspy, z których największa znajduje się w Zatoce Kompong Som. W Kambodży występują dwie pory: deszczowa i sucha. Podczas pory deszczowej trwającej od maja do października wieje monsun południowo-zachodni, który powoduje obfite opady deszczu. Temperatura osiąga wtedy nawet 38*C, a wilgotność powietrza 90%. Pora sucha trwa od listopada do kwietnia. Średnie temperatury maksymalne wynoszą 30*-34*C, a występowanie opadów jest rzadkością. Przesunięcie czasu Podczas obowiązującego w Europie czasu letniego, zegarki w Wietnamie/Kambodży przesuwa się 5 godzin do przodu. Natomiast, gdy w Europie obowiązuje czas zimowy, zegarki w Wietnamie/Kambodży przesuwa się 6 godzin do przodu. Jet lag Powstaje z powodu zachwiania wewnętrznego zegara biologicznego podczas zmian stref czasowych. Główne objawy to zaburzenia snu, zmęczenie, brak koncentracji. Ich natężenie zależy od wielu czynników jak między innymi kierunek podróży, czy wiek. Aby zmniejszyć odczuwalność syndromu należy spróbować zasnąć podczas lotu, a wszelkie spotkania ustalić na wieczór, wtedy kiedy jest się najbardziej rześkim. Aby zwalczyć objawy "jet lag" należy przy dłuższych przelotach jak najszybciej dostosować się do rytmu dnia danego kraju, pić dużą ilość płynów, unikać alkoholu, unikać nadmiernego wysiłku przez 2 dni po przylocie, przebywać na świeżym powietrzu, parę dni przed wylotem dostosowywać czas zaśnięcia o godzinę lub dwie do miejsca docelowego. Dokumenty podróży Wszystkie dane dotyczące podróży są aktualizowane na bieżąco na stronie Mogą one jednak ulec zmianie na krótko przed podróżą. Wszelkie zmiany dotyczą także stron Ministerstwa Spraw Zagranicznych, a także ambasad i konsulatów. Prosimy na bieżąco monitorować powyższe strony. Podróżujący do Wietnamu i Kambodży obywatele RP muszą posiadać paszport ważny co najmniej 6 miesięcy dłużej niż planowana data powrotu. W innym wypadku należy złożyć wniosek o nowy dokument, gdyż mogą wyniknąć problemy z wjazdem do danego kraju. Pamiętajcie, że czas oczekiwania na nowy paszport wynosi 30 dni! 15

16 Zgubienie lub kradzież paszportu należy jak najszybciej zgłosić na policję, gdyż protokół jest niezbędny do wydania paszportu tymczasowego przez ambasadę. Obywatele RP udający się do Wietnamu w celach turystycznych mają obowiązek posiadania wizy. Ambasada Wietnamu w Warszawie wystawia wizy turystyczne za opłatą: - wiza jednokrotna 14 dni 180,- wiza wielokrotna 30 dni 200,- wiza wielokrotna 90 dni 400,Aby otrzymać wizę, należy w ambasadzie złożyć czytelnie wypełniony formularz, ważny paszport, jedno zdjęcie oraz wnieść opłatę konsularną. Dobrze jest dołączyć kserokopię biletu lub wydruk rezerwacji. Konsulat czynny jest od poniedziałku do czwartku w godzinach 9:0012:00. Czas oczekiwania na wizę wynosi 7 dni. Nie jest to jednak czas stały i może ulec zmianie. Wizę można uzyskać także na granicy, pod warunkiem posiadania promesy wizy, którą można uzyskać za pośrednictwem niektórych biur podróży. W zależności od celu i długości pobytu wydawane są wizy jednokrotne lub wielokrotne z okresem ważności do 12 miesięcy. Pozwolenie na pobyt wystawia Urząd Kontroli Ruchu Granicznego na przejściu granicznym na podstawie promesy. Opłata wizowa wynosi 25$. Pozwolenie może zostać cofnięte lub jego termin ważności może zostać skrócony w razie naruszenia prawa lub niezgodności faktycznego celu pobytu z deklarowanym. Promesa: Na podstawie promesy wiza zostaje wklejona do paszportu na przejściu granicznym. Wjazd do Wietnamu jednak musi odbyć się na lotnisku w Hanoi, Da Nang lub Ho Chi Minh. Promesa to pismo wystawione przez wietnamskie ministerstwo, które potwierdza prawo danej osoby do przekroczenia granicy. Otrzymaną promesę należy wydrukować i mieć ze sobą w momencie przekraczania granicy. Koszt promesy uzależniony jest od danego biura. Można załatwić ją za pośrednictwem