CO DALEJ Z TĄ PRODUKCJĄ... kontrolowana. Zmiennych coraz mniej, a przyszłość? Na tacy wszystkiego nie dostaniemy.

Transkrypt

1 INFORMATOR PIC Polska Sp. z o.o. ul. Wazów 8a, Warszawa Tel: 022/ Fax: 022/ polskainfo@pic.com PIC Niepewność, tak opisywaliśmy sytuację w poprzednim wydaniu Informatora PIC, i było to dobre słowo do opisania sytuacji w naszej branży przed żniwami. A jak jest dzisiaj? Kilka dylematów mniej. Pogłowie trzody w Polsce spadło. Zostało to potwierdzone raportem GUS, mamy 1,2 mln loch. Ilości zebranych zbóż - raporty różne. Wszystkie podkreślają słabą jakość ziarna i widać to po cenach zbóż konsumpcyjnych. Kukurydza wygląda rewelacyjnie, a więc plon także powinien być. Można więc wysnuć wniosek, że zboże jest, może nie najwyższej jakości, a ci co je mają czekają, aż będzie droższe, a czy będzie to czas pokaże. Przynajmniej jęczmień tańszy niż rok temu. Z pozytywów można jeszcze wspomnieć, że Parlament EU dopuszcza powrót do mączek mięsno-kostnych, podobno na lipiec 2012 będą gotowi, chwała. Może dzięki temu, spadnie cena śruty rzepakowej i sojowej, będzie tańsze białko. W cenach żywca też nie najgorzej od czerwca ceny utrzymują się na poziomie około 5 PLN/kg i powyżej, a ceny dla mniejszych producentów osiągają bardzo zbliżony poziom do cen dla dużych. To przynajmniej znak, ze redukcja nastąpiła u małych producentów. W Europie i na świecie podobna sytuacja, ceny bardzo wyrównane od czerwca A więc co z tą niepewnością??? Jest, na pewno jest, ale czy nie coraz bardziej W NUMERZE: Moje i klientów perypetie z PIC... str 3 CO DALEJ Z TĄ PRODUKCJĄ... Wartość postępu genetycznego w PIC. kontrolowana. Zmiennych coraz mniej, a przyszłość? Na tacy wszystkiego nie dostaniemy. Albo akceptujemy ryzyko i dalej z produkcją, albo zostawiamy zabawki i zajmujemy się czymś innym. Miejsca na emocje nie ma wiele, tylko rozsądek i kalkulacja. Czyli liczenie, liczenie tego co dzisiaj osiągam w gospodarstwie, usprawnianie na podstawie rzetelnych i prawdziwych danych. Moich danych. Pamiętajmy, to nie jest nasza producentów mocna strona. My często wierzymy w złoty środek, u nas jest super, tylko Ferrari nam brakuje???? A jak je w końcu kupimy (za bardzo grube pieniądze) to uzmysławiamy sobie że, to wymaga innego stylu jazdy, paliwa, umiejętności, itd., itd., itd. A obietnice dzisiaj są piękne, tylko ryzykiem nikt nie chce się dzielić. Wystarczy sprzedać, a wynik za rok, może dwa. Niezmiennie, ceny zbóż wysokie. Pozostaje nudne zużycie paszy, to 65-70% całych kosztów produkcji wieprzowiny. Przygotowanie i wprowadzenie loszek, jak stwierdza autor jednego z artykułów To przyszłość naszego gospodarstwa. Skutecznością krycia, bo nawet dzisiaj spotkanie wyniku na poziomie 60% nie jest niczym nadzwyczajnym. Poproszę więc o refleksję, czym dysponujemy, co robimy, co jest potrzebne, bo w końcu jesień i zima za pasem, a potem niestety tylko ciężka praca, itd., itd., itd. CBV - nowe spojrzenie na szacowanie wartości hodowlanej... str 5 Wprowadzenie i utrzymmanie loszek hodowlanych... str 8 A poniższe zakończenie pozostawiam z poprzedniego wydania Informatora PIC, tak dla podkreślenia. Co może zaproponować dostawca zwierząt hodowlanych dla producenta. W PIC postęp hodowlany od lat jest ukierunkowany na zmniejszenie kosztów produkcji. Wartość tego postępu jest szacowana i od lat wynosi około 5 PLN/tucznika. Oznacza to, że corocznie producenci wykorzystujący świnie PIC mogą wytworzyć swoje tuczniki o około 5 PLN taniej. Wartość ta rośnie i zakładamy, że w roku 2015 osiągnie 15 PLN na tucznika. Lepsze wykorzystanie paszy przez zwierzęta PIC ma też swój udział w liczbach. Coroczny postęp w poszczególnych liniach PIC wynosi od 0,01 do 0,02 kg na rok. Co przy obecnych warunkach rynkowych wynosi od 1,5 do 2,5 PLN na tucznika. Już jesteśmy w stanie zaoferować naszym klientom wskaźnik FCR dla każdego knura PIC. Reasumując, trudna sytuacja rynkowa. Co stanie się później, też nie trudno przewidzieć, rynek opuszczą producenci, którzy nie sprostają jego dzisiejszym wyzwaniom. Zmniejszy się produkcja wieprzowiny, zmniejszy się jej podaż. Popyt na mięso wieprzowe spadać w świecie nie będzie. Doprowadzi to do wzrostu cen i tak kółko się zakręci. Zostaną w tym kółku tylko ci, którzy sprostają dzisiejszym wyzwaniom rynkowym, czego Państwu i sobie życzę. Andrzej Łukijańczuk Aktualności/ Analiza rynku... str 11 Kwartalnik - 1 -

2 NAJTAŃSZE ROZWIĄZANIE REMONTU STADA NASIENIE MOŻNA ZAMÓWIĆ W STACJACH: SKOTNIKI TEL WETROL TEL NASIENIE DOSTĘPNE TAKŻE W OPAKOWANIU TYPU GEDIS. KNURY DO PRODUKCJI LOSZEK GP1010 GP1020 GP1125 Kwartalnik - 2 -

3 NASI KLIENCI MOJE I KLIENTÓW PERYPETIE Z PIC... Pracę dla PIC Polska rozpocząłem w czerwcu ubiegłego roku. Najpierw pojechałem do Skotnik, by przyjrzeć się knurom i produkcji nasienia w firmie. Standardy na stacji początkowo mnie dziwiły (śmieszyły), bo żeby rano przed wejściem do chlewni z knurami, trzeba było zostawić ubranie, przejść przez śluzę i się wykąpać? Zresztą, to samo przed wejściem do laboratorium. Później jeździłem z kolegami w terenie podpatrując ich pracę, raz ze stałymi klientami, a innym razem z klientami do których trafiali po raz pierwszy. Niby rozmowy o tym samym, a zupełnie inne. Poznałem programy hodowlane i produkty PIC. Egzamin u szefa i do roboty. sprzedawać, jeśli za miedzą jest genetyka PIC. Najtrudniej jest w rejonach, gdzie konkurencja naopowiadała o PICach: tucznik słaby - wolno rośnie, a tu przeciwnie rewelacyjny w przyroście i mięsności. Na początku swojej pracy trafiłem do gospodarstwa Państwa Mikołajczyk, współpracującego z PIC od kilkunastu lat. Na gospodarstwie Państwa Anny i Piotra Mikołajczyk, położonym w miejscowości Czechowice-Dziedzice, świnia była od początku i zawsze produkcja odbywała się w cyklu zamkniętym. Gdy w roku 1987 przejmowali gospodarstwo po rodzicach Pana Piotra, stado liczyło 8 macior. W 1995 roku rozbudowali chlewnię co umożliwiło zwiększenie stada do 50 loch, kolejnym krokiem umożliwiającym zwiększenie stada do 110 loch, był zakup tuczarni po RSP Zabrzeg w 2005 roku. Wszystkie prace modernizacyjne w gospodarstwie prowadzone są systemem gospodarczym, w taki sposób część budynków po RSP została przerobiona na Potomstwo loch PIC przyrastało szybciej o 25g na dobę W teren ruszyłem w sierpniu, zacząłem od weryfikacji bazy danych. Żniwa były najlepszym okresem, aby na spokojnie przejechać powierzony mi teren, sprawdzić aktualność adresów i poszukać nowych. Wrażenia były bardzo różne, raz trafiało się w miejsce gdzie miało być stado 30 loch, a było 120, innym razem zamiast spodziewanych 300 loch zastałem tylko produkcje roślinną. Jesienią przyszedł czas na umówione wizyty, które zaowocowały dwoma zasiedleniami w powiecie Wieruszowskim. Naturalne krycie traci na znaczeniu i trudno sprzedaje się knury NS (naturalny skok/serwis), z loszkami jest łatwiej. Trochę czasu trzeba poświęcić na przekonanie hodowców o jakości nasienia dostarczanego kurierem. Łatwiej jest też Na zdjęciu: Ferma Państwa Mikołajczyk nowoczesne komory tuczowe. Śmieją się, że co kryzys to oni inwestują. W miarę posiadanych środków modernizują gospodarstwo i dom. Dziś stado liczy 150 loch, przez ostatnie 4 lata wielkość stada wahała się od loch. Ostatnimi inwestycjami są: zakup w grudniu 2010 roku wozu asenizacyjnego z aplikatorem i utwardzenie podwórza (kostka brukowa) przy domu. Oprócz hodowli trzody uprawiają 80ha ziemi, sieją głównie zboża i częściowo Na zdjęciu: Pani Anna Mikołajczyk rzepak. Jednak, jak dodaje Jakub - starszy syn (lat 24), rocznie ok. 500t zboża paszowego