wietnamskich lub niektórych polskich biur podróży. Czas oczekiwania na promesę wynosi 2 dni robocze. Po przylocie na lotnisko do Wietnamu należy okazać paszport, wydrukowaną promesę, wypełniony wniosek wizowy (można wypełnić na miejscu lub przed wyjazdem), dwie fotografie paszportowe. Opłata wizowa uiszczana na lotnisku, na podstawie promesy, wynosi 25$. Obywatele RP udający się do Kambodży w celach turystycznych mają obowiązek posiadania wizy pobytowej. Wizę na 30 dni można uzyskać podczas wjazdu lotniczymi/drogowymi przejściami granicznymi, po wypełnieniu kwestionariusza i załączeniu dwóch aktualnych zdjęć paszportowych. Koszt to ok. 25$. O wizy można się ubiegać także w kambodżańskich przedstawicielstwach dyplomatyczno-konsularnych. Przy wjeździe wymagany jest przynajmniej sześciomiesięczny okres ważności paszportu. W trakcie pobytu można przedłużyć wizę za dodatkową opłatą. Nie istnieją wizy tranzytowe. Przed wyjazdem zaleca się sprawdzić aktualne informacje dotyczące wiz w Ambasadzie Królestwa Kambodży. O wizy najlepiej ubiegać się nie prędzej niż 4 tygodnie przed wyjazdem. Przy wylocie z Kambodży obowiązuje opłata lotniskowa w wysokości 25$ (dzieci do lat 2 zwolnione z opłaty, od 3 do 12 lat 13$). Przy przelotach lokalnych opłata lotniskowa wynosi 6$. Podczas wyjazdu drogowymi przejściami granicznymi opłata nie jest pobierana. 16

17 Procedura wydawania paszportu Według nowych przepisów Ustawy o dokumentach paszportowych, które obowiązują od r., organem właściwym do wydania paszportu i paszportu tymczasowego w kraju jest wojewoda, do którego wpłynie wniosek, a za granicą konsul. Oznacza to, że wniosek o wydanie paszportu można składać w dowolnym punkcie paszportowym na terenie kraju, np. w miejscowości, w której aktualnie się przebywa. W tym samym punkcie można także odebrać gotowy dokument. Warto wiedzieć: *Paszport wydawany jest na jedną osobę. *Paszport jest ważny: 10 lat od daty wydania, 5 lat dla dzieci w przedziale wiekowym 5-13 lat, 5 lat dla dzieci do lat 5. *Na żądanie rodziców dla dzieci do lat 5 może być wydany paszport biometryczny z 5-cio letnim terminem ważności. *Utrata ważności paszportu nie pozbawia jego posiadacza prawa przybycia na podstawie tego dokumentu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. *Minister właściwy do spraw wewnętrznych sprawuje zwierzchni nadzór nad prowadzeniem spraw dotyczących paszportów i paszportów tymczasowych. *Od decyzji w sprawach unieważnienia i odmowy wydania dokumentu paszportowego przysługuje odwołanie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. Paszport tymczasowy Paszport tymczasowy wydawany jest: *obywatelom polskim przebywającym za granicą, na czas oczekiwania przez nie na doręczenie paszportu sporządzonego w Rzeczypospolitej Polskiej; *obywatelom polskim przebywającym czasowo w Rzeczypospolitej Polskiej i za granicą, na powrót do miejsca stałego pobytu, *obywatelom polskim przebywającym w Rzeczypospolitej Polskiej i za granicą, w udokumentowanych nagłych przypadkach związanych z chorobą lub pogrzebem członka rodziny. Paszporty tymczasowe wydaje w kraju wojewoda, a za granicą konsul. Paszport tymczasowy jest ważny przez okres w nim wskazany, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy od daty wydania. Paszport tymczasowy nie zawiera biometrii. Aby otrzymać paszport należy w organie paszportowym złożyć: *wypełniony wniosek o wydanie dokumentu paszportowego; *jedną kolorową fotografię spełniającą wymogi biometrii; *dowód uiszczenia opłaty paszportowej, lub przedstawić do wglądu dokument potwierdzający uprawnienie do skorzystania z ulgi lub dokument uprawniający do zwolnienia z opłaty; *odpis skrócony lub zupełny polskiego aktu urodzenia w przypadku ubiegania się o dokument paszportowy za granicą przez osoby nieposiadające numeru PESEL; 17