trzeba dokupić. Najgorszy był ubiegły rok, w którym powódź zniszczyła większość zasiewów zbóż, zwierzęta trzeba było ewakuować z gospodarstwa do sąsiadów, a po powrocie połowę stada loch trzeba było wybrakować. Wszystkie prace w gospodarstwie wykonywane są przez gospodarzy Annę i Piotra oraz ich dwóch synów Jakuba i Pawła. Panu Piotrowi marzy się przeniesienie całego tuczu do Zabrzegu i zwiększenie stada loch do 300 sztuk. Współpraca z PIC rozpoczęła się ponad 10 lat temu kiedy to zostało dostarczone 20 loszek Camborough22. Prócz loszek PIC na gospodarstwie testowane były wtedy loszki innych firm hybrydowych, na pytanie: Dlaczego ostały się akurat loszki PIC? Pani Anna odpowiada: Bo były najlepsze. Na stadzie prowadzone były badania dotyczące przyrostów prosiąt od urodzenia do odsadzenia. Potomstwo loch PIC przyrastało 25g więcej na dobę, a średnia masa odsadzonych prosiąt była o 0,5kg większa i wynosiła 6,07kg w 21dniu życia, w stosunku do potomstwa pbz. Na gospodarstwie prowadzona jest własna produkcja loszki w oparciu o nasienie GP knurów PIC ze Skotnik, w systemie rotacyjnym używane są knury GP1010 i GP1020. Prowadzony jest też zakup loszek z zewnątrz. Roczny remont stada wynosi 40%. Państwo Mikołajczyk Kwartalnik - 3 -

4 preferują krycie większej ilości loszek remontowych i dokonywania ostrej selekcji po pierwszym wyproszeniu. Taki obrót jest możliwy przy własnej produkcji loszki remontowej, gdy w kolejce czekają pierwiastki do krycia, łatwiej jest podjąć decyzje o usunięciu lochy ze stada. Aby loszki kwalifikowały się do inseminacji muszą ukończyć 7 miesięcy, osiągają wtedy wagę kg. Wskaźnik żywo urodzonych wacha się od 12,5-13,5 (lub średnio 13) odsadzają około 11 sztuk. Tucz kończy się w wadze kg przy mięsności 57%. Podczas ostatniego kryzysu w 2009r., w celu ograniczenia kosztów, została podjęta decyzja o częściowym wprowadzeniu do stada loszek pbz. Plan był prosty, na początek trochę pbztów, reszta piców - raz jeszcze porównać wyniki obu genetyk i podjąć decyzje co dalej. Jak się okazało, była to jedna z gorszych decyzji mówi Pani Anna. Zawiódł status zdrowotny dostarczonych pbz. Zwierzęta miały być zdrowe i z powodu braku miejsca w gospodarstwie na kwarantannę, loszki trafiły bezpośrednio do stada razem z dyzenterią. Próba szukania oszczędności zakończyła się dodatkowymi kosztami, który ponoszone są do dziś. Obecnie zakup loszek z zewnątrz odbywa się tylko i wyłącznie z ferm o monitorowanym statusie zdrowia. Taką fermę prowadzi Stanisław Wojciech, kolega z grupy producenckiej Państwa Mikołajczyk, produkujący loszki PIC. Ważne Na zdjęciu: Ferma Pana Wojciecha jest, że produkcja loszek odbywa się w nowych obiektach-dodaje Pani Anna. Stanisław Wojciech znany jest w terenie (lub na rynku) z produkcji bardzo dobrej jakości prosiaka, który w tuczu osiąga przyrosty rzędu g/dzień. Produkcja prosiąt odbywa się w oparciu o pełny Była to jedna z gorszych decyzji, zawiódł status loszek PBZ program PIC. Część prosiąt przeznacza na tucz we własnym gospodarstwie. Produkcja loszek na własne potrzeby oraz na sprzedaż na zewnątrz, odbywa się w oparciu o nasienie z autoryzowanej Stacji Knurów PIC WetRol. Dostępne loszki to loszka GP1050 oraz Camborough 24. Piotr Szeja Przedstawiciel Techniczno-Handlowy Polska południowo zachodnia piotr.szeja@pic.com PEŁNY PROGRAM PEŁNY ZYSK Na zdjęciu: Loszki z fermy Pana Wojciecha Kwartalnik - 4 -

5 TECHNOLOGIE CBV - NOWE SPOJRZENIE NA SZACOWANIE WARTOŚCI HODOWLANEJ Dotychczas oceniając jakość naszych zwierząt używaliśmy szacunkowej wartości hodowlanej (EBV), która pozwalała nam ocenić wartość wykorzystywanych podczas selekcji cech. W oparciu o nie komponowaliśmy indeksy, które odzwierciedlały lokalne oczekiwania produkcyjne oraz ekonomiczne. Mamy świadomość jednak, że poprawiając wydajność naszych produktów musimy skupić się zarówno na szerokiej gamie cech jak również na rzeczywistej wartości uzyskiwanej w zwyczajnych warunkach produkcyjnych. Zwyczajnych, czyli nie idealnych, takich jakie nasze zwierzęta napotykają trafiając do waszych gospodarstw. W tym celu już w 2003 roku wprowadziliśmy program GNXBred z wykorzystaniem knurów (w bazie tysięcy obserwacji) oraz w 2007 roku dla loch (obecnie loch pod oceną). Dane z niego zebrane tworzą nowe wartości hodowlane (CBV), które już niedługo będą użyte do stworzenia nowych polskich indeksów. Ten innowacyjny system pozwala bezpośrednio porównać wyniki osiągane przez potomstwo wybranego knura zarodowego w centrum genetycznym oraz na zwykłej fermie produkcyjnej. Tak zebrane i szacowane wartości hodowlane pozwalają jeszcze dokładniej realizować potencjał genetyczny w rzeczywistych warunkach z wykorzystaniem zarówno danych z czystych linii hodowlanych jak i testowanych komercyjnie mieszańców (tucznika). Tak dokładna i wielokierunkowa ocena daje nam możliwość prowadzenia pracy hodowlanej w oparciu o zwierzęta najlepiej realizujące swoją wartość w praktyce, a nie tylko w sterylnych warunkach centrów genetycznych. Program CBV = EBV + dane zebrane w programie GNXBred. Dużo pracy, wielkie nakłady, a jak wzrosła dokładność ocenianych dzisiaj cech? Skrupulatnie zbierane wyniki na bieżąco zbierane są w systemie PICtraq i bezpośrednio wpływają na cotygodniową aktualizację wszystkich indeksów wykorzystywanych w programie PIC. Dlatego klienci wykorzystujący nasze zwierzęta zawsze mają dostęp do bieżącej informacji i wartości możliwej do zrealizowania na ich fermach. Ważne sa wyniki uzyskiwane w zwyczajnych warunkach produkcyjnych Cecha Rezultatem wprowadzenia programu jest: 1. W programie hodowlanym bierzemy pod uwagę prawdziwą, rzeczywistą wydajność. 2. Wartości hodowlane wykorzystywane przez naszych klientów reprezentują wydajność zwierząt uzyskiwaną w warunkach producenta. 3. Możemy mierzyć i poprawiać takie cechy, które wcześniej nie były możliwe do pomiaru za pomocą standardowych technik doskonalenia genetycznego. 4. Wartości hodowlane są dokładniejsze, niż kiedykolwiek wcześniej, oznacza to, że genetyczny postęp jest jeszcze szybszy. PIC obecnie rutynowo mierzy 49 cech, które wpływają na wydajność produkcji trzody chlewnej. Wiele z nich jest mierzone na poziomie producenta, poprzez program GNXbred: - przeżywalność i odporność na choroby, - śmiertelność zarówno loch jak i jej potomstwa w różnych fazach produkcji, - rozrodczość loch, - wydajność tuczników (jakość mięsa i tuszy). Chociaż podstawowe zasady doskonalenia genetycznego były stosowane przez wielu hodowców trzody chlewnej przez lata, wykorzystując ten program łączymy w jedną całość obserwacje i wyniki uzyskiwana na wszystkich poziomach piramidy hodowlanej i zakładów mięsnych sprzęgając je w jedynym celu - doskonalenia wydajności trzody chlewnej w warunkach produkcyjnych na fermach klientów. Program XBred - wykorzystanie czystoliniowego nasienia knurów GN w komercyjnych gospodarstwach producentów przy użyciu systemu PICtraq. Zbierając dane/wyniki z dwóch źródeł bezpośrednio możemy porównać i Wzrost dokładności oceny Żywo urodzone 64% Martwo urodzone 35% Program ten otwiera, także przed nami nowe możliwości, jeszcze dokładniejszego poznania naszych zwierząt w okresie odchowu, tuczu, a także w zakładzie mięsnym (jakość tuszy i mięsa). W przypadku loch możemy badać ich całkowitą wydajność, a także długowieczność i odporność na nie zawsze sprzyjające warunki. Zebrane na wszystkich etapach produkcji wartości możemy połączyć z konkretnym knurem (ojcem), a co za tym idzie w pełni ocenić jego potencjał produkcyjny. Przepuklina mosznowa 40% Śmiertelność w tuczu 329% ph polędwicy 71% Przyrost tuszy 25% Wykorzystanie paszy 20% Kwartalnik - 5 -