18 *odpis skrócony lub zupełny polskiego aktu małżeństwa w przypadku ubiegania się o dokument paszportowy każdorazowo po zmianie nazwiska w wyniku zawarcia małżeństwa za granicą. Składając wniosek o wydanie dokumentu paszportowego należy okazać do wglądu ważny dokument paszportowy, a w przypadku gdy osoba nie posiada ważnego dokumentu paszportowego ważny dowód osobisty, o ile ma obowiązek posiadania tego dokumentu. Wniosek o wydanie dokumentu paszportowego składa się osobiście, z wyjątkiem następujących przypadków: *wniosek o wydanie dokumentu paszportowego osobie małoletniej składają rodzice lub ustanowieni przez sąd opiekunowie albo jeden z rodziców lub ustanowionych przez sąd opiekunów wraz z pisemną zgodą drugiego z rodziców lub ustanowionego przez sąd opiekuna, poświadczoną za zgodność podpisu przez organ paszportowy lub notariusza; *wniosek o wydanie dokumentu paszportowego osobie ubezwłasnowolnionej całkowicie pozostającej pod władzą rodzicielską składają rodzice, a niepozostającej pod władzą rodzicielską składa opiekun ustanowiony przez sąd. Dokument paszportowy odbiera się osobiście w organie paszportowym, w którym został złożony wniosek, a osoba dokonująca odbioru sprawdza za pomocą czytnika elektronicznego czy dane zawarte w mikroprocesorze są zgodne ze stanem faktycznym. Przy odbiorze dokumentu paszportowego przedstawia się także dotychczas posiadany dokument paszportowy, celem jego anulowania. Jak otrzymać paszport za granicą Aby otrzymać polski paszport za granicą należy zgłosić się do konsula RP i złożyć dokumenty, o których mowa powyżej. W przypadku sytuacji, w której zachodzi wątpliwość co do posiadania polskiego obywatelstwa, należy przedstawić dokument potwierdzający jego posiadanie, lub poprzez konsulat wystąpić do właściwego urzędu w kraju celem jego wystawienia. W przypadku osób, które nie posiadają numeru PESEL, z wnioskiem o jego nadanie występuje konsul. Utrata ważności wpisów danych dzieci w paszportach rodziców Z dniem 26 czerwca 2012 r. tracą ważność wpisy danych dzieci w paszportach rodziców. Wynika to ze zmiany przepisów Rozporządzenia Rady (WE) nr 2252/2004 z dnia 13 grudnia 2004 r. w sprawie norm dotyczących zabezpieczeń i danych biometrycznych w paszportach i dokumentach podróży wydawanych przez Państwa Członkowskie, wprowadzonej Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady nr 444/2009. Oznacza to, iż osoby małoletnie, których dane zostały wpisane do paszportu rodzica: nie będą mogły od dnia 26 czerwca 2012 r. przekraczać granicy na podstawie wpisu w paszporcie rodzica, w przypadku wyjazdu za granicę powinny posiadać indywidualny dokument paszportowy (lub odpowiednio dowód osobisty). 18

19 Konsulowie, mając tę kwestię na uwadze sprawy paszportowe osób małoletnich, których dane są zamieszczone w paszportach rodziców, realizują priorytetowo oraz podejmują inne działania, które mogą przeciwdziałać powstawaniu utrudnień dla obywatela polskiego z powodu wprowadzonych zmian w tym zakresie. Paszport dla dziecka *Do paszportów biometrycznych i paszportów tymczasowych nie można wpisywać dzieci. *Wniosek o wydanie dokumentu paszportowego osobie małoletniej składają rodzice lub ustanowieni przez sąd opiekunowie albo jeden z rodziców lub opiekunów z pisemną zgodą drugiego z rodziców lub opiekunów, poświadczoną za zgodność przez organ paszportowy lub notariusza. *Na wydanie dokumentu paszportowego osobie małoletniej jest wymagana zgoda obojga rodziców, złożona przed organem paszportowym lub notariuszem, chyba że na podstawie orzeczenia sądu jeden z rodziców został pozbawiony władzy rodzicielskiej lub władza ta została ograniczona. W przypadku braku zgodności stanowisk rodziców lub niemożności uzyskania zgody jednego z nich, zgodę na wydanie paszportu zastępuje orzeczenie sądu rodzinnego. *Paszport małoletniemu można wydać za granicą za zgodą