6 ocenić zwierzęta, a także zbudować zależności krewniacze. 3. Dane zbierane w centach genetycznych PIC wyliczenie szacunkowych od stycznia nadchodzącego roku. Postanowiliśmy, także zaktualizować dane dotyczące pobrania i wykorzystania paszy. Decyzje te wymuszane są przez rosnący jej udział w ogólnych kosztach produk- ROZWIĄZANIE NA ROSNĄCE Klienci PIC na bieżąco moją dostęp do informacji o wartości zwierząt wartości hodowlanych CBV w oparciu o dane zebrane w 1/2a/2b. 1. Dane reprodukcyjne (skuteczność krycia, wyproszeń). 2a. Śmiertelność w każdym etapie produkcji oraz wyniki z zakładu mięsnego. 2b. Wyniki reprodukcyjne. System ten (CBV) pozwala na połączenie szacunkowych wartości hodowlanych (EBV) z danymi zebranymi na fermach komercyjnych w wartość, która bardzo dokładnie ocenia zwierzę hodowlane PIC. Po przeczytaniu tego artykułu zapytacie pewnie Państwo kiedy ta technologia będzie dostępna dla Was w Polsce? A ja odpowiem, że już jest! Wszystkie knury prarodzicielskie, które importujemy z naszego GN w Kanadzie już selekcjonowane są oparciu o dane, które dostarcza program XBred. Miło mi, także zakomunikować, że nowe polskie indeksy wykorzystujące wartość tego programu będą wykorzystywane do sprzedaży już NAJLEPSZE KOSZTY PASZY cyjnych. Jak Państwo wiecie nasza firma swą pracę selekcyjną skupia na kumulatywnej wartości tych cech, które przynoszą Wam bezpośredni zysk lub pozwalają osiągnąć oszczędności w tych ciężkich czasach. Nie umknęła, także naszej uwadze planowana na ten rok zmiana równania regresji, przy użyciu którego wyceniane są Wasze tuczniki w zakładach mięsnych. Dlatego przeprowadziliśmy szereg symulacji jak ten fakt wpłynie na ocenę naszego materiału i jego rozkładowi w klasach SEUROP. Wnioski, którymi podzielimy się z Państwem w najbliższych Informatorach, także zostaną wykorzystane do oceny i selekcji naszych knurów tak by nadal były wyznacznikiem najwyższego standardu tucznego i rzeźnego w Polsce. Konrad Kulak Research Scientist PIC USA Analiza danych i szacowanie wartości hodowlanych CBV i EBV (INDEX) w systemie PICtraq 4 3 Ferma PIC GN CBV Dane wydajności wraz z danymi testowymi. Knur GN ze stada zarodowego nasienie Wykorzystanie CBV do selekcji zwierząt PIC Locha GN ze stada zarodowego GN 1 Fermy Namnażające PIC Zwykła Ferma Dane wydajności lochy Stado GP Hodowcy (loszki hodowlane) 2a Locha na zwykłej fermie produkcyjnej 2b Produkcja towarowa (tucznik) Kwartalnik Dane dotyczące produkcyjności tucznika -6-

7 PRODUKCYJNOŚĆ, MIĘSNOŚĆ, PLENNOŚĆ RODZINA Camborough daje Ci wybór Camborough24 Mięsność i ekonomika produkcji. Camborough46 Tempo przyrostu i plenność. GP1080 Plenność, tempo przyrostu i wykorzystanie paszy. Kwartalnik - 7 -

8 ZDROWIE Loszki hodowlane stanowią przyszłość naszej fermy. Ich ilość w każdej grupie produkcyjnej, zakładając utrzymywanie macior do 7-8 porodu, powinna wynosić około 20%. W zależności od cen rynkowych samych zwierząt oraz paszy, można z grubsza przyjąć, że produktywne loszki muszą być utrzymane w naszym stadzie minimum do trzeciego lub czwartego porodu, aby ich koszt zakupu i utrzymania nam się zwrócił. Właściwie dopiero później zaczynamy na naszej inwestycji w loszki zarabiać. Pomimo tych oczywistych faktów nadal wielu hodowców traktuje loszki po macoszemu, co niestety przekłada się na ich wyniki produkcyjne. Skupmy się więc na tych aspekatach hodowlanych, dotyczących wprowadzania i utrzymania loszek, które mają olbrzymie znaczenie w osiągnięciu końcowego sukcesu. PODSTAWY WPROWADZANIA ORAZ UTRZYMYWANIA LOSZEK HODOWLANYCH... Kwarantanna i aklimatyzacja loszek hodowlanych: Loszki hodowlane pochodzące z zakupu zanim wejdą do stada podstawowego koniecznie muszą przejść proces kwarantanny, a następnie proces aklimatyzacji, natomiast loszki pochodzące z hodowli własnej mają zwykle uproszczoną drogę tj. muszą zostać poddane tylko procesowi aklimatyzacji. Kwarantanna zwierząt polega na ich izolacji od stada rodzimego i trwa minimum 3 tygodnie. Izolacja zabezpiecza nasze stado przed potencjalnymi chorobami na które mogą chorować nowo przybyłe loszki i odwrotnie nowo przybyłe loszki nie są od razu narażone na dużą ilość patogenów obecnych w naszej fermie. Kwarantannę przeprowadza się w odzielnym budynku usytuowanym jak najdalej od fermy (najlepiej ponad 3 km) z oddzielną obsługą i sprzętem. W trakcie trwania kwarantanny dwukrotnie pobierane są próby do badań diagnostycznych, zwykle pobierana jest krew, ale może to być np. kał, wymazy, zeskrobiny itp. Pierwsze próbobranie przeprowadza się zaraz po przyjeździe loszek, drugie po około 3 tygodniach. Pierwszy test ma na celu określenie, czy nowe zwierzęta są czyste tj. potwierdzamy status zdrowotny fermy pochodzenia zwierząt, drugie badanie daje nam pewność, że loszki nie zakaziły się w ostatnim czasie przed przyjazdem do nas np. podczas transportu. Uzyskanie dwóch ujemnych wyników badań pozwala nam przejśc do kolejnego kroku wprowadzania zwierząt jakim jest proces aklimatyzacji, czyli adaptacji zwierząt do warunków naszej fermy. Loszki hodowlane mogą być przygotowywane do wejścia do stada na kilka sposobów, głównie poprzez: - szczepienia, - podawanie surowicy krwi, - podawanie kału, łożysk itp., - kontakt nos w nos ze świniami naszego stada. Długość trwania aklimatyzacji jest różna i zależy od ilość i rodzaju patogenów przeciwko którym loszki muszą wytworzyć odporność. Aklimatyzacja trwa zwykle od 3 do 6 tygodni, ale może wydłużyć się nawet do 10 tygodni. Odpowiednio przeprowadzona aklimatyzacja loszek gwarantuje uzyskanie dobrych wyników produkcyjnych oraz wydłuża okres użytkowania zwierząt. Pamiętaj! - proces kwarantanny i/lub aklimatyzacji zajmuje pewien czas (przeważnie kilka tygodni) dlatego zwierzęta, które kupujemy muszą mieć odpowiednią masę ciała, która uwzględni ten nieproduktywny okres. - każdorazowo powinna być sprawdzona skuteczność przeprowadzonej aklimatyzacji poprzez wykonanie badań diagnostycznych (określony procent loszek) w kierunku obecności przeciwciał przeciwko tym patogenom, na które chcieliśmy nowo przybyłe loszki uodpornić. Główne problemy często spotykane w praktyce terenowej na tym etapie: 1) kwarantanna: - brak obiektu do przeprowadzenia kwarantanny, zwierzęta trafiają od razu do budynków produkcyjnych fermy, - budynek kwarantanny stanowi integralną część fermy - brak izolacji przestrzennej, - swobodne przemieszczanie się ludzi oraz sprzętu między fermą, a obiektem kwarantanny np. obsługa, strzykawki, poskromy itp. 2) aklimatyzacja: a) brak procesu aklimatyzacji : - brak wiedzy dotyczącej konieczności przeprowadzenia tego procesu (nawet u loszek z własnego remontu), - kupno zbyt ciężkich loszek, gdzie właściwie nie mamy czasu na przeprowadzenie aklimatyzacji, ponieważ musimy już je kryć. b) błędnie przeprowadzona aklimatyzacja zwierząt, - brak wiedzy na temat patogenów występujących na własnej fermie, - nieodpowiednie dobranie metod/y aklimatyzacji loszek. Warunki utrzymania loszek: Loszki hodowlane powinny być utrzymywane w odpowiednich warunkach środowiskowych i tak: Powierzchnia kojca minimum 1,4 m kwadratowego/sztukę, są to wymogi dobrostanu zwierząt, a z praktycznego punktu widzenia powierzchnia kojaca dla loszek hodowlanych wynosi zwykle 1,5 m2/sztukę. Ilość w jednym kojcu około 5-6 sztuk, taka ilość loszek w kojcu gwarantuje dobry nadzór nad nimi. Oświetlenie przez 12-16h/dobę, w odróżenieniu od swojego przodka - dzika, gdzie sezon rozrodczy trwa zwykle od listopada do stycznia - świnia domowa nie