jednego rodzica wyłącznie z ważnych powodów, o ile przemawia za tym dobro małoletniego, szczególnie jeżeli uzyskanie zgody drugiego rodzica jest niemożliwe, lub znacznie utrudnione. Wymiana ważnego paszportu na nowy W przypadku zmiany lub konieczności sprostowania imienia, nazwiska, daty i miejsca urodzenia, płci lub numeru PESEL, osoba posiadająca ważny dokument paszportowy powinna wystąpić o jego wymianę niezwłocznie, nie później niż w terminie 30 dni od dnia doręczenia ostatecznej decyzji administracyjnej lub prawomocnego orzeczenia sądu stwierdzającego zmianę albo sporządzenia aktu małżeństwa stwierdzającego zmianę nazwiska. Po upływie 60 dni od dnia wystąpienia powyższych zdarzeń dokument traci ważność. W przypadku osób przebywających za granicą paszport traci ważność po upływie 4 miesięcy. Koszt wydania paszportu Opłaty za wydanie paszportu w kraju wynoszą: *za paszport ważny 10 lat 140 zł *za paszport dla dzieci, które w dniu złożenia wniosku nie ukończyły 13 lat 60 zł *za paszport dla dzieci do lat 5-ciu 30 zł. * za paszport tymczasowy 30 zł Nie pobiera się opłaty paszportowej: *od osób, które ukończyły 70 lat, *osób przebywających w domach pomocy społecznej lub w zakładach opiekuńczych albo korzystających z pomocy społecznej w formie zasiłków stałych, jeżeli ich wyjazd za granicę następuje w celu długotrwałego leczenia lub w związku z koniecznością poddania się operacji, *osób, które złożyły wniosek o wymianę paszportu z powodu jego wady technicznej, *żołnierzy wyznaczonych do pełnienia służby poza granicami państwa, z wyjątkiem żołnierzy zawodowych. 19

20 50 % ulga w opłacie paszportowej przysługuje: *emerytom, rencistom, osobom niepełnosprawnym i współmałżonkom tych osób, pozostających na ich wyłącznym utrzymaniu, *osobom przebywającym w domach pomocy społecznej lub w zakładach opiekuńczych, albo korzystających z pomocy społecznej w formie zasiłków stałych, *kombatantom i innym osobom będącymi ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, *osobom małoletnim do czasu podjęcia ustawowo określonego obowiązku szkolnego, uczniom i studentom. Częściowo obniżoną opłatę pobiera się w przypadku: *zmiany nazwiska, imienia lub innych danych wpisywanych do paszportu, *zmiany wyglądu osoby posiadającej paszport, mogącej utrudnić ustalenie jej tożsamości, *braku w posiadanym ważnym paszporcie miejsca na wizy i stemple przekroczenia granicy. Opłatę podniesioną o 200 % ceny wydawanego paszportu pobiera się: *jeżeli poprzednio posiadany paszport został utracony lub zniszczony z przyczyn zawinionych przez jego posiadacza. Wysokość opłat za paszporty wydawane za granicą przez konsulów jest uregulowana rozporządzeniem Ministra Spraw Zagranicznych z dnia 14 sierpnia 2003 r. w sprawie opłat konsularnych (Dz.U. Nr 156, poz. 1530, z późn. zm.) Czas oczekiwania na paszport Termin odbioru paszportu określa organ wydający dokument w momencie przyjmowania wniosku paszportowego. Przeciętny czas oczekiwania na wydanie paszportu w kraju wynosi 30 dni. W dniu 19 lutego 2010r. weszła w życie nowelizacja ustawy o dokumentach paszportowych. Najważniejsze zmiany przepisów dotyczą: *zasad wydawania dokumentów paszportowych dla dzieci do 5 roku życia: dzieciom w tym wieku wydawane są paszporty z terminem ważności do 5 lat; w tym przypadku dzieci nie muszą być obecne przy składaniu wniosku paszportowego. Obecność będzie obowiązkowa wyłącznie, gdy na życzenie rodziców dziecku do 5 roku życia będzie wydawany paszport biometryczny, *terminu ważności paszportów biometrycznych wydawanych na żądanie rodziców dla dzieci do 5 roku życia dokumenty te są wydawane z 5-cio letnim terminem ważności, *odbioru dokumentu paszportowego dla osoby małoletniej (do 18 roku życia) obecność małoletniego nie jest obowiązkowa, *właściwości organów paszportowych w kraju bez zmian pozostaje