jest zwierzęciem o rozrodzie sezonowym. Pomimo tego, zaleca się utrzymywanie loszek hodowlanych w warunkach zapewniających minimum 12h, a najlepiej 16h oświetlenia na dobę. W warunkach naszej strefy geograficznej dodatkowe oświetlenie należy wprowadzać już od września i kontynuować do kwietnia. Udział loszek w grupie produkcyjnej powinien wynosić około 20% Natężenie światła powinno wynosić co najmniej luxów. Natężenie światła mierzone jest luksometrem na wysokości głowy zwierząt lub podłogi. Z praktycznego punktu widzenia do oświetlenia kojca z loszkami należy użyć świetlówek emitujących białe, rażące światło (oświetlenie takie jak w hipermarketach) zawieszone liniowo na ścianie na wysokości głowy zwierząt lub około 2m nad podłogą kojca w zależności od mocy świetlówek i ich sprawności świetlnej. Maksymalne stężenie gazów w chlewni powinno wynosić: Kwartalnik - 8 -

9 CO2 (dwutlenek węgla)-3000ppm, NH3(amoniak)-20ppm, H2S (siarkowodór)- 5ppm. Warto wiedzieć! Większość loszek utrzymywanych w środowisku gdzie stężenie amoniaku NH3 wynosiło 5ppm wchodziło w ruję między 168 a, 182 dniem życia w porównaniu do 189 do 192 dni życia kiedy przebywały w środowisku gdzie stężenie amoniaku wynosiło 21 ppm. Stymulowane knurem loszki wchodziły w ruję po 7 lub po 10 dniach kiedy przebywały w środowisku o stężeniu amoniaku odpowiednio 5,7 ppm lub 19,7ppm. Loszki narażone na stężenie amoniaku 35ppm traciły zdolność przyrostów, a loszki utrzymywane przy 7ppm amoniaku rodziły 1 prosię więcej, a ich zarodki były 4g cięższe w porównaniu do loszek utrzymywanych przy 35ppm amoniaku w środowisku chlewni. ilości loszek w letnich grupach produkcyjnych. Żywienie loszek: Temat żywienia loszek hodowlanych zawsze rodzi kilka problemów związanych z wyborem właściwej strategii. Generalnie przyjmuje się strategię żywienia restrykcyjnego lub strategię żywienia do woli czyli ad-libitum. Loszki hodowlane do około 90 kg masy ciała żywi się tak samo jak tuczniki tj. dobrą jakościowo, odpowiednio zbilansowaną paszą do woli. Od 90kg loszki obecnych chudych linii hodowlanych praktycznie żywi się do woli lub lekko limituje paszę. Dzienna dawka odpowiednio zbilansowanej paszy loszkowej (zawiera więcej białka oraz więcej witamin, mikro- i makroelementów) wynosi zwykle 3-3,5kg/dzień i dostarcza około 39MJ energi oraz 30g lizyny. mikro- i makroelementy tj. jeśli limitujesz paszę ilościowo o 20% to musisz uzupełnić loszkom ten brak w odniesieniu do białka, witamin oraz mikro-i makroelementów. 2) jeśli nie limitujesz paszy: - ZAWSZE kontroluj przyrost i wyrównanie zwierząt, ale nie na oko tylko na wadze. Zwierzęta z tendencją do otłuszczania się grupuj razem lub wstaw w pojedynki gdzie będą żywione ograniczoną ilością paszy. 3)Twoim celem żywienia jest jednoczesne osiągnięcie wszystkich trzech wskaźników tj.: a) pokrycie loszki przy kg masy ciała, b) w wieku dni, c) w drugiej lub trzeciej rui. Warto wiedzieć! Korzyść krycia w 2 rui w porównaniu do pierwszej wynosi 0,4-1,3 prosięcia więcej Temperatura otoczenia: Optymalna temperatura dla loszek hodowlanych wynosi około 14 stopni Celsjusza. Taką temperaturę otoczenia jesteśmy w stanie utrzymywać bez większych problemów przez większość miesięcy w roku, a to poprzez dogrzewanie lub poprzez większą wentylację. Największy problem zaczyna się gdy temperatura powietrza zaczyna osiągać 30 stopni Celsjusza i więcej. Udowodniono, iż krótkotrwały stres cieplny trwający 10 godzin może prowadzić do zaburzeń w cykliczności objawów rujowych natomiast permanentny stres cieplny (utrzymywanie loszek od 150 do 230 dnia życia w temperaturze 33 stopni Celciusza) prowadził do braku wystąpienia objawów rujowych u 80% loszek. Główne problemy często spotykane w praktyce terenowej na tym etapie: Niestety nadal wielu hodowców uważa, że jeśli kupiło się loszki hodowlane od cenionej firmy genetycznej to teraz tylko trzeba poczekać na rewelacyjne wyniki produkcyjne tych zwierząt. Owszem otrzymujemy zwierzęta o wysokim potencjale produkcyjnym, ale to czy wykorzystamy ten potencjał zależy w dużej mierze od nas, dlatego: Pamiętaj! - traktuj loszki priorytetowo, a nie jak tuczniki, które trzeba pokryć za jakiś czas, - nie przegęszczaj zwierząt w kojcu, - zapewnij odpowiedni czas oświetlenia oraz jego intensywność, sprawdź czystość okien i obudowy świetlówek (brudna obudowa świetlówki może ograniczyć natężenie oświetlenia nawet o 60%), - jeśli sam czujesz się źle wchodząc do budynku z loszkami tj. kichasz, łzawią ci oczy, cieknie ci z nosa jest ciemno i ponuro to miej na uwadze, że zwierzęta które będą przyszłością twojego stada muszą przebywać w tych warunkach 24h/ dobę, - jeżeli planujesz kupno loszek w miesiącach letnich, to do planowanej liczby loszek dodaj około 20%, takie postępowanie pozwoli na uzyskanie odpowiedniej Traktuj loszki priorytetowo, a nie jak tuczniki Warto wiedzieć! - restrykcyjne żywienie (tj. redukcja dawki o 30-50%) powoduje wydłużenie użytkowania zwierząt o 40-85%, - pomimo faktu, że tempo wzrostu (liczone średnio od urodzenia loszki ) od 600 do 750 g/dzień nie ma większego znaczenia na wiek w którym wystąpi pierwsza ruja u loszki tj. zwykle dzień życia ma kolosalne znaczenie na masę ciała przy pierwszej rui, która wynosi około 97kg przy przyroscie 600g natomiast około 130 przy przyroscie 750g/ dzień, - istnieją również dowody na to, że zarówno zbyt wolne tempo przyrostów loszek tj. poniżej 550g/dziennie oraz zbyt wysokie tj.powyżej 750g dziennie powoduje opóźnienie wejścia w pierwszą ruję, - przy obecnej genetyce tzw. chudej, uważa się, że loszka powinna wykształcić minimum 12-15mm tkanki tłuszczowej podskórnej (mierzone w punkcie P2) co pozwoli jej na utrzymanie ciąży i wejście w kolejne cykle, natomiast wykształcenie powyżej 20mm tkanki tłuszczowej może generować większe problem z brakiem rui, brakiem parcia podczas porodu, spadkiem apetytu podczas laktacji, gorszą jakością mleka. Pamiętaj! 1) jeśli limitujesz paszę: - bądź pewien, że wszystkie zwierzęta mają równy dostęp do pokarmu, - nie używaj tubomatów, ani innych karmików o ograniczonym dostępie do nich, - używaj długich koryt gdzie zwierzęta są w stanie jeść jednocześnie lub karm zwierzęta z podłogi, - limituj energię, a nie białko, witaminy, w pierwszym miocie. Główne problemy często spotykane w praktyce terenowej na tym etapie: - loszki powyżej 90kg żywione są do woli nieodpowiednią paszą tj. paszą dla tuczników lub macior co prowadzi do zatuczenia, opóźnienia wejścia w ruję i/lub problemów ze słabością kończyn, - limitowanie paszy w tubomatach innych karmikach co prowadzi do dużego zróżnicowania się zwierząt w danym kojcu. Loszki dominujące jedzą więcej. - limitując paszę zapominamy o uzupełnieniu poziomu białka, witamin, mikroi makroelementów. Stymulacja knurem: Loszki hodowlane należy stymulować knurem celem wywołania lub przyśpieszenia wystąpienia u nich pierwszej rui. Stymulację dorosłym knurem możemy zacząć już od dnia życia loszek. Istnieją dowody na to, iż loszki mogą być stymulowane z powodzeniem już od dnia życia. Jeżeli mamy możliwość wyłapania tych wcześnie wchodzących w ruję zwierząt będą one dla nas najlepszymi zwierzętami do reprodukcji-będą najbardziej płodne (ich układ rozrodczy i hormonalny najlepiej rozwinięty). Warto wiedzieć! Dla przykładu, używanie knura o wysokim libido seksualnym wywoływało ruję u loszk w wieku dni życia, używanie knura o słabym libido wywoływało ruję u loszek w wieku dni życia, natomiast brak stumulacji knurem przesuwało wiek pierwszej rui na dni życia loszek. Procent loszek wyka- Kwartalnik - 9 -