zasada, że paszport wydaje organ właściwy ze względu na stałe miejsce pobytu osoby. Natomiast w przypadku braku stałego miejsca pobytu osoby ubiegającej się o paszport, Zniesiona została zatem procedura wyrażania przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych zgody na wydanie dokumentu paszportowego z pominięciem właściwości miejscowej, bowiem dokument będzie wydawany przez organ właściwy według ostatniego stałego miejsca pobytu tej osoby. Osobom, które nigdy nie posiadały stałego zameldowania na terytorium kraju, paszporty są wydawane przez wojewodę właściwego według aktualnego miejsca pobytu, 20

21 *jednoznacznego określenia, iż ulgowa opłata za wydanie paszportu przysługuje wszystkim małoletnim do czasu podjęcia ustawowo określonego obowiązku szkolnego, uczniom i studentom, *zasad wydawania paszportów tymczasowych przez organy paszportowe w kraju i za granicą, *zwolnienia z opłaty skarbowej odpisów zupełnych aktów stanu cywilnego wydawanych w celu realizacji dokumentu paszportowego. Powyższe zmiany zostały wprowadzone ustawą z dnia 4 września 2008 r. o zmianie ustawy o dokumentach paszportowych i ustawy o opłacie skarbowej, opublikowanej w Dzienniku Ustaw z 2010 r. Nr 8 poz. 51. Zasady wydawania paszportów z dwiema cechami biometrycznymi Polskie paszporty wydawane po 29 czerwca 2009 r. zawierają dane biometryczne w postaci wizerunku twarzy i odcisków palców. Obowiązek wydawania paszportów biometrycznych, tj. takich, w których w formie elektronicznej umieszczone są wizerunek twarzy i odciski palców, nałożyło na kraje członkowskie Unii Europejskiej Rozporządzenie Rady (WE) nr 2252/2004 z dnia 13 grudnia 2004 r. w sprawie norm dotyczących zabezpieczeń i danych biometrycznych w paszportach i dokumentach podróży wydawanych przez Państwa Członkowskie. Paszporty biometryczne w sposób wiarygodny określają związek pomiędzy dokumentem a jego posiadaczem, dzięki czemu ograniczają przestępczość związaną z kradzieżą tożsamości i fałszerstwami dokumentów. Od czerwca 2009 r. każda osoba składająca w punkcie paszportowym wniosek o wydanie paszportu, jest zobowiązana do złożenia odcisków palców, polegającego na przyłożeniu palców do urządzenia elektronicznego (czytnika). Urządzenia służące do pobierania odcisków palców są nowoczesne, niebrudzące i łatwe w obsłudze. Punkty paszportowe są wyposażone w krótkie instrukcje tekstowe oraz w miarę możliwości instrukcje audiowizualne. Odpowiednio przeszkoleni pracownicy organów paszportowych udzielają wszelkiej niezbędnych informacji i służą pomocą, aby zapewnić sprawną i szybką obsługę osób aplikujących o paszport. Procedura poboru odcisków palców oraz weryfikacji danych zawartych w paszporcie podczas jego odbioru jest prosta i tylko nieznacznie wydłuża załatwianie sprawy paszportowej. Odciski palców są zakodowane w warstwie elektronicznej paszportu jako element identyfikacji i nie będą odwzorowane graficznie w dokumencie (nie są widoczne). Odciski palców nie są gromadzone w ewidencjach paszportowych. Czas oczekiwania na wydanie paszportu oraz opłaty za jego wydanie nie uległy zmianie. Wszystkie paszporty wydane przed 29 czerwca 2009r. bez względu na ich rodzaj zachowały ważność do terminów w nich określonych np. paszport wydany w 2000 r. utraci ważność dopiero w 2010 r., paszport wydany w 2007 r. będzie ważny do 2017 r. Wobec wprowadzenia do paszportów drugiej cechy biometrycznej, w konsulatach RP są zainstalowane teleinformatyczne systemy obsługi spraw paszportowych, które wpływają na skrócenie czasu oczekiwania na paszport przez osoby wnioskujące o jego wydanie poza granicami kraju. Aktualne informacje dostępne są na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych Obywatele innych krajów są zobowiązani we własnym zakresie zapoznać się z przepisami paszportowo-wizowymi obowiązującymi w ich kraju. 21